CQ - 88

tôi không phải là lion_queen bác ạh, tên tôi ko phải là Hậu mà nick name của tôi lấy là lionking_hau

Oh! pardon, I''m sory , because I think you''re a Queen
Oh xin lỗi bác nhé.

Về hai mỏ dầu nằm trong Vịnh Bắc Bộ thì tớ được biết là ngay từ thời Pháp thuộc, họ đã khảo sát và biết được ở VBB có dầu mỏ rồi, tuy nhiên vị trí chính xác của các túi dầu vẫn chưa được xác định.
Sau đó đến năm 2000, NC và BC ký hiệp định về đường phân định VBB, theo đó NC được 53,23% diện tích, BC được 46,77%, hiệp định này có hiệu lực từ 30/6/2004 (BC buộc phải ký vì ko đòi hỏi được thêm nữa, nhưng có tình kéo dài thời gian bắt đầu có hiệu lực của hiệp định để xoay xở) http://www.cpv.org.vn/details.asp?topic=67&subtopic=166&leader_topic=318&id=BT2670653411.

Đến đây thì thực sự là một chiến công của an ninh nhà ta, mọi ngả thông tin kín như bưng. BC không có cớ gì đành chấp nhận thực thi hiệp định thì tháng 10/2004 NC công bố tìm thấy giếng dầu ngọt nhẹ (dầu loại rất tốt) cách cảng HP vỏn vẹn 70 km (một cái đá vào mông BC) http://www.mof.gov.vn/Default.aspx?tabid=82&ItemID=16620.
Quá cay cú, BC tìm cách gây hấn: kéo dàn khoan vào vùng lãnh hải của BC, bắn chết ngư dân . . . nhưng không làm gì được. Khoái thật

sao lại khoái? nó bắn chết ngư dân mình, nó chia phần lãnh hải của mình , phải hận nó chứ sao lại khoái hả chú này?

Thế cũng vui rồi NC đã phải nhường cái thằng Béo lấy nhiều phần trên bộ giờ đc lấy nhiều trên biển coi như an ủi tí chút

Ai chẳng hận mấy thằng tàu khựa.
Ai chẳng thương xót những người bị tử nạn.
Nhưng xét trên toàn cục thì đây là một thắng lợi rất lớn của NC.
Nói như bác thì với 2 triệu người chết và mất tích, NC không được ăn mừng thống nhất đất nước à?

đây là một tài liệu khác nói về Hai Quần Đảo , hai vùng đất mẹ ở xa Đất Liền, tài liệu dần đân di vè ngưỡng 0, mong các bác cùng em xây dựng một chủ đề hoành tráng về Trường Sa và Hoàng Sa
I - Biên-giới trên Biển của Việt-Nam

[La frontière maritime du Vietnam, Pierre-Bernard Lafont, trong quyển Les Frontières du Vietnam do P.B. Lafont làm chủ-biên, nxb Harmattan, Paris 1989, trang 235-243; Les archipels Paracels et Spratley (Un conflit de frontières en Mer de Chine Méridionale), cùng tác-giả, trang 244-260. Trương Nhân Tuấn lược dịch]

Bờ biển Việt-Nam dài khoảng 2500 cây số, trải dài từ vĩ-tuyến 8° 30?T đến vĩ-tuyến 23° 16?T Bắc. Phía Ðông-Bắc tiếp-giáp vịnh Bắc-Bộ, phía Ðông tiếp-giáp Biển-Ðông (Trung-Hoa gọi là Nam-Hải, thế-giới gọi là biển Nam Trung-Hoa) và bờ phía cực Tây-Nam thì giáp vịnh Xiêm-La.
Chúng ta đã biết theo Lin Yi Ji, từ khoảng cuối thế-kỷ thứ 5 đã có nhiều thương-thuyền đi dọc bờ biển của nước Chàm1, Biển-Ðông vì thế đã có nhiều thuyền-bè qua lại. Nhưng nếu ta tìm trong những sử-liệu của Chàm, của những thương-buôn Trung-Hoa, của Việt-Nam hay của thương-buôn các nước Tây-Phương, từ thế-kỷ thứ 18, thì dường như đã không ghi lại một chi-tiết nào liên-quan đến khái-niệm chủ-quyền về biển ở Biển-Ðông. Người ta cũng không tìm thấy qua các bản-đồ của Ả-Rập, Bồ-Ðào-Nha hay Hòa-Lan2 hay trong những nhật-ký hải-hành, bất-kỳ một hình-thức công-bố về chủ-quyền của một nước nào về Biển Ðông, là vùng biển bao-bọc nơi đây. Nếu việc công-bố chủ-quyền vùng biển này đã có thể xãy ra thì trong các quyển nhật-ký hải-trình của các tàu-bè qua lại nơi đây đã không thể không ghi lại, đặc-biệt tại vùng cận bờ của Chàm và Việt-Nam, bởi vì cho đến cuối thế-kỷ thứ 17, tất cả tàu-bè đi từ Poulo Condor cho đến Quảng-Ðông (Canton) đều đi theo chung một hải-trình: đi dọc theo bờ biển của hai nước nầy cho đến khoảng vĩ-tuyến thứ 15, mà không bao giờ mạo-hiểm đi ra ngoài biển khơi, vì họ tin-tưởng rằng ở ngoài khơi cách bờ khoảng 200 dặm có một vùng rộng lớn có đá ngầm nguy-hiểm.
Việc nầy cho thấy rằng từ thời-kỳ xa-xưa cho đến góc tư cuối của thế-kỷ thứ 19, giới-hạn lãnh-thổ của các xứ trong vùng tiếp-giáp vùng cực Tây của Biển-Ðông, thì có lẽ ngừng lại ở đường cận-duyên dọc theo bờ biển hay cận các hải-đảo. Nhưng, từ cuối thế-kỷ thứ 18, thì người ta thấy rằng triều-đình Việt-Nam đã phản-đối việc nhiều nhóm thuyền-bè của Trung-Hoa cặp bến ở các vùng bờ biển Việt-Nam, thí-dụ như vào năm 1832 vua Minh-Mạng đã từ-chối sự đề-nghị của chính-quyền Quảng-Ðông cho phép chiến-thuyền của Trung-Hoa vào dẹp bọn cướp biển Tàu đóng sào-huyệt trên các vùng biển Việt-Nam và vào năm 1833 nhà vua cũng ra lệnh cho một nhóm thuyền đánh cá Trung-Hoa phải rời khỏi vùng Vân-Ðồng. Một số các tác-giả vì thế cho rằng những nhà cầm-quyền thời đó đã có một khái-niệm rõ-rệt về một lãnh-hải3. Tuy-nhiên không có tài-liệu nào trong sử-sánh cho phép đặt giả-thuyết như vậy, nhưng những sử-gia trên vẫn giữ-nguyên quan-điểm về sự hiện-hữu của một khái-niệm về lãnh-hải vào cuối thế-kỷ thứ 18. Những người nầy dựa lên sự việc dân đánh cá Trung-Hoa bị phạm-tội đối với triều-đình Việt-Nam vì thuyền-bè của họ đã đi vào vùng cận bờ của Việt-Nam. Nhưng dường như, lo-ngại về sự phát-triển của vấn-đề di-dân hơn là về việc vi-phạm lãnh-hải, mà triều-đình Huế đã nảy-sinh ra khuynh-hướng chính-trị chống lại thuyền-bè của dân Trung-Hoa.
Nhưng cho dầu thế nào thì quan-niệm hiện nay của Việt-Nam về một biên-giới trên biển thì có nguồn-gốc mới đây, vì nó chỉ bắt đầu từ thời-kỳ Pháp-thuộc, nguyên-thủy đến từ nước ngoài, bởi vì nó bắt nguồn từ tập-quán luật-lệ của Tây-Phương.
Vừa khi đặt chân tại Việt-Nam thì người Pháp đã lo-lắng về sự phân-định biên-giới trên biển giữa thuộc-địa mới của họ với Trung-Hoa. Bởi vì trong vịnh Bắc-Việt, rải-rác có rất nhiều đảo dùng làm sào-huyệt cho bọn cướp4. Bọn nầy không những chỉ tấn-công và cướp bóc các tàu buôn ở ngoài biển khơi mà chúng còn mở ra các cuộc đánh phá trên bờ. Bởi thế, mong muốn cho thuộc-địa mới của họ tránh xa bọn cướp nầy mà sự đông-đảo của chúng đem lại từ sự hỗn-loạn thời đó đã làm khủng-hoảng nuớc Trung-Hoa, Pháp-quốc muốn xác-định nhanh-chóng giới-hạn lãnh-hải của Việt-Nam và Trung-Hoa ở vịnh Bắc-Việt. Vấn-đề nầy được nhập chung vào với công-việc thương-thảo về biên-giới giữa hai bên Pháp và Trung-Hoa, cuối cùng đuợc cụ-thể hóa vào ngày 26 tháng 6 năm 1887 qua việc ký-kết một công-ước, được biết qua tên Công-Ước Constans, mà qua điều 2 của nó, đường kinh-tuyến 105° 45?T kinh-độ Ðông so với kinh-độ Paris, có nghĩa là đường kinh-tuyến 108° 03?T 18?T?T kinh-độ Ðông Geenwich, là đường biên-giới trong vịnh Bắc-Việt.
Nhưng chỉ rất lâu sau nầy Pháp-Quốc mới áp-dụng tại Ðông-Dương khái-niệm về lãnh-hải. Thật vậy, tới năm 1926 lãnh-hải ở Ðông-Dương mới được phân-định, trước tiên là 3 hải-lý cách bờ, phù-hợp theo luật-lệ thời đó. Ðến năm 1936 lãnh-hải được tính là 10 hải-lý, bắt đầu từ đường cơ-bản cận bờ.
Ở miền Nam, sau khi thiết-lập nền thuộc-địa tại Nam-Kỳ và nền bảo-hộ tại Cam-Bốt, nước Pháp đã rất chậm-trễ trong việc phân-định biên-giới trên biển giữa Việt-Nam và Cam-Bốt. Nắm cả hai xứ, nước Pháp đương-nhiên thấy không khẩn-cấp như là Việt-Nam hay Cam-Bốt vì hai bên cùng dành chủ-quyền một nhóm đảo nhỏ cận bờ và đảo Phú-Quốc. Những đảo nầy thì ở trong vùng nối dài của biên-giới trên bộ. Hơn nữa, phủ Toàn-Quyền thấy không có lợi để giải-quyết việc nầy, nó có thể sẽ gây bất-mãn cho quốc-vương Khmer, nước nầy dựa lên lịch-sử để dành chủ-quyền, hay gây sự phản-đối của cư-dân Việt-Nam đang sinh-sống trên đó. Sau cùng, vấn-đề hành-chánh thúc-đẩy, ngày 31 tháng 1 năm 1939, Toàn-Quyền Brévié xác-định đường phân-định chia khu-vực biển giữa hai xứ thuộc-địa Cam-Bốt và bảo-hộ Nam-Kỳ như sau: ?omột đường thẳng góc với đường bờ biển tạo thành một góc 140 Grade với đường vĩ-tuyến Bắc... đường phân-dịnh được xác-định như trên đi vòng qua phía Bắc đảo Phú-Quốc, cách những điểm cực Bắc của đảo nầy 3 Km?. Nhưng qua thông-tri nầy ông Brévié cũng đã thận-trọng chính-thức ghi thêm rằng đường nầy chỉ sử-dụng cho ?ohành-chánh và cảnh-sát? và nó không dùng để phân-định giữa xứ thuộc-địa Nam-Kỳ và xứ bảo-hộ Cam-Bốt. Những vấn-đề lãnh-thổ thuộc về xứ nào của các đảo phía trên và phía dưới đường nầy thì vẫn để nguyên-trạng. Ðiều nầy có nghĩa sâu xa là đường nầy không phải là đường phân-định lãnh-hải giữa Việt-Nam và Kam-Pu-Chia.
Tình-trạng nầy giữ nguyên như thế cho đến khi Việt-Nam dành lại được độc-lập. Trong thời-kỳ chia đôi đất nước, nếu phe Việt-Nam Cộng-Hòa nhiều lần ra tuyên-cáo chính-thức liên-quan đến vùng biển của họ thì Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Hòa (Bắc-Việt), chắc là tập-trung vào chiến-tranh, đã có một thái-độ im-lặng về lãnh-hải ở Biển-Ðông. Thật vậy, từ ngày cách-mạng tháng 8 năm 1945 cho đến lúc thống-nhứt đất nước, người ta không thấy một tuyên-bố nào của VNDCCH về biên-giới trên biển. Họ chỉ xác-định lãnh-hải là 12 hải-lý, tính từ bờ. Ngược lại, từ khi được thành-lập cho đến ngày sụp đổ, chính-phủ VNCH đã xác định năm 1964 lãnh-hải 12 hải-lý tính từ bờ biển (nước ròng) trên đất liền hay là bờ của các đảo do VNCH kiểm-soát hay thuộc chủ-quyền của VNCH. Sau đó năm 1965, VNCH thành-lập một thêm ?ovùng tiếp-cận?, lãnh-hải mở rộng hơn 12 hải-lý và trong vùng nầy VNCH cho cảnh-sát và quan-thuế tuần-tiểu. Năm 1972 VNCH tuyên-bố một vùng đánh cá độc-quyền rộng 62 hải-lý và cho tàu chiến canh-phòng để can-thiệp các tàu vi-phạm. Cuối cùng VNCH cũng xác-định thềm lục-địa của mình tương-ứng độ sâu 200 thước, phù-hợp với công-ước Genève 1958.
Quan-hệ ngoại-giao giữa Sài-Gòn và Cam-Bốt mỗi lúc một tệ-hại, Chính-phủ VNCH cũng nhìn-nhận chủ-quyền các đảo ở phía trên đường Brévié (văn-thư ngày 9 tháng 3 năm 1960), vì thế mở rộng lãnh-hải thêm trong vịnh Thái-Lan nhờ diễn-dịch nội-dung của thông-tri 31 tháng 1 năm 1939 của ông Brévié theo ý của mình.

Tình-trạng hiện-thời của biên-giới.
Sau khi Hoa-Kỳ rút khỏi Nam VN thì Hà-Nội mới bắt đầu mong-muốn phân-định chính-thức với Trung-Hoa đường biên-giới trong vịnh Bắc-Việt. Ðể làm việc nầy, Hà-Nội qua một văn-thư đề-nghị với chính-quyền Bắc-Kinh vào ngày 26 tháng 12 năm 1973 để mở cuộc thương-thảo ?onhằm phân-định một cách chính-thức đường biên-giới giữa Việt-Nam và Trung-Hoa trong vịnh Bắc-Việt?. Việc thương-thảo bắt đầu ngày 15 tháng 8 năm 1974, Hà-Nội đề-nghị với Trung-Hoa xác-định song-phương cửa vịnh và xác-định vĩnh-viễn vùng biển thuộc về mỗi nước và việc nầy dựa trên Công-Ước Pháp-Thanh 1887. Bắc-Kinh bác-bỏ đề-nghị nầy và tuyên-bố rằng công-ước được nhắc tên đã không xác-định biên-giới trong vịnh Bắc-Việt mà nó chỉ phân-chia các đảo ở trong vịnh. Trung-Cộng đề-nghị hai bên bắt đầu thương-thảo về việc phân-chia vịnh và Hà-Nội trả lời sẵn-sàng ghi-nhận những ý-kiến của Trung-Cộng.

II - Quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa
(Cuộc tranh-chấp biên-giới ở Biển-Ðông)

Nguyên-thủy chữ Paracels là đến từ chữ parcels (récifs), có nghĩa là đá ngầm, ghi lầm trên bản-đồ Bồ-Ðào-Nha (Portugal). Quần-đảo Paracels (Hoàng-Sa) và Spratley (tức Trường-Sa) tọa-lạc ở Biển Ðông.
Quần-đảo Paracels, ngày xưa gọi theo tiếng Việt-Nam là Cát-Vàng hay Tây-Sa, hôm nay gọi là Hoàng-Sa, hiện-thời ghi trên bản-đồ Trung-Hoa dưới tên Xisha. Quần-đảo nầy gồm có 15 đảo cũng như một số dãi cát và đá ngầm. Nó kéo dài từ 15° 45?T đến 17° 05?T vĩ-tuyến Bắc và 111° đến 113° kinh-tuyến Ðông. Tại điểm gần nhất thì cách 170 dặm Ðà-Nẵng và đảo Hải-Nam. Quần-đảo Spratley, ngày xưa được gọi theo Việt-Nam là Nam-Sa và hiện nay là Trường-Sa, gọi theo Trung-Hoa là Nansha. Gồm có khoảng 100 đảo lớn nhỏ rải-rác trong một vùng kéo dài từ 6° 50?T đến 12° vĩ-tuyến Bắc và từ 111° 30?T đến 117° 20?T kinh-tuyến Ðông, chiếm một diện-tích khoảng 160.000 cây-số vuông và trung-tâm của nó thì ở giữa khoảng-cách hai bờ biển Việt-Nam và Phi-Luật-Tân.
Nhiều quốc-gia trong vùng Biển Ðông tranh-chấp hiện nay chủ-quyền trên hai quần-đảo nầy. Quần-đảo Hoàng-Sa thì hoàn-toàn ở trong tay nước Cộng-Hòa Nhân-Dân Trung-Hoa. Nước nầy dùng vũ-lực tấn-công quân-đội Việt-Nam Cộng-Hòa trấn giữ nơi đây để chiếm Hoàng-Sa ngày 19 tháng 1 năm 1974. Nước Cộng-Hòa Xã-Hội Chủ-Nghĩa Việt-Nam lên tiếng nhìn-nhận chủ-quyền và đòi hỏi phải trả lại toàn-bộ. Ðài-Loan cũng lên-tiếng đòi chủ-quyền. Quần-đảo Trường-Sa, các nước Việt-Nam, Phi-Luật-Tân, Ðài-Loan và Mã-Lai chiếm-đóng một hay nhiều đảo, Việt-Nam dành chủ-quyền trên toàn-bộ các đảo tại đây, cũng như Trung-Cộng và Ðài-Loan. Phi-Luật-Tân thì đòi hỏi tất-cả các đảo, trừ một. Mã-Lai thì chỉ đòi hỏi các đảo ở phía Nam.
Tình-trạng vì thế rất phức-tạp. Người ta có thể đặt câu hỏi vì sao có tới bấy nhiêu các nước lại quan-tâm đến những đảo san-hô không có người sinh-sống, đất-đai thì không thích-hợp cho việc trồng-trọt, nước-nôi thiếu-thốn, còn chịu-đựng những điều-kiện thời-tiết khắc-nghiệt (thống-kê từ năm 1911 dến 1965 cho thấy rằng trung-bình có tới 9,6 cơn bão hàng năm trong vùng Biển Ðông) và xây-dựng một cách tốn-kém những công-sự quân-độ tại các đảo mà họ đã chiếm. Chắc-chắn việc nầy không nhằm để bảo-vệ những ngư-phủ lui tới đánh cá trong vùng nầy từ thời rất xa-xưa, hay là vì những mỏ phosphates 1- ước-lượng khoảng 10 triệu tấn ?" có ở trên một vài đảo. Trọng-tâm vấn-đề chắc-chắn phải có tầm quan-trọng khác.
Trước hết, tầm quan-trọng các đảo nầy là tự-tại. Thật vậy, các đảo không người sinh-sống nầy 2 được các nước trong vùng quan-tâm vì lý-do vị-trí của nó, bởi vì sẽ dễ-dàng từ Hoàng-Sa kiểm-soát việc thông-thương hàng-hải vùng phía Bắc của Biển-Ðông, và từ Trường-Sa những hải-trình nối Thái-Bình Dương hay Ðông-Á với Ấn-Ðộ Dương. Việc nầy giải-thích tại sao nước Pháp ?" lúc đó ở Ðông-Dương ?" đã chiếm đóng hai quần-đảo nầy từ thập-niên 30 và vì sao mà quân-đội Nhật đã chiếm đóng trong khoảng thời-gian Ðệ-Nhị Thế-Chiến. Khi cuộc-chiến nầy kết-thúc, sự phát-triển vượt bực của ngành hàng-không cũng như những tiến-bộ về các kỹ-thuật quốc-phòng đã làm cho tầm quan-trọng về chiến-lược của hai quần-đảo nầy tăng hơn. Bởi vì nước nào kiểm-soát hai quần-đảo nầy không những kiểm-soát Biển Ðông mà còn sử-dụng chúng như những căn-cứ không-quân chống lại các nước chung-quanh.
Sau gần ba thập-niên, sự phát-triển nhanh-chóng luật-lệ về biển và những khám-phá các túi dầu khí có thể khai-thác được dưới thềm lục-địa của các đảo nầy đã làm cho vùng nầy có thêm một tầm quan-trọng mới. Không những tranh-chấp chỉ vì các đảo, mà vì các đảo nầy còn là phương-tiện để có thể đòi hỏi sở-hữu vùng biển bao quanh đảo. Thật vậy, luật mới về biển cho phép các quốc-gia có chủ-quyền tại các hải-đảo hay quần-đảo có được quyền sở-hữu về những nguồn tài-nguyên thiên-nhiên ở dưới nước (cá), dưới đáy biển (nodules) hay dưới thềm đáy biển (dầu hỏa, khí đốt) thuộc các đảo nầy cho tới 200 dặm tính từ bờ. Vì vậy các quốc-gia chung-quanh Biển Ðông khẳng-định chủ-quyền của mình ở các đảo nầy, họ dựa lên lịch-sử, luật quốc-tế hay dựa lên công-ước liên-quan luật về biển 1982 để công-bố lập-trường; nhiều bản-đồ của các quốc-gia được in ra, vẽ lại đường biên-giới bao gồm luôn những vùng biển vào trong lãnh-thổ quốc-gia 4.
Sự quan-trọng về chính-trị, chiến-lược và kinh-tế của hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa lớn đến nỗi không có một sự nhìn-nhận chủ-quyền mà không gây những phản-đối dữ-dội. Cũng vậy, những vấn-đề liên-quan tại đây thì được đưa vào trong một tranh-chấp tổng-quát về biên-giới, việc nầy đã làm xấu đi những liên-hệ ngoại-giao trong vùng nầy. Tranh-chấp gay-gắt nhất là tranh-chấp giữa Trung-Cộng và Việt-Nam, hai bên cùng dành chủ-quyền trên toàn-bộ hai quần-đảo và đưa ra những chứng-cớ lịch-sử cũng như luật-pháp.
Vấn-đề Hoàng-Sa và Trường-Sa đặt ra không giống nhau. Sẽ hợp lý nếu nghiên-cứu hai vấn-đề này riêng rẽ với nhau.

****

Hoàng-Sa
​

(mong ngày trở về)​

Hoàng-Sa là vấn-đề tranh-chấp giữa Trung-Cộng và Việt-Nam. Sẽ hữu-ích khi nhắc lại một vài chi-tiết trong hồ-sơ mà hai phía đưa ra để dành lẽ phải về mình.
Trung-Hoa dựa trên sự việc ?okhám-phá?, droit de la découverte, để cho rằng Hoàng-Sa thuộc chủ-quyền của mình. Nếu sử-sách của Trung-Hoa có những dòng chữ lâu đời nhất để mô-tả, dưới nhiều tên khác nhau 5, quần-đảo Hoàng-Sa - bộ Fu Nam Zhuan viết vào thế-kỷ thứ 3 mô-tả đó là ?onhững hòn đảo san-hô, trên những nền đá bằng phẳng?; bộ Nan Zhou Yi Wu Zhi, cũng viết vào thế-kỷ thứ 3, xác-định vị trí những đảo nầy trên hải-trình nối miền Hoa-Nam cho đến bán-đảo Mã-Lai, trong một vùng ?onước không sâu? ?" thì người ta cũng biết là những đảo đó cũng đã được ngư-nhân Tàu cũng như Việt-Nam lui tới từ thời-kỳ xa-xưa nhất, như đã được ghi lại trong Phủ-Biên Tạp-Lục, viết vào thế-kỷ thứ 18, khai-mào cho việc đối-thoại về vấn-đề biển cả.
Cho đến thế-kỷ thứ 18, ngược lại với những gì mà hai bên đã trình-bày, không có gì cho phép để nói rằng quần-đảo thuộc về Trung-Hoa hay về Việt-Nam. Bởi vì không phải là những cuộc thám-hiểm chính-thức của người Tàu như vào thế-kỷ thứ 13 với ông Shi-Bi hay vào thế-kỷ 15 với thủy-sư đô-đốc Zheng-He - việc nầy đã được ghi lại tỉ-mỉ trong Hai Gou Wen Jian Lu ?" đã đi ngang qua vùng biển, hay đi gần, đến quần đảo Hoàng-Sa; hoặc là tại vì nhà Nguyễn đã gởi chính-thức hàng năm vào cuối mùa đông một đội thuyền chèo để thu-nhặt ở đó những phẩm-vật của các tàu bị chìm như đã ghi trong Toàn-Tập Thiên-Nam Tứ Chí Lộ Ðồ Thư - tiền bán thế-kỷ thứ 18 ?" hay trong Phủ-biên Tạp-Lục, mà người ta có thể kết-luận quần-đảo nầy đã thuộc về nước nầy hay nước kia.
Ghi chú đầu tiên chỉ-định chủ-quyền của Hoàng-Sa thì tìm thấy trong một bản pháp-ngữ (Lettres édifiantes et curieuses, Vol. III), là một nhà truyền-giáo đi ngang vùng biển nầy vào năm 1701, trên chiếc thuyền mang tên ?oAmphitrite?, ghi lại vỏn-vẹn: ?oLe paracels est un archipel qui dépend de l?Tempire d?TAnnam? mà không ghi chú thêm chi-tiết hay nguồn tin nầy xuất-phát từ đâu. Riêng về những sử-liệu có thể được xem là một sự nhìn-nhận chủ-quyền, phía Trung-Hoa được ghi lại trong Quangdong Tong Zhi, đệ trình lên vua năm 1731, trong Wanzhou Zhi và Qiong-zhoufou Zhi, viết: ?oWanzhou (một huyện thuộc Hải-Nam) bao gồm Qianlichangsa và Wanli****ang (có thể là tên cũ của hai quần-đảo)?. Về phía Việt-Nam, năm 1833, Ðại-Nam Thực Lục Chính Biên (đệ nhị kỷ, quyến thứ 104), ghi lại một biến-cố có thể xem như là một hành-động nhìn-nhận chủ-quyền tại quần đảo Hoàng-Sa. Ðó là vào thời-điểm nầy, vua Minh-Mạng ra lệnh dựng một đền thờ thần đảo trên đảo Bạch-Sa, dựng một bia đá và đóng cừ vùng đất nầy. Việc nầy chỉ được hoàn-thành vào năm 1835 6. Vào năm sau, cũng do sách nầy ghi, vua Minh-Mạng ra lệnh cho viên chỉ-huy lực-lượng thủy-quân lấy trắc-đồ Hoàng-Sa đồng-thời cắm trên 10 đảo của quần-đảo nầy 10 mốc giới bằng gỗ, ghi trên đó như sau ?ovào năm Bính-Thân, tức năm Minh-Mạng thứ 17, Thủy-Sư Ðô-Ðốc Phạm Hữu Nhật nhận chiếu-chỉ lãnh sứ-mạng đi Hoàng-Sa để vẽ bản-đồ, đến đây cắm mốc nầy để ghi dấu muôn đời?. Từ lúc đó, mỗi năm lại có gởi đoàn công-tác ra Hoàng-Sa, quần-đảo nầy vì vậy chính-thức chiếm đóng và kiểm-soát bởi Việt-Nam, như Gutzlaff ghi: ?oWe should not mention here the Paracels (Katvang)... if the king of Cochichina did not claim these as his property... The Annam government, perceiving the advantage wich it might derive if a toll was raised, kept revenue cutters and a small garrison on the spot to collect the duty on all visitors, and to ensure protection to its own fishermen7?. Việc đáng nói là trong cả thế-kỷ thứ 19, việc sát-nhập nầy không hề gây một sự chống-đối nào từ Trung-Hoa.
Lúc mới đặt chân lên Ðông-Dương thì người Pháp không mấy quan-tâm đến Hoàng-Sa, mặc dầu đã có lúc Trung-Hoa tuyên-bố chính-thức là quần-đảo nầy không thuộc về mình, vào các năm 1895 và 1896, 8 các năm này có hai thuyền lớn bị đắm ở đây. Nhưng vào tháng 6 năm 1909, nhân cơ-hội người Pháp lơ-là tại đây, Tổng-Ðốc Canton gởi một đội ghe thuyền đến cắm cờ Trung-Hoa trên đảo nầy và ngày 20 tháng 3 năm 1921 ra sắc-lệnh số 831, ban chỉ-đạo quân-đội Hoa-Nam sát nhập quần-đảo nầy vào Hải-Nam. Pháp không lên tiếng gì về vấn-đề nầy, bởi vì theo công-ước 1896, Trung-Hoa đã từ bỏ quyền thượng-quốc tại An-Nam mà quần-đảo nầy tùy-thuộc vào An-Nam. Ngược lại, vào năm 1931, lúc Trung-Hoa khai-thác các mỏ Phosphates tại đây thì Paris đã hai lần phản-đối, dựa trên những lý-do đảo nầy thuộc Việt-Nam, là xứ bảo-hộ của Pháp. Trung-Hoa bác-bỏ phản-đối của Pháp vào ngày 29 tháng 9 năm 1932, trả lời rằng nước Việt-Nam là chư-hầu của họ lúc vua Gia-Long sát-nhập quần-đảo nầy vào Việt-Nam, lý-lẽ nầy đứng trên quan-điểm luật-học thì không có một giá-trị nào. Nước Pháp vì thế sát-nhập hành-chánh quần-đảo nầy vào tỉnh Thừa-Thiên. Pháp cũng đề-nghị với Trung-Hoa một trọng-tài giải-quyết việc bất-đồng vào ngày 18 tháng 1 năm 1937, nhưng không được Trung-Hoa trả lời. Pháp đổ quân chiếm đóng quần-đảo mà tại đây Trung-Hoa nhắc lại chủ-quyền của họ ở các đảo đó.
Trong khoảng thời-gian Ðệ-Nhị Thế-Chiến quân-đội Nhật chiếm đóng Hoàng-Sa. Sau khi đầu-hàng, theo các điều-khoản trong các thỏa-ước, Trung-Hoa có bổn-phận giải-giới quân-đội Nhật tại quần-đảo nầy mà tại đó Pháp đã chiếm-đóng tạm-thời vào tháng 5 năm 1946. Sau đó, thấy Pháp không còn lên tiếng về các đảo nầy phe Trung-Hoa Quốc-Gia (Tưởng Giới Thạch) đổ quân lên đảo Boisée (Phú-Lâm) ngày 7 tháng 1 năm 1947. Trước hành-động nầy chính-phủ Pháp lên tiếng phản-đối - tích-cực hơn Tuyên-Ngôn tại Caire ngày 27 tháng 11 năm 1943. Hội-nghị tại Caire được hội-đàm San Francisco năm 1951 tiếp-nối mà kết-quả hội-đàm nầy không hề ghi Hoàng-Sa và Trường-Sa là những vùng đất bị quân-đội Mikado chiếm đóng phải trả lại cho Trung-Hoa. Tuy-nhiên, vì không thành-công trong việc buộc Trung-Hoa phải rời khỏi nơi đây, Pháp mới gởi một đạo-quân hỗn-hợp Việt-Pháp lên đóng tại đảo Hoàng-Sa (Pattle), việc nầy gây sự phản-đối mãnh-liệt ở chính-phủ Tưởng Giới Thạch (tiếp-tục từ-chối một sự trọng-tài giải-quyết do Pháp đề-nghị), cho đến lúc chính-phủ nầy sụp-đổ, dẫn đến việc thay-thế tại đây bằng quân-đội Trung-Cộng vào tháng 4 năm 1950, và họ vẫn chiếm-đóng liên-tục ở đó.
Năm 1954, lúc rút khỏi Việt-Nam, quân-đội Pháp rời đảo Hoàng-Sa (Pattle) và được quân-đội Việt-Nam Cộng-Hòa thay-thế tức-khắc sau đó.
Từ lúc đó, Trung-Cộng và VNCH cùng dành chủ-quyền trên toàn quần-đảo, trở thành hai địch-thủ đối-đầu.
VNCH mở rộng sự kiểm-soát của mình trên những đảo khác thuộc nhóm Nguyệt-Thiềm (Croissant), mà tại đây ngư-dân Tàu tiếp-tục tới đánh cá, đã gây ra nhiều căng-thẳng. Song-song với những hoạt-động kiểm-soát, chính-quyền VNCH tổ-chức phân-bổ hành-chánh Hoàng-Sa, làm như họ kiểm-soát hoàn-toàn vùng nầy. Sau đó, đặc-biệt là vào ngày 15 tháng 7 năm 1971, xác-định chủ-quyền của mình tại Hoàng-Sa, nhắc lại những lý-do như đảo nầy đã từng do ?oCông-Ty Hoàng-Sa? khai-thác từ năm 1702, quần-đảo nầy có trên bản-đồ VN từ 1834 do triều-đình Huế 9 thực-hiện, và Việt-Nam ?othỏa-mãn tất-cả những điều-kiện đặt ra do công-ước 1885, liên-quan đến vấn-đề chủ-quyền về lãnh-thổ?, có nghĩa là có một sự chiếm-đóng thực-sự và có những tài-liệu chính-thức.
Sau khi Hoa-Kỳ rút quân, trong lúc cuộc tấn-công của quân miền Bắc vào miền Nam vẫn liên-tục thì Trung-Cộng mở cuộc tấn-công vào ngày 19 tháng 1 năm 1974 lên các đảo do quân-đội VNCH kiểm-soát, việc nầy đã gây một sự chống-đối liên-tục và vô cùng dữ-dội ở bộ Ngoại-Giao VNCH, cho đến khi VNCH sụp-đổ.
Như vậy, khi mà CSVN chiếm được miền Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, Trung-Cộng đã chiếm hoàn-toàn Hoàng-Sa.
Nhưng dường như cho đến thời điểm trên, mặc dầu bận-rộn trong công-việc ?ogiải-phóng? miền Nam, phe CSVN không hề quan-tâm đến những phần lãnh-thổ ở ngoài biển, thậm-chí, nếu chúng ta dựa trên những lý-lẽ của Trung-Cộng, thì CSVN đã ba lần công-nhận chủ-quyền của Trung-Cộng tại đó.
CSVN đầu tiên đã công-nhận vào năm 1956, dựa trên một tài-liệu do Bắc-Kinh công-bố ngày 30 tháng 1 năm 1980, mà bản dịch tiếng Pháp được thấy trên Bản Tin Bắc-Kinh - Beijing Information (N° 7, 1980, trang 22) ghi lại như sau:
?oNgày 15 tháng 6 năm 1956, thứ-trưởng bộ Ngoại-Giao Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Hòa là Ung Văn Khiêm, tiếp-kiến Ðại-Sứ lâm-thời của Trung-Hoa tại Việt-Nam là Li Shimin, chính-thức tuyên-bố như sau: ?otheo những tài-liệu mà Việt-Nam hiện có, những quần-đảo Tây-Sa (Xisha) và Nam-Sa (Nansha), trên quan-điểm sử-học, thì thuộc về Trung-Hoa?. Ông Lê-Lộc, chủ-tịch lâm-thời Châu-Á Sự-Vụ, cũng có mặt... đã nói rằng: ?otrên quan-điểm lịch-sử, các quần-đảo Xisha và Nansha đã thuộc về Trung-Hoa từ thời nhà Tống?10.
Cũng theo Trung-Cộng, CSVN đã công-nhận lần thứ hai vào ngày 14 tháng 9 năm 1958 tiếp theo sự việc công-bố của Bắc-Kinh vào ngày 4 tháng 9 năm 1958. Lời công-bố nầy được dịch ra tiếng Việt trên trang nhất tờ Nhân-Dân ngày 6 tháng 9 năm 1958. Người ta đọc và thấy rằng Trung-Cộng quyết-định mở vùng biển nội-địa của họ lên 12 dặm và việc mở rộng nầy áp-dụng cho toàn-bộ lãnh-thổ của Trung-Cộng, bao gồm luôn các ?ođảo Bành-Hồ, Ðông-Sa, Tây-Sa (tên cũ Việt-Nam để chỉ Hoàng-Sa), Trung-Sa, Nam-Sa (tên cũ của VN chỉ Trường-Sa) cũng như tất-cả những đảo khác thuộc Trung-Hoa...?. Từ việc tuyên-bố nầy, thủ-tướng CSVN trả lời vào ngày 14 tháng 9 năm 1958: ?oChúng tôi trân-trọng thông-báo đến quí-vị rằng: Chính-Phủ nước Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Hòa ghi-nhận và công-nhận tuyên-bố vào ngày 4 tháng 9 năm 1958 của nước Cộng-Hòa Nhân-Dân Trung-Hoa liên-quan đến lãnh-hải của Trung-Hoa. Chính-Phủ nước VNDCCH tôn-trọng quyết-định nầy và sẽ ra lệnh cho các cơ-quan liên-hệ phải triệt-đễ tôn-trọng vùng biển nội-địa của Trung-Hoa được xác-định là 12 hải-lý trong mọi tương-quan trên biển với Trung-Hoa. Thưa Ðồng-Chí Thủ-Tướng, xin nhận nơi đây lời chào trân-trọng của tôi.?11
Cũng theo Trung-Cộng, CSVN đã công-nhận lần thứ 3, lúc cho đăng trên trang nhất tờ Nhân-Dân, bài tuyên-bố bằng tiếng Việt như sau: ?oChính-phủ của chúng ta tuyên-bố rằng: Chủ-quyền của nước Việt-Nam thuộc về dân-tộc Việt-Nam. Chính-phủ Hoa-Kỳ không được quyền đem quân vào chiến-đấu ở bất-kỳ một nơi nào thuộc lãnh-thổ Việt-Nam, kể cả vùng biển kế-cận nước Việt-Nam?, bài báo nầy bắt đầu như sau: ?oNgày 24 tháng 4 năm 1965, Tổng-Thống Hoa-Kỳ ông Johnson đã quyết-định rằng toàn-bộ lãnh-thổ Việt-Nam và vùng biển của nước nầy tính từ bờ ra 100 hải-lý, cũng như một phần lãnh-hải của Trung-Cộng trong quần-đảo Hoàng-Sa, sẽ quân-lực hoa-Kỳ xem như là ?ovùng chiến-đấu? - ?ozone de combat?.?
Mặc dầu cơ-quan ngôn-luận chính-thức của đảng CSVN chỉ đăng lại trong tờ ra ngày 6, tháng 9 năm 1958, lời tuyên-bố của Bắc-Kinh, và trong tờ số ra ngày 10 tháng 5 năm 1965 chỉ nhắc lại quyết-định của Tổng-Thống Hoa-Kỳ, vấn-đề là qua bài viết vào ngày 14 tháng 9 năm1958, hay qua bài tuyên-bố ngày 9 tháng 5 năm 1965, Hà-Nội đã không công-bố một lời phòng-hờ (réserve) nào, và cũng không công-bố một bản điều-chỉnh nào về hai bài viết công-nhận hai quần-đảo hoàng-Sa và Trường-Sa là của Trung-Hoa, việc nầy có thể được hiểu như là CSVN mặc-nhiên nhìn-nhận các quần-đảo nầy thuộc Trung-Hoa. Và Trung-Cộng không bỏ một dịp nào để khơi lên việc nầy trong tất-cả những văn-thư chính-thức mà họ sẽ công-bố sau đó, tệ nhất là CSVN đã không lên tiếng gì qua lời tuyên-bố của Trung-Cộng đúng 8 ngày trước khi tấn-công Hoàng-Sa, tức ngày 11 tháng 1 năm 1974, rằng Hoàng-Sa và Trường-Sa thuộc về lãnh-thổ Trung-Hoa và Trung-Cộng sẽ không tha-thứ mọi hành-động xúc-phạm đến lãnh-thổ của họ.
Năm 1975, sau khi thống-nhứt được Việt-Nam, CSVN mới nghĩ đến việc xác-định biên-giới của quốc-gia. Vấn-đề chủ-quyền ở các đảo nầy làm cho quan-hệ với Bắc-Kinh bị xấu đi. Nhưng để không làm tan-rã sự đoàn-kết trong phe xã-hội chủ-nghĩa, hai bên không bên nào tiết-lộ sự khác biệt nầy. Chỉ đến khi sự bất-đồng về lý-tưởng trở nên trầm-trọng thì hai bên mới lên tiếng ám-chỉ, nhưng cố-gắng không đề-cập tới đối-tượng 12. Phải chờ cho đến năm 1978, trong lúc ngoại-giao giữa hai nước đang ở bên bờ sự đỗ-vỡ, thì vào ngày 30 tháng 12, có nghĩa là đúng 7 ngày sau khi quân Khmer đỏ đánh Tây-Ninh, CSVN xác-nhận trước công-luận chủ-quyền của Việt-Nam tại Hoàng-Sa. Chỉ hai tháng sau cuộc tấn-công của Trung-Cộng 17 tháng 1 năm 1979 qua lãnh-thổ Việt-Nam, CSVN cho rằng Trung-Cộng không còn nằm trong khối xã-hội chủ-nghĩa đồng-thời đưa ra công-luận quốc-tế những mâu-thuẫn về biên-giới với Trung-Cộng qua việc công-bố một giác-thư thiết-lập lại những sự việc Trung-Cộng lấn đất của Việt-Nam từ năm 1954. CSVN tố-cáo trong đó việc chiếm-đóng quần-đảo Hoàng-Sa ?othuộc lãnh-thổ Việt-Nam?, ?odân-tộc Việt-Nam đã khám-phá và khai-thác?, trên quần-đảo nầy ?oChúa Nguyễn hợp-thức hóa chủ-quyền lãnh-thổ của việt-Nam?, trên quần đảo nầy ?onước Pháp đã nhân-danh Việt-Nam thành-lập hai đơn-vị hành-chánh và một trạm thời-tiết mà trạm nầy đã cung-cấp không ngưng-nghỉ trong nhiều thập-niên những dữ-kiện cho Tổ-Chức Thời-Tiết Quốc-Tế?. CSVN cũng đưa ra, như chính-phủ VNCH đã trình-bày, những quan-hệ lịch-sử lâu đời chứng-minh quần-đảo thuộc Việt-Nam. Bản giác-thư nhấn mạnh trên vấn-đề là Việt-Nam đã sử-dụng (exercer) liên-tục chủ-quyền của mình một cách rõ-ràng và không thể chối cãi ở các đảo nầy.
Trung-Cộng phản-biện lại những lời tuyên-bố nầy vào ngày 26 tháng 4 năm 1979, vào Ðại-Hội khoá hai Thương-Thuyết Việt-Trung, trong một ?ođề-nghị cơ-bản để giải-quyết những liên-hệ giữa Trung-Hoa và Việt-Nam?, điểm 5 có ghi như sau: ?oNhững quần-đảo Xisha (tức Hoàng-Sa) và Nansha (Trường-Sa) luôn là một phần lãnh-thổ bất-khả chuyển-nhượng của Trung-Hoa. Phía Việt-Nam sẽ trở lại quan-điểm cũ của mình đó là nhìn-nhận sự việc nầy. Việt-Nam sẽ tôn-trọng chủ-quyền của Trung-Hoa tại hai quần-đảo nầy và rút về tất-cả nhân-sự của họ đóng tại Nansha (Trường-Sa)?. Trả lời việc nầy, vào ngày 4 tháng 5 năm 1979, trưởng-đoàn thương-thuyết Việt-Nam cho rằng ?ođề-nghị? nầy chứa đựng những đòi-hỏi ?ophi-lý và xất-xược? đó là đòi hỏi Việt-Nam phải chối bỏ chủ quyền của mình trên hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa ?omà chúng đã luôn luôn thuộc về Việt-Nam?.
Ba tháng sau, ngày 30 tháng 7 năm 1979, Trung-Cộng công-bố trong một ?oBạch-Thư?, một số tài-liệu để bào-chữa cho sự chiếm đóng quần-đảo nầy và làm một bộ hồ-sơ nhằm dựa lên đó để cho rằng Hoàng-Sa thuộc về họ. Việt-Nam trả lời ngày 7 tháng 8 năm 1979, qua hình-thức một ?oBạch-Thư? khác nhằm phản-biện lại những lý-lẽ của Trung-Cộng.
Từ đó, sự tranh-luận tiếp-diễn. CSVN phản-đối dữ-dội mỗi khi Bắc-Kinh có một quyết-định liên-quan đến quần-đảo. Sự tranh-luận vẫn tiếp-tục trong những buổi họp của đại-hội thương-thuyết vấn-đề giữa Việt-Nam và Trung-Hoa, hay là xuyên qua những hồ-sơ được hai bên công-bố. Cuối cùng vào tháng 9 năm 1979, sự tranh-cãi đưa ra trước Liên-Hiệp-Quốc cũng như trước những tổ-chức chuyên-ngành trực-thuộc cơ-quan nầy. Từ khi Hội-Ðàm Hành-Chánh Quốc-Tế về Truyền-Thông của U.I.T, tổ-chức tại Genève vào tháng 3 năm 1978 quyết-định rằng ?onhững băng-tầng phân-bổ cho vùng 6 G chỉ được sử-dụng độc-quyền cho những trạm hàng-không của Trung-Cộng?, dựa vào việc nầy Trung-Cộng cho rằng đây là một sự công-nhận ?othực-tại? - de facto ?" trên bình-diện quốc-tế chủ-quyền của họ tại các quần-đảo.

Trường-Sa

Quần-đảo Trường-Sa thì có các nước Việt-Nam, Phi-Luật-Tân, Ðài-Loan và Trung-Cộng cùng đòi chủ-quyền hoàn-toàn trên quần-đảo. Việt-Nam chiếm đóng những đảo trung-tâm và các đảo thuộc về phía Tây, Ðài-Loan thì chiếm đảo Itu Aba, Phi-Luận-Tân thì chiếm một số đảo ở trung-tâm và những đảo ở về hướng Ðông, riêng về Trung-Cộng thì từ năm 1987 đã gởi chiến-hạm đến vùng biển nầy 13. Phe Mã-Lai thì chỉ đòi hỏi chủ-quyền ở một đảo và hai vùng san-hô mà họ đã chiếm một vùng. Vấn-đề vì thế phức-tạp hơn. Mặc khác, nơi đây những nước tranh-chấp đều chủ-trương chiếm-đóng và sẵn-sàng bành-trướng ra phía trung-tâm - hay toàn-bộ - biển Ðông.
Những lý-lẽ mà Ðài-Loan ?" nhân-danh Trung-Hoa - dựa vào để dành chủ-quyền đó là quyền khám-phá và việc ngư-dân Trung-Hoa đã lui tới vùng nầy từ nhiều thế-kỷ. Họ cũng dựa vào việc sau khi Nhật-Bản đầu-hàng năm 1945 để tuyên-bố rằng hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa thuộc về họ vì hai quần-đảo nầy được giao cho họ quản-lý. Nhưng họ nói vậy không đúng vì trong Tuyên-Ngôn tại Caire năm 1943 cũng như Hiệp-Ước Hòa-Bình 1951 không hề ghi như vậy. Vào thời đó Tưởng-Giới-Thạch chỉ được, nhân-danh Ðồng-Minh, lãnh nhiệm-vụ giải-giới quân-đội Nhật-Bản ở về phía Bắc vĩ-tuyến 16, việc nầy không có nghĩa những phần đất nầy thuộc về Trung-Hoa và cũng không cho phép họ đổ quân tại Trường-Sa vì đảo nầy ở phía Nam vĩ-tuyến 16. Nhưng họ Tưởng vẫn đổ quân vào đây và ở từ năm 1946 đến 1950.
Sau khi Tưởng-Giới-Thạnh chạy ra Ðài-Loan, xứ nầy tuyên-bố rằng quần-đảo Trường-Sa thuộc về Trung-Hoa từ thế-kỷ thứ 15 và đổ quân chiếm đảo Thái-Bình (Itu Aba) (còn chiếm đến hôm nay). Ngày 9 tháng 2 năm 1982 Ðài-Loan tuyên-bố chủ-quyền của mình tại hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa, việc nầy VN có phản-đối mạnh-mẽ.
Về phần Phi-Luật-Tân, viện lý-do ở gần, tổng-thống Quirino năm 1951 đã tuyên-bố chủ-quyền của Phi tại Trường-Sa, có tên Phi là Kalayan. Dựa lên lý-do gần-gũi địa-lý và lý-thuyết ?oterra nullius?, Phi chiếm đóng 7 đảo, ngày 11 tháng 6 năm 1978 chính-phủ Phi tuyên-bố chủ-quyền trên toàn quần-đảo Trường-Sa, ngoại trừ đảo Trường-Sa. Việt-Nam và Trung-Cộng phản-đối mạnh-mẽ việc nầy.
Một vấn-đề khác, đó là sự tranh-chấp giữa Mã-Lai và Việt-Nam về đảo An-Bang (Caye d?TAmboine) và các bãi san-hô Commodore và Swallow. Ðảo ghi trên thì VN chiếm-đóng nhưng bãi san-hô Swallow thì Mã-Lai chiếm-đóng. Hai nước đều dựa vào lý-do ở gần và dựa lên luật về biển để cho rằng ba đảo nầy thuộc về mình. Nhưng hai bên cùng đồng-ý rằng sẽ giải-quyết vấn-đề bằng đường-hướng ngoại-giao.
Việt-Nam thì tuyên-bố chủ-quyền trên toàn quần-đảo Trường-Sa sau khi đưa ra nhiều lý-do, như ngày xưa ngư-dân VN đã từng tới-lui tại các đảo nầy, cũng như chúng đã được vẽ trên bộ Ðại-Nam Nhất-Thống Toàn Ðồ. Vào thời-kỳ sau nầy, trước 1945, thì nước Pháp, nhân-danh Việt-Nam, đã chiếm-hữu thực-sự quần-đảo Trường-Sa vào năm 1933, việc làm nầy không gây phản-đối ở một nước nào, ngoại trừ chính-phủ Nhật-Bản14. Sau đó Nhật-Bản có tuyên-bố ngày 31 tháng 3 năm 1939 rằng họ đã đặt các đảo dưới quyền kiểm-soát của họ vào ngày hôm trước, nhưng Pháp đã phản-đối và việc nầy được Foreign Office công-nhận trước Hội-Ðồng vào ngày 5 tháng 4 năm 1939, vì thế Pháp vẫn giữ nguyên chủ-quyền của mình trên các đảo nầy. Vào thời-kỳ sau Thế-Chiến Thứ Hai, Việt-Nam đặt căn-bản trên Hiệp-Ước Hoà-Bình ký tại San Francisco ngày 5 tháng 9 năm 1951 trên điều-khoản Nhật-Bản từ bỏ mọi đòi hỏi chủ-quyền của họ tại Hoàng-Sa và Trường-Sa. Việt-Nam cũng dựa lên lý-lẽ địa-lý vì các đảo nầy ở gần và tuyên-bố rằng đảo gần nhất thì ở trên thềm lục-địa Việt-Nam và cách bờ 200 hải-lý. Việt-Nam cũng dựa vào những lý-do từ sự chiếm-hữu liên-tục và trên chúng-cứ lịch-sử. Hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa sau khi Pháp rút lui thì được Việt-Nam Cộng-Hòa tiếp-thu vào tháng 8 năm 1956 - việc nầy Trung-Cộng có phản-đối ?" sau đó là chính-phủ Cách-Mạng Lâm-Thời Miền Nam vào ngày 5 và 6 tháng 5 năm 1975, cuối cùng là do Cộng-Hòa Xã-hội Chủ-Nghĩa Việt-Nam (chiếm-đóng các đảo ở trung-tâm và về phía Tây, gồm có đảo Trường-Sa).
Trung-Cộng cũng dành chủ-quyền trên toàn quần-đảo Trường-Sa. Họ không những dựa lên những lý-do về ?oquyền khám-phá? từ thế-kỷ thứ 11 cũng như ngư dân của họ tới lui tại đây từ thời-kỳ xa xưa, nhưng họ cũng tuyên-bố rằng ?onhững chính-quyền nối tiếp của Trung-Hoa đã liên-tục kiểm-soát tại Hoàng-Sa và Trường-Sa? 15 . Trong những năm sau nầy Trung-Cộng cũng dựa lên vị-trí địa-lý của quần đảo, họ tuyên-bố rằng Trường-Sa thì ở trên thềm lục-địa của Trung-Hoa (tuyên-bố của bộ Ngoại-Giao Trung-Cộng ngày 21 tháng 7 năm 1980). Trung-Cộng cũng dựa lên công-hàm ngày 14 tháng 9 năm 1958 của thủ-tướng Phạm Văn Ðồng về vấn-đề Hoàng-Sa cho rằng VN đã nhìn-nhận chủ-quyền của Trung-Cộng tại Hoàng-Sa và Trường-Sa. Trung-Cộng cũng dựa lên sự việc xãy ra vào tháng 10 năm 1955, tổ-chức hàng-không dân-sự quốc-tế đã yêu-cầu Ðài-Loan ?ocủng-cố thêm việc quan-sát thời-tiết trên đảo Nam-Sa? (Beijing Information, số 7 năm 1980, trang 20), Trung-Cộng cho rằng đây là một hành-động của quốc-tế hàm-ý công-nhận chủ-quyền của Trung-Cộng trên đảo nầy.
Tương-tự như trường-hợp của quần-đảo Hoàng-Sa, việc tranh-chấp về chủ-quyền tại Trường-Sa vẫn tiếp-tục. Nếu việc nầy có ảnh-hưởng đáng kể lên sự ngoại-giao giữa Việt-Nam và Trung-Cộng, nhưng sẽ không mấy đúng thực tế khi mỗi bên xác-nhận thường-xuyên rằng sẽ thương-lượng những khác biệt với phe bên kia. Riêng về phần Ðài-Loan, sự tranh-chấp giữa nơi nầy với Việt-Nam thì hai bên cương-quyết giữ-nguyên lý-lẽ của mình. Ðối với Mã-Lai và Phi-Luật-Tân, những tranh-chấp với Việt-Nam chắc-chắn sẽ được giải-quyết theo thời-gian bằng sự thương-lượng hòa-bình.
**
Sau khi tóm-tắt hồ-sơ của sự tranh-chấp, sẽ là hữu-ích đối-chiếu những lý-lẽ đã đưa ra từ hai bên Trung-Cộng và Việt-Nam, bởi vì chỉ hai nước nầy đòi hỏi chủ-quyền trên toàn hai quần-đảo16.
Theo luật quốc-tế, khái-niệm về chủ-quyền lãnh-thổ của một quốc-gia đã có những thay-đổi, vì nó đã bước qua từ ?oquyền khám-phá? (droit de la découverte), đến sự chiếm-đóng giả-định (occupation fictive), để đi đến nguyên-tắc chiếm-đóng thực sự (occupation effective). Nhằm chứng-minh chủ-quyền của mình tại Hoàng-Sa và Trường-Sa, Trung-Cộng dựa lên những lý-lẽ, vào thời-kỳ xa xưa, là quyền khám-phá. Việt-Nam đã phản-bác lý-lẽ nầy trong quyển Bạch-Thư năm 1981 ?ovề sự khám-phá của Trung-Hoa, nếu như việc nầy đúng, thì nó cũng không có giá-trị pháp-lý nào để chứng-minh rằng, từ thời-kỳ đó, những quần-đảo mà Trung-Hoa gọi là Tây-Sa (Xisha) và Nam-Sa (Nansha) thì thuộc về chủ-quyền của Trung-Hoa? (trang 31), và trong hồ-sơ ?oQuần-Ðảo Hoàng-Sa và Trường-Sa? ghi ?ogiả-sử rằng người Trung-Hoa đã khám-phá thực-sự Hoàng-Sa và Trường-Sa, ý-nghĩa nào người ta có thể dành cho sự việc nầy... Làm thế nào sự khám-phá của một quốc-gia nào đó về một vùng đất lại có thể cho rằng nước đó duy-nhất có chủ-quyền tại vùng đất nầy ? Mặc khác, có vô-số thuyền-bè của nhiều nước qua lại ở Biển-Ðông ...?. Trung-Cộng cũng đưa ra lý-lẽ, liên-quan đến Hoàng-Sa, một lý-thuyết về sự chiếm-đóng giả-định: ?oTrên những đảo Tây-Sa vẫn còn những miểu thờ âm-hồn vất-vưỡng dựng lên vào thời nhà Minh và nhà Thanh17?. Việt-Nam phản-biện việc nầy viện-dẫn lý-do là có nhiều dấu-vết về văn-hóa Trung-Hoa hiện-hữu ở mọi nơi tại các nước Ðông-Nam Châu-Á và đây không phải là một nền-tảng pháp-lý về việc Trung-Hoa chiếm đóng đảo nầy. Mặc khác, vua Minh-Mạng cũng có dựng ở đảo Hoàng-Sa một ngôi đền và một bia đá đồng-thời trồng những cột mốc trên các đảo, và nước Pháp đã dựng vào năm 1938 một cột trụ chủ-quyền18. Trung-Cộng cũng nhắc lại sự việc năm 1909 đã đổ bộ lên Hoàng-Sa trong vòng 24 tiếng đồng-hồ và trong thời-gian nầy hải-quân hoàng-gia đã cắm một lá cờ lên một đảo tại đây. Việt-Nam trả lời bằng sự việc gởi lại bài viết của H. Cucherousset19, theo đó sự việc nầy hoàn-toàn không có giá-trị - tương-tự như việc sát-nhập năm 1921 - bởi vì chính-quyền địa-phương tỉnh Quảng-Ðông chưa bao giờ được Pháp công-nhận như là một chính-quyền tự-trị và độc-lập. Trung-Cộng cũng viện-dẫn thêm lý-lẽ về quần-đảo Hoàng-Sa, về sự chiếm-đóng thực-tế sau khi dựa lên những khám-phá do những nhà khảo-cổ Trung-hoa ở đảo nầy đó là ?odấu-vết sinh-sống từ thời Tang (Tần) và Song (Tống)?, hay là giếng nước, miếu-đền và mồ-mả ?ocó từ thời Minh và Thanh?, có (bình, lọ) sứ làm từ Trung-Hoa và những đồng tiền đồng. Việc khám-phá nầy làm động-lực cho tờ Nhân-Dân - Renmin Ribao - ngày 25 tháng 11 năm 1975, viết rằng những vật trên góp phần chứng-minh rằng người Hoa đã sinh-sống trên các đảo nầy từ một thời-kỳ xa xưa nhất. Việt-Nam trả lời việc nầy, thứ nhứt ?ovề phương-diện khoa-học, khoa khảo-cổ không có một vài-trò nào trong việc công-nhận hay phản-biện chủ-quyền của một quốc gia về một vùng đất nào đó?, thứ hai là đời sống con người trên đảo san-hô sẽ gặp rất nhiều khó-khăn thời-tiết và thổ-nhưỡng, chưa nói đến việc thiếu nước ngọt, để mà có thể sống thường-trực, vì thế mà ?oCông-Ty Hoàng-Sa? không ở tại đây suốt năm, và mặc khác, trong những cổ-sử của Việt-Nam cũng như những sử-liệu của những nhà du-hành tây-phương thì ghi-nhận rằng những đảo nầy không người sinh-sống mà chỉ có dân đánh cá lui tới.
Vào thời-kỳ hiện-đại thì Trung-Cộng chứng-minh chủ-quyền của họ tại Hoàng-Sa bằng cách dựa lên những bộ địa-dư-chí xuất-bản dưới thời Minh và Thanh, theo đó Hoàng-Sa thuộc về Trung-Hoa. Việt-Nam phản-đối việc diễn-giải của Trung-Cộng ở một vài trích-dẫn, bằng cách dựa lên bộ địa-dư-chí chính-thức của Trung-Hoa năm 1842 mà theo bộ nầy thì không hề nhắc đến các đảo trên, cũng như trên các bản-đồ của đế-quốc Trung-Hoa các đảo nầy cũng không hiện-hữu. Mặc khác, Việt-Nam cũng đặt nghi-vấn về sự hiện-hữu của những bản-đồ mà qua đó Trung-Cộng dựa lên làm chứng-cớ, nhưng Trung-Cộng đã không công-bố những bản-đồ nầy. Trung-Cộng cũng đưa ra các bản-đồ do các nước khác in ra, đặc-biệt là bản-đồ của Liên-Xô, Nhật-Bản và của các nước Ðông-Âu ?" theo kiểu-mẫu của Bắc-Kinh ?" cho Hoàng-Sa và Trường-Sa những cái tên của Tàu và chúng thì thuộc về Trung-Hoa. Việt-Nam ghi-nhận dữ-kiện nầy và cho rằng ?olịch-sử của các quần-đảo thì cực-kỳ phiền-phức?, nhưng một bản-đồ của Anh-Quốc năm 1969 thì cho rằng các quần-đảo nầy thuộc Việt-Nam. Trung-Cộng công-bố một tài-liệu ngày 30 tháng 1 năm 1980, cho rằng các đảo mà Việt-Nam gọi là Hoàng-Sa và Trường-Sa chỉ có thể là ?onhững đảo và những cồn cát gần bờ biển miền Trung của Việt-Nam?, chúng không phải là Nam-Sa và Tây-Sa mà Bắc-Kinh đề-cập. Trung-Cộng căn-cứ một mặt lên bộ Hồng-Ðức Bản-Ðồ mà Việt-Nam có trích-dẫn, cho rằng người ta không thể từ bờ đi ra Hoàng-Sa trong một ngày hay một ngày rưỡi, vì thế ?ođây là việc bất-khả cho thuyền buồm? để đến Tây-Sa; một mặt Bắc-Kinh dựa lên bộ Phủ-Biên Tạp-Lục mà Việt-Nam cũng có trích-dẫn để chứng-minh chủ-quyền, trong đó có ghi rằng Hoàng-Sa có ?otổng-cộng hơn 300 đỉnh?, trong lúc Tây-Sa thì ?othấp và bằng-phẳng? và ?ochỉ có 35 đảo?; ?ođảo Hoàng-Sa có chiều dài ước-lượng 30 lý? trong lúc ?ođảo lớn nhất của Tây-Sa của Trung-hoa chỉ đo không quá 2 cây số (4 lý) chiều dài và diện-tích chỉ có 1,85 Km². Hà-Nội bắt-bẻ lại rằng tất-cả những bộ sách của Việt-Nam thì có phân-biệt một cách rõ-ràng giữa Hoàng-Sa và những đảo ven bờ đồng-thời trích-dẫn trong Phủ-Biên Tạp-Lục cho thấy Hoàng-Sa cách bờ ba ngày ba đêm (đi thuyền). Việt-Nam đưa vào thêm bản-đồ của Giám-Mục Tabert cho thấy có sự phân-biệt rõ-rệt ?" cũng như những bản-đồ của Tây-Phương ?" các đảo ven-bờ và các đảo ?oCát-Vàng?, tức Hoàng-Sa. Trung-Cộng cho rằng, quan-trọng nhất, là văn-kiện ngày 14 tháng 9 năm 1958 của Thủ-Tướng Ph ạm Văn Ðồng, công-nhận chủ-quyền của Trung-Hoa tại hai quần-đảo nầy. Ngày 7 tháng 8 năm 1979 Việt-Nam có đưa bản tuyên-bố, điều 2, cho rằng sự diễn-dịch của nhà cầm-quyền Trung-Cộng là ?obóp méo sự thật một cách vụng-về, bởi vì theo tinh-thần và ý-nghĩa từ chữ của văn-bản nầy thì chỉ công-nhận lãnh-hải của Trung-Cộng là 12 hải-lý?. Và trong hồ-sơ ?oHoàng-Sa và Trường-Sa? xuất-bản năm 1981, người ta cũng có thể đọc được ở trang 33, liên-hệ đến tuyên-bố của Trung-Cộng ngày 4 tháng 9 năm 1958 nhằm mở rộng lãnh-hải lên 12 hải-lý: ?oHọ đưa vào một cách nhẹ-nhàng (sic) rằng điều qui-định nầy áp-dụng trên toàn lãnh-thổ Trung-Cộng, kể cả các đảo ... Ðông-Sa, Tây-Sa, Zhongsha, Nam-Sa và những đảo khác thuộc Tàu. Thực sự qua cái trò xảo-thuật nầy đã thấy cái ý-đồ xấu của Trung-Cộng?. Và xa hơn ?o... qua sự tuyên-bố nầy họ ?obắt bí? Việt-Nam, một nước đang ở trong tình-trạng vừa mới qua khỏi cuộc kháng-chiến chống Pháp, phải làm mọi cách có thể được để tránh cảnh một lúc đối-đầu nhiều kẻ thù.Vì thế cho nên văn-bản của Thủ-Tướng Phạm Văn Ðồng ngày 14 tháng 9 năm 1958 gởi cho Chu Ân Lai, qua đó, bằng những ngôn-từ vắn-tắt nhưng rõ-rệt, Phạm Văn Ðồng xác-nhận rằng Việt-Nam tôn-trọng chiều rộng của lãnh-hải Trung-Hoa và cố ý bỏ qua những danh-từ Nansha, Xisha có ghi trong văn bản của phe Trung-Cộng?. Trung-Cộng, cũng trong Bạch-Thư công-bố ngày 30 tháng 7 năm 1979, cho rằng lời tuyên-bố của Việt-Nam ngày 9 tháng 5 năm 1965 (Nhân-Dân 10 tháng 5 năm 1965) như là một tài-liệu công-nhận chủ-quyền của Tàu tại Hoàng-Sa. Về việc nầy, Bộ-Trưởng Bộ Ngoại-Giao Việt-Nam, tuyên-bố ngày 7 tháng 8 năm 1979 (điểm 3), trả lời, sau khi tóm gọn quyết-định của Hoa-Kỳ - nhưng không nhắc đến câu ?olãnh-hải của Trung-Cộng ở đảo Hoàng-Sa? - rằng ?oVào lúc đó nhân-dân Việt-Nam đang chống Mỹ cứu nước nên phải chiến-đấu bằng mọi cách để bảo-vệ toàn-vẹn lãnh-thổ. Vã lại, vào thời-kỳ đó Việt-Nam và Trung-Cộng dính liền với nhau do tình hòa-hảo bạn-bè. Vì thế bản tuyên-bố của chính-phủ Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Hòa ngày 9 tháng 5 năm 1965 chỉ có giá-trị trong khung-cảnh lịch-sử đó?.

*****

Như thế Việt-Nam và Trung-Cộng cùng đòi chủ-quyền trên hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa, viện-dẫn những bằng-chứng - vào thời-kỳ trước 1945 ?" là những tài-liệu lịch-sử. Việt-Nam thêm vào một sự chiếm-hữu thực-tế và liên-tục cũng như những bản cáo-tri chính-thức do người Pháp thay mặt triều-đình An-Nam thực-hiện20. Sự chiếm-hữu nầy liên-tục cho đến khi Nhật-Bản chiếm-đóng nhân Thế-Chiến Thứ 2.
Về thời-kỳ sau khi Nhật-Bản thua trận, hai bên Việt-Nam và Trung-Cộng cùng viện-dẫn lý-lẽ đã chiếm đóng Hoàng-Sa thực-sự - nhưng thật ra mỗi bên chiếm một nhóm đảo ?" và đòi chủ-quyền trên toàn quần-đảo, mà việc nầy - Việt-Nam cũng đã nhắc lại ?" là đã được Pháp chuyển-giao lại vào năm 1954. Nhưng Trung-Cộng đã lên tiếng về việc nầy như sau ?odi-sản về một lãnh-thổ đã chiếm từ một nước khác bằng một phương-tiện xâm-lăng thì không hợp-lệ, như vậy nó không có giá-trị nào trong tương-lai?. Việt-Nam cũng phản-biện lại rằng việc xâm-chiếm bằng vũ-lực của Trung-Cộng quần-đảo Hoàng-Sa vào năm 1974 không thể ?othiết-lập tính chính-thống về lãnh-thổ của quốc-gia chiếm đóng?. Về quần-đảo Trường-Sa, các nước Việt-Nam, Phi-Luật-Tân và Ðài-loan đều đòi hỏi chủ-quyền trên toàn quần-đảo, các lý-do dựa vào là đã thực-tế chiếm-đóng một số đảo. Ở điểm nầy thì Việt-Nam chiếm trước hai nước kia do trung-gian của Pháp. Về phía Trung-Cộng thì cho đến năm 1987 thì vắng mặt tại đây, nhưng họ viện-dẫn lý-do lịch-sử, cũng như Việt-Nam và Ðài-Loan, để đòi hỏi chủ-quyền. Phi-Luật-Tân thì dường như không đưa ra những bằng-chứng lịch-sử.

Nếu ta đối-chiếu qua luật về biển, sự tiến-hoá nhanh-chóng của nó trong vài năm nay đã góp phần gây thêm nhiều nguyên-nhân để tranh-chấp.
Về quần-đảo Hoàng-Sa, Việt-Nam cũng như Trung-Cộng đều dựa lên việc gần-gũi địa-lý và thềm lục-địa21 để đòi chủ-quyền ở đây. Hai nước đều cho rằng quần-đảo Hoàng-Sa thì nằm trên thềm lục-địa của nước mình.
Về quần-đảo Trường-Sa, Phi-Luật-Tân dựa vào khoảng-cách gần để đòi chủ-quyền, bởi vì một số đảo chỉ cách Palawan có 100 hải-lý. Vì thế nước nầy vội-vã chiếm thêm một số đảo bởi vì hố sâu chia cách Palawan và Trường-Sa không cho phép nước nầy dựa lên lý-thuyết về thềm lục-địa. Việt-Nam cũng dựa lên lý-do khoảng-cách địa-lý; đảo Trường-Sa hiện do Việt-Nam chiếm đóng, theo nước nầy thì ở trên thềm lục-địa và chỉ cách Việt-Nam có 200 hải-lý. Trung-Cộng vì không thể dựa vào lý do gần-gũi, cho rằng Trường-Sa nằm trên thềm lục-địa của mình (theo tuyên-bố của bộ ngoại-giao Trung-Cộng ngày 21 tháng 7 năm 1980), nhưng Trung-Cộng không thể dựa trên lý-thuyết về 200 hải-lý để dành chủ-quyền. Ðài-Loan thì không thể viện-dẫn lý do gần-gũi cũng như thềm lục-địa. Riêng Mã-Lai, nước nầy đòi đảo Caye d?TAmboine, viện dẫn lý-do đảo nầy ở gần Bornéo và dẫn trên Công-Ước mới của Luật về Biển.
Cuối cùng, để việc phúc-tạp hơn, luật về biển ghi-nhận rằng một quốc-gia xây-dựng một hải-đăng trên một hải-đảo hay một bãi san-hô thì các đảo nầy có thể được xem là một ?ođịa-phận?, và vì thế chúng có thể đòi-hỏi một lãnh-hải 12 hải-lý và vùng khai-thác kinh-tế 200 hải-lý, như là lãnh-thổ của quốc-gia đó.
Nếu ta hướng về vấn-đề ?ode facto?, người ta phải ghi-nhận rằng sự chiếm-đóng thực-tế là một căn-bản tốt nhất cho một quốc-gia nhằm đòi hỏi chủ-quyền ở một lãnh-thổ, vì nó có ưu-điểm hơn quyền khám-phá. Mặc khác, sự chinh-phục vẫn còn là một phương-thức để chiếm-hữu một lãnh-thổ, vì nó được luật quốc-tế công-nhận.