Cuộc Tháo Chạy Tán Loạn ( Frank Snepp )

Đại sứ Martin
Ngày 24/6/1973 , năm tháng sau khi ngừng bắn , Graham Martin được bổ nhiệm làm đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn thay cho Charles Whitehouse , đại biện lâm thời từ ngày Bunker về nước trước đó mấy tuần . Martin là người thế nào ? Ngay cả những nhân viên đại sứ mới này . Dần dần, chúng tôi biết rõ thêm .
Lần đầu tiên đến sứ quán , tôi tiếp xúc với một số sĩ quan bộ binh , một người 32 tuổi tên là Moorefield . Anh ta đột nhập phòng làm việc của tôi vào tuần thứ hai tháng bảy . Vừa nắm lấy tay tôi , anh ta vừa kêu lên :? Này , mình được phân công làm việc gần ông đại sứ , mình sẽ tìm hiểu xem ông ta thế nào . Người ta nói với mình rằng , cậu có nhiều thế lực ở đây , cậu là người mình cần làm quen .?
Tóc hung , đeo kính , cương nghị , Ken Moorefield không phải thuộc loại người gây được cảm tình ngay . Đồng nghiệp của anh cho rằng anh hời hợt . Nhân viên sứ quán nghĩ rằng người ta sẽ cách chức anh . Nhưng , Moorefield , người được Martin chọn giúp việc cai trị , quả quyết rằng nếu có người nào thay được cách xử sự của anh thì đó không phải là một con người giỏi giang như anh mà phải hơn nhiều . Tài hùng biện và sự vững vàng của anh rất phù hợp với cách làm việc của sứ quán dưới thời Martin .
Khác với nhiều nhân viên đưa Martin sang , Moorefield không lạ gì Việt Nam . Tốt nghiệp trường West Point , trong những năm 60 , anh nổi tiếng khi làm cố vấn ở phía Nam vùng đồng bằng và bị thương nặng ngay năm anh được bổ nhiệm đến Sài Gòn lần đầu tiên . Chiến công rực rỡ của anh tạo điều kiện cho anh có thể được bổ sung vào tiểu đoàn danh dự của tổng thống ở Hoa Thịnh Đốn . Nhưng sự phát triển của phong trào hoà bình làm cho anh suy nghĩ . Càng ngày anh càng chứng kiến nhiều cuộc biểu tình của những thanh niên trạc tuổi anh , họ đã phản đối và thoá mạ chính quyền mà anh đại diện . Cay đắng và chán nản , anh xin giải ngũ năm 1971 và sống một năm trời rỗi rãi để cuối cùng trở thành một người huấn luyện bơi lội . Anh gặp một người trẽ tuổi tên là Martin và trở thành bạn thân của anh này . Đó không phải ai khác mà chính là con út trong 3 con trai của người sau đó trở thành đại sứ tại Sài Gòn .
Gia đình đã chi65u nhiều đau thương . Người con cả bị chết vì tai nạn xe hơi . Người con nuôi , Glen , là phi công lái máy bay lên thẳng trong chiến tranh , bị bắn rơi năm 1966 . Có phải chỉ vì có khinh nghiệm về Việt Nam mà Moorefield dành được ngay tình cảm của ông đại sứ ? Chỉ biết rằng sau mấy lần gặp nhau , Martin đã bảo Moorefield đi Sài Gòn làm người cộng tác riêng của ông .
Khi chọn người cựu chiến binh trẻ tuổi làm công việc ấy , Martin đã bỏ qua những luật lệ của tệ bàn giấy quan liêu . Chức vụ cộng tác viên , nhất là ở một sứ quán quan trọng như sứ quán ở Sài Gòn , được coi là một chức vụ đặc biệt dành cho những cán bộ xuất sắc thuộc Bộ ngoại giao . Moorefield không xuất sắc , không phải viên chức Bộ ngoại giao . Có lẽ điều đó đã thuyết phục ông Martin , vì ông là người tự học , không thích kiểu cách làm việc của Bộ ngoại giao . ông muốn có một người chiến đấu , có thể giúp ông làm mọi việc , chứ không phải một viên chức !
Chức vụ ấy rất hợp với Moorefield như người đấu quyền anh có thêm găng . Nhưng , trong 18 tháng sau đó , anh không trở thành người thân thiết của Martin như anh hằng mong muốn , martin vẫn là một con người xa cách , không thể gần được . Ông đánh giá Moorefield là một con người thông minh , và lẽ dĩ nhiên , là con người không thật trung thành . Tuy vậy , hai người vẫn trao đổi kinh nghiệm với nhau và qua đó , Moorefield thấy có phần nào cảm tình với thủ trưởng của mình . Ngày Martin đến Sài Gòn , Moorefield đã cầm tay ông đại sứ giúp ông xuống thang máy bay . Ngày 30/4/1975 , Moorefield cũng ở bên cạnh ông đại sứ , giúp ông , lần này lên máy bay lên thẳng , đưa ông ta đi vĩnh viễn khỏi Sài Gòn .
Bên ngoài , Graham Martin là một ngừơi tự mãn , tỏ ra không cần sự giúp đỡ của một ai . Con một vị mục sư , ông được nuôi dạy hết sức khắt khe theo phương pháp giáo dục của đạo Tin Lành miền Nam ở tỉnh nhỏ Mars Hill , vùng Carolinia Bắc . Ông nói theo kiểu các nhân vật của thánh kinh , như một tín đồ . Ông thường nhắc lại với bạn bè và đồng nghiệp rằng ông được như thế này là nhờ sự giáo dục nghiêm khắc của cha ông mà ông thừa hưởng . Ông giải thích trước một uỷ ban của quốc hội :? tôi tránh được phiền muộn là nhờ những điều khuyên dạy của cha tôi , tôi quá lười biếng để có thể nói dối được . ?o Ông cũng khẳng định rằng nếu anh nói thật , anh sẽ không bao giờ nhớ được những gì anh nói .
Tốt nghiệp trường Wake Forest College năm 1932 , anh thanh niên Martin , năm sau làm phóng viên ở Hoa Thịnh Đốn cho một loạt tờ báo nhỏ ở miền Nam nước Mỹ . Sau này , ông nói ?o tôi được coi là một phóng viên khá .? năm 1933 , ông bỏ nghề làm báo và hợp tác với New Deal của Roosevelt . ông được làm phó cho Averell Harriman , lúc bấy giờ là giám đốc cơ quan khôi phục lại đất nước . Người thanh niên vùng Carolinia phớt đời và chịu đựng , tranh thủ được nhiều tình cảm của thủ trưởng . Ông này đã giới thiệu với anh phần lớn giới thượng lưu ở Hoa Thịnh Đốn . Có dạo , anh là sĩ quan tình báo trong quân đội dự bị . một sự bổ nhiệm đã quyết định hẳn tương lai của Martin . Sau này , ông kể lại ?o Lúc bấy giờ , người ta giao cho tôi trách nhiệm cả một vùng , buộc tôi phải làm việc . Tôi chịu trách nhiệm cả vùng Đông Nam Á . Khi chiến tranh nổ ra , sáng nào tôi cũng phải báo cáo với Bộ trưởng bộ ngoại giao Henry L.Atimson và đại tướng George Marshall , diễn biến tình hình chiến sự ở Thái Bình Dương trong 24 giờ qua ?o. Những công việc ấy tạo cho Martin niềm say mê làm công việc thu lượm tin tức và ?o tình ưu ái ?ođối với Châu Á . Ông cũng trở thành người thầy trong việc tóm tắt tin tức . ông giải thích ?o tôi thuộc lòng những bản báo cáo nên nói rất tự nhiên .? Ông sử dụng nghệ thuật ấy một cách sung sướng trong suốt đời làm nghề ngoại giao của ông .

Sau chiến tranh , cả nước không còn quan tâm đến chủ nghĩa phát xít mà chú ý đến chủ nghĩa cộng sản quốc tế . Bạn của Martin ở Hoa Thịnh Đốn nhớ đến khả năng của ông , nhanh chóng đưa ông vào cuộc tranh đấu mới này . Được Harriman và nhiều người khác ủng hộ , năm 1947 , ông vào làm việc ở ngay Bộ ngoại giao và được bổ nhiệm ngay làm cố vấn chính trị của sứ quán Hoa Kỳ ở Paris . Ở đây ông trở thành một chuyên gia về những trò ngoắt ngoéo nhưng quan liêu của Bộ .
Về sau , ông phải trả giá đắt về sự tiến nhanh của mình ở Bộ ngoại giao . Mùa hè 1973 , vừa mới đến Sài Gòn thì một nhà báo Mỹ đã tố cáo rất đúng rằng tân đại sứ chưa hề tốt nghiệp trường ngoại giao . Bái báo đó làm Martin tức giận . Và ông vội vàng cấm không cho thủ phạm là George Mc.Arthur , viết cho tờ Los Angeles Times , tiếp xúc chính thức với sứ quán . Đó là mối bất hoà đầu tiên giữa Martin với giới báo chí Mỹ ở Sài Gòn .
Trong 8 nămlàm việc ở Paris , đã nâng cao năng lực làm viên chức , nhất là sự hiểu biết về ?~ kẻ thù ?o . Từ năm 1947 đến năm 1956 , thời kỳ chiến tranh lần thứ nhất ở Đông Dương , ông nghiên cứu thái độ của Bắc Việt Nam và đồng minh của họ , thái độ của những người cộng sản Pháp và Châu Âu . Dần dần , sự nguy hiểm của việc cộng sản tuyên truyền ám ảnh ông và ông dành tất cả nghị lực của mình để chống lại nó .
Từ vị tr1i quan sát ở Paris , ông cũng thấy một mối nguy hiểm khác mà lúc bấy giờ ít người Mỹ thấy . Ông thấy rằng chủ nghĩa thực dân cũ hay biến tướng của nó , đã chết ở Đông Dương , và nếu Hoa Kỳ cố can thiệp trực tiếp để cứu nó , thì kết quả vẫn chỉ là một thất bại thảm hại . Ông trình bày trước một uỷ ban của Quốc hội mấy năm sau :? Tôi đã theo dõi sự tiến triển của chiến tranh du kích của tướng Giáp , tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ sai lầm nghiêm trọng trước một làn sóng yêu nước sâu rộng . Chúng ta cố khôi phục lại chế độ thuộc địa của Pháp , nhất là ở Viễn Đông , tôi nghĩ rằng sẽ là một tội lỗi nếu chúng ta giúp đỡ người Pháp , và tôi sẽ nói rõ việc này .?
Martin trở lại Hoa Thịnh Đốn giữa những năm 50 . Ông làm việc một năm ở trường không quân . ?oỞ đây , trong những buổi giảng dạy ,tôi đã cố gắng làm cho mọi người chú ý đến cuộc chiến tranh Đông Dương , không một phút nghĩ rằng ít lâu sau , chúng ta sẽ phải can thiệp .? Sau đó , Martin còn nhận nhiều chức vụ khác ,chủ yếu là lảm cố vấn cho đoàn đại biểu Mỹ ở Liên Hiệp Quốc . Cuối cùng , năm 1963 , ông được thăng hàm Bộ trưởng và đổi đi làm đại sứ ở Thái Lan , một chức vụ quan trọng mà nhiều người mong muốn . Ở đây , ông nổi tiếng là người thương lượng giỏi của Bộ ngoại giao . Ông cũng gặp nhiều may mắn . Một hôm , có một ứng cử viên tổng thống khốn khổ, tên là Richard Nixon dừng lại Bangkok , Martin cho trải thảm đỏ đón ?o người công dân bình thường ?o ấy , và khi trở thành tổng thống , Nixon trọng thưởng Martin .

Hoan hô bác, tiện thể bác có bản tiếng Anh dạng pdf thì cho em xin cái, đọc tiếng Việt như thế này đã thấy nó tả vài câu đã người nào ra người nấy rồi, hay.
Tên tiếng Anh chuẩn của nó có phải Decent interval không

Chức vụ đại sứ ở Bangkok không chỉ là một chức vụ tốt lành , có lợi về chính trị . Trong 4 năm ở sứ quán , Martin đã phải đấu tranh với những nhà quân sự Mỹ muốn biến Thái Lan thành một Việt Nam nữa . Rút bài học của chiền tranh Đông Dương lần thứ nhất , ông đã phản đối xu hướng này . Đến mức , ông phải trục xuất người tùy viên quân sự của ông là tướng William Stiliwell , một con diều hâu . Ông lấy làm tự hào về việc này . Tự hào đến mức bực mình vì thất vọng không được David Halberslam , mấy năm sau , nêu tên trong một tác phẩm đồ sộ là The Best and the Brightest ( những ngừơi ưu tú và xuất sắc nhất ) nói về những nhà chiến lược Hoa Kỳ . Mùa hè năm 1974 , trước một uỷ ban của Quốc hội , ông than phiền :? Trong cuốn sách ấy , tôi thậm chí không được nhắc đến . Tôi biết khi người ta hỏi Halberslam vì sao lại quên tôi , tác giả đã trả lời rằng mục đích cuốn sách là chỉ rõ khi bộ máy quân sự đã lên đường thì không có người nào cản trở nó được . Nếu trong cuốn sách ấy , nếu tác giả lại nói đến tôi , người đã đấu tranh có kết quả , làm cho người Mỹ không dính líu trực tiếp vào cuộc nổi loạn ở Thái Lan thì tác giả đã tự chống lại luận điểm của mình .?
Mặc dù ông chống lại sự dính líu của Mỹ ở Thái Lan , Martin không thấy khó chịu khi phải ủng hộ sự can thiệp quá sâu của Mỹ ở Việt Nam . Năm 1974 , ông trình bày trước Quốc hội :? Khi tôi được bổ nhiệm sang Bangkok , tôi tưởng rằng , thỉnh thoảng người ta hỏi tôi , có nên để Việt Nam sụp đổ không ? Vì tôi không đủ tầm cỡ để phân tích cho mình , tôi trả lời rằng , để như thế không có lợi cho Hoa Kỳ . Tôi đã nghĩ và vẫn nghĩ thế . Nếu có thể tránh được và không phải trả giá đắt thì tốt . Chính sách tốt nhất là , nếu vì quyền lợi của chúng ta , chúng ta không muốn một hình thức xâm lược mới thì chỉ nên viện trợ quân sự , có thể có một số cán bộ khung , không nên đưa hẳn lực lượng của chúng ta vào .?
Martin góp phần vào cuộc đấu tranh chống cộng sản mới ra đời ở Đông Dương bằng cách thuyết phục người Thái Lan , giữa những năm 60 , cho Hoa Kỳ thuê những căn cứ không quân lớn nhất của họ để ném bom những con đường tiếp tế của cộng sản ở Lào , Campuchia và Việt Nam . Mặc dù , công khai ông đã từ chối những hiệp định này , nhưng trên thực tế phần lớn những phi vụ ném bom ở đường mòn Hồ Chí Minh , miền nam Lào đều xuất phát từ những căn cứ ?o mượn ?o của Thái Lan .
Glen , người con nuôi của Martin bị giết ở vùng Tây Nguyên , miền Nam Việt Nam khi ông làm việc ở Bangkok được 3 năm . Từ đó , tính tình và ý kiến của viên đại sứ có vẻ thay đổi . Ông mất cả một ít khoan nhượng của mình đối với công việc bàn giấy quan liêu . Năm 1967 , trong khi ông không ngừng ngăn cản quân Mỹ vào Thái Lan , ông đã thổ lộ sự thiếu kiên nhẫn của mình với Bộ trưởng ngoại giao . Trong một bức điện đặc biệt hỗn xược , ông yêu cầu Dean Rusk phải ủng hộ ông . Sau này Martin kể lại :? Tôi bị mất chức ở Bangkok vì có những ý kiến không đúng với phép tắc , lễ nghi .?

Kỷ luật ấy , tuy nhiên , không kết thúc cuộc đời hoạt động của viên đại sứ cáu kỉnh .Một năm sau , người bạn thân của ông , Richard Nixon , trúng cử vào Nhà Trắng , khôi phục địa vị cho ông và bổ nhiệm ông đi làm đại sứ ở Rome , để đền đáp sự kính phục của ông trước kia . Trong lịch sử Bộ ngoại giao , đây là một trong những vụ khôi phục địa vị chính trị nổi tiếng .
Trong 3 năm ở Italia , Martin xử sự rõ ràng là đại sứ của một nước lớn . Ông chọn những ngươi giúp việc tận tụy và điều khiển sứ quán với một bàn tay thép . Ông không để có một trách cứ nào đối với bản thân cũng như đối với Bộ ngoại giao .Cũng như ở Bangkok , ông khám phá thấy chung quanh ông , có một kẻ thù . Lần này , không phải là quân đội mà là chi nhánh CIA ở Italia . Tự khẳng định mình là một nhân viên tình báo còn giỏi hơn tất cả nhân viên tình báo của CIA gộp lại , Martin quyết định kiểm tra lấy và trực tiếp giữ bí mật những gì Hoa Thịnh Đốn giao để điều khiển chính sách của Italia .
Trước khi hết nhiệm kỳ ở Rome , Martin đã đạt được thắng lợi vang dội . Trước cuộc bầu cử vào thượng viện nước này năm 1972 , ông cung cấp hàng nghìn đô-la cho đảng Dân chủ thiên chúa giáo , nhờ đó đảng này chiếm ưu thế so với những người cộng sản . Một thắng lợi tạm thời vì những người cộng sản tiếp tục giành được cử tri , nhưng thắng lợi trên tạo một giá trị tượng trưng cho Martin . Ông có thể rời Rome một cách hồ hởi . Ông đã đánh bại cuộc tiến công của những người cộng sản ở một trong những nước đồng minh rất gần gũi của Hoa Kỷ .
Martin định nghỉ hẳn sau khi ở Rome về . Ông đã mua một trang trại ở Toscane , như ông đã cho biết sau này với một vẻ hài hước nặng nề , - định ở đó để viết một cuốn sách và ghép một cành ô liu với một cây đỗ tùng , nhờ đó có ngay một thứ rượu Martin không cần pha . Nhưng đầu mùa hè năm 1972 , Kissinger đề nghị ông nhận một chức vụ mới , đặc biệt phức tạp mà một nhà ngoại giao kỳ cựu , William Sullivan , đáng lẽ thay Bunker ở Sài Gòn , đã từ chối . Martin có bằng lòng nhận chức vụ này không ?
Martin kể lại :? Mặc dù tôi thích Châu Á và ở đấy tôi có nhiều bạn nhưng tôi đã mất 8 tháng để suy nghĩ , không ta không đi .Tôi không hề tưởng đến những gì sẽ xảy ra . Nhưng khi những nhà chức trách cao cấp của nước Mỹ nói rằng :
- Tôi nghĩ ở Bộ ngoại giao , người ta nhận những chức vụ khó cũng như những chức vụ dễ . Anh sẽ phải trả lời , thưa vâng , đó là việc chúng tôi thường làm . Rồi anh sẽ tìm cách giải thích cho vợ anh biết việc anh đi Sài Gòn chứ không phải Toscane .
Martin cuối cùng trả lời Kissinger rằng ông bằng lòng nhận chức trong một năm chứ không hơn .
Bà Dorothy Martin đã chống lại quyết định ấy cho đến phút cuối cùng . Bà đã mất một đứa con ở Việt Nam và có một ác cảm tự nhiên đối với nước này . Bà hiểu rằng chồng bà sẽ chẳng lợi lộc gì khi nhậm chức ở đấy vì ông ta phải bảo vệ một chính sách mà hầu hết người Mỹ đã phản đối .

Lần đầu tiên , lúc tôi gặp Martin , ông đang cúi xuống một cái bàn rộng , dài trong phòng nhận tin của tuỳ viên quân sự ở căn cứ không quân Tân Sân Nhất . Mặc một bộ quần áo kẻ sọc , lưng gù , tóc xám , mặt nhăn nheo và cắt tóc giống như một bức tượng bằng gỗ , nói không ngoa , ông tựa như hình ảnh viên đại sứ Hollywood . Ông nói về sự cam kết , sự cần thiết phải làm việc , với những từ nghe vui tai sau 6 tháng ngừng bắn mà chưa có kết quả gì mới . Tôi chú ý đến cái nhìn của ông , xám xịt và lạnh lùng như đá . Đối với những người có đầu óc tưởng tượng nhất trong chúng tôi , ông ta giống như một con rắn sẵng sàng mổ .
Lúc nào không ra mắt , không đứng làm đại diện thì Martin là một con người bình thản , khiêm tốn gần như thẹn thò . Ông ta có dáng đi và tư cách của người miền Nam nước Mỹ hồi xưa , rất quyến rũ đối với phụ nữ . Tướng John Murray , tuỳ viên quân sự , một hôm nói rằng ?o Thật là một con người làm mê hoặc lòng người . Vợ tôi cho rằng không có một người nào khác đáng mê bằng ông ta .?
Nhưng cái bề ngoài ấy giấu kín ý chí thép của một người không có gì làm cho xúc động . Những nhân viên đã làm việc lâu với ông vẫn nhớ , với lòng cảm phục , cái ngày khủng khiếp mà ông ta biết tin là Glen bị giết . Hai ông bà đang chuẩn bị dự một cuộc tiếp kiến của vua Thái Lan . Những báo cáo đầu tiên thu nhỏ vấn đề ?o Vâng , Glen bị thương nhưng không nặng lắm ?o . Đến khi biết rõ sự thật , ông chịu đựng , không nói một lời nào với vợ . Ông đưa vợ đến dự cuộc tiếp kiến và xử sự đúng , với sự thận trọng và tư cách mà người ta chờ đợi ở một viên đại sứ Hoa Kỳ .
Về hình thức , Martin có vóc người mảnh và cao . Ông ta còn chịu hậu quả của một tai nạn xe hơi , chỉ hơi quay đầu được từ trái sang phải . Bệnh tật ấy hạn chế hoạt động của ông ở Việt Nam . Ông không thể đi thăm nội địa nước này để tự mình tìm hiểu tình hình . Thực tế chỉ có một lần ông ra khỏi Sài Gòn .

Mặc dù ở ẩn dật , Martin không chiị ngồi rỗi . Hút thuốc nặng , mất ngủ liên miên , ông làm việc dẻo dai , cho tới khuya , ở phòng riêng trong sứ quán , đọc những bản báo cáo tin tức và tình báo .
Một chị thư ký bực mình về cách làm viêệ đơn độc ấy . một hôm , nửa đùa nửa thật , chị ta so sánh ông với đức chúa trời ?o Tôi biết có ông ấy đấy nhưng tôi chẳng trông thấy ông ấy !? . Câu nói đùa ấy , cũng như nhiều câu khác , không đúng đối với Martin . Ông ta độc lập và có uy quyền , nhưng đồi với các nhân viên phục vụ , còn dễ gần hơn nhiều so với Bunker và những vị đại sứ trước .
Thỉnh thoảng ông ta cũng nghỉ ngơi , đi xem chiếu phim . Buổi tối , sau bữa ăn , ông lên phòng khách , những người lính gác chiếu cho ông xem những phim ảnh Mỹ mới nhất mà sứ quán Sài Gòn nhận được trước tiên . Tôi còn nhớ được xem phim cùng ông ấy vào một buổi tối năm thứ hai ông ở Việt Nam . Lúc ấy , ông đang phải chống chọi với Quốc hội và báo chí . Chúng tôi xem phim ?o những ngày cuối cùng của Hitler ?o và thấy cảnh đứng túc trực bên linh cữu của tên trùm Quốc Xã trong căn hầm ở Berlin . Sau cuốn phim thứ nhất , khi đèn bật sáng , Martin đã nhìn tôi thở dài ?o Anh biết đấy , tôi bắt đầu hiểu cái đồ ******** ấy phải bối rối thế nào .? Ông rời ghế đi lên phòng làm việc nghiên cứu những hồ sơ tình báo .
Còn như nhân cách của Martin , nó như một cái kính trăm màu hiện ra cùng một lúc , không một màu nào phản ánh đúng . Một hôm , ông nói trước một uỷ ban Quốc hội rằng nghệ thuật đạo diễn là một phần của vốn kiến thức ngoại giao . Trong trường hợp đó , ông thực chất là nhà ngoại giao , người diễn viên xuất sắc có thể đóng vai bất cứ người nào trong chúng tôi . Nhưng nghệ thuật ấy đã làm ông phải trả giá đắt vì ở ông , không có gì hoàn toàn thật hoặc hoàn toàn giả . Với thời gian , ông trở thành bất lực để phân biệt việc đạo diễn và sự thật . Ông tưởng rằng có thể bóp méo sự thật theo quan điểm của mình . Ông đã thất bại trên cả hai mặt .
Một đồng nghiệp nói ?o Lúc đầu , ông giống như một nhân vật lãng mạn đi chinh phục . Nếu anh có một chút lãng mạn , anh rất có khả năng làm như ông ta .? Nhiều người khác đánh giá thấp hơn tính thay đổi của ông . Một người cộng tác với ông nói :?o Ông ta có đủ mọi thói xấu đã làm hại những vị đại sứ ở Việt Nam .? . Một người khác nói :? Ông bẩm sinh là một người hay lật đổ.? Nói chung, hay đánh lừa, hay làm cái việc bí mật. Định trị anh , ông ta tìm nhược điểm của anh như cá mập tìm mồi . Thí dụ lúc ông tức giận, tiếng nói của ông thì thầm khó nghe . Mục đích của ông làm cho anh phải thật chú ý . Một bận , ông giám đốc CIA ở Rome đã phải đeo máy nghe . Cử chỉ đó buộc Martin phải nói to . Đối với những sĩ quan quân đội Mỹ ở Sài Gòn , thoạt tiên , Martin dường như hợp với họ . Một người ở Lầu Năm Góc nói : ? Sau B.52 , ông là nhân vật ưu tú .? , một người khác khẳng định : ?o Ông là một người Mỹ siêu ái quốc , bất chấp người Việt Nam , chỉ có Hoa kỳ là đáng kể . Và nếu ông ta có thể hành động theo ý mình , tôi chắc là cờ Mỹ sẽ không còn những ngôi sao nữa , mà chỉ có một con rắn ngửng đầu lên với những dòng chú thích ?" Đừng dẫm lên tôi ?" ?
Tướng Murray , đã từng phục vụ ông Bunker lẫn ông Whitehouse , cho rằng không một ai trong hai ông náy có thể bén gót chân ông Martin , đó là một con ác điểu !

Bản tiếng Anh thì đúng như bác nói đấy ạ . Nhưng còn bản dạng pdf thì em nỏ có mô , bác thông cảm .

Một hôm , tướng Murray nói với tôi :
-?o Khi Martin đến Sài Gòn , ông ta không hề hỏi tôi về tình hình tài chính hay tình hình ăn , ở , tinh thần quân đội hay cái gì đó thuộc loại này . Cái ông muốn biết là chúng ta sắp ném bom những căn cứ cộng sản ở dọc biên giới Campuchia không ? .
Tướng Murray giải thích rằng máy bay B.52 không được ném bom ở đấy vì có nhiều thường dân . Tướng Murray và tướng John Votg chỉ huy không quân , đều nhắc cho ông đại sứ mới biết rằng Lầu Năm Góc chưa bỏ lệnh ấy . Nhưng Martin trả lời :? Tôi sẽ xin phép cho các anh ném bom .?
Tướng Murray nói rõ hơn :
- Votg nhìn tôi , tôi nhìn Votg . Hai chúng tôi đều nghĩ rằng gã này là một đồ tồi ! Nhưng anh biết không , Martin đã xin phép được ném bom 30 ngày trước khi có lệnh thôi bắn phá Campuchia .
Nhưng khi chúng tôi cho máy bay đến các mục tiêu , đôi khi chúng tôi cũng bảo phi công chừa ra một số khu vực .Thí dụ , tôi còn nhớ một cái làng nhỏ có xưởng vũ khí . Martin hỏi tôi sao không ném bom xuống đấy , tôi bảo ?oỞ đấy có nhiều dân lành . Chúng tôi tập trung ném bom xuống mục tiêu quân sự ?o . Martin trả lời tôi :? Anh nói với Votg rằng tôi không cần biết ở đó có dân lành hay không ?o Tôi nói lại với Votg , Votg bảo tôi : ?o Có lẽ ông ta bất chấp tất cả ?o
Theo một ý nghĩa khác , Martin đúng là Nhà Trằng của Nixon được kéo dài thêm .Cũng như tổng thống , ông ta là một người cực kỳ chống cộng , có một nìềm tin gần như của tín đồ tôn giáo . Một anh bạn nói :? Ông ta coi cộng sản là người xấu xa nhất . Việt Nam là một chiến trường tâm lý .?
Tuy nhiên , quan điểm của Martin không phải do thành kiến mà có . Cũng như Kissinger , ông nhìn cuộc chiến tranh Việt Nam trong tình hình chung của thế giới , tách riêng ra , nó là một nhân tố quan trọng của sự cân bằng trên trái đất , và nhất là , là một yếu tố quan trọng của nến an ninh Hoa Kỳ . Martin giải thích trước nhiều uỷ ban của Quốc hội :? Tôi kiên quyết khẳng định rằng chúng ta phải chấm dứt mau chóng sự cam kết của Mỹ ở Việt Nam . Nhưng cách làm của chúng ta vô cùng quan trọng . Tôi nghĩ rằng mục đích của chúng ta là phải rút ra và để lại một Việt Nam mạnh về kinh tế , đủ sức tự vệ về quân sự , có quyền tự do để lựa chọn chính phủ và những ngừơi thủ lĩnh của mình , đủ khả năng đi đến một dàn xếp với kẻ thù ở miền Bắc . Tôi nghĩ rằng nếu chúng ta hoàn thành tốt việc này thì sẽ gây ảnh hưởng lớn về hình ảnh nước Mỹ , về ý chí của nước Mỹ và lời bảo đảm của chúng ta với Bắc Kinh . ?o

Martin không những kính phục nhà ngoại giao Kissinger mà còn coi trọng bản thân Kissinger nữa . Ít nhất cho đến khi Việt Nam sụp đổ . Một hôm , ông ta kể một chuyện chứng tỏ sự thân thiện mà ông tưởng có giữa hai người , Kissinger và ông ta cùng ở trong phòng rửa mặt dành cho quan chức cao cấp trên tầng thượng Bộ ngoại giao . Martin nói nhỏ qua vai Kissinger :? Ông là một thần kỳ ?o . Kissinger trả lời ngay :? Ông Graham ạ , ông cũng là một thần kỳ theo kiểu cách của ông .?
Theo một trong những người cộng tác gần gũi với Kissinger thì Martin chỉ là một công cụ có ích cho Bộ trưởng ngoại giao , ?o một con rệp ?o dùng để làm những việc bẩn thỉu , một ống thu lôi để hứng lấy những lời công kích đáng lẽ chĩa vào Kissinger và Nhà Trắng . Mặt khác , chính sách của Kissinger đòi hỏi những sở trường mà viên đại sứ phải có . Nói cho đúng , đó không phải là một chính sách, theo ý nghĩa thật sự của từ này , mà chỉ là bề ngoài chính sách . Hoa Kỳ phải qùy gối mà bỏ Việt Nam nhưng phải làm sao gây đươc ấn tượng là Hoa Kỳ đàng hoàng rút khỏi nơi đây ? Muốn thế , phải có một thầy tu với nghệ thuật đạo diễn . Martin là bậc thầy trong vấn đề này . Hơn thế , một trong những mục tiêu của Kissinger lả đảm bảo sự vững chắc cho Thiệu đồng thời vẫn làm cho hắn phụ thuộc vào Mỹ , do đó , Kissinger càng cần có ở Sài Gòn một con người hiểu biết và đủ sức mạnh để điều khiển người Nam Việt Nam . Martin đã chứng tỏ có những khả năng ấy .
Lập tức , Martin hoạt động theo hướng của Kissinger . Ông ta dùng mánh khoé mua chuộc , đánh lừa , làm cho Quốc hội ủng hộ Thiệu , khôi phục sự tín nhiệm của người Mỹ đối với Thiệu . Ông tiến công ngay những người thuộc phe đối lập có lợi cho tuyên truyền của Hà Nội vì ông cho đấy là trở ngại duy nhất cho những mục tiêu của ông . Những người này đã làm suy yếu ý chí của người Pháp trong cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất . Martin nghĩ rằng họ đang làm như thế đối với những ngừơi Mỹ còn lại . Báo động với Quốc hội và dư luận Mỹ , tiếp tay bộ máy tuyên truyền của Hà Nội . Theo Martin , sự nguy hiểm không chỉ do việc tuyên truyền của Hà Nội mà còn do một âm mưu lật đổ thật sự của hệ thống những người thuộc phái tả và có cảm tình trên khắp thế giới đang giúp Hà Nộin vì những nguyên nhân riêng . Một hôm , Martin tuyên bố với một nhóm người Mỹ mới đến :? Tôi đã theo dõi những sự kiện xảy ra ở Đông Dương một phần tư thế kỷ nay , chưa bao giờ tôi hoảng về hiệu quả , sức mạnh và sự hoàn bị về kỹ thuật của bộ máy tuyên truyền Hà Nội , thật sự có một không hai trong lịch sử ?o