Điện năng

Lấy ra từ cái trước:

Được 7604 sửa chữa / chuyển vào 04:07 ngày 31/10/2003

Và đây là những ứng dụng có thể:
Như bạn đã biết tài liệu về SCADA căn bản thì quá ít mà tài liệu của các vendor lại hoàn toàn khác nhau và cũng không có nhiều vì đây là một hệ thống proprietary tích hợp. Đang đang dịch một số tài liệu về SCADA nhưng không có nhiều thời gian nên chắc lâu lắm mới xong. Những tài liệu này giống như là những "black box" vậy nên không có electronic copy mà cũng có rất nhiều business confidental nên phải mất thời gian đọc và loại bỏ bớt cũng như quá nhiều từ kỷ thuật tôi không biết dịch ra tiếng Việt như thế nào cho đúng....Hy vọng từ những tài liệu mà tôi có sẽ có thể viết ra những điều cần thiết để thành lập một hệ thống SCADA hoàn chỉnh.
================

Thật ra rất khó khi nói về SCADA mà chỉ giới hạn trong một số vấn đề nhất định. Thí dụ nói về quyền điều khiển một CB như một bạn muốn nói đến. Trước khi bạn muốn điều khiển nó bạn phải biết nó hoạt động ra sao rồi mới nghỉ đến chuyện điều khiển nó. Và điều khiển như thế nào lại phụ thuộc không chỉ và communication mà tùy thuộc vào các device khác như relay...
Ví dụ như khi sét đánh vào dây dẫn khoảng chừng 20000kV, tạo ra một quả cầu lửa chạy suốt đường dây và lúc đó bạn sẽ CB trip "bang". Lúc này đồng hồ bắt đầu chạy tích tich và 19 cycle sau CB sẽ đóng lại. Lúc này error đã clear nên ở đây ta có trip-close. Nhưng nếu trường hợp là cây ngã vào dân dẫn tạo ra short circuit thì sao? sau khi CB đóng lại, ngay lập tức một tiếng "bang" nửa và CB lại trip. Lúc này tùy thuộc vào Relay Scheme mà ta co trip-close-trip-open hay đồng hồ sẽ tiếp tục tích tích và "bang" để có trip-close-trip-close-trip-open.....tất cả những đều trên phụ thuộc vào sức chịu đựng của devices và mục đích của người tạo relay-scheme. Lần trước tôi có nói về sub-second data, ở đâu không có một loại scan nào nhanh đủ để mà giữ lại các dữ kiện đã xảy ra nhưng hệ thống có khả năng nhận môt flag trong memory và từ relay-scheme mà suy ra những sự kiện xảy ra để lưu lại. Phụ thuộc ở đây quá nhiều vào device và ý định của người sáng lập nên muốn nói về SCADA không thể chỉ gói gọn đều này đúng điều kia sai.
Sự phức tạp của ngành điện là đối phó với "common nature" nên không thể đoán trước được mọi việc mà chỉ có thể tạo ra những qui luật từ những cái có sẳn để tìm hiểu những gì có thể xảy ra dựa ra lý luận là nò xảy ra trong điều kiện tương đối được định xảy.
Nói về Data không chỉ phụ vào device mà làm sao thu lượm và truyền tải cũng là một vấn đề khiến không SCADA nào giống nhau. Ví dụ các thiết bị cũ sử dụng VANCOM, MOSBUS đã truyền tính hiệu từ RTU''s về master. Chúng ta biết rằng các transformer cũ nhưng có sức chịu đựng lại cao hơn các transformer mới vì nó nhiều sắt, và nhiều dầu hơn cũng như chất lượng sắt ngày cách đây vài chục năm tốt hơn bây giờ. Có lẽ sẽ có người cười nhưng thực tế ngày xưa concept của design là "build to last" còn life-time ngày năm là một con số được tính trước có giới hạn. Nếu sống tại Mỹ khi ra mua đồ part của xe bạn sẽ nghe nói life-time warranty nhưng life-time ở đây không có nghĩa là life-time của đồ part được build to last mà là life-time dựa trên tuổi thọ của cái xe mà nó phục vụ nên life-time của nó chỉ có vài năm mà thôi. Lý do tại sao nếu các bạn muốn biết tôi có thể giải thích sau.
Trở lại với việc truyền tải, open architecture là điều mà ai cũng muốn nhưng open như thế nào và nó có lợi và hại gì? Nếu như tất cả mọi thứ open thì liệu Seimen có còn khác với những hãng bé hay Microsoft có khác gì với linux-Vietnam? Đây là những bước cản tự nhiên nhưng tại sao hiện tại không vượt qua được? Chỉ nói về protocol, rât nhiều người hiểu về TCP/IP, RIP....DNP3 là một protocol có khả năng truyền tải tín hiệu sub-second trực tiếp từ device thông qua TCP/IP nhưng tại sao nó vẫn không được sử dụng mà VANCOM, MOSBUS vẫn tồn tại?
Ai cũng có thể biết được MTU truyền tải packet dựa theo header của ethernet hay PPP...cộng thêm TCP/IP hay UDP nhưng mấy tại sao những cái dễ dàng đó không có chỗ đúng trong ngành điện mà các ICCP vẫn được chấp nhận rộng rãi khi nó quá phức tạp?
Để chuyển tính hiệu từ 1 device về trung tâm không chỉ phải biết địa chỉ của tính hiệu mà còn có protocol hiểu được những gì device truyền tải. Nếu có thể thay mới toàn bộ device thì không cần bàn nhưng cuộc sống thì lại khác. Nếu như để hai bên nói chuyện với nhau nhưng lại không cùng một hệ thống thì một nhân vật thứ 3 sẽ xuất hiện. OPC là một protocol vừa ra đời tạo khả năng stabilize ICCP và automation nhiều thứ khác nhưng không phải ai cũng chấp nhận nó vì nếu bỏ thêm 1 protocol lên trên 1 protocol là chính tự đưa mình vào phiền phức sau này....
Đến đây có ai có thể cho biết nói như thế nào về SCADA là đơn giản và hiệu quả? Chỉ 1 RTU sử dụng Hathaway hệ thống 8600 cũng đã có một cuốn sách dầy vài trăm trang để giải thích cho kỷ thuật viên nhưng trên diện rộng thì nó chỉ là 1 device thâu lượm tính hiệu gửi về master qua modem. Nhưng tại một hãng khác của chính phủ, vì có nhiều tiến tất cả các RTU điều được nối với nhau qua T1 hay fiber-optic thì lại hoàn toàn khác. Ngay security có thể đơn giản chia ra làm a,b,c,d mà cao nhất là A2 dùng trong quân đội sử dụng multi-bio access control rồi đến A1 dùng cho DOD.....nhưng trong SCADA nó lại phân chia ra nhiều nhánh khác nhau từ 1 cái chung đó.....
Và bản thân SCADA cũng không ở 1 dạng tròn hay méo mà nó phải luôn phát triển và kết hợp với các hệ thống khác, vì bản thân nó chẳng thể làm hết mọi chuyện. Ví dụ như làm sau SCADA có thể giúp công việc bảo vệ và ngăn ngừa những tính chất vật lý hư hại trên đường dây? Nếu ngồi đó chờ cho tính hiệu báo động thì có lẽ không ổn. Tuần rồi tôi sang TCU một trường tư lớn ở Texas và họ giới thiệu một phương pháp dùng sound wave để thăm dò CB. Chúng tôi đến đó nhằm giúp họ đưa ra những gì cần làm để phát triển như nhưng gì họ là rất tốt nhưng làm sau lưu trữ lại tính hiệu và giới hạn công việc của họ là gì khi take foot-print của 1 CB để đưa ra những nhận định chung?....Hoặc trên đường dây chúng tôi sử dụng Fix Wing, một loại phi cơ dân dụng mang máy quay phim và máy chụp hình military class 3000x4000 pixel để bay dọc đường truyền và chụp hình tất cả những chi tiết của 13,200km lưới điện. Kết hợp với GIS system có thể tạo ra một hệ thống visual inspection nhằm tìm ra những dầu hiệu hư hỏng mà SCADA không thể nào mò tới được. Sự liên hệ giữa các phương pháp đó và SCADA như thế là do con người nghĩ ra. Ví dụ như hệ thống Lighning detection sẽ thu lượm toàn bộ số lượng và địa điểm của sét đáng trên toàn tiểu bang và kết hợp với số liệu SCADA để tìm ra nguyên nhân hay loại trừ nguyên nhân sự cố trên đường dây....
Những gì tôi nói chỉ là một phần nhỏ tôi biết và những gì tôi biết chỉ là một phần nhỏ về hệ thống điện. Làm sao để gói gọn thì tôi chịu thôi.
Những câu hỏi căn bản có thể đặt ra là:
- How to control and what to control?
- How to control the control command?
- What is data ? what is need data and what is available data?
- Who, when, and where to collection data?
..................
=====================

hình như luôn phải có 1 post để push cái post trước thì phải.
=============+

Kiến thức của bác 7604 thật uyên thâm, tôi sẽ in ra và cố gắng nghiên cứu các bài viết của bác để cùng trao đổi thêm. Tôi đành phải vote cho bác 5 stars vậy. Không biết làm gì hơn để bày tỏ sự khâm phục.
Hẹn gặp lại tất cả các bác.

Chào anh 7604,
Chào kekaku - chú biết anh là ai rồi.
Nhân đây muốn hỏi thếm anh 7604 - vì anh đã từng làm công việc tích hợp OSI PI và hệ thống SCADA rồi.
Theo tôi được biết thì những hệ SCADA truyền thống (xuất phát từ BẮC ÂU) - trái tim của những kiến trúc SCADA kiểu này là phải có một Realtime Database đâu đó - chúng có thể là PI, Avanti v..v... Vậy tôi muốn hỏi anh rằng: Trong hệ thống ở Công ty anh PIServer đóng vai trò cụ thể gì trong đó.
/yellow
Nếu với một chút hiểu biết về hệ thống PI, SCADA, cũng như các liên kết và bản chất của thiết bị điện thì PI còn có thể làm được những việc như:
- Hỗ trợ điều tra các sự cố về thiết bị như transformer và những thiết bị liên quan, sự cố dây dẫn overhead và underground, sự cố về dầu giải nhiệt bên underground nếu như dùng dùng là chất giải nhiệt....và còn có thể làm vật chứng để ra tòa.
- Ngoài ra nó còn có thể hỗ trợ chuyển dây, chuyển dòng, chuyển máy sau cho phù hợp và hiệu quả....và còn nhiều việc khác khó mà kể hết
Theo tôi nghĩ bạn đang muốn hiểu tại sao lại chọn PI và chọn PI để làm gì? Thật ra có rất nhiều phần mềm khác tạo ra ứng dụng không khác gì PI và có khi hơn cả PI về một số phương diện nhưng utility industrial world wide chọn PI chủ yếu là về khả năng lưu trữ tính hiệu và cái database của nó. Trong số đó thì 80% chỉ có thể liên kết PI application level và từ đó không hiểu rõ mình phải làm gì mà luôn phải chạy theo OSI. Lần đầu tiên tôi thuyết trình về PI tại hãng thì người của OSI đã gọi về báo cho hãng họ là tôi dùng probook để tạo một mô hình giống như nền tảng Modual database họ đang phát triển nhằm xoá đi cái flat design của database, một điểm yếu trong hệ thống khi bảo trì và liên kết. Tuy là là một client của OSI nhưng chúng tôi luôn đi trước vì mục đích chính khi sử dụng PI đó là liên kết trên nền tảng database. Sự khác biệt giữa hai loại liên kết trên là khi liên kết ở application thì sẽ lệ thuộc vào cả hai chương trình mà không thể thoát ra. Ví dụ như các hãng khác sau khi đặt modual database của OSI vào hệ thống họ hỗ trợ cho PI-ICE, PI-ACE....Ngược lại khi liên kết ở Databas level thì sẽ xóa hết những lệ thuộc về chương trình. Khi có dữ liệu trong tay, thì muốn cho nó output ra sao và ở đâu là tùy mình quyết định. Ví dụ như MMW là cái view của Maximo, hệ thống bảo trì lớn được IBM xây dựng. MMW chỉ là middle ware được thiết kế bởi EPRI nhưng đang bị loại thải dần vì thiếu sự linh động trong liên kết. Khi EPRI xuống giới thiệu PTLoad 6.0 và liên kết của MMW thông qua Maximo thì chúng tôi đã giới thiệu với họ khả năng trực tiếp liên kết từ mọi phần mềm với datamark trên nền tảng của Oracle thông qua ODBC hay OLEDB. Chỉ vài tháng nửa MMW sẽ được hoàn toàn retired và cái view sẽ được trực tiếp ***g vào bên trong excel để đảm nhiệm phần query data.
Để nói rõ hơn về sử dụng PI tôi có những ví dụ sau. Bên generations có hơn 11 hệ thống PI khác nhau và hàng chục administrators nhưng họ hoạt động riêng lẽ và đến nay vẫn hoạt động rời rạt và theo chân OSI. Khi họ mua 300000 tags system từ nhiều năm trước nhưng cho đến nay họ vẫn sử dụng chưa đến 50000 tags và luôn phải trả tiền phục vụ cho 300000 tags system. Bên distribution thì cứ mãi mua Combination Application mà không thể dùng một cách hợp lý và chạy theo những phần mềm khác của OSI nhưng PI-ICE và luôn phải nhức đầu mỗi khi hệ thống theo đổi, và những giới hạn chỉ có thể view nên số liệu đưa ra không đáp ứng được yêu cầu của ngành. Bên comanche peak thì hệ thống 80000 tags và có gần 10 admin nhưng chỉ có thể loay hoay bên trong local vẫn không đi đến đâu. Khi tôi hãng thì bắt đầu với hệ thống 30000 tags nhưng chỉ có 400 tags được hình thành và chúng tôi chỉ có 2 admin chính với 1 admin phụ bên EMS-liên kết SCADA. Tiêu chuẩn của OSI cũng như standard của hãng lúc đó của PC là PII-128M. Chỉ vài tháng sau hệ thống 30000 tags đã không còn đủ cho chúng tôi nên đã gọi OSI xuống để mua hai hệ thống 120000tags theo tính toán của chúng tôi. Và phòng của tôi lúc đó nhiệt độ luôn cao hơn bên ngoài khoảng 10 độ vì tôi có 6 PC đang chạy 4 server code với sự upgrade về hardware do tôi quyết định. Nhữnng nguyên cứu về PI đã đẩy chúng tôi vượt ra ngoài standard của hãng vì tôi phải trả lời không chỉ hoạt động của PI mà cả những câu hỏi về security, redanduncy, performance.....Cái PC để chạy 50000 tags với 2G memory và dual processor cũng nhưng mirror hardware chỉ mới retire tháng trước để thật sự chạy trên server của IT. Không chỉ phá vỡ standard về PC mà chúng tôi còn viết lại định nghĩa server box và server code của IT vì mỗi khi nói hardware của PI hay phòng của tôi thì IT chỉ có thể lắc đầu....đó là những vấn đề thú vị trong công việc. Về mặc liên kết thì ở font end dùng ADO để tạo ứng dụng còn back end cũng dùng ADO để liên kết các database và chuyển sumary data sang datamark để phục vục các query hằng ngày......
Nhìn một cách khác tùy theo những gì đã có sẳn mà ta có thể tạo ra sự liên các của PI-SCADA-ORACLE-....hoặc chúng ta phải build nhưng đối tác trước khi liên kết dựa theo yêu cầu của business. Liên kết dựa trên nền tảng database là một vấn đề mới nhưng nó đang chiếm dần thị trường vì khả năng hoạt động của nó. Vì vậy tôi có một số câu hỏi sau với bạn vì chắc bạn hiểu về PI và SCADA của VN.
- Version của UDS cũng như các applications?
- Interface loại nào và dữ liệu lấy từ cơ sở nào hay trực tiếp từ thiết bị?
- Các loại protocol đang hiện hành trong hệ thống của VN?
- PI sẽ được sử dụng ra sao và với mục đích gì?
- Bên cạnh PI những phần mềm nào đang được sử dụng?
- SCADA đang ở mức độ nào?
- Cấu trúc của hệ thống SCADA VN?
- Thu nhận tính hiệu về SCADA diễn ra như thế nào?
- Sơ đồ tổng quát đường truyền bên dưới hệ thống SCADA?
- Sơ đồ tổng quát đường truyền của cả nước?
- Các single failure point tại đâu và các địa điểm quá tải trên hệ thống là ở đâu?
- Hệ thống cấu tạo tại các điểm quá tải ra sao nhằm đối phó với sự quá tải?
.....
Nói chung là những gì bạn có thể kể ra sẽ có ích rất nhiều.
Cám ơn trước
==================

Cám ơn bạn đã khuyến khích tôi. Nếu bạn có thể cho tôi biết những thông tin về các hệ thống điện ở VN và có sơ đồ tổng quát về đường truyền tải thì các tốt.
Cám ơn trước.
==================

Chào anh 7604,
Tôi đã đọc các bài viết của anh, rất hay là có nhiều điểm trùng hợp với những gì tôi đang làm ở Việt Nam.
Tôi cũng đã đọc các câu hỏi của anh và cố gắng trả lới trong thời gian sớm nhất.
Chào và chúc anh khoẻ.
/yellow

Chào anh 7604,
Tranh thủ 1 phút rỗi rãi tôi xin chia sẻ với anh 1 số ý kiến về PI.
+ Hiện tại bọn tôi đang sử dụng UDS 3.3.xxx
+ Interface CHO PI là OPC
Protocol trong hệ thống thì có nhiều loại: IEC60-870-5-101, ICCP, ModBus, DNP3, MMS(IEC61850)... tuỳ vào lĩnh vực và hệ thống mà có các giao thức thích hợp.
Tôi cũng đồng ý với những ý kiến của anh về PI, chỉ xin bổ xung như thế này, PI mạnh ở cơ chế lưu trữ dữ liệu, và nó có các API có thể cross qua nhiều platform khác nhau. Tuy nhiên tôi chỉ đánh giá cao cái UDS của nó thôi, còn một số phần mềm khác thì rất tệ. Ví dụ PI-ACE: đúng là nó là 1 Add-In trong VB và tận dụng được sự dễ dàng của VB - nhưng cực kỳ cồng kềnh và tốn tài nguyên - chưa kể gây ra một số lỗi làm rò rỉ resouse của hệ thống (tôi đã nhận thấy khi bị lỗi chia cho 0 (divided zero) lúc này PI tag bị đánh thành calc failed) thì ACE không thu hồi tốt bộ nhớ - gây thất thoát memory với tốc độ 1MB/ngày. Đối với các hệ thống chạy các long-lived program thì điều này không thể chấp nhận được.
PI-ACE - cái này thì lằng nhằng không kém vì nó sử dụng các Dashboard của Microsoft - nên phải cài cả MS-SQL Server và cũng sài tài nguyên như ăn vã vậy.
Ngay cả OPC cho PI - bọn tôi dùng cái OPCPI của Matrikon cũng chiếm CPU-time của hệ thống rất lớn. Với 1 hệ thống PI có 6K tags - không phải là nhiều input-data scan rate 5s; CPU-Time đã 100%.
Tuy nhiên cũng may là OSI nó công khai cái API, nên bọn tôi phải tự làm lấy cái OPC PI của mình - system load chỉ chiếm có 1/3 lúc trước cùng scan rate . Cũng như thế tôi cũng phải tự viết cái ACE module cho project của mình - tuy nó cũng chưa hoàn thiện.
Hiện giờ tôi đang làm cái PI - Data ActiveX để nhúng nó vào ASP để có thể query PI data từ Web, cũng như trend PI data từ Web.
Tôi cũng đã hoàn thành alarm notification - tuy nhiên đó là 1 ững dụng chạy trong Windows. User có thể tuỳ biến các alarm event cũng như các định hưỡng dũ liệu tới mobile phone hay email của họ.
Chào anh và chúc ngày cuối tuần vui vẻ
/yellow

Bác 7604 xem tạm cái Website của EVN cái. Ít ra là có cái gì đó. Các phần bác đề cập đến trong mấy bài vừa rồi rất rộng. Em lại mới chỉ beginner trong cái SCADA, PI thì cũng mới nghe qua bác Hello01012001 truyền lại cho chút ít. Em sẽ cố gắng xem có một cái gì cụ thể để hỏi bác, nhưng chắc là rất basic thôi.
To bác Hello01012001: Hay bác giới thiệu một chút về cái SCADA từ T.Đức về A0 đi nhỉ, nếu được phép. Bởi vì dù sao đấy cũng là số liệu của ngành.Em không biết có được không. Nếu không thì bác giới thiệu cái nguyên lí thôi. Em cũng muốn tìm hiểu cái này.
Hẹn gặp lại tất cả các bác.
Quên mất website của EVN : http://www.evn.com.vn