Đôi điều về ghế phóng

Đôi điều về ghế phóng

Su 24 vừa gặp phải tai nạn thứ 12 trong 11 năm giết chết 10 người. Ta hãy thử tìm hiểu về ghế phóng.

Mục tiêu của ghế phóng là bảo vệ an toàn tính mạng chi phi công khi máy bay gặp phải sự cố.

Với máy bay bình thường thì có thể nhảy dù khỏi máy bay. Nhưng với máy bay chiến đấu thì không thể nhảy dù theo cách bình thường.
- Thứ nhất: vấn đề thời gian.
- Thứ 2: vấn đề độ cao. Bạn không thể nhảy dù khi máy bay cách mặt đất vài chục mét.

Ghế phóng được trang bị thêm oxi để cung cấp cho phi công qua mũ bay. Nó sẽ giúp phi công hồi tỉnh khi bị ngất bởi gia tốc phóng lớn và cung cấp thêm oxi khi phóng ở độ cao lớn.

Bộ ghế phóng cũng được tích hợp sẵn nhiều thứ cần thiết:
Khi dù rơi nguy hiểm xuống vùng biển, hay vùng hồ nước rộng không có khả năng điều khiển được, người lái có thể lựa chọn để vặn khoá ô xi xả vào một chiếc thuyền phao, và căng phồng lên. Khi rơi xuống biển, người lái phải nhanh chóng cắt dây dù. Tại thuyền phao này, thông thường được chuẩn bị sẵn các loại thuốc chống cá mập (Thường là loại a xít dấm cô đặc), thuốc đổi màu nước để trên trực thăng dễ dàng tìm kiếm. Lương khô đủ để dăn trong 1 tuần. Một súng ngắn có đủ đạn để chống trả với thú dữ nếu rơi xuống nơi rừng sâu, núi thẳm. Một số đạn pháo hiệu, máy liên lạc khẩn cấp, lương khô đủ ăn trong 1 tuần, một cần câu có mồi sẵn bằng nhựa được tẩm thuốc nhử cá, củi khô để nhóm lò nướng và sươỉ ấm. Ngoài ra, bản đồ, địa bàn và hướng dẫn xác định phương hướng bằng dấu vết trên các cây, vết đá... danh mục các cây cỏ có quả có thể ăn được, thuốc lọc nước kèm bi đông, dao....

Sự phát triển của ghế phóng:
Ý tưởng thoát hiểm khỏi máy bay nhờ một sợi dây đàn hồi đã xuất hiện từ năm 1910, chiếc ghế phóng như ta biết hiện nay được phát minh tại Đức năm 1938 và được hoàn thiện trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Trước thời điểm này, biện pháp duy nhất để thoát khỏi một máy bay không còn điều khiển được là nhảy ra ngoài, và trong nhiều trường hợp điều này khó tránh khỏi việc gây thương vong với sự khó khăn khi nhảy ra khỏi một không gian chật hẹp, dòng khí thổi qua máy bay và những yếu tố khác.

Những chiếc ghế phóng đầu tiên được phát triển độc lập trong chiến tranh thế giới thứ hai là của Heinkel và SAAB. Những mẫu ban đầu dùng động cơ khí nén và máy bay đầu tiên được trang bị hệ thống này là nguyên mẫu chiếc máy bay chiến đấu dùng động cơ phản lực Heinkel He 280 năm 1941. Một trong những phi công thử nghiệm chiếc He 280 là Helmut Schenk đã trở thành người đầu tiên thoát khỏi một chiếc máy bay hỏng bằng ghế phóng ngày 13 tháng 1, 1942 khi bề mặt điều khiển ngoài chiếc máy bay của anh ta bị đóng băng không hoạt động được nữa. Tuy nhiên loại He 280 không tiến tới được giai đoạn sản xuất. Vì thế, loại máy bay đầu tiên có hoạt động được trang bị hệ thống ghế phóng cho đội bay là chiếc máy bay chiến đấu ban đêm Heinkel He 219 Uhu năm 1942.
Một bảng hiệu cảnh báo bên cạnh buồng lái của tất cả các máy bay có sử dụng hệ thống ghế phóng. Nó có chức năng chính là cảnh báo cho thợ máy bảo dưỡng.

Tại Thuỵ Điển, một hệ thống ghế phóng dùng khí nén cũng được thử nghiệm năm 1941. Một loại ghế phóng dùng thuốc súng do Bofors phát triển được thử nghiệm năm 1943 cho chiếc Saab 21. Cuộc thử nghiệm trên không đầu tiên là trên một chiếc Saab 17 ngày 27 tháng 2, 1944. [1]

Cuối năm 1944, chiếc Heinkel He 162 có một kiểu ghế phóng mới sử dụng thuốc nổ. Trong hệ thống này, ghế được đặt lên trên các bánh xe đặt giữa hai đường ống hướng lên phía sau buồng lái. Khi hạ xuống vị trí, mũ ở đầu ghế khớp lên trên các ống đóng chặt chúng lại. Ống thuốc súng, tương tự như loại vỏ đạn thông thường, được đặt dưới đáy các ống, quay mặt lên trên. Khi phát hoả sẽ tạo khí trong ống, "đẩy bắn" mũ che phía trên đầu và đẩy ghế chạy trên các bánh xe dọc theo ống, lao ra ngoài. Tới cuối cuộc chiến, loại Do-335 Pfeil, Me-262 Schwalbe và Me-163 Komet đều được trang bị ghế phóng.

Sau chiến tranh thế giới thứ hai, nhu cầu về loại ghế này ngày càng khẩn cấp, bởi tốc độ máy bay đã cao hơn rất nhiều và giới hạn âm thanh cũng sắp bị vượt qua. Những vụ tự thoát ra ngoài trên các máy bay ở tốc độ như vậy hầu như không thể xảy ra. Không lực Hoa Kỳ đã tiến hành những cuộc thử nghiệm các hệ thống thoát ra phía dưới bằng một lò xo, dựa theo ý tưởng của công ty Martin-Baker Anh Quốc.
Đại uý Christopher Stricklin thoát khỏi chiếc F-16 với ghế phóng ACES II, ngày 14 tháng 9, 2003. Stricklin không bị thương.

Cuộc thử nghiệm trên không đầu tiên của hệ thống M-B diễn ra ngày 24 tháng 7, 1946, khi Bernard Lynch phóng ra khỏi một chiếc Gloster Meteor Mk III. Một thời gian ngắn sau đó, ngày 17 tháng 8, 1946, Trung sĩ hạng nhất Larry Lambert trở thành người Mỹ đầu tiên phóng ra trên không. Những ghế phóng loại M-B đã được lắp trên các mẫu thử và các máy bay sản xuất hàng loạt từ cuối thập kỷ 1940, và chiếc ghế này lần đầu tiên được sử dụng cứu nạn năm 1949 trong một cuộc bay thử của Armstrong-Whitworth AW.52 Flying Wing.

Những ghế phóng đầu tiên sử dụng vật liệu nổ rắn để phóng ghế và phi công, bằng cách kích hoạt chất nổ bên trong một ống gắn vào ghế. Vì vậy ghế phóng ra bên ngoài như một viên đạn từ nòng súng. Khi tốc độ máy bay tăng cao nữa, biện pháp này tỏ ra không thích hợp để giúp phi công thoát ra ngoài, vì thế những cuộc thực nghiệm dùng lực đẩy tên lửa bắt đầu được thực hiện. Chiếc F-102 Delta Dagger là loại máy bay đầu tiên có trang bị ghế phóng tên lửa năm 1958. MB phát triển một thiết kế tương tự sử dụng nhiều đơn vị tên lửa riêng biệt phun ra ở một mũi thoát duy nhất. Thiết kế này có ưu thế có thể đẩy phi công lên một độ cao an toàn ngay cả khi máy bay đang ở rất gần mặt đất.

Đầu thập niên 1960, việc sử dụng ghế phóng tên lửa cho các máy bay siêu âm bắt đầu trở thành tiêu chuẩn, như cho loại F-106 Delta Dart. Sáu phi công đã thoát ra ngoài ở tốc độ vượt quá 700 knots (805 dặm trên giờ) và độ cao lớn nhất khi sử dụng ghế M-B lên tới 57.000ft (từ một chiếc Canberra năm 1958). Đã có lời đồn đại nhưng chưa được xác nhận rằng một phi công lái chiếc SR-71 đã thoát ra ngoài ở tốc độ Mach 3 ở độ cao 80.000ft. Dù có những kỷ lục như vậy, đa số những vụ thoát ra ngoài đều ở độ cao và tốc độ khá thấp.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/A-4_ejection.jpg/280px-A-4_ejection.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Ejectionseat.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Crash.arp.600pix.jpg/280px-Crash.arp.600pix.jpg

Chiếc mig 29 này bị gì thế này?
http://www.sirviper.com/div/mig61.jpg

Trong các vụ tai nạn của máy bay chiến đấu thì xác suất toi của viên phi công khi lái máy bay của Liên Xô - Nga cao hơn hẳn của các máy bay Mỹ, Châu Âu. Vì sao có sự khác biệt này?
A4 Skyhawk

F15 Eagle

F16

Mig 29


Được anticccp sửa chữa / chuyển vào 20:52 ngày 19/06/2009

Ơ thế cái F22 vừa rồi rơi phi công thế nào rồi?
Nếu tính tỷ lệ chết người/tai nạn là mấy phần trăm, trò tí khỏi cần trả lời.
Lấy nick kiểu đả phá một thực thể không tồn tại, vào topic tai nạn máy bay VN để mỉa mai.
Chỉ cần như vậy cũng đủ biết tư cách, cũng..........

Bây giờ mà có cái nick antiusa thì......
Em tưởng ngày xưa có lần có một loạt bài về ghế phóng rồi chứ nhỉ?
Em thấy là phi công Mỹ cứ thấy máy bay "warning" là đã seat eject rồi, còn phi công Nga và tiêu biểu là VN, luôn tìm cách lái ra khỏi nhà dân rồi mới tính gì thì tính. Vụ Su 27 năm nào á, bác phi công dư biết là nguy hiểm đến nơi vẫn hạ cánh ngon đấy thoai. Chứ em cá quả đó là một chú pilot Mỹ thì xì... bùm từ hồi nào rồi.

Nói nhảm.
Về hữu dụng và độ tin cậy, VK Nga có ưu thế không cần bàn cãi.
Về an toàn: VK sinh ra để giết địch càng hiệu quả càng tốt chứ không phải để cho người dùng thoải mái (thoải mái để làm gì khi thần kinh luôn căng như dây đàn ở nơi tên bay đạn lạc). VD nhé: hàng chục quả M-72 không hạ nổi 1 PT-76 ở Làng Vây, nhưng chỉ cần 1 quả B-40 thì mọi chuyện đã khác với ngay cả M-48.
Giả sử quân Mĩ phải đối mặt với làn sóng tăng khổng lồ của LX, tớ dám chắc họ sẽ chọn RPG-7 thu được chứ không thèm xài M-72
...........
Lạc đề chút
Luôn tiện có bác nào làm hộ cái Thống kê tỉ lệ toi phi công khi gặp nạn của Nga và Mĩ cái nhỉ?

bắn 4 quả b40 xong thì chắc bác đã bị loại khỏi vòng chiến rồi. bác chắc bác bắn quả nào là diệt xe địch ko ? M72 bắn 10 qua cũng ko sao nó hay hơn là ở chỗ đó. Thôi ko bàn cãi vềm mấy khẩu súng chống tay chi cho lạc đề chì là vd thôi. uhm thống kê chính thức thì đúng là em chưa xem. em chỉ nêu ra vd thôi Yuri Alekseievich Gagarin có nhiều kinh nghiệm mà vẫn có kết cục bi thảm với mig 15 ...

Là sao

ko giải thích thêm kẻo lạc đề bác tự ngâm cứu

Đang ghế phóng sao lại B40 vậy, phải chăng trong tương lai Vịt sẽ sáng chế ra ghế phóng gắn B 40?