Đổi mới phương pháp giảng dạy

Nguyên tắc và phương pháp giảng dạy chương trình Hóa học THCS




Khi dạy giáo trình Hoá học trung học cơ sở theo hướng đổi mới phương pháp dạy học người giáo viên phải là người tổ chức để học sinh hoạt động một cách tích cực chủ động sáng tạo như quan sát, thực nghiệm, tìm tòi, thảo luận nhóm…qua đó học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức.






I. Các nguyên tắc cơ bản cần đảm bảo khi giảng dạy giáo trình Hoá học THCS
Khi giảng dạy giáo trình Hoá học THCS giáo viên cần đảm bảo các nguyên tắc cơ bản sau:
1) Sự hình thành các khái niệm Hoá học ban đầu phải dựa trên các kiến thức thực tiễn đơn giản, vốn kiến thức Hoá học mà học sinh có được từ các môn học khác. Các khái niệm Hoá học được hình thành phải chính xác, thống nhất, chặt chẽ, ấn tượng để học sinh nhớ lâu.
Ví dụ: - Cho các em nhắc lại kiến thức về nguyên tử- phân tử học ở Vật lí lớp 7
- Hình thành khái niệm chất từ các vật thể tự nhiên, vật thể nhân tạo gần gũi tiếp xúc hàng ngày
2) Trong giảng dạy cần sử dụng các phương tiện trực quan thích hợp và tận dụng triệt để thí nghiệm hoá học để giúp học sinh dễ hiểu bài, tăng tính hấp dẫn, hứng thú học tập bộ môn
Ví dụ:- Tranh, ảnh, mô hình, mẫu vật, sơ đồ, biểu đồ…sưu tầm hoặc tự làm
- Thí nghiệm trong bài học do giáo viên làm, hướng dẫn học sinh làm
3) Cần chú ý rèn luyện cho học sinh thói quen sử dụng ngôn ngữ Hoá học một cách chính xác, khoa học, thường xuyên ngay từ những bài học đầu tiên từ cách gọi tên, viết kí hiệu, công thức hoá học, viết cân bằng phương trình hoá học
Ví dụ: - Kí hiệu và gọi tên: nguyên tố, nguyên tử, phân tử, đơn chất hiđro: H , H2
- Đọc công thức, đọc tên, viết công thức, viết phương trình hoá học
4) Phải thực hiện đầy đủ các bài thực hành từ đơn giản đến phức tạp để hình thành và rèn luyện kĩ năng thực hành Hoá học cho học sinh
5) Tăng cường ôn luyện kiến thức, kĩ năng vận dụng kiến thức, giải các dạng bài tập Hoá học để phát triển tư duy cho học sinh và hình thành phương pháp nhận thức học tập bộ môn hoá học
II. Phương pháp dạy học cơ bản trong giảng dạy giáo trình Hoá học THCS
1) Yêu cầu về phương pháp dạy học
Khi dạy giáo trình Hoá học THCS theo hướng đổi mới phương pháp dạy học người giáo viên phải là người tổ chức để học sinh hoạt động một cách tích cực chủ động sáng tạo như quan sát, thực nghiệm, tìm tòi, thảo luận nhóm…qua đó học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức.
Trong giáo trình Hoá học THCS, các vấn đề khoa học phần lớn được trình bày theo phương pháp nghiên cứu hoặc phương pháp nghiên cứu tìm tòi từng phần (phương pháp khám phá). Giáo viên cần chú ý định hướng, tổ chức hoạt động học tập trong đó coi trọng việc luyện tập cho học sinh biết sử dụng các thí nghiệm, các đồ dùng trực quan hoặc các tư liệu khoa học. Qua đó giúp học sinh tự lực khám phá, tự rút ra những kiến thức mới, những kết luận khoa học cần thiết tạo điều kiện cho học sinh không chỉ lĩnh hội được kiến thức mới mà còn nắm được phương pháp đi đến kiến thức đó.
Thông qua các phương pháp dạy học như vậy giáo viên còn rèn luyện cho học sinh phương pháp học, trong đó quan trọng là năng lực tự học. Như vậy, dạy phương pháp học cho học sinh không chỉ là một cách nâng cao hiệu quả dạy học mà còn trở thành mục tiêu dạy học
Trong giáo trình Hoá học THCS thời gian dành cho luyện tập, thực hành, ôn tập được tăng lên chiếm tỉ lệ đáng kể trong chương trình, do đó giáo viên cần chú ý tạo điều kiện cho học sinh tập vận dụng kiến thức, rèn kĩ năng thực hành, rèn kĩ năng tự chiếm lĩnh kiến thức mới, rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh, phát triển tư duy cho các em.
Giáo viên nên sử dụng thường xuyên phương pháp suy lí qui nạp, đàm thoại gợi mở, phát hiện để học sinh chủ động khám phá kiến thức mới. Coi trọng việc hình thành và phát triển năng lực nhận thức, năng lực tư duy sáng tạo cho học sinh, trước hết là các thao tác tư duy cơ bản như phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hoá.
2) Sử dụng các phương pháp dạy học
Để dạy tốt môn Hoá học ở trường phổ thông nói chung, giáo trình mở đầu về Hoá học THCS ̉hiện nay nói riêng, đồng thời coi trọng việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học Hoá học chúng ta có thể sử dụng các phương pháp dạy học tích cực cơ bản sau:
a. Phương pháp đàm thoại gợi mở, phát hiện
Giáo viên nên sử dụng thường xuyên phương pháp đàm thoại gợi mở, phát hiện để học sinh chủ động khám phá kiến thức mới. Chú ý tận dụng các thí nghiệm và sử dụng thí nghiệm hóa học theo phương pháp nghiên cứu, tạo điều kiện cho học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức mới. Kết hợp sử dụng phương pháp đàm thoại phát hiện.
b. Phương pháp nghiên cứu, vấn đáp – tìm tòi, so sánh
Dùng phương pháp nghiên cứu trong các bài về tính chất chung của từng loại chất, dùng phương pháp vấn đáp – tìm tòi trong các bài tính chất của một số chất tiêu biểu. Đồng thời ở các bài này, sử dụg chủ yếu là thí nghiệm thực hành, có thể bằng 2 cách:
+ Đặt vấn đề, tiến hành thí nghiệm, nhận xét, giải thích --> kết luận
+ Nêu vấn đề, phán đoán hiện tượng dựa trên các giải thích, tiến hành thí nghiệm đẻ kiểm chứng.
Kết hợp với phương pháp so sánh để làm nổi bật những tính chất đặc trưng, giúp cho việc củng cố kiến thức và tạo điều kiện cho việc giải quyết các vấn đề nhận biết, tinh chế, tách hỗn hợp tiếp theo.

[r2)]