DnD Global GROUP: Lý Sơn - Quy Nhơn (13-22/07/12) Lý Sơn-3 ngày hè trên đảo Bé, Quy Nhơn vào hội

Dạo này mọi người lười post ảnh thật.
Tết ÂL chưa bít đi đâu đây?????
Dạo này tình hình Hoàng Sa nổi cộm. Bên vnphoto.net nhiều người đi Lý Sơn quá. Đi về toàn "chê" cảnh đẹp, ảnh hay thui ợ:
Lý Sơn, viên ngọc bích giữa trùng khơi
http://www.vnphoto.net/forums/showthread.php?p=904738#post904738

Bác làm quả gần gần nào đấy nhân tiện offline nhà Dê&Dê của mình đi ạ. Lâu lắm lắm rồi ko gặp mọi ng

TTO - Bạn có kế hoạch đến Sa Pa và muốn đi chợ Mường Hum? Với chi phí khoảng 200.000 đồng, từ Sa Pa bạn sẽ có cơ hội tìm hiểu về một phiên chợ rất bản sắc của miền cao.
Lên tàu Hà Nội - Lào Cai vào đêm thứ sáu, bạn sẽ có một ngày thứ bảy ở Sa Pa, sau đó dành cả ngày chủ nhật để đi chơi chợ Mường Hum - một phiên chợ độc đáo của người dân tộc trên vùng núi cao huyện Bát Xát, nằm cách Sa Pa hơn 50km về phía tây bắc.
Có thể đi ôtô hai cầu (sedan không đi được vì đường rất xấu) hoặc xe máy để đi theo một trong hai con đường tới chợ.
Con đường thứ nhất chỉ dành cho xe máy, xuất phát từ Sa Pa đi về phía đèo Ô Quy Hồ khoảng 10km có một ngã ba đi vào bản Khoang, huyện Sa Pa. Dọc đường đi tới Tả Giàng Phình bạn gặp một con suối ven đường rất đẹp. Qua thung lũng Sín Chải mênh mông với những thửa ruộng đẹp như bích họa, bạn có thể nhìn thấy ngọn núi Thất Chỉ Sơn sừng sững trên nền trời xanh ngắt và chói nắng nom như những ngón tay chĩa lên trời. Tiếp tục con đường cheo leo quanh co men theo sườn núi, bên dưới là thung lũng sâu với tiếng suối róc rách, biết đâu lại gặp vài chú ngựa đang chạy lang thang trên đường làm bớt đi sự vắng vẻ và yên lặng của núi rừng.
Con đường thứ hai dễ đi hơn là vòng về Lào Cai, chạy ngược sông Hồng lên đến Bản Vược thì rẽ trái, theo đường qua hệ thống hang động Mường Vi và thung lũng Bản Xèo hơn 30km thì tới ngã ba Cắn Tỷ. Các tour đi chợ Mường Hum từ Sa Pa thường đi theo đường này.
Từ ngã ba Cắn Tỷ tiếp tục đi thêm 6km, bạn sẽ gặp thung lũng Mường Hum thơ mộng nằm trên sườn núi, dưới chân có một dòng suối lớn uốn quanh. Chợ Mường Hum họp một tuần một lần vào chủ nhật, là nơi hội tụ và giao lưu văn hóa của tám xã vùng cao gồm: Bản Xèo, Dền Sáng, Sàng Ma Sáo, Trung Lèng Hồ, Nậm Pung, Pa Cheo, Tả Phìn và Mường Hum.
Đây là một phiên chợ rất sôi động và rực rỡ sắc màu của bà con các dân tộc: Dao đỏ, Mông, Hà Nhì, Hán, Dáy?Tuy cùng một dân tộc nhưng cách phục sức cũng khác nhau tùy vị trí địa lý. Ví dụ người Dao đỏ ở Sa Pa dùng khăn đội đầu màu đỏ có viền trắng, quần áo màu chàm nhưng người Dao đỏ ở Nậm Pung hay Dền Sáng lại quấn khăn hình hoa công cao như chiếc mũ trên đầu, quần áo sặc sỡ. Người Hà Nhì luôn quấn những búi tóc giả bằng len rất to hoặc tết lại thành vòng quanh đầu. Người Mông lại choàng khăn kẻ nhiều màu, quần áo kiểu cách và nhiều họa tiết trang trí.
Những ngày chợ phiên, quán xá ở đây rất bận rộn, muốn ăn cơm phải đặt trước, chủ yếu là bán mì, phở, bún, xôi màu hoặc bánh rán. Người miền núi xuống chợ thường đùm theo nắm cơm, vào quán gọi thêm đĩa thịt gà, bát phở và chén rượu là cả gia đình có thể ngồi trên nhà sàn vừa ăn trưa vừa ngắm người đi dưới đường.
Quán ăn ngon nhất và lớn nhất ở chợ là quán Chí Hiếu nằm bên dòng Mường Hum nhỏ, bà chủ quán sắc sảo và cô con gái xinh đẹp luôn tay phục vụ, cả khách Tây lẫn khách ta. Bữa trưa thường có thịt gà, cá suối, thịt dê, thịt bò, thịt lợn Mán và rau cải mèo, một loại rau nổi tiếng của vùng cao.
Khoảng 2g chiều, chợ bắt đầu vãn. Những người dân tộc lại lầm lũi địu hàng trở về bản, trở về nhà mình trên triền núi. Bạn cũng chia tay Mường Hum trở về Sa Pa trong sự lưu luyến bâng khuâng hoặc về ga Lào Cai trước 6g chiều để bắt chuyến tàu đêm về Hà Nội.
Từ Sa Pa có thể thuê xe máy để khám phá dọc đường tới chơi chợ Mường Hum, hoặc bạn có thể mua tour của các văn phòng du lịch tại Sa Pa, nhờ lễ tân khách sạn tìm xe đi Mường Hum...
Chỉ với chi phí khoảng 200.000 đồng là bạn sẽ có cơ hội tìm hiểu về một phiên chợ rất bản sắc của miền cao.
Lào Cai

Bồng bềnh trong trời mây Ngãi Thầu

Đường về Ngãi Thầu len lỏi giữa những cánh rừng nguyên sinh, bạt ngàn màu xanh của cây - Ảnh: Vi Thảo
TTO - Cách thành phố Lào Cai hơn 80km, Ngãi Thầu là xã biên giới của huyện Bát Xát, nằm trên cao chót vót và là một trong những điểm đón mây trời đẹp nhất ở Lào Cai.
Cách thành phố Lào Cai khoảng 80km, đường về xã Ngãi Thầu là đường cấp phối, khá quanh co và đá lởm chởm, vì thế nếu lên đỉnh Ngãi Thầu bằng ôtô thì phải là xe có gầm cao để vượt qua những ngầm (chỗ những con suối chảy ngang đường đi) trên đường.
Theo đường tỉnh 158, đường về Ngãi Thầu càng lúc càng hẹp dần, liên tục lên cao và quanh co, uốn khúc. Bù lại, du khách qua đây sẽ được thưởng lãm những làng mạc hoang sơ, cuộc sống thật gần với tự nhiên. Chợ phiên Mường Hum nằm trên lộ trình này và đây cũng là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai đi về Ngãi Thầu.
Đi hơn 50km đường, xe bắt đầu qua một khu rừng, không khí đột ngột giảm nhanh và cái lạnh ào ạt xô đến. Qua xã Y Tý, Ngãi Thầu đón chúng tôi bằng một bầu trời đặc quánh mây mù. Tầm nhìn của cả nhóm chỉ giới hạn trong 5m trước mặt, chúng tôi vừa đi vừa dò được vì nếu có xe trước mặt hoặc có xe đi ngược chiều quá 5m sẽ rất khó nhận ra.
Chỉ một tài xế điều khiển xe nhưng đến 12 con mắt nhìn đường. ?oPhía trước có người. Có xe máy. Có chó??, những lời nhắc chừng không bao giờ thừa vì không ít lần trong đám mây mù đặc quánh bỗng xuất hiện vài chú gà, chó băng qua đường, những chiếc xe máy ngược chiều?
Sau hơn 3 giờ liên tục leo đèo dốc, trung tâm xã Ngãi Thầu hiện ra giữa mây mù chỉ lèo tèo vài ngôi nhà và một trung tâm y tế vắng ngắt. Trong cái lạnh cắt da, những em bé gái lấm lem đang rửa mặt trong suối nước trong vắt bên đường, những em bé trai đang cho trâu gặm cỏ bên đường?, như những ?otiên đồng? trong trang phục người Hà Nhì, má lúc nào cũng ửng hồng tò mò nhìn theo những người khách lạ.

Những bản làng hoang sơ trải dọc suốt đường về thành phố Lào Cai về Ngãi Thầu - Ảnh: Vi Thảo
Suốt mấy chục kilômet đường qua xã Ngãi Thầu, chúng tôi luôn trầm mình trong mây mù, chúng tôi cứ như đang ở trên mây, đang ở thiên đường, phiêu diêu cùng những đám mây bồng bềnh. Mây và sương vẫn càng lúc càng dày hơn, vừa lần đường chúng tôi vừa bồng bềnh cảm giác trong mây, lâng lâng, nhè nhẹ.
Tôi không biết trong truyện Tây Du ký, chàng khỉ tinh nghịch Tôn Ngộ Không dạo bước trên mây thế nào, riêng tôi thì ?ophê? với chính cái cảm giác bồng bềnh trong mây, thích với những làn sương theo gió ùa vào mặt và cái mờ mờ ảo ảo của khung cảnh trên đỉnh Ngãi Thầu.
Theo lời bác tài xế, vào những ngày nắng đẹp, có ánh mặt trời, đứng ở bất kỳ khu vực nào trên Ngãi Thầu cũng có thể nhìn bao quát suốt cả thung lũng phía dưới. Núi trùng điệp, những con sông giờ chỉ thấy bé như sợi mì chảy uốn lượn, những mái nhà nhỏ thấp thoáng trong những cánh đồng xanh bạt ngàn, ?ođẹp không thể tả?. Lúc ấy chúng tôi ước gì những người bạn miền Nam gửi cho mình một ít nắng, một chút ánh mặt trời của phương Nam để thỏa cái nhìn của tầm mắt.
?oChạy thêm gần một giờ nữa, ?ocầu ước được thấy?, nắng lung linh xuyên qua mây mù, trên đầu chúng tôi là mây, cả nhóm trở nên bé xíu trên con đường nhỏ nằm vắt vẻo giữa một bên là núi, một bên là vực và dưới chân là một thung lũng xanh bạt ngàn xa tít tắp với những thửa ruộng bậc thang óng ánh trong nắng chiều, những con suối nhỏ uốn quanh trước khi cùng hòa mình vào dòng sông Hồng? ?oTuyệt vời! ?oTuyệt vời! Tuyệt vời? - tất cả chúng tôi đều thốt lên.

Một bức họa của thiên nhiên Tây Bắc từ đỉnh Ngãi Thầu nhìn xuống - Ảnh: Vi Thảo
Xe vẫn liên tục xuống dốc và khoảng xanh bạt ngàn vẫn mở đều, mở đều, những dòng suối ở dưới thung lũng vẫn bám chúng tôi. Cả vùng thung lũng phía dưới như cô gái xuân thì phơi sắc xuân. Còn gì hạnh phúc bằng khi vừa được dạo trong mây, vừa được ngắm nhìn một góc Tây Bắc ở nơi đỉnh cao vời vợi này?
Qua Ngãi Thầu, xe vẫn bon bon đổ xuôi dốc. Bỗng có tiếng nhạc vui nhộn giữa trời thanh vắng. Ở đâu ra tiếng nhạc trên đỉnh núi cao, lại ở ngay đoạn dốc quanh co không một mái nhà?
Ngạc nhiên, dõi mắt tìm, chúng tôi bắt gặp hai cô gái Mông Hoa đang về Ngãi Thầu. Trên tay là chiếc máy cassette to đùng với 5 cuộn băng, chưa kể một cuộn đang cất tiếng hát véo von trong máy. Hai cô chỉ chịu nói chuyện với thành viên nữ duy nhất trong đoàn là tôi bằng những câu trả lời nhát gừng. ?oĐi Ngãi Thầu đấy!?. ?oTên gì hả? Không biết đâu. Mà hỏi làm chi??? ?oHai bạn đi tình yêu phải không?? - tôi hỏi.
Hai cô cười bẽn lẽn nhưng trả lời rất thực lòng: ?oỪ đấy!?. ?oBao giờ mới tới?. ?oTối là tới mà. Nghe hết băng là tới?. ?oVậy bao giờ mới về??. ?oThì mai về. Lo gì?. Chỉ kịp chụp vài tấm hình lưu niệm, hai cô bé tạm biệt để tiếp tục về ?otình yêu? ở Ngãi Thầu trong tiếng nhạc rộn ràng. Chúng tôi nhìn theo đôi chân của 2 cô gái nhỏ mà lòng đầy lưu luyến?

Huyện Bát Xát
Bát Xát là gọi theo ngôn ngữ người Giáy. Gọi đúng từ, đúng âm là ?oPạc srạt? với hai nghĩa hiểu khác nhau. Nghĩa thứ nhất là ?oMột trăm tấm cót? bởi vì ?oPạc? là một trăm, ?osrạt? là tấm cót, còn nghĩa thứ hai là ?omiệng thác? hoặc ?obến thác?, vì ?oPạc cũng có nghĩa là ?omiệng?, còn ?osrạt? có thể hiểu là ?othác? hoặc sóng cuốn, có câu trong tiếng Giáy ?orắm păn srạt? (nước cuốn cót?. Vậy hiểu Bát Xát theo nghĩa nào cũng chưa có dịp để xác định.
Bát Xát có 7 tộc người là Mông, Dao đỏ và Dao tuyển, Giáy, Hà Nhì, Hán, Tày và Kinh. Bát Xát ở dọc theo Sông Hồng, phía Bắc là huyện Kim Bình của tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) phía Nam giáp thị xã Lào Cai, phía đông là Sông Hồng và tây giáp Sa Pa.
Bát Xát có dãy Ngũ Chỉ Sơn, là đầu nguồn của ?ocon sông Hồng chảy vào đất Việt?. Bát Xát có những cánh đồng của Quang Kim, Cốc San, đặc biệt có rừng thảo quả bạt ngàn, một loại dược liệu quý, tạo nên nguồn thu cơ bản cho nhân dân vùng cao Bát Xát và có mỏ đồng Sinh Quyền có trữ lượng khá lớn với 51 triệu tấn đang được khai thác mang lại nguồn lợi cho tỉnh, cho quốc gia. Công nghiệp khai khoáng ở Bát Xát phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá ở vùng cao.
Đặc biệt Bát Xát có quần thể hang động Mường Vi đã được xếp hạng danh thắng của quốc gia, có núi Tiên, nơi ngày xưa Tiên cho dân cư ở đây mượn bát đũa đồ dùng mỗi khi làng có việc vui, việc buồn. Nhưng do sự không trung thực của người trần gian, nên Tiên đã hoá các đồ vật thành đá. Tại hang ?opạc cám?, có thể là nơi các nhà khảo cổ sẽ phải tìm đến để tìm những dấu tích của người xưa, còn hang ở Na Rin, chiều cao phải từ 5 đến 10 mét, chiều rộng của lòng hơi hẹp cũng là 15 ?" 20 mét chỗ rộng phải từ 20 đến 30 mét, còn sâu sẽ phải đi 9 đến 10 tiếng đồng hồ, điều lý thú là suốt dọc chiều sâu của hang ta luôn luôn dọc theo con suối nước mát lạnh, trong veo. Hang nằm dưới chân núi cô Tiên, có nguồn nước chảy trong lòng hang nên nhân dân gọi là động Thuỷ Tiên. Bên cạnh động Thuỷ Tiên còn có các động ?oCám Rang? bên trong có mâm ngũ quả, cổng trời bằng nhũ đá kỳ ảo. Động Cám Rúm tức hang Gió có hình ruộng bậc thang, buồng ngủ cô tiên buông nhũ óng ánh. Động Cám Tẳm là kho nông cụ, đồ dùng của các nàng Tiên bị hoá đá?
Cùng với quần thể hang động, núi non kỳ thú, Bát Xát còn có Mường Hum, một ngôi làng người Giáy ở có con suối nước trong, lắm thác, nhiều cá chảy qua cạnh làng. Vượt Mường Hum qua Dền Sáng, một vùng chè của người Dao đỏ ta đến dải rừng già nguyên sinh với nhiều loại dược liệu và gỗ quý. Thoát khỏi khu rừng già sẽ đến một ?ovương quốc? riêng đó là Ý Tý, nơi người dân ở đây đi chợ bên Trung Quốc gần hơn đi chợ huyện. Nơi đây là một cao nguyên sương phủ, rét giá, nên nhà người Hà Nhì ai cũng trình tường và tạo thành hai lớp cửa để chống rét và chống cả cướp của thời ngày xưa.
Bát Xát còn có thác Tây trên con sông Hồng, nơi ngày xưa nghĩa quân của Bát Xát đã phục bắn chìm tàu thuỷ của quân Pháp khi hành quân lên Trịnh Tường và từ đó, cái thác hùng vĩ trên sông đã có tên gọi ?othác Tây?.
Ai đến Bát Xát chưa uống rượu San Lùng thì coi như chưa từng đến Bát Xát. Rượu San Lùng là của người Dao đỏ San Lùng nấu bằng thóc. Rượu uống êm dịu, có mùi vỏ trấu thì mới là chính hiệu.
Bát Xát có 7 tộc người thì cũng có 7 nền văn hoá riêng, song sự tập trung làm cho văn hoá Bát Xát nổi lên hơn cả là văn hoá Giáy với những lễ hội ?oRoóng pọc? của các làng Giáy, với những đám cưới vui nhộn của đón dâu, của trống kèn pí lè, sự ồn ào của trai gái bôi phẩm đỏ để mãi mãi nhớ tới nhau. Cùng với sự đặc sắc của văn hoá Giáy là văn hoá Hà Nhì đen, một dân tộc duy chỉ có ở Bát Xát - người Hà Nhì sống ở tận cao nguyên Ý Tý, bốn mùa mát lạnh, đêm buông làng, bản vang vọng tiếng sáo, tiếng nhị, tiếng đàn tròn của trai gái tìm nhau và chàng nào ưng nhau là có thể đi sống với nhau đêm này qua đêm khác ở tại lều ruộng, lều nương chỉ với một chiếc chăn chiên. Dân tộc Hà Nhì nơi đây có lễ hội Khô già già cầu mùa vào mồng 6 tháng 6 âm lịch đầy ấn tượng với các trò chơi, tục cúng tế.
Thành tựu nổi bật trong 15 năm đổi mới, xây dựng Bát Xát là giảm tỷ lệ hộ đói nghèo từ 65% năm 1986 xuống còn 23% năm 2000, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học, chống mù chữ. Đường giao thông đã mở rộng xuống các xã. Ngay vùng cao Ý Tý ?" cao nguyên mù sương gập ghềnh núi cao, khe sâu đến nay người dân đã vượt núi, băng ngàn trên những chuyến xe ca ra huyện, ra thành phố. Khu mỏ đồng Sinh Quyền được đầu tư khai thác góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội huyện vùng cao Bát Xát phát triển.

Cách trung tâm huyện Bát Xát khoảng 70km nhưng phải mất nửa ngày vượt đèo hiểm trở bằng xe hai cầu đoàn công tác mới tới được xã Y Tý. Có những đoạn dốc đèo lầy lội không bao giờ khô bởi nước từ khe núi chảy quanh năm.
Những con đường ngoằn ngoèo uốn lượn bên những vách núi dựng đứng xen lẫn vào đó những lớp sương dày đặc bay trong gió thoắt ẩn, thoắt hiện, gắn liền với nó là những địa danh như đỉnh Nhủ Cổ San (Sừng trâu) cao gần 2.500m, Cổng Trời... cùng khối núi ấy là Lũng Pô, nơi ?ocon sông Hồng chảy vào đất Việt?.
Nhìn từ xa xa xe trước như đi ?otrên đầu? xe đi sau. Đặc biệt, những lúc trời trong xanh, cao vút, hiện ra cả một vùng kỳ vĩ. Sự kỳ vĩ đầy bất trắc bởi băng giá, đá lở, sương muối lạnh thấu xương.
Ngày đoàn công tác Báo ANTĐ lên cũng là lúc rét đã vợi để chuẩn bị đợt rét bổ sung nên bầu trời có vẻ sáng, ấm hơn đôi chút. Bắt đầu từ Bản Xèo, ngã ba Cán Tỷ tới đỉnh núi nơi xã Y Tý hoa cỏ ?ocháy? khô loang lổ với diện tích khá lớn, hầu như chỉ có những cây thân cứng cáp, cây lâu năm mới có thể chống chọi lại được cái giá rét tê cóng ấy.
Chiếc xe tải chở hàng từ Hà Nội tới huyện Bát Xát đã phải ?onhường? lại cho xe nông dụng gầm cao ngất ngưởng vì đường đá rồi bùn lầy trơn?
Trong sương mù giăng kín, giữa 12h trưa mà cách nhau 5 mét không nhìn rõ mặt. Một cán bộ xã sau cái bắt tay đã thốt lên: ?oBáo cáo bác, khoai tây bắt đầu thối củ, em đang chờ xem có giữ lại được nữa không?? với Phó Chủ tịch UBND huyện Bát Xát đi cùng đoàn.
Là một xã ?ophên dậu? nằm trên đỉnh cao khoảng từ 1.500-1.800m, so với mực nước biển chưa đầy chục cây số là tới nước bạn Trung Quốc. Tại đây có 3 dân tộc chính là Dao, Mông, Hà Nhì với khoảng 678 hộ với trên 3.800 khẩu. Trong lớp sương mù dày đặc, như đã hẹn trước một số bà con đã đến đón đoàn công tác đúng giờ.
Tổng quan về Bát Xát
Dân số toàn huyện năm 2006: 65.721 người, trong đó nữ 33.365 người chiếm 50,8%. Dân số trong độ tuổi lao động 32.799 người chiếm 50%. Mật độ dân số trung bình 62 người/km2.
Tổng diện tích tự nhiên 105.667 ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp 8.117,6 ha chiếm 7,7%, đất lâm nghiệp 36.068,5 ha chiếm 34%, đất ở 298,9 ha chiếm 0,28 ha, đất chuyên dùng 4.249,2 ha chiếm 4%, đất chưa sử dụng 56.932,3 ha chiếm 53%. Với những đặc trưng trên đã tạo cho huyện Bát Xát có một môi trường thiên nhiên đa dạng, thích hợp cho phát triển kinh tế nông lâm nghiệp
Toàn huyện có 14 dân tộc anh em sinh sống ở 22 xã ?" 1 thị trấn, trong đó có 5 dân tộc chiếm đa số là dân tộc Mông chiếm 28,35%; Dân tộc Dao chiếm 26,73%; Dân tộc Giáy chiếm 19,30%; Dân tộc Kinh chiếm 18,39%; Dân tộc Hà Nhì chiếm 5,32%, còn lại các dân tộc khác chiếm 2%.
Đơn vị hành chính: Có 1 thị trấn Bát Xát, 22 xã ( toàn huyện có 234 thôn bản):
Tên xã
1. A mú sung 12. Mường Vi
2. Nậm Chạc 13. Dền Thàng
3. A Lù 14. Bản Xèo
4. Trịnh Tường 15. Mường Hum
5. Ngải Thầu 16. Trung Lèng Hồ
6. Y Tý 17. Quang Kim
7. Cốc Mỳ 18. Pa Cheo
8. Dền Sáng 19. Nậm Pung
9. Bản Vược 20. Phìn Ngan
10. Sàng Ma Sáo 21. Cốc San
11. Bản Qua 22. Tòng Sành

Có 10 xã biên giới: Quang Kim, Bản Qua, Bản Vược, Cốc Mỳ, Trịnh Tường, Nậm Chạc, A Mú Sung, A Lù, Ngải Thầu, Y Tý.
Khu vực I: Thị trấn Bát Xát.
Khu vực II: 04 xã: Cốc San, Quang Kim, Bản Qua, Bản Vược.
Khu vực III: 18 xã: Tòng Sành, Phìn Ngan, Mường Vi, Bản Xèo, Pa Cheo, Mường Hum, Trung Lèng Hồ, Nậm Pung, Sàng Ma Sáo, Dền Thàng, Dền Sáng, Y Tý, Ngải Thầu, A Lù, A Mú Sang, Nậm Chạc, Trịnh Tường, Cốc Mỳ.
Diện tích, dân số và dân tộc các xã - thị trấn

1. Thị trấn Bát Xát: Diện tích 3,35 km2, dân số 4.103 người, mật độ dân số 1.225 người/km2, nữ chiếm 48,4%, dân số trong độ tuổi lao động 53,8%, có 05 dân tộc sinh sống: Dân tộc kinh chiếm 92,3, dân tộc Giáy chiếm 1,7%, dân tộc Dao chiếm 3,1%, dân tộc Mông chiếm 2,1%, dân tộc Tày chiếm 0,7%.
- Có 11 thôn tổ gồm: Tổ 1 (Lá Luộc); Tổ 2 (Đông Thái); Tổ 3; Tổ 4; Tổ 5; Tổ 6 (Bản Lợi 1); Tổ 7 (Bản Lợi 2); Tổ 8 (Đồi bông); Tổ 9 (Đông Phón); Tổ 10 (Ná Cuông); Tổ 11 (Châu Giàng).
2. A Mú Sung: Diện tích 56,57 km2, dân số 1.822 người, nữ chiếm 52%, dân số trong độ tuổi lao động 50,4%, mật độ dân số 32 người/km2, có 04 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 61,1%, dân tộc Mông 22%, dân tộc Hà Nhì 16,6%, dân tộc Kinh 0,2%.
- Có 09 thôn bản gồm: Pạc Tà, Y Giang, Ngải Trồ, Phù Lao Chải, Bản Pho, Lũng Pô, Tung Qua, Nậm Mít, Tùng Sáng.
3. Nậm Chạc: Diện tích 49,61 km2, dân số 2.040 người, nữ chiếm 51,86%, Dân số trong độ tuổi lao động chiếm 50%, mật độ dân số 41 người/km2, có 03 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 52%, dân tộc Mông chiếm 35%, dân tộc Giáy chiếm 13%.
- Có 11 thôn bản gồm: Nậm Chạc 1, Cửa Suối, Ngám Xá, Ma Cò, Khoang Thuyền, Nậm Cáng, Nậm Giang 1, Nậm Giang 2, Suối Thầu 2, Suối Thầu 3, Linh Giang.
4. A Lù: Diện tích tự nhiên 26,16 km2, dân số 1.927 người, nữ chiếm 50%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 48,5%, mật độ dân số 74 người/ km2, có 03 dân tộc sinh sống, dân tộc Mông chiếm 27%, dân tộc Dao chiếm 47%, dân tộc Hà Nhì chiếm 26%.
- Có 08 thôn bản gồm: Séo Phìn Chư, Khu Chu Lìn, Khoa San Chải, A Lù 1, A Lù 2, Ngải Chồ, Tả Suối Câu 1, Tả Suối Câu 2.
5. Trịnh Tường: Diện tích 79,41 km2, dân số 5.009 người, nữ chiếm 50,6%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 48%, mật độ dân số 63 người/km2, có 06 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 28,6%, dân tộc Mông chiếm 33,8%, dân tộc Giáy 12,8%, dân tộc Kinh chiếm 15,8%, dân tộc Hà Nhì chiếm 8,6%, còn dân tộc Nùng.
- Có 21 thôn bản gồm: Tân Quang, Tân Thành, Tân Tiến, Phố Mới 1, Phố Mới 2, Bản Mạc, Trung Tiến, Dền Thàng, Na Đoong, Phìn Ngan, Bản San, Nà Lạc, Suối Tả Hồ, Tùng Chỉn 1, Tùng Chỉn 2, Tùng Chỉn 3, Bản Tàng, Vĩ Lầu, Lao Chải, Sín Chải, Tả Cồ Thàng.
6. Ngải Thầu: Diện tích 15,39 km2, dân số 1.647 người, nữ chiếm 50%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 49%, mật độ dân số 108 người/km2, dân tộc Mông chiếm 100%.
- Có 06 thôn bản gồm: Phìn Chải 1, Phìn Chải 2, Cán Cấu, Ngải Thầu Hạ, Ngải Thầu Thượng, Chin Chu Lìn.
7. Y Tý: Diện tích tự 86,02 km2, dân số 3.867 người, nữ chiếm 52,6%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 50%, mật độ dân số 45 người/km2, có 04 dân tộc sinh sống, dân tộc Hà Nhì chiếm 52,6%, dân tộc Mông chiếm 32,1%, dân tộc Dao chiếm 14,7%, dân tộc Kinh chiếm 0,6%.
- Gồm 15 thôn bản: Phìn Hồ, Trung Chải, Phan Cán Sử, Nhìu Cồ San, Mò Phú Chải, Ngải Chồ, Tả Gì Thàng, Choản Thèn, Lao Chải 1, Lao Chải 2, Sín Chải 1, Sín Chải 2, Sin San 1, Sin San 2, Hồng Ngài.
8. Cốc Mỳ: Diện tích 79,71 km2, dân số 4.065 người, nữ chiếm 48,3%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 48%, mật độ dân số 51 người/km2, có 07 dân tộc sinh sống, dân tộc Kinh chiếm 25,8%, dân tộc Dao 27,5%, dân tộc Mông chiếm 37,4%, còn lại dân tộc Mường, Tày, Giáy, Khơ mú.
- Có 17 thôn bản gồm: Bản Chang, Bầu Bàng, Vĩ Kẽm, Dìn Pèng, Minh Tân, Sin Quyền, Minh Trang, Tân Hào, Tân Giang, Sơn Hà, Nậm Chỏn 1, Nậm Chỏn 2, Tả Liềng, Tả Suối Câu, Phìn Than, Ná Lùng, Tân Long.
9. Dền Sáng: Diện tích tự nhiên 40,72 km2, dân số 1.784 người, nữ chiếm 52%, dân số trong độ tuổi lao động 50,2%, mật độ dân số 44 người/ km2, dân tộc Dao chiếm 100%.
- Có 05 thôn bản: Nậm Giàng 1, Nậm giàng 2, Dền Sáng, Trung Chải, Ngải Trồ.
10. Bản Vược: Diện tích 35,63 km2, dân số 3.022 người, nữ chiếm 50,%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 49%, mật độ dân số 85 người/km2, có 06 dân tộc sinh sống, dân tộc Kinh chiếm 34,5%, dân tộc Dao chiếm 45%, Dân tộc Giáy 18%, còn lại dân tộc Tày, Thái, Hoa.
- Có 09 thôn bản gồm: Thôn Km0, thôn Một, thôn Hai, thôn Ba, Mường Đơ, San Bang, Thôn Km4, thôn Po Hà, thôn San Lùng.
11. Sàng Ma Sao: Diện tích tự nhiên 72,84 km2, dân số 3.547 người, nữ chiếm 51,2%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51%, mật độ dân số 49 người/km2, dân tộc Mông chiếm 100%
- Có 08 thôn bản: Nhừu Cù San, Sàng Ma Sáo, Nậm Pẻn 1, Nậm Pẻn 2, Mà Mù Sử 1, Mà Mù Sử 2, Ky Quan San, Khu Chu Phìn.
12. Bản Qua: Diện tích 53,54 km2, dân số 5.387 người, nữ 51,9%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51,2%, mật độ dân số 100 người/km2, có 06 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 25%, dân tộc Dáy chiếm 51,7%, dân tộc Kinh 17,8%, dân tộc Tày chiếm 5,3%, dân tộc Hà Nhì 0.2%.
- Có 17 thôn bản gồm: Bản Vền, Bản Cát, Hải Khê, Tân Hồng, Bản Trung, Lùng Thàng, Tân Bảo, Châu Giàng, Ví Phái, Bản Vai, Bản Qua, Làng Mới, Bản Náng, Coóc Cái, Ná Nàm, Bản Chang, Bản Pho.
13. Mường Vi: Diện tích tự nhiên 27,86 km2, dân số 2.262, nữ chiếm 52%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51%, mật độ dân số 81 người/km2, có 04 dân tộc sinh sống Kinh 23,3%, dân tộc Giáy 66,3%, dân tộc Mông 0,4%, dân tộc Dao 10%.
- Có 07 thôn bản: Lâm Tiến, Đông Căm, Ná Ản, Làng Mới, Cửa Cải, Ná Rin, thôn Dao.
14. Dền Thàng: Diện tích tự nhiên 19,91 km2, dân số 2.861 người, nữ chiếm 50,3%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 49,4%, mật độ dân số 144 người/km2. Có 02 dân tộc sinh sống, dân tộc Mông chiếm 99%, dân tộc Dao chiếm 1%.
- Có 09 thôn bản: Ngải Thầu, Sỉn Chồ, Cô Đông, Sín Chải, Tả Phìn, Bản Phố, Dền Thàng 1, Dền Thàng 2, Dền Thàng 3.
15. Bản Xèo: Diện tích tự nhiên 26,54 km2, dân số 1.791 người, nữ chiếm 52%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51%, mật độ dân số 67 người/km2, có 06 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao 49,6%, dân tộc Giáy 37,1%, dân tộc Kinh 12%, Mông 1,2%, Hà Nhì 0,2%.
- Có 07 thôn bản: Bản Xèo 1, Bản Xèo 2, Nậm Pầu, Pồ Chồ, Thành Sơn, San Lùng, Cán Tỷ.
16. Mường Hum: Diện tích tự nhiên 26,88 km2, dân số 1.797 người, nữ chiếm 50%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 50%, mật độ dân số 67 người/km2, có 04 dân tộc sinh sống, dân tộc Giáy 41,2%, dân tộc Dao 48,2%, dân tộc Hoa 5,1%, dân tộc Kinh 4,2%, dân tộc Tày 1%, dân tộc Cao Lan 0,2%.
- Có 06 thôn bản: Mường Hum, Cóc Ngó, Piềng Láo, Ky Quan San, Séo Pờ Hồ, Tả Pờ Hồ.
17. Trung Lèng Hồ: Diện tích tự nhiên 147,49 km2, dân số 1.814 người, nữ chiếm 52%, dân số trong độ tuổi lao động 51%, mật độ dân số 12 người/ km2, dân tộc Mông chiếm 100%.
- Có 05 thôn bản: Phìn Páo, Tả Tà Lé, Xéo Tà Lé, Pờ Hồ, Trung Hồ.
18. Quang Kim: Diện tích tự nhiên 30,80 km2, dân số 4.920 người, nữ chiếm 50%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 49,2%, mật độ dân số 160 người/km2, có 04 dân tộc sinh sống, dân tộc Giáy chiếm 74,9%, dân tộc kinh chiếm 20,1%, dân tộc Dao chiếm 4,5%, dân tộc Mường 0,6%.
- Có 17 thôn đội: (Đội 1) Làng Pẳn 1, (Đội 2) Làng Pẳn 2, ( Đội 3) Làng Quang, (Đội 4)Làng Kim 1, (Đội 5) Làng San 1,(Đội 6)Làng Toòng, (Đội 7) Đồng Quang, (Đội 8) An Thành, (Đội 9)Kim Thành, (Đội 10)Tả Trang, (Đội 11)Làng Hang, (Đội 12)Kim Tiến, (Đội 13)An Quang, (Đội 14)Làng San 2, (Đội 15)Vĩ Kẽm, (Đội 16)Cốc Mỳ, (Đội 17)Làng Kim 2.
19. Pa Cheo: Diện tích 27,98 km2, dân số 2.749 người, nữ chiếm 51%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 48%, mật độ dân số 98 người/km2. Dân tộc Mông chiếm 99,8%, dân tộc Kinh chiếm 0,2%.
- Có 07 thôn bản: Pờ Xì Ngài, Kin Sáng Hồ, Tả Lèng, Tả Pa Cheo 1, Tả Pa Cheo 2, Xéo Pa Cheo, Hán Nắng.
20. Nậm Pung: Diện tích tự nhiên 39,33 km2, dân số 1.459 người, nữ chiếm 51%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 50%, mật độ dân số 37 người/km2, có 02 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 62%, dân tộc Hà Nhì chiếm 38%.
- Có 05 thôn bản: Nậm Pung, Kin Chu Phìn 1, Kin Chu Phìn 2, Tả Lé, Sín Chải.
21. Xã Phìn Ngan: Diện tích 65,84 km2 , dân số 2.749 người, nữ chiếm 46%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 45%, mật độ dân số 42 người/km2, có 2 dân tộc sinh sống, chủ yếu là dân tộc Dao chiếm 98%, dân tộc Phù Lá chiếm 2,4%.
- Có 14 thôn bản gồm: Van Hồ, Tả Trang, Sài Duần, Sùng Bang, Láo Sáng, Trung Hồ, Khú Trù, Láo Vàng, Tủi Mẩn, Trung Liềng, Lò Suối Tủng, Sùng Vui, Sùng Vành, Sùng Hoảng.
22. Cốc San: Diện tích 19,06 km2, dân số 3.939 người, trong đó nữ 51%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51%, mật độ dân số 207 người/km2, có 06 dân tộc sinh sống: Dân tộc Kinh chiếm 44,6%, dân tộc Giáy 54,6%, dân tộc Mông chiếm 0,1%, dân tộc Dao chiếm 0,5%, dân tộc Tày chiếm 0,2%, dân tộc Mường chiếm 0,1%.
- Có 13 thôn bản gồm: Tân Sơn, Tòng Sành 1, Tòng Xành 2, Tòng Trú 1, Tòng Trú 2, Tòng Trú 3, An Sơn, Luổng Đơ, Ún Tà , Luồng Láo 1, Luổng Láo 2, Luổng Giang, Vĩ Đơ.
23. Xã Tòng Sành: Diện tích 26,03 km2, dân số 1.436 người, trong đó nữ 52%, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 51%, mật độ dân số 55 người/km2, có 02 dân tộc sinh sống, dân tộc Dao chiếm 99,7%, dân tộc kinh chiếm 0,3%.
- Có 07 thôn bản gồm: Ky Công Hồ, Láo Vàng Chải, Van Hồ, Tả Lé, Séo Tòng Sành, Tả Tòng Sành, Chu Cang Hồ.

Nghề... săn tóc
Chợtrung tâm huyện Bát Xát họp lúc 5 giờ sáng. Lúc này ở cổng chợ đã có hơn chục phụ nữ trực chờ để săn? tóc. Một thiếu nữ người Dao với mái tóc xuân thì dài mượt đến gót chân bẽn lẽn lại gần: ?oChị mua tóc không em bán cho?. Sau một hồi cò kè mặc cả, mái tóc dài vốn là niềm tự hào của cô gái đã được đặt nên bàn cân. Cầm tiền trong tay, cô gái lảng vảng rồi dần khuất trong đám người đang xì xèo mặc cả.
Tóc xanh, tóc bạc... đều đem bán
Nếu nhưcác cô gái ở vùng đồng bằng cắt tócđể? làm đẹp thì các cô gái vùng cao của huyện Bát Xát ( Lào cai) lại bán mái tóc xuân thì vốn được xem là nét đẹp truyền thống của đồng bào dân tộc và là niềm tự hào của người phụ nữ chỉ để trang trải cho cuộc sống mưu sinh thường nhật.
5 giờsáng thứ bảy, những đám sương mù còn giăng giăng mờ ảo trên các đỉnh núi, chợ huyện vùng cao đến phiên lại họp đông đặc kẻ bán người mua. Ở một góc chợ, lúc này đã thường trực hơn chục phụ nữ đang rôm rả chuyện trò và chào mời khách. Với đồ nghề rất đơn giản gồm một chiếc túi xách nhỏ, bên trong có một chiếc cân, một chiếc kéo, trên tay cầm lọn tóc nhỏ. Nhìn qua ai cũng biết họ hành nghề săn? ?ogóc con người?.
ChịMai - Một người buôn tóc có thâm niên gần chục năm tại nơi đây vừa chào gọi ?oEm ơi bán tóc cho chị nhé. Tóc em dài đẹp quá, giá khácao đó?. Vừa nhìn tôi, chị vừa dò hỏi ?oĐàn ông con trai mà cũng đi buôn tóc à! Mới vào nghề hay sao mà có vẻ lúng túng vậy, đứng đấy tý chị hướng dẫn cho?. Nghe vài câu chào mời, một thiếu nữ tuổi mười tám đôi mươi, tóc dài chấm hông ngần ngại tiến gần: ?oChị mua tóc à! Em bán cho?? Chỉ qua một vài câu, chị Mai cầm kéo cắt xoẹt. Mái tóc dài đẹp phút chốc đã được đặt lên bàn cân. ?oHai lạng em à! Mái tóc em đẹp nên chị trả năm trăm ngàn, lần sau có bạn bè nào thì giới thiệu đến chị?. Cô gái đứng như ngẩn ngơ, nước mắt ngân ngấn đầy vẻ tiếc nuối.
Cô gái tên Chảo Kiến Hoa, người dân tộc Dao trú tại xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát. Năm nay Hoa vừa có kết quả đỗ đại học, gia cảnh quá nghèo nên gom góp cũng không đủ cho cô nộp tiền học phí khi vào học, không còn cách nào cô đành theo chúng bạn vượt hàng chục cây số xuống chợ huyện bán mái tóc mà cô nuôi dưỡng chăm sóc từ bé.
Chứng kiến câu chuyện của Hoa, chúng tôi chưa hết xúc động thìmột cảnh tượng khác còn đáng thương hơn rất nhiều. Một phụ nữ khoảng 60 tuổi bị mù lòa theo chân đứa cháu lên 5 tìm đến những người thu mua tóc để bán mái tóc đã lốm đốm bạc. Trước cảnh đáng thương của bà lão, cả người mua tóc và những người chứng kiến đều không thể kìm lòng.
Bà tên Mẩy, cũng là người dân tộc Dao, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Con trai bà chết trong mọt vụ sập đá, con dâu không chịu được đói nghèo đã bỏ lại mẹ chồng và đứa con do mình sinh ra để sang Trung Quốc, đến giờ không có tung tích. Hai bà cháu đành nương tựa vào nhau. Hôm nay bí quá, bà đành bảo đứa cháu dẫn xuống chợ bán tóc.
Làm giàu và những rủi ro nghề buôn tóc
Theo lời chị Lan ?" trú tại Bát Xát,- người cóhơn 10 năm buôn bán tóc thì xung quanh chuyện bán tóc còn nhiều câu chuyện cảm động lắm. Chị Lan nhớ lại nhiều trường hợp tháng trước vừa bán tóc, thế mà tháng sau lại đã đến. Gặp nhiều quen mặt, lân la hỏi chuyện chị mới biết, gia cảnh họ quá nghèo nên thường xuyên mua thuốc kích thích mọc tóc của Trung Quốc để có tóc bán lấy tiền sinh hoạt.
Theo lời chị Lan, Hầu hết phụ nữ vùng cao, đồng bào dân tộc đều nuôi tóc dài từ nhỏ nên tóc họ rất đẹp. Nhưng mua tóc của họ không hề dễ dàng, bởi theo phong tục, phụ nữ vùng cao không được cắt tóc khi chồng chưa chấp thuận. Đối tượng mà các chị hướng đến chủ yếu là các cô gái trẻ cần tiền mua sắm. Nhưng muốn mua tóc của họ phải làm tư vấn tốt. Người mua tóc cũng phải biết cắt tỉa sao cho khi xuống tóc người bán tóc thấy hài lòng. Mái tóc sau khi bị cắt trông vẫn phải hợp với khuôn mặt của chủ nhân. Mỗi buổi chợ phiên, chị Lan thu mua được khoảng 20 đến 55 bộ tóc.
?oCái răng cái tóc là góc con người? vốn là niềm tự hào của thiếu nữ Việt Nam trong đó có các thiếu nữ vùng cao. Nhưng khi cuộc sống khó khăn thiếu thốnthì ?ocái góc con người? đó đã trở thành hàng hóa trao đổi bán mua.
ChịLan cho biết ?otrước đây, một cân tóc đẹp có giá từ 1 đến 2 triệu đồng, nhưng hiện nay giá tóc đã cao gấp đôi thậm chí gấp ba lần. Nhiều mái tóc đẹp chúng tôi sẵn sàng mua với giá cả triệu đồng?.
Cũng theo lời chị Lan, các chị thu mua tóc không chỉ ở chợ Bát Xát mà còn ở tất cả các chợ khác, thậm chí len lỏi vào từng ngõ ngách thôn bản. Tóc gom về được chủ đại lý thu mua hết.
Chợtrung tâm huyện Bát Xát họp lúc 5 giờ sáng. Lúc này ở cổng chợ đã có hơn chục phụ nữ trực chờ để săn? tóc. Một thiếu nữ người Dao với mái tóc xuân thì dài mượt đến gót chân bẽn lẽn lại gần: ?oChị mua tóc không em bán cho?.
Phiên chợ tàn, theo chân các chị, chúng tôi đến gặp Nam , chủ một đại lý thu mua tóc ở nơi đây. Sau khi cân đong, Nam xếp ngay ngắn từng lọn tóc vào những chiếc hộp đặt vuông vức và khá ngăn nắp. Nam cho biết, số hàng này sẽ được xuất sang Trung Quốc và Hàn quốc, thậm chí sang Mỹ để sản xuất tóc giả, tóc phục trang cho các diễn viên, nghệ sĩ. Rồi anh dẫn tôi đi xem nơi chứa tóc ở căn phòng ngay cạnh phòng khách. Tóc rối được xếp riêng, tóc đẹp được xếp riêng. Tôi hỏi anh về giá trị của số tóc chứa trong 8 - 10 bao tải. Con số hơn 2 tỷ đồng mà anh trả lời làm tôi hết sức bất ngờ. Nhìn những mớ tóc dài, đen nhánh nguyên bản, tôi thắc mắc tại sao họ lại tìm được"hàng"như thế thì anh chỉ mỉm cười. ?o Tóc đẹp thế này chỉ ở nơi đây mới thu mua được. Tóc của những cô gái vùng cao vừa luôn dài và khoẻ, đẹp?.
Đa phần những người buôn bán tóc như Nam đều trở lên giàu có. Chỉ tay vào ngôi nhà năm tầng đầy đủ tiện nghi, Nam hồ hởi khoe: ?oTôi có được cơ ngơi như thế này, cũng là nhờ vào nghề buôn tóc. Lúc mới làm nghề này tôi nghĩ sẽ chẳng bao giờ có thể giàu có được, nhưng nào ngờ lại phát?.?o Trần gian có trăm thứ nghề mình chọn nghề buôn tóc, âu cũng do số phận, miễn đây là nghề luơng thiện. Dù biết người bán tóc đa số đều là người nghèo nên mình thường mua đúng giá, vừa giúp người ta và cũng giúp mình. Làm gì cũng phải để lương tâm thanh thản? - Nam tâm sự.
Nhiều người cho rằng nghề buôn tóc là nghề dễ làm, dễ ăn mà lại ít rủi ro. Nhưng khi bước chân vào nghề, được tận mắt chứng kiến nhiều niềm vui nỗi buồn mới biết làm nghề buôn tóc không hề đơn giản.
Để tìm hiểu kỹ hơn về nghề săn góc con người, 6 giờ sáng trong vai một thợ thu mua tóc dài tóc rối, tôi có mặt tại cổng chợ Bát Xát. Một tay xách túi, một tay cầm lọn tóc quơ quơ, miệng không ngớt lời mời chào như những người mua tóc chuyên nghiệp, cuối cùng tôi cũng có vị khách đầu tiên. Đó là một người đàn ông đứng tuổi, mặt đỏ phừng phừng vì rượu và thoang thoảng chút mùi thắng cố. ?oAnh xem lọn tóc này có giá bao nhiêu?- ông ta đưa cho tôi môt mớ tóc. Tôi vừa đặt mái tóc lên bàn cần, thì có một thiếu nữ khóc nức nở chạy lại ?o Sao bố lại cắt tóc của con đem bán, đây là mái tóc thề với người con yêu? - ?o Thề thốt gì ****** cũng cắt, con phải thương cha chứ?.
Hóa ra, những chuyện tương tự như vậy không phải hiếm. Theo như chị Mai kể thì đã có lần, chị bị đánh gẫy tay chỉ vì người chồng cho rằng chị lôi kéo vợ anh ta bán tóc. Cũng có trường hợp khác thì sau khi quyết định cắt tóc bán, chủ nhân của mớ tóc dài bỗng nghĩ lại, tiếc quá hóa dại, cầm gậy đuổi đánh người buôn tóc đến mức gây thương tích.
Người buôn tóc không phải chỉ biết có tiền. Đã là nghề thì phải chịu, nhưng đôi khi cầm kéo cắt đi mái tóc dài của các thôn nữ, họ cũng cảm thấy xót xa, cũng thấy mình tàn nhẫn!

Hoang sơ Ý Tý
Tý là một xã vùng cao của huyện Bát Xát (Lào Cai), nằm ở độ cao trên 2.000m, tựa vào dãy núi Nhù Cù San có đỉnh cao tới 2.660m. Nơi đây gần như quanh năm mây mù bao phủ, rất hiếm khi thấy được ánh nắng mặt trời soi đủ cả ngày. Bởi thế, nhiều người gọi Ý Tý là ?ovùng đất mù sương?. Nơi ấy có những con đường ngoằn ngoèo vắt ngang núi, rồi mất hút trong ngút ngàn màu xanh của cây rừng. Những ngôi nhà chìm khuất trong mây thoắt ẩn, thoắt hiện. Những vách núi sừng sững giữa trời. Đâu đó những thác nước trắng xóa từ trên cao đổ xuống đầy kiêu hãnh. Sự kỳ vĩ của thiên nhiên Ý Tý khiến ai đó nếu đã từng đến và được ngập chìm giữa bao la, khoáng đạt, mênh mang và vĩ đại của đất trời, sẽ không thể quên được cảm xúc tuyệt vời này. Vẻ đẹp chỉ diễn ra trong khoảnh khắc. Có lúc, bất chợt từ phía ngọn núi xa xa, gió lại đem mây tới, duềnh lên, nối đất vào với trời xanh, xóa nhòa mọi ranh giới. Có phải vì thế mà khi đặt chân đến Ý Tý, nhiều người cảm thấy như mình đang bước vào một thế giới khác, giống như một giấc mơ cổ tích. Nếu lên Ý Tý vào ngày thứ Bảy, du khách sẽ được hòa mình vào phiên chợ văn hóa với rực rỡ sắc màu thổ cẩm của các dân tộc Mông, Dao, Giáy, Hà Nhì. Đôi khi còn có cả người Hán từ bên kia biên giới cũng sang trao đổi mua bán hàng hóa ở đây. Mỗi dân tộc một kiểu trang phục, một cách vấn khăn, một lối trang sức. Không lẫn vào nhau mà cùng nhau làm cho bức tranh Ý Tý trở nên đa sắc màu. Tan chợ, các thiếu nữ miền sơn cước thường đứng ven đường hoặc ngồi trên những tảng đá cùng nhau nói chuyện, hong nắng và thêu thùa. Dưới thung lũng thấp thoáng những ngôi nhà trình tường xinh xắn, kiến trúc độc đáo của người Hà Nhì, người Mông ở Ý Tý. Với thiết kế hình chữ nhật, nhà trình tường có một cửa chính và ?ocửa tò vò? thông gió ở trên cao, không cửa sổ, nhưng mùa đông rất ấm áp mà mùa hè lại mát mẻ. Tường nhà được nện bằng đất rất dày. Mái nhà được lợp bằng gỗ hoặc cỏ tranh, theo kiểu hình tròn hoặc hình chóp. Không chỉ gìn giữ những nét đặc sắc của cộng đồng các dân tộc, là nơi có khí hậu, cảnh quan núi rừng hùng vĩ, Ý Tý còn ẩn chứa nhiều tiềm năng trong phát triển kinh tế, lao động sản xuất. Trong những khu rừng già Ý Tý, cây thảo quả trở thành nguồn ?ovàng nâu? quý giá cho vùng đất này.
Nơi đây, do nhiệt độ thường dưới 20 độ C, có những dòng suối với nguồn nước trong lành quanh năm nên còn là ?ođịa chỉ đỏ? trong việc phát triển nuôi các giống cá nước lạnh từ xứ sở châu Âu như: cá Hồi Vân, cá Tầm? đã và đang trở thành đặc sản của vùng cao Bát Xát.

Y Tý là một xã thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, nằm trên độ cao 2660m so với mặt nước biển. Nhắc đến Y Tý là nhắc đến mây, bởi gần như lúc nào một biển mây trắng xốp cũng lững lờ chào đón và níu kéo bước chân. Y Tý là nơi người Hà Nhì sinh sống với những ngôi nhà tường trình điển hình

Y Tý ?" miền cổ tích nơi địa đầu đất nước mãi dẫn bước chân những người thích khám phá.
Bát Xát có 7 tộc người là Mông, Dao đỏ và Dao tuyển, Giáy, Hà Nhì, Hán, Tày và Kinh cùng sinh sống. Bát Xát là từ gọi tiếng người Giáy. Gọi đúng từ, đúng âm là ?oPạc srạt?, nghĩa là ?oMột trăm tấm cót? bởi vì ?oPạc? là một trăm, ?osrạt? là tấm cót, còn nghĩa thứ hai là ?omiệng thác? hoặc ?obến thác??
Qua khỏi thị trấn Bát Xát, bắt gặp những đồng lúa... Đặc điểm của những đồng lúa ở Lào Cai là dù ở ngay trên mặt phẳng, cách đắp bờ bao cũng không chia từng thửa ruộng thành hình vuông như ở miền Nam, mà uốn lựơn nhiều hình rất đẹp
Khoảng hơn 10h trưa, cả đòan đến động Mường Vi, nơi đã được xếp vào hạng danh thắng của quốc gia với núi Tiên và quần thể hang động cực đẹp (nghe đồn ). Khung cảnh xung quanh khá buồn và vắng vẻ.

Xuống đến nơi thì có cái động thiệt. Đứng ở ngay cửa động thấy mát lạnh cả chân thiệt. Nhưng ngay cửa động là cái cửa sắt với ổ khóa to vật vã . Lót tót chui ra, theo lời mấy nhóc đi kiếm ngừơi giữ chìa khóa. Anh trừởng ban gì gì đó giữ chìa khóa này rất nhiệt tình và hồ hởi, lâu lắm mới gặp ngừơi lạ hay sao mà anh í... khoe hết cái này đến cái khác. Trong vòng 5'' đầu tiên khi đang hớn hở hỏi chuyện vào động thì anh í xẹt ngang hỏi thăm đồng hồ của một đ/c, hỏi giá, xong anh ấy ồ lên bảo thế à, thế là chưa xịn chưa pro bằng đồng hồ em anh í mới gửi từ nứơc ngòai dìa tặng . Xong rồi blah blah một hồi nữa khoe đủ thứ nữa, anh í cầm chìa khóa theo mọi ngừơi xuống động [phí tham quan mỗi ngừơi hơn 10k]. Theo như lời anh í nói thì động Mừơng Vi rất dài và rất sâu, vì ăn thông qua núi. Hình như trứơc đây cũng có tổ chức làm du lịch, vì trong động lác đác thấy những đừơng dây điện, đừơng ống nứơc, bóng đèn đã hỏng. Và nhất là có những đọan rất nhiều bao nilon, lon nứơc ngọt, rác thải các loại... Chắc là sau này địa điểm heo hút quá và ít ngừơi biết tới, không thu đủ kinh phí để tổ chức du lịch nên đã bỏ hoang. Trong động gió thổi mát rựơi, mùi ẩm mốc thoang thoảng. Có một chú bé ngừơi địa phương xung phong làm thổ địa dẫn mọi người thám hiểm. Lúc bắt đầu đi rồi mới thấy không có em này dám bị lạc trong động lắm, vì động có rất nhiều ngõ ngách và rất tối. Có nhiều đọan nứơc ngầm rất sâu và thạch nhũ kéo rất thấp, nếu không có ngừơi địa phương rành rẽ sẽ rất khó đi tiếp.


Trong động là nứơc ngầm, cát và đá. Nhiều chỗ nước hụt sâu quá đầu gối, phải men theo hai bên vách bám tường mà đi. Nhiều chỗ trơn trựơt, gập ghềnh, hiểm trở, qua đó mới thấy hết tinh thần đồng đội . Nhiều nơi vách đá lấp lánh hay tạo thành nhiều hình rất kỳ thứ, như có vách thấy đựơc hình cả một con voi, thấy rõ cả thân, mình, đầu và tai voi. Đi đựơc đâu chừng 300m cho biết động rồi laị lom khom quay trở ra, tíêp tục cuộc hành trình đến Mường Hum và Ý Tý...

BỒNG BỀNH TRONG TRỜI MÂY NGÃI THẦU Sau khi ghé thăm chợ Mường Hum (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai), chúng tôi tiếp tục lên đường đến Ngãi Thầu cũng thuộc huyện Bát Xát và là một trong những điểm đón trời mây đẹp nhất ở Lào Cai. Đường về xã Ngãi Thầu rất khó khăn, toàn bộ là đèo dốc và dọc đường có rất nhiều ngầm ?" nơi những con suối chảy ngang đường đi, chúng tôi phải bỏ chiếc Innova của nhóm lại Lào Cai để chuyển sang một chiếc xe hai cầu, có gầm cao hơn đảm bảo vượt được đèo dốc và những mốc ngầm trên đường. Ngãi Thầu là xã biên giới của huyện Bát Xát, cách thành phố Lào Cai hơn 80km. Để đến được Ngãi Thầu, chúng tôi phải vượt qua chặng đường đèo dốc quanh co và càng lúc càng lên cao. Khi xe bắt đầu đi qua một khu rừng, không khí đột ngột giảm nhanh và cái lạnh ào ạt xô đến. Qua xã Y Tý, Ngãi Thầu đón chúng tôi bằng một bầu trời đặc quánh mây mù. Tầm nhìn của cả nhóm chỉ giới hạn trong 5m trước mặt, chúng tôi vừa đi vừa dò được vì nếu có xe trước mặt hoặc có xe đi ngược chiều quá 5m sẽ rất khó nhận ra. Suốt mấy mươi km đường qua xã Ngãi Thầu, chúng tôi luôn trầm mình trong mây mù. Theo lời bác tài xế, vào những ngày nắng đẹp, có ánh mặt trời, đứng ở bất kỳ khu vực nào trên Ngãi Thầu cũng có thể nhìn bao quát suốt cả thung lũng phía dưới. Núi trùng điệp, những con sông giờ chỉ thấy bé như sợi mì chảy uốn lượn, những mái nhà nhỏ thấn thoát trong những cánh đồng xanh bạt ngàn, ?ođẹp không thể tả?. Trời hôm nay quá nhiều mây gần như suốt ¾ chặng đường trên Ngãi Thầu chúng tôi không thể ngắm cảnh quan phía dưới, nơi mà Ngãi Thầu luôn trưng ra cho bất kỳ người khách nào đi ngang qua mình. Lúc ấy chúng tôi ước gì những người bạn miền Nam gửi cho mình một ít nắng, một chút ánh mặt trời của phương Nam để thỏa cái nhìn của tầm mắt. Tuy vậy, suốt chặng đường qua Ngãi Thầu, tắm mình trong mây, chúng tôi cứ như đang ở trên mây, đang ở thiên đường, phiêu diêu trong những đám mây bồng bềnh. Một cảm giác chưa từng có khi cả nhóm vừa lọ dọ đi vừa cố gắng đưa mắt tìm một góc nhìn xuyên qua mây mù vừa thưởng thức những làn gió tạt nhà mây mù vào mặt vừa hưởng cái sương của mây, hưởng cái mát của trời và hưởng một mùi hương lạ của mây quyện núi rừng. Sau mấy giờ liên tục leo đèo đến lúc chúng tôi sổ dốc để xuôi về A Mú Sung. Suốt gần chục con dốc, trời ấm dần lên và mặt trời xuất hiện. Cả nhóm reo hò trước cảnh quang vừa thấy. Những cánh đồng xanh tít trải dài, lốm đốm những mái nhà nhỏ xíu như chiếc hộp diêm, những con sông như những sợi dây ngoằn nghoèo uốn lượn? Cả vùng thung lũng phía dưới như cô gái xuân thì phơi sắc trước chúng tôi. Còn gì hạnh phúc bằng khi vừa được dạo trong mây, vừa được ngắm nhìn một góc Tây Bắc ở nơi đỉnh cao vời vợi này?

Ngải Thầu là một xã thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Đường đi đến Ngải Thầu rất khó khăn với đất đá lổn nhổn và sương mù giăng kín, nhưng bù lại khi vượt trên mây, một bầu trời xanh thẳm với những tảng mây khổng lồ đủ làm ta choáng ngợp và thích thú