é?c Nhõn Tõm - Dale Carnegie - Ph?n III - Chuong 3, 4

é?c Nhõn Tõm - Dale Carnegie - Ph?n III - Chuong 3, 4

Chuong Ba
Quỏ t?c quy cung
Tụi ? t?i m?t vựng ngo?i ụ k? c?n N?u U?c. Nhung g?n ngay nh tụi cú m?t khu r?ng hoang, c? mựa xuõn t?i thỡ nh?ng b?i cõy d?y bụng tr?ng, loi súc sinh s?n trong dú v cú loi cỳc d?i m?c cao hon d?u ng?a. Noi dú kờu l Lõm viờn (...). Tụi thớch d?t con chú nh? c?a tụi l?i noi dú d?o choi. Con Rex hi?n v d? thuong. Vỡ noi dú v?ng ngu?i nờn tụi cho nú ch?y nh?y t? do, khụng b? xớch, cung khụng b? dai mừm.
M?t hụm, tụi g?p m?t ngu?i hi?n binh cu?i ng?a, cú v? mu?n lm oai l?m. Ngu?i ?y h?i tụi b?ng m?t gi?ng x?ng:
- T?i sao d? chú ch?y nhu v?y, khụng cú xớch, cung khụng cú dai mừm gỡ h?t? Khụng bi?t r?ng di?u dú c?m sao?
Tụi ng?t ngo dỏp l?i:
- Cú, tụi bi?t, nhung ? ch? v?ng ngu?i ny tụi tu?ng vụ h?i.
- A, th?y tu?ng! Th?y tu?ng! Lu?t phỏp khụng c?n bi?t th?y tu?ng ra sao h?t.
Con v?t dú cú th? gi?t m?t con súc hay c?n m?t d?a nh?! L?n ny tụi b? qua cho, l?n sau tụi b?t du?c n?a thỡ tụi b?t bu?c ph?i lm biờn b?n dua th?y ra tũa".
Tụi ngoan ngoón h?a s? võng l?i.
V tụi gi? l?i du?c... trong vi ngy. Con Rex khụng ch?u deo dai mừm. Tụi tớnh th? lm cn m?t l?n n?a xem sao. ấm du?c trong m?t th?i gian di. R?i m?t bu?i chi?u, m?i leo lờn ng?n m?t gũ nh?, tụi ho?ng lờn vỡ thỡnh lỡnh th?y tu?ng trung c?a lu?t phỏp nghiờm kh?c l chỳ hi?n binh b?a n?, l?n ny cu?i con ng?a h?ng, m con Rex c?a tụi thỡ ch?y th?ng t?i chỳ ta.
L?n ny thỡ ''b?" r?i. Tụi bi?t v?y. Cho nờn khụng d?i chỳ ta g?i tụi l?i, tụi v?i vng xin l?i tru?c.
"D?, l?n ny tụi b? b?t t?i tr?n. Tụi khụng cú gỡ d? ch?a l?i h?t. Tu?n tru?c th?y dó giao h?n r?i, h? b?t g?p l?n n?a thỡ th?y ph?t".
Ngu?i hi?n binh dỏp b?ng m?t gi?ng t? t?n:
- Ph?i... Ch?c ch?n r?i... Nhung tụi cung hi?u th?y. ? ch? v?ng ngu?i, ai m khụng mu?n th? m?t con chú nhu con chú nh? ny cho nú t? do ch?y m?t chỳt.
- D?, ai cung mu?n nhu v?y h?t... nhung dự sao thỡ cung l di?u c?m.
- ?! Con v?t nh? ny m lm h?i gỡ ai du?c?
- D?, nhung nú cú th? c?n ch?t nh?ng con súc du?c!
- Thụi th?y, d?ng lm l?n chuy?n! Bõy gi? tụi ch? cho th?y. Cho con chú ch?y l?i dng xa kia di, cho khu?t m?t tụi... R?i thỡ thụi, khụng sao h?t!
Chỳ hi?n binh dú ch? l m?t ngu?i nhu nh?ng ngu?i khỏc; mu?n t? cho ngu?i ta th?y s? quan tr?ng c?a mỡnh. Cho nờn khi t? bu?c t?i tụi r?i thỡ chỳ dú ch? cũn m?i m?t cỏch gi? lũng t? tr?ng l t? m?t thỏi d? khoan h?ng.
Vớ th? tụi dó ki?m cỏch t? bo ch?a thỡ s? x?y ra sao? S? tranh bi?n v r?i rỳt c?c ra sao, b?n dó bi?t. éng ny, tụi khụng gõy s? gỡ h?t. Tụi nh?n ngay r?ng chỳ ?y hon ton cú lý m tụi thỡ hon ton cú l?i. Tụi vui v? v th?ng th?n nh?n ngay nhu v?y. Cho nờn cõu chuy?n ờm th?m. Tụi bờnh v?c quan di?m c?a chỳ ?y thỡ t?t chỳ ?y bờnh v?c quan di?m c?a tụi. Thnh th? l?n tru?c chỳ ?y d?a ph?t tụi, m l?n ny thi?t t? t? v?i tụi.
Khi chỳng ta bi?t r?ng chỳng ta dỏng b? ph?t, thỡ can d?m nh?n l?i tru?c ngay di, ch?ng hon u? Mỡnh t? khi?n trỏch mỡnh ch?ng hon d? ngu?i khỏc m?ng mỡnh u?
V?y khi bi?t tru?c th? no ngu?i khỏc cung núi nh?ng l?i khú ch?u v?i mỡnh, thỡ mỡnh t? dem nh?ng l?i dú trỏch mỡnh di v ngu?i ta s? khụng lm gỡ mỡnh du?c n?a. Nhu v?y thỡ 100 l?n, cú t?i 99 l?n, ngu?i ta s? d?i lu?ng, khoan h?ng v?i mỡnh, nh?m m?t b? qua h?t nhu chỳ hi?n binh ? Lõm viờn trờn kia.
Ferdinand E.Warren, chuyờn v? qu?ng cỏo cung dựng phuong phỏp dú d? du?c lũng m?t khỏch hng khú tớnh. ễng ?y núi:
"Lm ngh? c?a tụi ph?i d?ng d?n, dỳng h?n. M?t vi nh xu?t b?n mu?n r?ng nh?ng b?c qu?ng cỏo h? d?t ph?i lm li?n. Nhu v?y cú l?m l? m?t chỳt cung khụng sao. Nhung tụi bi?t m?t nh xu?t b?n n? tỡm du?c m?t ti?u ti?t no d? ch? trớch thỡ thớch l?m. Tụi nhi?u khi ? phũng ụng ?y ra v?, ngỏn vỡ nh?ng l?i ch? trớch c?a ụng thỡ ớt, m ngỏn vỡ di?u b? c?a ụng thỡ nhi?u. M?i r?i, lm xong m?t cụng vi?c g?p, tụi g?i ụng ?y coi. ễng kờu di?n tho?i m?i tụi l?i vỡ cú ch? h?ng. Tụi ch?y l?i. N?i lo ng?i c?a tụi qu? khụng sai: Trong cỏi v? c?a ụng ngh?ch tụi, tụi cũn th?y cỏi v? khoỏi chớ, vỡ g?p du?c d?p ch? trớch tụi. ễng h?m h?m h?i tụi sao l?i lm nhu v?y, nhu v?y...
éõy l d?p th?c hnh nh?ng quy t?c tụi dó h?c du?c. Tụi dỏp: "Thua ụng, ụng trỏch r?t dỳng, tụi cú l?i v khụng cú gỡ d? t? bo ch?a h?t. Tụi lm vi?c v?i ụng dó lõu, dỏng l? ph?i bi?t lm v?a ý ụng m?i ph?i. Tụi t? th?y x?u h?".
T?c thỡ ụng t? ki?m nh?ng l? d? bờnh v?c tụi:
- Ph?i... nhung, nghi k?, l?i dú cung khụng n?ng gỡ, ch? l...
Tụi ng?t l?i: "B?t k? l?i l?n hay nh? cung cú th? dua t?i nh?ng k?t qu? tai h?i h?t. V? l?i trụng th?y nh?ng l?m l?, khú ch?u l?m".
ễng ?y mu?n núi m tụi khụng d? ụng núi. Tụi th?y thớch l?m. L?n d?u tiờn trong d?i tụi, tụi t? bu?c t?i tụi - m thỳ v? ch?! Tụi ti?p:
- éỏng l? tụi ph?i cú ý t? m?t chỳt. ễng giao vi?c cho tụi dó nhi?u l?n; tụi khụng lm v?a lũng ụng du?c thỡ l l?i c?a tụi. é? tụi mang v? v? l?i h?t.
- é?ng! é?ng! Khụng bao gi? tụi b?t bu?c ụng nhu v?y.
R?i ụng ?y khen cụng vi?c c?a tụi, ch? mu?n s?a d?i l?i chỳt xớu thụi, v cỏi l?i nh? cung ch?ng lm t?n cụng t?n c?a gỡ, xột k? nú ch? l m?t chi ti?t... m?t chi ti?t khụng quan tr?ng.
S? v?i vng t? bu?c t?i c?a tụi dó lm cho ụng chung h?ng, h?t gi?n. Sau cựng ụng m?i tụi ? l?i dựng b?a, dua cho tụi m?t t?m chi phi?u v d?t tụi lm m?t b?c v? khỏc n?a".
B?t k? th?ng khựng no cung t? bo ch?a cho mỡnh du?c m nh?ng th?ng khựng d?u lm nhu v?y h?t. Nhung bi?t nh?n l?i c?a mỡnh l bi?t vu?t lờn trờn b?n ngu?i thu?ng v bi?t m?t n?i vui cao thu?ng hi?m cú. Cho nờn m?t ký s? d?p nh?t trong l?ch s? l h?i é?i tu?ng Lee, trong cu?c Nam B?c chi?n tranh, t? nh?n l?i vỡ ụng m d?o k? binh c?a tu?ng Pickett ph?i th?t b?i trong cu?c t?n cụng t?i Gettysburg.
Cu?c t?n cụng dú l m?t l?i l?m dó lm d? mỏu nhi?u nh?t trong d?i c?m quõn r?t anh hựng v r?c r? c?a Lee. ễng bi?t r?ng s? th?t b?i dú s? lm cho quõn phuong Nam do ụng ch? huy khụng sao th?ng du?c quõn phuong B?c n?a v s? ph?i hon ton tan nỏt. ễng th?t v?ng t?i n?i ụng xin t? ch?c v xin cho "m?t ngu?i khỏc, tr? hon, ti gi?i hon" thay ụng. N?u ụng mu?n trỳt trỏch nhi?m cu?c chi?n b?i dú thỡ ụng thi?u gỡ lý l?: nhu vi ngu?i don tru?ng dó b? ụng... k? binh t?i tr? quỏ v.v...
Nhung Lee, r?t cao thu?ng, khụng ch?u d? l?i cho k? khỏc. Trong khi nh?ng d?i quõn c?a Pickett b?i tr?n, v b? thuong n?ng tr? v?, ụng phi ng?a di dún v thỳ: "M?i s? d?u do l?i c?a tụi c?... Ch? m?t mỡnh tụi ch?u trỏch nhi?m v? cu?c chi?n b?i ny thụi". Thi?t l cao thu?ng.
Trong l?ch s? ớt th?y nh?ng d?i tu?ng cú can d?m v d?i lu?ng d? t? nh?n l?i nhu v?y.
Elbert Hubbard, m?t trong nh?ng nh vi?t chuy?n hng ngy d?c s?c nh?t dó lm cho ngu?i ta say mờ, thu?ng b? ngu?i ta oỏn d? vỡ nh?ng bi ch? trớch c?a ụng, nhung nh? ụng khộo lộo cho nờn thu?ng khi k? thự c?a ụng l?i thnh b?n thõn c?a ụng.
Cú l?n m?t d?c gi? núng tớnh vi?t thu cho ụng núi r?ng khụng d?ng ý v?i ụng v? bi ụng vi?t k? tru?c v dựng nh?ng danh t? khụng d?p d? gỡ d? t?ng ụng. ễng tr? l?i b?ng m?y dũng sau ny:
"Nghi k?, tụi cung khụng d?ng ý v?i tụi v? bi dú. Cú l? hụm nay tụi khụng thớch nh?ng bi tụi dó vi?t hụm qua n?a. Tụi sung su?ng du?c ụng cho bi?t ý ki?n. L?n sau, n?u ụng di ngang, xin m?i ụng vụ choi, chỳng ta bn lu?n lõu v? chuy?n dú.
Chõn thnh kớnh chỳc".
Cũn cú cỏch gỡ chờ bai m?t ngu?i cú gi?ng m?m m?ng nhu v?y n?a?
Nh?ng h?c sinh theo l?p gi?ng c?a tụi ph?i thi m?t bi k? d?. M?i ngu?i ph?i d? cho cỏc b?n xột doỏn mỡnh. Nh?ng b?n ny ph?i thnh th?c núi cho ngu?i dú bi?t cú ch? no dỏng ua, ch? no dỏng ghột. Nh?ng l?i nh?n xột dú ph?i vi?t lờn gi?y v khụng ký tờn, nhu v?y t? do t? du?c h?t nh?ng ý nghi th?m kớn nh?t c?a mỡnh du?c.
Sau khi d? k? thi dú, m?t thanh niờn l?i ki?m tụi, th?t v?ng. Cỏc b?n anh ta ch? trớch anh ta khụng ti?c l?i: no l t? d?c quỏ, hỏch d?ch, ớch k?, x?u b?n, cú úc ph?n d?ng, dỏng t?ng c? ra kh?i l?p.
Bu?i h?c sau, "t?i nhõn" dú d?ng d?y, nhỡn th?ng vo cỏc b?n, d?c l?n ti?ng nh?ng l?i ch?i dú c?a h?. Nhung anh d?n lũng, khụng m?t sỏt l?i nh?ng k? dó x? t?i anh, m núi:
"Cỏc b?n, tụi bi?t r?ng tụi khụng d? thuong chỳt no h?t, tụi khụng cũn ng? gỡ di?u dú. é?c nh?ng l?i ch? trớch c?a anh em, tụi bu?n l?m, nhung nú cú ớch cho tụi. Nú dó lm cho tụi b?t t? ph?, dó cho tụi m?t bi h?c t?t. Xột cho cựng, tụi ch? l m?t ngu?i c?n du?c tỡnh thuong yờu cung nhu nh?ng ngu?i khỏc... Cỏc b?n ch?u giỳp tụi khụng? Chi?u nay cỏc b?n cú ch?u vi?t cho tụi ớt hng thnh th?c ch? cho tụi cỏch ph?i lm sao d? s?a mỡnh khụng? Tụi s? h?t s?c tu t?nh l?i".
Khụng ph?i anh ?y di?n k?ch dõu. Lũng anh thnh th?t cho nờn lm c?m d?ng t?t c? thớnh gi?. T?t c? nh?ng ngu?i m 8 ngy tru?c mu?n dem "hnh hỡnh" anh thỡ bõy gi? bờnh v?c anh nhi?t li?t, khen lũng chõn thnh, khiờm nhu?ng c?a anh, s? hang hỏi s?a mỡnh c?a anh. H? khuy?n khớch anh, khuyờn anh v thỳ r?ng dó cú nhi?u thi?n c?m v?i anh.
Nhung trong Thỏnh kinh dó núi: "Cõu tr? l?i nhó nh?n c?a anh dó lm nguụi h?t nh?ng s? gi?n d?".
Khi bi?t ch?c r?ng chỳng ta cú lý, chỳng ta ph?i rỏng ng?t ngo v khộo lộo t? ý ki?n c?a ta v?i ngu?i khỏc. Nhung khi chỳng ta l?m - m s? dú thu?ng cú l?m, n?u ta thnh th?t v?i ta - thỡ chỳng ta ph?i vui v? nh?n l?i li?n. Ch?ng nh?ng s? cú nh?ng k?t qu? b?t ng? m nhu v?y l?i cũn vui hon l ki?m cỏch t? bo ch?a cho mỡnh.
Xin b?n nh? k? phuong ngụn sau ny: "N?u ph?n khỏng l?i thỡ cú du?c cung khụng bừ vo dõu. Cũn c? nh?n di thỡ du?c nhi?u hon cỏi mỡnh mu?n n?a".
V?y mu?n cho ngu?i khỏc theo ý ki?n mỡnh, xin b?n nh? quy t?c th? ba sau ny:
"Khi b?n l?m l?, hóy vui lũng nh?n l?i ngay di".

Chuong 4

Do trỏi tim s? th?ng du?c lý trớ
Khi b?n gi?n d? v?i ai, trỳt du?c con th?nh n? lờn d?u ngu?i dú, b?n th?y h? d? l?m... nhung ngu?i ?y c?m th?y gỡ lỳc dú? Hi lũng nhu b?n khụng? V cỏi gi?ng gõy g?, thỏi d? c?u th? c?a b?n cú lm cho ngu?i ?y mu?n hũa gi?i v?i b?n khụng?
Woodrow Wilson núi: "N?u b?n dua hai qu? d?m ra núi chuy?n v?i tụi, thỡ b?n cú th? tin ch?c r?ng tụi cung dua ngay hai qu? d?m ra v?i b?n li?n. Nhung n?u b?n núi: "Chỳng ta hóy ng?i xu?ng dõy v ụn t?n núi chuy?n v?i nhau. Vỡ ý ki?n chỳng ta khỏc nhau, cho nờn ph?i rỏng tỡm nguyờn nhõn ch? b?t d?ng dú". N?u b?n núi nhu v?y, thỡ chỳng ta s? th?y ngay r?ng ý ki?n c?a chỳng ta rỳt c?c khụng khỏc nhau xa l?m; nhung ch? b?t d?ng ý r?t ớt, cũn nh?ng ch? d?ng ý thỡ nhi?u, v n?u chỳng ta thi?t tỡnh v kiờn tõm mu?n hũa gi?i v?i nhau thỡ cung d?".
Khụng ai hi?u rừ s? xỏc dỏng c?a nh?ng l?i núi dú b?ng John D.Rockefeller. Nam 1915, Rockefeller l ngu?i b? nhi?u ngu?i oỏn nh?t ? mi?n m? Colorado. T? hai nam r?i, x? dú b? tn phỏ vỡ m?t v? dỡnh cụng lm d? mỏu nhi?u nh?t trong n?n k? ngh? c?a M?. Nh?ng th? m? trong Cụng ty Nhiờn li?u v Kim thu?c ? x? Colorado - do ụng Rockefeller giỏm d?c - quy?t li?t dũi tang luong. D?ng c? v nh mỏy b? phỏ phỏch, ngu?i ta kờu lớnh t?i, sinh ra m?t cu?c d? mỏu, v nhi?u th? dỡnh cụng ngó g?c du?i ln d?n. Trong tỡnh hỡnh kh?n truong nhu v?y, trong khụng khớ b?ng b?ng thự oỏn dú, Rockefeller quy?t l?y lũng v gi?i hũa v?i h?. ễng lm cỏch no m thnh cụng? Thỡ dõy, gi?i phỏp c?a ụng:
Sau khi m?t hng tu?n c? d?ng rỏo ri?t trong dỏm th? d? m? s?n con du?ng hũa gi?i, ụng di?n thuy?t tru?c dỏm th? dỡnh cụng. Bi di?n van dú l m?t tr? tỏc cú k?t qu? l? lựng. Nú d?p du?c nh?ng ln súng thự ngh?ch bao võy ụng, dang mu?n nh?n ụng xu?ng v lm cho m?t s? dụng th? theo ụng. ễng gi?ng gi?i v?i h? m?t cỏch thõn m?t, khộo lộo d?n n?i th? dỡnh cụng tr? l?i lm vi?c m khụng h? nh?c t?i s? xin tang luong n?a, m?c d?u tru?c kia h? chi?n d?u d? t?n nhu th?.
Du?i dõy, tụi s? chộp l?i do?n d?u bi di?n van tuy?t khộo dú. B?n s? th?y thi?n c?m, nhi?t tõm v h?o ý chúi l?i trong do?n dú. Xin b?n nh? r?ng Rockefeller núi v?i nh?ng ngu?i m m?y hụm tru?c dũi treo c? ụng cho k? du?c. V?y m gi?ng c?a ụng d?u dng, nh? nh?, thõn m?t hon l núi v?i cỏc nh truy?n giỏo n?a. Trong bi d?y nh?ng cõu tuoi t?a hoa, nhu nh?ng cõu ny:
"Tụi l?y lm vinh d? du?c ? trong nhúm anh em, tụi dó l?i tham gia dỡnh anh em, chỳng ta g?p nhau ? dõy nhu nh?ng b?n thõn... tinh th?n hi?u bi?t l?n nhau... quy?n l?i chung... tụi du?c t?i dõy l nh? th?nh tỡnh c?a anh em...".
Bi di?n van b?t d?u nhu v?y:
"Ngy hụm nay l m?t ngy vinh d? trong d?i tụi. L?n ny l l?n th? nh?t tụi du?c cỏi vui v cỏi may m?n g?p h?t th?y nh?ng ngu?i thay m?t nhõn viờn trong cụng ty l?n c?a chỳng ta, cỏc v? qu?n lý, cỏc v? ch? huy, v xin anh em tin ch?c r?ng tụi l?y lm hõn h?nh du?c cú m?t ? dõy v s? nh? cu?c h?i h?p ny su?t d?i tụi. N?u cu?c h?i h?p ny x?y ra hai tu?n l? tru?c thỡ tụi d?i v?i ph?n nhi?u anh em cung nhu m?t ngu?i dung thụi. Nhung vỡ m?i vi ngy nay, tụi dó di tham h?t cỏc m? ? phuong Nam, trũ chuy?n v?i cỏc ngu?i thay m?t anh em, tham vi?ng gia dỡnh anh em, h?i han v? con c?a anh em... cho nờn, hụm nay chỳng ta g?p nhau ? dõy, khụng ph?i nhu thự ngh?ch nhau, m nhu ch? b?n thõn v chớnh nh? cỏi tinh th?n thõn m?n nhau dú m tụi th?y sung su?ng du?c bn v?i anh em v? quy?n l?i chung c?a chỳng ta.
"Thi?t ch? nh? th?nh tỡnh c?a anh em m tụi du?c cú m?t trong cu?c h?i h?p gi?a cỏc v? giỏm d?c cu? cụng ty v cỏc v? thay m?t cho nhõn viờn, vỡ tụi khụng cú cỏi may du?c ? trong nhúm trờn hay nhúm du?i. V?y m tụi th?y tụi liờn k?t m?t thi?t v?i anh em, vỡ, tuy d?i di?n cho ch? nhõn, nhung tụi cũn thay m?t t?t c? nh?ng ngu?i lm cụng n?a".
Ngh? thu?t lm cho k? thự tr? nờn b?n thõn, d?n nhu v?y l tuy?t khộo.
Vớ th? Rockefeller dó l?a m?t chi?n thu?t khỏc, dó cụng kớch cỏc th? m?, quỏt vo tai h? t?t c? nh?ng l?i th?t lm cho h? m?t lũng, dựng m?t gi?ng khú ch?u nhu b?o h? kh?, th? h?i h? cú ch?u nh?n l?i c?a h? khụng, dự lý lu?n c?a ụng c?c k? xỏc dỏng? V lỳc dú s? ra sao? Lũng gi?n, thự v ph?n d?i t?t s? tang lờn!
N?u m?t ngu?i d?i v?i b?n ch? cú lũng thự v ỏc c?m, thỡ cú dựng d? cỏc lý lu?n, b?n cung khụng th? no d?n d? ngu?i dú theo quan di?m c?a b?n du?c. Nh?ng cha m? g?t g?ng, nh?ng ụng ch? v ụng ch?ng chuyờn doỏn, nh?ng b v? hay gõy g? ph?i hi?u r?ng ai cung mu?n khu khu gi? l?y ý ki?n c?a mỡnh, khụng bao gi? dựng vừ l?c m b?t bu?c du?c h? ph?i d?ng ý ki?n v?i ta. Trỏi l?i, ph?i dựng l?i l? ng?t ngo v t?m lũng thõn m?n, r?t ng?t ngo v r?t thõn m?n.
Cỏch dõy g?n m?t th? k?, Lincoln núi:
"M?t cõu chõm ngụn c? núi: "Ru?i ua m?t". Ch?ng nh?ng ru?i m ngu?i cung v?y. Mu?n cho m?t ngu?i theo ý ta, thỡ tru?c h?t ta ph?i lm cho ngu?i dú tin r?ng ta l m?t b?n thõn thi?t thnh th?t c?a h? dó. L?i ng?t ngo s? chi?m n?i trỏi tim h? v do trỏi tim, ta s? th?ng du?c lý trớ c?a h?".
Cỏc ụng ch? xớ nghi?p bi?t r?ng t? d?i d? v?i th? dỡnh cụng l cú l?i cho mỡnh. Cho nờn khi hai ngn nam tram ngu?i th? cụng ty "B?ch Xa" dỡnh cụng d? dũi tang luong v quy?n l?p nghi?p don, ụng Giỏm d?c cụng ty dú l ụng A.F. Black dó khụng gi?n d?, ch?i, d?a, ỏp ch?, m?ng h? l c?ng s?n, m l?i cũn n?nh h? n?a, khen h? trờn m?t bỏo r?ng h? cú thỏi d? ụn hũa. Th?y don dỡnh cụng t? v? khụng cú vi?c lm, ụng bi?u h? gang bao tay v nh?ng trỏi c?u d? h? tiờu khi?n.
Lũng t?t c?a ụng cú k?t qu? l khuy?n khớch nh?ng ngu?i cú h?o ý. R?i thỡ th? dỡnh cụng mu?n ch?i, leng, xe bũ, quột tu?c chung quanh xu?ng, lu?m gi?y v?n, tn thu?c, tn qu?t trờn d?t. Cỏc b?n th? tu?ng tu?ng di?u dú! Th? v?a quột xu?ng v?a ph?n d?u d? dũi h?i ny n?. Trong l?ch s? giụng t? c?a k? ngh? M?, su?t m?y tram nam chua h? th?y l?n no nhu v?y. éu?c m?t tu?n, ch? v th? hũa gi?i v?i nhau v dỡnh cụng ch?m d?t trong m?t khụng khớ ờm d?m v thõn m?t.
V?a d?p trai, v?a hựng h?n, Daniel Webster l m?t trong nh?ng lu?t su n?i danh nh?t th?i ụng. Nhung dự lý l? c?a ụng di?n ra m?nh m? t?i dõu, ụng cung khụng quờn núi thờm nh?ng l?i l?ch s? ờm d?u ny: "Quy?n d?nh do?t v? ngi B?i th?m", "Thua cỏc ngi, di?u ny cú l? dỏng cho ta suy nghi...", "éõy l vi vi?c x?y ra m tụi mong r?ng cỏc ngi d?ng b? qua...", "Hi?u rừ lũng ngu?i nhu cỏc ngi, ch?c cỏc ngi s? d? dng th?y ý nghia c?a nh?ng hnh vi dú...!".
C? ng?t ngo, khụng t?n s?c m lm cho cỏc ụng tũa ph?i theo ý ki?n ụng. ễng giu cú nh? gi?ng ờm ỏi, ụn t?n, thõn m?t c?a ụng.
Chỳng ta cú l? khụng bao gi? cú co h?i hũa gi?i m?t v? dỡnh cụng, ho?c hựng bi?n ? tũa, nhung cú nhi?u tru?ng h?p khỏc m phuong phỏp trờn kia giỳp ớch cho ta du?c. Bi?t dõu m?t ngy kia ta ch?ng lõm ? trong tru?ng h?p ụng Straub, xin ngu?i ch? nh tham lam c?a ụng h? ti?n mu?n nh c?a ụng xu?ng.
ễng Straub, theo h?c l?p gi?ng c?a chỳng tụi, k? chuy?n: "Tụi vi?t thu cho ngu?i ch? nh, bỏo tru?c r?ng h?t h?n trong giao kốo, tụi s? d?n di noi khỏc. Thi?t ra tụi khụng cú ý di dõu h?t, nhung tụi mong r?ng l?i d?a dú cú l? lm cho ụng ta ch?u h? ti?n mu?n nh c?a tụi xu?ng. Nhung ớt hy v?ng thnh cụng; nhi?u ngu?i khỏc mu?n nh cung dó lm th? nhu tụi v d?u th?t b?i h?t: h? núi con ngu?i dú rỏo ri?t l?m. Tụi t? nh?: Bõy gi? l lỳc nờn dem thi hnh khoa h?c m ta duong h?c dõy.
"Nh?n du?c thu c?a tụi, ụng ta l?i nh tụi li?n, theo sau cú ngu?i thu ký. Tụi ra t?n c?a, dún ụng, vụ cựng ni?m n?. Tụi khụng d? d?ng gỡ t?i ti?n mu?n nh h?t. Tụi b?t d?u khoe can tụi ? d?p, tụi thớch ? dú l?m, tụi khụng ti?c l?i khen. Tụi khen ụng ta khộo qu?n lý can ph? dú v k?t lu?n r?ng: Tụi mu?n ? thờm m?t nam n?a, nhung khụng d? ti?n tr?.
Rừ rng tụi th?y ụng ta chua h? du?c ngu?i mu?n nh no núi v?i ụng b?ng cỏi gi?ng dú. ễng ta khụng bi?t nghi lm sao h?t. ễng ta bốn k? n?i lo phi?n c?a ụng. Ngu?i mu?n nh luụn luụn kờu ni. Cú m?t ngu?i g?i cho ụng mu?i b?n b?c thu m nhi?u b?c ch?i ụng h?n hoi; m?t ngu?i khỏc l?i d?a tr? l?i ph?, n?u ụng khụng cú cỏch no c?m ngu?i mu?n t?ng trờn ngay ban dờm! ễng ?y núi: G?p du?c ngu?i nhu tụi vui lm sao! R?i khụng c?u xin ụng, ụng cung t? h? ti?n mu?n xu?ng m?t chỳt. Tụi xin h? xu?ng nhi?u hon n?a... ễng ta b?ng lũng li?n.
"N?u tụi dựng phuong phỏp c?a nh?ng ngu?i mu?n ph? khỏc, ch?c ch?n tụi dó th?t b?i nhu h?. Tụi thnh cụng nh? thỏi d? nhun nh?n, thõn m?t, hi?u bi?t c?a tụi".
éõy l m?t thớ d? khỏc. B Dorothy Fay thu?c phỏi thu?ng luu ? Long island k? r?ng:
"M?i r?i, tụi m?i vi ngu?i b?n l?i dựng b?a trua v?i tụi. Cu?c h?i h?p dú d?i v?i tụi quan tr?ng l?m v t?t nhiờn l tụi mu?n s? ti?p dói du?c hon ton chu dỏo. Thu?ng thu?ng trong nh?ng d?p long tr?ng nhu v?y, tụi mu?n anh h?u bn Emile lo toan giỳp tụi. Nhung hụm ?y, anh Emile t?i khụng du?c, m?c d?u tụi cú d?n tru?c. Anh cho m?t ngu?i ph? vi?c l?i th?. Thi?t l tai h?i! Anh ph? vi?c dú ch?ng bi?t chỳt chi v? khoa h?u bn c?. B khỏch quý nh?t c?a tụi, dỏng l? ph?i dua mún an m?i tru?c, thỡ anh l?i nh?t d?nh m?i sau cựng... Cú m?t lỳc, anh dõng b ta m?t mún rau c?n, rau ch? cú chỳt xớu, m d?n vụ m?t cỏi dia d?i h?i. Th?t thỡ dai, khoai thỡ nỏt. Thi?t l nh?c nhó, tụi gi?n l?m. Rỏng s?c l?m m?i gi? du?c n? cu?i trong c? b?a ti?c m tụi dau kh? nhu b? hnh hỡnh v?y.
Nhung tụi t? nh?: "Anh Emile, anh d?i khi no tụi g?p anh, tụi s? cho anh m?t tr?n".
Nhung ngay t?i hụm dỏng ghi nh? dú, tụi du?c d? thớnh m?t bu?i di?n thuy?t v? ngh? thu?t d?n d? ngu?i v tụi hi?u r?ng cú r?y anh Emile cung vụ ớch, ch? lm cho anh ?y gi?n oỏn tụi v khụng mu?n h?u vi?c giỳp tụi n?a. Tụi rỏng t? d?t tụi vo d?a v? anh v th?y r?ng anh khụng ch?u trỏch nhi?m trong b?a ti?c dú, vỡ khụng ph?i anh di ch?, cung khụng ph?i anh n?u mún an. Ngu?i ph? c?a anh v?ng d?i, dõu ph?i l?i c?a anh. Cú l? vỡ gi?n d? m tụi dó xột anh v?i vng quỏ, nghiờm kh?c quỏ. Cho nờn dỏng l? bu?c t?i anh, tụi d?nh thay d?i thỏi d? m khoan h?ng v?i anh v tụi dó thnh cụng r?c r?. Hụm sau tụi g?p anh, v? m?t bu?n t? nhung cú v? s?n sng d? t? bo ch?a. Tụi b?o: "Ny, anh Emile... tụi mu?n anh hi?u r?ng khi tụi dói khỏch, tụi r?t c?n cú anh giỳp tay tụi. Anh l ngu?i h?u bn khộo nh?t t?nh N?u U?c ny... Tụi hi?u, hụm tru?c khụng ph?i anh trụng nom b?a ti?c. Anh khụng cú l?i chi h?t...".
Mõy mự tan h?t. Anh Emile m?m cu?i, dỏp:
- Thua b, qu? v?y. B?a ti?c dú h?ng l l?i t?i d?u b?p ch? khụng t?i tụi.
Tụi ti?p:
- Anh Emile, tụi tớnh th?t vi b?a ti?c n?a. Tụi mu?n h?i ý ki?n anh. Anh nghi tụi cú nờn gi? ch? d?u b?p khụng?
- Thua b, nờn l?m ch?. S? dỏng ti?c l?n tru?c, ch?c ch?n khụng x?y ra n?a dõu.
Tu?n sau, tụi dói khỏch b?a trua. Anh Emile v tụi d?nh th?c don.
Khi khỏch kh?a t?i thỡ trờn bn trung d?y bụng h?ng r?c r?. Anh Emile san súc d? m?i b?. Giỏ tụi cú th?t ti?c m?t v? Hong h?u thỡ anh cung t?n tõm d?n v?y l cựng. Mún an n?u r?t khộo v dõng lờn cũn núng h?i. Cụng vi?c h?u khỏch th?t l hon ton. Anh d?t b?n ngu?i ph? l?i h?u khỏch ch? khụng ph?i m?t ngu?i nhu thu?ng l?. Cu?i b?a, dớch thõn anh dõng khỏch m?t mún trỏng mi?ng thi?t ngon. Khi ra v?, b khỏch quý nh?t c?a tụi h?i:
"B cú thu?t gỡ m ngu?i h?u t?n tõm v khộo lộo nhu v?y?". B ?y núi dỳng. Tụi cú thu?t l? l bi?t dựng l?i l? ụn t?n v nh?ng l?i khen thnh th?t".
éó lõu l?m, khi tụi cũn l m?t d?a nh? ch?y chõn khụng qua nh?ng khu r?ng d? t?i tru?ng h?c lng t?i mi?n Missouri; m?t hụm, tụi d?c m?t bi ng? ngụn v? m?t tr?i v giú. Giú khoe giú m?nh, m?t tr?i khoe m?t tr?i m?nh. Giú núi: "Tụi s? lm cho anh th?y r?ng tụi m?nh hon anh. Anh th?y ụng gi ? du?i tr?n kia khụng? Tụi cỏ v?i anh, xem hai ta, ai s? lm cho lóo dú ph?i t?c ỏo ra tru?c h?t". T?c thỡ m?t tr?i bi?n sau dỏm mõy v giú b?t d?u th?i m?nh nhu bóo. Nhung cng th?i m?nh thỡ lóo gi cng bú ch?t ỏo vo mỡnh.
Sau cựng, giú m?t ph?i ng?ng. Lỳc dú m?t tr?i ? sau dỏm mõy lú ra, tuoi t?nh cu?i v?i khỏch b? hnh. M?t lỏt, th?y núng quỏ, lóo gi lau m? hụi trỏn v c?i ỏo. M?t tr?i m?i núi cho giú hi?u r?ng: "D?u dng v thõn yờu bao gi? cung m?nh hon vu l?c v gi?n d?".
Trong khi c?u h?c trũ d?c bi ng? ngụn dú t?i m?t noi r?t xa lng c?u ?, thỡ t?i t?nh Boston m h?i dú tụi khụng cú hy v?ng gỡ di t?i du?c, x?y ra m?t chuy?n ch?ng minh chõn lý d?y trong bi ?y. Cõu chuy?n dú, ba ch?c nam sau, nghia l m?i dõy, bỏc si A.H.B. theo h?c l?p gi?ng c?a tụi, k? l?i cho tụi nghe nhu sau ny:
"H?i dú, nh?ng t? bỏo ? Boston dang d?y nh?ng qu?ng cỏo c?a b?n lang bam v c?a b?n cụ m? vu?n m mụn thu?c v cỏch d? d? c?a h? dó lm cho nhi?u ngu?i nguy tỏnh m?ng. Vi cụ m? dú b? b?t, nhung nh? v?n d?ng v?i vi nh chớnh tr?, h? ch? b? ph?t m?t s? ti?n nh? thụi.
M?i ph?n u?t d? d?i t?i n?i nh?ng ngu?i luong thi?n ? Boston n?i c? d?y, la ú, cũn cỏc v? m?c su dang dn m?t sỏt cỏc bỏo, c?u Chỳa tr?ng tr? nh?ng con buụn nh?p nhỳa dú di.
Dõn gian kờu ni d? cỏch m vụ hi?u. V? ?y dua lờn t?i ngh? vi?n, bn cói sụi n?i, nhung rỳt c?c cung vỡ s? th?i nỏt trong chớnh gi?i m b? ộm nh?m di.
Bỏc si B. l h?i tru?ng h?i "Cụng giỏo" c?a chõu thnh Boston, du?c b?n bố giỳp d?, ụng dựng d? cỏch bi tr?, nhung than ụi! Khụng cú k?t qu? chi h?t; khụng hy v?ng gỡ tr? du?c b?n dú h?t.
R?i m?t dờm, ụng n?y ra m?t ý. ễng nghi t?i cỏch m ngu?i ta chua t?ng nghi t?i. L dựng l?i ng?t ngo thõn m?t v l?i khen khụn khộo.
ễng vi?t m?t b?c thu cho ụng ch? nhi?m t? bỏo Boston Herald t? lũng hõm m?. ễng núi, ngy no ụng cung d?c nú, vỡ tin t?c d?y d?, rừ rng, vỡ bỏo khụng l?i d?ng nh?ng b?n tớnh dờ ti?n c?a qu?n chỳng, v vỡ nh?ng bi xó thuy?t r?t giỏ tr?. Th?c l m?t t? bỏo r?t quý cho cỏc gia dỡnh v m?t trong nh?ng t? bỏo ?n loỏt d?p nh?t t?i M?.
"Nhung, - bỏc si B. ti?p - m?t ụng b?n thõn c?a tụi, núi v?i tụi r?ng, m?t bu?i t?i n?, con gỏi c?a ụng ?y d?c l?n ti?ng m?t bi qu?ng cỏo c?a m?t tờn chuyờn mụn phỏ thai v h?i ụng ?y nghia vi ch? l?: ụng b?n tụi thi?t lỳng tỳng, khụng bi?t tr? l?i ra sao. T? bỏo c?a ngi du?c cỏc gia dỡnh sang tr?ng nh?t ? Boston d?c. Ch?c trong nhi?u gia dỡnh khỏc dó x?y ra vi?c ý ngo?i nhu trong gia dỡnh ụng b?n tụi dú. N?u ngi cú m?t vi cụ em, ch?c h?n cung khụng mu?n cho cỏc cụ d?c nh?ng bi qu?ng cỏo dú. V n?u cỏc cụ h?i ngi nh?ng cõu h?i v? chuy?n dú thỡ ngi s? tr? l?i ra sao?
"Tụi ti?c r?ng m?t t? bỏo r?t cú giỏ tr? nhu bỏo c?a ngi - g?n hon ton v? m?i phuong di?n - l?i cú cỏi l?i dú lm cho cha m? khụng dỏm cho con cỏi d?c nú n?a. Ch?c c? ngn d?c gi? cung d?ng ý v?i tụi".
Hai ngy sau, ụng ch? nhi?m t? Boston Herald vi?t thu tr? l?i ụng B... B?c thu dú, ụng gi? trờn ba muoi nam v dua tụi coi khi ụng l?i nghe l?p gi?ng c?a tụi.
B?c thu ?y, tụi chộp l?i dõy. Thu d? ngy 13 thỏng 10 nam 1904.
"Kớnh ụng,
Nh?n du?c thu ngy 11 thỏng ny c?a ễng, tụi d?i on ễng l?m. K? t? th? hai, tụi nh?t d?nh t?y t? bỏo Herald cho h?t nh?ng bi qu?ng cỏo cú h?i. Nh?ng thu?c d?a thai s? hon ton b? tr? ti?t. Cũn nh?ng qu?ng cỏo y du?c cú ớch l?i chung, khụng th? no t? ch?i h?t du?c, tụi s? ki?m duy?t g?t gao cho nú thnh ra hon ton vụ h?i.
Tụi dó cú ý d?nh dú h?i tụi b?t d?u ch? nhi?m t? bỏo Boston Herald v b?c thu c?a ễng lm cho tụi qu? quy?t thi hnh.
Tụi cỏm on ễng v c?u chỳc ễng..."
esope, nụ l? Hi L?p, vi?t nh?ng ng? ngụn b?t h? sỏu tram nam tru?c Thiờn Chỳa giỏng sinh. Nhung nh?ng l?i khuyờn b?o c?a ụng t?i bõy gi? v?n cũn quý khụng kộm h?i hai muoi lam th? k? tru?c. ỏnh n?ng m?t tr?i lm cho b?n ph?i c?i ỏo ra mau hon l m?t tr?n cu?ng phong; nh?ng l?i ng?t ngo, ờm d?m di sõu vo lũng ngu?i ta hon l con th?nh n?, d?p bn quỏt thỏo.
Xin cỏc b?n nh? cõu ny c?a Lincoln: "Ru?i ua m?t". V?y b?n mu?n cho ngu?i khỏc theo ý b?n, xin b?n d?ng quờn quy t?c th? tu:
"Nờn ụn t?n, ng?t ngo, khụng nờn x?ng".


éỏnh th?ng 1 v?n quõn khụng b?ng t? th?ng lũng mỡnh