Dự án chế tạo kính thiên văn phản xạ. Hệ thống lại tài liệu hướng dẫn chế tạo tại website vietastro.

Thêm một kính nữa đã được lắp thành công với bạn Minh Phú ở TP.HCM và đã thử chất lượng với trăng ảnh rất đẹp rõ và ko có quang sai. Xem ra tuy gương bị vàng nhưng vẫn khá tốt vạn lần so với kính khúc xạ.



Điểm hay đáng lưu ý cho các kính tự làm là bộ phận trượt của ổ thị kính được làm từ bánh răng của ổ CD hỏng. Đây là phát kiến của bạn Tân Khải một bạn học sinh lớp 8 ở Gia Lai . Bạn này cũng đã lắp thành công kính với bài ở trên.

Chào các bạn yêu thiên văn, hôm nay tôi mới rảnh lên post bài được. Vợ tôi đã sinh cho tôi cô heo vàng 3,2 kg hôm Táo quân lên trời. Như đã hứa, hôm nay tôi sẽ viết một bài về chế tạo giá đỡ KTV PX từ ống PVC. Hi vọng qua bài này các bạn có thêm nhiều ý tưởng để thiết kế, lắp ráp các kiểu giá đỡ khác.
Một phương án làm giá đỡ ống KTV PX từ ống PVC:
Quy ước:
- Khi nói tới ống PVC Ф45 chẳng hạn, ta hiểu là đường kính ngoài của ống là 45 mm. Còn các bộ phận nối hay rẽ nhánh, ví dụ cút Ф45 thì có nghĩa là đường kính trong của phụ kiện này là 45 mm. Tôi cứ nói cụ thể như vậy cho các bạn mới, cũ đều dễ hiểu.
- Trong hình tôi có đánh dấu bằng kí hiệu viết tắt riêng biệt các bộ phận và kích thước đường kính tính theo mm. O=ống thẳng, T= rẽ nhánh hình chữ T, C= cút nối, CH= ống chếch, R= rắco (khớp nối ống bằng ren tháo rời được), B= đầu bịt, CB45-27= chuyển bậc từ Ф45 về Ф27.
Quy trình:
1) Chuẩn bị:
- T45 = 5 chiếc, C45 = 7 chiếc, B45 = 3 chiếc, T27 = 2 chiếc, CB45-27= 2 chiếc, CH45 = 2 chiếc, R27 = 1 chiếc, R45 = 1 chiếc.
- Ống nước Ф45 = 3 đến 4 m, ống Ф27 = 0,5 m.
- 2 ống keo dán PVC loại to, 1 cuộn băng tan.
- 1 chiếc giẻ khô sạch.
- 1 cưa sắt.
2) Nguyên tắc:
- Chỉ khi nào bạn chuẩn bị và đã thử lắp ráp khô (chưa dùng keo PVC để hàn chết) thật chuẩn và không còn lăn tăn, lúc đó hãy tháo lắp ra và dán bằng keo PVC, vì nếu bạn không thử mà dùng luôn keo dán---f bạn sẽ không còn cơ hội làm lại nếu sai và chưa ưng ý và lại phải mua mới các bộ phận trót dán không chuẩn.
- Chỉ những bộ phận cùng một cụm thì mới dán keo. Các cụm nối với nhau bằng khớp khô để tiện tháo lắp vận chuyển.
- Để nối các chi tiết, ví dụ T45 nối với T45 ta dùng chính O45 để nối, vì đường kính ngoài của O45 = đường kính trong của T45 = 45mm. Độ ngập của ống nối vào chi tiết T45 khoảng 25 mm, tất nhiên với T27 thì độ ngập sẽ khác, bạn có thể thử, đánh dấu và đo chính xác cho chắc chắn. Vì vậy để nối sát hai chi tiết T45 với T45 bạn cần một đoạn O45 dài 50 mm.
- Phần đỡ trực tiếp vào ống KTV (đoạn có hai cái tai T27) khi gióng xuống chân đế phải rơi đúng trọng tâm tam giác do 3 chân vẽ nên.
3) Tiến hành:
- Sắp thử các chi tiết trên mặt phẳng theo các cụm, đếm xem bạn cần cưa bao nhiêu đoạn nối, kích thước thế nào, nếu làm giá đỡ như trong hình tôi cần: 14 đoạn nối bằng O45, 5 đoạn nối bằng O27.
- Cưa một loạt các đoạn nối trên và đảm bảo các đoạn nối này có độ dài như bạn muốn.
- Cưa các đoạn ống dùng làm chân và càng, độ dài bạn có thể tự tính, nhưng nói chung ống PVC có độ cứng không cao, nếu bạn cưa O45 làm càng hay chân quá dài thì độ cứng vững giảm, dao động lớn. Với giá đỡ trên hình vẽ, 2 chân dài phía sau tôi cắt O45 dài chừng 30 cm, chân ngắn phía trước chừng 10 cm, hai càng đỡ thân ống KTV dài 20 và 30 cm tương ứng với bên càng ngắn và dài.
- Lắp thử để hiệu chỉnh độ dài xem hợp lý và vừa ý mình chưa. Theo kinh nghiệm dân gian thì chân và càng bạn cắt dài một chút, sau cần cưa ngắn đi dễ hơn là nối thêm.
- Trong quá trình lắp các cụm, trục cơ ống phải có độ đồng phẳng tương đối, VD nếu trục của 2 chi tiết CH45 không đồng phẳng với nhau, khi lắp vào sẽ làm mất cân đối. Bạn có thể ngắm bằng mắt thường, lấy đường sinh của một chi tiết làm chuẩn là đủ.
- Khi không còn gì lăn tăn gì nữa, hãy dùng keo dán các chi tiết thành cụm, trước khi bôi keo dùng giẻ khô, sạch lau các bề mặt tiếp xúc nhau thật kỹ, các chi tiết sẽ bám chắc vào nhau hơn. Thường thì bôi keo vào mặt trong của chi tiết rồi ấn đoạn nối vào, sau đó bôi keo chi tiết tiếp theo rồi khớp lại đồng thời ngắm và xoay các chi tiết tương đối với nhau cho cân đối. Việc xoay chỉnh phải làm nhanh và chính xác vì keo đông khá nhanh.
- Với những cụm phức tạp như cụm trung tâm của chân đỡ bạn phải lưu ý thứ tự ghép nối.
- Tôi không đi vào chi tiết từng cụm, các bạn xem hình và ráp theo.
- Hai bên tai của ống KTV tôi dùng T27, cưa bỏ một nửa phần mũ của ống chữ T, sau đó hơ qua lửa cho mềm và ép vào thân O140 để tạo dạng, để nguội và bạn đã có một cái tai ống, khoan 4 lỗ và bắt vít trực tiếp vào thân ống để giữ tai ống. Bạn tự xác định điểm trọng tâm của ống để bắt tai ống vào.
- Ống nối tai T27 của ống với C27 của giá đỡ đương nhiên là O27. Tuy nhiên phần thò ra khỏi C27 bạn phải lấy giấy ráp đánh mỏng một chút đi để khi lắp với T27 thì có thể điều chỉnh ống KTV lên xuống dễ dàng.
- Để xoay ống sang phải hoặc trái thì bạn nới lỏng một chút R45. Trong R45 nếu bạn tháo ra sẽ thấy 1 vòng cao su có tác dụng giữ kín, bạn tháo bỏ để xoay kính dễ hơn, có thể bôi chút mỡ xe vào cho trơn.
- Phần cuối O45 dưới R45 bạn cuộn vài vòng băng tan để khi liên kết với cụm trung tâm của chân đế chắc chắn hơn. 3 chân của chân đế khi liên kết với cụm trung tâm bạn có thể khoan và bắt bulông vào để chống xoay và đảm bảo liên kết chắc chắn.
Lưu ý:
- Trong quá trình làm, việc đo đạc xác định chính xác độ rộng của càng cua phù hợp với độ lớn thân ống KTV + 2 tai đỡ rất quan trọng, các bạn vừa làm vừa rút kinh nghiệm, tôi không thể trình bày quá chi tiết được.
Trên đây chỉ là những bước cơ bản tôi đã làm. Các bạn có thể sáng tạo thêm và tự mình rút kinh nghiệm trong quá trình làm.
Chúc các bạn thành công.
PS: Anh Thủy, những vấn đề anh hỏi em sẽ sớm trả lời trong một hai hôm nữa. Đợt này em bận quá, anh thông cảm.

To NewscopeV .
Anh có góp ý về kiểu giá này nhé :
- Ống nhựa PVC hơi yếu, không đủ cứng vững để giữ ống kính, có lẽ nên thay bằng ống sắt.
- Nếu trục xoay của giá nghiêng một góc đúng bằng vĩ độ nơi quan sát và xoay về phía Bắc thì giá trở thành giá xích đạo kiểu Fork (Equatorial Fork mount) sẽ tiện dụng hơn khi quan sát.
Và nếu lắp thêm moteur xoay nữa thì tuyệt vời!

Vâng, em chọn góc đúng bằng vĩ độ của Hà Nội, em không viết trong bài. Nếu để vuông góc thì độ cứng vững cao hơn. Làm bằng ống sắt thì quá tốt nhưng giá thành hơi cao quá, khó cưa kéo và tạo ren. Nếu dùng ống PVC thì độ cứng vững kém hơn nhưng vẫn đủ dùng, hai nữa là dễ kiếm, dễ thực hiện hơn rất nhiều.

Vĩ độ của Hà nội chỉ khoảng hơn 20 độ một chút, góc nghiêng của anh như trong hình em thấy rất lớn. Các anh có thể giả thích rõ hơn về điều này giúp em với, em chưa hiểu mấy (nếu có hình minh họa thì hay quá)

Hôm trước anh newscopeV có để cho mình một cái gương cầu lõm để làm kính phản xạ. Có lẽ mai mình sẽ bắt tay vào lắp ráp. Mình đang lăn tăn không biết chọn kiểu giá kính nào đây, định làm theo kiểu giá của anh newscopeV nhưng mình chót mua ống hơi nhỏ, không biết có chịu được không?
Và đây là một kiểu mới, mình vừa tìm được trên mạng.

Và đây là thiét kế của một anh chủ quán rượu ở Hà nội say mê thiên văn.

Được vnnsmile sửa chữa / chuyển vào 08:42 ngày 16/02/2008

Vĩ độ của Hà nội chỉ khoảng hơn 20 độ một chút, góc nghiêng của anh như trong hình em thấy rất lớn. Các anh có thể giả thích rõ hơn về điều này giúp em với, em chưa hiểu mấy (nếu có hình minh họa thì hay quá)
Cám ơn vnnsmile. Mình chọn góc 21 độ, nhưng mình bị nhầm lẫn một chút, mình lấy góc nghiêng phần trên của giá đỡ tính theo phương thẳng đứng, đúng ra là góc đó phải lấy theo phương ngang. Để cái giá sau mình làm thì sẽ làm chính xác hơn vậy.

Bác Thuỷ ơi, cho em đặt 1 cái gương cầu với, có thể gởi cho en trong thời gian sớm nhất không ạ, em xin cảm ơn trước. EM đang ở Can Thơ.

Mừng cho vnnsmile có được gương "xịn" !
Kiểu giá số 1 hình như là phiên bản của chiếc kính PX do Newton chế tạo. Nó cũng giống như giá kính trong hình 2, có khuyết điểm là lệch trọng tâm và không có phần chỉnh tinh do đó rất khó chỉnh ổn định (là yêu cầu số 1 của giá kính TV).
Với thân ống kính 140mm em nên làm giá Dobson, dễ thực hiện, độ ổn định tốt.
Nếu muốn làm giá xích đạo kiểu German, em xem thử trang này nhé http://www.charm.net/~jriley/sky/mount1.html làm bằng ván ép và ống sắt. Dễ làm, chân đế xếp được.....Với độ vĩ các tỉnh phía Nam, kiểu này không hợp, nhưng ở Nam định, anh nghĩ, có thể dùng được.
To Phidiep và một bạn ở Phan thiết : PM cho anh, tên và địa chỉ chính xác.