điều chỉnh tốc độ động cơ một chiêu công suất nhỏ

Ngày ấy, hiểu biết về mấy cái mô-tơ rất hạn hẹp, biết về nó qua các lần dọc phá, tăng điện mô-tơ chạy nhanh, đảo đầu điện nguồn mô-tơ quay ngược, giữ trục lại làm mô-tơ nóng lên và có thể bị cháy, khi quay trục để 2 điện cực lên lưởi nếm thấy tê tê.
Năm lớp 9, môn vật lý bắt đầu về với các khám phá hiện tượng về điện của các nhà khoa khọc tây phương từ hơn 400 năm trước. Khi chà thanh thủy tinh lên vải thì nó hút các mẫu vật liệu nhỏ. Hiện tượng hút đẩy nhau giữa các vật chất tích điện. Thời đó người ta chỉ có thể giải thích một số hiện tượng điện và không hiểu hết về nó cho đến mãi sau này khi ngành vật lý nguyên tử phát triển, cấu tạo, đặc tính của nguyên tử mới được khai phá, ứng dụng.
Những khám phá về từ trường xuất hiện xung quanh dây dẫn khi có dòng điện đi qua của Oersted, khoa học gia người Đan Mạch, làm kim la bàn lệch hướng trong những năm đầu thế kỷ 19 đã khởi đầu cho sự hiểu biết mối liên hệ giữa điện và từ. Sau đó nhà vật lý người Anh Faraday đã đi sâu hơn trong lĩnh vực duy trì năng lượng. Ông tin rằng, dòng điện sinh ra từ trường thì từ trường cũng có thể sinh ra dòng điện. Ông đã chứng minh được có một điện thế xuất hiện trong cuộn dây dẫn khi nó được đặt trong một vùng từ trường thay đổi. Hai khám phá hiện tượng điện quan trọng này đặt nền cho lý thuyết và nghiên cứu điện từ, mở ra một kỷ nguyên cơ điện, và giải thích nguyên lý hoạt động của động cơ, máy phát điện, và biến thế điện mà ta vẫn còn đang học đến tận bây giờ.
... cũng chỉ mới bắt đầu..

Bây giờ mời bạn đi thăm một số loại đ/c điện. Viết phần này các bác cơ điện đừng cười em nhá, có gì góp ý em cái.
Đ/c điện mà ta thường thấy và thông dụng với ta là cái quạt điện, cái đ/c điện này chạy bền bỉ, êm ả, làm cảm thấy bớt nóng bức trong những đêm hè oi ả, quạt mát cho mấy ông khách đến thăm bố hay thay mẹ quạt cho em tí ngủ ngon.
Mấy hôm nay thời tiết bắt đầu vào đông trở lạnh, cái quạt đứng ở nhà được xếp tạm vào một góc, không dùng đến. Trong khi đó mình lại cần có một số hình ảnh về cái quạt làm minh họa cho bài nên nghĩ ra một kế "làm thịt" cái quạt này mà không bị mắng là phá của. Sau khi mần một hồi, một sản phẩm mà mẹ mình rất đang cần để phơi dưa cải làm muối, chuẩn bị ăn Tết được ra lò và đưa vào sử dụng, như hình dưới bên trái. Còn hình bên phải là chiến lợi phẩm.

Đ/c quạt này chạy với nguồn điện nhà 110 VAC, dòng tối đa là 0.6 A. Tốc độ được điều chỉnh ở 3 mức chậm, vừa và nhanh cho tốc độ quay thay đổi từ 600 vòng/phút đến 1500 vòng/phút.

Hình trên là sta-tơ (Stator). Phần phía trong giữa sta-tơ, các cuộn dây đồng được quấn rất cẩn thận và được luồng vào trong các khe hở của lõi sắt. Quan sát kỹ thì thấy có 2 loại dây đồng, chúng khác nhau một ít về tiết diện. Các cuộn dây cỡ lớn được đặt xen kẽ cạnh các cuộn dây có cỡ nhỏ hơn, tâm các cuộn dây cách nhau 45 độ (trường hợp cho đ/c quạt này). Trong điện cơ, người ta thường gọi cuộn dây có cỡ lớn là cuộn chính và cuộn dây với cỡ nhỏ hơn là cuộn phụ. Dòng điện qua cuộn phụ nhỏ hơn và lệch pha so với cuộn chính. Sự lệch pha này hình thành ra một vùng từ trường xoay bên trong khoảng trống giữa sta-tơ. Nói cách khác từ trường phát ra ở vùng có đặt cuộn chính và cuộn phụ thay đổi mạnh yếu theo chu kỳ của nguồn điện, tuy nhiên vùng từ của cuộn phụ được thiết kế đi chậm hơn và cùng tần số với cuộn chính. Và vùng từ trường mạnh yếu thay đổi bố trí đều bên phía trong sta-tơ hình thành trường quay.

Để tạo ra lệch pha ở cuộn phụ, một tụ điện được mắc nối tiếp với cuộn phụ như hình bên. Với trị tụ 4µF, điện thế nguồn áp lên cuộn phụ chậm hơn cuộn chính chừng 30 độ.
Thời gian một chu kỳ 360 độ của nguồn điện xoay chiều 50Hz là 20 mili-giây, vậy điện thế áp lên cuộn phụ chậm hơn cuộn chính chừng 1,7 mili-giây ((30 x 20)/360).

Đề nghị txnghia chụp ản cẩn thận, chú thích ảnh cẩn thận để mọi người học tập.
Vì nỗ lực và ý nghĩa tốt đẹp của việc đồng chí đang lam. Vote cho đồng chí 5*. Mong đồng chí phát huy để mọi người học hỏi.

Cảm ơn bác He_muon bằng 5* nhá. Bài sau bác xem có tốt hơn hơn không?

Có lẽ một bộ phận thú vị nhất trong đ/c này là cái rô-tơ (rotor). Quan sát sơ thì cái rô-tơ này chỉ là một khối sắt không hơn không kém với mấy sọc xéo xéo trang trí, và cái khối này cũng chẳng phải nam châm, vậy làm sao mà xoay được? Dùng đồng hồ đo liên lạc, chạm vào đâu cũng thấy dẫn điện, ngay cả những lằn sọc trắng và trục cũng liên lạc với nhau. Vậy nó là cái gì?

Thật ra các sọc trắng đó chẳng phải để chơi cho đẹp mà nó là phần chính của rô-tơ. Các sọc đó là các thanh dẫn điện, có thể là đồng hoặc nhôm, chúng được nối dính liền với nhau bởi 2 vòng (cũng là đồng hoặc nhôm, dẫn điện) ở 2 đầu, tạo thành các khung vòng mạch kín, hình dáng trông giống như cái ***g sóc. Và vì vậy động cơ có rô-tơ có cấu tạo như mô tả được gọi là đ/c ***g sóc (squirrel cage motor).
Cái rô-tơ ***g sóc này được đặt vào khoảng giữa phía trong của sta-tơ, nơi có vùng từ trường do các cuộn dây của sta-tơ phát ra. Vì nguồn điện cấp cho cuộn dây sta-tơ là nguồn xoay chiều, biên độ điện thế thay đổi theo thời gian với chu kỳ (20 mili-giây, tần số 50Hz) nên từ trường do sta-tơ sinh ra cũng thay đổi mạnh yếu theo chu kỳ điện thế. Nhớ lại theo định luật Faraday thì có một điện thế xuất hiện cuộn dây đặt trong vùng từ trường thay đổi. Các khung dẫn điện vòng kín của rô-tơ chính là các cuộn dây trong định luật Faraday. Điện thế sinh ra trong các vòng kín được gọi là điện thế cảm ứng, và do đó loại đ/c này còn được gọi đ/c cảm ứng (induction motor) bên cạnh tên đ/c ***g sóc (squirrel cage motor).
Điện thế cảm ứng sinh ra trong các khung của rô-tơ lại tạo ra dòng điện chạy qua các thanh dẫn điện vì các khung là một vòng mạch kín. Dòng điện trong khung này, theo Oersted (đề cập trong bài trước), sinh ra từ trường. Từ trường do rô-tơ sinh ra tương tác với từ trường của sta-tơ, tạo lực làm xoay đ/c. Tuy nhiên rô-tơ chưa thật sự quay được nếu không có sự hiện diện của cuộn phụ của sta-tơ tạo ra từ trường xoay . Trong trường hợp cuộn phụ bị đứt hoặt tụ làm lệch pha bị hư hỏng thì đ/c rung lên, chứ không xoay. Đó là vì với nguồn một pha xoay chiều, nó chỉ có thể tạo ra vùng từ trường mạnh yếu thay đổi, đối nghịch nhau trong các cuộn dây sta-tơ, hút đẩy rô-tơ qua lại 50 lần 1 giây, làm rung rô-tơ, và nếu tình trạng để lâu sẽ là cháy cuộn dây ở sta-tơ (vì tổng trở ngõ vào thấp hẵn đi, làm quá dòng sinh nhiệt) và hư rô-tơ (do nóng, các chất cách điện giữa các thanh dẫn điện và lõi sắc của rô-tơ bị đốt cháy, gây ngắn mạch ở các thanh dẫn điện). Khi đ/c cháy, thợ ta thường quấn lại các cuộn dây ở sta-tơ, và thường đ/c trở lại làm việc với hiệu suất thấp đi một tí. Nhưng trong trường hợp rô-tơ cũng bị tổn thương do nhiệt mà thợ quấn không để ý đến thì nó sẽ làm khổ các anh thợ vì đ/c mới quấn lại có thể bị cháy trở lại hoặc chạy chậm hơn với lúc đầu hoặc làm việc trong tình trạng quát nhiệt.
Chuyện về cái sta-tơ và rô-tơ còn dài. Đến đây ôn lại tí. Nhiều khi mới vào ngành, ta hay lộn không nhớ tên cái nào là cái sta-tơ, cái nào là cái rô-tơ vì 2 từ này phiên âm của tiếng Anh nên ta không biết nghĩa. Chữ stator ( ta đọc là sta-tơ) nghĩa là đứng yên trong tiếng Anh, nó tương tự như chữ stay (ở lại). Chữ rotor (ta đọc là rô-tơ) nghĩa là vật gì đó chuyển động xoay, gốc từ chữ rotate, rotation (xoay, sự xoay). Biết nghĩa 2 chữ này ta sẽ không lộn 2 từ đấy nữa.

Trở lại chuyện cái rô-tơ, nếu dùng đồng hồ ohm, đo liên lạc giữa trục, các vùng dọc theo các thanh dẫn điện, vùng lõi sắt, và vùng 2 vòng nối các thanh dẫn ở 2 đầu thì thấy tất cả các vùng này đều nối với nhau, dù đó là một rô-tơ còn tốt. Có lẽ là có một lớp cách điện giữa các thanh dẫn điện bằng nhôm với lõi sắt, chính thế mà dòng điện cảm ứng sinh ra trong các thanh dẫn không bị lõi sắt làm ngắn mạch. Trong trường hợp rô-tơ bị rơi xuống nền cứng hay khi nóng cháy chất cách điện thì các dòng điện trong các thanh dẫn bị lõi sắt làm nối tắt. Nguồn năng lượng do dòng cảm ứng này không được chuyển thành lực xoay mà biến thành nhiệt trên rô-tơ, làm giảm hiệu suất đ/c, giảm tốt độ đ/c. Ta đo được sự liên lạc điện như mô tả ở trên là do một phần nào đó của lõi sắt tiếp chạm với các thanh dẫn hay ở vòng nối. Tuy nhiên sự tiếp xúc này không ảnh hưởng đến dòng điện cảm ứng sinh trong khung mạch kín. Có nhiều dòng điện cảm ứng chạy trong các khung mạch vòng kín, và trong hình trên, chỉ có dòng điện cảm ứng bên trong một khung mạch được vẽ mô tả.

Có lẽ dòng điện cảm ứng tượng trưng được vẽ lại như hình trên thì đúng hơn, chúng cách nhau 90 độ cho loại đ/c điện có sta-tơ là 4 cực này. Vị trí của thanh dẫn điện trên rô-tơ xuất hiện dòng điện cảm ứng mạnh nhất khi nó nằm giữa tâm vùng từ trường do các cực sta-tơ phát ra. Các cực bắc nam hình thành 2 dòng dòng điện trên thanh dẫn ngược chiều nhau.
Mà sao các thanh dẫn điện lại không được đặt song song với trục mà lệch một góc chừng 30 độ? Lý do là làm cho đ/c chạy êm hơn. Nếu các thanh dẫn được làm song song với trục thì khi quay, chiều dài của cả đoạn thanh dẫn đi vào vùng từ trường của các cực sta-tơ cùng một lúc, lực tương tác giữa sta-tơ vào ro-tơ thay đổi đột ngột, gây khựng, và khi rời vùng từ trường của sta-tơ cũng thế. Do đó chúng được làm nghiên đi một góc, các thanh dẫn từ từ tiến vào vùng từ trường vào rời khỏi vùng từ trường của cực sta-tơ một cách dịu dàng, động cơ chạy êm ái.
Với cấu trúc đơn giản, rô-tơ được sản xuất dễ dàng làm giá thành hạ. Cấu trúc rô-tơ rất chắc chắn, bền bỉ nên đ/c ***g sóc chạy không biết mệt mỏi, không cần bảo trì nhiều, chạy đến khi mòn trục thì thôi. Có đến trên 90% đ/c xoay chiều dùng loại rô-tơ ***g sóc này.

Đến đây thì bắt đầu chuyện cái lõi sắt. Chuyện cái lõi sắt thì hầu hết các máy cơ điện từ đều có lõi sắt là các miếng sắt mỏng có tráng chất cách điện ghép lại. Đó là vì để tránh phát sinh dòng điện eddy (eddy current). Sự khám khá ra dòng điện eddy bắt nguồn từ định luật faraday. Dòng điện cảm ứng sinh ra trong cuộn dây khi nó đặt trong vùng có từ trường thay đổi trong định luật faraday, còn Eddy khám phá có dòng điện điện xoáy trên bề mặt của một tấm dẫn điện khi nó được đặt trong từ trường thay đổi. Dòng điện eddy cũng sinh ra từ trường xung quanh và gây nhiệt trên.

Trở lại cái lõi sắt, lúc đầu các lõi sắc trong các thiết bị cơ điện là một khối đặc dùng trong thiết bị với mục đích tập trung từ và dẫn từ. Do dòng eddy nên một phần năng lượng bị tiêu tàn thành nhiện, hiệu suất thấp đi. Khi biết được hiện tượng này các lõi sắt không phải là một khối mà là từng miếng sắt mỏng ghép lại với nhau có cách điện ở giữa ngăn dòng eddy, tăng hiệu suất truyền từ, tăng năng lượng truyền.

Ví dụ như trong máy biến thế, lõi sắt là các miếng sắt mỏng cách điện ghép lại với nhau để tránh dòng eddy. Năng lượng từ sinh ra do cuộn sơ được dẫn qua cuộn thứ, và cuộn dây cuộn thứ chuyển năng lượng từ thành năng lượng điện. Nhờ tránh được dòng eddy mà hiệu suất truyền năng lượng máy biến thế rất cao, có thể lên đến trên 90%.
Các lõi sắt của sta-tơ và rô-tơ cũng là các miếng sắt ghép cũng với mục đích là tránh dòng eddy. Và đến hiện giờ, sắt là một kim loại có đặt tính tốt nhất trong các ứng dụng thiết bị điện từ.
Một số lõi sắt không phải là những miếng sắt cách điện đó là vì trong thành phần sắt người ta có trộn thêm phần nhỏ các chất như si-lic, các-bon, và nó cũng hạn chế được dòng eddy. Những loại lõi này mang tính dòn dễ gảy và được dùng trong các thiết bị có tần số thay đổi từ cao như trong biến thế fly-back trong tivi, các biến thế trung tần cao tần máy thu thanh radio, trong một số biến thế xung v.v?
Trong khi hầu hết các thiết bị tìm mọi cách để loại bỏ dòng eddy thì đồng hồ đo điện kwh ở mỗi nhà lại cần đến dòng điện eddy này để làm xoay đĩa, truyền vào bộ đếm cho biết công suất tiêu thụ. Trong đồng hồ đo điện kwh có 2 cuộn dây, một nối song song với nguồn, một nối nối tiếp từ nguồn ra tải sử dụng. Từ sinh ra trên 2 cuộn dây này tỉ lệ với điện thế và dòng, và do đó từ sinh ra của 2 cuộn dây tỉ lệ với công suất (P = VI). Từ trường làm sinh ra dòng điện eddy trên đĩa nhôm như mô tả trong hình về dòng eddy. Dòng eddy này lại sinh ra lực, tương tác với từ của 2 cuộn dây làm xoay đĩa. Công suất làm quay đĩa rất thấp, chẳng thấp vào đâu với với công suất tiêu thụ. Mặt dù thấp, hình như người tiêu thụ điện cũng bị tính tiền trên khoản này.
Gần đây có một số thiết bị mà người bán gọi là thiết bị giúp tiết kiệm điện, cắm vào ổ điện nhà làm đồng hồ quay chậm lại. Đọc một số bài trên diễn đàn này, mình đưa ra một kết luận, đây làm một thiết bị chẳng giúp tiết kiệm điện đâu mà nó là một thiết bị làm phát sinh giao động, chồng lên nguồn điện, đi đến các cuộn dây trong đồng hồ điện, và một cách nào đó làm ảnh hưởng đển dòng eddy, làm ảnh hưởng đến lực từ tương tác giữa đĩa xoay với cuộn dây, làm chậm đĩa lại. Vày đây là phạm luật rồi đấy. Nếu một người dùng không hại gì lắm nhưng nếu có nhiều người chơi trò này thì người chết trước chính là công ty điện lực. Sau đó tiền điện sẽ được nâng lên với mọi người, đến bạn bè người thân mình, để đền bù cho sự mất mát thất lạc điện, từ từ sẽ làm suy sụp kinh tế nước nhà. Ai đã làm và bán ra cái đó thế?
Thêm nữa, cái thiết bị đó tạo giao động lên trên điện nguồn, có thể nhiều phần làm ảnh hưởng đến các thiết bị điện trong nhà, ảnh hưởng đến chất lượng máy nghe nhạc, khuếch đại âm, ảnh hưởng đến TV? và có thể giảm tuổi thọ các thiết bị này. Tiền thu từ việc làm đồng hồ quay chậm lại chẳng bù vào được với cái phải có thể đi sửa chữa máy móc trong nhà, và nhất là làm giảm đi chất lượng âm thanh bản nhạc mà nhiều bạn chúng ta bỏ biết bao nhiêu tiền để tậu một giàn âm thanh thật chiến.

Vận tốc.
Vận tốc đ/c ***g sóc tùy thuộc vào: số cực, tần số điện, tải, và lực từ.
Vận tốc xoay của từ trường trên sta-tơ Ns (vòng/phút) = 120F/P (F: tần số nguồn điện, P: số cực, 4 cực cho loại quạt này). Vậy vận tốc xoay từ trường bằng 1500 vòng/phút khi nguồn có tần số 50 Hz, và là 1800 vòng/phút khi nguồn có tần số là 60Hz.
Vận tốc của rô-tơ luôn luôn chậm hơn vận tốc từ trường xoay. Nếu rô-tơ quay bằng tốc độ từ trường xoay, tức vận tốc khác biệt giữa từ trường xoay của sta-tơ và vận tốc rô-tơ bằng không, lực quay do từ trường tương tác giữa sta-tơ và rô-tơ bằng không. Rô-tơ luôn luôn quay chậm hơn từ trường xoay và độ khác biệt giữa 2 vận tốc này gọi là độ trượt (slip). Độ trượt này là khoảng 2-3% cho các loại đ/c tiêu chuẩn, một số khác có độ trược 7-8%. Khi rô-tơ bị giữa kẹt cứng không qoay, độ trược là 100%.
Khi tải càng lớn là cho độ trược càng lớn, vận tốc của rô-tơ giảm đi.
Vận tốc của đ/c còn tùy thuộc vào lực từ trường do sta-tơ phát ra. Với cách nối, sắp đặt các cuộn dây mà sta-tơ có thể sinh ra lực từ mạnh yếu. Dòng điện qua cuộn dây sta-tơ càng lớn, lực từ sinh ra càng lớn, rô-tơ quay nhanh hơn (nhưng luôn chậm hơn từ trường xoay). Do đó trong các đ/c quạt, phương pháp thay đổi vận tốc thường là dùng các công tắc xoay thay đổi số vòng quấn của sta-tơ hay dùng các linh kiện điện tử điều khiển dòng qua sta-tơ.
Có thể xem nguyên lý hoạt động của đ/c ***g sóc như một máy biến thế mà cuộn sơ cấp là sta-tơ và cuộn thức cấp là rô-tơ. Điện thế cảm ứng ở cuộn thứ (các thanh dẫn trên rô-tơ) là bằng V2 = V1 x N2/N1 (V1: điện thế cuộn sơ (sta-t ơ), V2: điện thế cảm ứng cuộn thứ, N1: số vòng quấn cuộn sơ, N2: số vòng quấn cu ộn thứ = 1). Số vòng quấn N2 càng nhiều, điện thế cảm ứng V2 càng nhỏ, lực từng sinh ra ở rô-tơ càng nhỏ, lực tương tác làm quay nhỏ, đ/c càng chậm. Trong đ/c quạt thường người ta dùng các bộ công tắc vặn cơ, chuyển đổi điện nguồn vào các đầu dây có số vòng quấn khác nhau để thay đổi tốc độ quạt.

Để chấm dứt phần nói dài dòng về cái quạt này tiến thẳng đến chủ đề điều khiển tốc độ đ/c một chiều công suất nhỏ, mình không quên chụp và vẽ sơ lại sơ đồ cái quạt bị ?olàm thịt? này.

Cái quạt này thuộc loại đời mới đấy, được điều khiển bằng một mạch điện tử và có thể điều khiển từ xa bằng hồng ngoại. Trên mạch chính có các nút điều khiển cho phép chỉnh thời gian, chỉnh tốc độ, và chế độ làm việc (thay đổi tốc độ quạt tạo gió giống như gió tự nhiên vậy) và chỉnh quét qua lại. Trên mạch còn có một bộ nhận hồng ngoại và các đèn led hiển thị báo cho biết các thông tin điều khiển quạt. Trong hình trên, phần nằm trong khung màu xanh lá là phần sơ đồ khối của mạch điện quạt trong hình dưới.


Mạch chỉ dùng một vi điều khiển 18 chân HT48R05. Điện từ nguồn 110VAC từ ngoài vào một đằng đi đến phần công suất điều khiển động cơ một đằng được điện trở giảm thế xuống, sau đó nắn, lọc thành điện 5VDC cấp điện cho vi điều khiển và mạch liên hệ. Trong mạch và sơ đồ trên phần đáng chú ý nhất có thể là các tri-ac đóng mở theo lệnh của vi điều khiển, đưa nguồn đến từng đầu cuộn dây cho từng cấp tốc độ. Con triac này có hình dáng nhỏ, gói kiện TO-92, số linh kiện là Z00607MA do hãng ST (liên hiệp của hãng Thomson, Pháp) chế tạo. Tuy bé nhưng nó có thể tải dòng tối đa đến 0.8A và đủ dòng để cấp điện cho cuộn dây quạt. Trong các loại quạt chỉnh tốc bằng nút vặn thì bộ nút vặn này chuyển đổi nguồn đến từng cuộn dây tùy cấp tốc độ. Tương tự thì mạch điều khiển điện tử gợi ra tín hiệu làm nhiệm vụ như khi dùng tay để vặn số vậy.
Ở sta-tơ có một cầu chì nhiệt được đặt áp sát vào cuộn dây như trong hình vẽ. Cầu chì này dùng làm bảo vệ quá nhiệt. Khi cuộn dây nóng đến mức nguy hiểm thì cầu chì này ngắt, cắt nguồn qua cuộn dây sta-tơ, làm đ/c hoàn toàn ngưng hoạt động cho đến khi thợ thay con cầu chì nhiệt mới vào hoặc với mình thì chẳng cần con mới làm gì, cứ dùng một cọng dây điện khác làm cầu dẫn điện là nó chạy ngon lành trở lại. Tuy thế làm vậy tiện nhưng có khi cũng nguy hiểm vì khi quạt bị kẹt không quay hoặc cuộn dây bị chạm thì quạt cứ thế mà nóng lên, đến chừng nào thấy khói nghe mùi, có khi gây hỏa, và đến lúc đó nếu muốn sửa lại quạt thì tốn nhiều tiền và công sức hơn.
Trong các chiến lợi phẩm thu được, một đ/c khác nhỏ xíu không được chụp trong hình là đ/c làm quét gió qua lại. Đ/c này như trong sơ đồ quạt cũng được nối đến một tri-ac và được điều khiển bởi vi điều khiển.
Các cuộn dây sta-tơ được đo ohm và ghi chú trong hình. Cuộn phụ có giá trị điện trở lớn nhất, rồi đến cuộn chính, và sau đó đến các cuộn làm giảm tốc. Cuộn phụ dây có tiết diện nhỏ hơn với số vòng quấn ít hơn cuộn chính làm cho điện đi qua đây lệch pha so sới cuộn chính tạo từ trường xoay. Tụ 4uF mắc nối tiếp với cuộn phụ nhằm làm tăng độ lệch pha, tăng lực khởi động đ/c.