Cuộc phong tỏa Leningrad dưới góc nhìn của nhà báo Anh Alexandr Werth

Toàn bộ quy mô của thảm họa Leningrad không thể hiểu thấu hoàn toàn nếu ta không biết về lượng dự trữ thực phẩm có được vào đầu của cuộc phong tỏa, biết về cách thức của chế độ phân phối và về lượng cung ứng nghèo nàn đưa tới từ bên ngoài để chống lại những nỗi khó khăn khủng khiếp.
Ngày 6 tháng 9, 2 ngày trước khi vòng phong tỏa trên bộ khép kín, Povkov, chủ tịch Xô viết Leningrad, đánh điện cho Hội đồng Quốc phòng LX tại Leningrad cho biết rằng có quá ít thực phẩm còn lại ở TP và cảnh báo rằng phải gửi ngay tới bằng được sắt càng nhiều càng tốt. * Trong ngày hôm đó Povkov vẫn hy vọng rằng Mga sẽ được quân Nga chiếm lại. Sdd, p. 60

Nhưng đường sắt đã bị cắt, và 2 ngày sau mọi liên lạc khác với đất liền cũng vậy. Ngày 12 tháng 9 người ta đã thiết lập những cơ chế cơ bản phát triển từ hệ thống phân phối đã được áp dụng ngày 18 tháng 7 tại Maskva, Leningrad và các TP khác, kho hàng có tại Leningrad cho cả binh lính lẫn dân thường chỉ còn lại:
- Bột ngũ cốc và bột mì : 35 ngày cung cấp
- Ngũ cốc và macaroni: 30 ngày
- Thịt, gồm cả gia súc sống : 33 ngày
- MỠ : 45 ngày
- Đường và bánh kẹo : 60 ngày
Thêm vào đó, lục quân và hải quân có 1 số kho dự dữ khẩn cấp khác, nhưng số lượng kg nhiều.

Không đột phá nổi vòng phong tỏa và không tái lập được liên lạc đường sắt với "mainland", có rất ít hy vọng bổ sung được cho nguồn dự trữ khốn khổ ấy. Hồ Ladoga có hệ thống trang bị kém, rất kém, những tàu thuyền nhỏ bé lại luôn chịu oanh kích liên tục của không quân Đức. Dự trữ lương thực ở Leningrad, hơn nữa, lại thường xuyên bị đe dọa bị tiêu hủy bởi không kích. Những lượng đáng kể bột ngũ cốc, bột mì và đường đã bị thiêu cháy, nhất là vào ngày 8 tháng 9, phần lớn là bởi những cảnh báo không kích cơ bản nhất đã không được thực hiện. Vẫn chưa có những điều phối tập trung, còn lương thực trong TP lại được nắm giữ bởi quá nhiều tổ chức; do đó, trong nhiều ngày sau khi vòng phong tỏa bị đóng lại, vẫn có thể tới ăn tại các nhà hàng "thương mại" (''commercial'' restaurants), vốn không bán theo tem phiếu, và sử dụng đến 12 phần trăm tổng lượng dầu mỡ và 10 phần trăm tổng lượng thịt tiêu thụ trong TP. Những món đồ hộp khác như thịt cua hộp chẳng hạn, vẫn có thể mua được ở cửa hàng mà đôi khi không cần có sổ gạo (ration-card) sau ngày 8 tháng 9.

Ngày nay giải thích cho tất cả những bất cẩn đó, người ta cho rằng cả chính quyền dân sự lẫn quân đội vẫn còn quá quan tâm tới xây dựng phòng thủ và ngăn quân Đức khỏi TP nên họ "không có thời gian để suy nghĩ nhiều về vấn đề thực phẩm". * Pavlov, sdd trên, p. 64. MỘt ví dụ của sự hỗn loạn chung, kể cả tại Leningrad và những vùng khác, được cùng tác giả này trích dẫn, đó là bản mệnh lệnh gửi từ Maskva tới Leningrad, nhiều ngày sau khi cuộc phong tỏa bắt đầu, yêu cầu phải gửi nhiều toa tàu hàng chở đường và bánh kẹo từ Leningrad tới cho Vologda!
Dấu hiệu đầu tiên cho thấy chính quyền được cảnh báo về tình hình lương thực tại Leningrad là bản quyết định ngày 2 tháng 9 theo đó cắt giảm khẩu phần xuống còn 22 oz. (1 ounce = 31,1 gram) bánh mì 1 ngày cho công nhân, 14 oz cho nhân viên văn phòng, 11 oz cho trẻ em và những người phụ thuộc (dependant). Ngày 12 tháng 9, có cuộc cắt giảm khẩu phần lần thứ 2 - khẩu phần bánh mì giờ chỉ còn hơn 1 lb. (0.45359237 kilogram) cho công nhân, 11 oz cho nhân viên văn phòng và trẻ em, và 9 oz. cho người phụ thuộc.
Cũng có sự cắt giảm khẩu phần thịt và ngũ cốc (ngũ cốc cereal - krupa: có nghĩa ở đây là hạt kê, gạo, semolina, kiều mạch v.v.) , nhưng, để bù vào, đường, bánh kẹo và khẩu phần mỡ lại được tăng lên như sau:
đường, bánh kẹo
Công nhân 4,5 lb. hàng tháng
Nhân viên (employee) 3 lb. 12,5 oz. / tháng
Người phụ thuộc 3 lb. 5 oz. / tháng
TRẻ em (tới 12 tuổi) 3 lb. 12,5 oz. / tháng
mỡ
Công nhân 2 lb. 2 oz. hàng tháng
Nhân viên (employee) 1 lb. 2 oz./ tháng
Người phụ thuộc 11 oz./ tháng
TRẻ em (tới 12 tuổi) 1 lb. 2 oz. / tháng
Được danngoc sửa chữa / chuyển vào 04:22 ngày 20/12/2008
Được danngoc sửa chữa / chuyển vào 04:23 ngày 20/12/2008

Khẩu phần đường và bánh kẹo này, 3-4 pound 1 tháng (khoảng 1,4 - 1,8 kg/tháng - Danngoc) và mỡ từ 1-2 pound/tháng, mặc dù chẳng rộng rãi gì theo tiêu chuẩn thông thường, lại hoàn toàn không tương ứng tới nguồn dự trữ lương thực khốn khổ của Leningrad; những người chịu trách nhiệm về phòng thủ ở Leningrad vẫn còn những suy nghĩ quá lạc quan rằng cuộc phong tỏa sẽ, bằng cách nào đó, bị phá vỡ không muộn lắm.
Điều này không xảy ra, và để tiết kiệm về bột mì "nguyên chất", chính quyền mau chóng lao vào háo hức tìm kiếm thứ thay thế có thể dùng làm chất độn trong bột làm bánh. Khi vào tháng 9 nhiều chiếc bè chở bột ngũ cốc bị quân Đức đánh chìm ở hồ Ladoga, 1 lượng lớn bột ngũ cốc được vớt lên bởi thợ lặn và mặc dù, rất dễ hiểu, chúng không phù hợp cho bộ máy tiêu hóa của con người, thứ bột mốc meo ấy được dùng làm chất độn. Từ 20 tháng 10, bánh mì bao gồm 63 % bột mì, 4 % bột lanh (flax-cake), 4 % cám, 8 % bột thô (whole meal), 4 % bột đậu nành (soya flour), 12 % bột mạch nha (mault flour), 5 % bột mốc (mouldy flour); vài ngày sau, do bột mạch nha đã hết, những chất độn khác được sử dụng như cellulose (chắc là bột giấy) sau khi được chế biến bằng cách nào đó, và bột bông vải (cotton cake). "Trong thời kỳ khủng hoảng cao đó, những chất độn cho phép kéo dài thêm 25 ngày khẩu phần". Đúng vậy, bột giấy và bột mốc khiến bánh mì có vị mốc meo và đắng, "nhưng trong những ngày ấy, vị của thức ăn là điều mà mọi người không còn quan tâm tới nữa".

Không cần phải noí thêm, yến mạch vốn giành làm thức ăn cho ngựa, nay được con người sử dụng, còn ngựa - ít nhất 1 số nhỏ của chúng được quân đội cần thiết phải giữ lại - được cho ăn lá cây và những thứ tương tự. Những chất độn không thể tưởng tượng nổi được phát minh ra. Tại cảng Leningrad người ta tìm ra 1 kho chứa 2000 tấn ruột cừu; tất cả đã hóa thành một thứ chất lỏng khủng khiếp, mùi của chúng xuyên qua cả nhiều lớp găng tay; trong cao điểm của nạn đói, thứ ruột cừu nhầy nhụa đó thường được phân phối cho những người cầm sổ gạo thay cho khẩu phần thịt.

Bác có đọc cuốn Lê nin grad - 900 ngày đêm trong vòng phong toả chưa?

Foto cho tớ đi

Không như các thành phố khác tại Liên Xô trong thời kỳ chiến tranh, nơi moị người có thể mua một số thứ khác tại khu chợ của kolkhoz (nông trang tập thể), cộng đồng dân cư Leningrad hoàn toàn chỉ dựa vào ration card của mình.
Tất nhiên, vẫn có những kẻ xấu (black sheep). Trong tháng 9 và nửa đầu tháng 10 có nhiều vụ lừa đảo (fraud); nhiều người tìm cách có được hai hoặc nhiêù hơn nữa ration card; thường là card của những người đã chết hoặc rời khỏi TP. Cũng có rất nhiều trường hợp dùng card giả: do đèn đóm trong cửa hàng rất ít, người bán thường không thể phân biệt được giữa card thật và giả. Đặc biệt tồi tệ là những vụ ăn cắp card. Việc mất sổ gạo thường là đồng nghĩa với cái chết.
Một công nhân xưởng in đang in card bị tóm khi đang sở hữu 100 chiếc card như vậy; cô ta bị xử bắn. Người ta cũng nghi ngờ rằng một số card đựơc máy bay Đức thả xuống Leningrad để ******** hình thêm hỗn loạn. Giữa tháng 10, một đợt "tái đăng ký" cho tất cả những người có sổ gạo được thực hiện; qua đó người ta phát hiện có khoảng 70 ngàn sổ gạo không hợp lệ. Người ta đã dùng sổ của người vắng mặt, người đã chết hoặc của những người giờ đang trong quân đội.

Vào cao điêm của nạn đói, trong tháng Chạp, có một "trận dịch" mất sổ gạo; trong tháng 10 có 5000 sổ gạo bị mất thật hoặc giả vờ; trong tháng 11 con số tăng lên 13 ngàn, tháng 12 là 24 ngàn. Lý do thông thường là sổ gạo bị cháy trong 1 trận bom.