Di tích lịch sử, văn hóa lại kêu cứu!

Di tích lịch sử, văn hóa lại kêu cứu!

VĂN HÓA DÂN TỘC.- Tại TPHCM hiện có 45 di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia và 16 di tích lịch sử cách mạng. Nhưng tình trạng vi phạm vẫn tiếp diễn. Từ ngày 1-1-2002, Luật Di sản Văn hóa chính thức có hiệu lực thi hành. Nhưng tình trạng di tích lịch sử tại TPHCM đang tiếp tục bị xâm hại nghiêm trọng.


Đình, chùa bị lấn chiếm đất

Trên địa bàn TPHCM hiện có 45 di tích lịch sử, di tích văn hóa cấp quốc gia. Trong đó có 23 di tích kiến trúc nghệ thuật gồm đình, chùa, lăng, hội quán... Đây là vốn văn hóa vật thể và phi vật thể quý hiếm của TPHCM nhưng chưa được coi trọng đúng mức.

Tình trạng các hộ dân tự tiện lấn chiếm đất đình chùa xây cất nhà ở, đã gây mất trật tự và phá vỡ cảnh quan các đình chùa vốn được bảo hộ theo quy định của pháp luật như: Đình Phong Phú (quận 9) bị 4 hộ dân lấn chiếm. Đình Chí Hòa (quận 10) bị chiếm dụng phần sân trước làm nhà ở, mở quán cà phê trước bình phong thần cổ ở Chùa Phụng Sơn (quận 11) tình trạng dân lấn đất chùa diễn ra từ nhiều năm nay. Chùa Giác Viên (quận 11) có khoảng 100 hộ lấn chiếm quanh khu vực chùa. Nghĩa An Hội Quán (quận 5) có 5 hộ dân chiếm ngụ trong khuôn viên di tích (khu vực 1) và được... cấp hộ khẩu. Đình Bình Hòa (Bình Thạnh) bị lấn chiếm khoảng 60m2 đất. Lăng Võ Di Nguy (Phú Nhuận) hiện có 2 hộ dân chiếm dụng làm chỗ ở. Lăng Lê Văn Duyệt (Bình Thạnh) bị một cơ quan chiếm dụng làm cửa hàng sách, ki-ốt...

ho thuê... di tích lịch sử cách mạng!

TPHCM có 16 di tích lịch sử cách mạng, qua kiểm tra của Thanh tra Sở VHTT TPHCM có 6 di tích đang bị xâm phạm gồm: Di tích Trụ sở phái đoàn liên lạc Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam tại số 87A Trần Kế Xương (Phú Nhuận) do Bộ Chỉ huy Quân sự TPHCM quản lý đã cho tư nhân thuê làm văn phòng, kho hàng, sử dụng khu vực II làm xưởng sản xuất. Di tích này đang bị xuống cấp nặng. Bót Dây thép (quận 9) do Ban Chỉ huy Quân sự quận 9 quản lý dùng làm cơ quan. Trụ sở Báo Dân Chúng (quận 1) nhà thuộc sở hữu tư nhân, chủ cũ đã bán, hiện đã xây nhà mới. Cơ sở Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ (quận 3) thuộc sở hữu cá nhân, đang sử dụng làm nhà ở và kho chứa thuốc thú y. Di tích nơi thành lập Đại hội Kỳ bộ Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội (quận 1) thuộc sở hữu cá nhân làm nhà ở. Di tích nơi thành lập An Nam Cộng sản Đảng năm 1929 (quận 1) hiện đang là nhà ở của cá nhân.

Do sử dụng sai mục đích, nên các di tích này không có điều kiện tu bổ, trưng bày để phát huy giá trị di tích lịch sử.

Mất cắp hiện vật, trùng tu sai...

Tính đến thời điểm thanh tra của Sở VHTT TPHCM (từ 17-10 đến 15-12-2001), chùa Trường Thọ (quận Gò Vấp) để mất một tượng Phật và bát nhang quý. Chùa Giác Lâm (quận Tân Bình) bị trộm mất 3 bát bửu. Chùa Phụng Sơn (quận 11) bị mất trộm tượng Phật Bà Quan Âm.

Có những di tích được địa phương tự sửa chữa, nhưng do thiếu hiểu biết nên sử dụng vật liệu mới, làm giảm giá trị của di tích. Chẳng hạn như: Chùa Tường Phước (quận 9) xây dựng nhà bếp gần cổng chùa. Chùa Phụng Sơn (quận 11) tự thay đổi kết cấu di tích. Chùa Giác Viên làm mới máng xối nước, sơn phết tượng và hiện vật không đúng với di tích ban đầu. Khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán trong quá trình trùng tu đã bôi xóa mất di tích. Đình Thông Tây Hội (quận Gò Vấp) khi sửa chữa đã làm hư hại các hoa văn, bàn ghế của đình...

Theo đánh giá của Đoàn Thanh tra Sở VHTT TPHCM: ?oViệc trùng tu các di tích trên chưa đảm bảo đúng yêu cầu chất lượng và phục chế di tích. Trách nhiệm thuộc về ban quản lý di tích chưa phát huy được vai trò quản lý Nhà nước trong việc trùng tu, tu bổ, tôn tạo, sửa chữa di tích và Ban Quản lý dự án Sở VHTT TPHCM thiếu trách nhiệm trong việc tổ chức thi công giám sát để xảy ra tình trạng kém chất lượng tại các di tích này?.

Cần xã hội hóa bảo tồn di tích

Phần lớn các di tích tại TPHCM đều bị xuống cấp theo thời gian. Chùa Trường Thọ cột kèo bị mối mọt đục thủng gần hết, tường nứt. Các giàn gỗ bảo vệ lò gốm cổ Hưng Lợi (quận 8) đang bị hư hỏng nặng vì mối ăn luồng. Chùa Giác Viên bị ngập nước ở nhà trù, các hoa văn trên nóc chùa hư hỏng...

Thời gian qua, TPHCM đã đầu tư hơn 3,6 tỉ đồng để tu bổ tôn tạo các di tích, trong đó hơn 2,3 tỉ đồng là của xã hội đóng góp. Thiết nghĩ, việc xã hội hóa các hoạt động bảo tồn di tích là hết sức cần thiết, để ngành VHTT sớm cứu lấy những di tích lịch sử hiếm hoi đang có nguy cơ bị đổ nát.

(NLĐ)
Hữu Thân


Roma@