Đơn vị đề xi ben (dB)

Đơn vị đề xi ben (dB)

Đơn vị dB làm rất nhiều người thắc mắc. Thật ra, người ta nghĩ ra dB chỉ chủ yếu để so sánh giữa hai đại lượng công suất, tức là xem P2/P1 lớn bé hơn nhau bao nhiêu lần thôi. Tuy nhiên, qua một quá trình xử lí dài dòng, nếu dùng tỉ số P2/P1 thì sẽ dễ tính nhầm vì phải nhân chia nhiều, nên người ta mới logarit hóa để biến thành phép tính cộng trừ cho dễ.
 
Bình thường với mọi người, muốn xem P2/P1 lớn bé thế nào thì cứ đem nhân với 100% thì sẽ dễ biết. Nhưng các chỉ số kĩ thuật được ghi dưới dạng dB thì lại được tính theo công thức sau:
 
10 lg (P2/P1) dB       
 
Đối với lĩnh vực âm thanh, người ta hay tỉ số so sánh thanh áp p2/p1, mà tỉ số này thì lại có quan hệ bình phương với tỉ số công suất. Bởi vậy công thức được viết lại như sau:
 
10 lg (P2/P1) dB  = 10 log (p22/p12) dB = 20 log (p2/p1) dB
 
Vì vậy, khi tính dB thì phải chú ý xem đại lượng định so sánh có quan hệ thế nào với công suất, mà nhân với hệ số 10 hoặc 20 cho thích hợp.
 
Đó là kiến thức cơ bản về dB. Mở rộng một chút: đôi khi trong tỉ số p2/p1, người ta lấy p1 cố định làm một mức tham khảo nào đó để tiện so sánh. Lúc đó người ta sẽ ghi rõ p1 ở mức 0dB có giá trị bao nhiêu để chúng ta có thể tính p2 một cách dễ dàng. Thí dụ:
sound level = 20 log (pmeasured/preference) = 20 log 1 = 0 dB
Để tiện tham khảo chúng ta có thể phân biệt 3 trường hợp:
 
dB âm: p1>p2
dB dương: p1<p2
0 dB : p1=p2
 
Muốn đổi ngược lại tỉ số phần trăm cho dễ ước lượng thì tính theo công thức:
 
exp(dB/20) hoặc exp(dB/10)
 
 
 
 http://www.ttvnol.com/forum/f_62 http://www.ttvnol.com/forum/f_394

Được nvl sửa chữa / chuyển vào 09:07 ngày 02/01/2004

sao tui thấy có lúc thì nhân với 10 ,rồi 20 ,có lúc thì chả nhân ,nhưng mà cái độ méo thì nhân 10 hả?

Chắc chắn là bao giờ cũng phải nhân bạn lehoaithanh ạ vì ngay chữ dề xi thì đã có nghĩa là 10 rồi. Độ méo có tỉ lệ bình phương với công suất nên phải nhân 20 là điều chắc chắn
http://www.ttvnol.com/forum/f_62
http://www.ttvnol.com/forum/f_394

Sai cơ bản và nghiêm trọng!!!!
So sánh với 1mW người ta có 0dBm
So sánh với 1W người ta có 0dBW
còn so sánh với một giá trị không tiêu chuẩn người ta có dBref
chứ không phải 0dB !!
Ông thầy tớ mà thấy thế này, thế nào cậu cũng 2 điểm. Đừng bảo tớ bới bèo ra con bug nhé.

Ông thày của bác Tubes cần phải đi học lại mới đúng. Ở trên là em trình bày cơ bản về cách tính dB, mức 0dB là dùng để tham khảo theo định nghĩa tổng quát. Em không nói cụ thể về dBW, dBm hay là dBref vì như thế sẽ gây rối rắm cho người đọc.

Thanks NVL nhìu nghen!
Bây giờ em mới hiểu là logarit hoá để... cộng trừ cho nó dễ!!!
Từ trước tới nay em cứ nghĩ là vì cái cảm nhận về độ lớn âm thanh (cái này phụ thuộc vào não người) so với thanh áp là theo hàm loga nên người ta mới đẻ ra cái đơn vị đề-xi-ben. A`, thế còn cái chiết áp volume (xịn) họ cũng chế tạo theo thang loga là để... quy ra đề-xi-ben cho nó dễ hả các bác??? Hay thật! Hay thật! Đúng là đi một ngày đàng học một sàng khôn!
BGĐK.

Em giải thích nôm na cho mọi người dễ hiểu vậy thôi, chứ chẳng nhẽ lại trình bày cụ thể là tại sao phải tuyến tính hoá thì cứ bảo những người không chuyên vác sách chuyên ngành ra mà đọc cho xong, việc gì phải nói lại thế này?

Tớ bảo cái này sai này!!
sound level = 20 log (pmeasured/preference) = 20 log 1 = 0 dB
dB là dB, dBW là dbW, dBm là dBm không thể bỏ đi để cho đơn giản được. Không thể biến dBm thành dB được!!!!!!
Bỏ chữ w,m,ref đi nên mới bị 2 điểm

Ôi ! Bác Tubes ơi ! Cái chỗ đó thì sai thế nào được. Có lẽ tại em trình bày đơn giản quá nên dễ gây hiểu lầm thôi. Ý em là muốn nói về cái dB tuyệt đối ấy. Thí dụ, nếu lấy Pref=1W thì P(đo)=20dB tức là P(đo)=10W
Về dBm và dBW mà gặp phải thầy Khánh ở BK thì phải giảng đến nửa tiết học. Đối với những người làm chuyên môn thì cần, chứ những người tiêu dùng thông thường thì chỉ cần biết sơ qua thôi. Nếu bác cảm thấy thiếu thì bổ sung giải thích thêm cũng được.
Tính em thích đơn giản hoá, giải thích cho những người không biết gì về DTVT cũng có thể hiểu được.

Tưởng là sai hoá ra sai thật.
Tớ nêu mấy ý thế này xem nhé:
1- Không thể sử dụng tuỳ tiện con số 10 và 20 được:
Theo định nghĩa
P[sub]db[/sub]=10log(P[sub]2[/sub]/P[sub]1[/sub]) [dB]
Do
P[sub]W[/sub]=I2R=U2/R
nên ta mới có con số 20 trong các công thức
P[sub]db[/sub]=10log(U[sub]2[/sub]^2/U[sub]1[/sub]^2)=20log(U[sub]2[/sub]/U[sub]1[/sub]) [dB]
hoặc
P[sub]db[/sub]=10log(I[sub]2[/sub]^2/I[sub]1[/sub]^2)=20log(I[sub]2[/sub]/I[sub]1[/sub]) [dB]
Như vậy khi so sánh tỷ số công suất theo tỷ số điện áp, dòng điện ta mới có con số 20. Trong audio, công suất điện đưa tới loa sẽ tỷ lệ với bình phương của thanh áp do nó gây ra tại 1 điểm nào đó trong phòng, do đó nếu so sánh các công suất theo tỷ số thanh áp chúng ta phải dùng số 20, không thể 10 được.
Một số sách thấy ghi lẫn lộn 10 và 20, thật là lạ. Đại lượng vật lý không cho phép mập mờ. Cao áp B+ cho đèn đáng ra là 500V mà lại cho 1KV thì có teo không cơ chứ.
2- Khi nói về tỷ số công suất ta có dB đúng như NVL nói như trên. Nhưng không có khái niệm dB tuyệt đối, khi nói về mức công suất chúng ta có thể nói tới dBW, dBm... dB không phải là thứ nguyên nhưng dBW lại là một thứ nguyên, nó tương đương với Watt.
Nếu Pref=1W chúng ta có P[sub][dBW][/sub]= 10.log(P[sub][W][/sub]/1[sub][W][/sub])
Như vậy
P =10W sẽ tương đương với 10dbW
P = 1W sẽ tương đương với 0dBW và tương đương 30dBmW (so sánh với 1mW: 30=10*log(1000)). Có thể viết tắt thành 30dBm. Warning không bao giờ được nhầm: không đọc là deciben mét mà phải đọc là deciben miliwatt hoặc deciben em, cái này nhiều chiến sĩ nhầm lắm.
Tương tự 2W tương đương với 3dBW và tương đương 33dBm.
- Với cường độ trường sóng ta nói:
2uV/m (microvol/met) tương đương 3 dBuV/m (cái này thì lại không viết tắt như công suất được!)
vân vân và vân vân.
- Riêng trong âm thanh: 0dB (dB ở đây lại là thứ nguyên đấy nhé) tương đương với 2.10-4uBar (MicroBar)=2.10-5N/m2. Tức là nếu màng nhĩ của bạn rộng 1m2 thì âm thanh cỡ 0dB bạn sẽ có 2.10-5 Newton tác động vào màng nhĩ . âm thanh 100dB cỡ khoảng 200000 N/m2
Quay lại với mức công suất điện:
Nếu một tín hiệu 2mW (tuong duong 3dBm) khi qua một amply có hệ số khuyếch đại 40dB chúng ta sẽ thu được 43dBm. Nếu qua mạch lọc làm tín hiệu suy hao mất 5dB, chúng ta sẽ thu được ở đầu ra 43dBm - 5dB = 38dBm.... Tại biên của băng tần chúng ta có mức công suất tín hiệu bằng một nửa tức là 38[dBm]-3[dB] = 35dBm (khoảng 3.1W)
Như vậy chuyển sang loga dễ tính hơn, phép nhân và chia sẽ biến thành phép cộng và trừ.
3. exp là hàm ngược của ln, không phải của log. Muốn tính ngược từ dB ra tỷ số phải tính bằng P2/P1=10P[dB]/10