Con đường nào hướng tới đô thị đẹp và có bản sắc???

Con đường nào hướng tới đô thị đẹp và có bản sắc???

Dự Hội nghị Sa Pa về tôi còn nhiều trăn trở, nhưng cái trăn trở nhất là nền kiến trúc nước nhà đang mất dần bản sắc như Sa Pa, Đà Lạt..., thậm chí có đô thị chưa có bản sắc? vậy các KTS trẻ - Người nắm vận mệnh tương lai của nền kiến trúc nước nhà hãy làm gì để tìm hướng đi cho nền kiến trúc nước nhà nói chung và các đô thị VN nói riêng???... Thân mời các KTS nước nhà cùng hành động, cùng quan tâm trao đổi

VĨ MÔ,VĨ MÔ.....MÔ PHẬT..
Theo tớ đô thị Việt Nam sẽ không không không bao bao bao giờ giờ giờ đẹp được cả.Sông có thể chảy ngược từ xuôi đến thượng nguồn,núi có thể mọc từ trên trời mà cắm đầu xuống đất,chân lý tớ vừa nói e là đúng.
Bàn hơi lùi tí,anh em tiếp tục nhé...

- Bản sắc của SaPa, Đà Lạt là bản sắc đô thị nghỉ dưỡng kiểu thực dân, mất cũng không nên tiếc nếu làm được cái mới "ngon" hơn.
- Cái dòng mầu vàng ý cậu đã nghĩ kỹ chưa? Các thầy tớ kể hồi trẻ các thầy cũng nghĩ thế...
- Tớ thấy thì đô thị nào cũng có bản sắc đấy chứ, có đô thị nào không bản sắc đâu? Thủ phủ Bắc Ninh này, thủ phủ Vĩnh Phúc này... bản sắc cải lương đệm disco của nó quá đậm đà luôn mà? Cậu có đi qua Bắc Ninh chưa, thấy cái xì lô gan hoành cháng: "MỘT KHÔNG GIAN CHÂU ÂU GIỮA LÒNG HÀ NỘI - BẮC NINH" bó toàn bộ tay chân và xúp tu luôn nhé!
- À nhưng cái BẢN SẮC mà theo cậu là đang mất đi là cái gì hiện tại đang có chứ? Không biết mất cái gì thì làm sao mà giữ được?
Cậu định nghĩa chính xác và cho ví dụ về cái đó rồi mình cùng tính cách giữ sau.
Thân mến!

Thân mến,
Đừng nản chí anh hùng nhé. Anh em góp ý có lẽ là muốn bạn chọn một vấn đề j đó cụ thể để tiến hành đó, vì sợ vấn đề cũng rộng, va chạm vào nhiều từ ngữ...
Được tuanktsvn sửa chữa / chuyển vào 20:11 ngày 21/11/2006

ngày xưa em làm ở đó giờ đi roài mà bác nhác lại chi vết thương lòng lại rỉ máu

Những cái to tát mà bác đề ra thì các anh kia đã nói hết rồi , tôi chỉ cực lực phản đối cái bôi vàng vàng kia thôi . "Nắm vận mệnh hiện tại của kiến trúc nước nhà" là Các ông Cụ ở trên cao kìa , còn "nắm vận mệnh tương lai của nền kiến trúc nước nhà " lại là Con Cháu Của Các Cụ , anh ạ !

Theo tôi, ta không nên quá bị mê hoặc bởi từ "bản sắc", để rồi coi bản sắc là mục đích của phát triển đô thị.
Bản sắc là cái khẩu hiệu mới được phát minh ra gần đây thôi - Không cần quan tâm đến bản sắc, đô thị vẫn có thể sống khoẻ, con người vẫn có thể hạnh phúc. Vì bẳn sắc tồn tại cùng cuộc sống dù ta muốn hay không.
Chẳng lẽ xây dựng, bảo tồn biệt thự Đà Lạt, Sapa sẽ tạo ra hay giữ lại được bản sắc của nó? chẳng nhẽ bảo tồn cố đô Huế sẽ tạo ra bản sắc cho thành phố Huế? Tất nhiên, đó là các công trình đặc biệt và việc lưu giữ các hình ảnh đó sẽ dễ làm người ta nhớ, dễ phân biệt với các nơi khác. Nhưng chẳng lẽ đó là đặc quyền của các công trình cổ? thiếu gì các công trình mới có thể làm được việc này.
Nhưng đồng hóa những công trình đó với bản sắc của đô thị chỉ là 1 sự tưởng tượng. Nói cho chính xác, nếu ai am tường về văn hóa, có thể sẽ rất xúc động trước các công trình trên, và có thể liên tưởng đến những giá trị xưa kia của nó. Còn đối với nhiều người khác, nếu không am hiểu, họ sẽ chẳng thấy gì cả - thay vào đó, họ sẽ nhận thấy bản sắc của Huế ở chợ Đông Ba, hay sông Hương; của Sapa ở người dân tộc. Và như vậy, câu hỏi đặt ra là: bảo tồn, phục dựng để làm gì? để cho các nhà văn hoá chiêm ngưỡng, để cho du khách (những người thường đóng góp cực nhiều tiền cho các công ty du lịch và cực ít tiền cho dân địa phương), hay dân thường?
Nếu chỉ để nâng tầm văn hóa cho dân thường thiếu gì cách - trong đó cách bảo tồn như ở Huế có lẽ là hạ sách: vì giá vào cửa thành quá cao - có lẽ chẳng bao giờ người dân Huế có thể bỏ tiền vào xem trong thành. Còn tác hại thì đã ai nghiên cứu chưa? Ít nhất theo tôi được biết, khu vực Huế là nơi người dân, dù nghèo, vẫn thường bỏ ra nhiều tiền nhất để xây dựng lăng mộ cho mình (hàng trăm triệu) - để làm gì??? Liệu đó có phải do những quan niệm hão huyền phi thực tế mà di sản ở đây đem lại?
Trong khi đó mọi đô thị hàng đầu thế giới đều phát triển từ ý thức "phi bản sắc" cả cho đến khi "bản sắc" thực sự của nó được hình thành. Mọi đô thị đều lấy phát triển và nâng cao điều kiện sống của dân làm trọng. Và với tư duy sáng suốt, cách quản lý thường xuyên được điều chỉnh đổi mới, họ đã tạo nên rất nhiều sản phẩm hữu dụng cho cuộc sống con người. Trong đó, không hề có đất cho những tư tưởng hão huyền.
Thay vì chỉ chú tâm đến cái "bản sắc" khó định vị và coi nó là mục đích phát triển, có lẽ nên nghĩ làm thế nào để một đô thị trở nên mạnh khoẻ, nên tìm ra những vấn nạn trong đô thị phải giải quyết thì có ý nghĩa thực tế hơn nhiều.
Một đô thị mạnh khoẻ và giàu có sẽ là cội nguồn của mọi sáng tạo, sự phát triển, và những giá trị tốt đẹp, lưu lại dưới hình thức vật thể hoặc phi vật thể. Đó không phải bản sắc thì là gì?

Tr ích "ĐẰNG GIANG TỰ CỔ HUYẾT DO HỒNG" ....
- À nhưng cái BẢN SẮC mà theo cậu là đang mất đi là cái gì hiện tại đang có chứ? Không biết mất cái gì thì làm sao mà giữ được?
Cậu định nghĩa chính xác và cho ví dụ về cái đó rồi mình cùng tính cách giữ sau.
Thân mến!
--------------------------------------------------------------------------------
Trích:"khoinguyen_kts"
Theo tôi, ta không nên quá bị mê hoặc bởi từ "bản sắc", để rồi coi bản sắc là mục đích của phát triển đô thị.
Bản sắc là cái khẩu hiệu mới được phát minh ra gần đây thôi - Không cần quan tâm đến bản sắc, đô thị vẫn có thể sống khoẻ, con người vẫn có thể hạnh phúc. Vì bẳn sắc tồn tại cùng cuộc sống dù ta muốn hay không.
Chẳng lẽ xây dựng, bảo tồn biệt thự Đà Lạt, Sapa sẽ tạo ra hay giữ lại được bản sắc của nó? chẳng nhẽ bảo tồn cố đô Huế sẽ tạo ra bản sắc cho thành phố Huế? Tất nhiên, đó là các công trình đặc biệt và việc lưu giữ các hình ảnh đó sẽ dễ làm người ta nhớ, dễ phân biệt với các nơi khác. Nhưng chẳng lẽ đó là đặc quyền của các công trình cổ? thiếu gì các công trình mới có thể làm được việc này.
Nhưng đồng hóa những công trình đó với bản sắc của đô thị chỉ là 1 sự tưởng tượng. Nói cho chính xác, nếu ai am tường về văn hóa, có thể sẽ rất xúc động trước các công trình trên, và có thể liên tưởng đến những giá trị xưa kia của nó. Còn đối với nhiều người khác, nếu không am hiểu, họ sẽ chẳng thấy gì cả - thay vào đó, họ sẽ nhận thấy bản sắc của Huế ở chợ Đông Ba, hay sông Hương; của Sapa ở người dân tộc. Và như vậy, câu hỏi đặt ra là: bảo tồn, phục dựng để làm gì? để cho các nhà văn hoá chiêm ngưỡng, để cho du khách (những người thường đóng góp cực nhiều tiền cho các công ty du lịch và cực ít tiền cho dân địa phương), hay dân thường?
Nếu chỉ để nâng tầm văn hóa cho dân thường thiếu gì cách - trong đó cách bảo tồn như ở Huế có lẽ là hạ sách: vì giá vào cửa thành quá cao - có lẽ chẳng bao giờ người dân Huế có thể bỏ tiền vào xem trong thành. Còn tác hại thì đã ai nghiên cứu chưa? Ít nhất theo tôi được biết, khu vực Huế là nơi người dân, dù nghèo, vẫn thường bỏ ra nhiều tiền nhất để xây dựng lăng mộ cho mình (hàng trăm triệu) - để làm gì??? Liệu đó có phải do những quan niệm hão huyền phi thực tế mà di sản ở đây đem lại?
Trong khi đó mọi đô thị hàng đầu thế giới đều phát triển từ ý thức "phi bản sắc" cả cho đến khi "bản sắc" thực sự của nó được hình thành. Mọi đô thị đều lấy phát triển và nâng cao điều kiện sống của dân làm trọng. Và với tư duy sáng suốt, cách quản lý thường xuyên được điều chỉnh đổi mới, họ đã tạo nên rất nhiều sản phẩm hữu dụng cho cuộc sống con người. Trong đó, không hề có đất cho những tư tưởng hão huyền.
Thay vì chỉ chú tâm đến cái "bản sắc" khó định vị và coi nó là mục đích phát triển, có lẽ nên nghĩ làm thế nào để một đô thị trở nên mạnh khoẻ, nên tìm ra những vấn nạn trong đô thị phải giải quyết thì có ý nghĩa thực tế hơn nhiều.
Một đô thị mạnh khoẻ và giàu có sẽ là cội nguồn của mọi sáng tạo, sự phát triển, và những giá trị tốt đẹp, lưu lại dưới hình thức vật thể hoặc phi vật thể. Đó không phải bản sắc thì là gì?
------------------------------------------------------------------------------
Tên của chủ đề này mình cũng chỉ giám đề cập là: "Con đường nào hướng tới đô thị đẹp và có bản sắc???"
Vấn đề thứ nhất: hướng tới đô thị đẹp- đây theo mình nghĩ vẫn là cái lõi của vấn đề, tất cả chúng ta ngồi đây thì ai cũng chỉ mong sao xây dựng cho được những đô thị đẹp có chất lượng sống tốt về mọi mặt cho cư dân đô thị, nhưng để làm được vấn đề này cũng là rất khó đòi hỏi không chỉ kiến trúc sư chúng ta mà cả sự đồng thuận của cả nhà lãnh đạo và mọi yếu tố cấu thành đô thị nữa. Ví dụ như vấn đề thiếu quy hoạch, quản lý xây dựng theo quy hoạch, ô nhiễm kiến trúc, ô nhiễm môi trường, kẹt xe, thiếu cây xanh, khoảng thở, nạn nhà liên kế thòi ra thụt vào bám sát mặt hè, buôn bán, nước thải ra phố,chóp, các công trình kế cận gây phản cảm cho nhau, vv và vv... chẳng hạn, Cách nào giải quyết được những vấn nạn trên? chắc chúng ta sẽ có đô thị đẹp và sạch chăng?
Vấn đề thứ 2 là "Bản Sắc": Đúng đây là một mảng rất khó định vị.
Nhưng tôi lấy một ví dụ thực tế về bản sắc: Trước kia các vùng dân cư đồng bằng Bắc Bộ họ rất tôn trọng các luật kiến trúc nông thôn như: Nhà 3,5 gian; ao, sân trước nhà, cau chuối, mái ngói, hướng đông nam, ... thì nhìn vào làng đó, xóm đó hồn quê nó rất rõ. Nhưng ngày nay do theo cách nghĩ cũa họ học đòi theo dạng nhà liên kế ở đô thị mọi người lấp hết ao trước nhà và đua nhau xây nhà liên kế ra mặt đường nông thôn còn phía sau nhà thì để trống phải chăng là một xu hướng của thời đại? mỗi lần tôi về quê tôi cảm thấy mất dần một hồn quê trong đó.
Hoặc như Đà Lạt, Sa Pa năm 2006 cũng liên kế hóa nhiều con đường, san đồi diện rộng để xây dựng các công trình lớn, hoạch khối kính đen hư Sa Pa ... mất dần sự hài hòa của thiên nhiên với công trình kiến trúc gây phản cảm cho thị giác, tôi rất đồng ý với quan điểm nếu làm được cái gì đẹp, hay hơn cái cũ thì chúng ta cũng nên làm, tôi nói không có nghĩa là phải giữ, phải bảo tồn hoàn toàn những cái đã có mà chúng ta xem và khai thác những cái gì hay, mà họ làm được lưu giữ lại phát triển nhân rộng ra, ví dụ: nét đẹp của những biệt thự nghỉ mát cũ rất hài hoà với thiên nhiên, gắn với địa hình, các công trình kế cận bổ sung tôn tạo nhau đạc biệt là có khoảng thở; hoặc sự thông gió trong những nhà do KTS Pháp thiết kế chẳng hạn... chắc chúng ta cần có những nghiên cứu cụ thể những gì hay mà thế giới đã,đang làm, các bậc Kiến nhà ta đã làm được để tổng hợp lại làm tiêu chí cho các Kiến con làm theo như vậy chúng ta đã có con đường bước và đi đó sao. Còn bước đi ra sao và nhanh như thế nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng ít nhất chúng ta có một con đường rồi. Thiết nghĩ Malaysia đã có cao ốc sinh thái phù hợp với khí hậu và môi trường thì tôi nghĩ ta có nhiều vùng khí hậu, văn hóa chắc chắn chúng ta sẽ có nhiều nết kiến trúc rất riêng và hẳn đó cũng là cái tiềm tàng của "Bản Sắc" chăng ???... còn ai nắm vận mệnh kiến trúc nước nhà thì chắc chắn là có quy luật thôi Nguyenhoang_a rc à...
Mong các Bậc Kiến tiếp tục trao đổi!!!
Thân mến!

vậy các KTS trẻ - Người nắm vận mệnh tương lai của nền kiến trúc nước nhà hãy làm gì để tìm hướng đi cho nền kiến trúc nước nhà nói chung và các đô thị VN nói riêng???...
Huyễn hoặc, ảo tưởng quá
KTS ko có khả năng cải tổ xã hội hay nắm vận mẹnh đất nước đâu. Cái đấy cũng chẳng thuộc về các cụ ở trên, mà thuộc về xã hội - dân trí và kinh tế.
Việt Nam ư, lộn nhộn, bừa bãi, không bản sắc mới là bản sắc của chúng ta.

May quá, vừa tìm được một bài viết rất hay trên báo Tia Sáng của Nguyên Ngọc cảnh tỉnh về thói kiêu ngạo của người VN. Hy vọng bài viết này sẽ khiến những người quá coi trọng ''''Bản sắc'''' phải nghĩ lại: Liệu đó có phải là sự cầu thị, học hỏi, cải cách để tiến lên - hay đó là sự kiêu căng cố hữu??
---------------
--------------------------------------------------------------------------------
Vào WTO, thử nghĩ về vài khía cạnh văn hóa
11:40:28 20/11/2006
Rất tình cờ mà thật trùng hợp, trong những ngày này, khi mọi người đang rộn rịp xôn xao vì chuyện ta đã vào WTO, tôi tìm lại được một cuốn sách cũ thú vị, cuốn ?oAn Nam cung dịch sử? của Chu Tuấn Thủy, và cùng lúc gặp được người đã dịch và giới thiệu cuốn sách ấy, nhà nghiên cứu Vĩnh Sính từ Canada về dự một hội thảo quốc tế ở Hà Nội. Từ lâu tôi vẫn thường nghĩ một nghiên cứu so sánh, ít nhất và trước hết, giữa ba nước Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc, về nhiều phương diện, lịch sử, xã hội, văn hóa, chính trị..., là rất quan trọng, có lẽ ngày càng quan trọng. Cả ba đều nằm trong khu vực thường được gọi là ảnh hưởng văn hóa Hán, đều là láng giềng của một đất nước và một trong những nền văn hóa, văn minh khổng lồ của nhân loại là Trung Hoa, tính cách, rồi con đường đi và số phận lịch sử của ba dân tộc có gì giống nhau và khác nhau, vì sao? Từ đó có thể nghĩ gì cho hôm nay?
Như nhiều người đang nói: Vào WTO là một chuyển biến có tính lịch sử, là ra biển lớn, ra đại dương, chứ không chỉ mon men ven bờ như hàng nghìn năm nay ta vẫn rón rén, một cuộc nghiên cứu so sánh như vậy, để từ đó nhìn lại mình, một cách thật bình tĩnh, nghiêm túc lúc này là hết sức cần thiết. Giáo sư Vĩnh Sính chính là một người đã chú tâm làm công việc đó, từ nhiều năm trước; việc ông dịch và giới thiệu cuốn sách của Chu Tuấn Thủy cũng nằm trong mối quan tâm lớn đó của ông.
Chu Tuấn Thủy là trưng sĩ, tức là người có tài được tiến cử ra giúp nước chứ không qua đường thi cử, trung thần nhà Minh. Khi người Mãn Thanh lật đổ nhà Minh, lên nắm quyền ở Trung Quốc, ông có chạy sang Việt Nam, đã năm lần đến Đàng Trong, thời chúa Hiền Nguyễn Phúc Tần, có lần đã ở đấy liền 4 năm, tha thiết muốn được đem sở học của mình giúp Việt Nam, đúng vào lúc Việt Nam, cùng các nước phương Đông, đang đứng trước một chuyển động lịch sử chưa từng thấy: chủ nghĩa tư bản phương Tây đổ xô đi tìm thị trường ở phương Đông, gây nên cái mà ngày nay ta gọi là toàn cầu hóa, cuộc toàn cầu hóa lần thứ nhất. Người Việt, những người cầm quyền Việt Nam bấy giờ đã tiếp Chu Tuấn Thủy như thế nào? Hống hách bắt phải lạy, hỏi có những bằng cấp gì, khi biết chẳng có bằng cấp gì cả thì hết sức coi thường, rồi bâu lại cật vấn toàn những chuyện vớ vẩn về sách vở giáo điều và tướng số mê tín, rồi bắt giam, câu lưu, có lúc Chu đã suýt phải bỏ mạng... Cuối cùng, năm 1658, Chu ốm nặng, phải tìm cách quay về Nhật Bản. Ở Nhật, hoàn toàn ngược lại, được lãnh chúa của một trong ba lãnh địa lớn nhất của Nhật lúc bấy giờ là Tokugawa Mitsukumi mời làm tân khách, Chu đã đem sở học của mình hết lòng giúp Mitsukumi, và Mitsukumi chính là người chủ xướng học phái Mito, có ảnh hưởng lớn đến phong trào yêu nước dẫn đến Minh Trị Duy Tân, như chúng ta đều biết, đã đưa nước Nhật đến một số phận khác hẳn chúng ta, không những giữ vững được độc lập dân tộc trước bão táp toàn cầu hóa mà còn trở thành cường quốc, cho đến ngày nay...
Về Việt Nam, Chu Tuấn Thủy trong tác phẩm ?oAn Nam cung dịch sử? có nhận xét cay đắng và thẳng thắn: ?oTuy là nước nhỏ, nhưng khí kiêu ngạo, học vấn nông cạn, kiến thức có giới hạn, tuy có thể tuyển chọn được người tài năng trong nước Dạ Lang của mình, nhưng không tránh được vẻ ếch ngồi đáy giếng?. Dạ Lang là một nước nhỏ thời Hán, có bệnh hoang tưởng, từng tranh luận với các sứ giả ?onước Dạ Lang so với Trung Quốc bên nào lớn bên nào nhỏ? (Ở ta gần đây cũng có một cuộc bàn cãi đúng y như vậy!). Dạ Lang tự đại trở thành thành ngữ chỉ những cộng đồng kiêu căng vô lối, không tự biết mình, cũng không biết người, thường đề cao cái gọi là ý thức ?ođộc lập?, kỳ thực là biệt lập, sự biệt lập cách đây mấy trăm năm đã đưa dân tộc ta đến đâu, ta đều đã biết cả rồi.
Đọc lại Chu Tuấn Thủy, người bạn lớn lẽ ra ta từng có được mà ta dại dột bỏ mất, đọc Chu trong những ngày này khi ta vào WTO, có lẽ không thể không nghĩ có phải đây chính là lúc ta phải thật sự quyết bỏ cho hết tiệt bệnh Dạ Lang đi, căn bệnh, nếu ta thật sự dám thẳng nhìn lại mình, là khá thâm căn của người Việt. Tôi nghĩ có thể đó chính là một khía cạnh văn hóa sâu sắc trong sự kiện lịch sử đang diễn ra những ngày này.
Cũng chính trong cuốn sách ?oViệt Nam và Nhật Bản, giao lưu văn hóa? trong đó ông công bố bản dịch ?oAn Nam cung dịch sử?, giáo sư Vĩnh Sính còn có một bài viết rất đáng chú ý nhân chuyến ông đi dự một hội nghị văn hóa ở Hàn Quốc. Trong hội nghị này ông đặc biệt chú ý đến bài tham luận của giáo sư Hàn Quốc Park Seong-Rae nói về điều mà vị giáo sư này, với một tinh thần tự phê phán dân tộc rất đáng để ta suy nghĩ, gọi là ?ohội chứng độc lập? hay ?obệnh độc lập?, luôn chăm chăm nhấn mạnh, đề cao cái đặc sắc, cái độc lập văn hóa của nước mình, dân tộc mình đối với các nước khác, dân tộc khác, xem dân tộc mình ưu việt hơn dân tộc khác, và do đó luôn sợ ?omất bản sắc? dân tộc khi hội nhập với những giá trị văn hóa khác. Đây hình như cũng chính là điều ngày nay ở ta đang được nhiều người nói đến, như một răn đe. Park Seong-Rae nói rằng: ?oNếu người Hàn Quốc càng nhấn mạnh độc lập văn hóa của họ đối với những nước láng giềng... - chẳng hạn như ?ocảm xúc nghệ thuật độc đáo? của người Hàn Quốc ?" thì chính bản thân họ phải chịu thiệt thòi nhiều hơn?. Nghĩ cho kỹ xem, ở ta điều này không phải không có, thậm chí còn đậm đà hơn nhiều. Và Vĩnh Sính viết ?oHội chứng độc lập trong con người Việt Nam cũng khiến đa số chúng ta thiếu tinh thần tiếp thu những điều hay cái lạ của các nền văn hóa khác, đồng thời chỉ thích nói về những gì hay ho ưu việt trong văn hóa Việt Nam hơn là nói ra những khuyết điểm của mình để sửa chữa?. Riêng tôi nghĩ, chính trong ngày này, khi chúng ta đang bắt đầu thật sự dấn mình vào biển lớn WTO, thì ?ohội chứng độc lập? càng dễ thức dậy nhiều hơn, mạnh hơn. Đây có thể lại là một khía cạnh văn hóa nữa hết sức đáng suy nghĩ hiện nay.
Như chúng ta đều nhớ, cách đây hơn một thế kỷ, đã từng diễn ra một cuộc tranh luận hết sức độc đáo và sâu sắc giữa hai đầu óc và hai nhân cách, hai nhà yêu nước lớn nhất của dân tộc thời bấy giờ, hai con người thân thiết với nhau và kính trọng nhau đến mực nhưng lại cũng hết sức khác biệt nhau về tư tưởng và vô cùng thẳng thắn trong đối thoại: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh. Trong cuộc tranh luận đó Phan Châu Trinh đã có một nhận xét quyết liệt, đúng như tính cách của ông. Ông cho Phan Bội Châu là một bậc đại hào kiệt ?ocó lòng thương nước nhưng không biết cái đạo thương nước?. ?oĐạo thương nước?, theo Phan Châu Trinh, là biết cho rõ nhược điểm chết người của dân tộc và đất nước mình, kiên quyết và mạnh mẽ đi ra thế giới, học tập thế giới, thay đổi mình đi, để rồi có thể sánh vai cạnh tranh sống còn cùng với thế giới.
Ý tưởng đó ngày nay càng thời sự biết chừng nào.
Nguyên Ngọc
Theo báo Tia Sáng (http://www.tiasang.com.vn/news?id=1091)
Được khoinguyen_kts sửa chữa / chuyển vào 10:52 ngày 28/11/2006