Country nè! Nhạc đồng quê Lịch sử phát triển và một số phong cách tiêu biểu Cũng giống như nhạc jazz, country (nhạc đồng quê) là thể loại nhạc đặc trưng và riêng có của nước Mỹ. Ra đời trong những năm 20 thế kỉ trước, coutry đã nhanh chóng phát triển và trở thành một bộ phận không thể tách rời của nền âm nhạc Mỹ nói riêng và cả nền văn hoá Mỹ nói chung. Coutry đã đến Việt Nam từ khá sớm và nhanh chóng chinh phục người nghe ở mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi. Các ca khúc kinh điển như Green field (Đồng xanh), No milk today (Hôm nay không sữa) Those were the day (Tình ca du mục) Donna Donna... đã một thời làm mưa làm gió trên sân khấu nhạc trẻ Sài Gòn xưa, còn với lớp trẻ bây giờ, những cái tên như John Denver, Lobo, Garth Brooks, Sania Twain... hoàn toàn không xa lạ. Nhạc country thuở sơ khai là ?ohậu duệ? của các nhạc khúc dân ca (folk) và ballad, do làn sóng nhập cư người Anh du nhập vào Nam Mỹ từ thế kỉ 18-19. Thời đó, các nhạc công chơi giai điệu riêng và khi họ ngừng lại ca sĩ mới bắt đầu cất giọng. Năm 1923, Fiddlin'' John Carson đã thực sự mở ra một chân trời mới cho country bằng cách vừa đàn vừa hát cùng một lúc. Và đĩa nhạc 78 của ông đã lập tức trở thành kỉ lục bán chạy đầu tiên của dòng nhạc này. Là dòng nhạc khá đặc biệt nên bên cạnh những nhạc cụ thông thường như trống, guitar, piano, bass, violin, country còn cần thêm một số thứ ?okì lạ? khác như arcodion, autoharp (tương tự đàn thụ cầm nhưng kích thước nhỏ hơn), banjo (đàn 3-4 dây, có nguồn gốc từ châu Phi, hình dáng tương tự đàn nguyệt), dobro (tiền thân của đàn guitar Hawaii), dulcimer (bao gồm 2 loại: Appalachian dulcimer, 3 dây, gẩy bằng móng tay giả và hammered dulcimer, có nguồn gốc từ Trung Đông, gồm nhiều dây chăng ngang một hộp rỗng hình thang, dùng búa gõ vào dây tạo ra âm thanh), harmonica, đàn mandolin, guitar Hawaii, washboard (còn được gọi là ?obàn cạo?, dùng miếng kim loại chà xát lên một tấm ván xù xì để tạo ra âm thanh gay gắt, chói tai) và zither (tương tự đàn tam thập lục, bắt nguồn từ Trung Đông). Chính những nhạc cụ ?ođặc biệt? này và giai điệu khoáng đạt đã tạo nên sự khác biệt hoàn toàn giữa country và các dòng nhạc khác. Cho tới ngày nay, dù được âm thanh điện tử hỗ trợ rất nhiều nhưng không vì thế mà các nghệ sĩ country hiện đại bỏ qua sự đóng góp của các nhạc cụ truyền thống trong ca khúc của mình. Hãy nghe It?Ts five o?Tclock somewhere, ca khúc mới của Alan Jackson mà xem, chính tiếng banjo và violin đã tạo nên sự hấp dẫn, sức cuốn hút đặc biệt. Country chính thức ra đời Sự phát triển của radio và công nghệ ghi âm đã dọn đường cho một thể loại âm nhạc mới tiến lên chinh phục thị trường nước Mỹ. Để cạnh tranh, Các công ty đĩa hát đã bắt đầu đưa người xuống miền Nam lùng sục những khuôn mặt mới. Mồng 1/8/1927, Ralph Peer, chuyên viên tìm kiếm tài năng của Victor?Ts Record đặt bút kí hợp đồng ghi âm với Jimmie Rodgers và Carter Family ở Briston, bang Tennessee. Đó được coi là ngày chính thức ra đời của dòng nhạc country. Giọng ca tài danh Johnny Cash đã nói, ?oviệc ghi âm những đĩa nhạc này là sự kiện trọng đại nhất của nền âm nhạc country?. Jimmie Rodger được mệnh danh là ?oCha đẻ của nhạc country? và được coi là một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất trong lịch sử âm nhạc đại chúng Mỹ. Nhạc của Jimmie Rodgers là sự phối hợp các giai điệu blues, yodels và folk, còn gia đình Carter lại trung thành với phong cách truyền thống. Vernon Dalhart là người có công lớn nhất trong việc phổ biến loại nhạc này. Họ là những người đã phác thảo ra những đường nét chính của loại nhạc Country gần giống ngày nay, để chúng trở thành sự sáng tạo riêng biệt của nền văn hoá Mỹ. Về miền Tây hoang dã Trên nền tảng vững chắc từ thập niên 20, country lại một lần nữa chắp cánh ở miền Tây, nhờ vào những chàng ?ocowboy? ưa ca hát, mà tiêu biểu là Gene Autry. Đại diện cho phong cách mới, Autry chinh phục người nghe bằng chất giọng cao vút qua những bài hát có giai điệu và ca từ khoáng đạt, tượng trưng cho sự mênh mông bát ngát của những thảo nguyên miền Tây. Cùng thời gian này, Bob Wills và ban Texas Playboys của ông đã tạo ra một trường phái mới: ông mang ảnh hưởng của jazz vào country, sưu tầm tất cả các âm thanh của trống, violin, guitar khuếch đại để viết lại giai điệu. Nhờ ý tưởng này mà trống và guitar Hawaii được góp mặt trong dòng chảy chung của country, còn Bob trở thành ?oÔng vua của phong cách western-swing?. Phong cách này trở nên phổ biến trong thập niên 40. Năm 1934, nhãn hiệu Decard Record ra đời và gặt hái nhiều thành công chói lọi trong nền công nghiệp ghi âm. Nó trở thành nhãn hiệu Country quan trọng và vĩ đại đầu tiên trên thế giới. Năm 1935, Pasty Montana trở thành nữ ca sĩ Country đầu tiên với ca khúc I want to be a cowboy?Ts sweetheart. Bluegrass và Roy Acuff Thập niên 40 là giai đoạn huy hoàng của Bluegrass, một thể loại nhạc coutry mới do Bill Monroe sáng lập. Nó là sự lặp lại hình ảnh các ban nhóm đàn dây sơ khai hồi thập niên 20 một cách toàn diện hơn. Bluegrass hấp dẫn người nghe nhờ phong cách trình tấu khá đặc biệt: hoà âm cao, nhịp điệu dồn dập, tiếng đàn violin khó hiểu xen lẫn tiếng mandolin hối hả. Ngày nay, Alison Krauss đuợc coi là nghệ sĩ coutry mang phong cách bluegrass đậm đà nhất. Đây cũng là những ngày tháng hoàng kim của Roy Acuff, người được tôn vinh là ?oÔng hoàng của nhạc country?. Ông thường xuyên có những buổi biểu diễn trước đám đông lên tới vài chục nghìn người. Roy Acuff nổi tiếng tới mức binh lính Nhật trong Thế chiến 2 đã lôi tên ông ra chửi rủa cùng tên tổng thống Mỹ đương thời Roosevelt khi phải đối đầu với quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương. Cũng trong giai đoạn này, chương trình radio country của Grand Ole Porgy được phát đi từ Nashville và chính thức biến nơi này thành thủ phủ của nhạc country, cho tới tận ngày nay. Honky Tonk và giai điệu Nashville Hiếm có phong cách nào ảnh hưởng tới các nghệ sĩ hiện đại như Honky Tonk, mà đại diện tiêu biểu là Hank Williams. Đây là sự kết hợp hài hoà giữa kiểu hát của Jimmie Rodgers và nhịp trống phóng túng của điệu western swing. Honky Tonk tượng trưng cho hơi men đắm đuối, những vũ điệu quay cuồng, tình yêu và sự đau khổ. Cuộc sống của Hank Williams giống hệt những gì anh đã hát trong các bài ?ohit? của mình: Your cheating heart (Trái tim lừa dối), Tears in my bears (Lệ tràn trong ly), Jambalaya... Tất cả còn tồn tại tới ngày hôm nay nhưng Hank đã ra đi quá sớm, khi mới 29 tuổi, sau một cơn truỵ tim vì uống rượu quá nhiều trong ngày đầu năm 1953. Nối gót Hank William là Jim Reeves, người đi theo phong cách Nashville ?" pha trộn giữa country và pop, rất thịnh hành ở nửa cuối thập niên 50. năm 1959, Jim đã tung ra ca khúc bất hủ He?Tll have to go, đưa tên tuổi ông lên hàng ngũ các siêu sao. Chỉ tiếc rằng Jim Reeves cũng qua đời sớm, trong một tai nạn máy bay năm 1964, khi mới 39 tuổi. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự ra đời của một thể loại country mới: Rockabilly, với chất R&B của người da đen thấm đẫm trong từng nét giai điệu. Các đại diện tiêu biểu là Jerry Lee Lewis, Carl Perkins và Johnny Cash, người vừa giành giải Video musisc award 2003 cho ca khúc xuất sắc nhất (bài Hurt) ở tuổi 71. Country phản kháng 2 thể loại Progressive country và Outlow country phát triển khá mạnh mẽ trong thập niên 70. Tuy nhiên chúng lại hướng về dòng chảy tinh tuyền của country truyền thống, chỉ ít nhiều chịu ảnh hưởng từ nhịp trống mạnh mẽ của dòng hard-rock đang làm mưa làm gió mà thôi. Đó là âm nhạc của sự phản kháng, chống lại những bất công trong nền công nghiệp ghi âm và cả những bất công trong xã hội. Khá nhiều ban nhóm chơi country-rock đã ra đời ở giai đoạn này, mà nổi bật lên là Eagles và Greteaful Dead. Còn các đại diện của country chính thống gồm có Willie Nelson, Waylon Jennings, Kenny Rogers, về phía nữ có Barbara Mandrell, Dolly Parton, nhóm Conway Twitty (từng làm rung động nhiều thế hệ yêu nhạc Việt Nam bằng ca khúc Don?Tt cry Joni)... Country hiện đại Đầu những năm 80 là sự phát triển của xu hướng Urban cowboy (Cao bồi đô thị) nhưng nó nhanh chóng chết yểu, nhường chỗ cho xu hướng New tra***ionalism (Truyền thống mới) với những gương mặt sáng giá như George Strait, Randy Travis... Vai trò của country truyền thống đã hoàn toàn biến mất và các nghệ sĩ chơi một thứ country mới, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các dòng nhạc đương thời. Nhưng người ta đã không còn mặn mà với country. Dù sao, đây cũng là những viên gạch đầu tiên đánh dấu sự trở lại huy hoàng của country trong thập niên 90. Và kể từ năm 1989, doanh số bán của các sản phẩm country tăng gần gấp đôi: từ 918 triệu USD lên tới 1 tỉ 758 triệu USD. Các ngôi sao như Garth Brooks, Alan Jackson... được ví như những cái máy kiếm tiền không biết mệt mỏi. Rồi tới các ngôi sao nữ như Shania Twain, Faith Hill cũng lần lượt vào cuộc. Năm 1996, cô bé 16 tuổi LeAnn Rimes đã làm một ngôi sao chói sáng với hàng chục giải thưởng nhận được cho album đầu tay Blue. Các nhà phê bình đã ghi nhận tầm quan trọng của trống và guitar điện trong country hiện đại, nó làm cho giai điệu nguyên thuỷ trở nên giống pop/rock hơn. Cũng nhờ thế mà country tìm lại được chỗ đứng trong thị trường âm nhạc đang ngày một cạnh tranh khốc liệt hơn. Hãy nghe You?Tre still the one của Shania Twain, Breathe của Faith Hill hay How do I live của Trisha Yearwood xem, chúng chả khác gì một ca khúc pop hoàn hảo. Cả thế giới mê mẩn theo country, chỉ mong rằng họ đừng giật mình tỉnh giấc và nhận ra chất country tinh tuyền xưa kia đã hoàn toàn biến mất. Một album Home của Dixie Chick với những những âm thanh acoustic của banjo, của violin, của guitar thùng, một Greatest Hits 2 của Alan Jackson đơn sơ mộc mạc nhưng ngập tràn hình ảnh, chứa chan tâm sự... chưa đủ để ?olàm sạch? dòng chảy country trong kỉ nguyên điện tử này. Đành phải tiếp tục trông chờ và hi vọng mà thôi! Loving
