Điện Biên Phủ - Điểm hẹn lịch sử (Hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

Chương MUỜI HAI
TẤT CẢ ĐỂ? CHIẾN THẮNG
TRONG Chiến dịch na?y công tác chính trị đaf có nhiê?u tiến bộ nhă?m đáp ứng kêu câ?u đánh lớn. Khó khăn vê? tiếp tế buộc pha?i tính toán chặt chef số ngươ?i ở tiê?n tuyến. lhưng một lực lượng đông đa?o các văn nghệ sif, các đoa?n văn công đaf có mặt hợp tha?nh một binh chư?ng đặc biệt trong đội hi?nh chiến dich. Tô?ng cục Chính trị đưa theo ca? một bộ phận nha? in.
Báo Quân đội nhân dâ?n ấn ha?nh đê?u ky? ngay tại mặt trận, truyê?n đạt mọi chu? trương của lãnh đạo, pha?n ánh các trận đánh kịp thơ?i, trơ? tha?nh món ăn tinh thâ?n không thê? thiếu đối với cán bộ, chiến sif. Chúng ta đaf có nhưfng ba?i hát, ba?i thơ được sáng tác ngay tại mặt trận, nhưfnl thước phim tư liệu quý giá da?nh cho lịch sư?. Văn công biê?u diêfn tại chiến ha?o, trong hâ?m pháo, hát cho bộ đội ở vị trí tiê?n tiêu nghe qua máy điện thoại. Truyê?n đơn vận động binh lính địch được tán phát va?o tận trong khu trung tâm. Cuối tháng Tư, ta đaf xây dựng xong một hệ thống loa truyê?n thanh chung quanh tập đoa?n cứ điê?m, thươ?ng xuyên tác động va?o tư tươ?ng binh lính đang sống trong "địa ngục trâ?n gian". Anh em co?n có sáng kiến la?m nhưfng be? chơ? biê?u ngưf địch vận, tranh cô? động, tha? trôi theo do?ng sông Nậm Rộm đê? nhưfng hi?nh a?nh na?y đập va?o mắt quân địch. Bộ phận văn công vư?a đi dự Đại hội liên hoan Thanh niên va? sinh viên thế giới ở Bucarét vê?, biê?u diêfn hay hă?n lên. Tôi ho?i đội trươ?ng Lương Ngọc Trác vi? sao diêfn viên múa cu?a ta co nhưfng tiến bộ khác hă?n. Anh cho biết khi qua Liên Xô, một nghệ sif nhân dân cu?a bạn dự buô?i đoa?n ôn tập, đaf ca?m ơn vi? được xem nhưfng điệu múa dân tộc Việt Nam độc đáo chi? tiếc la? cán nghệ sif cu?a ta co?n thiếu giao lưa ti?nh ca?m, nếu có, nhưfng điệu múa na?y sef hay hun rất nhiê?u.
Nhơ? vậy, trong chiến dịch na?y, bộ đội được thươ?ng thức nhưfng điệu múa đẹp với nhưfng ánh mắt, nụ cươ?i !
Sự sâu sát đặc biệt cu?a cán bộ tham mưu, chính trị đối với các đơn vị tham chiến la? kết qua? cu?a đợt chi?nh huấn mu?a he?. Các phái viên đaf cu?ng cán bộ cơ sơ? gia?i quyết nhưfng khó khăn tại chôf, cufng như kịp thơ?i báo cáo mọi mặt ti?nh hi?nh với Đa?ng u?y va? Bộ chi? .huy Mặt trận. Nhưfng đô?ng chí lafnh đạo nga?nh hậu câ?n luôn luôn ở trên mặt đươ?n g.
Thơ?i tiết đột ngột thay đô?i với nhưfng trận mưa như trút nước. Chúng tôi rất lo cho bộ đội phía tây sống tại trận địa chiến ha?o giưfa cánh đô?ng. Một hôm, sau một trận mưa lớn kéo da?i, tôi gọi điện thoại cho 308 ho?i ti?nh hi?nh. Đâ?u dây, tiếng anh Vuf ô?m ô?m nhưng ra?nh rọt:
- Báo cáo anh, nước đến ngang bụng bộ đội rô?i !
Sau môfi trận mưa, nắng lại dưf dội hơn. Không khí chiến trươ?ng oi a?, ngột ngạt, đe dọa bệnh tật kéo tới.
Cơ quan pha?i mơ?i cán bộ địa phương lên ho?i vê? ti?nh hi?nh mưa nắng, lụt lội va? nhưfng bệnh tật thươ?ng co trong mu?a he?. Nhiê?u phái viên được cư? đi nghiên cứu va? giúp đơf đơn vị ca?i thiện điê?u kiện sinh hoạt cu?a bộ đội trong mu?a mưa.
Anh Vuf Văn Câ?n, cục trươ?ng Cục Quân y, cufng như nhưfng phái viên đaf pha?n ánh với tôi vê? cuộc sống căng thă?ng cu?a bộ đội tại trận địa. Khi tư? trên núi chuyê?n xuống cánh đô?ng, chưa ai nghif trận đánh sef kéo da?i nên tô? chức đơ?i sống co?n mang tính tạm bợ. Nhưfng hâ?m ếch khoét bên bơ? chiến ha?o không đu? chiê?u da?i duôfi nhân.
Bưfa ăn thươ?ng la? cơm vắt nguội lạnh, không co rau.
Khói thuốc su?ng va? xác quân địch ở nhưfng nơi giáp ranh giưfa ta va? địch không được thu dọn thươ?ng xuyên tạo nén sự Ô nhiêfm...
Trong một cuộc họp cán bộ, tôi nêu vấn đê? câ?n ba?o đa?m sinh hoạt bi?nh thươ?ng cu?a bộ đội tại trận địa. Có ý kiến cho la chiến đấu vốn đaf không bi?nh thươ?ng, lâ?n na?y chiến đấu tại chiến ha?o lại ca?ng không bi?nh thươ?ng, cho nên không thê? có sinh hoạt bi?nh thươ?ng ở trận địa.
Tôi nó "Bộ đội chiến đấu liên tục năm tha?ng liê?n, chuyện không bi?nh thươ?ng đaf trơ? tha?nh bi?nh thươ?ng.
Quân địch ở Mươ?ng Thanh bị bao vây chặt không thê? rơ?i kho?i hâ?m thi? khó bi?nh thươ?ng hóa sinh hoạt. Nhưng trận địa cu?a ta thoáng rộng, hến kê? với hậu phương. Ta vâfn co thê? bi?nh thươ?ng hóa sinh hoạt cu?a bộ đội, như tô? chức cho anh em luân phiên vê? phía sau tắm giặt, cố ti?m rau xanh, ba?o đa?m cho anh em ăn cơm nóng, uống nước nóng. Nhưfng điê?u na?y bộ đội đaf la?m được ngay trên đươ?ng ha?nh quân. Việc tô? chức hâ?m ngu? cho sạch sef, nă?m đu? duôfi chân, co côf ba?i tulơkhơ, sách báo cho anh em gia?i trí... đê?u la? nhưfng việc hoa?n toa?n có thê? la?m được Không ba?o đa?m sinh hoạt bi?nh thươ?ng cho bộ đội đê? giưf gi?n sức kho?e, sef không ba?o đa?m phương châm "đánh chắc tiến chắc" đi tới thắng lợi". Cuối cu?ng mọi ngươ?i đê?u nhất tri?. Thương binh nặng tại mặt trận không thê? chịu đựng được cuộc ha?nh tri?nh da?i đê? trơ? vê? hậu phương trên nhưfng con đươ?ng máy bay đánh phá ác liệt. Họ câ?n được điê?u trị tại chôf. Nhưng có nhưfng trươ?ng hợp hiê?m nghe?o, như vết thương sọ nafo, vượt quá kha? năng cu?a quân y. Sau đợt đâ?u chiến dịch, tôi đaf đê? nghị Trung ương đưa một số thâ?y thuốc gio?i nhất ra mặt trận: Điện vê? đúng lúc Bác cư? một phái đoa?n thay mặt Chính phu? lên thăm bộ đội, trong đoa?n có bác sif Vuf Đi?nh Tụng, bộ trươ?ng Y tế, bác sif Tôn Thất Tu?ng, thứ trương Y tế.

Anh Tôn Thất Tu?ng la? bác sif phâfu thuật được coi la? có đôi ba?n tay va?ng. Anh Tụng va? anh Tu?ng sau đó đaf ở lại.
Các bác sif Triệu, Huấn, hiệu trươ?ng va? hiệu phó trươ?ng quân y cufng đưa một số học sinh lên chi viện. Trong chiến dịch na?y, đội nguf bác sif, y sif, hộ lý đaf la?m một công việc vượt rất xa sức mi?nh. Quân y báo cáo mặc du? ti?nh hi?nh thuốc men rất khó khăn, nhưng khoa?ng 5.000 thương, bệnh binh có thê? được tra? vê? đơn vị trong chiến dịch.
Địch hy vọng kéo da?i cuộc chiến bă?ng cáeh đánh mạnh va?o các tuyến đươ?ng tiếp tế. Chúng biết rof sau môfi đợt tiến công, bộ đội ta lại pha?i chơ? đạn, gạo tư? hậu phương chuyê?n lên. Nhưfng quafng đươ?ng nă?m bên sươ?n đe?o cao, nhưfng đoạn dêf bị úng nươ?e, nhưfng thiếc câ?u trên đươ?ng đột đạo, trơ? tha?nh túi bom. ở tuyến hậu phương, đe?o Gia?ng trên đươ?ng tư? Cao Bă?ng xuống. đe?o Ca? tư? Lạng Sơn vê?, đe?o Khế nối liê?n Thái Nguyên với Tuyến Quang đe?o Lufng LÔ nối liê?n Yên Bái với Sơn La, la? mục tiêu cu?a nhưfng cuộc oanh kích. Trên tuyến chiến dịch, bom địch vâfn không ngư?ng trút xuống đe?o Pha đạn, các đâ?u mối giao thông CO? No?i, Tuâ?n Giáo. Nhưng co?n một tai họa khác la?: mưa. Mưa biết khai thác nhược điê?m cu?a con đươ?ng hơn ca? nhưfng tên giặc lái. Tất ca? đươ?ng cu?a ta đê?u hẹp va? xấu, lại bị phá hoại trước đây, mới được khôi phục nhanh bă?ng cấp phối, ngay khi trơ?i khô ra?o xe cơ giới qua lại đaf khó khăn. Mưa tạo tha?nh nhưfng bafi lâ?y da?i ca? chục kilộmét. Mưa dô?n đất tư? tha?nh vại xuống phu? kí''l mạt đươ?ng. Có khi nó cuốn ca? tư?ng ma?ng đươ?ng bên sươ?n đe?o xuống vực sâu. Quân địch đaf biết rof sức phá hoại cu?a mưa đối với nhưfng tuyến đươ?ng tiếp tế. Ngay tư? đâ?u chiến dịch, chúng đaf đê? ra la?m mưa nhân tạo, nhưng chưa tha?nh công. Mu?a mưa tới sớm đaf tiếp tay cho chúng.
Phán đói đạn trâ?m trọng. Có nga?y môfi khâ?u pháo cu?a ta chi? co?n hai, ba viên đạn. Trước đó, một số đơn vị cufng đaf sư? dụng đạn quá lafng phí. Một trung đoa?n qua năn nga?y kiê?m chế pháo binh địch, bắn hết 2.000 viên đạn súng cối. Một tiê?u đoa?n pho?ng không 12 ly 7 trong một nga?y, bắn tới 12.000 viên đạn. Bộ chi? huy Mặt trận buộc pha?i quy định lại việc sư? dụng đạn dược: Bắn quá ba viên 105 pha?i xin phép Tham mưu trươ?ng, quá mươ?i viên pha?i xin phép Tô?ng tư lệnh. Một lâ?n tôi qua pho?ng tác chiến, nghe đơn vị đê? nghị bắn năm phát lựu pháo va?o sân bay. Anh Thái ho?i lại: "Bắn đê? la?m gi? ?". Khi biết đơn vị câ?n bân tia quân địch, anh Thái tra? lơ?i:
'',Một viên''l !
Mọi chiến dịch, tôi thươ?ng nghe báo cáo ti?nh hi?nh cung cấp tư?ng thơ?i ky?. Nhưng lâ?n na?y, công tác hậu câ?n đaf trơ? nên một vấn đê? đặc biệt quan trọng góp phâ?n'' quyết định tha?nh bại cu?a chiến dịch. Cán bộ tham mưu đaf la?m một cuốn sô? theo dofi ti?nh hi?nh vận chuyê?n đạn dược ha?ng nga?y; riêng vê? gạo, dựng tha?nh một biê?u đô?.
Môfi sáng, đaf trơ? tha?nh thói quen, khi mới ngu? dậy, tôi nhi?n ngay va?o ba?ng biê?u đô? hậu cấn treo trên vách liếp befn cạnh ba?n đô? chiến sự. Cán bộ tham mưu đa? ghi số gạo nhập kho đêm trước bă?ng một gạch đo?.
Một buô?i sớm, tôi bôfng nhi?n thấy một đươ?ng gạch đo? d(âc gâ?n như thă?ng đứng. Đêm hôm trước, gạo nhập kho không đâ?y một tấn !
Đô?ng chí phụ trách kế hoạch hậu câ?n được gọi tới.
Anh gia?i thích:
Báo cáo anh, đêm qua trơ?i mưa to.
- Mặc du? mưa to, bộ đội vâfn pha?i co ăn đê? đánh giặc.
Tôi da?nh liê?n mấy nga?y ngô?i họp cu?ng cán anh Đặng m Giang, Nguyêfn Thanh Bi?nh, Đinh Đức Thiện, Nguyêfn Văn Nam ba?n cách gia?i quyết khâu yếu na?y.
Trong chiến dịch, các đô?ng chí phụ trách công tác hậu câ?n đaf gặp nhưfng trươ?ng hợp bất kha? kháng. Nhiê?u đô?ng chí thức ro?ng raf suốt tháng, lấy mặt đươ?ng la?m nơi gặp gơf cán bộ, ba?n bạc gia?i quyết nhưfng khó khăn.
Nhưng nhiêfm chiến đấu yêu câ?u chúng ta co?n pha?i cố gắng hơn nưfa.
Sau cuộc họp, một số lớn cán bộ mặt trận được chi? định đi xuống các tuyến cung cấp đâ?y mạnh hoạt động.
Môfi sáng, đúng 6 giơ?, tôi đứng bên máy điện thoại trực tiếp nhận báo cáo số lượng gạo, đạn vận chuyê?n trong đêm.
Trên cánh đô?ng phía tây, bộ đội ta khơi rafnh chung quanh công sự va? đa?o nhưfng đươ?ng thoát nước tại trận địa. Cơ quan tham mưu mặt trận tập trung nghiên cứu cánh la?m chiến ha?o nô?i đê? đối.phó với nước luf.
Môfi khi thấy một đám mây đen hiện trên đâ?u núi, một ánh chớp lóc trong đêm, tôi lại bô?n chô?n. Chúng ta đaf chuâ?n bị mọi mặt đê? chiến đấu qua mu?a mưa. Nhưng tốt nhất vâfn la? kết thúc ''số phận quân địch trước khi mu?a mưa tới. .
NHƯfNG nga?y đâ?u tháng Tư, Ban Bí thư cư? anh Hoa?ng Tu?ng ra mặt trận thông báo công việc ở nha?, va? nắm ti?nh hi?nh. Nghe tin tôi bị mệt, Trung ương gư?i ra một ít thuốc bô?. Khi anh Tu?ng trơ? vê?, tôi biên thư báo cáo với Bộ Chính trị vê? ti?nh hi?nh Điện Biên Phu? sau hai đợt tiến công, vê? chu? trương tác chiến sắp tới, va? nêu sự câ?n thiết pha?i khắc phục t tươ?ng mo?i mệt, ngại chiến đấu ác liệt va? kéo da?i. Ít nga?y sau, nhận được nghị quyết cuộc họp nga?y 19 tháng 4 năm 1954 cu?a Bộ Chính trị: "Toa?n dân toa?n Đa?ng va? Chính phu? nhất đinh đem toa?n lực chi viện cho chiến dịch Điện Biên Phu? va? nhất đinh la?m mọi việc câ?n thiết đê? gia?nh toa?n tháng cho chiến dịch". Ca? nươ?c đang dô?n sức cho Điện Biên Phu?, nhất định chúng ta sef chiến thắng.
Anh Trươ?ng Chinh gư?i ke?m cho tôi một bức thư. Qua thư anh, tôi biết công việc cu?a Trung ương ở nha? hết sức bận rộn vi? chiến dịch. Anh Nguyêfn Chí Thanh đi Liên khu 4 đê? cu?ng anh Hoa?ng Anh đâ?y mạnh công tác chi viện tiê?n tuyến. Anh Văn Tiến Dufng đi Liên khu 3 chi? đạo nhưfng hoạt động ở đô?ng bă?ng Bắc Bộ phối hợp với chiến trươ?ng chính Điện Biên Phu?. Anh Lê Văn Lương ở nha? lo công việc ha?ng nga?y.
Tư? đâ?u chiến dịch, Trung ương va? Chính phu? đaf tập trung lafnh đạo quân đội va? nhân dân thực hiện kế hoạch tiến công Đông Xuân. Trung ương chưa hê? bo? qua bất cứ một yêu câ?u na?o du? la? hết sức khó khăn cu?a tiê?n tuyến.
Sự chăm lo đặc biệt cu?a Trung ương, cu?a toa?n Đa?ng, toa?n dân đối với Điện Biên Phu? khiến cho chúng tôi ca?ng nghif đến trách nhiệm cu?a mi?nh.
Các chiến dịch trước đó, tư?ng đơn vị chi? đánh va?i trận, nhưfng trận đánh thươ?ng diêfn ra không quá một đêm. Sau môfi trận, bộ đội ta rút ngay vê? vị trí an toa?n phía sau, nghi? ngơi, cu?ng cố chuâ?n bị cho trận khác. Đến chiến dịch na?y, cuộc chiến đấu đaf kéo da?i nhiê?u tháng ro?ng. Nhưfng trận truy kích đươ?ng da?i, công đô?n, pho?ng ngự, đánh pha?n kích quyết liệt diêfn ra liên tiếp. Ngay sau đó lại bất ay luôn va?o xây dựng trận địa, ba?n thân công việc na?y cufng la? chiến đấu. Bộ đội ta ăn, ngưf ngay tại công sự trên trận địa đối mặt với quân địch.
Cươ?ng độ chiến đấu đaf vượt lên sức chịu đựng cu?a con ngươ?i.
Cơ quan chính trị đi nắm ti?nh hi?nh tư tươ?ng các đơn vị nhận xét: Qua đợt chiến đấu vư?a rô?i nô?i lên nhưfng gương chiến đấu dufng ca?m, mưu trí, sáng tạo, nhưng trong cán bộ cufng na?y sinh một số biê?u hiện tiêu cực, như ngại hy sinh, gian khô?, chấp ha?nh mệnh lệnh không nghiêm, cá biệt có cán bộ đaf bo? nhiệm vụ giưfa trận đa?nh. Trong chiến dịch na?y, đây la? nhưfng hiện tượng mới.
Trên ba?n '' la?m việc cu?a tôi, có một ba?n đô? trận địa tiến công va? bao vây. Ha?ng nga?y, cán bộ tham mưu ghi lên đó nhưfng đoạn chiến ha?o các đơn vị đa?o đêm trước.
Thơ?i gian đâ?u, chúng phát triê?n khá nhanh. Nhưng tới gâ?n đô?n địch, thi? ở một số nơi, đươ?ng ha?o hâ?u như không tiến triê?n. Một hôm, tôi ho?i đơn vị chuâ?n bị đánh đô?i A1, chiêll ha?o ta co?n cách địch bao xa. Đơn vị báo cáo: 30 mét. Đê? đơn vị đa?o tiếp thêm một đêm, ho?i lại, đơn vị báo cáo: 35 mét i Qua một đêm nưfa, lại ho?i, khoa?ng cách. na?y vâfn không thay đô?i.
Sau đợt tiến công khu dông, công tác giáo dục chính trị đaf tập trung la?m cho toa?n thê? cán bộ, chiến sif nhận rof ti?nh hi?nh khó khăn cu?a địch va? .nhưfng điê?u kiện tất thă?ng cu?a ta, nâng cao tinh thâ?n trách nhiệm, va? quyết tâm la?m tro?n nhiệm vụ. Tư? cán bộ tới chiến si đê?u đaf tiến ha?nh kiê?m điê?m.
Đa?ng u?y Mặt trận thấy không thê? bo? qua nhưfng hiện tượng mới na?y, quyết định triệu tập hội nghị các bí thư đại đoa?n u?y, các đô?ng chí phụ trách tô?ng cục, nhưfng ngươ?i có trách nhiệm nặng nhất trong chiến dịch, đê? tiến ha?nh kiê?m điê?m tư tươ?ng hưfu khuynh tiêu cực trước khi bướt va?o đợt chiến đấu quyết định.
Chúng tôi ngô?i lại dưới ngôi nha? mái nứa da?nh riêng cho các cuộc họp. Hâ?u hết nhưfng đô?ng chí có mặt đaf hoạt động tư? nga?y cách mạng co?n pha?i đi kiếm tư?ng khâ?u súng kíp, . tư?ng qua? lựu đạn. Con đươ?ng cách mạng tuy đâ?y chông gai, thư? thách, nhưng nó không ngư?ng tiến lên phía trước, va? đem lại cho ta cái đẹp, cái vô cu?ng quý giá la? ti?nh đô?ng chí, ti?nh bạn trong chiến đấu.
Nhưfng khi co dịp quây quâ?n bên nhau la? đê? cu?ng vui trước thắng lợi, hoặc cu?ng ba?n cách vượt qua khó khăn, gia?nh thêm nhưfng thắng lợi mới.

Tôi giới thiệu với hội nghị nghị quyết mới cu?a Bộ Chính trị, va? tri?nh ba?y ba?n báo cáo: "Kiên quyết đấu tranh chông tư tươ?ng hưfu khuynh tiêu cực, xây dựng tinh thâ?n tích cực cách mạng, tinh thâ?n triệt đê? chấp ha?nh mệnh lệnh ba?o đa?m toa?n thắng cho chiến dịch" cu?a Đa?ng u?y Mặt trận. Hội nghị tha?o luận, nhất trí vê? ti?nh hi?nh sau khi phân tích kyf nhưfng khó khăn, thuận lợi cu?a ta va? địch. Mọi ngươ?i đê?u nghiêm khắc kiê?m điê?m nhưfng thiếu sót. Hội nghị Giơnevơ sắp họp.
Ai nấy đê?u thấy mi?nh đang đứng trước một đo?i ho?i to lớn, la? không pha?i chi? gia?nh thắng lợi trong chặng đua nước rút cuối cu?ng, ma? co?n pha?i vê? tới đính đúng thơ?i gian. Va? không được phép sao lafng trách nhiệm gia?nh thắng lợi với tô?n thất ít nhất vê? xương máu. Đây cufng la? điê?u co thê? thực hiện, đaf được thực tế chiến đấu nhưfng nga?y qua chứng minh. Cuối cu?ng, hội nghị nhận thấy câ?n la?m sao cho quyết tâm cu?a Trung ương thấm nhuâ?n tới môfi cán bộ, chiến sif, mọi ngươ?i cấn vượt lên mo?i mệt, biếll quyết tâm tha?nh ha?nh động trên chiến trươ?ng.
Sau cuộc họp, tôi gặp riêng tư?ng đô?ng chí bí thư đa?ng u?y, trao đô?i vê? kế hoạch'' tác chiến sắp tới, vê? nhưfng khó khăn cu?a đơn vị. Đaf tha?y một không khí khái hă?n. Ai nấy đê?u to? ra lạc quan va? tin tươ?ng. Nhưfng cuộc trao đô?i kéo da?i tới 2 giơ? khuya.
Đô?ng chí Hiếu, chánh văn pho?ng, chong đe?n ngô?i ghi lại ba?n báo cáo kết luận. Viết được tư?ng phâ?n, anh lại đánh thức tôi dậy thông qua trước khi đem đi đánh máy.
Nga?y mai, các đun vị đaf câ?n có ba?n kết luận na?y, vi? nó chính la? một ta?i liệu học tập. Thơ?i giơ? rất gấp, đợt chiến đấu cuối cu?ng sắp bắt đâ?u.
Ngay hôm sau, phâ?n lớn cán bộ cơ quan chính trị chia nhau xuống giúp đơf các đơn vị triê?n khai một đợt giáo dục cấp tốc cho toa?n thê? bộ đội, tư? cấp u?y đến đa?ng viên, tư? cán bộ đến chiến sif, đê? mọi ngươ?i nhận thức rof ti?nh hi?nh, nâng cao quyết tâm hoa?n tha?nh nhiệm vụ.
Một khí thế mới dâng lên khắp nơi sau đợt học tập. Đây la? một tha?nh công rất lớn cu?a công tác chính trị trên mặt trận Điện Biên Phu?, một trong nhưfng tha?nh công lớn cu?a công tác chính trị trong lịch sư? chiến đấu cu?a quân đội ta.
TẠI Ninh Bi?nh, trước yêu câ?u cu?a mặt trận Điện Biên 1 phu?, chi? trong 24 giơ?, nhân dân đaf tập trung được 600 tấn gạo đưa ra tiê?n tuyến.
Nhân dân Thanh Hóa đế đóng góp cho chiến dịch gâ?n 11 000 tấn lương thực, thực phâ?m đến mức gâ?n như cạn kiệt nguô?n dự trưf. Sau chiến thắng, Nha? nước đaf pha?i có nhiê?u biện pháp cứu đói va? nhanh chóng phục hô?i sa?n xuất ở Thanh Hóa. Trong Đông Xuân 1953-1954, hậu phương đaf đóng góp trên 300.000 dân công, gô?m 10 triệu nga?y công, hơn 26.000 tấn lương thực, thực phâ?m phục vụ chiến dịch Điện Biên Phu?, khối lượng lớn gấp nhiê?u lâ?n so với các nm trước. Nhân dân Tây Bắc, chu? yếu la? bốn huyện Tuâ?n Gia?o, Điện Biên Phu?, Quy?nh Nhai, Thuận Châu, đaf đóng góp 32.000 dân công, 7.310 tấn gạo, 389 tấn thịt hiếm hơn 10% tô?ng số dân công, gâ?n 30% số lương thực thực phâ?m phục vụ chiến dịch. Đô?ng ba?o Tây Bắc san se? nốt nhưfng hạt gạo cuối cu?ng cho bộ đội. Riêng huyện Tuấn Giáo giáp Điện Biên Phu?, ngươ?i thưa ruộng hiếm, đaf góp cho mặt trận 1.200 tấn gạo, vượt rất xa mức dự kiến cơ quan cung cấp đê? ra lúc đâ?u. Nhiê?u nơi đô?ng ba?o đóng góp ca? thóc giống. Sau chiến dịch, hậu phương pha?i chuyê?n ngay chóc giống va? nông cụ lên Tây Bậc đê? giúp nhân dân kịp thơ?i tiếp tục sa?n xuất.
Trên cát tuyến chiến dịch, mọi ngươ?i, mọi phương tiện lại pha?i dô?n sức va?o một cuộc thi đua nước rút với thơ?i tiết, với ke? thu?.
Nhưfng đoa?n dân công lên đươ?ng phục vụ chiến dịch tư? mu?a đông, nay đaf sang he?. Nhưfng chiếc xe thô? tốt nhất cufng trơ? tha?nh ọp ẹp, chắp vá. Xe Ô tô vận ta?i chạy liên tục, không có thơ?i gian ba?o dươfng, môfi nga?y một xộc xệch.
Đói chân không mo?i cu?a ha?ng chục vạn đô?ng ba?o tiếp tục băng đe?o, lội suối, vượt qua bom nô? chậm, chân cứng đá mê?m. Nhưfng chiến xe vận ta?i, máy cufng theo ngươ?i không chịu bo? cuộc giưfa đươ?ng, tiếp tục vượt nhưfng sươ?n đe?o sạt lơ? bất chấp máy bay địch đánh phá. Khó khăn lớn nhất đối với lái xe không chi? co bom đạn, ma? co?n pha?i dai dă?ng chống lại sự buô?n ngu? sau nhiê?u đêm ro?ng ngô?i bên tay lái. Môfi ngươ?i đem theo một hộp dâ?u cao khi quá buô?n ngu? thi? bôi lên mật. Trong một cuộc họp cu?a bộ chi? huy mặt trận đaf pha?i da?nh thơ?i gian ba?n vê? khâ?u phâ?n ăn cho các lái xe.
Tư? nga?y 15 tháng 3 năm 1954, trước yêu câ?u cấp thiết vê? đạn đại bác 105 cu?a mặt trận, xe vận ta?i chuyê?n sang chạy ca? ban nga?y. Đây la? một việc la?m táo bạo.
Trên đe?o Pha đạn, da?i 20 kilômét, cao trên một nga?n mét, địa hi?nh phâ?n lớn trống tra?i, xe ta thươ?ng bị máy bay địch phát hiện. Gặp trươ?ng hợp na?y, phụ xe đứng bên ngoa?i, nhi?n thấy máy bay địch lao xuống bắn thi? hét lái xe ngư?ng lại cho máy bay địch lơf đa? tuôn đạn vê? phía trước. Xe tiếp tục chạy tới khi kịp ti?m được nơi trú â?n hoặc máy bay địch vi? sợ hết nhiên liệu pha?i bo? cuộc. Có khi ca? đoa?n xe bị săn đuô?i, một chiếc phóng lên trước la?m lộ mục tiêu thu hút địch, nhưfng chiếc khác giạt va?o bên đươ?ng như nhưfng lu?m cây. Nhiê?u lâ?n xe trúng đạn nă?m lại. Anh em lái xe không ngại nguy hiê?m, xông lên dơf đạn xuống giấu va?o rư?ng. Có lâ?n trung đội phó lái xe Nguyêfn Văn Ba bị máy bay đuô?i đánh trên đe?o Pha đạn, biết không thê? chạy thoát, anh quyết định cho xe lăn xuống vực sâu đê? cứu lấy đạn. Điê?u lạ lu?ng la? ca bin vưfng chắc cu?a chiếc Môlôtôva đaf giúp anh thoát chết, toa?n bộ số đạn được thu lượm lại đê? đưa tiếp ra mặt trận.
Số đạn 105 chiến lợi phâ?m mới thu ở Trung La?o cufng được chuyê?n lên phía bắc. 440 viên đạn đaf kịp tới mặt trận Điện Biên Phu?.
Nhân đây cufng nói thêm, một số nha? nghiên cứu phương Tây đaf quá cươ?ng điệu số đạn pháo cu?a ta tại Điện Biên PHU?Có ngươ?i tính ta đaf bắn khoa?ng 350.000 viên 1 Cufng theo họ, phía Pháp đaf sư? dụng trong chiến dịch 132.000 viên, không kê? ho?a lực cu?a chiến xa va? đặc biệt la? không quân. Trong thực tế, vê? đạn 105, ta chi? có tô?ng số khoa?ng 20.000 viên, gô?m 11.000 viên chiến lợi phâ?m cu?a chiến dịch Biên Giới, 3.600 viên do Trung Quốc viện trợ ke?m theo pháo, 440 viên chiến lợi phâ?m ở mặt trận Trung La?o, va? khoa?ng 5.000 viên thu được cu?a địch tha? du? tiếp tế. Sau chiến tranh Triê?u Tiên, đạn pháo 105 ở Trưng Quốc cufng rất khan hiếm. Trước nhu câ?u cấp thiết cu?a chiến dịch, bạn đaf vét đạn 105 tư? các kho chuyê?n cho ta, nhưng 7.400 viên tháng 5 năm 1954 mới tới khi trận đánh đaf kết thúc.
Cán bộ, nhân viên trong nhưfng trạm quân y la?m việc không kê? nga?y đêm, du?ng tư? nhưfng thứ thuốc quý do bộ đội ta đoạt được cu?a địch, đến nhưfng rêf cây, lá thuốc trên rư?ng theo kinh nghiệm chưfa bệnh cu?a đô?ng ba?o địa phương, ti?m mọi cách săn sóc cho thương bệnh binh mau hô?i phục đê? trơ? vê? đơn vị.
Đươ?ng chi? đo? vê? vận chuyê?n gạo trên biê?u đô? nhích dâ?n lên cao.
Gạo, đạn va? thuốc chưfa bệnh la? nhưfng nhu câ?u cơ ba?n đê? duy tri? cuộc chiến đấu. Nhưng muốn ca?i thiện đơ?i sống cu?a bộ đội ở chiến ha?o co?n pha?i gia?i quyết nhu câ?u vê? thực phâ?m va? nhu yếu phâ?m. Nhưfng vấn đê? na?y không thê? chi? trông nhơ? va?o Hội đô?ng Cung cấp mặt trận va? Hậu câ?n chiến lược, chiến dịch vốn đaf "quá ta?i".
Các đun vị cufng chu? động tích cực tự gia?i quyết. Hậu câ?n đại đoa?n tô? chức chuyên chơ? bă?ng xe đạp thô? tư? hậu cứ cu?a đơn vị ở trung du, đô?ng bă?ng, lên mặt trận thịt muối, rau muối, đươ?ng sưfa, thuốc la?o, thuốc lá...
Hậu cấn trung đoa?n tô? chức các đội tiếp tế đi sâu va?o các ba?n trên re?o cao khai thác rau, nhất la? rau ca?i cu?a đô?ng ba?o Me?o thươ?ng trô?ng xen kef với cây anh túc. Bộ đội va?o rư?ng đa?o cu? ma?i, ti?m kiếm rau rư?ng ở ven suối.
Cán bộ trung đoa?n, tiê?u đoa?n được phép ký giấy biên nhận mua trâu cu?a đô?ng ba?o, bộ đội sef thanh toán sau chiến dịch.
Một cuộc vận động "Ba tốt" (ăn tốt, ngu? tốt, đánh tốt) được triê?n khai trên toa?n mặt trận. Cán bộ chính trị, quân y tới nhưfng nơi sinh hoạt bộ đội gặp khó khăn nhất, nghiên cứu tạo mọi điê?u kiện ăn, ơ?, gia?i trí sao cho bộ đội giưf gi?n được sức kho?e, sinh hoạt thoa?i mái ba?o đa?m chiến đấu lâu da?i. Hâ?m ha?o đaf được mơ? rộng, cu?ng cố hạn chế sự đe dọa cu?a bom đạn. nhưfng "đươ?ng phố"
sạch xuất hiện tại trận địa. Môfi "căn nha?" hâ?m cu?a tô? ba ngươ?i có hai "giươ?ng" bă?ng đất, căng va?i du?, nă?m ngô?i thoa?i mái. Bếp Hoa?ng Câ?m, ra đơ?i tư? chiến dịch Ho?a Bi?nh, được phát triê?n tha?nh "bếp hâ?m Hoa?ng Câ?m" có nơi đun nấu, kho thực phâ?m, chôf nă?m cua anh nuôi va? ca? một giếng nước trong vắt, đaf phát huy tác dụng rất cao. Trên đô?i A1, C1, trên sân bay, ta va? địch chi cách nhau một tâ?m lựu đạn, bộ đội vâfn được ăn một bưfa cơm nóng, uống nước nóng, đọc truyện "Thượng Cam Lifnh", "Nga?y va? đêm ở Xtalingrát"..., xem báo Quân đội nhân dân, chơi ba?i tulơkhơ: Bộ đội ở ho?a tuyến luân phiên vê? phía sau tắm giặt. Đặc biệt ở nhưfng đơn vị pháo binh, hâ?m cu?a bộ đội đê?u khá rộng va? chắc chan.
Anh em du?ng gôf ho?m đạn lát trâ?n, lát vách hâ?m, ghép giươ?ng nă?m va? đóng ca? ba?n ghế. Anh em co?n du?ng vo? đạn chế tạo tha?nh đe?n dâ?u va? .nhưfng chiếc lọ xinh xinh câm nhưfng bông hoa rư?ng. Tại các đội điê?u trị, du? chiến lợi phâ?m được đưa tới la?m chăn đắp cho thương binh.
Khi va?o hâ?m mô?, có .ca?m giác như va?o một bệnh viện hiện đại. Tươ?ng rất phă?ng, góc rất vuông căng va?i trâng tinh. Sa?n hâ?m lát bă?ng nhưfng'' thân cây sậy phu? một lớp va?i du?. Không khí dịu mát, pha?ng phất mu?i êtc thơm thơm. Nhưfng bác sif phâfu thuật áo choa?ng trắng toát, la?m việc dưới ánh sáng "đe?n điện" mâ máy phát la? một bi?nh điện xe đạp quay bă?ng tay.
Tất ca? các biện pháp trên đaf la?m cho bưfa ăn cufng như sinh hoạt cu?a bộ đội được ca?i thiện một phâ?n.
. Quân dân đô?ng bă?ng Bắc Bộ tiếp tục đánh phá mafnh liệt các tuyến đươ?ng giao thông thu?y bộ quan trọng, đặc biệt la? đươ?ng số 5 Ha? Nội - Ha?i Pho?ng, va? đươ?ng số 1, đoạn Ha? Nội - Nam Định. Bộ đội ta tiêu diệt vị trí công sự mới Nghifa Lộ, tập kích Lai Xá (Ha?i Dương), đánh thiệt hại nặng tiê?u đoa?n 3 lê dương (3/5 REI), phục kích ở Đông Biên, Lạc Quâ?n (Nam Định), tiêu diệt 1 tiê?u đoa?n khinh quân ngụy, phục kích ở Văn Lâm - Như Quy?nh gâ?n Ha? Nội, tiêu diệt tiê?u đoa?n 2 lê dương (213 REI đô?ng thơ?i bao vây nhặt nhiê?u đô?n bốt, buộc chân các lực lượng cơ động địch.

Tài Trung BẶ, bẶ 'Ặi ta 'ành vì trì An Hò?a Y Thư?a ThiĂn, diẶt 200 quĂn 'ìch, san phf?ng cứ 'iĂ?m 'è?o Thượng An diẶt sàu 'ài 'Ặi, phùc kìch Y chĂn è?o Mfng Giang tiĂu diẶt gòn mẶt 'oà?n xe quĂn sự 'ìch, tẶp kìch Y LĂy Rinh gĂy thiẶt hài nf̣ng cho binh 'oà?n cơ 'Ặng 'ìch Y TriĂ?u TiĂn vĂ?, 'ành nhiĂ?u trẶn vẶn 'Ặng phùc kìch lớn diẶt tư?ng 'oà?n tà?u, tư?ng 'oà?n xe vẶn tà?i.
Tài Nam BẶ, trước tinh thĂ?n chiẮn 'Ắu sa sùt cù?a binh lình và? lực lượng thiẮu hùt nghiĂm tròng, ngà?y 12 thàng'' 4 nfm 1954, thù? tướng ngùy quyĂ?n Sà?i Gơ?n ra quyẮt 'ình bẶt thanh mĂ?n tư? 21 'Ắn 25 tuĂ?i 'Ă?u phà?i nhẶp'' ngùf, và? lẶp tò?a àn binh khĂ?n cẮp xèt xư? nhưfng ngươi 'à?o ngùf. Nhưfng hoàt 'Ặng cù?a càc lực lượng vùf trang trĂn toà?n miĂ?n 'Ă?u 'ược 'Ă?y mành 'Ă? phẮi hợp với ĐiẶn BiĂn Phù?, loài tư?ng trung 'Ặi, 'ài 'Ặi, và? tiĂ?u 'oà?n 'ìch khò?i vò?ng chiẮn 'Ắu. Càc tiĂ?u 'oà?n chù? lực tiẮn sĂu và?o vù?ng tàm chiẮm tiĂu diẶt nhiĂ?u 'Ă?n bẮt, tiẮn cĂng bẮt An Nhơn (Hòc Mòn) nf?m sàt nàch Sà?i Gò?n, giưfa ban ngà?y. Tươ?ng BĂng 'i, tư lẶnh Nam BẶ, hẮt hoà?ng kĂu lĂn: "Nguy cơ cò thĂ? mẮt Sà?i Gò?n".
Tài Trung Là?o, càc trung 'oà?n 66 ''và? 18 tiẮp tùc hoàt 'Ặng giam chĂn quĂn cơ 'Ặng 'ìch Y XĂn, cù?ng với quĂn già?i phòng ìtxala Là?o 'ành Chfmpàtsf́c tiĂu diẶt và? là?m tan ràf quĂn 'ìch Y 'Ăy, bf́t sẮng Phò vương Bun ù?m Y 'Ăntalàt. Tài Campuchia, trung 'oà?n 101 tiẮn sĂu và?o ĐĂng Bf́t Campuehia, vượt sĂng MĂ CĂng... CuẮi thàng Tư, mẶt vù?ng rẶng lớn 'Ăng - nam tì?nh Prètvihia và? 'Ăng - bf́c tì?nh CĂng PhĂng Thom già?i phòng. MẶt bẶ phẶn cù?a trung 'oà?n 101 thòc sĂu và?o tì?nh KratiĂ bf́t liĂn làc với Nam BẶ. Hướng vĂ? ĐiẶn BiĂn Phù?, tẮt cà? càc chiẮn trươ?ng trĂn toà?n ĐĂng Dương khĂng ngư?ng hoàt 'Ặng suẮt ĐĂng XuĂn 1953-1954 'Ă? tào 'iĂ?u kiẶn cho chiẮn trươ?ng'' chình già?nh thf́ng lợi cuẮi cù?ng.
TĂ"?NG thẮng Aixenhao 'àf mf́c nợ với cư? tri Mỳf lơ?i 1 hứa khi tranh cư? là? sèf tào mẶt khĂng khì hò?a dìu trong tì?nh hì?nh quẮc tẮ 'ang bì 'Ă?u 'Ặc vì? chiẮn tranh lành giưfa TĂy và? ĐĂng. Nhưng Ăng ta khĂng thĂ? giưf thài 'Ặ thơ? ơ trước lơ?i kĂu cứu cù?a nhà? cĂ?m quyĂ?n Phàp.
Càc quan chức Mỳf trao 'Ă?i nhiĂ?u lĂ?n, tì?m cành già?i nguy cho ĐiẶn BiĂn Phù?. CĂ ỳ kiẮn 'Ă? xuẮt 'ưa 8 sư 'oà?n chiẮn 'Ắu, 35 tiĂ?u 'oà?n cĂng binh... và? càc phương tiẶn bà?o 'à?m phào binh, hẶu cĂ?n, 'Ă? bẶ và?o chĂu thĂ? sĂng HĂ?ng. Nhưng kẮ hoàch nà?y bì gàt vì? lùc quĂn Mỳf chưa sffn sà?ng, và? Mỳf 'àf co kinh nghiẶm 'ưa bẶ binh '' và?o Bf́t TriĂ?u TiĂn. Ràt pho nghiĂng vĂ? ỳ kiẮn dù?ng khĂng quĂn chiẮn lược Mỳf nèm bom, phù? hợp với chiẮn lược ,,trà? 'ùfa Ă"? àt". .
Trong hĂ?i kỳ khĂng cò thĂm nhưfng ViẶt Nam mới"
(No morc Vietnams), Nìchxơn viẮt: "ĐĂ 'Ắc Ràt pho, phù? tìch HẶi 'Ă?ng Tham mưu trương liĂn quĂn, 'Ă? nghì chùng ta dù?ng 60 mày bay nèm bom B.29 Y Philìppin mơ? càc cuẶc 'Ặt kìch và?o ban 'Ăm 'Ă? tiĂu diẶt càc vì trì cù?a ViẶt Minh. Và? 'f̣t ra kẮ hoàch mang tĂn "CuẶc hà?nh binh Chim kĂ?n kĂ?n" (Opèration Vautour) nhf?m 'àt cù?ng mùc tiĂu với ba quà? bom nguyĂn tư? chiẮn thuẶt nhò?".
MẶt sẮ tà?i liẶu khàc cò?n cho thẮy kẮ hoàch Ràt pho 'ượm HẶi 'Ă?ng An ninh quẮc gia phĂ chuĂ?n, và? "trong thực tẮ, Mỳf 'àf co quyẮt 'ình tàm thơ?i vĂ? viẶc tham chiẮn Y ĐĂng Dương và?o ngà?y 25 thàng 3 nfm 1954"I, và? l''trĂn vfn bà?n cù?a HẶi 'Ă?ng An ninh quẮc gia cò ba chưf D.D.C (Dwight D.Eisenhower) phẮ chuĂ?n"2.
Ngà?y 29 thàng 3 nfm 1954, sau khi ĂSly tư? Mỳf vĂ?, Thù? tướng Phàp Lanien triẶu tẶp cuẶc hòp hèp HẶi 'Ă?ng chiẮn tranh, gĂ?m càc tham mưu trươ?ng và? nhưfng thà?nh vìn tròng yẮu, bà?n vĂ? dự kiẮn mẶt cuẶc nèm bom cù?a khĂng quĂn Mỳf Y ĐiẶn BiĂn Phù?. KhĂng phà?i khĂng co sự phĂn vĂn. LiẶu mẶt cuẶc hay và?i cuẶc nèm bom cò 'ù? 'Ă? tiĂu diẶt lực lượng ViẶt Minh 'ang bao vĂy hay khĂng? BiẮt 'Ău nò lài dĂfn tới sự can thiẶp Ă"? àt cù?a Trung QuẮc và?o ĐĂng Dương như Y TriĂ?u TiĂn? NĂ cò là?m tiĂu tan hy vòng vĂ? mẶt già?i phàp hò?a bì?nh cho chiẮn tranh ĐĂng Dương tài HẶi nghì Giơnevơ sèf mơ? và?o ngà?y 26 thàng 4 hay khĂng? Lanien và? HẶi 'Ă?ng chiẮn tranh quyẮt 'ình cư? 'ài tà BrĂhĂng (Brohon), ngươ?i 'àf thàp tù?ng ĂSly sang Mỳf, 'i gf̣p tĂ?ng chì? huy Nava 'Ă? hò?i vĂ? tàc dùng cù?a mẶt cuẶc nèm bom cù?a khĂng quĂn chiẮn lược Mỳf xuẮng ĐiẶn BiĂn Phù?.
Nhưfng phĂ?n tư? "diĂ?u hĂu'' Y Oasinhtơn cùfng xùc tiẮn kẮ hoàch. Ngà?y 3 thàng 4 nfm 1954, bẶ trươ?ng Ngoài giao Mỳf Đalèt và? 'Ă 'Ắc Ràt pho hòp với tàm nghì sìf cò thẮ lực trong QuẮc hẶi, thuẶc hai 'à?ng DĂn chù? và? CẶng hò?a, phĂ? biẮn ỳ 'ình cù?a TĂ?ng thẮng muẮn cò mẶt nghì quyẮt cho phèp sư? dùng lực lượng khĂng quĂn và? hà?i quĂn Mỳf Y ĐĂng Dương. Đalèt nhẮn mành ĐĂng Dương sùp 'Ă? cò thĂ? dĂfn tới mẮt toà?n bẶ ĐĂng Nam à, Hoa Kỳ? cuẮi cù?ng sèf bì 'Ă?y v quĂ?n 'à?o Haoai. NẮu Mỳf khĂng giùp Phàp thì? hẶu quà? sèf là? Phàp phà?i tư? bò? chiẮn tranh ĐĂng Dương.
Ràt pho trì?nh bà?y tiẮp mẶt kẮ hoàch nèm bom Ă"? àt xuẮng ĐiẶn BiĂn Phù?, 'ược gòi là? cuẶc hà?nh binh Chim kĂ?n kĂ?n. CuẶc hà?nh binh sèf do hai tà?u sĂn bay cs***, Boxer và? nhưfng mày bay cù?a khĂng quĂn Mỳf Y NhẶt Bà?n và? Philìppin thực hiẶn. Ngươ?i Phàp thẮy cĂ?n huy 'Ặng 60 mày bay nèm bom hàng nf̣ng B.29, mang ìt nhẮt 450 tẮn bom. Nhưng theo nhưfng quan chức Mỳf, nhiẶm vù chình phà?i 'ược hoà?n tẮt với ba sư 'oà?n khĂng quĂn nèm bom, hai Y Okinaoa, mẶt Y Clàc Phin (Clark Field), tĂ?ng cẶng là? 98 siĂu phào 'à?i bay B.29, mĂfi chiẮc mang 14 tẮn bom. ĐĂ? 'Ă? phò?ng mày bay Mìc Y nhưfng sĂn bay cù?a Trung CẶng gĂ?n biĂn giới ViẶt - Trung, phà?i cò thĂm 450 mày bay tiĂm kìch phà?n lực bà?o vẶ cho mày bay nèm bom.
Cư? tòa 'f̣t mẶt sẮ cĂu hò?i vĂ? hẶu quà? cù?a hà?nh 'Ặng nà?y. Ràt pho trà? lơ?i khĂng giẮu giẮm nò cò thĂ? dĂfn Hoa Kỳ? và?o chiẮn tranh, và? nẮu cuẶc nèm bom thứ nhẮt khĂng 'ù? 'Ă? già?i tò?a cho tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m, sèf phà?i tình 'Ắn nhưfng cuẶc nèm bom bĂ? sung. NhiĂ?u ngươ?i bf́t 'Ă?u ngàfng ra. Họ nòi Mỳf 'à? phà?i chi phì tới 92% chiẮn phì trong chiẮn tranh TriĂ?u TiĂn, . mẶt hà?nh 'Ặng 'ơn phương cù?a Mỳf trong thơ?i gian nà?y khĂng thĂ? 'ược QuẮc hẶi thẮp thuẶn. RiĂng . RituĂ (Ridway), tham mưu trươ?ng Lùc quĂn, nguyĂn tư lẶnh quĂn 'Ặi Mỳf Y TriĂ?u TiĂn, nòi: "Dù? kẮ hoàch "Chim kĂ?n kĂ?n" cò 'ược thực hiẶn chfng nưfa thì? nhưfng cuẶc nèm bom bư?a bàfi xuẮng vù?ng rư?ng nùi bao la 'ò vĂfn khĂng thĂ? nà?o già?i tò?a cho quĂn lình cù?a Đơ? Càt vẮn sẮng trong cà?nh "thù sfn bì sẶp bĂfy", sau khi nèm bom, phà?i cĂ?n thĂm và?i chùc vàn quĂn Mỳf nưfa mới cò khà? nfng can thiẶp thà?nh cĂng bf?ng quĂn sự 'ược".
CuẶc hòp 'i tới kẮt luẶn: CuẶc hà?nh binh Chim kĂ?n kĂ?n, hay nhưfng hà?nh 'Ặng tương tự, chì? cò thĂ? 'ược QuẮc hẶi cho phèp với ba 'iĂ?u kiẶn: - Hoa Kỳ? thàm gia như là? mẶt trong nhưfng nước tự do Y ĐĂng Nam A cù?ng với Vương quẮc Anh. - Ngươ?i Phàp 'Ă?ng ỳ xùc tiẮn chương trì?nh trao 'Ặc lẶp cho càc quẮc gia liĂn kẮt. - Nước Phàp cam kẮt khĂng rùt khò?i cuẶc chiẮn.
Ngà?y 4 thàng 4, BrĂhĂng tư? ĐĂng Dương quay lài Pa ri cho biẮt Na va lo ngài cuẶc hà?nh binh Vautour sèf dĂfn tới nhưfng phà?n ứng cù?a khĂng quĂn Trung QuẮc.
Nhưng ngay tẮi hĂm 'ò ĂSly lài nhẶn 'ược bức 'iẶn khĂ?n cù?a Nava: "CuẶc can thiẶp mà? 'ài tà BrĂhĂng 'àf nòi với tĂi chì? cò thĂ? cò mẶt hiẶu quà? quyẮt 'ình nẮu 'ược thực hiẶn trước cuẶc tiẮn cĂng [cuẮi cù?ng] cù?a ViẶt Minh". Theo Bècna KhĂn thì? chình 'ợt tiẮn cĂng cù?a bẶ 'Ặi ta và?o nfm quà? 'Ă?i phìa 'Ăng 'àf là?m cho Nava thay 'Ă?i thài 'Ặ. PlĂven Ặp tức mơ?i 'ài sứ Mỳf tới trì?nh bà?y tì?nh hì?nh nghiĂm tròng cù?a tẶp 'oà?n cứ 'iĂ?m ĐiẶn BiĂn Phù?, chì? cò sự can thiẶp bf?ng mày bay hàng nf̣ng cù?a Mỳf mới co khà? nfng loài trư? phào binh ViẶt Minh Y nhưfng quà? 'Ă?i chung quanh 'Ă? cứu nguy cho quĂn 'Ă?n trù. ĂSly cùfng 'iẶn cho tướng Vanluy (Valluy), 'ang cò mf̣t Y LĂ?u Nfm gòc, thĂng bào ngay cho Ràt pho 'Ă? cò nhưfng biẶn phàp quĂn sự thẶt khĂ?n trương.
Cùfng trong ngà?y 4 thàng 4, Aixenhao viẮt mẶt bức thư khà dà?i gư?i riĂng cho Thù? tướng Sớcsin (Churchill), với tư càch là? mẶt ngươ?i bàn chiẮn 'Ắu chẮng phàt xìt trong thẮ chiẮn thứ hai: "... [NẮu ĐĂng Dương rơi và?o tay cẶng sà?n, tàc 'Ặng chù? yẮu 'Ắi với thẮ chiẮn lược toà?n cĂ?u cù?a chùng tĂi và? càc ngà?i cù?ng với sự thay 'Ă?i trong càn cĂn quyĂ?n lực do nò gĂy ra Y khớp chĂu A và? Thài Bì?nh Dương cò lèf sèf thà?m khẮc... ĐiĂ?u 'ò dĂfn chùng tĂi 'Ắn kẮt luẶn khĂng thĂ? bàc bò? 'ược là? tì?nh hì?nh ĐĂng Nam À 'ò?i hò?i chùng ta mẶt càch khĂ?n cẮp phà?i cò nhưfng quyẮt 'ình nghiĂm chì?nh và? cò tĂ?m xa...".
MẶt trong nhưfng quyẮt 'ình 'ò chình là? sự thà?nh lẶp mẶt liĂn minh gĂ?m Mỳf, Anh, Phàp, Ăsc, Niu Zilơn, Thài Lan, Philìppin và? ba nước ĐĂng Dương (ngùy quyĂ?n).
Aixenhao viẮt tiẮp: "ĐiĂ?u quan tròng là? liĂn minh 'ò phà?i mành mèf và? sẮn sà?ng tham gia và?o trẶn chiẮn nẮu cĂ?n"
Vì thù? tướng 85 tuĂ?i cù?a nước Anh khĂng vẶi và?ng phùc 'àp. Anh vĂfn cò?n giưf mẶt hò?n 'à?o cù?a Trung QuẮc là? HĂ?ng CĂng, khĂng muẮn bò? lơf cơ hẶi cà?i thiẶn quan hẶ với nước CẶng hò?a nhĂn dĂn Trung Hoa tài HẶi nghì Giơnevơ sẶp hòp nay mai.
Mươ?i ngà?y sau, Nava lài 'iẶn cho ĂSly 'Ă? nghì Mỳf dù?ng tư? 15 'Ắn 20 mày bay B.29 nèm bom xuẮng 'ươ?ng 41 quàfng giưfa sĂng HĂ?ng và? TuĂ?n Giào. Tì?nh hì?nh bẮ tẮc Y ĐiẶn BiĂn Phù? buẶc Nava phà?i nghìf tới mẶt hà?nh 'Ặng hàn chẮ cù?a khĂng quĂn chiẮn lược Mỳf. ĂSly trà? lơ?i:
"Ràt pho khĂng chẮp nhẶn già?i phàp nà?y. Hof̣c tẮt cà? hof̣c khĂng".
Trong khi chơ? 'ợi ĂSly gợi ỳ Nava vẮ khà? nfng sư? dùng 15 mày bay hàng nf̣ng B.29 cù?a Mỳf do phi cĂng Phàp Y ĐĂng Dương 'iĂ?u khiĂ?n. ĐẮn lượt Nava trà? lơ?i khước tư?, vì? mẶt lỳ do 'ơn già?n: phi cĂng Phàp khĂng sư? dùng 'ược nhưfng màjl bay lớn hơn mày bay B.26 mà? ngươ?i Mỳf 'àf cung cẮp.

Nhưfng ngươ?i câ?m đâ?u nước Myf vâfn tin sớm muộn sef có sự đô?ng ti?nh cu?a Anh. Nga?y 20 tháng 4, Đalét quyết định mơ?i đại sứ các nước Anh, Cam bốt, La?o, Pháp, Philíppin, Tân Tây Lan, Thái Lan, Úc, va? ngụy quyê?n Việt Nam tới họp. Chính quyê?n Anh đaf chi? thị cho Makin (Rogers Makins), đại sứ tại Oasinhtơn, không tham dự cuộc họp na?y. .
Trước nhưfng pha?n ứng không thuận lợi ở ca? trong nước va? ngoa?i nước, phái can thiệp Myf được Phó tô?ng thống Níchxơn (Nixon) u?ng hộ, vâfn xúc tiến kế hoạch.
Giới quân sự Myf tiếp tục liên hệ với bộ tham mưu Pháp chuâ?n bị cho cuộc ha?nh binh Chim kê?n kê?n. Đâ?u tháng Tư, đại tướng Patơrít (Partridge), chi? huy không lực Myf tại Viêfn Đông, tới Sa?i G.o?n ba?n bạc với ngươ?i đô?ng nhiệm Pháp, tướng Lôdanh (Lauzin), va? Tô?ng chi? huy Na va. Cu?ng đi với Patơrít có trung tướng Canđira (Caldera ngươ?i sef trực tiếp điê?u khiê?n cuộc ha?nh binh.
Canđira phát hiện một số trơ? ngại vê? mặt kyf thuật. Tại Đông Dương không có loại ra đa dâfn đươ?ng tâ?m ngắn, rất câ?n đê? hướng dâfn cho nhưfng máy bay hạng nặng tha? bom va?o một ke? địch đaf bao vây rất gâ?n, chi? một sai sót nho? vê? điê?u khiê?n thi? ha?ng trăm tấn bom có thê? tiêu diệt toa?n bộ quân đô?n trú chứ không pha?i la? Việt Minh !
Canđira nhiê?u lâ?n du?ng máy bay trực tiếp quan sát Điện Biên Phu? ban đêm, cố ti?m gia?i pháp khấc phục nhược điê?m na?y.
Trong cuốn "Nhưfng bí mật quốc gia'''' (Secrets d'''' etat), Raymông Tuốcnu (Raymond Tournoux) đưa ra một sự kiện theo tác gia? đaf được thu thập "tư? nhưfng nguô?n tin có thâ?m quyê?n, va? sau đó không ai ca?i chính" :
Nga?y 14 tháng 4 năm 1954, tại Pari, ngoại trươ?ng Myf Đalét đaf nói bă?ng tiếng Pháp với Biđôn:
- Nếu bây giơ? chúng tôi cho nga?i hai trái bom nguyên tư? ?
Biđôn đaf khă?ng định điê?u na?y trong cuốn "Tư? cuộc kháng chiến na?y đến cuộc khác" (D''''unc résistancc a? la?u tre), bă?ng cách dâfn lại câu tra? lơ?i cu?a mi?nh với đa lét: "Nếu ném bom [A] xuống vu?ng Điện Biên Phu?, ngươ?i pho?ng ngự cufng như ngươ?i tiến công đê?u hứng chịu hậu qua? như nhau. Nếu đánh va?o tuyến giao thông bắt nguô?n tư? Trung Hoa, sef có nguy cơ dâfn tới một cuộc chiến tranh toa?n bộ. Trong ca? hai trươ?ng hợp, quân đô?n trú ở Điện Biên Phu?, co?n xa mới được cứu nguy, ma? sef lâm va?o ti?nh trạng nghiêm trọng hơn".
Nga?y 24 tháng 4, đô đốc Rát pho gặp ngoại trươ?ng Anh Đơn (Den) tại Pari nhân cuộc họp Hội đô?ng khối Bắc Đại Tây Dương (O.If.A.N). Rát pho một lan nưfa ti?m cách thuyết phục Đơn chí ít nước Anh cufng cho Hoa Ky? một lơ?i tuyên bố u?ng hộ có tính tượng trưng. Nhưng Đơn nói thă?ng với nhưfng ngươ?i đối thoại Hoa Ky? la? một chính sách dựa trên cơ sơ? một cuộc oanh tạc bă?ng máy bay chóng châ?y sef đưa ngươ?i Myf tới việc can thiệp bă?ng lực lượng trên bộ như kinh nghiệm tại Triê?u Tiên đaf chứng to?, sự can thiệp đó sef dâfn ngươ?i Myf tới việc thúc đâ?y đô?ng minh thực hiện một "ha?nh động liên minh", có nghifa la? đưa quân đội cu?a họ va?o cuộc chiến. Ngươ?i Anh sef la?m tất ca? cho Hội nghị Giưnevơ tha?nh công. Nga?y 25, Đơn trơ? vê? Luân Đôn họp Hội đô?ng nội các đê? gia?i quyết đứt khoát vấn đê? na?y.
Nga?y 26 tháng 4, tướng Canđira trơ? lại Sa?i Go?n.
Canđira đê? cập tới việc sef du?ng 80 máy bay ném bom chung quanh thung lufng Điện Biên Phu? va? khu vực hậu câ?n Tuâ?n Giáo, nhưng với nhưfng phi ha?nh đoa?n Myf - Pháp kết hợp. Cuộc ha?nh binh sef được thực hiện trong 62 giơ? va? một sif quan cao cấp đaf tư? Sa?i Go?n bay tới Clark Field đê? chuâ?n bị. Vê? thực chất vâfn la? kế hoạch Chim kê?n kê?n. Ngươ?i Pháp lại hy vọng.
Nga?y 27 tháng 4 năm 1954, Thu? tướng Sớcsin tuyên bố ở Hạ nghị viện Anh: "Chính phu? Hoa?ng gia Anh không chuâ?n bị lơ?i hứa na?o vê? ha?nh động quân sự ở Đông Dương khi ma? chưa biết kết qua? cu?a Hội nghị Giơnevơ''''. Lơ?i tuyên bố đaf được Hạ nghị viện Anh hoan hô nhiệt liệt.
Cufng trong nga?y 27, đại sứ Pháp Mátxigli (Ren Massiglo xin gặp Sớcsin, tiếp tục na?i ni? nước Anh hây nghif tới số phận cu?a đoa?n quân đô?n trú ở Điện Biên Phu?. Sớcsin nói với đại sứ Pháp: "Tôi đaf pha?i chịu đựng ở Sinhgapo, Hô?ng Công, Tôbrúc (Tobrouk)l. ngươ?i Pháp sef có Điện Biên Phư?''''. Ngươ?i Anh không thê? vi? số phận một đoa?n quân Pháp đaf được định đoạt, bo? lơf cơ may gia?i quyết nhưfng vấn đê? quan trọng cu?a mi?nh với nhưfng cươ?ng quốc cộng sa?n tại Giơnevơ.
Nga?y 29 tháng 4, tại Oasinhtơn, Aixenhao họp với Rát pho, các tham mưu trươ?ng ba quân chu?ng va? nhiê?u sif quan cao cấp khác xem xét lâ?n cuối mọi mặt ti?nh hi?nh. Rát pho la? ngươ?i duy nhất u?ng hộ một cuộc can thiệp cu?a Myf du? la? đơn phương đê? tránh sự thất trận ở Điện Biên Phu?. Các tham mưu trươ?ng Ha?i quân, Không quân to? ve? không mặn ma?. Riêng tham mưu trươ?ng Lục quân Rituê pha?n đối quyết liệt. Rituê viện dâfn sự thất bại tha?m hại tư? cuộc ha?nh binh "Bóp nghẹt" (Strangle) cu?a Myf ở Triê?u Tiên, nha?m tiêu diệt con đươ?ng tiếp tế, đê? chứng minh sự hạn chế cu?a nhưfng ha?nh động bă?ng không quân trong loại chiến tranh na?y. Cufng như Đơn, Rituê cho ră?ng nhưfng cuộc ném bom sef dâfn Hoa Ky? va?o một cuộc chiến tranh mới bă?ng bộ binh tốn kém với lối thoát không rof ra?ng ở lục địa châu á. Ý kiến cu?a Rituê được nhiê?u ngươ?i tán đô?ng. Phái chu? chiến hạ vuf khí. .
Aixenhao không pha?i không biết nghe lơ?i nói đúng. ông ta quyết định ngư?ng xúc tiến kế hoạch Chim kê?n kê?n. Nhưng mươ?i năm sau, cufng tại Việt Nam, nha? câ?m 1 quyê?n Myf đaf quên nhưfng kinh nghiệm na?y.
Chinh quyê?n Pháp thơ?i đó cho ră?ng tất ca? mọi biện pháp cứu nguy cho Điện Biên Phu? đê?u đaf được ba?n bạc rất kyf lươfng. Một số ngươ?i Pháp coi nước Anh la? ích ky?. hiê?u ngươ?i chê trách Myf, nói Myf đaf khôn khéo gạt trách nhiệm cho đô?ng minh, trong khi quyết định không can thiệp bă?ng không quân chiến lược va?o Điện Biên Phu? đaf được đê? ra ở cấp cao nhất trong chính quyê?n Myf. Ngươ?i Anh tự ha?o mi?nh đaf có thái độ đúng trong thơ?i điê?m lịch sư? na?y. Thực ra ở nước Myf, nhưfng ngươ?i thuộc phái diê?u hâu không pha?i cứ muốn điê?u gi? đê?u có thê? la?m.
Quân Pháp sống trong nhưfng điê?u kiện cực ky? khu?ng khiếp. Trên diện tích 1 kilômét vuông, một khoa?ng rộng bên bơ? sông pha?i da?nh cho bệnh viện va? cái "hố chung". Nếu tập đoa?n cứ điê?m không ngư?ng thu hẹp thi? khu vực da?nh cho ngươ?i bị thương va? ngươ?i chết cufng không ngư?ng phát triê?n. Công binh Pháp ra sức đa?o thêm nhưfng nhánh ha?o mới đê? mơ? rộng bệnh viện nhưng vâfn không đu? chôf cho thương binh. Nhiê?u thương binh pha?i nă?m ngay tại cứ điê?m. Chiếc máy xúc duy nhất co?n lại chi? thuyên va?o việc đa?o hố chôn ngươ?i chết. Danh mục đô? tiếp tế cho Điện Biên Phu? có thêm một yêu câ?u khâ?n cấp, đó la? thuốc khư? tru?ng DDT. Ruô?i nhặng kéo tới đe? trứng trên nhưfng vết thương. Thương binh nặng nă?m trên nhưfng chiếc giươ?ng ba tâ?ng, sáu ngươ?i trong một căn hâ?m nho?. Nhiê?u ngươ?i bị thương sọ nafo va? mắc chứng hoại thư. Máu mu? cu?a nhưfng ngươ?i nă?m bên trên nha?y xuống nhưfng ngươ?i nă?m bên dưới. Nhưfng că?ng tay, că?ng chân, nhưfng ống tiêm chôn ngay trong đươ?ng hâ?m, khi trơ?i mưa, nước bên ngoa?i cha?y va?o, tất ca? lại lê?nh bê?nh nô?i lên. Phâ?n lớn nhưfng bộ phận lọc nước đaf bị ho?ng. Nhưfng viên chi? huy ra lệnh cho binh lính đa?o giếng. Nhưng chi? thấy một thứ nước váng dâ?u đục ngâ?u. Sân bay đaf bị bo?. Binh lính lấy nhưfng tám ghi vê? lát trên đươ?ng ha?o, phu? đất đê? tránh ma?nh đạn. Nhưfng tấm ghi na?y biến họ tha?nh nhưfng con chuột nga?y cufng như đêm, sống thui lu?i trong bóng tối. Rơ?i công sự đi lượm du? hoặc lấy nước la? la?m mô?i cho cát loại súng bân ti?a khó trơ? vê? an toa?n. Điện Biên Phu? khâ?n thiết yêu câ?u Cạnh gư?i thật nhiê?u ống nho?m ngâ?m (kính tiê?m vọng) vi? nhô đâ?u lên kho?i chiến ha?o đê? quan sát đaf trơ? tha?nh mạo hiê?m.
Vo?ng vây thu hẹp, tiếp tế va? tiếp viện trơ? nên cực ky? khó khăn. Nhưfng phi công Myf la?m công viện na?y đaf được đánh giá la? dufng ca?m, nhưng cufng không đáp ứng được yêu câ?u đê? ra, khi pha?i bay thấp tha? du? trong một không phận nho? hẹp co súng cao xạ va? súng pho?ng không chơ? sắn. Riêng trong nga?y 26 tháng 4, 50 máy bay trúng đạn trên bâ?u trơ?i Điện Biên Phu? va? ba chiếc bị bắn hạ, trong đó có một máy bay B.26 va? hai chiếc Hen cát cu?a hạm đội 11, do phi công Myf lái. Đêm hôm đó Ha? Nội hứa tăng viện 80 ngươ?i, nhưng chi? tha? du? được 36, hứa tha? 150 tấn ha?ng tiếp tế, nhưng chi? tha? được 91 tấn với 34% rơi va?o phía bên kia.
Nga?y 29 tháng Tư, Đơ? Cát điện cho Conhi báo tin bu?n trong nhưfng chiến ha?o ở Điện Biên Phu? đaf sâu tới 1 mét, trong nga?y Điện Biên Phu? chi? nhận được 30 tấn ha?ng tiếp tế va? không có một tên lính tiếp viện na?o.
Tính riêng trong tháng 4, số quân địch bị loại kho?i vo?ng chiến tại Điện Biên Phu? la? 3.071 ngươ?i. Lực lượng nha?y du? tăng viện trong tháng có hai tiê?u đoa?n (21 RCP, 2c BẸP) va? 650 lính ti?nh nguyện, nhiê?u ngươ?i chưa qua huấn luyện nha?y du?. Số tăng viện na?y co?n xa mới bu? đập được nhưfng tô?n thất. Vê? vuf khí, trong số 10 chiến xa, chi? co?n 1 chiếc hoạt động, 4 khâ?u pháo 155 chi? co?n 1 khâ?u bắn được. 24 khâ?u pháo 105, chi? co?n lại 14 khâ?u, va? 15 khâ?u cối 1202. .
Cuộc ha?nh binh Chim kê?n kê?n nga?y ca?ng xa vơ?i. Bộ chi? huy quân viêfn chinh pha?i tính cách tự cứu. Có ý kiến: mơ? một cuộc ha?nh binh đánh va?o hậu phương chiến dịch cu?a Việt Minh ở khu vực Yên Bái - Tuyên Quang. Nhưng cuộc ha?nh binh na?y câ?n tới nhưfng lực lượng va? phương tiện lớn, chí có thê? lấy tư? đô?ng bă?ng Bắc Bộ, như vậy sef la?m cho đô?ng bă?ng Bác Bộ nhanh chóng sụp đô?. Một ý kiến khác, cho Đơ? Cát tự đánh gia?i vây Na va quay lại với ý định tư? nga?y đâ?u chấp nhận chiến đấu ở Điện Biên Phu?: một ha?nh động bắt đâ?u tư? sông Nậm Hu. Nhưng, theo Yvơ Gra, nó không co?n la? một cuộc ha?nh binh gia?i to?a như kế hoạch Xênôphôn , vi? ngươ?i Pháp không co đu? máy bay vận ta?i va? máy bay chiến đấu, ma? chi? co?n la? một ha?nh động nghi binh đê? nâng đơf Điện Biên Phu?. Cuộc ha?nh binh na?y cufng mang tên Chim kê?n kê?n (Condor nhưng la? loại chim ở Nam Myf. Nó chi? gô?m ba?y tiê?u đoa?n, trong đó có ba tiê?u đoa?n được tha? du?. Tuy vậy, vâfn pha?i huy động toa?n bộ nhưfng chiến đakôta co?n lại trong vo?ng 24 giơ?, va? sau đó nhưfng máy bay na?y co?n pha?i đa?m nhiệm tha? du? ha?ng nga?y 45 tấn lương thực. Theo dự kiến tư? nga?y 14 đến nga?y 29 tháng 4, cuộc ha?nh binh sef được khơ?i đâ?u tư? Mươ?ng Khoa tiến đến Tây Trang, rô?i tra?n va?o Điện Biên Phu? đón binh đoa?n đô?n trú Tây Bắc phá vây rút chạy. Nhưng đúng thơ?i gian na?y thi? lực lượng máy bay vận ta?i bị hoa?n toa?n hút va?o mặt trận Điện Biên Phu?. Do đó việc tha? du? ba tiê?u đoa?n đaf không thực hiện được. Chi? co?n ba tiê?u đoa?n ngụy La?o va? một tiê?u đoa?n lê dương (212 REI) thực hiện cuộc ha?nh binh với sự yê?m trợ cu?a không quân, dưới luyê?n chi? huy cu?a trung tá Gốtđa (Goddard).
Nga?y 27 tháng 4 năm 1954, cuộc ha?nh binh Công đo bật đâ?u.
Được tin có cánh quân địch tư? phía La?o sang gia?i vây cho Điện Biên Phu?, Bộ chi? huy Mặt trận quyết định sư? dụng trung đoa?n 148 va? đại đội trinh sát ở nam Hô?ng Cúm tiến vê? phía Mươ?ng Khoa ngăn chặn địch. Ta phục kích gâ?n Mươ?ng Khoa (tây-nam Điện Biên Phu? 30 kilômét) tiêu diệt bốn đại đội quân ngụy La?o. Địch rút chạy. Bộ đội truy kích địch vê? tận giáp Mươ?ng Sa?i va? Luông Phabăng. Cuộc ha?nh binh Công đo đaf hoa?n toa?n thất bại.
Nga?y 26 tháng 4 năm 1954, các đoa?n đại biê?u đaf có mặt tại Giơnevơ. Hội nghị sef ba?n vê? chiến tranh ở Triê?u Tiên va? Đông Dương. Trên bán đa?o Triê?u Tiên đaf có ngư?ng bắn, nhưng vâfn thưa đạt được một hiệp định ho?a bi?nh. Vấn đê? na?y sef không dêf gia?i quyết. Sự chú ý cu?a các cươ?ng quốc tập trung va?o ti?nh hi?nh chiến tranh nóng bo?ng tại Đông Dương. Anh Phạm Văn Đô?ng, Trươ?ng đoa?n đa?m phán cu?a nước Việt Nam dân chu? cộng ho?a ở Phôngtenơblô (Fontainebleau) chín năm trước đây, với tư cách Phó thu? tướng Chính phu? hiện nay, chuâ?n bị lên đươ?ng sang Giơnevơ.
Cuối tháng Tư, tại căn nha? nho? giưfa núi rư?ng Việt Bắc, Bác tiếp chuyện nha? báo Úc Bớcsét (Burchett).
Bớcsét ho?i thăm vê? Điện Biên Phu?. Bác lật ngư?a chiếc muf đặt trên ba?n tre, đưa mấy ngón tay vo?ng quanh va?nh muf, nói: "Đây la? rư?ng núi, nơi có lực lượng cu?a chúng tôi" Rô?i Ngươ?i nắm tay lại, đấm va?o lo?ng muf va? nói tiếp: Co?n đây la? quân Pháp. Họ không thê? thoát kho?i chôf na?y!".

Được quyenlinh66 sửa chữa / chuyển vào 20:30 ngày 18/02/2005

CHƯƠNG MƯỜI BA
ĐỢT TIẾN CÔNG CUỐI CU?NG
VÊ? phía ta, mọi công tác chuâ?n bị cho đợt tiến công thứ ba đaf tiến ha?nh rất chu đáo. Các chiến ha?o được cu?ng cố tới mức bộ đội có thê? di chuyê?n ban nga?y ngay gâ?n quân địch, cho phép các đơn vị môfi khi tiến đánh một vị trí, nhanh chóng bo? qua giai đoạn đột phá tiê?n duyên. Cán bộ, chiến sif thuộc địa hi?nh cứ điê?m mục tiêu như nhưfng đô?n đaf diêfn tập nhiê?u lâ?n.
Chiến sif vư?a điê?u trị kho?i vết thương, chiến sif mới, nô nức vê? đơn vị đê? được có mặt trong đợt tiến công cuối cu?ng.
Đợt học tập chính trị đaf mang lại cho mọi ngươ?i niê?m tin vưfng chắc ở thắng lợi.
Chưa lúc na?o kho cu?a mặt trận đâ?y đu?, sung túc thóc gạo bă?ng thơ?i ky? na?y. Va?o cuối tháng Tư, hậu câ?n đaf có dự trưf cho tháng Năm. Vê? đạn cho lựu pháo, ngoa?i 5.000 viên lấy được cu?a địch, hơn 400 viên đạn chiến lợi phâ?m thu được ở Trung La?o đaf được nga?nh hậu câ?n chuyê?n rạ tới nơi. Bạn cufng chuyê?n cho ta hai da?n ho?a tiêfn sáu no?ng. Vi? số lượng đạn không có nhiê?u, nên đây sef la? một bất ngơ? da?nh cho quân địch va?o nhưfng nga?y tiến cóng cuối cu?ng. Sau đợt 2 chiến dịch, chi? trong mươ?i nga?y ta đaf xây dựng xong một tiê?u đoa?n ĐKZ 75 va? một tiê?u đoa?n H6 (ho?a tiêfn) do trung đoa?n 676 phụ trách, kịp thơ?i bô? sung cho mặt trận.
Trung đoa?n 9 cu?a 304, lên Tây Bắc tư? trung tuâ?n tháng Ba la?m xong công tác tiêfu phi?, đaf nhanh chóng tới Điện Biên Phu?. 304 (thiếu một trung đoa?n) với các đô?ng chí Lê Chươ?ng, chính u?y, Nam Long, tham mưu trươ?ng, la? đại đoa?n cuối cu?ng có mặt trong đội hi?nh chiến dịch.
Mở đâ?u kế hoạch đợt 3 la? tiếp tục hoa?n tha?nh nốt nhưfng nhiệm vụ đaf đê? ra cho đựt 2: tiêu diệt hoa?n toa?n hai cao điê?m A1 va? C1, đô?ng thơ?i đánh chiếm thêm một số cứ điê?m ở phía tây va? phía đông thu hẹp thêm nưfa phạm vi chiếm đóng cu?a quân địch, chuâ?n bị cho tô?ng công kích.
Nhiệm vụ được trao cho các đơn vị như sau:
- Đại đoa?n 316, được phối thuộc trung đoa?n 9 cu?a 304 (thiếu 1 tiê?u đoa?n), tiêu diệt A1, C1 va? C2.
- Đại đoa?n 312 tiêu diệt các cứ điê?m: 505, 505A, 506, 507, 508 ở phía đông, tiến sát bơ? sông Nậm Rốm.
- Đại đoa?n 308 tiêu diệt các cứ điê?m 311A, 311B ở phía tây.
- Đại đoa?n 304: trung đoa?n 57 được phối thuộc 1 tiê?u đoa?n cu?a trung đoa?n 9, cư? 1 tiê?u đoa?n chốt chặn trên đươ?ng đi Tây Trang không cho quân địch rút chạy sang La?o, siết chặt vo?ng vây chung quanh Hô?ng Cúm, tập kích trận địa pháo binh, tiêu diệt khu C Hô?ng Cúm.
- Đại đoa?n 351 phối hợp với bộ binh trong các trận đánh điê?m va? đánh pha?n kích.
Thơ?i gian chiến đấu bắt đâ?u tư? nga?y 1 đến nga?y 5 tháng 5 năm 1954.
Nhiệm vụ trọng tâm cư?a đợt na?y la? tiêu diệt cho được A1. Tư? sau đợt tiến công khu đông, A1 trơ? tha?nh nhức nhối đối với các đơn vị tham gia chiến dịch.
Tôi đaf nhiê?u lâ?n trao đô?i trong cơ quan tham mưu vê? cao điê?m A1. Chúng ta ti?m được một ngươ?i dân địa phương nga?y trước đaf tham gia xây dựng ngôi nhâ trên đô?i na?y. Theo bác thi? đó la? một ngôi nha? tuy kiên cố, nhưng không có gi? la? đặc biệt, khi mới xây, không có hâ?m ngâ?m. Nghc bộ đội ta? lại căn hâ?m, bác cho ră?ng có thê? quân Nhật trong thơ?i gian đóng ở Điện Biên Phu? đaf xây dựng căn hâ?m na?y đê? pho?ng máy bay Myf ném bom, hoặc có thê? quân Pháp đaf ca?i tạo hâ?m đựng rượu cuf tha?nh hâ?m ngâ?m. Vê? sau mới biết, trong hai tháng xây dựng công sự, quân Pháp đaf du?ng nhưfng gạch, đá tư? ngôi nha? trên đô?i, biến hâ?m rượu tha?nh một căn hâ?m trú â?n tương đối kiên cố với rất nhiê?u đất đô? bên trên... Nhưng nó vâfn không thê? na?o sánh với nhưfng boongke cu?a Đờ Lát_ ma? bộ đội ta đaf tư?ng tiêu diệt ở đô?ng bă?ng.
Anh Thái đaf cư? cán bộ cơ quan tham mưu cu?ng đi trinh sát với cán bộ 174, phát hiện một giao thông ha?o chạy tư? A1 xuống A3 ở phía bơ? sông, địch có thê? dêf da?ng đưa quân ứng chiến lên pha?n kích bất cứ lúc na?o.
Anh em đê? nghị đa?o một đươ?ng ha?o men theo đươ?ng 41, táeh rơ?i A1 với A3, cufng la? cắt đứt đươ?ng tăng viện cu?a quân địch. 174 đê? nghị đa?o thêm một đươ?ng hâ?m tư? trận địa cu?a ta tại A1 tới dưới hâ?m ngâ?m, đưa bộc phá với số lượng lớn va?o đặt rô?i cho nô?. Đây qua? la? một ky? công.
Công binh cu?a đơn vị tính toán sef hoa?n tha?nh công tri?nh na?y trong vo?ng 14 nga?y, va? ba?o đa?m đa?o đúng hướng. Tôi nói với anh Thái nhưfng ngươ?i trực tiếp đánh A1 đaf đê? nghị thi? nên chấp nhận, cư? cán bộ kyf thuật xuống cu?ng đơn vị gia?i quyết nhưfng khó khăn vê? chuyên môn, co?n cơ quan theo dofi thật kyf việc cât rơ?i A1 với A3, chl khi na?o hoa?n tha?nh đươ?ng ha?o na?y mới cho 174 tiến công.
Nư?a tháng qua quân địch không co?n tính tới chuyện đâ?y ta ra kho?i A1 va? C1, chúng chi? ra sức cu?ng cố hâ?m ha?o chơ? đợi đợt tiến công cuốt cu?ng.
Đươ?ng hâ?m ở A1 đa?o chậm hơn dự kiến. Một đội đặc biệt gô?m 25 cán bộ, chiến sif do đô?ng chí Nguyêfn Phú Xuyên Khung, cán bộ cóng binh cu?a Bộ, trực tiếp chi? huy, đaf tiến ha?nh công việc ngay trước mufi súng quân địch, trong tâ?m kiê?m soát cu?a lựu đạn. Đất đô?i A1 cực ky? rắn. Tiê?u đội trươ?ng công binh Lưu Viết Thoa?ng lựa chọn một tô? kho?c nhất mơ? cư?a hâ?m. Ca? đêm đâ?u chi? khoét được va?o vách núi môfi chiê?u 90 xăngtimét. Địeh không ngư?ng bắn súng va? ném lựu đạn. Ba đô?ng chí bị thương. Ba?n thân Thoa?ng cufng bị ngất vi? sức ép cu?a lựu đạn. Ba đêm mới đa?o xong cư?a hâ?m. Khi đa?o sâu va?o lo?ng núi được mươ?i mét, bât đâ?u pha?i kha?c phục thêm khó khăn: thiếu không khí, đe?n, đuốc mang va?o hâ?m đê?u bị tắt, số đất moi tư? lo?ng núi ra nga?y ca?ng nhiê?u không được đê? cho quân địch phát hiện. Các chiến sif pho?ng ngự tại A1 đaf có kế hoạch chiến đấu không cho quân địch tiến xuống cư?a hâ?m, du? pha?i hy sinh tới ngươ?i cuối cu?ng, đê? ba?o vệ bí mật tuyệt đối ý đô? đánh địch cu?a ta.
Trong khi đó, các đơn vị khác đê?u chuâ?n bị xong, nhiê?u mufi ha?o đaf luô?n sâu dưới ha?ng ra?o dây thép gai cu?a địch. Bộ chl huy chiến dịch quyết định đúng nga?y N các đơn vị cứ nô? súng, triệt đê? áp dụng chiến thuật đánh lấn đê? gia?m nhẹ thương vong, riêng A1 sef đánh khi đươ?ng hâ?m ở A1 hoa?n tha?nh.
Nhưfng nga?y cuối tháng Tư tương đối yên tifnh. Môfi nga?y địch huy động hưn một trăm máy bay đô? lương thực, đạn dược xuống Mươ?ng Thanh. Nhưng Đờ Cát chi? nhận được khoa?ng một nư?a. Máy bay địch pha?i bay cao tha? du? đê? tránh cao xạ tâ?m trung cu?a ta, khu vực tha? du? lại quá hẹp, nên một phâ?n ba đô? tiếp tế rơi xuống trận địa ta, một số không ít rơi xuống bafi mi?n va? nhưfng khu vực bị ho?a lực ta kiê?m soát chặt nên địch không thê? thu lượm.
Nga?y 1 tháng 5 năm 1954, máy bay địch bắt đâ?u sư? dụng một loại bom mới cu?a Myf (Hail Leaflet) chứa ha?ng nga?n mufi tên rất nho? sâc bén, nhă?m sát thương nhưfng đám đông. Loại bom na?y không gây nguy hiê?m cho nhưfng ngươ?i ở trong công sự hoặc dưới chiến ha?o, va? khó sư? dụng trong nhưfng trận đánh khi quân ta va? quân địch gâ?n như trộn lâfn va?o nhau.
Lănggơle va? Bigia đaf điê?u chi?nh, cu?ng cố lại tô? chức pho?ng ngự ở khu trung tâm.

Nhưfng đơn vị khá nhất, va? nhưfng chi? huy được tin cậy nhất co?n lại cu?a tập đoa?n cứ điê?m, được tăng cươ?ng cho trung tâm đê? kháng Êlian. Tiê?u đoa?n trươ?ng du? Brêxinhắc đaf nắm quyê?n chi? huy tại khu đông, thay thế Bigia trơ? vê? sơ? chl huy Mươ?ng Thanh. Tại đây có tiê?u đoa?n 2 trung đoa?n du? thuộc địa số 1, tiê?u đoa?n du? xung kích 6, tiê?u đoa?n du? ngụy số 5, tiê?u đoa?n 1 bán lưf đoa?n lê dương 13, cu?ng với hai đại đội độc lập, đơn vị công binh, va? một số lính Angiêri, lính Thái. Tuy nhiên, nhưfng đơn vị na?y đê?u bị tô?n thất nhiê?u, đội hi?nh chắp vá 17 giơ? chiê?u nga?y 1 tháng 5 năm 1954, bất thâ?n tất ca? các cơf pháo cu?a ta nha? đạn va?o nhiê?u khu vực cu?a tập đoa?n cứ điê?m. Lâ?n na?y cụm pháo địch ở Hô?ng Cúm bị kiê?m chế, tê liệt. Một kho đạn với 3.000 viên đạn dự trưf cu?a địch nô? tung. Kho lương thực thực phâ?m bốc cháy. Đợt pháo kích kéo da?i gâ?n một giơ? đô?ng hô?. Dứt tiếng pháo, các đơn vị đô?ng loạt tiến đánh nhiê?u vị trí.
Tại phía đông, 98 tiến công cứ điê?m C1 lâ?n thứ hai.
Brêxinhắc, vâfn đặt sơ? chi? huy trên Êlian 4, đaf linh ca?m trận đánh Êlian 1 sắp nô? ra trên đâ?u mi?nh. Nga?y 1 tháng 5, Brêxinhắc quyết định đưa đại đội 3 cu?a iê?u đoa?n du? tiêm kích số 2 lên thay thế cho đại đội Clêđíeh (Clédic) đaf bị tiêu hao, đô?ng thơ?i ra lệnh cho đại đội 1 sâfn sa?ng tbam gia pha?n kích.
Đại đội 811 cu?a ta đaf có hai mươi nga?y đêm pho?ng ngự tại C1, được lệnh rơ?i kho?i trận địa 200 mét cho ho?a pháo chuâ?n bị. Đại đội trươ?ng Lê Văn Dy thấy công sự đaf được cu?ng cố vưfng chắc đu? sức chịu đựng đạn pháo, va? tin va?o sự chính xác cu?a pháo hinh ta, quyết đi?nh chi? cho bộ phận dự bị lui vê? phía sau, toa?n đơn vị vâfn bám trận địa đê? không lơf thơ?i cơ xung phong.
Nhưfng cao điê?m ta chi?ếm được ở khu đông phát huy tác dụng. Sưn pháo đặt trên đô?i Dl nhắm tư?ng ho?a điê?m trên C1 bắn rất chính xác.
Dứt tiếng pháo, Dy lập tức ra lệnh mơ? nhưfng ha?ng ra?o cự maf ngăn cách giưfa ta va? địch, đưa bộ đội xông lên phía Cột Cơ?. Thu? pháo va? lựu đạn cu?a ta tru?m lên trận địa địch, tiê?u liên nô? ran. Chiến sif Thắng câ?m cơ? lao lên cách mục tiêu mươ?i mét thi? trúng đạn hy sinh. Chiến sif Ân lấy chiếc chăn phu? lên ngươ?i bạn, nhặt lá cơ? thấm máu đô?ng đội, lôf chôf vết đạn, tiếp tục tiến lên mo?m đất cao nhất trên đi?nh đô?i. Ca? tiê?u đội mufi nhọn bám sau anh. Chi? sau năm phút, ta đaf chiếm được Cột Cơ?. Đại đội du? tiêm kích số 3 mới thay thế choáng váng trước đo?n tiến công chớp nhoáng va? quyết liệt. Quân du? bắn xối xa? va?o khu vực Cột Cơ?. Đại đội 1480 cu?a ta tư? phía dưới tiến lên đaf kịp thơ?i có mặt, cu?ng với 811 hi?nh tha?nh hai mufi tiến công chia cắt quân địch đê? tiêu diệt.
Nhưfng trận đánh giáp lá ca? diêfn ra. Viên trung úy Lơghc (Legue?re) chi? huy đại đội 3 cố chống cự, chơ? lực lượng tiếp viện. Brêxinhắc quyết định đưa đại đội 1 lên tăng viện. Nhưng đaf quá muộn. Trung úy Pêriu (Périou) chi? huy đại đội chết ngay khi mới đặt chân lên đô?i. Lát sau, đến lượt trung úy Lơghc chi? huy đại đội 3 bị trọng thương. Quân địch ở C1 mất dâ?n sức chiến đấu. Có tên phu? bạt trên ngươ?i nă?m gia? chết chơ? tiếng súng yên sef đâ?u ha?ng. Nư?a đêm, toa?n bộ quân địch bị tiêu diệt. Dây thép gai va? mi?n lấy tư? trận địa cu?a địch lập tức được tra?i ra sươ?n đô?i tha?nh một bafi chướng ngại da?y đặc, đê? pho?ng quân địch pha?n kích.
Sau hơn ba chục nga?y đêm liên tục chiến đấu, trận đánh tại C1 lúc na?y đaf kết thúc. C2 nă?m gọn dưới no?ng pháo không giật cu?a ta. Trơ?i sáng, không thấy quân pha?n kích cu?a địch. Chi? có nhưfng côf trọng liên bốn no?ng đặt tại Êpécviê lô?ng lộn tuôn đạn vê? phía trận địa ta trên đi?nh đô?i như muốn ngăn chặn một đợt xung phong. .
ở phía đông sông Nậm Rốm, hai tiê?u đoa?n 166 va? 154 cu?a trung đoa?n 209 tiến công các cứ điê?m 505 va? 505A (Dominiquc 3). Một đại đội cu?a tiê?u đoa?n lê dương du? 6 va? nhưfng đơn vị lính Angiêri, lính- Thái tại đây, do viên tiê?u đoa?n trươ?ng Sơnen (Chenel) chi? huy, chống cự khá quyết liệt. Ta va? địch gia?nh giật nhau tư?ng ụ súng, tư?ng chiến ha?o. 2 giơ? sáng nga?y 2. tháng 5, trung đoa?n 209 tiêu diệt hoa? toa?n hái cứ điê?m na?y, chấm dứt sự tô?n tại cu?a trung .tâm đê? kháng Đôminích.
Trên cánh đô?ng phía tây, trận đánh tiêu diệt cứ điê?m 811A (Huguette 5) cu?a trung đoa?n 88 diêfn ra rất nhanh chóng. Chiến thuật đánh lấn tiếp tục được phát huy. Với nhưfng đươ?ng ha?o đaf đa?o xuyên qua ha?ng ra?o cứ điê?m, bộ đội ta bất thâ?n tô? chức xung phong. Toa?n bộ đại đội Âu Phi vư?a tới thay quân đê? tăng cươ?ng pho?ng thu? cư? điê?m na?y, bị diệt gọn trong vo?ng không đâ?y 80 phút.
Như vậy, ngay trong đêm đâ?u cu?a đợt tiến cóng thứ ba, địch đaf mất thêm bốn cứ điê?m: C1, 505, 505A ở phía đông, va? 311A ở phía tây. Tại Hô?ng Cúm, trận vây ép đánh lấn khu C cu?a trung đoa?n 57 đaf tiêu hao nhiê?u Binh lực địch, nên sáng nga?y 2 tháng 5, địch pha?i rut chạy kho?i đây.
Nhưfng đươ?ng ha?o thọc sâu cu?a bộ đội ta trên cánh đô?ng phía tây, đê?u nhắm thă?ng vê? phía sơ? chi? huy Đờ Cát. Tập đoa?n cứ điê?m đaf bị dô?n lại trong cái "ô vuông cuối cu?ng!''.
RẤT nhiê?u cuốn sách cu?a phưưng Tây xuất ba?n trong nhưfng thập niên qua đaf giúp chúng ta bô? sung va?o bức tranh toa?n ca?nh vê? chiến cục Đông Xuân 1953-1954 cufng như nhưfng nga?y giơ? cuối cu?ng cu?a con nhứn Điện Biên Phu?.
Nga?y 2 tháng 5, Nava vội vaf tư? Sa?i Go?n bay ra Ha? Nội. Nava triệu tập họp khâ?n cấp ba?n cách cứu vafn ti?nh thế. Dự họp có Nava, Cônhi, Crevơcơ, tư lệnh lực lượng La?o, va? nhưfng sif quan thuộc lực lượng lục quân ở chiến trươ?ng Bắc Việt Nam.
Cuộc chiến ở Điện Biên Phu? đaf kéo da?i năm mươi nga?y đêm. Không biết lúc na?y Nava đaf nhận ra sai lâ?m lớn nhất cu?a mi?nh la? đaf phân tán hâ?u hết lực lượng cơ động tập trung tại đô?ng bă?ng sông Hô?ng trước khi trận đánh bắt đâ?u! Ngoa?i nhưfng tiê?u đoa?n tinh nhuệ đưa lên Tây Bâc, ba binh đoa?n cơ động cu?a Bắc Bộ vâfn bị câ?m chân ở Trung La?o. Suốt thơ?i gian qua, nhưfng mưu toan cứu nguy cho Điện Biên Phu? đê?u không th thực hiện vi? thiếu lực lượng, đặc biệt la? lực lượng nha?y du? va? không quân Nếu ném nhưfng tiê?u đoa?n du? ít o?i va?o nhưfng cuộc ha?nh binh gia?i to?a thi? không co?n lực lượng tăng viện đê? duy tn cuộc sống cu?a tập đoa?n cứ điê?m. Nếu huy động không quân va?o nhưfng cuộc ha?nh binh Xênôphôn Côngđo thi? không co?n lực lượng yê?m trợ, tiếp tế ha?ng nga?y cho Điện Biên Phu?. Trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phu? đi va?o thơ?i điê?m quyết định khi Nava chi? co?n trong tay một tiê?u đoa?n du? !
Hội nghị Giơnevơ đaf khai mạc, nhưng co?n ba?n vê? vấn đê? Triê?u Tiên. Đại diện cu?a nước Việt Nam dân chu? cộng ho?a chưa có mặt. Hy vọng cuối cu?ng cu?a Pháp lúc na?y la? đạt được một tho?a thuận ngư?ng bắn tại Điện Biên Phu?.
Nhưng muốn được như vậy, ít nhất con nhím Điện Biên Phu? pha?i tô?n tại thêm một thơ?i gian. Chính phu? Pháp hoa?n toa?n không muốn thấy một cuộc đâ?u ha?ng ở Điện Biên Phu?. Nhưfng bức điện cu?a Đờ Cát va? Lănggơle mới gư?i vê? đê?u mang nhưfng lơ?i lef gay gắt va? tuyệt vọng. Số phận cu?a Điện Biên Phu? chi? co?n tính tư?ng nga?y. Có thê? ngay nga?y mai nếu không có quân tiếp viện. Cônhi một lâ?n nưfa lại đưa ra ý kiến mơ? một cuộc ha?nh binh đánh va?o sau lưng đối phương. Đây chi? la? sự suy nghif thiê?n cận.
Lấy đâu ra lực lượng đê? mơ? một cuộc ha?nh binh như vậy lúc na?y! Tất ca? các binh đoa?n cơ động đang sa lâ?y ở đô?ng bă?ng Bắc Bộ, ở Trung La?o, ở miê?n Trung. Muốn điê?u động chúng cufng không co?n thơ?i gian. Va? la?m cách na?o tiếp tế đạn dược, lương thực cho một cuộc ha?nh binh mới trong lúc toa?n bộ lực lượng không quân vận ta?i với ca? nhưfng máy bay hạng''nặng cu?a Myf đaf không thê? ba?o đa?m nhưfng yêu câ?u khâ?n thiết cu?a riêng Điện Biên Phu?.
Nava tuyên bố: "Không câ?n pha?i tiếp tục cuộc chiến ở Điện Biên Phư?''.

Nava quyết định tiến ha?nh một cuộc ha?nh binh phá vây Khác với nhưfng kế hoạch rút chạy lâ?n trước, tuy co?n la? trên giấy, Xénophon huy động 15 tiê?u đoa?n, Condor, 7 tiê?u đoa?n, cuộc ha?nh binh phá vây mang bí danh Albatros (Ha?i âu lớn) lâ?n na?y chi? dựa va?o ba?n thân lực lượng đô?n trú tại Điện Biên Phu?, với sự hôf trợ tạo một ha?nh lang cu?a một lực lượng biệt kích địa phương nho? ở La?o. Nava cho ră?ng cuộc ha?nh binh có thê? thực hiện trong hai hoặc ba nga?y bă?ng sức mạnh, hoặc bí mật, khôn khéo, vi? Việt Minh không có phương tiện hậu câ?n ở La?o, pha?i 24 giơ? sau mới có thê? đối phó". Nava quyết định "bo? lại thương binh va? sif quan quân y", vi? tin chắc la? họ sef được Việt Minh trao tra?. Do tính chất cu?a cuộc ha?nh binh như vậy nên nó được trao cho Đờ Cát tự mi?nh vạch ra kế hoạch.
Nava đô?ng ý với Cônhi tăng viện thêm cho Điện Biên Phu? một tiê?u đoa?n du?. Đây la? tiê?u đoa?n du? cuối cu?ng.
Tô?ng chi? huy trực tiếp nâm các đơn vị du? va? không quân. Tư? trước tới nay Nava vâfn sư? dụng lực lượng na?y rất de? dặt, theo nguyên tâc không hy sinh vô ích một tiê?u đoa?n na?o. Nhưng lâ?n na?y Nava nhận thấy muốn phá váy con nhứn Điện Biên Phu? pha?i được tăng thêm sức mạnh.
Nga?y 4 tháng 5, Cônhi điện cho Đờ Cát một số chi? thị vê? cuộc rút chạy theo quyết định cu?a tô?ng chi? huy:
"Chi? huy trươ?ng GONO được trao quyê?n lựa chọn cách thức va? thơ?i gian tuy? theo sáng kiến cu?a mi?nh sau khi nhận được lệnh". Cônhi chi? thị cho Đờ Cát pha?i phá hu?y các xe tăng, đại bác, ta?i liệu mật, mật maf va? dụng cụ vô tuyến điện. Nbưng vâfn không quên nhấn mạnh "cho tới khi có lệnh mới, chi? huy trươ?ng GONO pha?i duy tri? nhiệm vụ chống cự tại chôf không được có tư tươ?ng rút lui", pha?i hết sức giưf bí mật vê? kế hoạch va? chuâ?n bị thực hiện với sự thận trọng tối đa. Cônhi vốn cho ră?ng tháo chạy kho?i Điện Biên Phu? chi? dâfn tới sự hy sinh vô ích.
Trong nga?y, dưới trơ?i mưa tâ?m taf, Đờ Cát họp các sif quan cao cấp cu?a Mươ?ng Thanh phô? biến kế hoạeh Albatros. Có mặt Lănggơle, Lơmơniê (Lemeunier), Bigia, Vađô (Vadot) va? Xêganh Pagít. Không mấy ai có a?o tươ?ng va?o lối thoát na?y. Chiến ha?o cu?a đối phương đaf bao vây rất chặt, không co?n kef hơ?. Lực lượng cu?a Crevơcơ không có kha? năng chống chọi với Việt Minh. Tuy nhiên, mọi ngươ?i thống nhất pha?i chia la?m ba cánh khi rút chạy. Cánll thứ nhất, gô?m toa?n bộ quân du?, do Lănggơle va? Bigia chi? huy. Cánh thứ hai, gô?m toa?n bộ quân lê dương va? Bắc Phi, do Lơmơniê va? Vađô chi? huy. Cánh thứ ba, gô?m toa?n bộ quân ở Hô?ng Cúm do fLalăng chi? huy. Có ba đươ?ng rút lui: đươ?ng thứ nhất qua ba?n Keo Lom, đươ?ng thứ hai, theo thưng lufng Nậm Nưa, đươ?ng thứ ba theo hướng Nậm Hợp. Con đươ?ng chạy vê? phía nam - đông nam dươ?ng như có ve? ít nguy hiê?m hơn 1 Mọi ngươ?i pha?i rút thăm. Dự kiến kế hoạch rút chạy sef được thực hiện va?o 20 giơ? nga?y 7 tháng 5 năm 1954. Theo Giuyn Roa: "ơ? Điện Biên Phu?, ngươ?i ta gọi cuộc ha?nh binh na?y la? "mơ? con đư?ơ?ng máư'' đê? chứng to? không có a?o tươ?ng vê? nó: mươ?i ngươ?i sef chi? co?n lại một ngươ?i".
Đêm nga?y 4 tháng 5, trên cánh đô?ng phía tây, sau khi tiêu diệt 311A, đại đoa?n 308 tịếp tục đánh 311B (Huguette 4) ở phía trong. Trung đoa?n 36 tiêu diệt 1 đại đội gô?m lính lê dương va? lính Marốc, đưa trận địa tới gâ?n trung tâm đê? kháng Lili (Lilie, tư? Claudine mới tách ra), tấm bi?nh phong cuối cu?ng che chơ? cho sơ? chi? huy Đờ Cát ở hướng na?y. Buô?i sáng, địch pha?n kích định chiếm lại, nhưng thất bại.
Nga?y 5 tháng 5, ca? Lănggơle va? Bigia đê?u kéo tới Êlian. Họ đaf biết rof số phận cu?a phân khu trung tâm sef được kết thúc trên hai cao điê?m co?n lại ở phía đông. Tại A1, tiê?u đoa?n 1 bán lưf đoa?n lê dương 13 đaf bị tô?n thất nặng sau một thơ?i gian da?i pho?ng ngự. Lănggơle quyết định chuyê?n nhưfng lính lê dương xuống Êlian 3 dưới chân đô?i la?m lực lượng dự bị, va? điê?u tiê?u đoa?n du? thuộc địa số 1 (1er BPC) vư?a được tăng viện lên thay thế.
Tiê?u đoa?n du? 1, do viên đại úy Badanh (Bazin) chi? huy, nhận lệnh khâ?n trương nha?y xuống Mươ?ng Thanh, nhưng sau ba đêm chi? mới tới được hơn hai đại đội, va? bộ phận chi? huy tiê?u đoa?n. Badanh chưa kịp la?m gi? thi? đaf trúng một ma?nh đạn pháo bị thương. Đại úy Pugiê (Jean Ponget), đại đội trươ?ng đại đội 3, được chi? định nắm quyê?n chi? huy tiê?u đoa?n. Cáeh đây không lâu, Pugiê co?n la? sif quan tu?y tu?ng cu?a Nava, thươ?ng xuất hiện phía sau tô?ng chi? huy trong nhưfng bức a?nh. Pugiê đaf mất gâ?n sáu giơ? đưa đơn vị vượt qua quafng đươ?ng 1.500 mét tư? Êpécviê tới Êlian trong nhưfng chiến ha?o ngập bu?n, luôn luôn bị đại bác ta bắn chặn. Sau khi nhận ba?n giao cu?a Cutăng (Coutant), chi? huy tiê?u đoa?n lê dương 1, Pugiê đi quan sát vị trí ô?i quvết định chia lực lượng bố trí tha?nh ba nơi tại Êlian 2. Đại úy Étmơ (Edme), chi? huy đại đội 2, phụ trách tuyến lô cốt va? chiến ha?o phía đông va? phía nam cứ điê?m đối diện với lực lượng ta. Pugiê cu?ng với đại đội 3 giưf đi?nh đô?i có hâ?m ngâ?m, va? mặt tây nam tiếp giáp với A3, nơi có một mufi chiến ha?o cu?a ta chạy men theo đươ?ng 41, đang trực tiếp đe dọa con đươ?ng nối A1 với Mươ?ng Thanh. Chi? một nga?y sau, Pugiê mới biết sự phân công na?y mang tính định mệnh.
Lực lượng địch ở Điện Biên Phu? co?n 5.385 quân chiến đấu, va? 1.282 thương binh. Nếu so với sau đợt tiến công thứ hai, thi? quân địch đông hơn, do đaf được tăng cươ?ng. Con nhím khô?ng lố cu?a Nava đaf thu lại bă?ng con nhứn cu?a Xalăng ở Na? Sa?n năm trước. Diện tíeh phân khu trung tâm co?n không đâ?y một kilômét vuông.
Cufng trong nga?y 5 tháng 5, trung đoa?n 174 báo cáo đươ?ng hâ?m ở A1 đaf hoa?n tha?nh. Trong đêm, một tấn bộc phá chia tha?nh nhưfng gói hai mươi kilôgam, được đưa va?o đặt dưới hâ?m ngâ?m cu?a địch.
Bộ chi? huy Mặt trận quyết định đâ?y nhanh nhịp độ phát triê?n cu?a đợt tiến công thứ ba chuâ?n bị mọi điê?u kiện sớm chuyê?n sang tô?ng công kích.

SÁNG nga?y 6 tháng 5 năm 1954, tiê?u đoa?n 255 cu?a 174 pho?ng ngự suốt ba mươi tư nga?y đêm trên đô?i A1 được lệnh rút qua Đô?i Cháy la?m lực lượng dự bị.
Tiếng nô? cu?a khối bộc phá trên đô?i A1 được chọn la?m hiệu lệnh xung phong cho đợt tiến công tối nay.
Trơ?i ngớt mưa. Cơ quan tham mưu báo cáo đêm qua địch đaf tha? du? thêm ha?ng trăm quân tăng viện. Máy bay địch hoạt động với mức độ chưa tư?ng có kê? tư? đấu chiến dịch. Chúng ném bom, bắn rốekét va?o nhưfng vị trí pho?ng ngự cu?a ta, đặc biệt la? đô?i C1. Pháo cao xạ bắn rơi thêm một chiếc C.119.
Buô?i trưa trơ?i hư?ng nâng. Tôi tre?o lên đi?nh núi Mươ?ng Phăng sau sơ? chi? huy, quan sát trận địa. Gâ?n một tháng qua, tư? vị trí na?y, với một chiếc ống nho?m có bội số quang học lớn, tôi đaf theo dofi sự tiến triê?n cu?a chiến ha?o ta. Thơ?i gian đâ?u, sự tách biệt giưfa ta va? địch rất rof.
Tập đoa?n cứ điê?m địch la? một khối đông đặc, như nhưfng tô? ong khô?ng lô? nă?m sát nhau hai bên bơ? sông Nậm Rốm. Trận địa ta la? nhưfng đươ?ng ha?o rất nhiê?u nhánh từ chung quanh cánh đô?ng lan dấn va?o. Nhưng tư? cuối tháng Năm, rất khó phân biệt trận địa ta va? trận địa địch. Vi? hâ?u hết nhưfng mufi chiến ha?o cu?a ta đaf cắm sâu va?o tập đoa?n cứ điê?m. Đôi lúc pha?i xác định trên ba?n đô? đâu la? nhưfng cứ điê?m địch co?n giưf, đâu la? nơi ta đaf tiêu diệt.
Trận mưa du? đang tiếp tục trên bâ?u trơ?i Điện Biên Phu?. Nhưfng chiếc máy bay vận ta?i bay cao ngoa?i tâ?m với cu?a pháo cao xạ. Ha?ng nga?n chiếc du? ma?u sắc tươi rói chi chít trên cánh đô?ng, như nấm nơ? rộ sau một trận mưa. Có thê? thấy rof số khá lớn đô? tiếp tế cu?a địch rơi va?o trận địa ta. "Miếng da lư?a" Điện Biên Phu? đaf thu lại quá nho?. Sáng nay, tham mưu báo cáo, nó chi? co?n một chiê?u 1.000 mét, một chiê?u 800 mét. Tô?ng thống Aixenhao đaf ví nó với một "sân bóng cha?y".Tôi du?ng ống nho?m ti?m vị trí 311B ở phía tây, đaf bị tiêu diệt đêm 3 tháng 5, va? vị trí 310 nă?m bên. Ca? hai vị trí na?y chi? cách sơ? chi? huy Mươ?ng Thanh hơn 300 mét. Tư? đây vượt qua một cứ điê?m nưfa la? tới hâ?m Đờ Cát Nhưfng mufi lê đaf chifa va?o bên sươ?n Đờ Cát. Nhưng pha?n ứng cu?a địch rất yếu ớt. Chúng đaf không la?m gi? nhiê?u sau khi mất 311B. Va? đêm nay sef đến lượt 311, được coi la? "con mâ?t" cu?a tập đoa?n cứ điê?m.

Tôi nhận thấy: ti?nh hi?nh địch đaf thay đô?i, không pha?i không có kha? năng gia?i quyết con nhím Điện Biên Phu? trước khi Hội nghị Giơnevơ vê? Đóng Dương ba?t đâ?u. 20 giơ?, ho?a lực cu?a ta tập trung bắn va?o A1, C2, cứ điê?m 506, bâc Mươ?ng Thanh, cứ điê?m 310, tây Mươ?ng Thanh. Lâ?n na?y có thêm sự phối hợp cu?a 12 da?n ho?a tiêfn sáu no?ng. Mặc du? độ ta?n xạ co?n cao, nhưfng đuôi lư?a, tiếng rít va? tiếng nô? dưf dội cu?a loại vuf khí mớ na?y đaf la?m cho quân đô?n trú sơng trong nhưfng công sự đắp đất đaf bị. mưa la?m suy yếu, hoa?ng sợ.
Đợt pháo ho?a kéo da?i 45 phút. Địeh pha?n ứng yếu ớt.
Nhưng chúng đaf có chuâ?n bị. Khi pháo ta vư?a ngư?ng bắn, tất ca? nhưfng khâ?u pháo co?n lại cu?a tập đoa?n cứ điê?m tập trung trút đạn xuống nhưfng trận địa chiến ha?o cu?a ta xung quanh A1 va? C2.
Trung đoa?n trươ?ng Nguyêfn Hưfu An quay điện thoại liên lạc với công binh đê? kiê?m tra lâ?n cuối. Điện thoại lại bị đứt ! Ti?nh hi?nh lại diêfn ra như lâ?n trước. Nhưng cơ quan tham mưu chiến dịch đaf rút kinh nghiệm, phô? biến giơ? nô? súng cho các đơn vị. Trước giơ? G năm phút, các chiến sif ở chiến ha?o xuất phát xung phong được lệnh quay lưng vê? A1, nhắm mắt, há mô?m đê? pho?ng sóng xung kích va? ánh chớp cu?a nga?n cân bộc phá. Đúng 20 giơ? 30, một tiếng nô? trâ?m, không pha?i như chúng ta chơ? đợi.
Quay đâ?u nhi?n lại, trên đô?i A1 có một đám khói lớn đang phụt lên. Một số người phân vân: có pha?i đây la? bom nô? chậm địch tha? lúc chiê?u! Nguyêfn Hưfu An lập tức ra lệnh cho pháo cu?a trung đoa?n nô? súng. Mấy nga?y trước đó, chúng ta đaf tiêu diệt một số ho?a điê?m địch hướng vêf phía tiê?n duyên, nên lâ?n na?y pháo cu?a trung đoa?n chi? bắn chế áp mạnh trong vo?ng 15 phút, rô?i bộ binh xung phong. Ở phía đông - nam, hướng tiến công chu? yếu, tiê?u đoa?n 249, do tiê?u đoa?n trươ?ng Vũ Đi?nh Ho?e chi? huy, chia tha?nh lai cánh tin lên đô?i hi?nh tha?nh thế bao vây quân địch. Phía tây - nam, tiê?u đoa?n trươ?ng Dufng Chi đưa tiê?u đoa?n 251 tiến theo giao thông ha?o mới đa?o trên mặt ruộng ven đươ?ng 41, thọc một mufi du?i cắt rơ?i A1 kho?i Mươ?ng Thanh.
Khối bộc phá nô? cách hâ?m ngâ?m va?i chục mét thô?i bay chiếc lô cốt bên trên, va? cuốn theo phâ?n lớn đại đội du? 2 cu?a Étmơ đóng ở đây. Pugiê ngô?i trong hâ?m ngâ?m bôfng thấy qua? đô?i rung rinh, một tiếng nô? trâ?m át mọi tiếng động khác kéo da?i va?i giây. Một lát sau y mới hiê?u ra, va? biết mi?nh vư?a thoát chết.
Khối bộc phá một nga?n cân đaf tiêu diệt một phâ?n tuyến ngang gây khó khăn cho các đơn vị đánh A1 trong đợt trước, tạo nên một cư?a mơ? quan trọng giúp cho hai đại đội cu?a tiê?u đoa?n 249 xung phong thuận lợi. Nhưng ca?ng lên gâ?n đi?nh đô?i thi? nhưfng đất đá tư? hố sâu bốc lên đaf la?m trái đô?i biến dạng va? trơ? nên rất khó đi. Lợi dụng lúc đó, nhưfng -tên lính du? co?n sống sót cu?a đại đội 2 liên tiếp trút đạn liên thanh vê? phía ta. Đại đội 316 đánh va?o trận địa súng cối. Đại đội 317 đánh va?o khu thông tin gâ?n hâ?m ngâ?m. Đại đội 3 cu?a Pugiê đóng trên đi?nh đô?i va? tư? phía hâ?m ngâ?m tiến ra pha?n kích. Cuộc chiến bă?ng tiê?u liênl lựu đạn, lươfi lê lại diêfn ra trên tư?ng thước chiến ha?o, tư?ng ụ súng.
Phía tây - nam, các chiến sif bộc phá tiê?u đoa?n 251 nhiê?u lâ?n tiến lên mơ? đươ?ng vê? phía lô cốt "Cây đa cụt" đê?u bị thương vong. Pugiê biết nếu đê? mất lô cốt na?y thi? cứ điê?m hoa?n toa?n cô lập, sớm muộn cufng bị tiêu diệt.
Tiê?u đoa?n quyết định đưa ĐKZ lên bắn sập chiếc lô cốt:
Khâ?u đại liên bên trong đaf hoa?n toa?n im lặng. Nhưng khi bộ đội lên phá tiếp ha?ng ra?o lại bị ho?a lực không biết tư? đâu chặn lại. Tiê?u đội trươ?ng Phấn cu?ng đại đội phó bí mật bo? lên quan sát, phát hiện được một ụ súng ngâ?m được ngụy trang kyf, ở ngay gâ?n lô cốt. Phấn đê? nghị cho mi?nh được tiêu diệt ụ súng đê? tra? thu? cho các bạn đô?ng đội đaf hy sinh, nếu câ?n sef ôm bộc phá lao va?o ụ súng đê mơ? đươ?ng cho đơn vị. Đại đội tô? chức ho?a lực yê?m hộ cho Phấn hoa?n tha?nh nhiệm vụ an toa?n. Tiê?u đoa?n 251 đaf cắt đứt con đươ?ng tiếp viện cu?a địch tư? Mươ?ng Thanh lên.
Trên đi?nh đô?i, nhưfng tên lính du? dựa va?o chiến ha?o va? công sự đaf được cu?ng cố trong thơ?i gian qua ra sức chống đơf chơ? quân viện.
Quá nư?a đêm, trung đoa?n trươ?ng Nguyêfn Hưfu An quyết định đưa đại đội dự bị cu?a tiê?u đoa?n 249 va?o gia?i quyt trận đánh. Bộ đội ta chia tha?nh tư?ng tô? nho? tiêu diệt dâ?n dâ?n tư?ng ụ đê? kháng cu?a địch.
Tại Mươ?ng Thanh, trước ti?nh hi?nh nguy ngập cu?a nhiê?u cứ điê?m ở phía đông va? ca? phía tây, Lănggơle quyết định tập hợp tại Êpécviê nhưfng bộ phận co?n lại cu?a tiê?u đoa?n du? 6 mới được tăng viện chưa lâu, va? tiê?u đoa?n du? 8. Lănggơle ra lệnh cho hai đại đội cu?a tiê?u đoa?n du? 8, môfi đại đội chi? co?n lại 40 ngươ?i, lập tức lên Êlian 2. Nhưng con đươ?ng lên đô?i A1 đaf bị ta chốt chặt.
Lănggơle đa?nh cho đại đội na?y chuyê?n sang Êlian 4, nơi Brêxinhắc cufng đang khâ?n thiết đo?i tăng viện.
Sau khi tiêu diệt được vị trí Cây đa cụt tiê?u đoa?n trươ?ng 251 Dufng Chi quyết định đưa một lực lượng xuống uy hiếp A3, đô?ng thơ?i tô? chức một mufi đánh lên đi?nh đô?i dô?n quân địch ở A1 va?o thế giưfa hai gọng ki?m.
4 giơ? sáng nga?y 7 tháng 5 năm 1954, Pugiê chi? co?n lại ba mươi tư lính du?. Pugiê gọi bộ - đa?m một lâ?n nưfa cho Mươ?ng Thanh, yêu câ?u pha?i tăng viện ngay một đại đội nếu không cứ điê?m sef bị tra?n ngập. Ở đâ?u dây la? tham mưu trươ?ng Vađô:
Hafy biết điê?u một chút. ông muốn tôi ti?m đâu ra một đại đội ! Tất ca? đê?u không co?n gi? ! '' Nếu vậy thi? cho tôi va? nhưfng ngươ?i co?n lại mơ? đươ?ng chạy xuống Êlian 3.
- Ông pha?i ở tại chôf, ông la? lính du?, pha?i chiến đấu cho tới chết... Chí ít la? tới khi trơ?i sáng.
- Rõ rô?i. Với tôi, thế la? xong. Nếu nga?i không co?n điê?u gi? nói thêm, tôi hu?y điện đa?i.
- Với tôi cufng la? xong - Vađô nói.
Quân du? đaf sư? dụng đến nhưfng viên đạn, qua? lựu đạn cuối cu?ng. Viên chl huy Pugiê bị thương nặng va? bị bắt.
Trước khi trơ?i sáng trận đánh kết thúc. 174 đaf tra? được cái hận A1.
Trong đêm, cufng ở phía đông, trung đoa?n 165 cu?a 312 đaf tiêu diệt 506 (Eliane 10), cứ điê?m rất quan trọng nă?m bên đươ?ng 41 chạy tới sơ? chi? huy cu?a Đờ Cát.
Lănggơle đaf dô?n va?o đây tất ca? nhưfng gi? co?n lại cu?a tiê?u đoa?n du? 6. ở phía tây, trung đoa?n 102 cu?a 308 chiếm xong cứ điê?m 311 (Huguette F) đưa trận địa tiến công cu?a đại đoa?n va?o cách sơ? chi? hưy Đờ Cát 300 mét.
Sáng nga?y 7 tháng 5 năn- 1954, lá cơ? Quyết chiến Quyết thắng tung bay trên cao điê?m A1 báo hiệu giơ? ta?n cu?a tập đoa?n cứ điê?m.
Nhưng trận đánh trên dafy đô?i phía đông vâfn chưa kết thúc. Trong đêm, ở hướng chính, tiê?u đoa?n 215 cu?a 98 đaf mơ? nhiê?u đợt xung phong chiếm cứ điê?m C2. Tiê?u đoa?n du? 5 dựa va?o công sự kiên cố chống tra? rất quyết liệt. Một bộ phận nho? cu?a 215 lọt được va?o bên trong cứ điê?m. Tiê?u đoa?n du? 5 mất dâ?n sức chiến đấu. Đúng lúc đó có lực lượng tư? Mươ?ng Thanh lên tăng viện, địch chuyê?n sang pha?n kích định đánh bật ta ra kho?i đô?n.
Cuộc chiến đấu kéo da?i tới sáng. Các chiến sif cu?a ta chi? co?n cố bám giưf lấy đâ?u câ?u. Mufi vu hô?i cu?a tiê?u đoa?n 439 đánh vo?ng theo hướng tây bắc, nhă?m chia cắ?t C2 với Mươ?ng Thanh, gặp địa hi?nh trống tra?i bị ho?a lực tư? C2 va? pháo ở Mươ?ng Thanh tiêu hao khi tiếp cận, đột phá không tha?nh công.

Thấy trận đánh ở C2 kéo da?i, tôi gọi điện cho anh Lê Qua?ng Ba, nhắc: "174 đaf chiếm xong A1, tận dụng ho?a lực bắn thă?ng cu?a ta tư? A1 chi viện cho 98 ở C2. Đưa ngay lực lượng dự bị trung đoa?n 9 va?o chiến đấu. Pháo chiến dịch sef kiê?m chế pháo địch ở Mươ?ng Thanh, da?nh riêng cho C2, 200 qua? pháo 105. Câ?n nhanh chóng tiêu diệt được C2 đê? la?m chu? hoa?n toa?n các cao điê?m phía đông :
7 giơ? 30, pháo ta vư?a ngư?ng chế áp, tiê?u đoa?n 215 va? đại đội 138 cu?a tiê?u đoa?n 375 chia la?m ba mufi xung phong lên C2. Quân ta lâ?n lượt đánh chiếm tư?ng mục tiêu 9 giơ? 30, bộ đội ta hoa?n toa?n la?m chu? đô?i C2. Bộ chi? huy khu đông Brêxinhắe, Bôtenla va? một số đông sif quan du? tập trung tại đây cu?ng với ha?ng trăm thương binh đê?u bị bât sống.
Cuộc chiến đấu trên nhưfng ngọn đô?i phía đông đaf kết thúc. Ca? khu trung tâm nam gọn dưới ho?a lực bắn thă?ng cu?a ta.
Tại Mươ?ng Thanh, 12 giơ?, Lănggơle triệu tập cuộc họp các chi? huy tiê?u đoa?n. Lâ?n na?y vâng mặt nhưfng ngươ?i chi? huy du?. Theo kế hoạch, cuộc phá vây sef pha?i thực hiện va?o 20 giơ? nga?y hôm nay, mô?ng 7 tháng 5.
Như thươ?ng lệ, một chiếc Corsair F.4-U cu?a không lực ha?i quân bay sát tập đoa?n cứ điê?m ném xuống một túi văn thư, trong đó la? nhưfng bức a?nh máy bay vư?a chụp được Lănggơle va? Bigia chăm chú nhi?n nhưfng tấm a?nh.
Con đươ?ng cách đây ba nga?y co?n đê? ngo? phía nam Junon, đaf bị ba đươ?ng ha?o cắt ngang. Bigia lâ?m bâ?m: Sef pha?i mơ? "một con đươ?ng máư''. Chi? huy các tiê?u đoa?n lâ?n lượt báo cáo đơn vị mi?nh không ở trong trạng thái thực hiện một cuộc phá vây ma? họ tin la? khó sống sót. Nhưfng ngươ?i dự họp đê?u nhận thấy: du? có hy sinh phâ?n lớn quân rút chạy, cufng khó giúp cho một nhóm ngươ?i thoát kho?i thung lufng. Cuộc tiến công cu?a nhưfng ngươ?i lính kiệt sức nhắm va?o nhưfng vị trí được đối phương ba?o vệ vưfng chắc, sef la? một ha?nh động tự sát. Vấn đê? thực hiện kế hoạeh Albatros không co?n được đặt ra. Va? mọi ngươ?i cufng thấy không nên tiếp tục câ?m cự thêm một đêm với cái giá pha?i tra? tư? 300 đến 500 ngươ?i !
Nhưfng ngươ?i ngô?i đây chưa biết ti?nh hi?nh bên ngoa?i đang biến chuyê?n rất nhanh.
Suốt đêm, chúng tôi tập trung tại pho?ng tác chiến theo dofi cuộc chiến đấu. Mọi ngươ?i đê?u cảm thấy nhẹ nhofm khi được tin 316 gia?i quyết xong A1 va? C2. Mục tiêu đợt tiến công thứ hai đaf hoa?n tất.
Các đô?ng chí hậu cấn định trơ? vê? lo đạn dược cho cuộc tô?ng công kích. Tôi thấy co?n một số nơi chưa báo cáo đâ?y đu? ti?nh hi?nh, nên nói ngô?i nán lại.
Số lượng quân địch ở Mươ?ng Thanh hafy co?n đông.
Nhưng chúng sef không chiến đấu tới ngươ?i cuối cu?ng.
Chúng ta đaf biết tại Mươ?ng Thanh có nhiê?u binh lính pha?n chiến, một số đơn vị đaf chạy ra ha?ng. Va? quân địch đaf lâm va?o ti?nh thế rất nguy ngập. Câ?n pha?i rất khâ?n trương chuâ?n bị tô?ng công kích. Bộ phận quân báo va? các đơn vị trinh sát được lệnh theo dofi chặt chef tư?ng biến chuyê?n cu?a địch. Chúng ta đaf biết tin địch chuâ?n bị đột phá vo?ng vây mơ? một đươ?ng máu rút chạy vê? phía tây. Khác với nhưfng ngay trước, mới 9 giơ? sương mu? đaf tan Trơ?i không một gợn mây. Máy bay địch trút bom dưf dội va?o nhưfng trận địa cu?a ta.
Các đa?i quan sát phía trước báo cáo: Nhiê?u chôf trên sông Nậm Rốm nô?i bọt trắng. Anh em phán đoán địch ném súng đạn va? đô? du?ng xuống sông. Pho?ng 2 cư? ngươ?i chạy tới sơ? chi? huy báo cáo, bộ phận theo dofi điện đa?i địch nghe được Mươ?ng Thanh yêu câ?u Ha? Nội "chi? tha? thêm du? lương thực, không tha? du? vuf khí".
Chúng tôi nhận thấy địch đaf có biến động. Chúng có thê? mơ? một đươ?ng máu rút chạy vêf phía Thượng La?o hoặc đâ?u ha?ng. Tôi gọi dây nói cho anh Vương Thư?a Vuf, chi? huy bộ đội phía tây:
- Ti?nh hi?nh địch có nhưfng triệu chứng rối loạn, có nhiê?u kha? năng đâ?u ha?ng, cufng có kha? năng đột phá vo?ng vây đê? tháo chạy. Đô?ng chí pha?i chi? huy bộ đội bao vây thật chặt, không được đê? cho bất cứ một tên địch na?o chạy thoát.
10 giơ?, trung đoa?n 209 đêm qua chưa hoa?n tha?nh nhiệm vụ tiêu diệt 507, một trong bốn cứ điê?m co?n lại trên đươ?ng 41 bên ta? ngạn sông Nậm Rốm ngăn chặn bộ đội ta vượt qịla cấu Mươ?ng Thanh tiến va?o khu trung tâm, đê? nghị cho đánh tiếp ban nga?y. Tiê?u đoa?n 130 đánh 507 đêm trước đaf gây thiệt hại nặng cho quân địch nhưng lực lượng cufng bị tiêu hao. Đại đoa?n 312 lệnh cho trung đoa?n 141 cơ động tư? phía sau lên să?n sa?ng tiếp sức cho 209, trung đoa?n 165 đaf chiếm được cứ điê?m 506 să?n sa?ng chi viện cho đơn vị đánh 507.
Buô?i trưa, trinh sát báo cáo máy bay vận ta?i hai thân chi? lượn một vo?ng trên bâ?u trơ?i Mươ?ng Thanh, không tha? du? tiếp tế, quay trơ? vê? Ha? Nội. Trên sông Nậm Rốm vâfn nô?i nhưfng đám bọt trắng. Trong khu trung tâm cu?a địch, thi?nh thoa?ng lại có một tiếng nô? khác thươ?ng. Bộ phận theo dofi điện đa?i nghe được nhưfng viên phi công va? quân địch ở Mươ?ng Thanh trao đô?i với nhau lơ?i cha?o vifnh biệt.
Bộ chi? huy chiến dịch qụyết định cuộc tô?ng công kích sef diêfn ra khl trơ?i tối.
14 giơ?, pha?o chiến dịch bắn mafnh liệt va?o khu trung tâm tập đoa?n cứ điê?m, dọn đươ?ng cho cuộc tiến công cứ điê?m 507 cu?a 209.
Nhưfng cứ đlê?m 505 va? 505A đối diện với 507 lúc na?y do tiê?u đoa?n 154 cu?a Nguyêfn Năng va? đại đội trợ chiến cu?a tiê?u đoa?n 166 chốt giưf. Lực lượng ở đây gô?m chu? yếu la? đại đội 325, đơn vị đaf pho?ng ngự tư? nga?y đâ?u, mới được tăng cươ?ng thêm nhưfng bộ phận cu?a đại đội 520 va? 530. Tiê?u đoa?n phó tiê?u đoa?n 154 Ngô Trọng Ba?o có mặt ở tiê?n duyên nhận thấy quân địch chống cự yếu ớt quyết định cho bộ đội mơ? ha?ng ra?o ngay trong lúc pháo ta co?n chế áp quân địch. Với sự chi viện cu?a trợ chiến, chi? sau bốn qua? bộc phá, bộ đội ta đaf lọt va?o trong cứ điê?m 507. Quân địch ba?ng hoa?ng, bắn va?i loạt đạn rô?i bo? chạy sang cứ điê?m 508 va? qua sông Nậm Rốm, số co?n lại đâ?u ha?ng. Trung đoa?n 209 được tiê?u đoa?n trươ?ng Nguyêfn Năng tư? sơ? chi? huy tiê?u đoa?n báo cáo đaf chiếm được 507 lập tức điê?u tiê?u đoa?n 130 tư? phía sau lên tiếp ứng. Trong khi đó, 154 thư?a thắng đánh tiếp sang 508. Đại bác cu?a ta đaf gây nhiê?u đám cháy lớn trong khu trung tâm. Tuy nhiên nhưfng khấu trọng liên tự động bốn no?ng cu?a địch vâfn nha? đạn dưf dội vê? phía câ?u Mươ?ng Thanh.
Tại sơ? chi? huy, trinh sát báo cáo trong khu trung tám cu?a địch xuất hiện nhưfng đốm cơ? trắng. Tôi yêu câ?u cán bộ tham mưu chi? nhưfng điê?m có cơ? trắng trên ba?n đô?, nhận thấy có ca? nhưfng đơn vị Âu Phi.
Chúng tôi nhận định: Địch đaf đến lúc tan raf.
Đúng 3 giơ? chiê?u, các đại đoa?n được lệnh: "Không câ?n đợi trơ?i tối, lập tức mơ? cuộc tô?ng công kích va?o Mươ?ng Thanh. Đơn vị phía đông đánh thă?ng va?o khu vực trung tâm, đơn vị phía tây giáp công sang, cu?ng tiến va?o sơ? chi? huy cu?a địch. Pha?i đánh thật mạnh, bao vây thật chặt, không đê? cho Đờ Cát hoặc bất cứ tên địch na?o chạy thoát".
Tại trận địa, đại đội 360 cu?a tiê?u đoa?n 130, có chính trị viên tiê?u đoa?n Trâ?n Qua?i đi cu?ng, đaf có mặt ở cứ điê?m 508. Tiê?u đoa?n phó Ngô Trọng Ba?o cho các lực lượng cu?a 154 tiến sang cứ điê?m 509, cứ điê?m cuối cu?ng ba?o vệ câ?u Mươ?ng Thanh, rô?i trao đô?i với chính trị viên Trâ?n Qua?i, lệnh cho đại đội 360 tiến va?o khu trung tâm, nơi lư?a khói cu?a nhưfng đám cháy môfi lúc ca?ng bốc cao.