Điện Biên Phủ - Điểm hẹn lịch sử (Hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

ĐAf tới lúc nên điê?m diện nhưfng nhân vật va? nhưfng đơn vị liên quan trực tiếp đến sự tha?nh bại ở Điện Biên Phu?.
Nhiê?u ngươ?i trong cơ quan chi? huy Pháp ở Đông Dương gọi Điện Biên Phu? la? "trận đánh cu?a Tổng chi? huy" (la bataillc du Généchef). Đúng la? không có Nava thi? không có việc đưa quân lên Tây Bắc trong đông Xuân 1953-1954. Nava cufng tự nhận la? tác gia? con nhím Điện Biên Phu? va? mi?nh chịu trách nhiệm vê? nó. Do đó, mọi quyết định lớn ở Điện Biên Phu? đê?u thuộc quyê?n tổng chi? huy. Theo ba?o Time, một quan chức cao cấp ở Oasinhtơn đánh giá "Nava la? một ngươ?i can đa?m, kiên quyết va? giấu tưởng tượng. ông ta biết nghê? nghiệp cư?a mi?nh, có ba?n lifnh quân sự va? chính trị hạng nhất... ông ta đứng đâ?u một kíp mới có ve? như xuất sắc".
Cônhi la? ngươ?i trực tiếp với trận đánh. Cônhi lúc đâ?u không tán tha?nh cuộc ha?nh binh Castor, sau đó lại rất đô?ng ti?nh với việc .xây đựng ở đây một tập đoa?n cứ điê?m "kiê?u Na? Sa?n" đê? gia?nh chiến thắng. Lực lượng ở Điện Biên Phu?, trư? ba tiê?u đoa?n ở Lai Châu chuyê?n vê?, đê?u lấy từ đô?ng bă?ng Bắc Bộ. Cônhi đaf la?m tất ca? nhưfng gi? có thê? la?m được cho canh bạc na?y.
Tướng Gin la? ngươ?i đaf chỉ huy tập đoa?n cứ điê?m Na? Sa?n va? đánh chiếm Điện Biên Phu? nhưng không có vai tro? gi? lớn trong trận đánh. ông ta đaf khôn ngoan viện lý do mi?nh la? sif quan du? không thích hợp với nhiệm vụ để sớm rút kho?i sân khấu. Một số ngươ?i được gợi ý đa?m đương trọng trách na?y đaf tư? chối, vi? không muốn sự nghiệp cu?a mi?nh sef tiêu ma, Cuối cu?ng, ca? Cônhi va? Nava thống nhất chọn Đơ? Cát.
Sau cuộc chiến, qua lơ?i khai cu?a tu? binh cufng như qua sách báo phương Tây, chúng ta có điê?u kiện hiê?u thêm vê? nhưfng nhân vật chu? chốt cu?a tập đoa?n cứ điê?m.
Đơ? Cát (Christian Maric Ferdinand de la Croix de Castries), chi? huy trưởng, 52 tuổi, được biết đến trong quân viêfn chinh vi? nguô?n gốc quý tộc của mi?nh va? lo?ng dufng ca?m. Đơ? Cát tham gia nhiê?u trận đánh ở Pháp, Đức, Ý, va? Đông Dương. Tháng 4 năm 1940, với 60 binh lính, Đơ? Cát đaf câ?m cự suốt ba nga?y với một tiê?u đoa?n quân Đức va? chi? chịu trở tha?nh tu? binh khi đaf bị thương va? bắn hết đạn. Đơ? Cát ba lâ?n trốn kho?i trại giam, va? tha?nh công lâ?n cuối bă?ng cách cu?ng với hai mươi sif quan khách đa?o một đươ?ng hâ?m. Đơ? Cát đaf vượt một chặng đươ?ng da?i đâ?y khó khăn tư? Đức trở vê? Pháp rô?i đến với lực lượng kháng chiến Pháp ở Bắc Phi.
Riêng với nhưfng tha?nh tích na?y Đơ? Cát đu? xứng đáng được lựa chọn la?m ngươ?i chi? huy một công tri?nh pho?ng ngự quan trọng. Đơ? Lát đơ? Tátxinhi đaf chi? định Đơ? Cát sang Đông Dương lâ?n thứ hai, va? trao nhiệm vụ chi? huy Khu Nam đô?ng bă?ng Bắc Bộ. Nava đaf biết Đơ? Cát trước đó hai mươi năm ở tập đoa?n quân 1, khi Đơ? Cát co?n la? sif quan hậu câ?n, va? sau đó la? đại đội trưởng trong binh đoa?n thiết giáp Ma rốc thứ ba (3e? Spahis Marocain) cu?a Nava trong chiến dịch Alsace.
Có ngươ?i ho?i Nava vi? sao lại trao quyê?n chi? huy Điện Biên Phu? đáng lef pha?i la? một viên tướng, cho một đại tá? Nava tra? lơ?i: ca? tôi lâfn Cônhi đê?u không trông lon ma? xét ngươ?i nên cufng chă?ng su?ng bái gi? lâm mấy ngôi sao cấp tướng. Tôi khă?ng định: trong số các chi? huy được lựa chọn, không ai có thê? la?m gio?i hơn Đơ? Cát ?".
Một nhân vật thứ hai giưf vai tro? quan trọng tại tập đoa?n cứ điê?m la? Lănggơle. Sau cuộn chiến, nhiê?u ngươ?i nói Lănggơle mới thực sự la? ngươ?i chi? huy ở Điện Biên Phu?, tuy vê? chức vụ, ông ta chi? la? phó cu?a Đơ? Cát.
Lănggơle được coi la? dufng ca?m va? quyết đoán trong chi? huy, đaf cu?ng với binh đoa?n không vận số 2 cu?a mi?nh nha?y du? xuống Điện Biên Phu?.
Hai nhân vật na?y đê?u la? nhưfng sif quan chuyên nghiệp khá điê?n hi?nh trong quân đội Pháp, nhưng lại có nhưfng xuất xứ va? cá tính trái ngược nhau.
ĐƠ? Cát thuộc một do?ng họ có quá tri?nh binh nghiệp lâu đơ?i, ông cha đaf nhiê?u ngươ?i la?m tướng, có ngươ?i la?m tới thống chế, bộ trưởng ha?i quân. Lănggơle chi? la? một ngươ?i dân cu?a xứ Brơtanhơ (Bretagne) nghe?o na?n ở miê?n tây nước Pháp. Nhưng Đơ? Cát lại xuất thân tư? một lính ky binh thực thụ, sau đó được đưa đi đa?o tạo tha?nh sif quan Lănggơle trái lại, la? một sif quan được đa?o tạo cơ ba?n tư? đâ?u tại trươ?ng quân sự Saint Cyr nổi tiếng. Đơ? Cát luôn luôn to? ra nhẹ nha?ng, lịch thiệp, sống cách biệt với cấp dưới. Lănggơle thính sống cô độc, nói năng cục că?n, hay cáu ki?nh, nhưng lại rất gắn bó với binh lính.
Bigia (Marcel Mauricc Bigeard), chi? huy tiê?u đoa?n du? thuộc địa số 6, có lef la? nhân vật tiêu biê?u nhất cu?a tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu?. Bigia nổi tiếng la? một viên chi? huy bất trị, hay cafi khi cấp trên ra mệnh lệnh không hợp ý mi?nh, nhưng lại biết ứng phó khi gặp khó khăn trong chiến đấu. Bigia thươ?ng nói với binh linh:
"Hafy tập nhi?n thă?ng va?o cái chết. Ngươ?i ta sinh ra anh đê? ma? chết. Hafy đi đến nơi cái chết đang chơ?l. Nhiê?u bạn be? không chịu được Bigia, nhưng y lại được binh lính mến phục. Bigia nhanh chóng trở tha?nh chi? huy phó cu?a khu trung tâm tập đoa?n cứ điê?m. Bigia va? tiê?u đoa?n du? 6 không xa lạ với bộ đội ta. Ở Nghifa LỘ trong chiến dịch Tây Bâ?e, trung đoa?n 165 đaf đánh đuổi tiê?u đoa?n na?y đến bơ? sông Đa?, sau đó nó pha?i trở vê? Ha? Nội đê? cu?ng cố. Bigia la? nhân vật nhl u lấn trực tiếp chạm trán với bộ đội ta ở Điện Biên Phu? trong nhưfng trận pha?n kích quyết liệt. Một thơ?i gian sau Điện Biên Phu?, Bigia trở tha?nh bộ trưởng Quốc pho?ng Pháp.
Ca? ba viên sif quan na?y đê?u tới Đông Dương rất sớm.
Đơ? Cát có mặt tư? năm 1946, chi? huy một đơn vị cơ giới nhẹ, co tiếng la? sục sạo gio?i. Lănggơle đaf chiến đấu với vệ quc đoa?n va? tự vệ trên đươ?ng phố Ha? Nội mu?a Đông năm 1946, đaf ở biên giới Việt - Trung, Trung Bộ, Thượng La?o. Bigia tới Sa?i Go?n tư? thơ?i tướng Lơeléc, tháng 10 năm 1945, va? suốt tám năm chưa hê? rơ?i chiến trươ?ng. Bi gia đaf da?nh nhiê?u thơ?i gian ti?m hiê?u cánh đánh cu?a ta. Sau khi nhận chức nga?y 8 tháng 12 năm 1953, Đơ? Cát đaf bật tay va?o việc, xây dựng công tri?nh pho?ng ngự lâu da?i, va? yêu câ?u nâng quân số tập đoa?n cứ điê?m lên 12 tiê?u đoa?n gô?m nhưfng đơn vị co chất lượng. Cônhi đaf nhanh chóng đáp ứng yêu câ?u na?y Trư? 2 tiê?u đoa?n bộ binh Thái va? 1 tiê?u đoa?n du? ngụy la? ngươ?i ba?n xứ, do nhưfng sif quan Pháp chi? huy, số co?n lại đê?u la? nhưfng đơn vị âu Phi được lựa chọn trong các binh .đoa?n cơ động, gô?m 5 tiê?u đoa?n bộ binh va? du? lê dương, 4 tiê?u đoa?n Bắc Phi. Tất ca? đê?u la? nhưfng đơn vị. có truyê?n thống lâu đơ?i hoặc đaf được thư? thách nhiê?u trong chiến đấu và có chi? huy tốt.
Tiê?u đoa?n 1 va? tiê?u đoa?n 3 cu?a bán lưf đoa?n lê dương thứ 13 (13e? DBLE) được coi la? một trong nhưfng đơn vị huyê?n thoại cu?a quân đội Pháp, chưa hê? thua trận kê? ca? nhưfng nga?y đen tối trong đại chiến thế giới lâ?n thứ hai.
Bộ đội ta đaf tư?ng chạm trán với bán lưf đoa?n na?y trong chiến dịch HOA? Bi?nh va? nhưfng trận càn quét lớn ở đô?ng bă?ng Bắc Bộ. Tiê?u đoa?n 1 trung đoa?n bộ binh lê đương số 2 (112 REI), tiêu đoa?n 3 trung đoa?n bộ binh lê dương số 3 (313 BEI) la? nhưfng tiê?u đoa?n mạnh gô?m phâ?n lớn binh linh ngươ?i Đức nhưng cufng có ca? ngươ?i ý, ngươ?i Tây Ban Nha, ngươ?i Nam Tư.
Tiê?u đoa?n du? lê dương số 1, tiê?u đoa?n du? xưng kích số 8 thuộc binh chúng con cưng ma? ngươ?i Pháp rất tự ha?o, vâfn được du?ng đê? quyết định chiến trươ?ng. Chúng được chọn la?m lực lượng pha?n kích cu?a tập đoa?n cứ điê?m. .
Các đơn vị lê dương vốn được coi la? no?ng cốt cu?a quân đội viêfn chinh.
Tiê?u đoa?n 2 trung đoa?n bộ binh Angiêri số 1 (2/1 RTA), tiê?u đoa?n 3 trung đoa?n bộ binh Angiêri số 3 (3/3 RTA), tiê?u đoa?n 5 trung đoa?n bộ binh Angiêri số 7 (5/7 RTA), tiê?u đoa?n 1 trung đoa?n bộ binh Marốc số 4 la? nhưfng đơn vị tin cậy tư?ng tham gia nhưfng trận đánh ở Nam Bộ, Trung Bộ, đô?ng bă?ng Bắc Bộ va? ở La?o. Tiê?u đoa?n Thái số 2 (BT 2), tiêu đoa?n Thái số 3 (BT 3) la? nhưfng lực lượng đaf được thư? thách tại Nghifa LỘ va? Na? Sa?n.
Xuất thân tư? pháo binh, Cônhi rất coi trọng ho?a lực.
Tư? thơ?i Napôlêông, nước Pháp đaf tự ha?o vê? pháo binh.
Ngươ?i ta quyết định chọn cho Đơ? Cát một viên phó chi? huy đặc trách pháo binh. Đó la? đại tá Pirốt (Charles Piroth). Pirốt đaf mất cánh tay trái trong một trận đánh tại Ý năm 1943, va? vâfn được giưf lại trong quân đội vi? nhưfng kinh nghiệm chuyên môn gio?i cu?a mi?nh. Theo ý kiến cu?a Công, cha?ng pháo thu? Pirốt la? sự bổ sung tuyệt vơ?i cho nhưfng ky sif Đơ? Cát.
Nhưfng đơn vị pháo binh gio?i được điê?u lên Điện Biên Phu?. Đó la? tiê?u đoa?n 3 trung đoa?n pháo thuộc địa thứ 10 (3110e? RAC), một đơn vị pháo phối thuộc với bán lưf đoa?n lê dương thứ 13. Tiê?u đoa?n thứ hai thuộc trung đoa?n pháo thuộc địa thứ tư (4e? RAC), trung đoa?n pháo ky? cựu nhất cu?a Pháp ở châu á, đaf có mặt tại Bắc Ky? tư? nhưfng năm 1883-1885 va? trong- cuộc xâm lăng va?o Trung Quốc năm 1890 ở Thiên Tân, Bắc Bi?nh. Trọng pháo 155, loại pháo lớn nhất cu?a quân đội Pháp tại Đông Dương, được đưa lên Điện Biên Phu?. Ngoa?i hai tiê?u đoa?n pháo rất đáng tin cậy, co?n có ba đại đội cối hạng nặng 120, mặc du? bắn không xa va? không thật chính xác, nhưng với cách bắn câ?u vô?ng co thê? phá hoại các giao thông ha?o cu?a đối phương. Loại pháo na?y được trang bị cho các trung tâm đê? kháng trọng yếu.
Theo cách đánh giá cu?a phương Tây thi? khu trung tâm tập đoa?n cứ điê?m chi? rộng khoa?ng .2,5 kilômét vuông đaf có tới 12 khâ?u 105, 4 khâ?u 155, 24 khâ?u cối 120 va? 81 va? một số dự trưf đạn dược đô? sộ (tương đương tư? 6 đến 9 cơ số đạn trước trận đánh) la? quá mạnh.

MỘT điê?u chúng ta co?n ít chú ý la? ngay từ đâ?u bộ chi? huy Pháp đaf không coi căn cứ bộ binh - không quân Điện Biên Phu? la? một điê?m ngăn chặn đơn thuâ?n; quân Pháp không pho?ng ngự một cách bị động chơ? bộ đội ta tới tiến công. Mươ?i nga?y sau khi nha?y du? xuống Mươ?ng Thanh, nga?y 30 tháng 11 năm 1953, Cônhi chi? thị cho binh đoa?n đô?n trú pha?i tiến ha?nh ngay nhưfng cuộc ha?nh binh thọc sâu va?o phía sau đối phương, bắt liên lạc với nhưfng đơn vị biệt kích tại Tây Bắc, hôf trợ cho lực lượng na?y đâ?y mạnh các hoạt động quấy rối. Pháp chu? trương đưa cuộc chiến va?o hậu phương ta đê? ba?o vệ cho khu vực mới chiếm đóng.
Bécna Phôn đaf ghi lại một cách khá đâ?y đu? nhưfng hoạt động gia?i to?a cu?a Đơ? Cát trong thơ?i gian na?y. Đâ?u tháng 12 năm 1954, tiê?u đoa?n du? xung kích số 8 do Tua rê chi? huy, được tăng cươ?ng một đại đội ngụy Thái tiến lên phía bậc. Chúng ha?nh quân hai nga?y lên tới Mươ?ng Pô?n va? dafy núi Pha Thông không gặp trở ngại.
Trong khi đó, tiê?u đoa?n du? thuộc địa số 1 cu?a Xukê (Souquet) va? một bộ phận cu?a tiê?u đoa?n 2 trung đoa?n du? tiêm kích số 1 (211 RCP) cu?a Brêsinhắc (Bréchignac) tiến thă?ng theo đươ?ng 41 vê? .phía đông. Nhưfng tên lính du? đi nghênh ngang, không đê? pho?ng gi? nhiê?u vi? chúng tin la? chưa đơn vị na?o cu?a ta kịp có mặt ở vu?ng na?y. Ra kho?i Mươ?ng Thanh chưa đâ?y 5 kilômét, bất thâ?n một loạt đạn súng cối va? lựu đạn giáng xuống giưfa đội hi?nh đại đội 1. Chi? trong ít phút trung đội đi đấu bị loại kho?i vo?ng chiến đấu. Tiếp đó la? nhưfng đợt xung phong liên tiếp cu?a bộ đội ta. Đôi bên chiến đấu giáp lá ca? bă?ng lươfi lê dao găm, lựu đạn. Nhơ? co nhưng loạt đạn pháo tư? Mươ?ng Thanh, đại đội 1 thoát kho?i bị tiêu diệt 14 lính du? chết, 26 ngươ?i khác bị thương nam la liệt trên mặt đất.
Cuối cu?ng, quân địch phát hiện ra ke? gieo tai họa la? tiê?u đoa?n 888 cu?a trung đoa?n 176 đại đoa?n 316. Cônhi tới xem xét, quyết định lập ngay một cứ điê?m trên mo?m 506 bên đươ?ng 41, phía tây ba?n Him Lam 300 mét.
Nhưfng nga?y tiếp theo, nhưfng cuộc ha?nh binh khác lại tiếp tục với quân số lớn hơn. Nhưng chúng vâfn rơi va?o nhưfng trận địa phục kích cu?a ta, buộc pha?i rút lui sau khi binh đoa?n biệt kích không vận hôfn hợp cu?a Tây Bắc tư? Lai Châu rút chạy vê? Điện Biên Phu? bị tiêu diệt, Đơ? Cát quyết định pha?i bắt liên lạc với lực lượng cu?a Crevơcơ tư? La?o tiến sang. Cánh quân na?y bị nhưfng đơn vị cu?a trung đoa?n độc lập 148 chặn đánh đaf dư?ng lại ở Sốp Nạo.
Nga?y 21 tháng 12 năm 1953, binh đoa?n không vận số 2, do chính Lănggơle chi? huy, tiến vê? phía tây Điện Biên Phu?. Tới Mươ?ng Khoa, lực lượng na?y chạm pha?i tiê?u đoa?n 920 cu?a 148. Cuộc chiến đấu diêfn ra suốt nga?y. . Va? nó co?n tiếp diêfn gay gắt hơn trên đươ?ng đi.
Nga?y 23 tháng 12, hai cánh quân cu?a Lănggơle va? Crevơcơ gặp nhau tại Sốp Nạo sau đó, Lănggơle quay vê? Điện Biên Phu?. Sợ vấp trung đoa?n 148 một lâ?n nưfa, Lănggơle pha?i mở một con đươ?ng mới xuyên rư?ng. Đê? giưf bí mật, máy bay không tha? du? tiếp tế dọn đươ?ng.
Mặc du? đaf vứt bo? lại tất ca? nhưfng trang bị nặng, binh lính vâfn phai tra?i qua một cuộc ha?nh quân cực ky? bi đát vư?a đói vư?a khát, chui lu?i giưfa rư?ng sâu rậm rịt, đâ?y muôfi vắt. Ngày 26 tháng 12, ca? bọn reo lên khi nhi?n thấy Điện Biên Phu?. Nhưng vâfn chưa kết thúc. Một phát súng le? loi không biết tư? đâu xuất hiện, quật ngã vifnh viêfn một tên lính du?... Lănggơle rút ra kết luận: không thê? có a?o tưởng thiết lập quan hệ thươ?ng xuyên giưfa vu?ng rư?ng núi cực ky? hiê?m trở với bất cứ một vị trí na?o ở gâ?n nhất trên đất La?o.
Chiến thuật thọc sâu va?o hậu phương ta đaf chấm dứt với cuộc ha?nh binh sang Thượng La?o cu?a Lănggơle.
Đơ? Cát vâfn trung tha?nh với chu? trương đâ?y nhưfng hoạt động cu?a bộ đội ta ra xa tập đoa?n cứ điê?m chư?ng na?o hay chư?ng ấy, chuyê?n sang nhưfng cuộc ha?nh binh tuâ?n tiêfu ở phạm vi hạn chế chung quanh Mươ?ng Thanh nhă?m phát hiện sự hiện diện cu?a quân ta, nhưfng vị tri trú quân, đặc biệt la? nhưfng trận địa pháo.
Cuối tháng Mươ?i hai có nhưfng dấu hiệu đối phương đaf tiến đến quá gâ?n. Nga?y 28, viên trung tá tham mưu trưởng cu?a tập đoa?n cứ điê?m chết vi? một tra?ng đạn tiê?u liên cách Ba?n Kéo va?i trăm mét. Nga?y 29, tiê?u đoa?n 3 cu?a bán lưf đoa?n lê dương thứ 13 vư?a ra kho?i ba?n Him Lam đaf bị ho?a lực cu?a ta chặn lại. Cu?ng lúc, một tiê?u đoa?n bộ binh Bắc Phi tư? Hô?ng Cúm đi ra kho?i khu trung tâm đê? kha?ng va?i kilômét cufng vấp pha?i một trận địa cu?a ta.
Đơ? Cát biết mi?nh đã bị đối phương bao vây khá chặt, câ?n gấp rút chuâ?n bị cho trận đánh pho?ng ngự, va? pha?i tiến ha?nh ngay nhưfng cuộc ha?nh binh gia?i to?a.
Nga?y 31 tháng 1 năm 1954, lâ?n đâ?u đươ?ng băng sân bay va? nhưfng cứ điê?m ở êlian va? đôminích bị oanh tạc bă?ng nhưfng trái đạn sơn pháo 75. Một máy bay nă?m trên đươ?ng băng bị tru?ng đạn. Quân địch phát hiện có ít nhất hai trận địa pháo nă?m trên nhưfng cao điê?m ở ngay bên trong thung lufng. Tiê?u đoa?n Angiêri số 5 va? tiê?u đoa?n ngụy Thái số 3 đượm lệnh xuất phát tư? Gabơrien tiến vê? cao điê?m 633, nă?m cách đô?i Độc lập không đâ?y 1 kilômêt vê? phía bắc.
Quân địch bị đặt trước hai luô?ng đạn liên thanh bân chéo cánh se? cu?a nhưfng lực lượng â?n náu ngụy trang rất ky buột pha?i lu?i xuống. Buổi sáng địch mở liên tiếp nam đợt tiến công nhưng đê?u thất bại. Chúng gọi pháo bắn va? máy bay tha? bom xuống trận địa cu?a ta. Buổi chiê?u, quân địch lại mở tiếp hai đợt tiến công. Tại đây ta chi? có một trung đội cu?a đại đội 915 thuộc tiê?u đoa?n 542 trung đoa?n 165 (312), với 27 ngươ?i do trung đội trưởng Trâ?n ĐỘ chi? huy. Mặc du? chưa có nhiê?u kinh nghiệm đánh pho?ng ngự, nhưng với quyết tâm không đê? quân địch lọt va?o khu vực trận địa pháo va? sở chi? huy trung đoa?n ở gâ?n đó, nhiê?u chiến sif đaf bị thương vâfn tiếp tục chiến đấu đánh lui quân địch. Buổi chiê?u chúng pha?i rút lui với nhưfng thiệt hại nặng nê?. Trung đội được Bộ chi? huy chiến dịch tặng huân chương. Cao điê?m 633 tư? đó được gọi la? đô?i 75.
Nga?y hôm sau, tiê?u đoa?n du? lê dương số 1 tiến vê? phía đông Mươ?ng Thanh, tới dafy cao điê?m nă?m cách tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? 5 kilômét. Chúng tiến lên cao điê?m 781, một trong nhưfng trái đô?i được bộ đội ta đặt tên la? Đô?i Xanh vi? ma?u co cây xanh mướt. Chúng vấp pha?i trận địa pho?ng ngự cu?a đại đội 925 tiê?u đoa?n 255 trung đoa?n 174 (316). Ho?a lực mạnh cu?a ta la?m cho đại đội đi đâ?u chết va? bị thương một số tên pha?i lu?i xuống địch du?ng pháo 105 va? cối 120 ly bắn dô?n d.ập, va? cho một đại đội men theo sươ?n phía nam tiến lên đi?nh đô?i. Ở đây có trận địa một tiê?u đội do tiê?u đội trưởng Đinh Văn Niết chi? huy. Tiê?u đội du?ng tiê?u liên va? súng trươ?ng chống cự với quân địch. Nhưfng tên lính du? đâ?u tiên tới gâ?n mép ha?o bị tiê?u liên cu?a Niết bắn gục. Số đi sau dính lựu đạn cu?a tiê?u đội. Tuy nhiê?u tên bị thương vong, nhưng thấy lực lượng ta ít, địch tiếp tục tư? hai phía xông lên. Trong lúc trận địa có thê? bị mất, Hoa?ng Văn Nô, một chiến sif ngươ?i Nu?ng mới hai mươi tuổi nha?y kho?i giao thông ha?o du?ng lươfi lê đâm chết một tên địch, va? đâm tiếp một tên khác. Ha?nh động cu?a NÔ cổ vuf ca? tiê?u đội. Tất ca? các chiến sif khác cu?ng nha?y vọt ra kho?i ha?o lao va?o quân địch với nhưfng chắc lươfi lê tuốt trâ?n. Hoa?ng sợ trước lối đánh quyết liệt cu?a ta, địch quay đâ?u tháo chạy. Tiê?u đội Niết đuổi theo. Hoa?ng Văn NÔ lâ?n thứ năm lao tới một tên địch to lớn gấp rươfi mi?nh. Một tên chạy phía trước ngoái lại nha? một băng tiê?u liên ngăn chặn nhưfng ngươ?i truy đuổi. NÔ ngaf xuống với thiếc lươfi lê đaf cắm sâu va?o ngực tên địch khi trận đánh đaf kết thúc.
Trong trận na?y, một tiê?u đội cu?a ta đaf đánh lui một đại đội địch. Chúng bo? lại trên Đô?i Xanh gâ?n hai chục xác chết. Ta đaf bắt địch pha?i chịu đựng cái chết ma? không sợ nhất: chết vi? lươfi lê ! Chiến sif Hoa?ng Văn NÔ được Bộ chi? huy chiến dịch truy tặng danh hiệu duy nhất trong chiến tranh: "Dufng sif đâm lê".
Quân địch đaf phát hiện ra pháo ta không nă?m ở sươ?n núi phía sau như dự đoán, ma? nă?m một cách thách thức ở sươ?n núi đối diện với Điện Biên Phu?, trực tiếp đe dọa nhiê?u cứ điê?m bă?ng đạn bắn thă?ng. Nhưfng khâ?u pháo na?y đaf được ngụy trang rất kyf. Nhưfng trận pha?n pháo cufng như các loại máy bay B.26, Bearcat đaf to? ra bất lực trong việc loại trư? chúng. Bộ chi? huy Pháp trao nhiệm vụ cho tất ca? các đơn vị tiến ha?nh nhưfng cuộc ha?nh binh trinh sát pha?i la?m bă?ng được việc na?y.
Nga?y 6 tháng 2 năm 1954, Lănggơle chi? huy một lực lượng gô?m binh đoa?n không vận số 2, tiê?u đoa?n Thái số 2, tiê?u đoa?n bộ binh Ma rốc số 1, một đơn vị lê dương súng phun lư?a va? một tnmg đội công binh mang theo rất nhiêfu chất nổ, tiếp tục mở cuộc tiến công lên cao điê?m 781.

Địch tiến quân rất thận trọng. Chúng đi theo đươ?ng 41 vê? phía đông, tới ba?n Him Lam, bố trí tiê?u đoa?n du? lê dương 1 ở đây la?m lực lượng dự bị va? ba?o đa?m đươ?ng rút lui, rô?i cho toa?n bộ lực lượng vo?ng lại theo hướng đông nam mơ? cuộc tiến công. Chúng không gặp trơ? ngại gi? dọc đươ?ng. 11 giơ? 15, tiê?u đoa?n Ma rốc đi mơ? đươ?ng lên gâ?n tới đi?nh đô?i cháy, nă?m trước cao điê?m 781, báo cáo Vê? Vâfn không thấy bóng dáng Việt Minh. Chúng thưa biết đaf tới gâ?n trận địa cu?a tiê?u đoa?n 439 trung đoa?n 98 (316). Tiê?u đội tiê?n tiêu chơ? nhưfng tên lính Ma rốc đến cách 30 mét mới bất thâ?n nô? súng. Mươ?i tên địch bo? xác tại chôf. Tiê?u cuội tiếp tục đánh lui hai đợt xung phong nưfa cu?a địch rô?i mới rút vê? trận địa chính trên cao điê?m. 13 giơ?, đại đội 3 va? đại đội 4 Marốc bị tiến công. 13 giơ? 45, đến lượt tiê?u đoa?n Thái. Các đơn vị na?y bị đóng đinh tại chôf. Riêng đại đội Ma rốc số 1, nhiê?u lâ?n liê?u chết vượt qua nhưfng luô?ng đạn súng máy da?y đặc xông lên cao điê?m 781. Nhưng pho?ng bị liên tiếp đánh lui. 16 giơ? 30, Lănggơle pha?i ra ''lệnh rút lui vê? Him Lam. Ca? đoa?n quân kiệt sức khi trơ? lại vị trí.
Theo báo cáo cu?a tiê?u đoa?n 439 thi? nga?y hôm đó ta diệt được hơn 60 tên địch. Nhật ký ha?nh quân trong nga?y cu?a Pháp ghi cụ thê? hơn: ''93 ngươ?i chết, trong đó có 3 sif quan va? 12 hạ sif quan. Riêng tiê?u đoa?n Ma rốc chết 1 ngươ?i, bị thương 50 ngươ?i, trong đó có nhưfng ngươ?i bị trúng đạn pháo cu?a Pháp bắn yê?m hộ quá gâ?n, mất tích 5 ngươ?i. Đại úy Phaxti (Faisti) bị thương và chết ngay 11 tháng 21''.
Nhưfng cuộc không vận tăng viện cấp tốc cho Thượng La?o đaf thu hút hâ?u hết kha? năng cu?a không quân vận ta?i. Số lượng đô? tiếp tế ha?ng nga?y cho Điện Biên Phu? gia?m sút ghê gớm. Đơ? Cát dă?n dôfi với Cônhi la? với ti?nh hi?nh đạn dược, lương thực như hiện nay, cấn đi?nh hoafn nhưfng cuộc tiến công thăm do? ra vu?ng phụ cận tập đoa?n cứ điê?m. Cônhi coi đó la? điê?u không thê? chấp nhận. Nava không biết gia?i quyết ra sao. Nga?y 2 tháng 2 năm 1954, Nava gợi ý Cônhi nên rút quân số cu?a tập đoa?n cứ điê?m tư? 12 xuống 9, thậm chí 6 tiê?u đoa?n.
Cônhi kịch liệt pha?n đối, với lý do du? 308 đaf sang La?o nhưng ở Điện Biên Phu? đối phương vâfn co?n một số lực lượng gấp đôi quân đô?n trú, nhưfng hoạt động gia?i to?a trong thơ?i gian qua cu?a Đơ? Cát ra vu?ng chung quanh đê?u bị chặn đứng. Cônhi cho ră?ng nếu muốn gia?m bớt lực lượng quân đô?n trú thi? tốt hơn ca? la? rút hết kho?i thung lufng Mươ?ng Thanh ! . .
Đơ? Cát một mặt ra sức cu?ng cố trận địa pho?ng ngự, một mặt tiếp tục huy động lực lượng bộ binh, có pháo binh va? xe tăng yê?m hộ, tiến ha?nh liên tiếp nhưfng cuộc ha?nh bi?nh trinh sát ra vu?ng chung quanh cố ti?m cách loại trư? nhưfng 1 khâ?u sơn pháo đaf xuất hiện.
Vê? phía chúng ta, điê?u quan trọng la? pha?i giưf bí mật công tác xây dựng trận địa đang khâ?n trương triê?n khai không xa quân địch, đô?ng thơ?i săfn sa?ng đánh địch nếu chúng rút lui Bộ chi? huy chiến dịch quyết định chỉ sư? dụng nhưfng đơn vị nho?, lợi dụng địa hi?nh, địa vật va? công sự, kiên quyết đâ?y lu?i nhưfng cuộc tiến công.
Đại đoa?n 316 đaf biến khu vực Đô?i Xanh gô?m nhiê?u cao điê?m 781, 754, 518, 502... tha?nh một bức tha?nh ngăn ca?nh đô?ng Mươ?ng Thanh với dafy núi Ta? Lufng ở phía trong, nơi bộ đội ta đang triê?n khai xây dựng trận địa.
Các đơn vị pho?ng ngự rút kinh nghiệm nhưfng trận đâ?u tiên, xây dựng trận địa theo thế liên hoa?n, cu?ng cố công sự chắc chắn có mái chc chống lại pháo địch. Vê? mặt chiến thuật không da?n mo?ng lực lượng, chi? đê? một bộ phận pho?ng ngự ở phía trước kết hợp với lực lượng cơ động mạnh săfn sa?ng pha?n kích. .
Nga?y 11 tháng 2, Lănggơle tung ra một cuộc ha?nh binh nhă?m mục đích quét sạch tuyến cao điê?m ''ơ? phía đông, nơi bị nghi la? có nhưfng trận địa pháo binh va? cao xạ cu?a ta. Lực lượng gô?m ban tham mưu cu?a binh đoa?n không vận số 2, tiê?u đoa?n du? lê dương số 1, tiê?u đoa?n 3 trung đoa?n lê dương số 3, tiê?u đoa?n 3 trung đoa?n Angiêri số 3, hai trung đội xe tăng, một bộ phận công binh, một đại đội cu?a tiê?u đoa?n du? xung kích số 8 va? một đại đội ngụy.
Tiê?u đoa?n bộ binh Angiêri sô 3 đi theo đươ?ng 41 vo?ng vê? phía con đươ?ng mo?n ở phía đông chiếm cao điê?m 477 va? tiến đến cao điê?m 781. Tiê?u đoa?n lê dương du? 1 chiếm cao điê?m 670 đê? có thê? tiến sang cao điê?m 781 tiếp theo tiê?u đoa?n Angiêri số 3. Tiê?u đoa?n 3 lê dương tiến lên cao điê?m 700.
ở các hướng quân Pháp đê?u bị chặn đánh bă?ng nhưfng ho?a lực rất mạnh hoặc nhưfng trận pha?n kích tạt sươ?n. Ba?n tô?ng kết cu?a Pháp trong nga?y 11 tháng 2:
"Phía Pháp: chết 5, bị thương 40, mất một khâ?u súng; phía Việt Minh: chết 2".
Nga?y 12, lúc 7 giơ?, cuộc ha?nh binh tiếp tục với nhưfng chiến xa mơ? đươ?ng. Một mufi tiến công hướng lên phía đông bắc nhắm va?o trận địa pho?ng ngự cu?a 312.
Sự yê?m trợ cu?a nhưfng máy bay ném bom B.26 đaf cô? vuf tinh thâ?n cu?a đoa?n quân. 10 giơ?, đại đội 2 Angiêri tới được sươ?n phía đông cao điê?m 674, nhưng nó đaf bị chặn đứng tại chôf cho tới buô?i chiê?u. Mặc du? bị pháo bắn phá rất dưf dội, đối phương vâfn trụ vưfng trong nhưfng công sự trên đô?i 674 ngăn chặn có hiệu qua? mọi đợt tiến công. 15 binh lính chết va? bị thương. 16 giơ?, tiê?u đoa?n 3 Angiêri đóng ở ba?n Khe Chít được lệnh đưa đại đội 10 đi đón nhưfng lực lượng tham chiến quay vê?...
Trong thực tế, nga?y hôm đó trên cao điê?m cao 674 ta chi? có một tiê?u đội do đô?ng chí Mai chi? huy cu?ng với năm chiến sif quân báo cu?a trung đoa?n 141. Họ đaf đánh lui bốn đợt xung phong cu?a quân địch.
Theo Bécna Phận thi? tư? nga?y 6 tháng 12 năm 1953 đến 13 tháng 3 năm 1954, Đơ? Cát đaf huy động gia? nư?a lực lượng cu?a tập đoa?n cứ điê?m va?o nhưfng cuộc ha?nh binh gia?i to?a.
Tác gia? viết: "Chiê?u nga?y 5 tháng 2 năm 1954, tại sơ? chi? huy tập đoa?n cứ điê?m cufng như ở Ha? Nội, ngươ?i ta tiến ha?nh một ba?n thống kê nặng nê?. Theo nhưfng ba?n kê mới nhất tư? Điện Biên Phu? gư?i vê?, thiệt hại cu?a binh đoa?n đô?n trú tư? 20 tháng 11 đến 15 tháng 2 đaf lên tô?ng số 32 sif quan, 96 hạ sif quan va? 836 binh lính, tương đương với 10% số sif quan va? hạ sif quan va? 8% binh lính ở thung lufng.
Nói cách khác, số tô?n thất cu?a ngươ?i Pháp tương đương với một tiê?u đoa?n bộ binh nhưng số cán bộ la? cu?a hai tiê?u đoa?n. Trong tô?ng số na?y co?n chưa tính đến số thiệt hại cu?a các đơn vị trong cuộc ha?nh binh ?oPollux".
Ngươ?i Pháp đaf thất bại trong chu? trương đưa cuộc chiến ở Tây Bắc va?o sâu trong hậu phương ta va? đâ?y nó ra xa tập đoa?n cứ điê?m. Nava đaf thú nhận trong cuốn hô?i ký cu?a mi?nh: "Trong thơ?i gian na?y, đại tá Đơ? Cát thực ha?nh nhưfng trận chiến đấu mạnh mef có tính thăm do? xung quanh Điện Biên Phu?. Ở khắp nơi, quân Pháp đê?u vấp pha?i nhưfng đơn vị bộ đội vưfng va?ng va? pho?ng ngự rất gio?i cu?a địch. Chúng ta bị thiệt hại khá nặng nê?. Rõ ra?ng la? vo?ng vây chung quanh tập đoa?n cứ điê?m không hê? bị rạn nứt".
Tư? thắng lợi cu?a nhưfng Phân đội nho? va? rất nho? cu?a ta trong chiến đấu pho?ng ngự có công sự ở vu?ng rư?ng núi chống lại quân địch đông hun gấp bội, có thê? dự đoán trước khó khăn trong nhưfng trận đánh va?o các cao điê?m cu?a địch sau na?y.

Tuy nhiên, tư? cuối tháng Hai, con nhím Điện Biên Phu? đaf sấn sa?ng đi va?o trận đánh quyết định.
Điện Biên Phu? đaf thực sự trơ? tha?nh một tập đoa?n cứ điê?m khô?ng lô?. Ma?u xanh cu?a cây co?, đô?ng lúa đaf hoa?n toa?n biến mất nhươ?ng chôf cho ma?u đo? sậm nhức nhối pha với ma?u chi? dưf dội cu?a đất va? dây thép gai, nhung nhúc nhưfng hâ?m ha?o, ụ súng chuâ?n bị khạc lư?a. Nhưfng con đươ?ng mới xuất hiện, trên đó ha?ng nga?n con ngươ?i, xe vận ta?i, xe tăng, xe u?i đất luôn luôn qua lại la?m vâ?n lên nhưfng đám bụi mâ?u hô?ng. Nhưfng trung tâm đê? kháng có bafi mi?n bao quanh, gô?m mi?n "cô? điê?n", mi?n "nha?y? săfn sa?ng tiêu diệt nhưfng đợt xung phong cu?a bộ binh khi họ vư?a chạm tới ha?ng ra?o. Hơn thế, công binh đaf chôn giấu bên sươ?n núi dựng đứng nhưfng thu?ng đựng bốn mươi lít "nagel", khi cha?y ra sef tha?nh nhưfng la?n sóng lư?a biến nhưfng ngươ?i tiến công tha?nh bó đuốc sống. Nhưfng vị trí chu? yếu đê?u được trang bị súng có kính ngắm điện tư? (fusils a? lunette électronique) có thê? phát hiện ke? địch đang tiến gâ?n trong ca? nhưfng đêm trơ?i tối đen. Binh đoa?n đô?n trú vâfn tin ră?ng sức mạnh cu?a con nhím Điện Biên Phu? cu?ng với sức mạnh không quân Pháp, nhưfng ta?u sân bay Myf trên biến Đông, sef phát huy toa?n bộ hiệu lực ta?n phá khi nhưfng ngươ?i lính Việt Minh bé nho? â?n náu trong rư?ng xanh bắt đâ?u xuất hiện. .
Nava va? Cônhi không ngư?ng có mặt ở Điện Biên Phu?. Từ sau khi mơ? cuộc ha?nh binh Caxto, Nava đaf lên Điện Biên Phu? 9 lâ?n, Cônhi 11 lâ?n.
Ngươ?i ta nói rất hiếm có một vị trí nă?m sâu trong trận tuyến cu?a đối phương lại thu hút sự chú ý cu?a nhiê?u nhân vật dân sự va? quân sự quan trọng đến như vậy Tư? tháng 1 năm 1954, cuộc thăm viếng Điện Biên Phu? bát đấu. Khi thi? Nava, khi thi? Cônhi, có lúc ca? hai ngươ?i pha?i tháp tu?ng khách. Đó la? Bộ trươ?ng Quốc pho?ng Plêven (Pléven), Bộ trươ?ng các quốc gia liên kết Mác Gia?ckê, Bộ trươ?ng Chiến tranh Đơ? Sơvinhê (De Che igné), Tô?ng tham mưu trươ?ng Êly... va? các tham mưu trươ?ng Lục quân, Không quân, Ha?i quân...
Không chi? có ngươ?i Pháp. Trong số khách nước ngoa?i, thi? ngươ?i Myf có mặt sớm nhất. Đó la? trung tướng Tơrapnen (Trafnell). Ông ta đến nga?y. 14 tháng 1 năm 1954, la? nhân vật thứ ba tới thăm Điện Biên Phu?. Điê?u đó nói lên sự quan tâm cu?a Myf đối với Điện Biên Phu? không kém gi? Pháp. Nga?y 2 tháng 3, một nhân vật Myf quan trọng có mặt: đó la? đại tướng Ô đanien, chỉ huy lực lượng bộ binh Myf ở Thái Bi?nh Dương, cufng la? ngươ?i câ?m đâ?u phái đoa?n viện trợ quân sự Myf ở Đông Dương. Tô?ng thống Myf Aixenhao đaf nhận được tư? Ô đanien nhưfng lơ?i báo cáo ấm lo?ng.
Co?n có ca? nhưfng quan chức ngươ?i Anh: Sác Lôoen (Charles Loewen), Tư lệnh - quân đội Anh - ấn ở Viêfn Đông, Mắc đônan (Mc Donald), Tô?ng cao u?y Đông Nam Á Xia Xtiuớt (Sir Stewart cố vấn. Mắc đônan. tới Điện Biên Phu? nga?y 6 tháng 3 khi đươ?ng băng sân bay đaf bị đc dọa. Ngươ?i Anh muốn to? ra không thơ? Ơ với cục diện Điện Biên Phu?.
Đơ? Cát biết cách đón tiếp khách. Ha?ng ra?o danh dự tại sân bay la? nhưfng'' ngươ?i lmh Ma rốc quấn khăn tra?ng toát lạ mắt. Đơ? Cát tự mi?nh lái xe đưa khách đi thăm nhưfng trung tâm đê? kháng ngoại vi, thươ?ng la? Bêatơrixơ, nơi có nhưfng ngươ?i lmh lê dương cu?a ba?n lưf đoa?n lê dương thứ 13 lư?ng danh. Khách được mơ?i chứng kiến một va?i hi?nh a?nh cu?a Điện Biên Phu? trong chiến đấu: khi la? sự thao tác tha?nh thạo cu?a nhưfng pháo thu? Angiêri tại một trận địa pháo, khi la? một cuộc tuâ?n tra cu?a một đơn vị lê dương du?, khi la? sự khơ?i động nhưfng chiếc xe tăng M.24 Myf mới ra lo?...
Niê?m tin va?o chiến thă?ng ở phương Tây được nhân lên qua nhưfng chuyến thăm viếng, thực sự la? nhưfng lâ?n kiê?m tra. Dươ?ng như muốn la?m dịu sự lạc quan quá sớm na?y, nga?y 2 tháng 3, trong một cuộc họp kín tại Sa?i Go?n, tướng Băng đaf lưu ý cấp trên cu?a mi?nh la? Plêven va? Đơ? Sơvinhê không nên có "a?o tươ?ng thuâ?n túy" Điện Biên Phu? la? nơi tiêu diệt quân đoa?n tác chiến Việt Minh trong nay mai, vi? tư? nay tới 15 tháng 4, tập đoa?n cứ điê?m sef trơ? tha?nh một đấm lâ?y bị nhưfng trận mưa do gió mu?a nhấn chi?m. Mối bận tâm cu?a ngươ?i Pháp lúc na?y chi? la? lúc na?o con nhím Điện Biên Phu? sef nghiê?n nát được đội quân chu? lực cu?a đối phương !
Cuộc kiê?m tra cu?a Ô đanien mơ? đâ?u cho ha?ng loạt cuộc kiê?m tra khác cu?a nhiê?u sif quan Myf. Một sif quan không quân va? hai sif quan bộ binh Myf đaf ở ngay tại Điện Biên Phu? cho tới khi trận đánh bắt đâ?u. Đại úy phi công Rôbớc Loi (Robert M. Lloyd) nhận nhiệm vụ cu?a không lực Thái Bi?nh Dương nghiên cứu a?nh hươ?ng pháo cao xạ Việt Minh đối với không quân Pháp. Hai trung tá Unơ (M. Wohner) va? Ria Hiu (Richard F.Hill) theo dofi việc chuâ?n bị chiến đấu ở đô?n tiê?n tiêu Bêatơrixơ. Tư? đâ?u tháng 3 năm 1954, sau cuộc viếng thăm cu?a nhưfng nhân vật cao cấp la? cuộc viếng thăm cu?a các chuyên gia cấp dưới nhă?m hoa?n tất việc chuâ?n bị đối phó với trận đánh sắp bắt đâ?u.
Sau na?y, qua các sách báo phương Tây, xuất hiện nhiê?u lơ?i chê bai đê? cập tới nhưfng thiếu sót cu?a công tri?nh pho?ng ngự Điện Biên Phu?, nhưng trước khi trận đánh nô? ra thi? chi? có nhưfng lơ?i khích lệ. Nhiê?u ngươ?i gọi Điện Biên Phu? la? Vécđoong (Verdun) cu?a Pháp trong chiến tranh Đông Dương. Chính Na va đaf viết: "Chưa có một quan chức dân sự hoặc quân sự na?o đến thăm (bộ trươ?ng Pháp va? nước ngoa?i, nhưfng tham mưu trươ?ng cu?a Pháp, nhưfng tướng lifnh Myf) ma? không kinh ngạc trước sự hu?ng mạnh cu?a nó cufng như không ba?y to? với tôi ti?nh ca?m cu?a họ".

CHƯƠNG BẢY
THẾ TRẬN HI?NH THA?NH
NGAY sau khi thấp thuận đê? nghị thay đô?i phương châm tác chiến ở Điện Biên Phu?, Bộ Chính trị đaf ra chi? thị "Toa?n Đa?ng, toa?n dân tập trung toa?n lực chi viện cho tiê?n tuyến,.
Việc huy động toa?n bộ sức ngươ?i, sức cu?a ở hậu phương phục vụ cho tiê?n tuyến mang một quy mô mới. Hoạt động chiến đấu cu?a ta lâ?n na?y trên khai trên một phạm vi rộng lớn hâ?u khắp các chiến trươ?ng Đông Dương. Nhưfng kinh nghiệm vê? công tác hậu câ?n chiến dịch được rút ra sau môfi mu?a khô tư? khi bộ đội ta bắt đâ?u đánh lớn cuối năm 1950, đê?u được vận dụng trong Đông Xuân 1953-1954.
Hội đô?ng Cung cấp mặt trận tha?nh lập ở trung ương do anh Phạm Văn Đô?ng la?m chu? tịch, anh Nguyêfn Văn Trân, Tô?ng thanh tra Chính phu?, la?m phó thu? tịch. Không riêng ở trung ương ma? các địa phương cufng tha?nh lập Hội đô?ng Cung cấp mặt trận cu?a liên khu, cu?a ti?nh do đô?ng chí chu? tịch Uy ban ha?nh chính kháng chiến trực tiếp chịu trách nhiệm. Cônhi tác hậu câ?n chiến dịch lâ?n đâ?u được phân tha?nh hai tuyến: tuyến hậu phương va? tuyến chiến dịch. Tuyến hậu phương do Tô?ng cục Cưng cấp va? Hội đô?ng cung cấp mặt trận trung ương, Liên khu Việt Bắc, Liên khu 3 va? Liên khu 4 đa?m nhiệm, chuyê?n ha?ng tư? Việt Bắc tới Ba Khe, tư? Liên khu 3, Liên khu 4 tới Suối Rút. Tuyến chiến dịch do Tô?ng cục Cung cấp tiê?n phương va? hội đô?ng cung cấp mặt trận khu Tây Bắc chịu trách nhiệm, đưa ha?ng tư? Ba Khe, Suối Rút lên Điện Biên Phu?. TÔ? chức mới na?y cho phép bộ phận cung cấp tiêfn phương tập trung toa?n bộ sức lực lo công việc ở phía trước.
Ngay sau khi có nghị quyết, các đô?ng chí ở cơ quan trung ương chia nhau đi các nơi. Đô?ng chí Nguyêfn Chí Thanh va?o Thanh Hóa, ti?nh có tiê?m năng nhất, ba?n bạc với ti?nh u?y việc huy động nhân lực, vật lực phục vụ chiến dịch. Đô?ng chí Nguyêfn Văn Trân lên Sơn La, nơi tiếp giáp giưfa tuyến hậu phương va? tuyến chiến dịch, trực tiếp chi? đạo. Đô?ng chí Trâ?n Lương, Phó chu? nhiệm Tô?ng cục Chính trị, được cư? la?m chính u?y hậu câ?n chiến dịch. Trước đó, đô?ng chí Đặng Kim Giang, Phó chu? nhiệm Tô?ng cục Cung cấp, đaf được cư? la?m chu? nhiệm Tô?ng cục Cung cấp tiê?n phương. Các cục trươ?ng cu?a Tô?ng cục Cung cấp đê?u lên đươ?ng phục vụ chiến dịch. Môfi ngươ?i ngoa?i công việc chi? đạo nga?nh chuyên môn cu?a mi?nh, co?n được phân công phụ trách một tuyến hậu câ?n chiến dịch. Cục trươ?ng Vận ta?i Đinh Đức Thiên phụ trách công tác vận chuyê?n ha?ng đoạn đươ?ng 41 tư? Sơn La lên Tuâ?n Giáo. Cục phó Vận ta?i Vuf Văn Đôn chịu trách nhiệm việc vận chuyê?n tư? Tuâ?n Giáo đến Na? Tấu, kilômét 62. Cục trươ?ng Cục Quân nhu Nguyêfn Thanh Bi?nh vư?a la?m phó chu? nhiệm Tô?ng cục Cung cấp tiê?n phương, vư?a đặc trách công tác vận chuyê?n tại ho?a tuyến, tư? kilômét 62 tới các đơn vị. Đô?ng chí Nguyêfn Văn Nam, cục trươ?ng Cục Quân khí cu?ng đô?ng chí Bă?ng Giang, tư lệnh Quân khu Tây Bắc, ba?o đa?m tuyến vận chuyê?n trên sông Nậm Na.
Hơn 300 cán bộ đang la?m công tác phát động quâ?n chúng đấu tranh ca?i cách ruộng đất, được tăng cươ?ng cho công tác hậu câ?n mặt trận. Bộ máy hậu câ?n chiến dịch lên tới 3.200 ngươ?i, dân công tuyến chiến dịch có lúc huy động hơn 30.000 ngươ?i.
. Ơ? Tô?ng cục Cung cấp tại hậu phương, anh Trâ?n Đăng Ninh mâc bệnh hiê?m nghe?o pha?i đi điê?u trị, suốt thơ?i gian chiến dịch chi? co?n lại anh Trâ?n Hưfu Dực, Phó chu? nhiệm Tô?ng cục. Đêm đêm, anh Dực thươ?ng cu?ng cán bộ cán cơ quan giúp việc giao ban đôn đốc công tác đưa ha?ng ra tiê?n tuyến đến 2, 3 giơ? sáng. Nhưfng đêm công việc gặp trục trặc, hâ?u hết cán bộ chu? chốt đê?u được cư? ra mặt đươ?ng kiê?m tra va? gia?i quyết khó khăn tại chôf. Có lâ?n Đe?o Ca? (Bắc Giang) bị máy bay đánh tắc nhiê?u nga?y, tư? cán bộ đến chiến sif, nhân viên văn pho?ng, y tá... đê?u được huy động đi sư?a đươ?ng, ở cơ quan chi? co?n lại anh Dực va? đô?ng chí thư ký giúp việc.
Sức sống cu?a chế độ mới được thư? thách. Cônhi tác chi viện tiê?n tuyến lâ?n na?y chứng minh nhưfng tha?nh tựu xây dựng qua tám năm kháng chiến. Hậu phương không chi? đáp ứng tới mức cao nhất yêu câ?u vê? ngươ?i, vê? cu?a cho tiê?n tuyến ma? co?n săfn sa?ng chiến đấu đê? tự ba?o vệ nếu địch đánh tới trong thơ?i gian bộ đội đang ở mặt trận.
Nhân dân các tinh Nghệ An, Ha? Tĩnh, Qua?ng Bi?nh được phân công phục vụ cho nhưfng chiến dịch Trung, Hạ La?o. Riêng mặt trận na?y đaf huy động tới 54.000 dân công, với gâ?n hai triệu nga?y công, trên hai nga?n xe đạp thô? va? một nga?n rươ?i thuyê?n. Trên miê?n Bắc, Thanh Hóa trơ? tha?nh ti?nh cung cấp chính cho chiến dịch.
Ban tham mưu chiến dịch da?nh nhiê?u thơ?i gian la?m việc với cơ quan cung cấp, xác định nhưfng yêu câ?u mới vê? lương thực, đạn dược. Nhu câ?u ba?o đa?m vật chất dự kiến ban đâ?u la? 434 tấn đạn, 1.730 tấn gạo, 140 tấn muối, 465 tấn thực phâ?m khô, lúc na?y đaf tăng gấp ba ! Riêng vê? gạo, câ?n .tới trên 20.000 tấn. Rút kinh nghiệm chiến dịch trước, ta chu? trương tranh thu? tối đa việc huy động lương thực, thực phâ?m tại địa phương, va? sư? dụng phương tiện vận chuyê?n cơ giới.
Phâ?n lớn Tây Bắc đaf được gia?i phóng tư? cuối năm 1952. Bốn cánh đô?ng Mươ?ng Thanh, Mươ?ng Lo?, Mươ?ng Thanh Mươ?ng Tấc la? nhưfng vựa lúa lớn. Ta dự định huy động tại Tây Bắc 6.000 tấn lương thực. Số lương thực na?y nếu đưa tư? xa tới sef pha?i huy động nhiê?u gấp ba, bốn lâ?n. Đô?ng ba?o các dân tộc vư?a thu hoạch vụ mu?a, sôi nô?i hươ?ng ứng nộp chóc va? đi dân công. Nhưng việc xay giaf thóc tha?nh gạo ở Tây Bắc lại tha?nh một trơ? ngại lớn. Ngươ?i dân miê?n núi xưa nay chi? quen du?ng cối nho?, giaf chóc bă?ng sức nước suối, ca? nga?y mới được một cối gạo tư? 3 đến 5 kilôgam ! Cơ quan hậu câ?n chiến dịch pha?i ti?m nhưfng ngươ?i thợ gio?i ở miê?n xuôi hươ?ng dâfn cách đóng cối, sư? dụng ca? một đoa?n dân công ti?nh Vifnh Phúc cu?ng tham gia xay thóc, giaf gạo với đô?ng ba?o địa phương.
Bộ tham mưu cu?a quân đội viêfn chinh đaf tính toán khá chính xác kha? năng vận chuyê?n tiếp tế cu?a ta cho nhưfng chiến trươ?ng xa hậu phương. Trong chiến dịch Tây Bắc, lương thực tư? hậu phương đưa ra mặt trận bă?ng dân công gánh bộ, tới nơi chi co?n nộp kho được 8% ! So với chiến dịch Tây Bậc thi? tuyến đươ?ng cung cấp lâ?n na?y co?n xa hơn nhiê?u.
Mấy năm qua ta đaf thấy rof vai tro? cu?a hạ tâ?ng cơ sơ?, cu?a nhưfng tuyến đươ?ng trong chiến tranh môfi lâ?n mơ? chiến dịch lớn. Chúng ta đaf khôi phục va? mơ? rộng 4.500 kilômét đươ?ng, trong đó có trên hai nga?n kilômét cho xe cơ giới Bắt đâ?u mơ? chiến dịch ta mới sư?a nhưfng tuyến đươ?ng Tuân Giáo - Lai Châu, đoạn đươ?ng 41 Tuâ?n Giáo - Điện Biên Phu? (sau na?y được gọi la? đươ?ng 42). đặc biệt, đươ?ng Tuâ?n Giáo - Điện Biên Phu? da?i 89 kilômét, nho? hẹp, nhiê?u đoạn sụt lơ?, hun một trăm câ?u cống đê?u hư ho?ng, giơ? pha?i mơ? đu? rộng không chi? đê? nhạy xe vận ta?i ma? co?n du?ng cho xe kéo pháo. Khi chuyê?n sang đánh chắc tiến chắc lại xuất hiện thêm một yêu câ?u mới la? la?m đươ?ng vận chuyê?n pháo bă?ng Ô tô tư? kilômét 62 va?o trận địa, da?i gâ?n bă?ng đoạn đươ?ng Tuâ?ll Giáo - Điện Biên Phu?, qua địa hi?nh rư?ng núi cực ky? hiê?m trơ?. Trong thế chiến lấn thứ hai, ở Miến Điện, quân đội Myf với cơ sơ? vật chất kyf thuật hiện đại pha?i mất 18 tháng mới xây dựng gấp rút xong một con đươ?ng da?i 190 kilômét (Ledo Road) trong điê?u kiện không bị ke? địch ca?n trơ?. Chúng ta chi? có một thơ?i gian rất ngắn đê? xây dựng 160 kilômét đươ?ng ở ngay mặt trận dưới sự đánh phá thươ?ng xuyên cu?a máy bay, đại bác, ma? trong tay chi? có xe?ng, cuốc, va? một ít thuốc nô? !
Ba?o vệ được nhưfng con đươ?ng trong chiến tranh co?n la? điê?u khó khăn hơn. Cát tuyến đươ?ng vận chuyê?n chu? yếu trong chiến dịch đê?u quá đa?i. Tuyến Thanh Hóa - Điện Biên Phu?, gâ?n 600 kilômét. Tuyến Lạng Sơn - Điện Biên Phu?, 800 kilômét. Bộ tham mưu Pháp đaf ti?m được ?o40 điê?m có thê? cắt đứt, tạo ra hiệu qua? lớn". Chúng tính đến ca? cách du?ng mưa nhân tạo đê? phá đươ?ng. Ở hậu phương, địch đánh rất mạnh va?o nhưfng trọng điê?m: đe?o Gia?ng, tư? Cao Bă?ng xuống, đe?o Ca?, tư? Lạng Sơn vê?, đe?o Khế tư? Thái Nguyên sang Tuyên Quang, đê? triệt ngllô?n tiếp tế cu?a ta ngay tư? gốc. Nhưfng trận oanh tạc không chi? nhắm va?o đe?o núi cao,. ma? co?n chú trọng ca? nhưfng đoạn đươ?ng nă?m trên cánh đô?ng thấp đê? biến nó tha?nh vufng lâ?y rất khó sư?a chưfa. Bác HÔ? trực tiếp đi kiê?m tra một số nơi địch thươ?ng xuyên đánh pha?. Bác gặp gơf nói chuyện, động viên anh chị cm thanh niên xung phong va? dân công bám trụ ở đe?o Khế. Trên tuyến chiến dịch, máy bay địch đánh phá án liệt các đe?o Lufng Lô, Pha đin va? nhưfng đâ?u mối giao thông CO? No?i, Tuâ?n Giáo ngăn không cho gạo, đạn tới được các đơn vị ở mặt trận. Có nga?y, chúng ném xuống CO? No?i 300 trái bom, Pha đin, 160 trái, gô?m bom phá, bom napan, bom nô? chậm.
Theo đê? nghị cu?a tham mưu, tôi đô?ng ý điê?u hai tiê?u đoa?n cao xạ pháo 37 tại mặt trận vê? phía sau, cu?ng với các tiê?u đoa?n pho?ng không 12,7 ly ba?o vệ nhưfng đoạn xung yếu trên đươ?ng 41. Nhưng lực lượng pho?ng không cu?a ta, du? đaf tăng cươ?ng, chi hạn chế được một phâ?n nhưfng cuộn oanh kích. Đê? duy tri? sự thông suốt cho cát tuyến đươ?ng vâfn la? công binh, thanh niên xung phong, dân công thươ?ng xuyên bám sát các trọng điê?m, chơ? máy bay địch ngư?ng hoạt động lại lao ra mặt đươ?ng phá bom nô? chậm, bom bươm bướm, san lấp nhanh nhưfng hố bom cho xe Ô tô va? dân công vượt qua.
Toa?n bộ lực lượng vận chuyê?n cơ giới cu?a quân đội, gô?m 16 đại đội, với 534 xe Ô tô vận ta?i, đê?u tập trung phục vụ chiến dịch. .
Ta chu? trương vận chuyê?n bă?ng phương tiện cơ giới la? chính nhưng không quên khai thác sư? dụng nhưfng phương tiện vận chuyê?n nư?a thô sơ YA? thó sơ: xe thô?, xe ngựa, xe trâu, xe cút kít, xe quệt, be? ma?ng... Xe đạp thô? được huy động tới mức tối đa, số lượng lên tới 20.000 xe. Môfi xe thô? lúc đâ?u chơ? 100 kilôgam, .sau đó nâng lên 200, 300. Một dân công Phú Thọ, anh Ma Văn Thắng, chơ? được tới 352 kilôgam. Năng suất xe đạp thô? cao gấp hun mươ?i lâ?n dân công gánh bộ; gạo ăn dọn đươ?ng cho ngươ?i chuyên chơ? cufng gia?m đi bă?ng'' ấy lâ?n. Tính ưu việt cu?a xe thô? co?n ở chôf có thê? hoạt động trên nhưfng tuyến đươ?ng ma? xe Ô tô không thê? đi được. Chính phương tiện vận chuyê?n na?y đaf gây nên bất ngơ? lớn với quân địch, la?m đa?o lộn nhưfng tính toán cu?a chúng trước đây.
Ta chú trọng khai thác nhưng tuyến đươ?ng sông.
Một đơn vị công binh được đưa vê? phía Lai Châu khai thông do?ng sông Nậm Na. Đây la? một tuyến tiếp tế khá quan trọng, nhưng cho tới lúc na?y chưa khai thác được bao nhiêu, vi? trên sông có quá nhiê?u ghê?nh thác hung dưf. Chúng ta đaf có kinh nghiệm khắc phục ghê?nh thác trên sông Maf trong chiến dịch Thượng La?o, chuyê?n lựu pháo tư? Vân Nam vê? trên sông Hô?ng. Tại đây đaf xuất hiện ngươ?i anh hu?ng phá thác Phan Tư. Sau một thơ?i gian phá thác bă?ng thuốc nô?, trọng ta?i các ma?ng tăng lên gấp ba, số ngươ?i điê?u khiê?n ma?ng tư? ba, bốn ngươ?i, rút xuống co?n một ngươ?i. Nhưfng cô gái dân công Thanh Thu?y, Phú Thọ, thơ?i gian đâ?u co?n rất sợ thác, nay đaf môfi ngươ?i điê?u khiê?n một ma?ng xuôi do?ng sông Nậm Na. Ma?ng tư? Ba Nậm Cúm cập bến Lai Châu môfi nga?y một nhiê?u. Riêng tuyến đươ?ng na?y trong chiến dịch đaf vận chuyê?n được 1.700 tấn gạo do Trung Quốc viện trợ.
Chúng ta co?n mơ? thêm tuyến Mươ?ng Luân - Na? Sang ở phía nam Điện Biên Phu?. Tuyến na?y có nhiệm vụ khai thác nhân lực, vật lực ở thượng nguô?n sông Maf, ba?o đa?m cung cấp cho trung đoa?n 57 ở Hô?ng Cúm, va? tiếp nhận thương binh ở hươ?ng na?y chuyê?n vê? bệnh viện Sơn La.
Tại ho?a tuyến, nhưfng nơi các phương tiện giao tho?ng cơ giới không thê? sư? dụng, vâfn pha?i du?ng dân công gánh bộ la? chu? yếu.
Nhưfng con đươ?ng ra mặt trận nă?m giưfa nhưfng hố bom lơ? loét, cây co? xác xơ, ban nga?y vắng lặng, im li?m, như sống lại khi mặt trơ?i vư?a xuống núi. Nhưfng đoa?n ngươ?i nối nhau đi như nước hướng vê? tiê?n tuyến, đâu đâu cufng vang lên tiếng ho?, câu hát nói lên quyết tâm vượt mọi khó khăn va? ti?nh ca?m da?nh cho nhưfng ngươ?i đang chiến đấu ở mặt trận. Nga?y 9 tháng 2 năm 1954, một đại đội dân công chă?ng may trúng bom ở Tuâ?n Giáo. Sau khi chôn cất nhưfng anh, chị hy sinh, mọi ngươ?i lại hăng hái tiếp tục quang gánh lên đươ?ng quyết hoa?n tha?nh nhiệm vụ đê? tra? thu? cho nhưfng ngươ?i đaf nă?m xuống.

Mươ?i nga?y đâ?u tháng 2 năm 1954 dô?n dập nhưfng tin vui. Bộ đội Liên khu 5 đaf chiếm thị xaf Cônhi Tum, gia?i phóng ca? vu?ng bắc Tây Nguyên. Trung đoa?n 148 va? bộ đội Pa thét La?o chiếm thị xaf Phông Xa LÝ, gia?i phóng toa?n bộ tinh Phông Xa LÝ rộng 10.000 kilômét vuông, đưa vu?ng gia?i phóng ở Thượng La?o tới sát biên giới Trung Hoa. Tại Hạ La?o, tiểu đoa?n 436 va? lực lượng vuf trang cu?a bạn đaf gia?i pho?ng toa?n bộ cao nguyên Bôlôven, trong đó có ti?nh Atôpơ, rộng gâ?n 20.000 kilômét vuông. Na va lại pha?i điê?u lực lượng xuống Hạ La?o tô? chức nhi.rặng cụm cứ điê?m ba?o. vệ các thị xaf Xaravan va? Pắc Xế.
Tại Tây Nguyên, sau khi gia?i phóng. ti?nh Cônhi Tum, bộ đội Liên khu 5 truy kích quân địch rút nhạy vê? Plây Cu trên chặng đươ?ng da?i 200 kilômét, tiến đến sát đươ?ng 19. Nga?y 18 tháng 2 năm 1954, trung đoa?n 80 tiến công cứ điê?m Đắc đoạ, nam Cônhi Tum 15 kilômét, loại kho?i vo?ng chiến đấu hai đại đội địch. Cu?ng thơ?i gian đó bộ binh va? đặc công tập kích va?o các cơ sơ? kho ta?ng, cơ quan chi? huy địch trong thị xaf Plây Cu.
Chiến thắng cu?a ta đaf gia?i phóng một địa ba?n chiến lược quan trọng ở bắc Tây Nguyên rộng 16.000 kilômét vuông, với 20 vạn dân, phá thế uy hiếp cu?a địch đối với phía sau lưng các ti?nh Qua?ng Nam, Qua?ng Ngafi. Vu?ng tự do tư? ven biê?n Qua?ng Nam, Qua?ng Ngafi đến biên giới Việt - La?o, đaf nối liê?n với vu?ng gia?i phóng tây nam Bôlôven cu?a nước bạn.
Trước ti?nh hi?nh Tây Nguyên bị uy hiếp nghiêm trọng, Nava buộc pha?i ra lệnh cho Đơ? Bô pho (De Beaufo?rt) tạm ngư?ng cuộc chiến đấu ở đô?ng bă?ng Liên khu 5, rút một số đơn vị lên tă?ng cươ?ng cho Plây Cu, va? điê?u chi?nh lại lực lượng ở miê?n nam Trung Bộ. Quân Pháp được bố trí tha?nh hai khối lớn. Khối thứ nhất ở Tây Nguyên, 24 tiê?u đoa?n, có nhiệm vu ba?o vệ Plây Cu, va? đê? pho?ng ta tiến xuống phía nam đánh va?o cao nguyên Đắc Lắe. Khối thứ hai ở đô?ng bă?ng, 16 tiê?u đoa?n, ba?o vệ thị xaf Tuy Ho?a, nhưfng vị trí mới chiếm đóng ở Phú Yên, va? la?m lực lượng dự bị ở Nha Trang, Ninh Ho?a. Với cách bố trí mới na?y, có thê? thấy Nava đaf chuyê?n sang da?nh ưu tiên số một cho việc đối phó với ta trên vu?ng rư?ng núi Tây Nguyên. Tuy nhiên, ông ta vâfn chưa tư? bo? kế hoạch Átlăng.
Ở đô?ng bă?ng Bậc Bộ, tư? hạ tuâ?n tháng 12 năm 1953, Liên khu u?y Bộ tư lệnh Liên khu 3, va? Khu u?y, Bộ tư lệnh khu Ta? Ngạn họp ba?n xác định phương hướng, chu? trương tiếp tục tiến công địch trên toa?n địa ba?n. Hội nghị cán bộ đa?ng Liên khu 3 đê? ra 4 mục tiêu: - Tập trung lực lượng cu?a liên khu cu?ng đại đoa?n 320 tiến công đập tan .pho?ng tuyến Sông Đáy, mơ? rộng vu?ng tự đo liên khu nối liê?n với các khu du kích sau lưng địch ở đô?ng bă?ng. - Triệt đê? đánh phá giao thông vận ta?i, uy hiếp hậu phương địch, ngăn chặn tiếp tế cho Điện Biên Phu? va? ca?c chiến trươ?ng khác. - Tích cực phá kế hoạch bắt lính phát triê?n ngụy quân, đâ?y mạnh công tác binh vận la?m tan raf ha?ng nguf quân địch. - Động viên mọi lực lượng tập trung sức ngươ?i, sức cu?a chi viện cho chiến trươ?ng chính Tây Bắc - Điện Biên Phu? va? các chiến trươ?ng khác.
Tháng 1 năm 1954, đại đoa?n 320 tiến công đập tan pho?ng tuyến Sông Đáy, nối liê?n các khu căn cứ Thanh Liêm (Ha? Nam), Ý Yên (Nam Định) với vu?ng tự do ở dông bă?ng Liên khu 3. Sau đó, đại đoa?n tiến sâu va?o đô?ng bă?ng Bậc Bộ, cu?ng với các trung đoa?n 42, 46, 50, 246, 238, các tiê?u đoa?n địa phương ti?nh va? dân quân di( kích tiến công địch trên khắp nhưfng vu?ng quan trọng, phát triê?n các khu du kích, mơ? rộng cơ sơ? cách mạng. Hâ?u hết đươ?ng giao thông thu?y bộ, đươ?ng sắt cu?a địch đê?u bị đánh phá. Trên đươ?ng số 5, con đươ?ng huyết mạch nối liê?n Ha? Nội với ca?ng Ha?i Pho?ng, dân quân du kích Ha?i Dương, đặc biệt la? huyện Kim Tha?nh, đánh nhiê?u trận địa lôi táo bạo. Địch pha?i điê?u ha?ng chục tiê?u đoa?n canh giưf ma? vâfn liên tiếp bị phục kích, có khi giao i? lo?ng tê liệt ha?ng tuâ?n lêf. Bộ đội liên khu du?ng lực lượng nho? nhưng tinh nhuệ tập kích nhưfng hậu cứ cu?a địch, thu được nhiê?u thắng lợi, như trận đột nhập thị xaf ĐÔ? Sơn va? tha?nh phố Nam Định. Các căn cứ va? khu du kích cu?a ta đaf chiếm ba phâ?n tư đất đai vu?ng địch tạm kiê?m soát ở châu thô? sông Hô?ng.
Ở Bi?nh - Trị - Thiên, Cực Nam Trưng Bộ, quân ta đánh mạnh trên các đươ?ng giao thông, lật đô? nhiê?u đoa?n ta?u địch, đập tan nhưfng cuộc ca?n quét, mơ? rộng các căn cứ du kích va? khu du kích, tăng cươ?ng công tác ngụy vận ''thu nhiê?u kết qua?. Tư? nga?y 20 tháng 1 đến nga?y 20 tháng 2 năm 1954, quân ta đaf phá hu?y 17 câ?u, 18 cống tư? Đông Ha? lên Ra?o Quán trên đươ?ng số 9, tiêu diệt va? bức rút 6 vị trí, gia?i phóng hoa?n toa?n huyện Hướng Hóa. Riêng huyện Vinh Linh có tới ba vạn dân sát cánh cu?ng du kích phá hoại câ?u đươ?ng. Tại Thư?a Thiên, bộ đội địa phương va? dân quân du kích chống ca?n thắng lợi giưf vưfng va? mơ? rộng vu?ng căn cứ, tiêu diệt nhiê?u địch. Quân ta co?n đánh địa lôi liên tiếp trên nhiê?u đoạn đươ?ng ở Hương Thu?y, Lăng Cô, Myf Chánh, Phú lộc, Huế - Qua?ng Trị, Huế - Đa? Nẵng... lật đô? ha?ng phục đoa?n ta?u quân sự, môfi lâ?n tiêu diệt tư? 1 trung đội đến 1 tiê?u đoa?n. Chi? riêng trận Lăng CÔ (Thư?a Thiên) quân ta đaf lật đô? 2 đâ?u máy, 19 toa, diệt 400 địch. Trận Phố Trạch (Qua?ng Trị), quân ta tập kích diệt 200 địch, thu 2 đại bác.
Đê? phối hợp với cuộc tiến công ở Tây Nguyên, bộ đội va? du kích Nam Trung Bộ tập kích tha?nh phố Nha Trang, đốt cháy ha?ng triệu lít xăng, đột nhập thị trấn Ninh Ho?a (Khánh Ho?a) gây thiệt hại nặng cho quân địch, đột nhập Suối Dâ?u đốt cháy một kho xăng lớn. Bộ đội địa phương Qua?ng Nam, Phú Yên, Khánh HOA?, Bi?nh Thuận đaf diệt nhiê?u cứ điê?m đại đội, tiê?u đoa?n, tập kích táo bạo va?o La Lung (Phú Yên) diệt trên 1 tiê?u đoa?n, va? tiến sâu va?o vu?ng sau lưng địch tiêu diệt nhiê?u vị trí va? tháp canh. Tư?ng vu?ng rộng lớn được gia?i phóng như Điện Ba?n ở Qua?ng Nam (có trên bốn vạn dân), vu?ng Ho?n Khói va? tây - bắc Khánh Ho?a. Ở Cực Nam Trung Bộ, kết hợp tiến công quân sự với đấu tranh cu?a quâ?n chúng, nhân dân đaf cu?ng trung đoa?n 812 gia?i phóng hai huyện Tánh Linh va? Lương Sơn ở Bi?nh Thuận.
Tại Nam Bộ, tư? giưfa năm 1953, địch buột pha?i rút quân ồ ạt tư? Nam Bộ ra chi viện cho chiến trươ?ng Trung Bộ va? Hạ La?o. Lực lượng âu Phi chi? co?n 3 tiê?u đoa?n không đu? biên chế, trang bị. 12 tiê?u đoa?n ngụy quân mới tha?nh lập kha? năng chiến đấu yếu, tinh thâ?n sút kém. Trung ương Cục chi? thị "chuâ?n bị đón lấy thơ?i cơ" .
Tư? cuối năm 1953 sang nhưfng tháng đâ?u năm 1954, phong tra?o chiến tranh du kích không ngư?ng được giưf vưfng va? phát triê?n. Bộ đội va? du kích tô? chức tha?nh tư?ng phân đội nho? đánh tiêu hao địch trên khắp các vu?ng du kích va? vu?ng tạm chiếm. Các tiê?u đoa?n chu? lực va? bộ đội địa phương đaf có nhưfng trận đánh xuất sắc.
Trong thơ?i gian phối hợp chiê?n đấu với viện Biên Phu?, tại Phân liên khu miê?n Tấy, các lực lượng vuf trang giưf vưfng va? phát triê?n vu?ng gia?i phóng, tiêu diệt va? bức rút trên 1.000 đô?n trại, tháp canh.
Nga?y 24 tháng 2 năm 1954, tiê?u đoa?n 309 phối hợp với bộ đội địa phương huyện Va?m CO? tô? chức phục kích ở Tâ?m Vu, tiêu diệt va? bắt sống toa?n bộ tiê?u đoa?n ngụy 502 va? đại đội Pháp sô? 14, thu nhiê?u vuf khí va? đô? du?ng quân sự. Trận Tâ?m Vu táo bạo, tiêu diệt ''nhanh chóng 4 đại đội địch ban nga?y trên địa hi?nh đô?ng bang, đaf có tiếng vang lớn la?m quân địch khiếp sợ. Tư? đêm nga?y 1 tháng 3 năm 1954, tiê?u đoa?n aol được tăng cươ?ng đại đội 552 ti?nh Bạc Liêu, cu?ng dân quân đu kích tiến ha?nh bao vây quận ly An Biên va? toa?n bộ nhưfng tháp canh tư? quận ly ra Xe?o Rô, du?ng súng cối pháo kích đô?n An Biên, nhă?m kéo quân viện tư? Rạch Giá tới. Nga?y 4, quân địch tại các tháp canh đê?u bị tiêu diệt, bức ha?ng, hoặc chạy trốn. An Biên bị cô lập năm nga?y đêm liê?n. Ta đánh bại nhiê?u đợt quân tăng viện, tiêu diệt hâ?u hết tiê?u đoa?n 552, quân địch ở quận ly liê?u mạng phá vây bo? đô?n tháo chạy.
Ta truy kích diệt một số, bắn chi?m 1 ta?u, bắn ho?ng 1 ta?u Cuối tháng 3 năm 1954, ta tiêu diệt tiếp đô?n Xe?o Rô, gia?i phóng hoa?n toa?n quận an Biên. Nhân '' dân tô? chức một nga?y hội lớn chưa tư?ng có ăn mư?ng chiến thang. Ơ Myf Tho, chi? một đại đội cu?a ti?nh đaf đánh tan một tiê?u đoa?n địch trong trận vận động ở Kênh Bu?i, thu nhiê?u vuf khí với ha?ng chục trung liên, đại liên va? súng cối.
Phân liên khu miê?n Đông đánh 2.133 trận lớn nho?, tiêu diệt va? bức ha?ng 197 đô?n bốt, tháp canh. 4.000 binh lính ngụy raf nguf, trong đó có nhiê?u đại đội, trung đội địch không thê? xây dựng lại. Hệ thống đô?n bốt bị thu hẹp dâ?n, vu?ng du kích va? vu?ng căn cứ cu?a ta nga?y ca?ng mơ? rộng. Chiến khu Đ phát triê?n, phía nam giáp sông Đô?ng Nai, phía bắc giáp đươ?ng 14, phía tây giáp đươ?ng 16. Chiến khu Dương Minh Châu nối liê?n với Định Tha?nh, mơ? sang ca? phía đông sông Sa?i Go?n, phía bâc giáp biên giới Campuchia. Chiến khu Đô?ng Tháp Mươ?i mơ? rộng phía nam xuống sát kênh Nguyêfn Văn Tiếp, phía tây ra tới ven sông Tiê?n, phía đông tới ven sông Va?m CO? Đông, phía bắc lên tới đươ?ng số 1. Ba chiến khu trên cu?ng với một số chiến khu khác va? ha?ng trăm căn cứ vệ tinh, đaf tạo tha?nh một hệ thưfng căn cứ kháng chiến rộng lớn, liên hoa?n, đan xen nhau trên toa?n bộ chiến trươ?ng.
Nam Bộ tiếp tục phát huy cách đánh đặc công nhiê?u sáng tạo va? hiệu qua?, gây kho địch nhưfng tô?n thất to lớn. Bộ .. đội Vifnh Long đột nhập bến ta?u, bắn chi?m va? ho?ng nặng 7 ta?u chiến: Bộ đội biệt động Sa?i Go?n đột nhập kho bom Tân Sơn Nhất, một trong nhưfng kho bom lớn nhất cu?a địch ở Đông Dương, phá hu?y trên aoo tấn bom, tiêu diệt ca? đại đội lính âu Phi ba?o vệ. Bộ đội Ba? Rịa - Chợ Lớn đột nhập khách sạn Ô Cấp, diệt hun một trăm sif quan Pháp va? Myf...
Thực hiện chu? trương phối hợp ác chiến trươ?ng toa?n Đông Dương, toa?n bộ tiê?u đoa?n chu? lực 802 cu?a Phân liên khu miê?n Đông, gô?m 5 đại đội, được điê?u động sang đông Campuchia. Tiê?u đoa?n 302 đaf sát cánh cu?ng bộ đội ítxarắc va? nhân dân bạn phát triê?n chiến tranh du kích, tiêu diệt đô?n An Sông (Prâyveng), đô?n Ta Pang Phóng, tiến công các đô?n Păng Ca? Nhây, Bốt Cho, Ta? Nốt, chống ca?n ở Trắc Tô, diệt va? bật sống nhiê?u địch, thu nhiê?u vuf khí.
Tại Hạ La?o, sau khi gia?i phóng cao nguyên Bôlôven, một bộ phận liên quân Việt - La?o đaf phát triê?n xuống phía nam, phối hợp với bộ đội Itxarắc Campuchia giai phóng Viên Sai, Xiêm Pang, uy hiếp Tung Trung. Ơ miê?n đông Campuchia, quân ti?nh nguyện Việt Nam cu?ng bộ đội Itxarắc gia?i phóng phâ?n lớn Cônhi Pông Cha?m. Căn cứ miê?n đông va? đông bắc Campuchia đaf nối liê?n với vu?ng gia?i phóng Trung, Hạ La?o va? Tây Nguyên cu?a ta.

TRONG khoà?ng thơ?i gian mẶt thàng, kĂ? tư? ngà?y ta hoĂn cuẶc tiẮn cĂng và?o ĐiẶn BiĂn Phù? 'Ắn cuẮi thàng 2 nfm 1954, toà?n bẶ kẮ hoàch ĐĂng XuĂn 1953-1954 'àf 'ược triĂ?n khai trĂn toà?n chiẮn trươ?ng ĐĂng Dương. Với nhưfng 'ơn vì khĂng lớn hoàt 'Ặng Y nhưfng hướng khàc nhau, quĂn và? dĂn ba nước ĐĂng Dương 'àf thực hiẶn 'ược mùc tiĂu 'Ă?u tiĂn, rẮt cơ bà?n, trong kẮ hoàch là? là?m cho lực lượng cơ 'Ặng 'ìch buẶt phà?i phĂn tàn.
Trước khi và?o mù?a khĂ nf?m 1953, Nava 'àf 'ưa lực lượng cơ 'Ặng chiẮn lược và? chiẮn thuẶt lĂn tới 82 tiĂ?u 'oà?n. Với viẶn phàt triĂ?n " àt quĂn 'Ặi quẮc gia liĂn kẮt theo chù? trương cù?a Mỳf, và? quĂn tfng viẶn mới 'ưa tư? Phàp sang, tư? chiẮn trươ?ng TriĂ?u TiĂn vĂ?, Nava 'àf tĂ? chức 'ược 18 binh 'oà?n cơ 'Ặng chiẮn lược, trong 'ò cò 11 binh 'oà?n Ău Phi, 7 binh 'oà?n ngùy. Nava tẶp trung già? nư?a sẮ quĂn cơ 'Ặng, 44 tiĂ?u 'oà?n, Y 'Ă?ng bf?ng BẶc BẶ, trong 'ò cò 7 binh 'oà?n cơ 'Ặng mành 'ược tĂ? chức'' tư? trước, 'Ă? 'Ắi phò với cuẶc tiẮn cĂng cù?a ta trĂn chiẮn trươ?ng chình.
Trong thàng 2 nfm 1954, lực lượng cơ 'Ặng 'ìch 'àf buẶt phà?i phĂn tàn ra nfm nơi:
Tài Trung và? Hà Là?o: cĂ binh 'oà?n cơ 'Ặng ngùy sẮ 51, và? nhưfng tiĂ?u 'oà?n rùt tư? binh 'oà?n cơ 'Ặng sẮ 1, sẮ 5 và? binh 'oà?n cơ 'Ặng dù? Y Bf́c BT (GMI, GM5, GM Pa ra). Nava thà?nh lẶp thĂm mẶt tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m tài xĂn, với tĂn gòi là? "Binh 'oà?n tàn chiẮn trung Là?o" (GOML), và? sau 'ò, mẶt tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m mới tài Xaravan, Hà Là?o.
Tài Thượng Là?o: cò binh 'oà?n cơ 'Tng sẮ 7, tiĂ?u 'oà?n 1 dù? thuẶc 'ìa, tiĂ?u 'oà?n 10 Tao, trung 'oà?n 11 bẶ binh thuẶc 'ìa, tiĂ?u 'oà?n 4 trung 'oà?n 4 bẶ binh thuẶc 'ìa (GM7, 1er BPC, 10è? Tabor, 11è? RIC, 414è? RIC), tiĂ?u 'oà?n 301 khinh quĂn ngùy. Trong sẮ nà?y cò 8 tiĂ?u 'oà?n cơ 'Ặng mới 'iĂ?u tư? Bf́c BT sang. Nava lẶp thĂm hai tẶp 'oà?n cứ. 'iĂ?m Y LuĂng Phabfng và? Mươ?ng Sà?i.
Tài TĂy NguyĂn, cò 5 binh 'oà?n cơ 'Ặng: binh 'oà?n cơ 'Ặng 100 (GMI00) mới tư? TriĂ?u TiĂn vĂ?, binh 'oà?n cơ 'Ặng 21 (GM2 tư? Nam BT ra, binh 'oà?n cơ 'Ặng 11 (Gmii) tư? Bì?nh Trì ThiĂn và?o, càc binh 'oà?n 41, 42 (GM41, GM42) vẮn Y tài chĂf. ThĂm mẶt tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m nưfa 'ang xuẮt hiẶn Y An KhĂ. Tài 'Ă?ng bf?ng LiĂn khu 5 cò 16 tiĂ?u 'oà?n, trong 'ò cò binh 'oà?n cơ 'Ặng sẮ 10 (GMI0) mới tư? Phàp sang. , Tài ĐiẶn BiĂn Phù?: cò binh 'oà?n tàc chiẮn TĂy Bf́c 2 tiĂ?u 'oà?n và? 7 'ài 'Ặi) gĂ?m nhưfng tiĂ?u 'oà?n 'ược lựa chòn trong sẮ nhưfng 'ơn vì ưu tù nhẮt, 'ược coi là? "ngòn giào" (fer de lance) cù?a 'Ặi quĂn viĂfn chinh.
Tài 'Ă?ng bf?ng BĂc BẶ, nơi tẶp trung khẮi cơ 'Ặng - nĂ?i tiẮng cù?a Nava hĂ?i 'Ă?u mù?a khĂ, theo tình toàn cù?a cơ quan tham mưu ta, chì? cò?n lài 3 binh 'oà?n cơ 'Ặng.
PhĂ?n lớn nhưfng 'ơn vì cù?a càc binh 'oà?n nà?y cùfng khĂng cò?n là? cơ 'Ặng, vì? phà?i chia ra 'Ă? bà?o vẶ nhưfng khu vực, tuyẮn 'ươ?ng quan tròng CĂ thĂ? nòi chìn phĂ?n mươ?i trong tĂ?ng sẮ 82 tiĂ?u 'oà?n cơ 'Ặng chiẮn lược và? chiẮn thuẶt cù?a Nava 'àf phĂn tàn khi trẶn 'ành chình chưa nĂ? ra.
Toà?n bẶ lực lượng 'ìch, và? ta, 'Ă?u 'àf triĂ?n khai.
Tới lùc nà?y, cò thĂ? nòi: ThẮ trẶn cù?a ta 'àf hì?nh thà?nh !
Nhưfng hoàt 'Ặng ĐĂng XuĂn cù?a ta và? bàn khĂng chi là?m 'à?o lẶn thẮ bẮ trì cù?a 'ìch trĂn àc chiẮn trươ?ng, mơ? 'Ặng vù?ng già?i phòng tài ViẶt Nam và? Là?o thĂm hà?ng phùc ngà?n kilĂmèt vuĂng, mà? cò?n tào 'iĂ?u kiẶn cho ta tiẮp tùc phàt triĂ?n 'ành 'ìch Y nhiĂ?u hướng, 'f̣c biẶt là? vù?ng 'ìch hẶu Bf́c BẶ, Trung BT và? Nam BẶ.
ĐiĂ?u quan tròng là? nò 'àf tào ra mẶt 'iĂ?m quyẮt chiẮn chiẮn lược tư? lĂu ta hf?ng mong 'ợi. Hà tuĂ?n thàng 11 nfm 1953, Nava nèm xuẮng ĐiẶn BiĂn Phù? 6 tiĂ?u 'oà?n với ỳ 'ình ngfn chf̣n mẶt 1 'ài 'oà?n phù? lùc cù?a ta 'ang tiẮn và?o TĂy Bf́c. Và?o lùc 'ò, Castor chì? là? mẶt cuẶc hà?nh binh thứ yẮu, mẶt nhiẶm vù quĂn sự - chình trì cò tình 'ìa phương, nhf?m giưf nguyĂn tràng tì?nh hì?nh trĂn chiẮn trươ?ng chình với chù? trương phò?ng ngự chiẮn lược cù?a Nava. Chì? ba thàng sau, tư? nhưfng cuẶc 'iĂ?u binh cù?a ta trĂn bà?n cơ? chiẮn cuẶc ĐĂng XuĂn, 'iẶn BiĂn Phù? 'àf trơ? thà?nh nơi quyẮt 'ình vĂn mẶnh chiẮn tranh. TẮt cà? 'Ă?u 'àf chìn muĂ?i cho trẶn 'ành quyẮt 'ình.
Ta 'àf ghì?m chĂn quĂn 'ìch trĂn khf́p càc chiẮn trươ?ng, Nava khĂng cò?n gì? nhiĂ?u 'Ă? cứu nguy cho con nhìm ĐiẶn BiĂn Phù?.
Ngoài trư? nhưfng cuẶc phà?n kìch lè? tè? cù?a 'ìch, chiẮn trươ?ng ĐiẶn BiĂn Phù? suẮt thơ?i gian nà?y hẮu như im f́ng. Toà?n bẶ cĂng cuẶc chuĂ?n bì cù?a ta cho phương àn "'ành chf́c tiẮn chà?y" 'Ă?u giẮu kìn dưới mà?n là ngùy trang 'ược tào nĂn rẮt cĂng phu. CĂnhi binh 'àf hàn chẮ tiẮng mì?n phà 'à bf?ng càch dù?ng nhưfng lượng thuẮc nĂ? nhò? 'f̣t rẮt sĂu. MẶt dĂy xìch khĂ?ng lĂ? 'àf siẮt chf̣t chung quanh cành 'Ắng Mươ?ng Thanh. Đìch khĂng biẮt là? lùc nà?y, ngay 'Ắn chuyẶn rùt lui khò?i 'Ăy, chùng cùfng 'àf hẮt cơ hẶi.
Đà?i TiẮng nòi ViẶt Nam 'ưa tin chiẮn thf́ng rĂ?m rẶ cù?a ta trĂn càc chiẮn trươ?ng, riĂng ĐiẶn BiĂn Phù? thì?nh thoà?ng mới 'ược nhf́c tới với mẶt 'Ăi cuẶc giao chiẮn nhò?. Càc mf̣t trẶn 'iẶn vĂ? BT TĂ?ng tư lẶnh hò?i thfm tin tức 'Ă?u 'ược trà? lơ?i: "ĐiẶn BiĂn Phù? 'ang giam giưf quĂn chù? lực 'ìch 'Ă? tào 'iĂ?u kiẶn cho càc chiẮn trươ?ng tranh thù? thơ?i cơ tiĂu diẶt 'ìch".
Hà tuĂ?n thàng 2 nfm 1954, BT chì? huy chiẮn dìch ra lẶnh cho 308 ngư?ng tiẮn cĂng Y Thượng Là?o, bì mẶt và? nhanh chòng quay vĂ? ĐiẶn BiĂn Phù?.
Tài Mươ?ng Phfng, bĂn cành càì làn cù?a tĂi 'àf xuẮt hiẶn mẶt hẶ thẮng 'ươ?ng hĂ?m nhò?. NĂ chia thà?nh ba nhành 'Ă?ng tĂm, hì?nh rè? quàt, chày xuyĂn và?o trài 'Ă?i, dà?i khoà?ng 300 mèt. MẶt nhành cò 'ươ?ng giao thĂng hà?o nẮi liĂ?n với cơ quan tham mưu cù?a anh Thài. MẶt nhành chày tới nơi tĂi ơ?. MẶt nhành tới chĂf càc 'Ă?ng khì cẮ vẮn. HĂ?m 'ược tình toàn thẮng sức èp cù?a bom 'àn khi nĂ? gĂ?n. Trong hĂ?m, cò nơi hẶi hòp, phò?ng chì? huy tàc chiẮn, nơi liĂn làc thf?ng tới càc 'un vì 'ang chiẮn 'Ắu tài mf̣t trẶn cùfng như với chì? huy trươ?ng chiẮn dìch. cò 'iẶn, bà?o 'à?m là?m viẶc bì?nh thươ?ng ngay cà? khi mày bay 'ìch oanh tàc. Chùng ta 'àf àp dùng mẶt phĂ?n nhưfng kinh nghiẶm chiẮn 'Ắu 'ươ?ng hĂ?m trong chiẮn tranh TriĂ?u TiĂn.
Ngà?y 28 thàng 2, BT chì? huy chiẮn dìch triẶu tẶp hẶi nghì quĂn chình tư? cẮp trung 'oà?n trơ? lĂn 'Ă? kiĂ?m 'iĂ?m cĂng tàc chuĂ?n bì. Theo bào cào cù?a càc 'ơn vì, 'ươ?ng cơ 'Ặng phào và? càc trẶn 'ìa phào 'àf là?m xong, sĂn sà?ng 'òn phào và?o vì trì. TrẶn 'ìa chiẮn hà?o tiẮn cĂng và? bao vĂy cùfng 'àf hoà?n thà?nh, kĂ? cà? trẶn 'ìa cù?a 308 'i chiẮn 'Ắu Y Thượng Là?o khĂng cò 'iĂ?u kiẶn trực tiẮp tham gia xĂy dựng. Càc sơ? chì? huy cùfng như trẶn 'ìa phào 'Ă?u 'ược xĂy dựng kiĂn cẮ, 'ù? sức chìu 'ựng 'àn phào 105, 155 ly, kĂ? cà? 'àn xuyĂn. HẶu phương 'àf gư?i 2.200 quĂn bĂ? sung, và? cò?n chuĂ?n bì thĂm 3.000 thanh niĂn xung phong.
TĂi kẮt luẶn hẶi nghì: ĐĂ? 'Ắi phò với tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m, cò hai càch: MẶt là?, kiĂ?m giưf lực lượng 'ìch Y tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m, và? 'ành mành Y nhưfng nơi 'ìch sơ hơ?.
Hai là?, tiẮn cĂng tiĂu diẶt tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m. TiĂu diẶt 'ược tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m mới gĂy cho 'ìch mẶt cùc diẶn khù?ng hoà?ng, và? mới 'ành bài 'ược cẮ gf́ng lớn nhẮt cù?a 'ìch... TiĂu diẶt tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m là? vẮn 'Ă? tẮt yẮu mà? quĂn 'Ặi ta phà?i trà?i qua. Chùng ta nhẮt 'ình phà?i hoà?n thà?nh nhiẶm vù cho kỳ? 'ược. Bướt và?o giai 'oàn tiẮn cĂng thứ nhẮt, phà?i khẮng chẮ sĂn bay, tiẮn tới triẶt tiẮp tẮ 'ươ?ng khĂng cù?a 'ìch. Phà?i tiĂu diẶt mẶt sẮ trung tĂm 'Ă? khàng ngoài vi, trước hẮt là? phĂn khu bf́c.
Phà?i thươ?ng xuyĂn phàt triĂ?n hoàt 'Ặng nhò?, như: biẶt kìch, phà sĂn bay, tẶp kìch trẶn 'ìa phào và? sơ? chì? huy cù?a 'ìch, phà hù?y kho tà?ng, sàt thương quĂn 'ìch. Phà?i cù?ng cẮ trẶn 'ìa tiẮn cĂng thẶt vưfng chf́c, tìch cực tiĂu diẶt, tiĂu hao quĂn 'ìch khi chùng 'ành và?o trẶn 'ìa cù?a ta... Ta 'ành theo phương chĂm "'ành chf́c tiẮn chf́c"
khĂng cò nghìfa là? khi thơ?i cơ tới, ta khĂng khĂ?n trương chuyĂ?n sang "'ành nhanh, già?i quyẮt nhanh". Nhưng theo phương chĂm nà?o cùfng phà?i bà?o 'à?m "'ành chf́c thàng".
BẮn yĂu cĂ?u 'ược 'Ă? ra 'Ă? già?nh thf́ng lợi cho chiẮn dìch:
- Càn bẶ phà?i cĂ quyẮt tĂm cao.
- Bà?o 'à?m giưf vưfng lực lượng 'Ă? chiẮn 'Ắu liĂn tùc.
- Thực hiẶn cho 'ược hiẶp 'Ă?ng chf̣t chèf.
- Bà?o 'à?m xĂy dựng trẶn 'ìa tiẮn cĂng và? bao vĂy 'ùng yĂu cĂ?u.
Đà?ng ù?y và? BT chì? huy chiẮn dìch chia nhau xuẮng càc 'ơn vì kiĂ?m tra chuĂ?n bì chiẮn 'Ắu, 'f̣c biẶt là? 308 mới tư? chiẮn trươ?ng Là?o trơ? vĂ?.
ĐĂ?u thàng 3 nfm 1954, trong mẶt buĂ?i giao ban, 'Ă?ng chì Hoà?ng XuĂn Tù?y, phù tràch cơ quan thĂng tin bào chì mf̣t trẶn bào cào: Nava vư?a mới cĂng bẮ trong mẶt cuẶc hòp bào: ''ngòn trà?o tiẮn cĂng cù?a ViẶt Minh 'àf lf́ng xuẮng" (La marèc offensive du ViẶt. Minh est ètale). ĐiĂ?u khĂng may cho Nava là? trẶn 'ành chình cù?a chùng ta trong ĐĂng XuĂn nà?y chì? mới sf́p bf́t 'Ă?u !
Ngà?y 4 thàng 3 nfm 1954, Nava lĂn ,thfm ĐiẶn BiĂn Phù? lĂ?n cuẮi cù?ng.
Nava vĂfn tò? ra thẶn tròng. Ăng ta gợi ỳ cho CĂnhi, nĂn 'iĂ?u thĂm 3 tiĂ?u 'oà?n tfng viẶn, lẶp mẶt trưng tĂm 'Ă? khàng trĂn khoà?ng trẮng 5 kilĂmèt giưfa Mươ?ng Thanh - HĂ?ng Cùm và? tào thĂm chươ?ng ngài hĂf trợ cho nhưfng cứ 'iĂ?m Y phìa 'Ăng - bf́c. CĂnhi khĂng tàn thà?nh, với lỳ do tfng thĂm quĂn sèf là?m 'à?o lẶn kẮ hoàch hẶu cĂ?n 'àf trơ? nĂn quà tà?i vì? lùc 'Ă?u chì? dự trù? cho 6 tiĂ?u 'oà?n.
Cò?n mẶt lỳ do quan tròng khoe, CĂnhi khĂng muẮn bì rùt thĂm nhưfng lực lượng tư? 'Ă?ng bf?ng.
Nava nhẮn mành:
- CĂ thĂm mẶt trung tĂm 'Ă? khàng sèf là?m cho 'Ắi phương phà?i 'iĂ?u chì?nh kẮ hoàch, trì? . hoàfn cuẶc tiẮn cĂng. Chì? qua mẶt và?i lĂ?n trì? hoàfn như vẶy là? tới mù?a mưa, trẶn 'ành sèf khĂng xà?y ra.
Đơ? Càt phan 'Ắi: .
- Chì? sợ chùng khĂng tới ! CĂ?n phà?i 'Ă?y chùng tiẮn cĂng 'Ă? kẮt thùc cho sớm.
- Giưf 'ược chứ ? Nava hò?i.
- Cùfng khò khfn, nhưng sèf giưf 'ược nẮu ngà?i cò tư? hai 'Ắn ba tiĂ?u 'oà?n 'Ă? gư?i cho tĂi.
CĂnhi nòi thĂm:
- KhĂng nĂn là?m cho ViẶt Minh thay 'Ă?i quyẮt 'ình.
Cà? tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m, 'Ă?u trĂng 'ợi mẶt chiẮn thf́ng lớn bf?ng phò?ng ngự. Sèf là? mẶt thà?m hòa vĂ? tinh thĂ?n nẮu ViẶt Minh khĂng 'ành!
Thực ra, 'ò khĂng chì? là? ỳ nghìf cù?a CĂnhi, Đơ? Càt và? quĂn Phàp 'Ă?n trù Y ĐiẶn BiĂn Phù?: Trong khi viĂn tĂ?ng chì? huy linh cà?m nhưfng 'iĂ?u khĂng là?nh cĂ thĂ? xà?y ra, thì? tẮt cà? càc tướng tà Phàp Y ĐĂng Dương, 'f̣c biẶt là? nhưfng sìf quan Y bẶ tham mưa cù?a Nava và? CĂnhi, 'Ă?u coi 'Ăy chình là? cơ hẶi bf?ng và?ng 'Ă? 'ành quy quĂn 'oà?n tàc chiẮn ViẶt Minh. PlĂven 'àf bào cào với Chình phù? Phàp sau chuyẮn 'i thì sàt tì?nh hì?nh ĐĂng Dương: "Tòi khĂng tì?m 'ược bẮt cứ ai tò? ra nghi ngơ? vĂ? tình vưfng chf́c cù?a tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m. NhiĂ?u ngươ?i cò?n mong ước cuẶc tiẮn cĂng cù?a ViẶt Minh". Giới quĂn sự Y ĐĂng Dương lẶp luẶn: ngươ?i Phàp 'àf 'i tì?m mẶt trẶn 'ành dà?n trẶn (bataille rangèe) trong suẮt cuẶc chiẮn tranh, thì? lĂ?n nĂy 'àf gf̣p nò Y ĐiẶn BiĂn Phù?!...
Họ chì? lo ta lài khĂng chẮp nhẶn cuẶc 'ò sức như Y Nà? Sà?n. NẮu ta tiẮn cĂng, thì? hò 'Ă?u tin 'Ăy sèf là? trẶn 'ành quyẮt 'ình trong chiẮn tranh. Nhưfng tà?i liẶu chùng ta 'òc sau nĂy 'Ă?u chứng tò?: và?o lùc 'ò, Nava chưa hĂ? muẮn cò mẶt trẶn 'ành quyẮt 'ình.
ĐĂm ngà?y 4 thàng 3 nfm 1954, tài 'Ă?ng bà?ng BẶc BẶ, quĂn ta bì mẶt 'Ặt nhẶp sĂn bay'' Gia LĂm, 'Ắt chày 12 mày bay và? 1 kho xfng.
Hai ngà?y sau, 'Ăm mĂ?ng 6 thàng 3, bẶ 'Ặi 'ìa phương KiẮn An 'Ặt nhẶp sĂn bay Càt Bi, phà hù?y 4 mày bay B.26 và? 6 mày bay Moran. Theo tà?i liẶu cù?a phương TĂy thì? sẮ mày bay bì tiĂu diẶt trong hai 'Ăm 4 và? 6 thàng 3 nfm 1954 là? 22 chiẮn. TĂi gư?i ngay mẶt bức 'iẶn tuyĂn dương cĂng tràng toà?n thĂ? càn bẶ, chiẮn sìf 'àf tẶp kìch sĂn bay Gia LĂm và? Càt Bi "'ành thf?ng và?o nơi trung tĂm quĂn sự cù?a gif̣c Y sàt Hà? NẶi và? Hà?i Phò?ng, 'àf phà hù?y mẶt bẶ phẶn quan tròng khĂng quĂn 'ìch, tào 'iĂ?u kiẶn thuẶn lợi cho nhiĂ?u chiẮn thf́ng sf?p tới trĂn chiẮn trươ?ng toà?n quẮcâ?.
ĐĂm ngà?y 8 thàng 3 nfm 1954, tròng phào 105 và? phào cao xà cù?a ta bắt 'Ă?u và?o chiẮm lìfnh trẶn 'ìa chì? càch Him Lam từ 3 'Ắn 4 kilĂmèt. Ơ mẶt sẮ 'oàn 'ươ?ng gẮp khùc, vĂfn phà?i kèo phào bf?ng tay.
Thà?nh cĂng lớn cù?a 'ợt chuyĂ?n phào nà?y là? kè? 'ìch khĂng hĂ? hay biẮt. Tới lùc 'ò, quĂn 'ìch vĂfn cò?n thưa thẶt tin vĂ? sự cĂ mf̣t cù?a lựu phào ta trĂn chiẮn trươ?ng TĂy Bf́c!
TrĂn 'ươ?ng sẮ 5, cùfng trong 'Ăm ngà?y 8 thàng 3, bẶ 'Ặi ta san phf?ng 13 bẮt và? thàp canh, là?m giàn 'oàn giao thĂng suẮt 'Ăm. PhĂ?n lớn thức fn cù?a con nhẶn ĐiẶn BiĂn Phù? 'ược chuyĂ?n bf?ng 'ươ?ng biĂ?n, rĂ?i tư? cà?ng Hà?i Phò?ng qua 'ươ?ng 5 lĂn Hà? NẶi, và? ròc xuẮng ĐiẶn BiĂn Phù? bf?ng cĂ?u hà?ng khĂng. Đành mành trĂn tuyẮn giao thĂng nà?y, càc chiẮn sìf 'ươ?ng 5'' 'àf trực tiẮp phẮi hợp với ĐiẶn BiĂn Phù?.
NGÀ?Y 11 thàng 3 nfm 1954, chùng tĂi nhẶn 'ược thư cù?a Chù? tìch HĂ"? Chì Minh.
Bàc viẮt:
"Càc chù sf́p ra trẶn. NhiẶm vù càc chù lĂ?n nà?y rẮt to lớn khò khfn nhưng rẮt vinh quang.
Càc chù vừa 'ược chì?nh huẮn chình trì và? quĂn sự, 'àf thu 'ược nhiĂ?u thf́ng lợi vĂ? tư tươ?ng và? chiẮn thuẶt, kỳf thuẶt. NhiĂ?u 'ơn vì 'àf 'ành thf́ng trĂn càc mf̣t trẶn. Bàc tin chf́c rang càc chù sèf phàt huy thf́ng lợi vư?a qua, quyẮt tĂm vượt mòi khò khfn gian khĂ? 'Ă? là?m trò?n nhiẶm vù vè? vang sf́p tới.
Bàc chơ? càc chù bào cào thà?nh tìch 'Ă? thươ?ng nhưfng 'ơn vì và? cà nhĂn xuẮt sf́c nhẮt.
Chùc càc chù thf́ng to.
Bàc hĂn càc chù ".
LẶnh 'Ặng viĂn toà?n thĂ? càn bẶ, chiẮn sìf mơ? cuẶc tiẮn cĂng và?o tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m ĐiẶn BiĂn Phù? 'àf 'ược gư?i tới càc 'ơn vì:
"ChiẮn dìch ĐiẶn BiĂn Phù? sf́p bf́t 'Ă?u! ĐĂy là? chiẮn dìch cĂng kiĂn quy mĂ lớn nhẮt trong lìch sư? quĂn 'Ặi ta tư? trước tới nay... Đành thf́ng Y ĐiẶn BiĂn Phù?, chùng ta sèf phà tan kẮ hoàch Na va hiẶn 'àf bì thẮt bài nf̣ng nĂ?, sèf giàng mẶt dò?n chì tư? và?o Ăm mưu mơ? rẶng chiẮn tranh cù?a bòn 'Ắ quẮc Phàp - Mỳf. ChiẮn dìch ĐiẶn BiĂn Phù? thf́ng lợi sèf cĂ mẶt à?nh hươ?ng vang dẶi trong nước và? ngoà?i nuu sèf là? mẶt cẮng hiẮn xứng dàng và?o phong trà?o hò?a bì?nh thẮ giới dò?i chẮm dứt chiẮn tranh Y ViẶt - MiĂn - Là?o...
Giơ? ra trẶn 'àf 'Ắn!
TẮt cà? càc càn bẶ và? chiẮn sìf, tẮt cà? càc 'ơn vì, tẮt cà? càc binh chù?ng hàfy dùfng cà?m tiẮn lĂn, thi 'ua lẶp cĂng, giẶt là cơ? "QuyẮt chiẮn QuyẮt thf́ngâ? cù?a HĂ"? Chù? tìch".
Ngà?y 10 thàng 3 nfm 1954, Chình phù? ViẶt Nam dĂn chù? cẶng hò?a 'àf chình thức nhẶn lơ?i mơ?i tham dự HẶi nghì Giơnevơ bà?n vĂ? chiẮn tranh TriĂ?u TiĂn và? ĐĂng Dương, sèf khai màc và?o ngà?y 26 thàng 4 nfm 1954. Nava 'àf tư?ng khuyĂn Chình phù? Phàp chì? ngĂ?i và?o bà?n 'à?m phàn sau khi 'àf già?nh mẶt chiẮn thf́ng lớn trĂn chiẮn trươ?ng. Nước Phàp khĂng thĂ? tới hẶi nghì Tứ Cươ?ng với hai bà?n tay trắng.
Thơ?i gian 'ang dĂ?n Nava 'Ắn chĂn tường.

CHƯƠNG TÁM
MỞ CỬA
CHO tới giơ? phút na?y có thê? thấy Nava quá tự tin, quá lệ thuộc va?o ba?n kế hoạch nô?i tiếng cu?a mi?nh! Kế hoạch đó buộc Nava pha?i giưf vưfng thế pho?ng ngự chiến lược va? không được phép thua trên chiến trươ?ng miê?n Bắc Đông Dương trong Đông Xuân 1953-1954. Nava đaf nhanh chóng ngăn chặn tất ca? các hướng tiến quân cu?a ta bă?ng nhưfng con nhím, tránh né nhu?ng cuộc giao chiến lớn. Nava khống nhận ra các mufi tiến công đó đê?u nhă?m mục đích chu? yếu la? phân tán khối chu? lực chiến lược cu?a ông ta ở đô?ng bă?ng Bắc Bộ, một phâ?n la? đê? ba?o vệ cho ba ti?nh tự do Liên khu 5. Tất ca? đê?u chuâ?n bị cho trận đánh quyết định ở Điện Biên Phu?. Khi Nava tươ?ng nhưfng cuộc tiến công cu?a ta đaf lên tới mức cao nhất va? đang trên đa? ta?n lụi, thi? ở chiến trươ?ng chính cuộc tiến công chiến lược cu?a ta bắt đâ?u.
Ta chu? trương tiếp tục đa?nh mạnh ở các chiến trươ?ng phối hợp, ki?m chân nhưfng bộ phận quân địch đaf phân tán tới đây, cho tới khi hoa?n tất nhiệm vụ trên mặt trận chính. Vê? chiến lược, ta đaf thắng địch một bước. Tuy nhiên, kết qua? chiến cục Đông Xuân sef hạn chế nếu không gia?nh được thắng lợi trên chiến trươ?ng chính, thậm chí có thê? trơ? tha?nh thất bại nếu quân địch thực hiện được ý đô? tận dụng ưu thế pho?ng ngự tại Điện Biên Phu? đánh quy một số đại đoa?n chu? lực cu?a ta.
Đây la? trận công kiên lớn nhất trong lịch sư? quân đội ta. Một tập đoa?n cứ điê?m với 12.000 quân được trang bị tới mức tối đa. Lực lượng na?y sef co?n tăng thêm. Nếu ke? địch nhi?n thấy vấn đê?, chúng vâfn có thê? rút quân tư? Mươ?ng Sa?i, tư? Luông Phabăng, nơi sức ép cu?a ta đa? gia?m, vê? Điện Biên Phu?. Va? ngay với số quân địch hiện có, liệu ta có gia?i quyết được không! Ta đaf ti?m ra một cách đánh thích hợp với tri?nh độ bộ đội. Nhưng pha?i kiê?m nghiệm nó trên thực tế chiến trươ?ng. Mặc du? trận đánh đaf được chuâ?n bị với tinh thâ?n trách nhiệm cao nhất, ta đaf nhi?n rof nhưfng yếu tố tất thắng, nhưng vâfn pha?i đê? pho?ng nhưfng ru?i ro ma? ngươ?i trong cuộc thươ?ng khi không thê? tính trước. Trong trận công kiên na?y, vê? so sánh lực lượng tham chiến, quân địch vâfn la? ke? chiếm ưu thế. Yvơ Gra sau na?y đaf viết: ''Va?o lúc Việt Minh mơ? cuộc tiến công ở Điện Biên Phu?, so sánh lực lượng không pha?i la? bất lợi cho quân đô?n trú ở tập đoa?n cứ điê?m, theo cánh đánh giá "một chọi hai'' đối với một đội quân ở vị thế pho?ng ngự la? chuyện bi?nh thươ?ng. Khi đó, ngươ?i ta có thê? nghif một cách có lý la? binh đoa?n tác chiến cu?a đại tá Đơ? Cát sef thắng trong trận đánh, va? châu nhắn ông ta sef thắng, mặc du? bị thất thế vi? cô lập, nếu ông ta không mắc nhưfng lôfi lâ?m trong sự chuâ?n bị va? điê?u ha?nh cu?a mi?nh".
Nước Pháp hâ?u như không co?n đu? sức chịu đựng gánh nặng chiến tranh Đông Dương. Cuộc chiến sang năm thứ chín đaf chứng to? Pháp chi? co?n cách duy nhất la? ti?m một "lối thoát danh dự", nếu không muốn dâng Đông Dương cho Myf. Thơ?i gian na?y ở tất ca? các cấp bộ trong quân đội viêfn chinh Pháp đê?u có cố vấn Myf. Ngươ?i Myf có thê? đến bất cứ nơi na?o kiê?m tra ti?nh hi?nh không câ?n sự chấp thuận cu?a tô?ng chi? huy. Nội dung "lối thoát" cu?a Pháp tu?y thuộc va?o trận đánh trên chiến trươ?ng Điện Biên Phu?. Chúng ta câ?n hết sức cố gắng gia?nh một chiến thắng quyết định trước khi Myf trực tiếp can thiệp va?o chiến tranh Đông Dương. Trận đánh na?y đaf có thêm một nội dung mới, đặt ra cho quân va? dân ta một trách nhiệm chính trị mới.
Nhiệm vụ cu?a bộ đội ta trong đợt tiến công thứ nhất la? tiêu diệt ba trung tâm đê? kháng: Him Lam, Đô?i độc lập, Ba?n Kéo, ba?o vệ cho tập đoa?n cứ điê?m ở hướng bâc va? đông bắc, ngăn chặn quân ta tư? hai trục đươ?ng Lai Châu - Điện Biên Phu? va? Tuâ?n Giáo - Điện Biên Phu? tiến va?o cánh đô?ng Mươ?ng Thanh. .
Các đơn vị đê?u mong mo?i được đánh trận mơ? ma?n. Ca? 308 va? 316 đaf tra?i qua nhưfng trận truy kích đươ?ng da?i ha?ng trăm kilômét, lực lượng ít nhiê?u bị tiêu hao. 312 tuy pha?i tham gia kéo pháo, la?m đươ?ng va? xây dựng trận địa khá mệt nhọc, nhưng lực lượng co?n nguyên vẹn, được Bộ chi? huy Mặt trận chọn la?m đơn vị chu? công mơ? ma?n chiến dịch.
Các đơn vị được bố trí như sau: Đại đoa?n 312 (thiếu trung đoa?n 165 tiến công tiêu diệt trung tâm đế kháng Him lam. Trung đoa?n 165 (312) va? trung đoa?n 88 (308) tiêu diệt trung tâm đê? kháng Đô?i Độc I.ập. Trung đoa?n 36 (308) tiêu diệt trung tâm đê? kháng Ba?n Kéo. Trung đoa?n 57 (304) kiê?m chế pháo binh địch ở Hô?ng Cúm.
Đại đoa?n công pháo 351 tập trung toa?n bộ ho?a lực pháo binh trực tiếp yê?m hộ cho bộ binh tiến công, kiê?m chế pháo binh địch, tập kích va?o cơ quan chi? huy ở Mươ?ng Thanh, sân bay va? các kho ta?ng.
Lúc đâ?u, ta chu? trương đánh ca? Him Lam va? đô?i Độc lập trong một đêm, sau đó sef tiêu diệt nốt trung tâm co?n lại la? Ba?n Kéo. Đánh ca? hai nơi có lợi la? phân tán được ho?a lực chi viện cu?a tập đoa?n cứ điê?m. Nhưng khi tính toán cụ thê?, thấy không đu? sơn pháo 75 ly đi cu?ng một lúc với hai đơn vị xung kích, Bộ chi? huy chiến dịch quyết định đánh Him Lam trước, ngay sau đó khuyê?n pháo sang cho đơn vị đánh đô?i Độc lập va?o đêm hôm sau.
Trung tâm đê? kháng Him Lam nă?m ở phía đông bắc, trên con đươ?ng 41 tư? Tuâ?n Giáo va?o, có nhiệm vụ ba?o vệ tập đoa?n cứ điê?m tư? xa. Địch coi đây sef la? hướng tiến công chính cu?a bộ đội ta. Do tính chất quan trọng cu?a vị trí, chúng đaf bố trí tại Him Lam một tiê?u đoa?n 750 ngươ?i thuộc bán lưf đoa?n lê dương 13. Lá cơ? cu?a bán lưf đoa?n mang do?ng chưf Bir Hakeim quang vinh, nơi nó đaf bị quân đội phát xít Đức bao vây khi đang la?m nhiệm vụ ba?o vệ cho tập đoa?n quân 8 cu?a Anh rút lui tại Li bi, trước cuộc truy đuô?i cu?a tướng Đức Rommel. Quân Đức nhiê?u lâ?n kêu gọi nó đâ?u ha?ng. Nhưng sau khi tập đoa?n quân 8 đi thoát, nó vâfn ti?m được cách phá vơf vo?ng vây trơ? vê? tiếp tục chiến đấu.
Trung tâm Him Lam gô?m ba cứ điê?m có công sự tương đối vưfng chắc; một lưới lư?a mạnh bố tri? rất câ?n mật, vư?a yê?m hộ lâfn cho nhau, vư?a ngăn chặn mọi con đươ?ng ta có _ thê? tiến va?o; một hệ thống công sự phụ gô?m dây thép, vật chươ?ng ngại va? bafi mi?n, có nơi rộng đến hơn 100 mét. Lực lượng ba?o vệ căn cứ được trang bị súng có kính ngám điện tư? phát hiện mục tiêu ban đêm. Him Lam được trọng pháo 105 va? 155 ở Mươ?ng Thanh va? Hô?ng Cúm yê?m hộ theo một kế hoạch ho?a lực da?y đặc. Đoạn đươ?ng 41 nối liê?n Him Lam với khu trung tâm đaf mơ? rộng ba?o đa?m cho mọi phương tiện cơ giới hoạt động. Lực lượng dự bị với xe tăng, pháo binh va? không quân chi viện, săfn sa?ng tiến ha?nh pha?n kích trong trươ?ng hợp Him Lam bị tiến công. Tất ca? nhưfng ngươ?i tới thăm vị trí đê?u khen công tri?nh pho?ng ngự được bố trí hoa?n ha?o. Hai nga?y trước khi diêfn ra trận đánh, đô?ng chí Sơn Ha?, trươ?ng ban quân báo cu?a đại đoa?n 312 tô? chức một trận đột kích táo bạo va?o trung đội địch ca?nh giới ở Him Lam, bất vê? một viên trung úy ngươ?i Đức bị thương nặng. Sau khi được ta tận ti?nh cứu chưfa, viên trưng úy đa? cho ta biết vê? hệ thống ho?a lực ở Bêatơrixơ, đặc biệt la? cứ điê?m 1, nơi đại đội 9 cu?a y đóng quân. Y tha?nh thật khuyên ta "không nên đánh va?o Bêatơrixđ'', vi? đây la? trung tâm đê? kháng mạnh nhất cu?a tập đoa?n cứ điê?m.
Nhược điê?m cu?a Him Lam la? một vị trí đột xuất, nă?m cách phân khu trung tâm 2,5 kilômét. Khoa?ng cách na?y cho phép ta tập trung sức mạnh câ?n thiết, cô lập nó trong một thơ?i gian nhất định đê? tiêu diệt. Nếu trận đánh kết thúc trong đêm, kha? năng tăng viện cu?a quân địch có thê? loại trư?.
Đê? ba?o đa?m nguyên tắc "trận đâ?u pha?i thắng", tham mưu đaf bố trí một lực lượng mạnh hơn quân địch gấp 3 lâ?n, nếu kê? ca? lực lượng dự pho?ng, gấp 5 lâ?n, có kế hoạch pho?ng pháo, pho?ng không, pho?ng địch pha?n kích, dự kiến các ti?nh huống cơ ba?n va? cách xư? lý trong quá tri?nh diêfn biến chiến đấu. Cônhi tác kiê?m tra được thực hiện ti? mi?. .
Ho?a lực pháo cu?a ta nhi?n chung không mạnh hơn địch, nhưng nếu tập trung va?o một số mục tiêu nhất định, cufng đu? mang lại sự bất ngơ?. Hơn thế, trư? pháo cao xạ, tất ca? pháo nặng đê?u được bố trí phân tán trong nhưfng căn hâ?m kiên cố, trên thế cao. Pháo cu?a ta nă?m trên sươ?n núi đối diện với Mươ?ng Thanh nhưng ngụy trang kín đáo, lại có nhưfng trận địa gia? đánh lạc hướng quân địch, nên chúng rất khó pha?n pháo hoặc du?ng máy bay oanh tạc hiệu qua?. Va? các khâ?u pháo cu?a ta tuy bố trí phân tán, nhưng khi tác chiến vâfn ban tập trung được va?o nhưfng mục tiêu chi? định.
Với cách đánh đaf lựa chọn, ta có thê? tập trung sức mạnh va?o nhưfng vị trí quyết định trong nhưfng thơ?i điê?m quyết định, điê?u ma? mọi ngươ?i chi? huy quân sự đê?u mơ ước, cufng la? điê?u Đơ? Cát không thê? la?m được ngay tư? khi co?n toa?n bộ binh lực trong tay. Đó chính la? điê?u kiện tất thắng cu?a ta. Nhưfng đươ?ng chiến ha?o sef giúp cho bộ đội tiếp cận đô?n địch, bớt bị tiêu hao khi không co?n giưf được thế bất ngơ?. Nhưng riêng ở Him Lam, ta không thê? đâ?y đươ?ng ha?o va?o giáp tất ca? các cứ điê?m vi? hướng chu? yếu bị do?ng sông Nậm Rộm nă?m cat ngang.
Lực lượng trực tiếp tiến công Him Lam la? ba tiê?u đoa?n. Trung đoa?n 141 sư? dụng một tiê?u đoa?n đánh cứ điê?m số 1, một tiê?u đoa?n đánh cứ điê?m số 2, một tiê?u đoa?n la?m dự bị. Trung đoa?n 209 sư? dụng một tiê?u đoa?n tiêu diệt cứ điê?m số 3, một tiê?u đoa?n la?m nhiệm vụ dự bị, một tiê?u đoa?n chặn quân địch pha?n kích trên đươ?ng 41.
Khi xem ba?n sơ đô? Him Lam, tôi liên tươ?ng tới Đô?n Pheo trong chiến dịch Ho?a Bi?nh. Lịch sư? đang lặp lại. Đô?n Pheo cufng do một tiê?u đoa?n cu?a bán lưf đoa?n lê dương 13 chiếm đóng, va? cufng gô?m ba qua? đô?i có địa hi?nh tương tự. Mươ?i lăm tháng trước, trung đoa?n 102 không hoa?n tha?nh nhiệm vụ tiêu diệt Pheo. Thất bại na?y trơ? tha?nh cái hận cho đơn vị công kiên rất gio?i cu?a 308. Sau trận đánh, ta đaf ti?m hiê?u kyf nguyên nhân. Không pha?i do địch quá mạnh, ma? do 102 rất chu? quan khi nhận nhiệm vụ. Nhưng lâ?n na?y có nhiê?u điê?m mới câ?n chú ý. So với Pheo, Him Lam mạnh hơn mọi mặt, vê? cấu trúc, vê? ho?a lực, lại la? một bộ phận nă?m trong hệ thống tập đoa?n cứ điê?m ma? ke? địch pha?i ba?o vệ bă?ng mọi giá. Ngay trong trận mơ? ma?n chiến dịch, 312 đaf gặp bán lưf đoa?n lê đương 13 !
Tôi đaf nhắc anh Lê Trọng Tấn pha?i tiến ha?nh công tác chuâ?n bị hết sức chu đáo vi? ke? địch đaf có nhiê?u tháng trơ?i cu?ng cố, chuâ?n bị đón đợi cuộc tiến công cu?a ta.

ĐÊM 11 tháng 3, bộ đội 312 tiến ha?nh đa?o trận địa xuất phát xung phong. Các chiến ha?o trước đó vâfn nă?m â?n mi?nh dưới tán cây rư?ng, nhưfng chôf trống đê?u được ngụy trang câ?n thận, nay đô? xuống cánh đô?ng đâm thă?ng va?o cứ điê?m địch. Lúc na?y địch mới biết trận đánh nhâm va?o Him Lam sắp bắt đâ?u. Suốt nga?y 12, địch cho máy bay, đại bác ba?n phá các cư?a rư?ng, nơi chúng nghi ngơ? có quân ta, .va? đưa bộ binh, xe u?i đất ra san lấp trận địa chiến ha?o ta vư?a đa?o.
Cônhi đaf có mặt kịp thơ?i ở Điện Biên Phu?. Cônhi ba?n với Đơ? Cát cách sư? dụng lực lượng pha?n kích khi bị tiến công, rô?i tới Him Lam kiê?m tra lại công tri?nh pho?ng ngự va? động viên binh lính. Khi chiến đakôta nô? máy, Cônhi ngô?i trong máy bay giơ tay vâfy cha?o Đơ? Cát thi? nhưfng trái đạn lao xuống đươ?ng băng. Một chiếc Moranc bu?ng cháy, một chiến khác gafy cánh. Trong lúc mọi ngươ?i nă?m rạp trên mặt đất, viên phi công mơ? hết ga thoát kho?i đươ?ng băng. Cônhi chưa biết mi?nh đang vifnh biệt con nhím Điện Biên Phu?, vi? tư? nga?y sau đó môfi lâ?n xuống sân bay Mươ?ng Thanh la? một lâ?n đu?a giơfn với tư? thâ?n.
Nhưfng chiếc máy bay trực chiến vội cất cánh bắn vu vơ vi? không biết nhưfng trái đạn bôfng lại tư? đâu xuất hiện. Theo Giuyn Roa, nhưfng chuyên gia chụp a?nh bă?ng máy bay trinh sát gio?i nhất ở Triê?u Tiên đaf được đưa sang Đông Dương. Họ khuyên ngươ?i Pháp nên chụp cu?ng lúc ca? hai loại phim ma?u va? đen trắng, hoặc du?ng tia hô?ng ngoại. Nhưfng chiếc Bearcat đaf liê?u chết bay la? các mo?m núi đê? la?m việc na?y. Nhưng cho tới nga?y 18 tháng 2, vâfn chưa phát hiện được một trận địa pháo na?o dưới tán cây rư?ng.
Đêm 12, đại đoa?n 312 tiếp tục đa?o trận địa xuất phát xung phong.
Sáng 13 tháng 3 năm 1954, tôi đến cơ quan tác chiến sớm hơn thươ?ng lệ. Các pho?ng trong đươ?ng hâ?m đê?u sáng ánh đe?n. Trong nhưfng Ô nho? khoét va?o vách hâ?m, cán bộ trợ lý tác chiến đaf ngô?i bên máy điện thoại bắt thă?ng tới tư?ng đại đoa?n va? pháo binh. Trên mặt mọi ngươ?i lộ ve? trang nghiêm, săfn sa?ng đi va?o trận đánh.
Các đô?ng chí trong Đa?ng u?y, Bộ chi? huy chiến dịch, cục trươ?ng Tác chiến cufng đaf có mặt ở pho?ng họp nă?m ở nơi gặp nhau giưfa ba nhánh đươ?ng hâ?m. Mơ? đâ?u buô?i giao loan, cục trươ?ng Tác chiến Trâ?n Văn Quang báo tin nga?y 12 tháng 3, Nava đaf cho quân đô? bộ lên bơ? biê?n Quy Nhơn, tiếp tục thực hiện đợt hai chiến dịch átlăng.
Quyết định na?y hă?n có được tính toán. Mu?a khô 1953-1954 sắp kết thúc, Nava thấy mi?nh đaf lơf nhiê?u nước cơ?. Cuộc ha?nh binh Ha?i ly không ba?o vệ được Lai Châu va? Thượng La?o. Lực lượng cơ động mạnh chưa tư?ng cú tập trung ở đô?ng bă?ng Bắc Bộ đaf bị phân tán trên khắp ác chiến trươ?ng. Nava bắt đâ?u hoa?i nghi sức mạnh cu?a con nhím Điện Biên Phu? tư? khi có nhưfng tin tức đáng tin cậy: ''Việt Minh mới nhận được pháo cao xạ 37 milimét, có thê? ca? trọng pháo va? nhưfng dụng cụ chiến tranh cơ giới hóa". ông ta chi? co?n mong cuộc tiến công sef không nô? ra. Kê? ca? trong trươ?ng hợp may mắn đó mu?a khô na?y, Nava cufng đaf bị thua thiệt quá nhiê?u! Chưa có tô?ng chi? huy na?o cu?a quân viêfn chinh Pháp nuôi nhiê?u tham vọng như Nava. Va? cufng chưa một ai ngay tư? bước khơ?i đâ?u đaf nhanh chóng lâm va?o thế bế tắc đến như vậy. Nava buộc pha?i la?m gi? đê? cứu vafn ti?nh hi?nh trước khi nó trơ? nên xấu hơn. Nếu chiếm được ba ti?nh tự do miê?n Trung, Nava sef la?m được một việc ma? tất ca? nhưfng ngươ?i tiê?n nhiệm chưa dám nghif tới. Nava sef có vật đối trọng ngay ca? khi quân Pháp thua trận ở Điện Biên Phu?. Đợt hai chiến dịch Atlăng chính la? cái có thê? đem lại cho Nava cơ may cuối cu?ng.
Như một con bạc khát nước, Nava dô?n tất ca? vốn liếng co?n lại va?o canh bạc átlăng !
Tôi vui ve? nói: - Đây la? một tin mư?ng. Chu?ng ta nhất định sef thắng lớn !
Anh Lê Liêm xuống 312 dự cuộc họp đa?ng u?y đại đoa?n trước trận đánh mới trơ? vê?, nói tinh thâ?n bộ đội rất. tốt, tư?ng tô? ba ngươ?i, tư?ng chiến sif đê?u viết quyết tâm thư hứa kiên quyết hoa?n tha?nh nhiệm vụ. Bộ tư lệnh đại đoa?n. đaf chia nhau xuống các đơn vị. Đại đoa?n trươ?ng xuống trung đoa?n 209, chính ủy xuống trung đoa?n 141, đại đoa?n phó đi cu?ng trung đoa?n 165, đơn vị sef phối thuộc với 308 đánh đô?i độc lập:
Anh Đặng Kim Giang nói đạn va? gạo trong các kho đaf đu? cho đợt 1.
Anh Hoa?ng Văn Thái cho biết ti?nh hi?nh địch trong nga?y 12 chưa có gi? thay đô?i, va? đêm qua 312 đaf lợi dụng sương mu? đa?o lại trận địa xuất phát xung phong.
Mọi công việc chuâ?n bị cho trận đánh chiê?u nay đaf hoa?n tất. Tôi trơ? vê? hâ?m chi? huy.
Nga?y 13 tháng 3 năm 1954 đối với tôi la? một nga?y rất da?i.
Trước mặt tôi la? tấm ba?n đô? Điện Biên Phu? tra?i rộng. Bên cạnh, có ba?n yếu đô? ho?a lực pháo ghi số lượng đạn đại bác được phê chuâ?n cho trận đánh mơ? ma?n: 2.000 viên ! .
Trước giơ? nô? súng co?n hai mối lo: Trung đoa?n 141, la?m nhiệm vụ ở hướng chu? yếu có vượt qua sông Nậm Rốm an toa?n không! Cuộn chiến đấu sef tiếp diêfn trong tung thâm ra sao giưfa bộ đội ta va? nhưfng tên lính trong bán lưf đoa?n lê đương 13 ?...
Tôi gọi điện thoại cho trung đoa?n trươ?ng trung đoa?n lựu pháo 45, ho?i:
- Pháo binh đaf đo đạc, tính toán kyf, có thê? ban nhanh, bắn mạnh, bắn chính xác ngay tư? nhưfng loạt đạn đâ?u không ? .
- Báo cáo, được ạ.
Nhưng sau đó, trung đoa?n trươ?ng pháo binh lại nói tiếp:
Thưa đô?ng chí, pháo binh ta chưa có điê?u kiện chuâ?n bị bắn theo phương pháp tinh mật, nhưng số liệu đo đạc nhiê?u lâ?n, ba?o đa?m độ chính xác cao. Chúng tôi đaf chuâ?n bị đạn rất câ?n thận. Môfi đại đội chi? câ?n bân một viên, quan sát kết qua?, hiệu chi?nh, rô?i chuyê?n sang bắn hiệu lực ngay !
- Tốt ! Đô?ng ý cho môfi đại đội bắn thư? 2 viên trước giơ? G, ba?o đa?m thơ?i gian chi?nh pháo. - Tôi nói tiếp.
Máy bay địch lại lô?ng lộn trút bom xuống các cư?a rư?ng. Nhưfng đươ?ng ha?o nhâm va?o các cứ điê?m xuất hiện lâ?n thứ hai khă?ng định trận đánh Him Lam sắp bắt đâ?u.
8 giơ? sáng, 2 máy bay đakôta vư?a hạ cánh xuống sân bay bị trúng ngay đạn sơn pháo cu?a ta, bốc cháy.
10 giơ? 30, súng cối 120 ly bát đâ?u bắn thư?. Một chiếc đakôta thứ ba nă?m trên sân bay bị gafy đôi.
Ngay sau đó, ca?c đa?i quan sát cu?a pháo binh va? 312 dô?n dập báo cáo: bộ binh va? 2 xe tăng tư? Mươ?ng Thanh tiến ra, đánh va?o trận địa xuất phát xung phong cu?a ta.
Địch vâfn lặp lại công việc đaf la?m hôm trước. Cu?ng lúe, tư lệnh pháo binh va? tư lệnh 312 đê? nghị Bộ chi? huy Mặt trận cho một bộ phận lựu pháo 105 bắn chặn quân địch, ba?o vệ đươ?ng ha?o xuất phát xung phong.
Nếu đê? địch chiếm trận địa xuất phát xung phong, du?ng xe u?i đất. lấp hết nhưfng cươ?ng ha?o, chiê?u nay bộ đội đánh va?o Him Lam sef gặp khó khăn trong quá tri?nh tiếp cận. Ta định giưf bí mật ho?a lực 105 đến gâ?n giơ? nô? súng va?o buô?i chiê?u, nhưng trong ti?nh hi?nh na?y câ?n cho anh cm phát ho?a sớm. Tôi ra lệnh kết hợp với hiệu chi?nh pháo 105, bắn 20 phát va?o Him Lam.
Đại đoa?n 351 báo cáo: trư? 2 phát đâ?u không trúng mục tiêu, 18 phát'' sau đê?u rơi va?o Him Lam, phá vơf nhiê?u công sự, khói pháo đang tru?m lên đô?n địch. Bọn địch tư? Mươ?ng Thanh ra tháo chạy co?n nhanh hơn ca? xe tăng.
Lát sau, anh Lê Trọng Tấn báo cáo, trên đô?n Him Lam có nhưfng tên lính tư? trong công sự bo? ra quan sát nhưfng điê?m nô? cu?a pháo ta, phắc chúng đaf biết đó la? pháo 105:
Tôi nói:
Địch sớm mất tinh thâ?n, bộ đội tiến công chiê?u nay ca?ng thuận lợi ! Trận địa Him Lam trơ? lại im ắng.
Riêng máy bay địch tiếp tục lượn vo?ng trên bâ?u trơ?i, thi?nh thoa?ng lao xuống ba?n va?o rư?ng cây. Tiếng rú rít cu?a máy bay như nói lên sự hốt hoa?ng cu?a địch trước một tai họa đang tiến đến gâ?n ma? chúng không có cách na?o ngăn lại.
Trưa nay, đô?ng khí Kiê?m, anh nuôi cu?a cơ quan tác chiến, đaf chuâ?n bị cho môfi ngươ?i một xuất cơm đê? ăn ngay tại hâ?m.
Tôi ca?m thấy thơ?i gian đi quá chậm.
15 giơ?, các đơn vị cu?a 312 bắt đâ?u tiến ra trận địa xuất phát xung phong.
Mufi tiến quân cu?a 209 ở hướng phụ, do trung đoa?n trươ?ng Hoa?ng Câ?m va? chính u?y Trâ?n Quân Lập chi? huy, có đươ?ng ha?o ngụy trang kín đáo không gặp trơ? ngại. 16 giơ? 30, tiê?u đoa?n 130 đaf áp sát cứ điê?m số 3.
Ở hướng chu? yếu, hai tiê?u đoa?n 428 va? 11 cu?a trung đoa?n 141, do trung đoa?n trươ?ng Quang Tuyến va? chính u?y Mạc Ninh chi? huy, pha?i vượt qua sông Nậm Rộm va? đoạn đươ?ng trống tra?i tư? bơ? sông đến đô?n địch bị pháo bân chặn, một số chiến sif thương vong.
Hai chiếc câ?u ngâ?m công binh bắn qua sông đaf bị đại bác bắn ho?ng. Ở nhưfng bến vượt, mặc pháo địch, cán bộ đại đội vâfn đứng bên bơ? sông động viên bộ đội nhanh chóng lội qua. Đại đội trợ chiến cu?a tiê?u đoa?n 428 bị pháo địch tru?m lên đội hi?nh. Đại đội trươ?ng, đại đội phó hy sinh, một khâ?u ĐKZ bị ho?ng. Toa?n đại đội vâfn kiên quyết tiến va?o chiếm lifnh trận địa. Tiê?u đoa?n 428 có mặt tại vị trí xuất phát xung phong cứ điê?m số 2 đúng thơ?i gian.
Trơ?i đaf hoa?ng hôn. Chiếc máy bay xuất kích cuối cu?ng trong nga?y tư? Ha? Nội đaf quay vê?. Các đa?i quan sát báo cáo sương mu? xuống môfi lúc một nhiê?u. Đơn vị tiến công đê? nghị cho nô? súng sớm hơn giơ? quy định.
Tôi gọi điện thoại cho Bộ tư lệnh Pháo binh:
- Pháo binh đaf săfn sa?ng chưa ! ..
Quyền tư lệnh Đa?o Văn Trươ?ng tra? lơ?i :
Báo cáo, tất ca? đê?u sẵn sa?ng, chi? co?n chơ? lệnh Bộ chi? huy. - Bộ chi huy Mặt trận đô?ng ý với đê? nghị cu?a bộ binh cho nô? súng sớm. Tôi hạ lệnh trận mơ? ma?n chiến dịch lịch sư? bắt đâ?u. Pháo binh bắn trúng, bắn thật mạnh, cấp tập !
Cu?ng lúc toa?n bộ lực lượng pháo binh cu?a ta, 40 khâ?u pháo cơf tư? 75 đến 120 milimét, đô?ng loạt nha? đạn.
Lúc đó la? 17 giơ? 05 phút.

Hạ sif Kubiắc (Kubiak) sống sót trong trận Him Lam đaf kê? lại vê? trận pháo ho?a mơ? ma?n chiê?u nga?y 13 tháng 3 năm 1954 như sau: ''va?o lúc đó, dập một cái, nga?y tận thế đaf đến... Béatricc bay đi, tan tha?nh bụi. Quanh tôi đất đá tung lên, nhưfng ngươ?i lính lê dương gục xuống, bị thương va? chết nă?m la liệt. Tất ca? đê?u kinh ngạc va? tự ho?i không biết Việt Minh lấy ở đâu ra nhiê?u pháo đến thế, có thê? bắn mạnh đến thế. Đạn đại bác trút xuống không ngư?ng như một trận mưa đá bất thâ?n buô?i chiê?u thu. LÔ cốt, đươ?ng ha?o nối tiếp nhau đe? bẹp, chôn vu?i ngươ?i va? vuf khí". Một viên đạn pháo rơi trúng sơ? chi? huy Him Lam tiêu diệt viên tiê?u đoa?n trươ?ng Pê gô (Pégaux) cu?ng với ba sif quan khách va? ca? chiếc điện đa?i. Him Lam mất liên lạc với Mươ?ng Thanh ngay tư? giơ? đâ?u trận đánh.
Không riêng trung tâm đê? kháng Him Lam, ca? khu trung tâm cufng rưng lên dưới đợt oanh kích.
Ba?y chiếc máy bay chiến đấu nă?m trên sân bay Mươ?ng Thanh thấy ti?nh hi?nh nguy hiê?m vội va?ng nô? máy định tháo chạy. Một chiếc vư?a ro?i mặt đất thi? một luô?ng lư?a phía đâ?u đươ?ng băng phụt lên. Cao xạ ta xuất hiện lâ?n đâ?u. Sáu chiếc khác không dám cất cánh tiếp, lâ?n lượt trúng đạn đại bác. Một kho, xăng bốc cháy. Các trận địa pháo ở Mươ?ng Thanh tê liệt. 12 khâ?u trọng pháo va? súng cối bị đánh ho?ng. Đươ?ng dây điện thoại tu? khu trung tâm tới các cứ điê?m đê?u bị cắt đứt. Nhiê?u hâ?m, ha?o, công sự sụp đô?.
17 giơ? 30, Lănggơle, chi? huy các đơn vị pha?n kích, đang ngô?i với tám ngươ?i khác trong hâ?m thi? một viên đại bác xuyên qua nóc. Căn hâ?m đô? rụi. Tất ca? không hiê?u vi? sao thoát chết. Giưfa lúc đó, lại nghe tiếng đạn rít. Qua? pháo thứ hai vâfn theo đươ?ng cuf đi sạt qua vai trung úy Roa (Roy) chui va?o lo?ng đất nhưng không nô?.
Ca? bọn đê?u hú vía. Không pha?i nhưfng ngươ?i khác cufng gặp may như ở đa?y. Tiếng chuông điện thoại réo. Lănggơle câ?m máy. Đâ?u dây la? tiếng Đơ? Cát:
Đại tá Gô sê (Gaucher) vư?a chết trong hâ?m cu?ng với ca? bộ tham mưu, trư? Va đô (Vadot). Cậu thay thế ngay, la?m chi? huy phó phân khu trung tâm. Va đô sef thông báo ti?nh hi?nh. Ba?n giao lực lượng pha?n kích cho Pagít (Séguin Pazzis).
Nếu sự bất ngơ? chung cu?a tập đoa?n cứ điê?m la? mật độ da?y chưa tư?ng có trong chiến tranh Đông Dương cu?a đạn đại bác, rơi rất trúng mục tiêu, thi? bất ngơ? lớn nhất đối với Pirốt, phó chi? huy tập đoa?n cứ điê?m, chi? huy pháo binh, lại ở chôf không phát hiện được bất cứ vị trí na?o cu?a nhưfng khâ?u pháo đang nha? đạn !
Trong khi pháo ta ban cấp tập, quân địch chưa kịp pha?n ứng, ở cứ điê?m số 3, các chiến sif sơn pháo đi cu?ng bộ binh đặt pháo ngay trước cứ điê?m, bắn trực tiếp va?o các lô cốt, ụ súng đaf được đánh số, cu?ng với đơn vị trợ chiến chi viện cho bộ binh xông lên đặt nhưfng ống thuốc nô? mơ? cư?a đột phá. Chi? sau 40 phút, trung đội bộc phá đaf dọn sạch một con đươ?ng xuyên qua trên một trăm mét ra?o dây kefm gai va? bafi mi?n. Chiến sif thi đua Trâ?n Can câ?m lá cơ? Quyết chiến Quyết thắng đo? thắm cu?ng với tiê?u đội mufi nhọn vượt qua cư?a mơ?, dâfn đâ?u đại đội 366 xông lên đô?n địch. Khi quân địch bắt đâ?u bắn ca?n thi? một trung đội xung kích đaf lọt va?o cứ điê?m, chia tha?nh hai mufi đánh to?a ra hai bên. Tiê?u đội trươ?ng Trâ?n Can cu?ng với tiê?u đội lao thă?ng tới sơ? chi? huy đại đội cu?a địch trên đi?nh đô?i. Quân địch dựa va?o lô cốt chống tra? quyết liệt. Tiê?u đội bí mật áp sát, giật một khối bộc phá 10 kilôgam tiêu diệt lô cốt cu?ng với viên quan ba chi? huy. Lá cơ? thuyết chiến Quyết thắng" tung bay trên cứ điê?m số 3. Chi? sau một giơ? chiến đấu, tiê?u đoa?n 130 đaf hoa?n tha?nh nhiệm vụ tiêu diệt gọn đại đội lê dương số 11.
Đại đội chu? công cu?a tiê?u đoa?n 428 tiến đánh cứ điê?m số 2, vư?a mơ? xong ha?ng ra?o cuối cu?ng thi? vấp pha?i một luô?ng đạn tư? lô cốt tiê?n duyên không ngư?ng tuôn ra cư?a mơ?. Đại đội du?ng ho?a lực bân thă?ng cu?a ba?n thân đơn vị kiê?m chế ho?a lực địch, mơ? đươ?ng cho xung kích. Nhưng mafi vâfn không dập tắt được ho?a điê?m. Tiê?u đội trươ?ng Phan Đi?nh Giọt mau lẹ trươ?n lên dưới la?n đạn cu?a địch, du?ng tiê?u liên bân va? ném lựu đạn vê? phía lô cốt Khi anh tới gâ?n lô cốt thi? đạn va? lựu đạn đaf hết. Anh lao mi?nh va?o lôf châu mai la?m ngư?ng tiếng súng trong giây lát, tạo thơ?i cơ cho bộ đội xung phong. Ha?nh động anh hu?ng cu?a Phan Đi?nh Giọt đaf cô? vuf toa?n thê? đô?ng đội. Các chiến sif du?ng lựu đạn, lươfi lê đánh giáp lá ca? nhanh chóng tiêu diệt quân địch trong cứ điê?m. Một số tên ngoan cố bám giưf một mo?m đột xuất ở phía tây bắc, dai dă?ng chống cự. Quân ta liên tiếp đột phá, xung phong tiêu diệt nốt nhưfng tên cuối cu?ng. 22 giơ? 30, tiê?u đoa?n 428 đánh chiếm xong toa?n bộ cứ điê?m số 2.
Tại cứ điê?m số 1, tiê?u đoa?n 11 pha?i vượt qua nhiê?u ha?ng ra?o đại bác cu?a địch, lực lượng bị tiêu hao, va?o chiếm lifnh trận địa xuất phát xung phong chậm. Lúc na?y pháo địch ở Mươ?ng Thanh đaf hoa?n hô?n, bất đâ?u đô? đạn bắn chặn mong la?m ngư?ng cuộc tiến công va?o cứ điê?m chu? yếu vâfn co?n nă?m trong tay chúng. Ho?a lực trong đô?n tuôn vê? phía bộ đội ta mơ? cư?a đột phá. Trung đội bộc phá cu?a đại đội 243 mơ? đượm ba?y ha?ng ra?o thi? gặp hai ho?a điê?m bắn chéo cánh se?, các chiến sif lên ngươ?i na?o thương vong ngươ?i đó. Tiê?u đoa?n trươ?ng quyết định sư? dụng trung đội bộc phá dự bị va? điê?u một súng ĐKZ lên yê?m hộ bắn sập lô cốt tiê?n duyên. Nhưng ho?a lực trong cứ điê?m không biết tư? chôf na?o vâfn tiếp tục tuôn ra chặn đứng ác chiến sif xung kích trước ha?ng ra?o cuối cu?ng. Cuộc chiến trước cư?a mơ? diêfn ra quyết liệt suốt 4 giơ? liê?n.
Địch trong đô?n dô?n sức đối phó hy vọng câ?m cự kéo da?i tới khi có lực lượng pha?n kích tư? Mươ?ng Thanh tới cứu nguy. Tư lệnh đại đoa?n ra lệnh cho các đơn vị đaf chiếm đượm các cứ điê?m số 2 va? a, đánh sang phối hợp với tiê?u đoa?n 11 tiêu diệt cứ điê?m số 1. Ca? hai đơn vị đê?u không ti?m ra đươ?ng giưfa bafi mi?n va? đây thép gai da?y đặc.
Trong đêm, Pirốt (Piroth) đaf giội 6.000 viên đại bác xuống chung quanh Him Lam.
Thấy trận đánh có chiê?u hướng kéo da?i, tôi gọi điện cho anh Lê Trọng Tấn nhắc gắng kết thúc trận đánh trước khi trơ?i sáng. Nhưfng trận công kiên kéo da?i thươ?ng đưa bên tiến công va?o thế bất lợi. Anh Tấn cho biết tiê?u đoa?n 11 vâfn báo cáo quyết tâm hoa?n tha?nh nhiệm vụ, nhưng trung đoa?n 141 đaf ra lệnh cho tiê?u đoa?n dự bị va?o trận.
Giưfa lúc đó, tại cư?a mơ? cu?a tiê?u đoa?n 11, đại đội phó Hiệu bo? lên quan sát, phát hiện hai ho?a điê?m ngâ?m trong cứ điê?m. Anh quay xuống dâfn lên bốn tô? đại liên đô?ng loạt tuôn đạn vê? phía ho?a điê?m địch tạo điê?u kiện cho các chiến sif bộc phá mơ? nốt ha?ng ra?o cuối cu?ng. Tiê?u đội trươ?ng Trâ?n Oanh dâfn đâ?u mufi nhọn lao lên như một cơn lốc. Họ bị chặn lại trước ba chiếc lô cốt. Trâ?n Oanh phân công năm chiến sif đánh các lô cốt nho?, riêng anh phụ trách chiếc lô cốt lớn. Oanh bí mật bo? tới gâ?n lôf châu mai, ném va?o trong một trái thu? pháo. LÔ cốt mẹ bị tiêu diệt. Oanh phất cơ? Quyết chiến Quyết thắng vâfy toa?n đơn vị đánh va?o tung thâm.
Trước sức tiến công quyết liệt cu?a các chiến sif ta, một số quân địch sưfng sót ở Him Lam bo? đô?n, chạy va?o rưng ti?m đươ?ng vê? Mươ?ng Thanh.
23 giơ? 30 đêm nga?y 13 tháng 3, đô?ng khí Lê Trọng Tấn báo cáo Bộ chi? huy chiến dịch: Đại đoa?n 312 đaf hoa?n tha?nh nhiệm vụ tiêu diệt trung tâm đê? kháng Chiến Lam, diệt 300 tên, bắt 200 tên, thu toa?n bộ vuf khí, trang bị. .
Anh Tấn đê? nghị nên có "một cư? chi? nhân đạo", cho phép quân địch ở Mươ?ng Thanh đượm ra lấy xác và thương binh.
Tôi nhận thấy đây la? một ý kiến hay. Nhưfng thương binh na?y sef tác động mạnh tới tinh thâ?n binh lính địch sau trận tha?m bại.
- Có thê? được. Thông báo với địch bă?ng cách na?o!
- Đê? nghị cho một viên sif quan bị thương quay vê? Mươ?ng Thanh, thông báo điê?u na?y với Đơ? Cát. Chúng có thê? đưa xe hô?ng thập tự tư? Mươ?ng Thanh ra nhận thương binh.
- Đô?ng ý. Việc na?y do đơn vị phụ trách.
Viên hạ sif Kubiắc cu?ng với nhưfng tên lính bo? chạy kho?i cứ điê?m số 1 đaf â?n nấp suốt đêm trong rư?ng đợi trơ?i sáng mới ti?m đươ?ng vê? Mươ?ng Thanh. Chúng lo xuất hiện ban đêm trước ha?ng ra?o chân sef bị bắn hạ bă?ng nhưfng loạt đạn súng máy trước khi đô?ng đội nhận ra. Tới đươ?ng 41, chúng rơi ngay va?o giưfa đám linh du? cu?a binh đoa?n không vận số 2 đang chuâ?n bị đi pha?n kích. Chúng chi? được giúi va?o tay môfi ngươ?i một khâ?u súng, một bao đạn va? một túi lựu đạn đê? quay lại Bêatotixơ.
7 giơ? 30 nga?y 14 tháng-3 năm 1954, lực lượng pha?n kích có chiến xa yê?m trợ vư?a tiến được một đoạn ngân trên đươ?ng 41 thi? bị đâ?y lui vi? ho?a lực dưf dội cu?a trung liên va? đại liên. Rõ ra?ng phía trước có ca? một trận địa đang chơ?. Trong khi quân Pháp tập hợp lại đê? chuâ?n bị một cuộc tiến công thi? một sif quan lê dương cuốn băng đâ?y ngươ?i, tư? phía đối phương tập têfnh đi vê? phía chúng. Đó la? trung úy Tuyếcpanh (Turpin) cu?a đại đội 11. Y câ?m trong tay lá thư cu?a bộ chi? huy đại đoa?n 312 cho phép quân Pháp ra thu lượm xác chết va? binh lính bị thương tại Him Lam tư? 8 giơ? đến 12 giơ? trưa. Đơ? Cát báo cáo với Ha? Nội. Cônhi điện ho?i ý kiến cu?a tô?ng ha?nh dinh ở Sa?i Go?n, rô?i tra? lơ?i chấp thuận.
9 giơ?, một chiếc xe jeep cắm cơ? trắng có dấu chưf thập đo? cu?ng với một xe vận ta?i va? một xe cứu thương tư? Mươ?ng Thanh chạy ra Him Lam. Viên đại úy bác sif Lơ đamani (Lc Damany) xuống xe, xin phép cán bộ ta thu lượm thương binh. Cu?ng đi với viên đại úy có hai cha tuyên úy, va? 12 lính lê dương, trong đó có viên hạ sif Kubiắc. Đôi mắt nhưfng ngươ?i mới tới lộ ve? kinh hoa?ng.
Pháo đa?i thép Him Lam chi? co?n la? một đống đô? nát, lô cốt, ụ súng, đươ?ng ha?o đê?u bị phá vơf, sặc mu?i thuốc súng. 750 ngươ?i cu?a tiê?u đoa?n 3 bán lưf đoa?n lê dương 13 chi? co?n la? ha?ng trăm xác chết nă?m la. liệt khớp nơi.
Họ thu lượm được 14 thương binh. Một ngươ?i chết ngay trong tay cha tuyên úy.
Cuộc pha?n kích gia?nh lại Him Lam sau đó không diêfn ra co?n có một lý do khác. Đơ? Cát cho ră?ng không nên du?ng lực lượng pha?n kích ít o?i đê? gia?nh lại một vị trí đaf mất, ma? pha?i du?ng nó đê? ba?o vệ nhưfng vị trí co?n đang nă?m trong tay quân Pháp có thê? mất tiếp trong đêm nay. Đó chính la? Gabơrien. Cônhi cufng đô?ng ý.
Trận đánh mơ? ma?n đaf tha?nh công ngoa?i sự mong đợi Nếu một trung tâm đê? kháng như Him Lam không đứng vưfng trước cuộc tiến công với lực lượng trung đoa?n cu?a ta, thi? tập đoa?n cứ điê?m Điện Biên Phu? quyết không pha?i la? một pháo đa?i không thê? công phá !