Điện Biên Phủ - Điểm hẹn lịch sử (Hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

CHƯƠNG NĂM
MƯƠ?NG PHĂNG
Ngày 31 tháng 1 năm 1953, sở chi? huy chiến dịch chuyê?n tư? Na? Tấu va?o Mươ?ng Phăng, rặng núi cao nă?m ở phía đông cánh đô?ng Mươ?ng Thanh. Sở chi? huy đóng tại Mươ?ng Phăng cho tới kết thúc chiến dịch. Nhưfng cuộc họp có tính quyết định trong quá tri?nh tiến công tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? đê?u diêfn ra ở đây.
Mặc du? mọi ngươ?i co?n nhưfng băn khoăn, suy nghif khác nhau, nhưng mệnh lệnh lui quân đaf được triệt đê? chấp ha?nh, biê?u thị một niê?m tin, một tinh thâ?n ky? luật tuyệt vơ?i.
Công việc kéo pháo va?o đaf vất va?, nhưng đưa pháo ra co?n gian nan hơn.
Cuộc tiến công chiê?u nga?y 25 tháng 1 năm 1954 không diêfn ra khiến địch chăm chú theo dofi va? có lef đaf phát hiện ta đang chuyê?n pháo kho?i trận địa. Chúng không bo? lơf thơ?i cơ loại trư? một hiê?m họa luôn luôn ám a?nh tư? khi chấp nhận trận đánh ở Điện Biên Phu?. Máy bay trinh sát săm soi ti?m mục tiêu cho nhưfng chiếc khu trục lao xuống trút bom phá, bom napan. Đại bác địch bắn phá nga?y đêm nhưfng nơi chúng nghi ngơ?. Nhưfng đi?nh đe?o, khu rư?ng nham nhở hố bom, hố đại bác, cây cối đổ gafy, xơ xác như vư?a tra?i qua một cơn lốc xoáy.
Các chiến sif xông va?o giưfa đám cháy chiến đấu với lư?a không đê? lan tới nơi đặt pháo. Ở nhưfng đoạn đươ?ng trống, việc chuyê?n pháo pha?i tiến ha?nh ban đêm. Bất thâ?n xuất hiện nhưfng ánh chớp giật, tiếp theo la? tiếng nổ â?m â?m, ma?nh đạn cháy bo?ng chém gafy nhưfng cành cây cắm va?o vách núi. Chính trị viên hô to: "Các đô?ng chí! Quyết không rơ?i pháo !" Các chiến sif gan dạ bám chặt dây kéo, chân như đóng xuống đất, nghiến răng ghi?m pháo. Ba?i "Quốc tế ca" trâ?m hu?ng vang lên như tiếp thêm một sức mạnh nhiệm máu giúp họ vượt qua giơ? phút hiê?m nghe?o.
Lại thêm một lâ?n dây kéo pháo đứt, một khâ?u pháo cao xạ có nguy cơ lo xuống vực sâu. Khâ?u đội trưởng TÔ Vĩnh Diện không ngâ?n ngại, ôm che?n lao va?o bánh xe mong chặn khâ?u pháo cao xạ nặng hai tấn rươfi lại. Đây không pha?i lâ?n đâ?u có ngươ?i la?m việc na?y. Chiến sif pháo thu? Nguyêfn Văn Chức ở lựu pháo đaf tư?ng la?m như vậy khi kéo pháo va?o. Các anh cu?ng đô?ng đội cứu được khâ?u pháo kho?i lao xuống vực, nhưng đaf trở tha?nh liệt sif.
Đại đoa?n 312, trung đoa?n 57 cu?ng với các chiến sif pháo binh được lệnh cố gắng bă?ng mọi giá đưa pháo trở vê? vị trí xuất phát an toa?n. Chúng ta sef không quên ba?i "Ho? kéo pháo" cu?á Hoa?ng Vân ở 312 ra đơ?i trong dịp na?y: .
Hò dô ta. . . na?o !
Kéo pháo ta vượt qua đe?o
Hò dô ta. . . na?o !
Kéo pháo ta vượt qua núi
Dốc núi cao cao nhưng lo?ng quyết tâm co?n cao hơn núi
Vực sâu thăm thă?m, vực na?o sâu bă?ng chí căm thu?...
Đúng lúc bộ đội ở Điện Biên Phu? bật đâ?u kéo pháo ra, tiếng súng chiến dịch bật đâ?u nổ ở Bậc Tây Nguyên.
Tây Nguyên nă?m ở Nam Trung Bộ nối liê?n hai miê?n đất nước, tiếp giáp với Hạ La?o va? Bắc Campuchia, có vị trí chiến lược quan trọng bậc nhất trên chiến trươ?ng Đông Dương. Nếu co?n tham vọng chiếm Đông Dương, địch không thê? đê? mất địa ba?n chiến lược cực ky? lợi hại na?y. Tư? lâu, Tây Nguyên vâfn được quân Pháp coi la? một hậu phương an toa?n.
Chúng ta đaf nhận định chư?ng na?o Tây Nguyên co?n bị địch khống chế thi? cục diện chiến đấu ở Nam Đông Dương co?n khó được ca?i thiện. Va? nếu Liên khu 5 không mở rộng vu?ng tự do vê? phía tây thi? cufng khó giưf vưfng được các ti?nh ở đô?ng bă?ng hiện nay. Đa?ng ta đaf trao nhiệm vụ quân sự cho Liên khu 5 trong Đông Xuân na?y la? "tranh thu? thơ?i gian, tích cực tăng cươ?ng lực lượng vof trang cu?a liên khu vê? số lượng va? chất lượng, phát triê?n mạnh vê? hướng Tây Nguyên va? Hạ La?o, chu? yếu hiện nay la? hướng Bắc Tây Nguyên đê? tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, mở rộng căn cứ địa (kê? ca? vu?ng tự do hiện nay) vê? phía táy, cu?ng cố vu?ng ha?nh lang Bắc Tây Nguyên nối Liên khu 5 va? Hạ La?o va? phát triê?n rộng ra, phá âm mưu cu?a địch cu?ng cố Tây Nguyên va? chiếm rộng ra vu?ng ven biê?n".
Nghiêm chi?nh chấp ha?nh kế hoạch Đông Xuân, Liên khu u?y 5 đaf quyết định trao nhiệm vụ ba?o vệ vu?ng tự do cho lực lượng địa phương, tập trung bộ đội chu? lực tiến công lên Tây Nguyên. Nhiệm vụ cu?a vu?ng tự do liên khu được quy định: địch đánh đến địa phương na?o thi? nơi đó tự ti?m mọi cách đối phó, tiêu hao, tiêu diệt địch, ki?m chân không cho chúng nhanh chóng mở rộng phạm vi kiê?m soát, hạn chế đến mức thấp nhất nhưfng thiệt hại do địch gây ra. Địa phương na?o địch chưa đánh tới, pha?i tích cực động viên, tổ chức nhân dân phục vụ tiê?n tuyến. Nhiệm vụ cu?a bộ đội chu? lực liên khu gô?m hai trung đoa?n 108, 803 va? hai tiê?u đoa?n chu? lực độc lập la? phối hợp với các lực lượng địa phương mở chiến dịch bắc Công Tum. Cuộc tiến công địch ở Tây Nguyên dự kiến sef tiến ha?nh theo hai bước. Bước một, trên hướng chu? yếu, sư? dụng trung đoa?n 108 va? liên đội đặc công diệt hai cứ điê?m Măng Đen, Măng Bút, kéo quân tiếp viện cu?a địch tư? Công Tum ra cho trung đoa?n 803 đánh viện trên đươ?ng Công Trây - Măng Đen; tiếp đó tiêu diệt Công Trây, uy hiếp thị xaf Công Tum, đánh quân cứu viện trên đươ?ng Công Tum - Công Trây. Bước hai, tiến công tiêu diệt hoa?n toa?n hệ thống cứ điê?m cu?a định tư? Đắc TÔ đến Đắc Lây, hoa?n tha?nh nhiệm vụ gia?i phóng Bậc Công Tum. Trên hướng thứ yếu cu?a chiến dịch, đươ?ng 19 - An Khê, trung đoa?n địa phương 120 cu?ng một tiê?u đoa?n chu? lực tiêu diệt các cự điê?m KA? Tưng, Ba Ba? - KA? Tu cắt đươ?ng giao thông, tiêu diệt sinh lực địch, thu hút giam chân một bộ phận lực lượng cu?a chúng.
Bộ chi? huy chiến dịch được tha?nh lập do đô?ng chí Nguyêfn Chánh, bí thư liên khu u?y trực tiếp la?m bí thư đa?ng u?y, tư lệnh kiêm chính u?y chiến dịch. Trước đó, bộ đội Liên khu 5 đaf được tăng cươ?ng vuf khí, đặc biệt la? SKZ (súng không giật) đê? la?m nhiệm vụ công đô?n.
Nhưfng con đươ?ng 19, 21, 7, 11 tư? đô?ng bă?ng Liên khu 5 lên Tây Nguyên đê?u bị địch kiê?m soát chặt chef.
Bộ tư lệnh Liên khu quyết định tổ chức một tuyến đươ?ng ha?nh lang bí mật tư? đô?ng bă?ng lên Tây Nguyên đê? ba?o đa?m ti?nh huống bất ngơ. Các ti?nh Qua?ng Nam, Qua?ng Ngafi, Bi?nh Định, Phú Yên đê?u lập kho dự trưf gạo, muối cho chiến dịch. Riêng trong đợt l, liên khu đaf huy động 100.000 dân công la?m công tác hậu câ?n.
Đêm nga?y 26 háng 1 năm 1954, trên hướng thứ yếu cu?a chiến dịch, bộ đội ta tiêu diệt các vị trí KA? Tung, Ba Ba? - Ka TÚ, Búp Bê.
Đêm hôm sau, 27 tháng 1, trên hướng chu? yếu cu?a chiến dịch, trung đoa?n 108 va? tiê?u đoa?n đặc công tiến công ba vị trí: Măng Đen, Măng Bút, Công Trây trong hệ thống pho?ng ngự Bâc Tây Nguyên. Cứ điê?m Măng Bút bị diệt gọn trong vo?ng 30 phút. Tại Công Trây, tiê?u đoa?n 59 ha?nh quân theo đươ?ng vo?ng tới chậm khi ở nhưfng nơi khác đaf nổ súng, bị mất thế bất ngơ?. Quân địch kéo ra ngoa?i đô?n bố trí phụt kính bộ đội tới tiến công. Tiê?u đoa?n 59 kiên nhâfn chơ? tới khi quân địch kéo vê? đô?n, bất ngơ? nổ súng tiêu diệt, kết thúc trận đánh lúc 6 giơ? 35 phút nga?y 28. Riêng trận Măng Đen diêfn ra rất quyết liệt. Măng Đen la? cứ điê?m then chốt trong hệ thống pho?ng thu? Bắc Tây Nguyên, nă?m trên một qua? đô?i hi?nh yên ngựa, được bố trí tha?nh hai khu A va? B, ở giưfa có một sân bay nho?. Môfi khu có nhưfng lô cốt bê tông nối liê?n với nhau bă?ng một hệ thống giao thông ha?o ngâ?m, xung quanh co ha?ng ra?o dây thép gai rộng tư? 30 đến 90 mét. 23 giơ? 30 phút, bộ đội ta nổ súng. Tiê?u đoa?n 19 đánh khu A, bị quân địch dựa va?o hâ?m ngâ?m đối phó. Cuộc chiến đấu diêfn ra giă?ng co suốt đêm. Ở khu B, sau sáu giơ? chiến đấu, tiê?u đoa?n 79 hoa?n toa?n la?m chu? trận địa. Tiê?u đoa?n trưởng 79 đê? nghị trung đoa?n cho đơn vị bí mật vượt qua sân bay đánh va?o phía sau lưng địch. Bị kẹp giưfa gọng ki?m tiến công cu?a tiê?u đoa?n 19 va 79, các ổ đề kháng cu?a địch ở khu A lan lượt bị tiêu diệt. 7 giơ? nga?y 28 tháng 1, trận đánh kết thúc.
Được quyenlinh66 sửa chữa / chuyển vào 14:05 ngày 16/01/2005

Chì? sau mẶt 'Ăm nhưfng cứ 'iĂ?m mành nhẮt trong hẶ thẮng phò?ng ngự Bf́c TĂy NguyĂn cù?a 'ìch bì san phf?ng. BT 'Ặi LiĂn khu 5 'àf trưYng thà?nh vượt bẶc tương tàc chiẮn cĂng kiĂn. .
Đươ?ng và?o CĂng Tum 'Ă? ngò?. Bf́c TĂy NguyĂn 'ứng trước nguy cơ tan vơf. QuĂn 'ìch Y miĂ?n Trung rung 'Ặng. ChiẮn dìch TĂy NguyĂn 'àf n. ra cực kỳ? 'ùng lùc.
Ràng sàng ngà?y 30 thàng 1, tiẮng sùng phẮi hợp trĂn chiẮn trươ?ng Hà Là?o xa xĂi cùfng bf́t 'Ă?u.
Trong kẮ hoàch ĐĂng XuĂn 1958-1954, ta chù? trương 'ưa mẶt trung 'oà?n cù?a 'ài 'oà?n 325 thòc sĂu xuẮng Hà Là?o, tào thĂm cho 'ìch mẶt bẮt ngơ? nưfa vĂ? chiẮn dìch, 'Ă?ng thơ?i mY ra mẶt 'ìa bà?n cho chù? lực phàt triĂ?n xuẮng phìa nam. MẶt khò khfn rẮt lớn Y hướng nà?y là? 'ươ?ng tiẮp tẮ quà xa và? hĂ?u như khĂng cò dĂn. Tư? vù?ng tự do Thanh Hòa, NghẶ An 'Ắn Hà Là?o, bẶ 'Ặi phà?i vượt 1.200 kilĂmèt 'ươ?ng rư?ng hiĂ?m trY dòc Trươ?ng Sơn, cuẶc hà?nh quĂn phà?i kèo dà?i khoà?ng hai thàng. Trong chiẮn dìch nẮu tiĂu thù hẮt sẮ 'àn mang theo, chì? cò?n càch duy nhẮt là? ướp sùng 'àn cù?a 'ìch 'Ă? tiẮp tùc chiẮn 'Ắu Sau khi bà?n bàc với bàn Là?o và? 'ài 'oà?n, BT T.ng tư lẶnh quyẮt 'ình chì? 'ưa tiĂ?u 'oà?n 436 thuẶc trung 'oà?n 101 cù?a 325, do trung 'oà?n phò LĂ Kìch chì? huy; xuẮng Hà Là?o cù?ng phẮi hợp với 1 'ài 'Ặi quĂn tì?nh nguyẶn LiĂn khu 5 và? bẶ 'Ặi, du kìch Pa thèt Là?o tiĂu diẶt quĂn 'ìch. Đơn vì 'ược BT tfng cươ?ng quĂn sẮ, hò?a lực, biĂn chẮ lĂn tới 760 ngươ?i, gĂ?m 5 'ài 'Ặi bẶ binh, 2 'ài 'Ặi hò?a lực. Càc tì?nh NghẶ An, Hà? Ìf nh, Quà?ng Trì, Thư?a ThiĂn và? LiĂn khu 5 sèf lo viẶc tiẮp tẮ, huy 'Ặng dĂn cĂng chuyĂ?n 'àn, gào tới khu vực tẶp kẮt, là? mẶt cfn cư? du kìch cù?a bàn Y tì?nh AtĂpơ. Chùng ta 'àf cò nhiĂ?u kinh nghiẶm vẶn 'Ặng chiẮn 'Ắu với 'ơn vì tiĂ?u 'oà?n và? hiĂ?u ròf rà?ng nhưfng hoà?n cà?nh cù thĂ?, mùfi thòc sĂu cù?a mẶt tiĂ?u 'oà?n tfng cươ?ng và?o mẶt hướng hiĂ?m yẮu cù?a 'ìch co sức mành khĂng kèm mẶt cành quĂn.
CuẮi thàng Mươ?i mẶt, 'Ă?ng chì ĐĂ?ng Sìf NguyĂn 'ược cư? là?m 'f̣c phài viĂn cù?a BT T.ng tư lẶnh và?o LiĂn khu 4 trao nhiẶm vù cho 'ơn vì?, mang theo ba là thư cù?a tĂi gư?i 'à?ng ù?y tiĂ?u 'oà?n, gư?i toà?n bẶ càn bẶ và? chiẮn sìf, gư?i Ban càn sự Đà?ng Y Hà Là?o. Phương chĂm hoàt 'Ặng cù?a 'ơn vì 'ược xàc 'ình là?:
"QuĂn sự và? chình trì song song, Tàc chiẮn và? dĂn vẶn song song, Phàt triĂ?n và? cù?ng cẮ song song, - ChiẮn trươ?ng khĂng hàn 'ình, : - Thơ?i gian khĂng hàn chẮ, Tự lực, tù cươ?ng, tù tùc, Chìu 'ựng gian kh., .
Khàc phùc khò khfn, NĂu cao tinh thĂ?n yĂu nước và? tinh thĂ?n quẮc tẮ dĂ? hoà?n thà?nh nhiẶm vù.
TiĂ?u 'oà?n 486 bàt 'Ă?u rơ?i Nam Đà?n, NghẶ An. Sau gĂ?n hai thàng hà?nh quĂn dòc Trươ?ng Sơn, 436 cò mf̣t tài cfn cứ cù?a bàn Y tì?nh AtĂpơ, cực nam Là?o.
Lực lượng quĂn 'ìch Y 'Ăy cò mẶt tiĂ?u 'oà?n tfng cươ?ng, gĂ?m mẶt ngà?n tĂn. Chùng bẮ trì thà?nh hai cùm phò?ng ngự. Cùm thứ nhẮt là? khu vực thì xàf AtĂpơ và? sĂn bay, cò bẮn 'ài 'Ặi. Cùm thứ hai là? cứ 'iĂ?m Pui, phìa tĂy - nam thì xàf AtĂpơ 19 kilĂmèt, cò mẶt 'ài 'Ặi xung kìch và? mẶt trung 'Ặi phào. Đài 'Ặi xung kìch nà?y là? 'ơn vì thiẶn chiẮn nhẮt trong khu vực, 'ược 'f̣t Y Pui nhf?m àn ngưf cư?a ngòf khu du kìch cù?a bàn.
KẮ hoàch cù?a ta và? bàn gĂ?m hai bước. Bước mẶt, tẶp trưng toà?n tiĂ?u 'oà?n 436 'ành cứ 'iĂ?m Pui, 'ài 'Ặi quĂn tì?nh nguyẶn LiĂn khu 5 và? bẶ 'Ặi, du kìch Là?o bao vĂy khu vực thì xàf. Bước hai, tiĂ?u 'oà?n 436 cù?ng càc 'ơn vì bàn tiẮn cĂng già?i phòng toà?n vù?ng AtĂpơ.
ĐĂm ngà?y 29 thàng 1 nfm 1953, tiĂ?u 'oà?n 436 tiẮn cĂng vì trì Pui. Chì? sau 30 phùt chiẮn 'Ắu, bẶ 'Ặi ta 'àf tiĂu diẶt hoà?n toà?n vì trì. QuĂn 'ìch Y thì xàf AtĂpơ hoà?ng hẮt, tưYng cò mẶt cành quĂn lớn cù?a ta 'ang trà?n xuẮng Hà Là?o, vẶi vàf thào chày vẮ Pac XẮ. Tì?nh hì?nh Pf?c XẮ cùfng trY nĂn hoà?ng loàn. QuĂn 'ìch 'Ắt chày kho tà?ng, phà huy vùf khì nf̣ng chuĂ?n bì rùt lui. Khi tiĂ?u 'oà?n 436 vẶn 'Ặng tới Pf́c XẮ, thẮy trong thì xàf cò nhiĂ?u 'àm chày, lẶp tức cù?ng bẶ 'Ặi bàn tiẮn cĂng thf?ng và?o thì xàf. QuĂn 'ìch khĂng dàm chẮng cự, bò? Pf́c XẮ, chày vĂ? Xaravan .
CuẶc tiẮn cĂng cù?a ta Y Trung Là?o 'àf khiẮn bào chì Y Pa ri la ò: "ĐĂng Dương 'àf bì cf́t là?m 'Ăi ?" . Đò?n bĂ?i tiẮp chf́c chf́n sèf là?m cho Nava thĂm 'au 'Ă?u. KhĂng loài trư? khà? nfng Nava sèf 'ưa mẶt lực lượng cơ 'Ặng vĂ? hướng nà?y.
Tài Thượng Là?o, sau khi nèm quĂn xuẮng thung lùfng Mươ?ng Thanh, Nava 'àf lẶnh cho Crevơcơ, tư lẶnh lực lượng Y Là?o, huy 'Ặng mẶt binh 'oà?n, gĂ?m sàu tiĂ?u 'oà?n bẶ binh do VĂ'rĂy (Vaudrey) chì? huy, cà?n quèt lưu vực sĂng NẶm Hu, mY mẶt 'ươ?ng hà?nh lang nẮi LuĂng Phabfng với ĐiẶn BiĂn Phù?. Bì mẶt sẮ 'ơn vì cù?a trung 'oà?n 'Ặc lẶp 148 chf̣n 'ành, 'ìch mới tới Mươ?ng Khoa.
ViẶc 'iĂ?u mẶt 'ơn vì lớn nf?m trong 'Ặi hì?nh chiẮn dìch sang Là?o lùc nà?y cò nhưfng 'iĂ?u phà?i cĂn nhf́c. Đìa hì?nh chiẮn trươ?ng chưa 'ược chuĂ?n bì. Đài 'oà?n 308 chì? cò trung bì?nh mĂfi ngươ?i hai ngà?y gào dự trưf! Mf̣t khàc, muẮn 'ưa phào ra nhanh chòng, an toà?n, cĂ?n phà?i tẶp trung lực lượng. NẮu 'ìch phàt hiẶn ta ngư?ng tiẮn cĂng rùt ra khò?i trẶn 'ìa, huy 'Ặng tẮt cà? quĂn cơ 'Ặng cù?ng với phào binh và? khĂng quĂn 'ành và?o 'ươ?ng kèo phào trong khi 308 khĂng cò mf̣t, ta sèf gf̣p khò khfn.
Đà?ng ù?y chiẮn dìch quyẮt 'ình 'ưa 308 sang Là?o vì? thẮy 'Ăy là? càch ứng phò tẮt nhẮt trước hiẶn tì?nh. Sự xuẮt hiẶn cù?a "sư 'oà?n thèp" Y Thượng Là?o sèf thu hùt khĂng quĂn và? lực lượng cơ 'Ặng 'ìch, tào 'iĂ?u kiẶn cho ta 'ưa phào ra an toà?n. ĐĂ? chuyĂ?n sang "'ành chàc tiẮn chf́n", cĂ?n cò mẶt thơ?i gian dà?i chuĂ?n bì. Đò?n tiẮn cĂng kìp thơ?i nhf́m và?o mẶt hướng xung yẮu cù?a 'ìch, buẶc Nava phà?i 'Ắi phò. 308 sèf vư?a thực hiẶn nhiẶm vù nghi binh chiẮn dìch là?m sai làc sự phàn 'oàn cù?a 'ìch, vư?a tiĂu diẶt mẶt bẶ phẶn sinh lực, 'Ặp tan con 'ươ?ng hà?nh lang nẮi liĂ?n LuĂng Phabfng với ĐiẶn BiĂn Phù?, thiẮt thực chuĂ?n bì cho trẶn 'ành sf́p tới. NẮu Nava tưYng là? ta 'àf bò? ỳ 'ình tiẮn cĂng ĐiẶn BiĂn Phù? thì? y cà?ng mf́c thĂm sai lĂ?m. Ta sèf cò kẮ hoàch 'Ă? phò?ng 'ìch 'ành ra.
Và? cơ quan chì? huy chiẮn dìch cùfng sèf tì?m càch tào 'iĂ?u kiẶn cho 'ơn vì là?m nhiẶm vù. ĐĂy là? mẶt quyẮt 'ình quà? cà?m.
ĐĂ?ng thơ?i với viẶc 'ưa 308 sang Thượng Là?o, BT chì? huy chiẮn dìch cùfng ra lẶnh cho trưng 'oà?n 148 nhanh chòng tiẮn vĂ? PhĂng Xa Lỳ, mẶt tì?nh Y cực bf́c Là?o tiẮp giàp với biĂn giới Trung Hoa, cù?ng với lực lượng vùf trang Pa thèt Là?o tiĂu diẶt sinh lực 'ìch và? già?i phòng 'Ắt 'ai. Chù? trương sư? dùng trưng 'oà?n 148 già?i phòng PhĂng Xa Lỳ 'àf 'ược 'Ă? ra tư? 'Ă?u trong kẮ hoàch 'ành 'ìch Y TĂy Bắc.
Tuy nhiĂn, biẮt khò khfn cù?a 308 nĂn khi trao nhiẶm vù, tĂi nòi "cò thĂ? sư? dùng lực lượng tư? mẶt tiĂ?u 'oà?n 'Ắn cà? 'ài 'oà?n". Anh Vương Thư?a Vùf hòp 'à?ng ù?y quyẮt 'ình cho cà? 'ài 'oà?n lĂn 'ươ?ng. Càn bẶ và? chiẮn sìf 308 'àf nhiĂ?u lĂ?n nghe 'ài 'oà?n trưYng nòi:
"QuĂn lẶnh như sơn". Đùng lùc 'ơn vì xuẮt phàt, phào 'ìch cẮp tẶp và?o khc HĂ?ng LẮch, nơi 'òng sY chì? huy 'ài 'oà?n. Ta biẮt vì trì 'òng quĂn cù?a 308 'àf phĂ?n nà?o bì lẶ.
Ngay chiĂ?u ngà?y 26, tĂi gòi 'iẶn cho anh NguyĂfn Thanh Bì?nh tới gf̣p. Anh Bì?nh là? Phò chù? nhiẶm Cung cẮp chiẮn dìch, 'f̣c tràch cĂng tàc hẶu cĂ?n hò?a tuyẮn.

Tôi phổ biến vắn tất chu? trương thay đổi cách đánh va? việc đưa 308 sang La?o, ho?i ti?nh hi?nh tổ chức kho ta?ng cu?a ta ở phía tây va? phía nam, rô?i nói:
- Bộ chi? huy chiến dịch đaf nói với 308 tự túc vê? hậu câ?n, nhưng ta pha?i ti?m mọi cách đê? giúp đơf đơn vị.
Đô?ng chí tổ chức một bộ phận đuổi theo, liên lạc với bạn va? bộ đội ti?nh nguyện vận động nhân dân, huy động lương thực tại chôf, tận dụng nhưfng kinh nghiệm trong chiến dịch Sâ?m Nưa. Quyết không đê? cho bộ đội thiếu ăn như ở Khâu Vác. Bộ đội đaf đi một nga?y đươ?ng, theo kịp cufng vất va? đấy.
Chúng tôi cu?ng ăn một bưfa cơm trước khi chia tay.
Ngay buổi tối, anh Bi?nh va? mươ?i cán bộ hậu câ?n lên đươ?ng; cu?ng đi có ca? một đội dân công gánh gạo đuổi theo đơn vị.
Trước đó, cơ quan tham mưu chiến dịch cufng kịp thơ?i đưa một đại đội trinh sát cu?a Bộ đi nắm ti?nh hi?nh địch ở Mương Khoa, hôf trợ cho đại đoa?n.
Chiê?u nga?y 26 tháng 1 năm. 1954, đại đoa?n 308 rơ?i trận địa với môfi ngươ?i một túi gạo rang trên vai, đi vê? hướng tây nam Điện Biên Phu?, nhắm va?o pho?ng tuyến sông Nậm Hu. Tham mưa phó đại đoa?n Mai Hưfu Thao được cư? đi trước cu?ng với một phán đội quân báo va? một số cán bộ hậu câ?n, vư?a do? đươ?ng vư?a chuâ?n bị lương thực.
Nga?y 29 tháng 1, đại đoa?n a08 ha?nh quân tới Sốp Nạo. Tại đây, đại đoa?n được Bộ chi? huy chiến dịch thông báo, theo tin kyf thuật, địch đaf phát hiện 308 tiến vê? hướng na?y, số quân đóng ở Mươ?ng Khoa va? vu?ng lân cận bắt đâ?u rút chạy vê? hướng Mươ?ng Sa?i, Luông Phabăng. Bộ chi? huy chiến dịch ra lệnh cho đại đoa?n lập tức truy kích.
308 quyết định chia la?m hai cánh đuổi theo quân địch. Đại đoa?n trưởng Vương Thư?a Vuf va? anh Lê Quang Đạo (được Bộ chi? huy chiến dịch cư? xuống thay anh Song Ha?o bị mệt không đi chiến dịch) cu?ng các trưng đoa?n 36, 88 đi theo hướng Luông Phabăng. Đại đoa?n phó Cao Văn Khánh, va? một sở chi? huy nhẹ cu?a đại đoa?n, đi với trung đoa?n 102 vê? hướng Mươ?ng Sa?i. Cán bộ, chiến sif 308 đaf có kinh nghiệm ở Thượng La?o mu?a xuân năm trước, biến truy kích địch đươ?ng da?i tha?nh một cuộc chạy đua nước rút, bất kê? đơn vị na?o, ngươ?i na?o có sức kho?c la? vượt lên trước, thấy địch la? đánh, gặp đơn vị bạn la? chu? động phối hợp. Họ quyết không bo? lơf cơ hội.
Lúc na?y ta chưa biết Vôđrây đaf quyết định rút thật nhanh toa?n bộ binh đoa?n đóng dọc pho?ng tuyến sông Nậm Hu vê? Mươ?ng Sa?i. Nga?y 30 tháng 1, trung đoa?n 102 truy kích địch ở hướng na?y, tới sông Nậm Hu.
Thuyê?n, ma?ng huy động được ít, chi? đu? đê? chở vuf khí trợ chiến. Bộ đội chặt bươllg, du?ng va?i nhân gói ba lô la?m phao, di?u nhau bơi qua sông theo đội hi?nh tư?ng tổ chiến đấu. Nư?a đêm, mọi ngươ?i vư?a ngô?i nghi? trên dọc đươ?ng nhai mấy nhúm gạo rang lót dạ thi? quân báo tư? phía trước quay lại cho biết chi? co?n cách địch 10 kilômét. Tất ca? đê?u bật dậy. Trung đoa?n trưởng Hu?ng Sinh dâfn đâ?u trung đoa?n đuổi theo. Rạng sáng nga?y 31, bật kịp địch. Phân đội quân báo do tham mưu phó đại đoa?n Mai Hưfu Thao chi? huy, nhanh chóng ti?m đươ?ng vượt lên phía trước la?m một "cái nút" kiên quyết nổ súng chặn địch lại. Một đại đội Pa thét La?o đang trên đươ?ng ha?nh quân, nghe tiếng súng nổ cufng tới phối hợp.
Binh đoa?n Vôđrây bị chia cắt la?m đôi. Vôđrây nắm cụm quân thứ nhất gô?m tiê?u đoa?n Tabo số 5 va? ba đại đội ngụy. Thiếu tá Cabari (Cabari) va? đại úy Lăm đe (Ln.mbert) nắm cụm quân thứ hai với ba đại đội thuộc tiê?u đoa?n lê dương số 2 va? một đại đội ngụy. Chúng chiếm giưf một số điê?m cao tổ chức chống cự, hy vọng sef có máy bay tới yê?m hộ.
Tiê?u đoa?n 18 đi đâ?u trung đoa?n nghe tiếng súng nổ phía trước, biết quân địch đaf bị chặn lại, lập tức lao lên như một cơn lốc. Trung đoa?n trưởng Hu?ng Sinh chia tiê?u đoa?n tha?nh hai cánh đi theo hai con đươ?ng mo?n cu?ng tiến công quân địch. Đại đội 261 phát hiện tiê?u đoa?n Tabo đang cụm lại trên mấy qua? đô?i. Biết tinh thâ?n bạc nhược cu?a nhưfng tên lính rút chạy, không đợi tiê?u đoa?n tới đu?, đại đội chia la?m hai mufi du?ng tiê?u liên, lựu đạn va? lươfi lê nhất tê? xung phong. Binh lính Tabo bo? nhưfng công sự đang đa?o dở chạy va?o rư?ng.
Cu?ng lúc, đại đội 259 nghe tiếng súng cufng lập tức tiến đánh tiê?u đoa?n lê dương số 2. Binh lính lê dương thấy lực lượng ta không đông, ra sức chống cự. Trận đa?nh kéo da?i. Đại bộ phận trung đoa?n 102 đaf tới khu vực tác chiến. Trung đoa?n trưởng Hu?ng Sinh quyết định đưa tiê?u đoa?n 79, tiê?u đoa?n 54 phối hợp cu?ng tiê?u đoa?n 18 tiến công quân địch. Lợi dụng trơ?i tối, bốn đại đội do Cabari va? Lăm đe chi? huy luô?n qua một khc núi rậm tâ?u thoát.
Nhưfng đơn vị cu?a ta va? địch đan va?o nhau trên đươ?ng truy kích.
Tiê?u đoa?n 18 vượt lên bám riết toán quân cu?a Vôđrây đaf tâ?u thoát tư? trước. Chiếu nga?y 31, tiê?u đoa?n 18 đuổi kịp toán quân cu?a Vôđrây. Chơ? lúc quân địch xuống núi, tiê?u đoa?n lợi dụng thế cao vư?a tiêu diệt địch bă?ng ho?a lực vư?a nhanh chóng xung phong diệt ha?ng trăm tên, bắt sống 54 tên. Phía sau tiê?u đoa?n 18, toán quân cu?a Cabari va? Lăm đe cufng đang bị hai tiê?u đoa?n 79, 54 đuổi gấp Quân địch thấy phía trước có tiếng súng nổ vội tạt va?o rư?ng. Các đơn vị 79, 54 lội suối, luô?n khc truy ti?m quân địch suốt đêm. Mơ? sáng nga?y 1 tháng 2, tiê?u đoa?n 79 phát hiện binh lính lê dương đang tụ tập trong một khu rư?ng. Tiê?u đoa?n lập tức chia la?m hai cánh, một cánh chốt chặn ở ngaf ba suối chặn đươ?ng rút lui, một cánh đánh thă?ng va?o quân địch. Nhưfng tên lính lê dương sau một đêm mo? mâfm trong rư?ng vư?a mệt vư?a đói không co?n nghif đến chuyện chống cự, hoặc vứt súng đâ?u ha?ng, hoặc mạnh ai nấy chạy.
Trung đoa?n 102 nhanh chóng tổ chức vây quét nhưfng binh lính địch ta?n mác trong rư?ng. Sau một nga?y chiến đấu tiê?u đoa?n 2 trưng đoa?n lê dương số 4 (214 REI) bị xóa sổ, tiê?u đoa?n Tabo bị thiệt hại nặng. Trong số tu? binh ta va? bạn bắt được có viên thiếu tá Cnhari va? viên đại úy Lăm be. Trung đoa?n 102 tiếp tục truy kích địch vê? tới Mươ?ng Sa?i. Tại đây địch đaf nhanh chóng lập nên một con nhím với năm tiê?u đoa?n.
Trên hướng Nậm Bạc, Luông Phabăng, trung đoa?n 36 dâfn đâ?u mufi tiến quân. Trung đoa?n 88 đang la?m nhiệm vụ kéo pháo xuất phát chậm, pha?i đuổi theo. Bộ đội ha?nh quân hết lên đe?o lại xuống dốc không gặp một quafng bă?ng. Nhưfng rư?ng tre, vâ?u khô xác tiếp nối nhưfng rư?ng đại nga?n.
Trưa nga?y 29 tháng 1 năm 1954, tiê?u đoa?n 89 đi đâ?u, vư?a dư?ng chân bên một nương thuốc phiện nở đâ?y nhưfng bông hoa trắng, hoa tím chợt nghe tiếng súng.
Đại đội đi phía sau dâfn lên hai tên phi?. Chúng khai thuộc toán biệt kích được quân Pháp trao nhiệm vụ quấy rối bộ đội trên đươ?ng tiến quân. Chúng bị bắt khi đang nổ sư?ng nhắm va?o nhưfng ngươ?i cươfi ngựa. Đó chính la? trung đoa?n phó Ngọc Dương va? phó chính u?y Hô?ng Cư được phán công đi với tiê?u đoa?n. Ta biết quân địch đaf phát hiện cuộc tiến quân, chúng sef tăng cươ?ng pho?ng ngự hoặc rút chạy kho?i Mươ?ng Ngo?i, câ?n pha?i tăng thêm tốc độ ha?nh quân.
Chiê?u nga?y 30, tiê?u đoa?n 89 tới ba?n Buổi Sen, cách đôn Mươ?ng Ngo?i 5 kilômét. Trơ?i sắp tối, bộ đội dư?ng lại chuâ?n bị chiến đấu. Bất thâ?n một toán lính mặc áo va?ng khá đông lao va?o giưfa đội hi?nh. Ta tiêu diệt một số tên chống cự va? bắt sống hai chục tên. Bọn địch khai chúng tư? phía Mươ?ng Khoa bị đuổi đánh rút chạy vê? đây. Các đô?ng chí chi? huy trung đoa?n phán đoán địch ở Mươ?ng Ngo?i có thê? rút chạy. Trung đoa?n phó Ngọc Dương, ngươ?i đaf chi? huy tiê?u đoa?n 79 trong trận truy kích Sâ?m Nưa, lập tức ra lệnh cho bộ đội tiến quân thật nhanh mặc du? anh em chưa kịp ăn cơm. Nhưng khi họ tới Mươ?ng Ngo?i thi? đô?n đaf bị địch đốt cháy rụi, chi? co?n leo lét ánh lư?a. Sáng nga?y 31, tiê?u đoa?n tới bơ? sông Nậm Hu vắng lặng. Quân địch sau khi qua sông đaf hu?y hết thuyê?n be?. Sông không rộng, nhưng sâu. Chung quanh toa?n núi đô?i hoang. Tổ quân báo đi ti?m được mấy ngươ?i dân. Biết bộ đội Việt Nam đuổi đánh "xấc tây" (giặc Pháp), một cụ gia? va? mấy ngươ?i trai tre? mang tới bốn chiến thuyê?n độc mộc. VUf khí nặng, các chiến sif quân báo, một số câ?n đi trước được ưu tiên qua sông bă?ng thuyê?n. Nhưfng ngươ?i khác du?ng nilông, ống bương bơi qua sông nước giá buốt.

Ngà?y 1 thàng 2, 'ài 'Ặi 395 'i 'Ă?u tifu 'oà?n phàt hiẶn khà 'Ăng quĂn 'ìch 'òng trĂn hai quà? 'Ă?i trước mf̣t. Đài 'Ặi 395 lẶp tức n. sùng. Sùng cẮi 60 ly và? sùng mày cù?a ta bf́n mành và?o giưfa 'Ặi hì?nh quĂn 'ìch.
Chùng bò? lài trĂn trẶn 'ìa sàu chùc tĂn chẮt và? bì thương, thào_ chày và?o rư?ng. Tà biẮt 'Ăy là? mẶt tiĂ?u 'oà?n ngùy lĂn 'òn bòn Y Mươ?ng Ngò?i rùt vĂ?. 395 tiẮp tùc truy kìch. Dòc 'ươ?ng, 'ài 'Ặi 'ành liĂn tiẮp mươ?i trẶn lớn nhò? tiĂu diẶt và? bf́t sẮng thĂm khoà?ng trĂn mẶt trfm quĂn 'ìch.
ChiĂ?u hĂm sau, ngà?y 2 thàng 2, phìa trước tiĂ?u 'oà?n hiẶn ra mẶt thung lùfng phì? nhiĂu, Nhưfng thư?a ruẶng bẶc thang. MẶt con sĂng nhò? uẮn lượn trĂn cành 'Ă?ng trà?i dà?i, lùa 'àf gf̣t. Nhưfng ngĂi nhà? sà?n san sàt co hà?ng dư?a xanh mướt bao quanh. N.i lĂn giưfa thung lùfng là? mẶt khu 'Ă?n lớn và? sĂn bay. Họ 'àf tới NẶm Bàc.
BT '(i ta 'àf truy kìch 'ìch liĂn tùc sàu ngà?y 'Ăm.
Dòc 'ươ?ng hĂ?u như chì? fn toà?n gào rang. Và? hĂm 'ò 'ùng và?o 29 TẮt Giàp Ngò. ThẮy binh linh trong 'Ă?n chày 'i chày lài nhẮn nhào, tiĂ?u 'oà?n trưYng NguyĂfn LiẶu phàn 'oàn 'ìch chuĂ?n bì rùt, quyẮt 'ình tiẮn cĂng luĂn. Hà?ng chùc khĂ?u trung liĂn cù?a ta nàf và?o 'Ă?n.
QuĂn 'ìch hoà?ng hẮt thào chày. BT 'Ặi ta tiẮn và?o 'Ă?n, thẮy cà? kho vùf khì, quĂn trang, lương thực cò?n nguyĂn vèn, và? mẶt bưfa cơm vư?a mới dòn chưa kìp fn.
NhiĂ?u là?ng bà?n trĂn dòn 'ươ?ng và? nhưfng kho gào chuĂ?n bì cho trẶn 'ành PhĂng Xa Lỳ 'àf bì 'ìch 'Ắt phà.
Càc 'Ă?ng chì làfnh 'ào 'ìa phương cù?a bàn gf̣p bẶ phẶn anh NguyĂfn Thanh Bì?nh 'Ă?u sẮt sf́ng hứa sèf cò lương thực cho bẶ 'Ặi, và? chia nhau 'i càc nơi huy 'Ặng gào.
PhĂ?n lớn dĂn chùng 'àf mang theo thòc gào, lợn gà? lành và?o rư?ng sĂu. khi nghe cò bẶ 'Ặi ViẶt Nam tới 'ành Phàp, nhiĂ?u ngươ?i mang lương thực quay trY vĂ?. Anh Bì?nh 'u.i kìp anh Vùf Y NẶm Bàc thĂng bào tì?nh hì?nh.
Anh Vùf 'Ă? nghì nòi với nhĂn dĂn mang gào ra dòc 'ươ?ng, gf̣p 'ơn vì 'ang truy kìch là? trao, càn bẶ 'Ă? lài giẮy biĂn nhẶn, rĂ?i bẶ 'Ặi sèf thanh toàn sau. CĂ ngươ?i mang cà? lợn tư? rư?ng sĂu ra. NhiĂ?u gia 'ì?nh chì? cò thòc.
DĂn cĂng ta 'àf cù?ng nhĂn dĂn Là?o xay giàf gào. Lương thực huy 'Ặng 'ược khĂng thiẮu nhưng do bẶ 'Ặi vẶn 'Ặng khĂng ngư?ng, nĂn nhiĂ?u bưfa chì? fn gào rang thay cơm.
TẮi ngà?y 29 TẮt, trung 'oà?n 86 tiẮp tùc truy kìch. Nư?a 'Ăm, trĂn 'ươ?ng 'i NẶm Ngà?, gf̣p mẶt con su'i, Ngòc Dương và? HĂ?ng Cư quyẮt 'ình cho tiĂ?u 'oà?n nghì? lài 'òn giao thư?a. KhĂng ai biẮt chình Y nơi 'Ăy sèf diĂfn ra trẶn 'ành lớn nhẮt trĂn 'ươ?ng truy kìch.
Sàng hĂm sau, ngà?y 3 thàng 2, càc chiẮn sìf 'ài 'Ặi 395 vư?a thức giẮc thì? mẶt toàn rẮt 'Ăng quĂn 'ìch xẶc và?o nơi trù quĂn. Mòi ngươ?i vẶi xẮc ba lĂ, cĂ?m sùng chiẮn 'Ắu. MẶt trẶn tao ngẶ chiẮn. TiẮng sùng n. khf́p nơi. Đài 'Ặi xĂng lĂn mẶt quà? 'Ă?i chiẮm 'ìa thẮ cao 'ành 'ìch. Nhưng cà?ng tiẮn lĂn cà?ng thẮy 'Ăng quĂn 'ìch. Sau giĂy phùt bà?ng hoà?ng, 'ìch dù?ng 'ài liĂn và? ĐKZ chẮng cự. Lực lượng ta rẮt mò?ng. Trung 'oà?n phò Ngòc Dương trực tiẮp chì? huy sùng cẮ l yĂ?m hẶ cho bẶ 'Ặi Giưfa lùc 'ò, tiẮng sùng cẮi 82, rĂ?i tiẮng sùng mày cù?a ta n. ran. Nhưfng 'ài 'Ặi 'i sau, nghe tiẮng sùng 'àf kìp thơ?i chày lĂn tiẮp viẶn 'ành bòc sươ?n quĂn 'ìch.
Đìch bì thương, chẮt và? ra hà?ng mĂfi lùc mẶt 'Ăng Là cơ? ràch nàt rơi trĂn trẶn 'ìa cò dò?ng chưf "1er BATâ? - tiĂ?u 'oà?n ngùy Thài sẮ 1. TiĂ?u 'oà?n nà?y tư? phìa Mươ?ng Sà?i kèo vĂ? NẶm Ngà? 'Ắn 'Ăy thì? chàm phà?i quĂn ta và? bì tiĂu diẶt Cù?ng lùc càc tiĂ?u 'oà?n 80 và? 84 cùfng tới nơi. Qua tàm ngà?y truy kìch, thực sự chì? cò mẶt tiĂ?u 'oà?n gf̣p quĂn 'ìch, và? chiẮn 'Ắu nhiĂ?u nhẮt là? 'ài 'Ặi 'i 'Ă?u.
Nhưfng cuẶc 'ò sùng 'Ă?u diĂfn ra quà nhanh nĂn 'ài bẶ phẶn 'i sau khĂng kìp tham dự. Trung 'oà?n trưYng HĂ?ng Sơn quyẮt 'ình cho tiĂ?u 'oà?n 89 lui vĂ? phìa sau, 'ưa càc tiĂ?u 'oà?n 80, 84 cò?n 'Ă?y sinh lực tiẮn lĂn trước.
Đài 'oà?n trưYng Vương Thư?a Vùf 'Ắn giưfa lùc bẶ 'Ặi thu dòn chiẮn trươ?ng. Trung 'oà?n 88 'àf kìp cò mf̣t trong 'Ặi hì?nh. Đài 'oà?n trưYng ra lẶnh cho hai trung 'oà?n tiẮp tùc tiẮn vĂ? phìa LuĂng Phabfng.
Đươ?ng tư? NẶm Ngà? và?o LuĂng Phabfng rẮt nhiĂ?u mì?n. MẶt sẮ càn bẶ, chiẮn sìf hy sinh hof̣c bì thương.
ĐĂ? trành thương vong và? bà?o 'à?m tẮc 'Ặ hà?nh quĂn, trung 'oà?n 36 tì?m mẶt con 'ươ?ng khàc 'i men theo sĂng NẶm U. ChiĂ?u ngà?y 7 thàng 2, tiĂ?u 'oà?n 80 cù?a 36 tới Pf́c Sướng, bf́t 'ược liĂn làc với tiĂ?u 'oà?n quĂn tì?nh nguyẶn 970 và? bẶ 'Ặi Pa thèt Là?o. z Pf́c Sương 'ìch cò nfm 'ài 'Ặi, nhưng 'ành hơi thẮy quĂn ta, chùng 'àf bò? 'Ă?n thào chày.
36 'i tiẮp tới mẮt nga ba sĂng. ĐĂy là? nơi sĂng NẶm U gf̣p sĂng MĂ CĂng. Mf̣t sĂng mĂnh mang khĂng mẶt bòng thuyĂ?n bè?. BĂn kia sĂng cò thĂ? cò 'ìch. CĂ?n mẶt bẶ phẶn sang trước 'Ă? lẶp mẶt 'Ă?u cĂ?u. Cà? 'Ặi quĂn bào 'Ă?u xung phong. ChiẮc bè? chuẮi vượt sĂng ban 'Ăm. Làt sau, bĂn kia sĂng xuẮt hiẶn mẶt 'àm lư?a. DẮu hiẶu 'Ă?u cĂ?u 'àf 'ược thiẮt lẶp. Ngà?y 11 thàng 2, toà?n bẶ trung 'oà?n vượt sĂng MĂ CĂng với mẶt sẮ thuyĂ?n lớn cù?a nhĂn dĂn Là?o và? nhưfng bè? do 'ơn vì tự là?m.
ChiĂ?u ngà?y 12, hò gf̣p mẶt 'Ă?n tiĂ?n tiĂu cù?a LuĂng Phabfng Y phìa bẶc. ĐĂy là? 'Ă?n NẶm Na nf?m giàp biĂn giới Thài Lan. Vù?ng nà?y Y sĂu trong hẶu phương 'ìch, nĂn cĂng sự phò?ng thù? sơ sà?i. TiĂ?u 'oà?n 80 'ược lẶnh cĂng kìch. CuẶn chiẮn 'Ắu diĂfn ra rẮt nhanh. Chì? với sùng cẮi 60 ly và? hò?a lực 'ài liĂn chi viẶn, tiĂ?u 'oà?n 80 'àf tiĂu diẶt gòn mẶt trung 'Ặi lĂ dương và? mẶt trung 'Ặi ngùy Là?o. Tà?n quĂn 'ìch thào chày vĂ? LuĂng Phabfng. BT 'Ặi ta truy kìch bẮt thĂm mẶt chùc lình Ău Phi, trong 'ò co mẶt viĂn quan hai, và? sàu lình ngùy. 36 chì? cò?n Y càch kinh 'Ă nhà? vua Là?o khĂng 'Ă?y hai mươi kilĂmèt.
BT chì? huy chiẮn dìch ra lẶnh cho 308 dư?ng lài.
Trước 'ò?n tiẮn cĂng bẮt ngơ? cù?a ta, 'f̣c biẶt là? LuĂng Phabfng bì uy hiẮp, Na va phà?i lẶp mẶt cĂ?u hà?ng khĂng tfng viẶn cho Thượng Là?o. Ăng ta 'àf vèt tư? 'Ă?ng bf?ng Bf́c BT binh 'oà?n cơ 'Ặng sẮ 7, tiĂ?u 'oà?n khinh quĂn ngùy sẮ 301, tư? XiĂng Khoà?ng tiĂ?u 'oà?n 4 trung 'oà?n bẶ binh thuẶc 'ìa sẮ 4, cù?ng với trung 'oà?n bẶ binh thuẶc 'ìa sẮ 11, tiĂ?u 'oà?n ThĂi sẮ 10, tiĂ?u 'oà?n dù? thuẶc 'ìa sẮ 1, lẶp thĂm hai tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m mới Y LuĂng Phabfng và? Mươ?ng Sà?i.
Qua hơn mươ?i ngà?y truy kìch 'ìch trĂn chf̣ng 'ươ?ng dà?i 200 kilĂmèt, bẶ 'Ặi 'ành nhiĂfu trẶn, tiĂu diẶt và? là?m tan ràf 17 'ài 'Ặi 'ìch, trong 'ò cò 1 tiĂ?u 'oà?n lình lĂ dương bì tiĂu diẶt gòn, thu hà?ng phùc tẮn vùf khì, 'àn dược. Ta già?i phòng toà?n bẶ lưu vực sĂng NẶm Hu, ước tình 10.000 kilĂmèt vuĂng, cĂ lẶp hoà?n toà?n ĐiẶn BiĂn Phù?. Mf̣c dù? hoà?n toà?n khĂng 'ược chuĂ?n bì vĂ? tham mưa cùfng như hẶu cĂ?n, nhưng 308 'àf dĂ?n mòi nĂf lực biẮn cuẶc hà?nh quĂn thà?nh mẶt 'ò?n tiẮn cĂng thực sự, cò quy mĂ như mẶt chiẮn dìch, và? 'àt 'ược nhưfng hiẶu suẮt chiẮn 'Ắu rẮt cao, vượt xa yĂu cĂ?u 'Ă? ra cho 'ài 'oà?n lùc 'Ă?u.
NhĂn lùc 'ìch hoang mang, trung 'oà?n 148 'àf cù?ng bẶ 'Ặi Pa thèt Là?o nhanh chòng già?i phòng Bun TĂ?y, Bun Nư?a trực tiẮp 'e dòa tì?nh ly PhĂng Xa Lỳ.
Nhà? kỳ già? Phàp RĂ be Ghilanh (Robert Guillain) trong tẶp "KẮt thùc nhưfng à?o tưYng" 'àf nhẶn xèt 'ò là?: "mẶt cuẶn chày viẶt dàf quài 'à?n, xuyĂn qua rư?ng rẶm, vượt trĂn sức bẮt cứ mẶt 'Ặi quĂn nà?o", "Mf̣t trẶn Là?o quà? là? mẶt cài bơm, bơm càn hẮt nguĂ?n sinh lực cù?a càc mf̣t trẶn khàc: 'Ă?ng bf?ng, àtlfng và? cà? Trung Là?o cùfng 'Ă?u phà?i rùt bớt quĂn 'Ă? nèm cho cài "chiẮn trươ?ng bì 'e dòa là? Mươ?ng Sà?i và? LuĂng Phabfngâ?.

Hoa ban bắt đâ?u nở trắng các sươ?n núi: Nhưfng chiếc xe vận ta?i, xe thô? chất nặng bánh da?y, che? lam, kẹo, mứt... va? rất nhiê?u nhưfng lá thư tư? hậu phương, tư? nhưfng phương trơ?i xa: Bă?c Kinh, Bi?nh Nhươfng, Mạc Tư Khua. . . nhấc nhở chúng tôi Xuân Giáp Ngọ đang tới gâ?n. Thơ chúc tết cu?a Bác đaf gư?i tới mặt trận.
" Quân va? dân ta nhất trí kết đoa?n,
Kháng chiến kiến quốc nhất đinh hoa?n toa?n tha?nh công
Ho?a bi?nh dâ?n chu? thế giới kháp Nam, Bắc, Tây, Đông,
mới, tha?ng lợi ca?ng mới, tha?nh công ca?ng nhiê?u?.
Suốt đêm 29 Tết, tôi vâfn tiếp tục theo dofi việc kéo pháo ra. Các đơn vị kéo pháo pha?i báo cáo lên tư?ng giơ?. Công tác kéo pháo được coi như nhiệm vụ chiến đấu. Tôi đaf thuộc nhưfng tên: dốc Bâ?y tơ?i, vực sâu Vươ?n chuối, Suối Ngựa, dốc Cây cụt, cư?a rư?ng Ba?n Tố, cư?a rư?ng Na? Nham. . . Vượt an toa?n qua môfi địa danh na?y coi như lập được một chiến công. Gâ?n sáng, các đơn vị kéo pháo báo cáo hoa?n tha?nh nhiệm vụ. Thực ra, các khâ?u pháo mới được đưa ra cư?a rư?ng, cây số 62 trên đươ?ng 41, pha?i tới mô?ng 3 Tết mới vê? tới vị trí trú quân. Nhưng đây đaf la? nơi an toa?n. Bộ đội ta đaf la?m nên một ky? công.
Nhưfng nga?y na?y, ca? dân tộc đang thực hiện một cái Tết Quang Trung cu?a thơ?i đại mới. Không chi? có một đoa?n quân rong ruổi tư? Thuận Hóa ra Thăng Long Tết Ky? Dậu năm 1789, ma? trên rất nhiê?u ne?o đươ?ng khắp bán đa?o Đông Dương, tư? nam lên bắc, tư? bắc va?o nam, tư? đông sang tây, nhưfng đoa?n quân cu?a ca? nước đang ma?i miết ra đi quyết đem vê? một mu?a xuân mới cho dân tộc. Tôi nghif tới ha?ng chục vạn đô?ng ba?o đang sát cánh cu?ng bộ đội ở các mặt trận Tây Bắc, Thượng La?o, Trung la?o, Hạ La?o, Liên khu 5, Tây Nguyên... không được cu?ng nhưfng ngươ?i thân ngô?i bên nô?i bánh chưng đón giao thư?a tại quê hương. Đợt dân công phục vụ chiến dịch Điện Biên Phu? đaf kéo da?i hơn ba tháng, nhưng khi Tết đến các đoa?n dân công đê?u ti?nh nguyện ở lại chiến trươ?ng.
Khu rư?ng sáng dâ?n. Nga?y đâ?u Xuân Giáp Ngọ đaf tới. Sương lạnh vâfn bao phu? khắp núi rư?ng. Tôi đi sang cơ quan tác chiến. Anh em đang chuâ?n bị tới chúc tết Bộ chi? huy chiến dịch. Tôi nói:
- Chúc các đô?ng chí năm mới mạnh khoe?, gia?nh nhiê?u thắng lợi.
Bị bất ngơ?, mọi ngươ?i hơi lúng túng. Một đô?ng chí noi:
- Chúng tôi bị động rô?i !
Cuộc chúc tết đâ?u năm thêm vui. Đô?ng chí Trâ?n Văn Quang, cục trưởng Tác chiến báo cáo ở Tây Nguyên, bộ đội Liên khu 5 đang tiến vê? thị xaf Công Tum, ở Thượng La?o, 808 đang tiến vê? Luông Phabăng, ở Hạ La?o, 436 va? bạn đaf gia?i phóng Pa?c Xế đang tiến vê? Xaravan. Đây thật sự la? nhưfng tin vui đâ?u Xuân.
Tôi gọi dây nói chúc tết các đơn vị.
Văn pho?ng đưa tới nhưfng bức điện tư? hậu phương, tư? đô?ng bă?ng Bắc Bộ, tư? Bi?nh - Trị - Thiên, Liên khu 5, Nam Bộ. Bức điện na?o cufng mang nhưfng lơ?i thắm thiết chúc mư?ng năm mới gia?nh được thắng lợi to lớn.
Tôi sang lán đô?ng chí Vi Quc Thanh chúc tết Đoa?n Cố vấn quân sự Trung Quốc vi? sự nghiệp kháng chiến cu?a nhân dân Việt Nam pha?i tiếp tục ăn một cái tết ở ngay mặt trận, xa Tổ quốc, xa gia đi?nh, va? báo tin thắng lợi trên các chiến trươ?ng. Đô?ng chí Vi vui ve? chúc mư?ng năm mới cu?ng nhưfng thắng lợi mới cu?a quân va? dân ta.
Đô?ng chí cho biết: sau khi được phân tích rof vê? chôf mạnh chôf yếu cu?a địch va? ta, các cố vấn đê?u nhất trí với chu? trương thay đổi phương châm chiến dịch. Mọi ngươ?i đê?u biê?u thị quyết tâm đô?ng cam cộng khổ, đem hết trí tuệ va? năng lực giúp bộ đội Việt Nam gia?nh toa?n thắng. Đô?ng chí đaf đê? nghị Quân u?y Trung ương va? Bộ Tổng tham mưu Quân gia?i phóng nhân đâ?n Trung Quốc gư?i sang gấp nhưfng ta?i liệu tổng kết kinh nghiệm chiến đấu mới nhất ở Triê?u Tiên, nhất la? kinh nghiệm xây dưng trận địa va? chiến đấu đươ?ng hâ?m, kê? ca? cuốn sách Thượng Cam Lifnh, đê? bộ đội Việt Nam tham kha?o.
Đoa?n đại biê?u đô?ng ba?o ngươ?i Thái, ngươ?i Mông, ngươ?i Dao... do đô?ng chí Lò Văn Hạc dâfn đâ?u, tới chúc tết Bộ chi? huy Mặt trận va? bộ đội, nói với chúng tôi quyết tâm cu?a nhân dân các dân tộc Tây Bắc sef đứng lên sát cánh cu?ng bộ đội tiêu diệt giặc.
Trên các chiến trươ?ng, bộ đội ta đang ở thế thắng như che? tre. Trận đánh quyết định co?n chưa diêfn ra, nhưng tôi ca?m thấy trong mấy nga?y qua, nhưfng diêfn biến đang nhanh chóng đi va?o quyf đạo.
Ngay sau khi địch vư?a nha?y du? xuống Điện Biên Phu?, một tơ? báo Thụy Điê?n, tơ? Expressen, pho?ng vấn Báo vê? ti?nh hi?nh chiến tranh Đông Dương. Bác tra? lơ?i:
"Cuộc chiến tranh ở Việt Nam la? do Pháp gây ra. Nhân dân Việt Nam pha?i câ?m vuf khí chiến đấu 7, 8 năm nay chống ke? xâm lược... Nếu Chính phu? Pháp đaf rút được ba?i học trong cuộc chiến tranh mấy năm nay, muốn đi đến đi?nh chiến ở Việt Nam bằng cách thương lượng va? gia?i quyết vấn đề theo lối ho?a bi?nh thi? nhân dân va? Chính phu? Việt Nam dân chu? cộng ho?a san sa?ng tiếp nhận ý kiến đó". Đây không chi? la? lơ?i đáp chính trị hay ngoại giao. Bác lúc na?o cufng mong muốn ho?a bi?nh. Ngươ?i không bo? lơf một cơ hội na?o có thê? đem lại ho?a bi?nh. HÔ? Chí Minh la? một nha? thương lượng có nguyên tấc, va? biết điê?u. Ngươ?i không bao giơ? đo?i ho?i ở đối phương cái ma? dân tộc mi?nh chưa thê? có ngay. Ngươ?i chấp nhận sự chơ? đợi. Nhưng ke? địch chưa hê? đáp lại. Ca? lâ?n na?y cufng vậy.
Chi? co?n nư?a tháng nưfa, ngoại trưởng bốn nước Liên Xô, Anh, Myf, Pháp sef gặp nhau ở Bức Lanh đê? ra thông báo cuộc họp ba?n vê? vấn đê? "lập lại hoa? bi?nh ở Đông Dương" tại Giơnevơ va?o tháng Tư tới. Có thê? ngươ?i Pháp đặt ky? vọng va?o kế hoạch Nava. Họ muốn ngô?i va?o ba?n thương lượng trên thế mạnh. (Sau na?y, chúng ta mới biết chính Nava đaf yêu câ?u Chính phu? Pháp chi? đặt vấn đê? thương lượng khi đaf gia?nh được một thắng lợi quyết định trong chiến tranh Đông Dương). Mới nga?y hôm trước, đại tướng Myf Ô đanien (O Daniel),I ngươ?i co trách nhiệm đôn đốc giám sát viện thực hiện kế hoạch Nava, trực tiếp lên Điện Biên Phu? kiê?m tra, đaf ngo? ý ha?i lo?ng vê? tổ chức pho?ng ngự ở đây. Myf đaf trở tha?nh trở ngại lớn nhất cho cuộc đấu tranh gia?nh độc lập thống nhất cu?a ta... Tôi bôfng thấy câ?n có ngay một cái gi? đó ở Điện Biên Phu?...
Tôi gọi dây nói cho Bộ tư lệnh Pháo binh. Sau khi chúc tết đơn vị, tôi ho?i vê? ti?nh hi?nh sơn pháo. Đô?ng chí Đa?o Văn Trươ?ng, quyê?n tư lệnh trưởng, báo cáo khác với lựa pháo quá nặng nê?, các khâ?u đội sơn pháo đê?u đaf va?o vị trí, va? bố trí xong nhưfng trận địa gia? đê? đánh lạc hướng quân địch khi phát ho?a. Tôi ho?i tiếp:
- Có định la?m gi? đê? cha?o mư?ng năm mới không ?
- Báo cáo: Anh em sẵn sa?ng.
- Được Cho bắn va?o sân bay.
- Rof. Nhưng xin chơ? tới lúc trơ?i tan sương.
- Đô?ng ý. Nhắc anh em chuâ?n bị đâ?y đu?. Ngắm thật chính xác mới bắn. Đaf bắn la? trúng!

10 giơ?, biê?n sương trên cánh đô?ng Mươ?ng Thanh mới tan Sân bay hiện ra lôf lộ với tám chiếc khu trục Hen cát, hai máy bay thám thính Moran, va? hai máy bay vận ta?i đakôta. Trong phút chốc, 10 trái đại bác 75 ly giội trúng sân bay. Một chiếc Moran bốc cháy, một số chiếc khác trúng đạn. Bộ chi? huy Mặt trận quyết định tặng thưởng cho đại đội pháo binh vư?a lập công tấm huân chương đâ?u tiên cu?a chiến dịch.
Nhưfng phát pháo naf va?o sân bay đaf la?m quân địch điên cuô?ng. Chúng chưa ti?m ra cách na?o đê? loại trư? hiê?m họa đaf thực sự xuất hiện, tư? nay thươ?ng xuyên lơ lư?ng trên đâ?u. Mô?ng 2 Tết, Đơ? Cát du?ng máy bay ra?i truyê?n đơn thách thức ta tiến công va?o Điện Biên Phu?.
Pha?i chăng đây la? một cách gia?i quyết cu?a địch? địch mong ta sớm lao va?o cái bâfy đaf được chuâ?n bị kyf ! Sự im lặng lúc na?y la? cách tra? lơ?i tốt nhất cu?a chúng ta. Trong nhưfng nga?y đâ?u Xuân, tôi nhận được điện rô?i thư tra? lơ?i cu?a Bác va? Trung ương, nhất trí cho ră?ng "quyết định thay đổi cách đánh như vậy la? hoa?n toa?n đúng". Trung ương Đa?ng va? Chính phu? sef động viên toa?n dân dốc sức chi viện cho Điện Biên Phu? tới khi gia?nh toa?n thang. Hội đô?ng Cung cấp Trung ương đaf được tha?nh lập, do Phó thu? tướng Phạm Văn Đô?ng trực tiếp la?m chu? tịch, sef chi? đạo các địa phương huy động nhân vật lực phục vụ tiê?n tuyến.
Mô?ng 3, mô?ng 4 Tết, tin chiến thắng cu?a bộ đội ta va? bộ đội bạn tại lưu vực sông Nậm Hu dô?n dập bay vê?.
Nư?a đêm vê? sáng nga?y mống 5 Tết, tôi tư? sở chi? huy đi thăm pháo binh. Đây la? cuộc xuất ha?nh đâ?u năm cu?a tôi.
Trơ?i tối đen. Sương giá phu? khớp rư?ng núi. Cán bộ cu?a đại đoa?n 351 tập hợp ven một qua? đô?i, hi?nh như đaf chơ? đợi tư? lâu. Mọi ngươ?i vôf tay hoan hô quên ca? giưf bí mật. Tôi nhi?n anh em ngô?i trong bóng đêm, rô?i nói :
- Trong khi các đô?ng chí chuyê?n pháo ra thi? đơn vị bạn đaf tiến đến gâ?n sông Mê Công, đánh tan 17 đại đội địch. Bây giơ? các đô?ng chí co?n thắc mắc không?
Mọi ngươ?i vui ve? cươ?i ô?. Tôi chúc mư?ng năm mới, rô?i nói chuyện với anh em tới khi trơ?i sáng.
Hai cán bộ lựu pháo va? cao pháo đứng lên hứa hẹn sef la?m công sự thật vưfng chắc, va? quyết tâm gia?nh thắng lợi ngay trong trận đánh đâ?u tiên.
Cũng nga?y mô?ng 5 Tết, Bộ chi? huy chiến dịch triệu tập hội nghị cán bộ ở Mươ?ng Phăng quán triệt phương châm tác chiến mới va? tiến ha?nh công tác chuâ?n bị chiến đấu.
Vu?ng trơ?i Điện Biên Phu? vắng hă?n tiếng máy bay.
Hâ?u hết lực lượng không quân vận ta?i va? một phâ?n không quân chiến đấu đaf bị hút sang Thượng La?o.
Cuộc họp đâ?u Xuân thiếu mặt đại đoa?n 308 đang trên đươ?ng truy kích địch.
Tôi thay mặt Tổng quân u?y chúc Tết toa?n quân:
?oSang năm mới thu nhiê?u thắng lợi mới", va? biê?u dương nhưfng đơn vị đaf kéo pháo ra an toa?n. Tôi thông báo với hội nghị, Trung ương va? Bác đaf phê chuâ?n chu? trương tác chiến mới cu?a Đa?ng u?y chiến dịch, hậu phương sef dốc sức chi viện cho tiê?n tuyến tới khi gia?nh toa?n thắng.
Tin chiến thắng trên các chiến trươ?ng Thượng La?o, Trung La?o, Hạ La?o, Tây Nguyên, trung du, đô?ng bă?ng Bắc Bộ va? Nam Bộ đaf mang lại sự phấn khởi cho hội nghị. Trong hai tháng qua, chúng ta đaf loại kho?i vo?ng chiến đấu 20.000 quân địch, gia?i phóng nhiê?u vu?ng đất rộng lớn có ý nghifa chiến lược, buộc địch pha?i đối phó khắp nơi. Các chiến trươ?ng hậu địch trên ca? nước đê?u đâ?y mạnh chiến tranh du kích la?m cho địch không đu? lực lượng đê? tiến ha?nh bi?nh định. Địch cufng không co?n kha? năng mở một cuộc tiến công lớn ra vu?ng tự do...
Câu ho?i lớn đặt ra la? ta sef la?m gi? đê? gia?nh thắng lợi trên mặt trận chính Điện Biên Phu??
Quân địch ở Điện Biên Phu? hiện có 12 tiê?u đoa?n va? 7 đại đội bộ binh, gô?m phâ?n lớn la? quân tinh nhuệ bậc nhất cu?a đạo quân viêfn chinh, 2 tiê?u đoa?n pháo 105 ly (24 khâ?u), 2 tiê?u đoa?n súng cối 120 ly (20 khâ?u), 1 đại đội pháo 155 ly (4 khâ?u), 1 .đại đội xe tăng 18 tấn (lo chiếc). Lực lượng không quân thươ?ng trực tại sân bay Mươ?ng Thanh có: 7 khu trục, 5 trinh sát, 4 máy bay vận ta?i va? 1 trực thăng. Ngoa?i ra, địch sef da?nh 2/3 lực lượng máy bay ném bom, máy bay tiêm kích toa?n Đông Dương, va? 100% máy bay vận ta?i đê? yê?m trợ trực tiếp cho Điện Biên Phu? trong trươ?ng hợp bị tiến công.
Tổng số quân địch tại Điện Biên Phu? khoa?ng 12.000 ngươ?i.
Lực lượng ta có 9 trung đoa?n bộ binh, gô?m 27 tiê?u đoa?n, 1 trung đoa?n sơn pháo 75 ly (24 khâ?u), 2 tiê?u đoa?n lựu pháo 105 ly (24 khâ?u), 4 đại đội súng cối 120 ly (16 khâ?u), 1 trung đoa?n cao xạ pháo 37 ly (24 khâ?u), va? 2 tiê?u đoa?n công binh.
So sánh lực lượng bộ binh, ta hơn địch vê? số tiê?u đoa?n (27/12), nhưng quân số môfi tiê?u đoa?n cu?a ta chi? bă?ng 2/3 quân số tiê?u đoa?n địch, va? trang bị yếu hơn nhiê?u. Vê? lực lượng pháo yê?m hộ trực tiếp cho bộ binh, ta hơn địch vê? số lượng (64/48 khâ?u), nhưng lực lượng đạn pháo dự trưf cu?a ta rất hạn chế. Ta hoa?n toa?n không có xe tăng, va? chi? có 1 trung đoa?n cao xạ 37 ly đê? đối phó với toa?n bộ không quân địch.
Ba?i toán cuf vê? so sánh lực lượng lại xuất hiện: một lâ?n nưfa, ta không có ưu thế binh lực trước ke? địch.
Ngay vê? số lượng bộ binh đơn thuâ?n, ta cufng không hơn địch bao nhiêu, thông thươ?ng, phía tiến công pha?i có lực lượng từ 5 lâ?n trở lên đông hơn phía pho?ng ngự. Hâ?u hết các đơn vị chu? lực cu?a ta đaf được tung ra chiến trươ?ng. Lúc na?y, ta chi? còn đê? lại 1 trung đoa?n cu?a 304 đê? ba?o vệ hậu phương chiến dịch va? khu căn cứ. Chúng ta vâfn ở va?o thế yếu đánh mạnh.
Tuy nhiên, lợi thế cu?a ta ở Điện Biên Phu? khá rof: Ta chu? động tiến công, địch bị động pho?ng ngự; ta la? lực lượng bao vây, địch la? lực lượng bị bao vây. Lợi thế na?y cho phép ta tự quyết định: đánh hoặc không đánh, lựa chọn địa điê?m, thơ?i gian mở cuộc tiến công. Đánh hay không đánh, đê?u có lợi cho ta. Nếu ki?m giưf nhưfng lực lượng cơ động chu? yếu cu?a địch một thơ?i gian da?i ở Điện Biên Phu? cho các chiến trươ?ng tiêu diệt địch, thi? ta đaf gia?nh được một thắng lợi lớn trong Đông Xuân na?y.

Tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? gô?m ba phân khu yê?m hộ lâfn nhau. Môfi cứ điê?m đê?u có kha? năng pho?ng ngự độc lập. Nhiê?u cứ điê?m được tổ chức lại tha?nh cụm cứ điê?m, gọi la? "trung tâm đê? kháng theo kiê?u phức tạp", có lực lượng cơ động, ho?a lực cu?a mi?nh, hệ thống công sự vưfng chắc, chung quanh la? ha?o giao thông va? ha?ng ra?o dây thép gai, kha? năng pho?ng ngự khá mạnh. Môfi một phân khu gô?m nhiê?u trung tâm đê? kháng kiên cố như vậy. Môfi trung tâm đề kháng, cufng như toa?n bộ tập đoa?n cứ điê?m, đê?u có hệ thống công sự nă?m chi?m dưới mặt đất, hệ thống công sự phụ (ha?ng ra?o, bafi dây thép gai, bafi mi?n), hệ thống ho?a lực rất mạnh.
Phân khu trung tâm la? bộ phận quan trọng nhất, tập trung hai phâ?n ba lực lượng cu?a địch (8 tiê?u đoa?n, gô?m 5 tiê?u đoa?n chiếm đóng va? 3 tiê?u đoa?n cơ động), có nhiê?u trung tâm đê? kháng yê?m trợ lâ?n cho nhau, bao bọc lấy cơ? quan chi? huy, các căn cứ ho?a lực va? căn cứ hậu câ?n, đô?ng thơ?i ba?o vệ sân bay. Phía đông phân khu có ca? một hệ thống cao điê?m rất lợi hại, đặc biệt la? nhưfng ngọn đô?i A1, C1, D1 E1. Nhưfng cao điê?m na?y giưf vai tro? trọng yếu trong việc ba?o vệ phân khu.
Ở phía bắc, có phân khu bắc, gô?m các trung tâm đê? kháng: Đô?i Độc lập, Ba?n Kéo. Đô?i Độc lập có nhiệm vụ án ngưf phía bắc, ngăn chặn con đươ?ng tư? Lai Châu vê? Điện Biên Phu?. Trung tâm đê? kháng Him Lam, tuy thuộc khu trung tâm, nhưng cung với các vị trí Đô?i Độc lập, Ba?n Kéo la? nhưfng vị trí ngoại vi đột xuất nhất cu?a địch, án ngưf phía đông bắc, ngăn chặn cuộc tiến công cu?a quân ta tư? hướng Tuâ?n Giáo va?o. Ở phía nam, la? phân khu nam, co?n gọi la? phân khu Hô?ng Cúm, có nhiệm vụ ngăn chặn quân ta tiến công tư? phía nam lên, đô?ng thơ?i giưf đươ?ng liên lạc với Thượng La?o.
Ho?a lực pháo binh được bố trí tha?nh hai căn cứ: một ở Mươ?ng Thanh, một ở Hô?ng Cúm, có thê? yê?m trợ lâfn cho nhau, va? cho tất ca? các cứ điê?m khác mới khi bị tiến công. Ngoa?i ho?a lực chung cu?a tập đoa?n cứ điê?m, môfi trưng tâm đê? kháng co?n có ho?a lực riêng, bao gom nhiê?u súng cối các cơf, súng phun lư?a, va? các loại súng bắn thă?ng bố trí tha?nh hệ thống vư?a tự ba?o vệ, vư?a yê?m hộ cho nhưfng cứ điê?m chung quanh.
Điện Biên Phu? có hai sân bay. Sân bay chinh ở Mươ?ng Thanh, va? sân bay- dự bị ở Hô?ng Cúm, nối liê?n với Ha? Nội, Ha?i Pho?ng bă?ng một câ?u ha?ng không, trung bi?nh môfi nga?y có gâ?n 100 lâ?n chiến máy bay vận ta?i tiếp tế khoa?ng 200 - 300 tấn ha?ng, va? tha? du? khoa?ng 100 - 150 tấn.
Cuộc chiến đấu ở Điện Biên Phu? sef điện ra trên ca? địa hi?nh đô?i núi va? đô?ng bă?ng. Nhưfng cứ điê?m nă?m trên dafy đô?i phía đông, tạo tha?nh bức bi?nh phong chc chở vưfng chắc cho khu trung tâm.
Tư? lâu, ngươ?i ta đaf nói tới vai tro? cu?a một đô?n nho? bé đặt ở một vị trí hiê?m trở, cufng như nhiê?u đô?n như vậy được nối liê?n với nhau ở vu?ng rư?ng núi trong chiến tranh. Claudơvít, nha? lý luận quân sự kinh điê?n, mặc du? đaf nhấn mạnh va?o nhưfng nhược điê?m cơ ba?n cu?a một cuộc chiến tranh pho?ng ngự tuyệt đối, ở vu?ng rư?ng núi, cufng đaf viết: "Đương nhiên, pha?i thấy la? một số lớn nhưfng đô?n như vậy được xây dựng sát bên nhau, tạo tha?nh một mặt trận co sức mạnh to lớn, hâ?u như không thê? công phá được" Mọi cuộc tiến công cu?a bộ đội ta trên cánh đô?ng đê?u pha?i vượt qua ho?a lực máy bay, đại bác, xe tăng, va? sự pha?n kích cu?a quân cơ động, kê? ca? quân du?, trước khi đối đâ?u với hởa lực bâ?n thă?ng, ha?ng ra?o dây thép gai va? bafi mi?n cu?a ba?n thân cứ điê?m.
Nhiê?u nhân vật cao cấp cu?a ca? Pháp va? Myf tới thăm Điện Biên Phu?, đê?u đánh giá đây la? một ?opháo đa?i không thê? công phá".
Trung ương Đa?ng đã hạ quyết tâm tiêu diệt tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? đê? tạo nên một bước ngoặt mới trong chiến tranh, trước khi đế quốc Myf can thiệp sâu hơn va?o Đông Dương. Ta câ?n tính đến trươ?ng hợp trận đánh kéo da?i tới mu?a mưa, hậu câ?n sef gia?i quyết thế na?o? Nhưng trước mắt, vấn đê? quyết định la? pha?i ti?m ra cách đánh thích hợp với tri?nh độ cu?a bộ đội, khoét sâu va?o nhưfng nhược điê?m cơ ba?n cu?a địch, hạn chế tới mức thấp nhất sức mạnh phi pháo, va? phát huy tới mức cao nhất kha? năng tác chiến cu?a bộ đội va? tính năng các loại vuf khí cu?a ta. Chúng ta đaf nhi?n thấy hai nhược điê?m lớn cu?a "con nhím Điện Biên phu?.
Trước hết la? tính cứng nhấc va? thụ động cu?a hệ thống pho?ng ngự bă?ng tập đoa?n cứ điê?m ma? quân địch đaf lựa chọn. Tập đoa?n cứ điê?m la? một kết cấu chặt chef cu?a nhiê?u cứ điê?m, nhưng trong thực tế, vâfn la? nhưfng cứ điê?m tách rơ?i. Quân địch ở đó tuy đông, nhưng khi một cứ điê?m bị tiến công thi? lực lượng đối phó chu? yếu vâfn la? lực lượng cu?a ba?n thân cư? điê?m, cộng thêm với sự yê?m trợ ho?a lực tư? xa, va? sự can thiệp cu?a một lực lượng quân ứng chiến không đông ma? ta co điê?u kiện đê? hạn chế. Nhược điê?m na?y cho phép ta tập trung sức mạnh tiêu diệt tư?ng cứ điê?m do ta lựa chọn, va?o thơ?i gian thích hợp.
Thứ hai la? tính cô lập cu?a ba?n thân "con nhím Điện Biên Phu?. Điện Biên Phu? nă?m chơ vơ giưfa vu?ng rư?ng núi mênh mông đaf hoa?n toa?n gia?i phóng, rất xa nhưfng căn cứ hậu phương, nhất la? nhưfng căn cứ không quân lớn cu?a địch, mọi việc tăng viện va? tiếp tế đê?u pha?i dựa va?o đươ?ng không. Nếu đươ?ng không bị hạn chế hay cắt đứt nó sef nhanh chóng mất sức chiến đấu. Khống chế sân bay, hoặc cắt đứt sân bay Mươ?ng Thanh không co?n la? điê?u khó khăn với bộ đội ta hiện nay.
Do đó, ta đaf nhọn cách "đánh chắc tiến chắc". Thay vi? một cuộc tiến công va?o toa?n bộ tập đoa?n cứ điê?m, ta sef xây dựng trận địa bao vây, chia cắt quân địch, đưa pháo va?o nhưfng vị trí an toa?n, đặt các cứ điê?m trong tâ?m bân, khống chế sân bay, tiếp đến sef tiến ha?nh một loạt trận công kiên, tiêu diệt tư?ng trung tâm đê? kháng, bắt đâ?u tư? tiêu diệt phân khu bắc, mở đươ?ng đưa bộ đội va?o cánh đô?ng Mươ?ng Thanh, cắt đứt sân bay, tiến tới bóp nghẹt con nhím Điện Biên Phu?. Cách đánh na?y phu? hợp với tri?nh độ bộ đội ta, cho phép ta khoét sâu nhưfng nhược điê?m cu?a địch, biến ưu thế vê? binh khí kyf thuật cu?a địch trên chiến trươ?ng tha?nh ưu thế áp đa?o cu?a ta trong tư?ng trận đánh quyết gia?nh thắng lợi.
Tôi tri?nh ba?y ba?n báo cáo "Tích cực hoa?n tha?nh công tác chuâ?n bị tiêu diệt toa?n bộ quân địch ở Điện Biên Phu?.
Đa?ng u?y dự kiến chiến dịch sef phát triê?n qua ba bước. Bước 1, hoa?n tha?nh mọi công tác chuâ?n bị, gô?m la?m đươ?ng đưa pháo va?o trận địa vưfng chắc, xây dựng trận địa bao vây va? tiến công, chuâ?n bị hậu câ?n chiến dịch. Lấy viện xây dựng trận địa pháo la?m chuâ?n vê? thơ?i gian khi na?o pháo đa? chiếm lifnh các trận địa bân, coi như công tác chuâ?n bị cơ ba?n hoa?n tha?nh. Bước 2, tiêu diệt các trung tâm đê? kháng ở ngoại vi, thắt chặt trận địa tiến công va? bao vây, thu hẹp phạm vi chiếm đóng, tiêu hao, tiêu diệt tư?ng bộ phận quân địch, khống chế sân bay, hạn chế đi tới triệt hă?n nguô?n tiếp tế va? tiếp viện cu?a tập đoa?n cứ điê?m. Bước 3, khi điê?u kiện đaf chín muô?i, chuyê?n sang tổng công kích tiêu diệt toa?n bộ quân địch ở Điện Biên Phu?.
Đê? tiến ha?nh công tác chuâ?n bị, Đa?ng u?y đê? ra một số công việc pha?i thực hiện ngay:
Tổ chức đươ?ng cơ động cho lựu pháo.
- Tổ chức trận địa lựu pháo thật kiên cố.
- Xây dựng trận địa tiến công va? bao vây.
Chuâ?n bị sức kho?c cho bộ đội, quân số chiến đấu, chiến thuật, k thuật (nhất la? xây dựng trận địa va? hiệp đô?ng bộ pháo). - Chuâ?n bị công tác cung cấp.
Mọi công tác chuâ?n bị câ?n hết sức giưf bí mật, tránh địch gây ca?n trở, va? tạo thế bất ngơ? khi chiến dịch mở ma?n. Trước mắt, pha?i tổ chức các chốt ba?o vệ khu vực trú quân thật vưfng chắc, đê? pho?ng địch đánh ra.
Qua cuộc họp, tôi mới biết không pha?i mọi ngươ?i đê?u thắc mâc khi được lệnh kéo pháo ra. Có nhưfng ngươ?i thở pha?o nhẹ nhofm như cất được gánh nặng, vi? đaf nhận thấy nhưfng khó khăn ma? mi?nh chưa biết gia?i quyết ra sao.

Mòi ngươ?i 'Ă?u thực sự phẮn khYi sau khi nghe ph. biẮn phương àn tàc chiẮn mới.
Chùng tĂi cù?ng nhau liĂn hoan chà?o mư?ng XuĂn mới.
Đoà?n vfn cĂng T.ng cùc Chinh trì và? 'oà?n vfn cĂng vư?a 'i dự 'ài hẶi LiĂn hoan Thanh niĂn và? Sinh viĂn thẮ giới Y Bucarèt, tư? 'Ă?u chiẮn dìch 'àf 'i sàt càc 'ơn vì tài hò?a tuyẮn phùc vù liĂn miĂn, tẮi nay lài trY vĂ? Mf̣t trẶn bẶ cù?ng vui TẮt với hẶi nghì. LĂ?n 'Ă?u, giưfa nùi rư?ng và? ngay tài mf̣t trẶn, chùng tĂi 'ược xem nhưfng 'iẶu mùa lượn, mùa quàt, mùa sàp 'Ă?y mà?u sĂe, duyĂn dàng, 'Ặm 'à? hương vì quĂ hương.
M-i lĂ?n 'i chiẮn dìch, tĂi lài trY vĂ? "ngĂi nhà?" quen thuẶc. NĂ cùfng giẮng như phĂ?n lớn nhưfng ngĂi nhà? cù?a càc cơ quan Y ViẶt Bf́c trong khàng chiẮn, chì? khàc là? Y mf̣t trẶn nò 'ược thu nhò? tới mức tẮi thiĂ?u, 'ung hơn là? mẶt cài làn. VẶt liẶu gĂ?m cĂy, tre, luĂ?ng, là mòc, là gĂ?i kiẮm 'ược tài chĂf. Giưfa nhà? co mẶt chiẮc bà?n, mf̣t bà?n 'ù? rẶng 'Ă? trà?i bà?n 'Ă?. Hai bĂn, là? hai ghẮ dà?i, mf̣t ghẮ thươ?ng ghèp bf?ng nhưfng cĂy vĂ?u b. 'Ăi. Hai 'Ă?u nhà? cĂ hai chiẮc giươ?ng giàt nứa, mẶt cù?a tĂi, mẶt cù?a 'Ă?ng chì vẶ sìf. KhĂng biẮt ai là? ngươ?i 'Ă?u tiĂn nghìf ra kiĂ?u nhà? nà?y. NĂ 'àf .n 'ình tới mức khĂng cĂ?n cò sự cà?i tiẮn nà?o.
NgĂi nhà? lĂ?n nà?y nf?m bĂn sươ?n nùi Mươ?ng Phfng, cò nhưfng cĂy dè? cao vùt. Mươ?ng Phfng, tiẮng Thài cò nghìfa là? "bà?n lành". Khì hẶu nơi nùi cao quanh nfm cò sương, mĂy, màt mè?, trong là?nh. Nhưfng cĂy lan rư?ng nY hoa khĂng rực rơf nhưng cò mẶt mù?i hương 'f̣c biẶt, khi thì? thoang thoà?ng 'Ắn bẮt chợt, chù ỳ tì?m khĂng thẮy, khi thì? nĂ?ng nà?n. ChiẮn dìch nà?o cà 'Ă?ng chì 'i trước chòn 'ìa 'iĂ?m sY chì? huy cùfng cẮ gf́ng tì?m nơi cò cà?nh 'èp Nhưng Y 'Ăy, ngoà?i cà?nh 'èp, chì? cĂ?n trè?o lĂn 'ì?nh nùi phìa sau, là? nhì?n thẮy cành 'Ăng Mươ?ng Thanh và? tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m cù?a 'ìch. Hành phùc lớn nhẮt 'Ắi với ngươ?i cĂ?m quĂn là? 'ược Y bĂn bẶ 'Ặi ngay tài mf̣t trẶn.
MẶt nhà? lỳ luẶn kinh 'iĂ?n vĂ? quĂn sự 'àf nòi: mẶt mẶnh lẶnh cù?a ngươ?i chì? huy nẮu phà?i qua nhiĂ?u nẮc thang mới tới 'ược ngươ?i lình, thì? hiẶu lực chì? huy cùfng già?m theo với nhưfng nẮc thang 'ò. Ớ sàt bẶ 'Ặi tẮt nhiĂn là? cĂ?n thiẮt, nhưng 'ược nhì?n tẶn mf́t chiẮn trươ?ng, 'iĂ?u 'ò theo tĂi cùfng rẮt cò ỳ nghìfa, vì? nò gợi cho mì?nh nhiĂfu suy nghìf. HĂf cò thơ?i gian, tĂi lài lĂn 'ì?nh nùi, dù?ng Ắng nhò?m quan sàt trẶn 'ìa, cà?m thẮy nhứ mì?nh 'ang 'ược Y chiẮn hà?o, bĂn càn bẶ và? chiẮn sìf.
Cơ quan tham mưu, chình trì cùfng tù tẶp quanh 'Ăy.
Nhưfng dàfy làn, mài lợp cò? tranh, nf?m rà?i dòc theo con suẮi. Bà?o vẶ cho sY chì? huy vĂfn chì? cò mẶt lực lượng cà?nh vẶ nhò?. Anh em trè?o lĂn nhưfng cĂy cao quan sàt tư? xa ngươ?i ra và?o. Càc chuyĂn gia bàn lĂ?n 'Ă?u sang ta 'Ă?u nhẶn xèt là? Y ViẶt Nam kè? 'ình cò nhưfng phương tiẶn và? vùf khì hiẶn 'ài, nhưng cĂng tàc bà?o vẶ nhưfng cơ quan 'Ă?u nàfo cù?a ta quà sơ sà?i. ĐĂ? bà?o 'à?m an toà?n Y hẶu phương cùfng như mf̣t trẶn chù? yẮu vĂfn là? nàu kìn dưới tàn cĂy rư?ng, và? dựa và?o dĂn. Đà?ng ù?y Mf̣t trẶn cù?ng càc càn bẶ làfnh 'ào chia nhau 'i càc nơi xùc tiẮn cĂng tàc chuĂ?n bì.
Tư? trước TẮt, anh LĂ Quang Đào, cùc trưYng Cùc TuyĂn huẮn, 'àf xuẮng 308, anh NguyĂfn Thanh Bì?nh, phò chù? nhiẶm cung cẮp tiĂ?n phương, 'àf sang chiẮn trươ?ng Thượng Là?o. Anh LĂ LiĂm xuẮng càc 'ơn vì theo dòfi viẶc ph. biẮn chù? trương "'ành chf́c tiẮn chf́c". Anh Hoà?ng Vfn Thài cù?ng mẶt sẮ càn bẶ tham mưu, phào binh, cĂng binh 'i dòc càc dàfy nùi PĂ HĂ?ng Mè?o, PĂ Tà? Cọ tì?m 'ươ?ng cơ 'Ặng phào và? trẶn 'ìa phào.
Chùng ta 'àf nhẶn thẮy khĂng thĂ? tiẮp tùc kèo nhưfng khĂ?u phào nf̣ng hai tẮn lĂn nùi bf?ng tay, và? bẮ trì trẶn 'ìa phào trĂn nhưfng 'ìa hì?nh trẮng trà?i trong mẶt trẶn 'ành dà?i ngà?y. CĂ?n phà?i cò 'ươ?ng cho xe kèo phào và?o trận 'ìa; trẶn 'ìa phào phà?i 'ược cẮu trùc vưfng chắc, 'ù? sức chìu 'ựng nhưfng trẶn oanh kìch cù?a mày bay và? phào binh nẮu chf?ng may bì lẶ. Là?m 'ược 'iĂ?u nà?y khĂng dĂf dà?ng. TẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m nam trong mẶt lò?ng chà?o, chung quanh là? nùi cao trĂn dưới 1.000 mèt. Nhưfng ngòn nùi lớn khẮng chẮ 'ược sĂn bay Mươ?ng Thanh 'Ă?u Y càch xa tư? 10 'Ắn 12 kilĂmèt. NẮu 'f̣t phào Y sươ?n nùi bĂn ngoà?i lĂng chà?o thì? mùc tiĂu cùfng Y ngoà?i tĂ?m bĂn. Chùng ta buẶc phà?i bẮ trì phào Y sươ?n nùi bĂn trong lò?ng chà?o. ĐĂy lài chình là? 'iĂ?u nf?m trong sự tình toàn tư? trước cù?a 'ìch. ViĂn chì? huy phào binh Y Mươ?ng Thanh 'àf cam kẮt với Na va chì? cĂ?n sau ba phàt phào cù?a ViẶt Minh, hò?a 'iĂ?m sèf lẶp tức bì dẶp tắt Ta 'àf biẮt khà? nfng cù?a quĂn Phàp trong nhưfng cuẶc phà?n phào.
Lùc nà?y chùng ta rẮt cĂ?n mẶt tẮm bà?n 'Ă? chình xàc vĂ? ĐiẶn BiĂn Phù?. Tư? 'Ă?u chiẮn dìch, càc 'un vì quĂn bào, trinh sàt Y mf̣t trẶn 'àf nhẶn lẶnh phà?i tì?m mòi càch 'oàt bà?n 'Ă? cù?a 'ìch. Sau nà?y mới biẮt khĂng riĂng ta mà? cà? bẶ tham mưu phàp cùfng rẮt lo lf́ng vì? nhưfng tẮm bà?n 'Ă? cùf cò nhiĂfu sai sòt sèf à?nh hưYng rẮt lớn 'Ắn viẶc sư? dùng hò?a lực khĂng quĂn, 'f̣c biẶt là? phào binh. Ngươ?i Phàp 'àf phà?i dù?ng mày bay 'Ă? chùp bà?n 'Ă? ĐiẶn BiĂn Phù?.
Ngà?y 28 thàng 12 nfm 1953, mẶt sẮ chiẮn sìf quĂn bào cù?a 308 do 'ài 'Ặi trưYng Kim Giao chì? huy, gan dà phùc kìch tài mẶt bà?n gĂ?n 'Ă?i ĐẶc LẶp, nơi quĂn 'ìch thươ?ng tới tuĂ?n tiĂfu và? nghiĂn cứu chuĂ?n bì lẶp mẶt trung tĂm 'Ăf khàng mới. Họ 'àf nf?m tài 'Ăy tư? nư?a 'Ăm. Trơ?i sàng mẶt lùc, nghe cò tiẮng ĂtĂ. Và? sau 'ò quĂn Phàp xuẮt hiẶn. MẶt toàn 'ìch 'i tới gĂ?n trẶn 'ìa.
ChiẮn sìf trinh sàt TrĂ?n Mành PhẮn phàt hiẶn mẶt sìf quan to bèo 'eo lon trung tà, cĂ?m trong tay chiẮn cf̣p 'ựng tà?i liẶu PhẮn nhà? mẶt bfng tiĂ?u liĂn hà gùc viĂn sìf quan, xĂng tới già?nh lẮy chiẮc cf̣p, rĂ?i cà? toàn rùt lui.
Họ 'àf gf̣p may. ĐĂ chình là? trung tà Guỳt (Guyth), tham mưu trưYng cù?a Đơ? Càt. Trong cf̣p cò nhiĂfu tà?i liẶu quan tròng và? mẶt bà?n 'Ă? vĂ? cẮu trùc cù?a tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m. Nhưng 'Ăy chì? là? mẶt sơ 'Ă?, chưa phà?i tẮm bà?n 'Ă? chình xàc mà? phào binh 'ang cĂ?n.
ĐĂ?u thàng 2 nfm 1954, tĂi nhẶn 'ược bào cào, 'ài 'Ặi 42 thuẶc tiĂ?u 'oà?n 426 cù?a BT 'àf lẮy 'ược mẶt tẮm bà?n 'Ă? cù?a 'ìch chùp bf?ng mày bay. Sự kiẶn nà?y 'àf 'ược Bèena PhẮn ghi lài: "Ngà?y 1 thàng 2 nfm 1954, hĂ?i 15 giơ? 30, tiĂ?u 'oà?n Thài sẮ 2 'ang tiẮn vĂ? cao 'iĂ?m 628 nhf?m mùc 'ìch phàt hiẶn trẶn 'ìa phào cù?a 'ìch thì? bì mẶt loàt 'àn dưf dẶi quèt và?o cuẮi 'Ặi hì?nh. Trung ùy Negơrơ (Nè?gre) cù?ng với 16 binh lình gùc ngàf ngay tài trẶn 'ìa. Sau 'ò mẶt trẶn 'ành giàp là cà? diĂfn ra. Nhơ? sự can thiẶp nhanh cù?a mẶt 'ơn vì dù?, mà? tiĂ?u 'oà?n nà?y trành khò?i bì tiĂu diẶt. Nhưfng thiẶt hài vĂ? sinh màng 'àf là? mẶt 'ò?n nf̣ng, nhưng cẶng và?o 'ò cò?n mẶt 'ò?n khàc mang 'iĂ?m dưf hơn nhiĂ?u. Trong ngươ?i trung ùy Negơrơ, cò mẶt tẮm bà?n 'Ă? 1/25.000 mới in vĂ? thung lùfng ĐiẶn BiĂ?n Phù? mà? quĂn 'Ặi vư?a kìp dựng lài tư? nhưfng bức à?nh do mày bay chùp 'ược. CĂ tẮm bà?n 'Ă? nà?y, ViẶt Minh sèf co 'iĂ?u kiẶn hiẶu chì?nh 'ươ?ng bf́n phào binh cù?a hò với 'Ặ chình xàc cao nhẮt".
ĐĂ?ng chì PhĂ?n, trinh sàt viĂn lẶp cĂng, 'ược tf̣ng thưYng ngay huĂn chương chiẮn cĂng hàng ba.
TẮm bà?n 'Ă? lẶp tức 'ược gư?i vĂ? hẶu phương nhĂn bà?n 'Ă? kìp thơ?i phùc vù chiẮn dìch.
Nhưng lùc nà?y, 'oà?n càn bẶ 'iĂ?u tra vì trì 'f̣t trẶn 'ìa phào và? vàch nhưfng tuyẮn 'ươ?ng cho xe kèo phào, mới chì? cò trong tay tẮm bà?n 'Ă? 1/100.000 thiẮu rẮt nhiĂfu chi tiẮt, và? mẮy chiẮn Ắng nhò?m, la bà?n. Họ vừa 'i vừa mY 'ươ?ng, quan sàt 'ìa hì?nh, ư>c tình 'Ắ dẮc, b. sung nhưfng ngòn nùi, con suẮi khĂng cò trĂn bà?n 'Ă?. 6 trùc 'ươ?ng 'ược vàch ra qua nhiĂ?u vù?ng 'Ă?i nùi cao nẮi liĂ?n tư? phìa 'Ặng sang phìa bắc Mươ?ng Thanh. Nhưfng khĂ?u phào 'f̣t Y 'Ăy cò thĂ? bf́n tới mùc tiĂu xa nhẮt là? HĂ?ng Cùm.
Ngoà?i trung 'oà?n cĂng binh 151 là?m nò?ng cẮt, phĂ?n lớn càc 'ài 'oà?n 812, 316 và? trung 'oà?n 675 'ược huy 'Ặng và?o nhiẶm vù là?m 'ươ?ng cơ 'Ặng phào. Đài 'oà?n trưYng 312 LĂ Tròng TẮn dĂfn 'Ă?u 'ơn vì mY lẮi tiẮn và?o rư?ng sĂu nhẶn còc dẮu, và? b. nhưfng nhàt cuẮn 'Ă?u tiĂn. CĂng binh phà?i là?m nhưfng cĂy cĂ?u vượt suẮi cò sức chìu 'ựng 10 tẮn, bà?o 'à?m cho xe qua lài trong mù?a mưa lùf. NhiĂ?u vẮn 'Ă? nà?y sinh. CĂ nhưfng chĂf ngof̣t theo yĂu cĂ?u cù?a phào binh phà?i mY rẶng 12 mèt, nhưng mới tình mY rẶng 6 mèt thì? thà?nh vài 'àf cao tới 20 mèt! MẶt lĂ?n, tĂi 'ược bào cào: mẶt tuyẮn 'ươ?ng sf́p hoà?n thà?nh thì? gf̣p dàfy nùi 'à nf?m chf́n ngang! Anh Hoà?ng Vfn Thài phà?i tới tẶn nơi trực tiẮp già?i quyẮt nhưfng vẮn 'Ă? nà?y.

Việt ti?m trận địa cho pháo cao xạ cufng gặp khó khăn. Chi? huy trung đoa?n cao xạ báo cáo: trên nhưfng địa hi?nh hiện tại, nếu căn cứ va?o ba?i học ở nha? trươ?ng, thi? chi? đạt được một trong tám điê?u kiện pha?i có đê? thiết lập một trận địa pháo cao xạ, la?: "không gâ?n đươ?ng dây cao thế quốc gia". Tôi đaf nói: "Đúng la? các đô?ng chí có khó khăn, nhưng cufng đư?ng lệ thuộc hoa?n toa?n va?o nhưfng quy tắc đaf học ở nha? trươ?ng. Pha?i cố gắng phát huy tinh thâ?n sáng tạo cu?a quân đội nhân dân, cu?a pháo binh cách mạng Việt Nam".
Chi? sau hơn hai chục nga?y lao động khâ?n trương, ca? sáu tuyến đươ?ng cơ động pháo, da?i 70 kilômét, đaf hoa?n tha?nh. Khi trận Điện Biên Phu? kết thúc, đoa?n tu? binh đi qua nhưfng con đươ?ng na?y vê? trại tập trung, đaf nhận xét: "Riêng với việc la?m được nhưfng trục đươ?ng na?y, các ông cufng đu? thắng chúng tôi rô?i !".
Việc xây dựng các hâ?m pháo tốn khá nhiêfu công sức.
Hâ?m pháo nă?m sâu trong lo?ng núi, có công sự bân, công sự â?n nấp riêng, đu? rộng đê? pháo thu? thao tác dêf da?ng khi chiến đấu. Nấp hâ?m da?y trên 3 mét, gô?m nhiê?u lớp gôf, đất, xen với nhưfng lớp bó trút, đu? sức chịu đựng pháo 105 ly. Cạnh hâ?m pháo, la? hâ?m chi? huy va? hâ?m chứa đạn. Cứ bốn khâ?u đội, lại có chung một hâ?m la?m nơi hội họp hoặc vui chơi. Nối liê?n các hâ?m pháo la? ha?o giao thông khá rộng va? sâu, có rafnh thoát nước va? hố tránh bom napan. Lại có đươ?ng ha?o nối tư? trận địa pháo vê? tuyến cung cấp, nơi có đu? hâ?m ăn, hâ?m ở, hâ?m thương binh, hâ?m nấu ăn, hâ?m giấu xe... Bên môfi trận địa thật đê?u có một trận địa gia? đê? thu hút bom đạn địch. Đa?o một hâ?m pháo trung bi?nh pha?i moi tư? lo?ng núi khoa?ng 200 tới 300 khối đất đá, rô?i đổ toa?n bộ lên nấp hâ?m. Gỗ lát nóc hâ?m có đươ?ng kính tư? 30 phân. trở lên. Toa?n bộ số gôf na?y pha?i lấy tư? xa, khoa?ng 9 - 10 kilômét, đưa vê? đê? không la?m lộ trận địa. Một khối lượng công tri?nh khổng lô? ! Có nhưfng chiến sif một nga?y pha?i bổ tới hai, ba nga?n nhát cuốc. Tất ca? nhưfng lươfi xe?ng, lươfi cuốc đem ra du?ng đê?u mo?n vẹt. Các trận địa lựu pháo được bố trí cách khu trung tâm Mươ?ng Thanh khoa?ng 7 kilômét, va? cách các vị tri? ngoại vi 4 - 5 kilômét. Do đó, không nhưfng câ?n pha?i ngụy trang toa?n bộ công tri?nh trước con mắt xoi mói cu?a máy bay trinh sát ma? co?n pha?i không đê? cho quân địch ở các vị trí ngoại vi nghe được tiếng nổ mi?n phá đá, chặt cây, đa?o đất.
Công tri?nh chuâ?n bị trận địa pháo chu đáo đaf la?m viên chi? huy pháo binh cu?a tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? hoa?n toa?n thất vọng ngay sau khi trận đánh bắt đâ?u Y đaf tự kết liêfu đơ?i mi?nh bă?ng một trái lựu đạn. Trong thơ?i gian pháo thu? đánh vật với hâ?m ha?o, các chiến sif quan trắc, thông tin cufng lăn lộn với đe?o dốc, sương mu?, đêm tối va? bom đạn đê? hoa?n tha?nh việc đo đạc, lập tọa độ các mục tiêu, va? nối mạng dây thông tin da?i hơn 60 kilômét cu?a riêng trung đoa?n lựu pháo. Có nhưfng đô?ng chí đaf hy sinh trong thơ?i gian chuâ?n bị.
Đê? ba?o đa?m thực hiện phương châm "đánh chắc tiến chức" tha?nh công, việc xây dựng trận địa bao vây va? tiến công có tính quyết định.
Công việc na?y rất mới me?. Trận địa chiến ha?o cu?a ta không có vật chướng ngại ba?o vệ, như dây thép gai, bafi mi?n, nhưng nó pha?i ba?o đa?m điê?u kiện cho các hoạt động chiến đấu, cufng như mọi sinh hoạt bi?nh thươ?ng va? lâu da?i cu?a bộ đội. Nó không chi? giúp cho bộ đội tiếp cận các vị trí địch dưới bom đạn, ca? ban đêm va? ban nga?y, ma? co?n la? nơi cơ động pháo, vận chuyê?n thương binh. Nó la? ca? một hệ thống hâ?m, ha?o lớn, nho? phức tạp vư?a mang tính tiến công, vư?a mang tính pho?ng ngự, đặc biệt la? có chiê?u da?i ca? trăm kilômét. Trong đợt đâ?u, chúng ta xây dựng một đươ?ng ha?o trục chung quanh cánh đô?ng Mươ?ng Thanh) va? đươ?ng ha?o tiếp cận nhưfng trung tâm đê? kháng ba?o vệ tập đoa?n cứ điê?m ở phía bắc.
Các cố vấn Trung Quốc giới thiệu với chúng ta kinh nghiệm cu?a bạn trong chiến dịch Hoa?i Ha?i. Tại đây, gia?i phóng quân đaf đa?o nhưfng đươ?ng ha?o cho pháo va? Ô tô vận động dưới nhưfng trận oanh kích cu?a địch. Các đô?ng chí cufng nhác đến kinh nghiệm chiến đấu đươ?ng hâ?m ở Triê?u Tiên. Quân chí nguyện Trưng Quốc va? quân đội Triê?u Tiên đaf kiến thiết nhưfng đươ?ng hâ?m trong lo?ng núi tuyệt đối an toa?n trong nhưfng trận đấu pháo với địch.
Anh Thái tổ chức cho một đơn vị công binh đa?o thực nghiệm trên cánh đô?ng gâ?n sở chi? huy Mươ?ng Phăng đê? rút kinh nghiệm. Tôi cu?ng đô?ng chí Cố vấn Mai Gia Sinh trực tiếp theo dofi việc đa?o trận địa chiến ha?o cu?a một tiê?u đội theo nhưfng yêu cau Bộ chi? huy Mặt tra?n đaf đê? ra. Sau đó, Ban tham mưu Mặt trận ra chi? thị hướng dâfn cho các đơn vị kích thước tiêu chuâ?n cán loại hâ?m, ha?o va? năng suất khối lượng đất đa?o trong một nga?y.
Cơ quan tham mưu mặt trận cư? cán bộ xuống các đại đoa?n đê? chi? đạo xây dựng trận địa.
Chung quanh Điện Biên Phu? bắt đâ?u xuất hiện một công trươ?ng khổng lô?. Nhưfng con đươ?ng cơ động pháo nhanh chóng hiện ra dưới rư?ng cây, hoặc dưới da?n ngụy trang không đổi ma?u. Rất nhiê?u chiến ha?o tư? núi cao đổ xuống cánh đô?ng, không ngư?ng mọc thêm nhưfng nhánh mới, không ngư?ng lan rộng.
Tư? đâ?u chiến dịch, công tác chính trị đaf được tiến ha?nh rất tốt. Dọc đươ?ng ha?nh quân, chúng ta đaf gia?i quyết cho bộ đội tư tưởng muốn vê? đánh đô?ng bă?ng, bă?ng cáeh giáo dục phương châm "Tích cực, chu? động, cơ động, linh hoạt cu?a Trung ương. Nhưfng lúc bộ đội tưởng vc xuôi lại hóa lên ngược, đang đi được lệnh dư?ng, đang dư?ng được lệnh đi nhanh, anh em không thắc mắc nhiê?u. Cuối cu?ng, mọi ngươ?i đê?u xác định: "Đơ?i chúng ta đâu có giặc la? ta cứ đi"I. Trên con đươ?ng da?i tới mặt trận, mặc du? luôn luôn bị máy bay địch ca?n trở, tinh thâ?n bộ đội không hê? xao xuyến, rất ít ngươ?i rơi rớt dọc đươ?ng. Đây la? một cuộc ha?nh quân chiến dịch tốt nhất tư? xưa tới nay.
Công tác chính trị lúc na?y triê?n khai một cánh sâu rộng. Trước tập đoa?n cứ điê?m mạnh chưa tư?ng có, chúng ta đaf xây dựng cho bộ đội một quyết tâm chiến đấu rất cao. Cán bộ, chiến sif đaf thấy được chôf mạnh, chôf yếu cu?a địch, nhưfng điê?u kiện tất thắng cu?a ta. Ý nghifa to lớn cu?a chiến dịch thấm tới tư?ng ngươ?i: "Tiêu diệt tập đoa?n cứ điê?m mạnh nhất cu?a địch, đập tan kế hoạch Na va, đánh bại âm mưu kéo da?i chiến tranh xâm lược cu?a đế quốc Pháp - Myf, mở ra một cục diện mới cho kháng chiến". Nhưfng khâ?u hiệu cu?a chiến dịch đaf trở tha?nh niê?m quyết tâm cu?a mọi ngươ?i :
- Tiêu diệt toa?n bộ quân địch ở Điện Biên Phu?!
Địch cố thu?, kiên quyết đánh!
Địch bo? chạy, kiên quyết truy!
Địch tăng cươ?ng, kiên quyết diệt!...
Đợt học tập mới đaf giúp mọi ngươ?i nhận thấy sự chính xác cu?a phương châm tác chiến "đánh chắc tiến châm" trên cơ sở so sánh mọi khó khăn, thuận lợi cu?a ta va? địch.
Tổng quân u?y gư?i thư hiệu triệu toa?n thê? cán bộ, đa?ng viên hoa?n tha?nh nhiệm vụ Trung ương Đa?ng đaf trao.
Nhân nga?y ky? niệm tha?nh lập Quân đội nhân dân 22 tháng 12 năm 1953, Bác đaf trao cho môfi đại đoa?n, môfi quân khu một lá cơ? "Quyết chiến Quyết thắng" la?m gia?i thưởng luân lưu. Các chi bộ đê?u mở hội nghị xác định thái độ đa?ng viên, kêu gọi đa?ng viên dâfn đâ?u trong chiến đấu, cắm bă?ng được lá cơ? cu?a Bác trên nóc sở chi? huy tập đoa?n cứ điê?m. Lá cơ? Quyết chiến Quyết thắng đaf trở tha?nh một biê?u tượng thiêng liêng trong chiến dịch, ngọn đuốc dâfn đươ?ng đi tới chiến thắng trong môfi trận đánh.

CHƯƠNG SÁU
CON NHÍM ĐIỆN BIÊN PHU?
THƠ?I gian đâ?u, việc xây dựng công tri?nh pho?ng ngự ở Điện Biên Phu? do đại đội công binh cu?a binh đoa?n không vận số 2 chịu trách nhiệm. Công việc chu? yếu cu?a linh công binh la? sư?a chưfa đươ?ng băng sân bay va? bắc cây câ?u gôf qua sông Nậm Rộm nối liê?n sân bay với la?ng Mươ?ng Thanh va? đươ?ng 41. Năm nga?y sau khi quân Pháp nha?y du?, chiến đakôta đâ?u tiên hạ cánh xuống sân bay. Nhưfng tiê?u đoa?n du? tự xây dựng công sự pho?ng thu? bịt con đươ?ng phía bắc, tư? Lai Châu xuống, cufng như phía tây - nam, tư? La?o sang, ngăn không cho bộ đội ta tiếp cận sân bay, va? trên nhưfng mo?m đô?i phía đông sau na?y la? trung tâm đê? kháng êlian (Eliane). Cấu trúc tập đoa?n cứ điê?m mới được phác họa trên nhưfng nét lớn.
Việc xây dựng công tri?nh pho?ng ngự lâu da?i chi? thực sự bật đâ?u khi bộ chi? huy Pháp biết tin nhưfng đại đoa?n chu? lực cu?a ta đang vận động lên Tây Bắc. Nga?y 4 tháng 12 năm 1953, tiê?u đoa?n công binh số 31 được đưa lên Điện Biên Phu? thay thế đại đội công binh du?. Công việc trước tiên cu?a tiê?u đoa?n la? du?ng ghi sân phu? toa?n bộ 6.000 m2 đươ?ng băng cho máy bay vận ta?i hạng nặng hạ cánh. Nhưfng tấm ghi na?y có thê? thay thế hưfu hiệu đươ?ng băng bê tông trong một thơ?i hạn nhất định.
Nhưfng nga?y sau đó la? cuộc không vận tăng viện Ô? ạt cho Điện Biên Phu?. Một số đơn vị du? được đưa vê? Ha? Nội la?m lực lượng dự bị va? thay thế bă?ng nhưfng đơn vị lê dương thích hợp với cuộc chiến đấu pho?ng ngự hơn.
Pháo không giật va? nhưfng khâ?u pháo 105 kém chất lượng chuyê?n tư? La?o sang thơ?i ky? đâ?u cufng được thay thế bă?ng pháo 105, 155 va? cối 120, nhiê?u khâ?u mới nhận cu?a Myf.
Nga?y 16 tháng 12 năm 1958, Đơ? Cát ra lệnh cho tất ca? các đơn vị pha?i cu?ng cố vị trí chống được pháo 105 cu?a đối phương. Muốn vậy, nắp hâ?m pha?i có hai lớp khúc gôf đươ?ng kính 15 xăngtimét cánh _nhau một mét đất được le?n nhặt, bên trên co nhưfng bao ta?i đất đê? chống ma?nh nổ. Việc ba?o vệ một tiê?u đội chiến đấu chống lại pháo 105 câ?n tới 30 tấn nguyên liệu. Xuyđơra (Sudrat), chi? huy tiê?u đoa?n công binh, tính toán muốn xây dựng một công tri?nh pho?ng ngự cho 12 tiê?u đoa?n ở Điện Biên Phu? pha?i có 36.000 tấn vật liệu.
Quân Pháp ra lệnh phá nha? sa?n cu?a dân thu được 2.200 tấn gôf tốt. Cuộc không vận tăng viện cho Thượng La?o thu hút phâ?n lớn máy bay vận ta?i. Cuối cu?ng, bộ chi? huy Pháp chi? đáp ứng được con số tối thiê?u: 8.000 tấn; trong đó, có 3.000 tấn dây thép gai, 510 tấn ghi lát cho sân bay chính ở Mươ?ng Thanh va? sân bay dự bị ở Hô?ng Cúm, 44 tấn cấu kiện xây dựng một chiếc câ?u Bailey, 70 tấn gô?m 5 chiến xe u?i đất, 4,5 tấn thép, 130 khối gôf va? 30.767 trái mi?n các loại. Theo Xuyđơla, số vật liệu na?y chi? đu? cho trận địa phân khu trung tâm, trung tâm truyê?n tin va? pho?ng X quang trong bệnh viện dưới lo?ng đất, số co?n lại pha?i do các đơn vị tự xoay xở bă?ng cách thu thập tại chôf ! Tập đoa?n cứ điê?m hi?nh tha?nh với ba phân khu: phân khu trung tâm, phân khu bắc, va? phân khu nam.
Phân khu trung tâm nă?m chung quanh sân bay Mươ?ng Thanh, co năm trung tâm đê? kháng: Huy ghét (Huguettc gô?m một số cứ điê?m nă?m ở tây sân bay, hưfu ngạn sông Nậm Rộm; Clôđin (Claudine), gô?m nhưfng cứ điê?m nă?m ở nam sân bay, hưfu ngạn sông Nậm Rộm; êlian (éliane), gô?m nhưfng cứ điê?m ở phía đông phân khu trung tâm, ta? ngạn sông Nậm Rộm; đôminích (Dominique), gô?m nhưfng cứ điê?m ở đông sân bay, ta? ngạn sông Nậm Rộm; va? êpéeviê (Epervier), cơ quan sở chi? huy tập đoa?n cứ điê?m.
Hai phâ?n ba quân địch cu?ng với trên 30 cứ điê?m liên kết với nhau tha?nh một khối rắn chắc quanh sân bay va? dafy đô?i ở phía đông cánh đô?ng. Đây sef la? nơi quyết định tha?nh bại cu?a trận đánh.
Một trung tâm đê? kháng không nằm trong phân khu trưng tâm nhưng lại gắn liê?n với nó la? Bêatơtixơ (Béatrice), gô?m nhưfng cứ điê?m ở bă?c phân khu 2,5 kilômét, có nhiệm vụ ngăn chặn quân ta tư? Tuâ?n Giáo tiến va?o theo đươ?ng 41.
Đê? ba?o vệ cho phân khu trung tâm tư? xa ở hướng bâc trên con đươ?ng tư? Lai Châu vê?, có phân khu bâe, gô?m hai trung tâm đê? kháng: Gabơrien i ư urielle), nă?m cách xa phân khu trung tâm 4 kilômét, va? An nơ Mai (An nc Marie), nă?m gâ?n sân bay Mươ?ng Thanh.
Đê? bạo. vệ phân khu trung tâm ở phía nam có phân khu Idaben (Isabelle) nă?m cách phân khu trung tâm 5 kilômét trên con đươ?ng sang Thượng La?o. Idaben với trên hai nga?n quân va? một sân bay cu?ng với phân khu trung tâm Mươ?ng Thanh co thê? ứng cứu, chi viện cho nhau bă?ng ho?a lực va? bộ binh khi bị tiến công.
Bộ chi? huy Pháp đưa tới sân bay Mươ?ng Thanh 6 máy bay trinh sát va? một phi đội máy bay ném bom - tiêm kích, do thiếu tá Ghêranh (Jacques Guérin) chi? huy. Quân Pháp đaf xây dựng nhưfng nơi trú â?n cho máy bay khi không la?m nhiệm vụ.
Đấu tháng Mươ?i hai, Đơ? Cát thấy câ?n pha?i có nhưfng xe tâ?ng hạng nhẹ cho Điện Biên Phu?, 10 trong số 18 thiếc M.24 Chaffec cu?a Hoa Ky? mới viện trợ, được chuyê?n tới Điện Biên Phu? bă?ng một câ?u ha?ng không đặc biệt gô?m năm chiến máy bay C.47 va? hai máy bay vận ta?i Bristol cu?a Anh.
Mặc du? biết ta không có máy bay, nhưng thiếu tá Vôn (Vaughn), cố vấn Myf ở tập đoa?n cứ điê?m, khuyên ĐƠ? Cát nên yêu câ?u Ha? Nội chuyê?n cho mi?nh loại trọng liên cao xạ 12,7 ly bốn no?ng; anh ta nói mi?nh đaf chứng kiến nhưfng khâ?u súng na?y biến nhưfng đợt tiến công cu?a quân địch tha?nh nhưfng ma?nh vụn trên chiến trươ?ng Triê?u Tiên. Va? Đơ? Cát đaf được đáp ứng.