é?c Nhõn Tõm - Dale Carnegie - Ph?n IV - Chuong 4,5,6

é?c Nhõn Tõm - Dale Carnegie - Ph?n IV - Chuong 4,5,6

Chuong Tu
é?ng ra l?nh

M?t ngu?i, trong ba nam lm vi?c chung m?t phũng v?i nh kinh t? h?c tr? danh Owen D. Young, ngu?i dó l?p ra k? ho?ch Young, núi r?ng khụng h? nghe th?y ụng ra l?nh cho ai h?t. ễng Young ch? b?o, d? ngh?, tuy?t nhiờn khụng truy?n l?nh. Ch?ng h?n khụng khi no ụng núi: "Lm cỏi ny", "Lm cỏi kia...", "é?ng lm cỏi ny hay cỏi kia". Khụng, ụng núi: "Th?y cú th? nghiờn c?u vi?c ny du?c...", "Th?y cho r?ng nhu v?y nờn khụng?". Sau khi d?c cho ngu?i ta dỏnh mỏy m?t b?c thu, ụng thu?ng h?i cỏc ngu?i giỳp vi?c ụng: "Nhu v?y du?c khụng? Khi ngu?i giỳp vi?c trỡnh ụng b?n th?o m?t b?c thu d? xin ụng s?a cho, ụng ch? b?o: "Cú l? nờn s?a l?i cõu ny nhu v?y...".
Luụn luụn ụng d? cho nh?ng ngu?i giỳp vi?c ụng cú nhi?u sỏng ki?n, khụng bao gi? ụng t? v? b?t bu?c h? lm vi?c ny vi?c n? theo ý ụng, m ụng d? h? hnh d?ng theo ý h?. N?u h? l?m l?n thỡ l m?t co h?i cho h? t? c?i.
M?t cỏch d?i dói nhu v?y lm cho ngu?i ta vui lũng t? s?a mỡnh. L?i khụng lm thuong t?n lũng t? ỏi c?a ngu?i ta, cho ngu?i ta nh?n th?y s? quan tr?ng c?a ngu?i ta v nhu v?y ngu?i ta s? vui lũng c?ng tỏc v?i mỡnh, khụng ph?n d?i mỡnh.
V?y quy t?c th? 4 d? s?a l?i ngu?i m khụng lm cho h? ph?t ý, gi?n d? l:
"é?ng ra l?nh. Dựng cỏch d?t cõu h?i d? khuyờn b?o ngu?i ta".

Chuong Nam
Gi? th? di?n cho ngu?i
M?y nam tru?c, Cụng ty éi?n khớ ? N?u U?c g?p m?t vi?c khú gi?i quy?t: lm sao cho Charles Steinmetz ch?u b? ch?c ch? s? di du?c. Steinmetz l m?t thiờn ti b?c nh?t v? di?n h?c, nhung hon ton b?t ti trong cụng vi?c ch? huy m?t phũng k? toỏn. Cụng ty s? lm ph?t ý ụng vỡ ụng r?t c?n cho cụng ty m l?i d? h?n vụ cựng. Cỏc ụng giỏm d?c cụng ty li?n thang ụng lờn ch?c: "K? su c? v?n c?a Cụng ty éi?n khớ"; ch? cú cỏi ch?c l m?i, cũn cụng vi?c v?n l cụng vi?c cu. R?i h? l?a m?t ngu?i khỏc cho ch? huy phũng k? toỏn.
Steinmetz sung su?ng.
M cỏc v? giỏm d?c cung v?y!
Khộo x? m?t cỏch ng?t ngo, bi?t gi? th? di?n cho Steinmetz, h? dó ờm ?m d?t du?c m?c dớch, khụng thi?t h?i chỳt gỡ h?t.
"Gi? th? di?n!". éi?u dú quan tr?ng l?m. V?n d? sinh t?! V?y m trong chỳng ta, cú m?y ngu?i bi?t gi? th? di?n cho ngu?i khỏc? Chỳng ta ch d?p c?m tỡnh c?a ngu?i, b?t h? theo ý ta, bu?c l?i h?, d?a d?m h?; chỳng ta r?y la con cỏi hay ngu?i giỳp vi?c tru?c m?t b?t c? ai, khụng h? nghi r?ng t? ỏi c?a h? dang b? ta ch d?p. M cú khú khan gỡ dõu, ch? m?t chỳt suy nghi, vi l?i ng?t ngo, m?t lũng thnh th?t g?ng s?c quờn mỡnh v hi?u ngu?i l d? lm d?u h?n v?t thuong.
L?n sau, chỳng ta cú b?t bu?c ph?i lm cụng vi?c dỏng ghột l du?i m?t ngu?i ? hay m?t ngu?i lm cụng thỡ ta nờn nh? di?u dú.
éõy l nguyờn van b?c thu m?t k? toỏn viờn g?i cho tụi:
"éu?i ngu?i lm cụng, khụng ph?i l m?t cỏi thỳ. M b? du?i l?i cng khụng thỳ chỳt no h?t. Cụng vi?c c?a hóng chỳng tụi cú t?ng mựa. Cho nờn, b?t d?u thỏng ba l chỳng tụi ph?i sa th?i m?t s? nhõn viờn di.
Mói t?i g?n dõy, chỳng tụi v?n bỏo tin bu?n dú cho nh?ng ngu?i b? hy sinh b?ng cỏch ny:
ễng Smith, m?i ụng ng?i xu?ng. T?i mựa h?t vi?c r?i, chỳng tụi khụng cú d? cụng vi?c d? c?y ụng giỳp... Chỳng ta dó cho ụng hay tru?c r?ng cụng vi?c ụng lm ch? t?m th?i thụi...".
Nhung ngu?i b? m?t vi?c dự sao cung th?t v?ng l?m. H? cú c?m tu?ng b? b? roi v khụng thốm gi? m?t m?y may c?m tỡnh v?i m?t hóng dó d?i dói v?i h? khi?m nhó nhu v?y.
Sau ny, tụi ỏp d?ng m?t cỏch l?ch s? hon, d?i dói v?i h? cú l? d? hon. Tụi cho m?i t?ng ngu?i vụ phũng tụi sau khi suy nghi k? v? cụng vi?c h? dó giỳp tụi trong c? mựa dụng, tụi núi v?i h? nhu v?y:
"ễng Smith, ụng dó d?c l?c giỳp chỳng tụi (n?u qu? cú v?y). Khi chỳng tụi c?y ụng di N?u U?c, nhi?m v? khụng ph?i d? m ụng dó thnh cụng du?c m?t cỏch dỏng khen; hóng l?y lm vinh d? l?m. ễng cú ti, cú nhi?u tuong lai, dự ụng lm vi?c ? dõu cung v?y. Chỳng tụi tin c?y ụng v h? cú vi?c d? nh? ụng giỳp du?c, chỳng tụi s? nghi t?i ụng. Chỳng tụi khụng quờn ụng...
K?t qu? t?t hon vụ cựng. H? khụng oỏn h?n gỡ h?t, h? khụng cho r?ng h? b? chỳng tụi ph?n. H? hi?u r?ng n?u cú cụng vi?c thỡ chỳng tụi t?t gi? h? l?i. V khi chỳng tụi c?n t?i h?, h? v?i vng l?i li?n, cú v? c?m on chỳng tụi l?m".
ễng Dwight Morrow, c?u s? th?n Mexique, dó quỏ c?, nh?c ph? ụng Lindbergh, cú m?t ti d? thu?ng l lm cho hai k? thự s?p d d?m nhau, hũa gi?i v?i nhau li?n. ễng lm cỏch no? ễng tỡm trong quan di?m c?a hai ngu?i, t?t c? nh?ng ch? m ụng cho l cụng b?ng, ụng dem phụ by ra v ca t?ng, khụng cho ai l trỏi h?t, dự cu?c tranh bi?n k?t c?c ra sao cung v?y.
éú l quy t?c c?a m?i s? tr?ng ti: gi? th? di?n cho ngu?i ta.
Nam 1922, sau hai th? k? oỏn thự, dõn Th? Nhi K? quy?t xua du?i nh?ng ki?u dõn Hy L?p ra kh?i nu?c, Mustapha Kộmal hụ ho quõn lớnh". H?i si t?t, m?c dớch c?a chỳng ta l é?a Trung H?i". Chi?n tranh dú gi?a Th? Nhi K? v Hy L?p, l m?t trong nh?ng chi?n tranh c?n d?i d? mỏu nhi?u nh?t. Quõn Th? th?ng v khi hai d?i tu?ng Hy L?p Tricoupis v Dionis l?i t?ng hnh dinh c?a Kộmal d? d?u hng, dõn Th? trỳt l?i nguy?n r?a lờn d?u h?.
Nhung Kộmal khụng t? ra cho h? th?y r?ng ụng l ngu?i th?ng. Nh?ng b?c vi nhõn khụng phớ thỡ gi? t? d?c, khoe nh?ng thnh cụng c?a mỡnh.
ễng b?t tay hai d?i tu?ng dú núi:
"Xin m?i hai Ngi ng?i xu?ng dõy, ch?c hai Ngi m?t l?m".
R?i sau khi núi chuy?n v?i h? v? tr?n m?c, ụng xoa v?t thuong t? ỏi c?a h?: "Tụi xin l?y tu cỏch m?t quõn nhõn núi chuy?n v?i hai Ngi cung l quõn nhõn. Tụi cho chi?n tranh l m?t canh b?c, v nh?ng ngu?i cao nh?t cung cú khi thua".
V?y, c? t?i trong khi n?i vui m?ng th?ng tr?n kớch thớch ụng, m ụng cung khụng quờn quy t?c quan tr?ng th? 5 sau ny:
"Gi? th? di?n cho ngu?i"

Chuong Sỏu
Khớch l? ngu?i ta cỏch no?
Tụi dó du?c bi?t anh Pete Barlow. Anh chuyờn mụn d?y chú v ng?a lm trũ trong nh?ng r?p xi?c. Tụi thớch coi anh d?y chú l?m. Khi m?t con chú hoi t?n t?i m?t chỳt, anh vu?t ve nú, khen nú, thu?ng nú th?t; núi túm l?i, tr?ng th? s? thnh cụng c?a nú.
Phuong phỏp dú khụng m?i m? gỡ. T?t c? nh?ng ngu?i d?y sỳc v?t ỏp d?ng nú dó nhi?u th? k? r?i.
Tụi t? h?i d?i v?i loi ngu?i sao chỳng ta khụng dựng cỏch h?p lý dú? T?i sao ta khụng dựng th?t thay cho roi, l?i khen thay cho l?i m?ng? Chỳng ta nờn theo anh Pete Barlow: mu?n khuy?n khớch ai thỡ dự ngu?i dú t?n t?i r?t ớt, ta cung nờn khen. Nhu v?y chỳng ta khớch l? h? cho h? ti?p t?c g?ng s?c.
Lewis E. Lawes, giỏm d?c khỏm Sing Sing, cụng nh?n r?ng nh?ng l?i khuy?n khớch cú nhi?u k?t qu? r?t t?t, c? v?i nh?ng t?i nhõn chai nh?t. ễng núi trong m?t b?c thu:
"Tụi dó nh?n th?y r?ng mu?n cho t?i nhõn h?p tỏc v?i v tr? l?i con du?ng luong thi?n thỡ khen nh?ng s? g?ng s?c c?a h?, cú hi?u qu? hon l r?y, ph?t h?".
T?i bõy gi? tụi chua t?ng b? nh?t khỏm Sing Sing v khụng bi?t b?n t?i nhõn nghi sao. Nhung ch? c?n ngú v? quỏ kh? c?a tụi, cung th?y r?ng d?i tụi cú m?t dụi khi thay d?i do m?t l?i khen hay khuy?n khớch. V b?n cú nhu v?y khụng?... Quỏ kh? d?y nh?ng thớ d? ch?ng minh nang l?c th?n di?u c?a l?i khen.
Nam muoi nam tru?c, m?t d?a nh? 10 tu?i lm vi?c trong m?t xu?ng ? Naples. Nú mo m?ng mu?n thnh m?t danh ca. Ch?ng may, ụng th?y d?u tiờn d?y nú ca lm cho nú th?t v?ng: "Gi?ng my ca nhu xộ tai ngu?i ta". Nhung mỏ nú, m?t ngu?i nh quờ nghốo an ?i nú, ụm nú vo lũng, b?o r?ng b tin ch?c nú cú ti v dó th?y nú ti?n t?i r?i. B lm vi?c c?c kh?, nh?n an, nh?n m?c, di chõn khụng, d? dnh ti?n cho con h?c õm nh?c... Nh?ng l?i khuy?n khớch c?a b thay d?i h?n d?i d?a nh?. Ch?c b?n dó du?c nghe ngu?i ta núi t?i nú: tờn nú l Caruso.
Nhung hon c?nh nú thi?t l trỏi ngu?c. H?c thỡ so si, cha b? giam thõu (thi?u n? m b? giam) v chớnh nú nghốo l?m, nhi?u khi b? "l?a co d?t ru?t". Sau cựng, nú ki?m du?c m?t vi?c lm l dỏn nhón lờn trờn nh?ng ve thu?c nhu?m trong m?t kho hng d?y nh?ng chu?t c?ng. T?i, nú ng? trờn m?t gỏc thu?ng ghờ t?m, sỏt mỏi nh, cựng v?i b?n du cụn c?n bó c?a thnh Luõn éụn. Nú khụng tin ? giỏ tr? c?a nú v s? ngu?i ta ch? gi?u t?i n?i ph?i d?i tr?i t?i nhu m?c r?i m?i dỏm lộn lỳt dem b?n th?o b? vo thựng thu. H?t b?n ny d?n b?n khỏc b? t? ch?i. Sau cựng, m?t ngy tuoi sỏng t?i: m?t truy?n nú vi?t du?c ngu?i ta nh?n dang. énh r?ng ngu?i ta khụng tr? nú m?t xu nh? no h?t, nhung nú khụng c?n. Nh xu?t b?n khen nú, l d? r?i! Cú ngu?i nh?n l nú cú ti r?i! Nú sung su?ng t?i n?i nú di lang thang ngoi ph?, hai hng l? rũng rũng trờn mỏ.
T? lỳc dú, nú hy v?ng, t? tin v tuong lai c?a nú thay d?i h?n. Nhung n?u khụng cú s? khuy?n khớch dú thỡ cú l? nú cũn lm su?t d?i trong nh?ng nh mỏy d?y chu?t c?ng. Ngu?i dú, cung khụng xa l? gỡ v?i b?n. Chớnh l van si Anh Charles Dickens.
N?a th? k? sau, m?t thanh niờn khỏc ? Luõn éụn lm vi?c trong m?t c?a hng bỏn d? n?. D?y t? 3 gi? sỏng, quột ti?m v nai lung ra lm 14 gi? m?t ngy. éu?c 2 nam, ch?u khụng n?i, r?i m?t bu?i sỏng, khụng di?m tõm, b? nh ra di, cu?c b? trờn 20 cõy s? v? tham b m? lm qu?n gia cho m?t ch? di?n. C?u than th? v?i m?, khúc lúc van lon, th? nh?t d?nh t? t?, n?u cũn ph?i b?t bu?c bu?c chõn vo c?a hng dú n?a... R?i c?u vi?t m?t b?c thu di cho ụng giỏo cu, thỳ nh?n r?ng ch?u khụng n?i d?i du?c n?a, ch? mu?n quyờn sinh thụi. ễng giỏo h?i õm, an ?i c?u, núi c?u r?t thụng minh, lm vi?c l?n du?c, d?i s? tuoi sỏng hon v cu?i thu, cho c?u m?t chõn giỏo viờn.
Nh?ng l?i khen an ?i dú, d? thay d?i d?i c?u v cú m?t ?nh hu?ng sõu xa trong van h?c nu?c Anh. Th?c v?y, t? h?i ?y, nhõn v?t dú dó vi?t 77 cu?n sỏch v dựng ngũi vi?t m ki?m du?c trờn m?t tri?u m? kim. Ch?c b?n vi?t van si dú: Chớnh l H. G. Wells.
Nam 1922, ? Californie cú m?t thanh niờn nghốo kh?, s?ng v?i v?. Gi?ng chng t?t; ch? nh?t hỏt ? nh th? v th?nh tho?ng hỏt trong nh?ng l? cu?i d? ki?m vi m? kim. Nhung khú d? an l?m, chng nh?t quy?t xa chõu thnh v? nh quờ m d?i s?ng ớt d?t d?. Ki?m du?c m?t cỏi chũi ? gi?a vu?n nh? r?i ? dú. Ti?n mu?n nh tuy ch?ng l bao, nhung d?i v?i chng cũn n?ng quỏ; chng khụng tr? n?i. Thi?u 10 thỏng ti?n nh, chng dnh lm trong vu?n nho d? tr? n?. Nhi?u khi dúi quỏ, du?c ớt nho lút lũng chng m?ng l?m. Chng th?t v?ng d?n n?i mu?n gi?i ngh? di bỏn xe cam nhụng... Chớnh lỳc dú, van si Rupert Hugles nghe chng ca, khen chng: "Gi?ng anh t?t l?m. Anh ph?i lờn N?u U?c, ki?m th?y h?c, luy?n thờm nú di...".
Chớnh l?i khen dú dó m? d?u cho quóng du?ng r?c r? c?a chng. Chng giói by tõm s? v?i tụi nhu v?y. Chng li?u mu?n hai ngn ru?i m? kim r?i di v? mi?n éụng. Thanh niờn dú l nh danh ca Lawrence Tibbett.
N?u chỳng ta bi?t dem ra ỏnh sỏng nh?ng ti nang sõu kớn c?a nh?ng ngu?i ? chung quanh chỳng ta, thỡ ch?ng ph?i l ta ch? d?n d?o, c?i thi?n, phõn phỏt h? m thụi, ta cũn c?i t?o h? n?a.
B?n cho r?ng tụi núi quỏ u? Thỡ dõy, xin b?n nghe nh?ng l?i chớ lý sau ny c?a giỏo su William James, m?t nh tõm lý cú l? cú ti nh?t c?a chõu M?.
"Chỳng ta hi?n t?i ra sao, v chỳng ta cú th? tr? thnh m?t ngu?i ra sao, hai tr?ng thỏi dú khỏc nhau xa l?m, cung nhu m?t ngu?i ch?p ch?n n?a th?c n?a ng?, so v?i m?t ngu?i t?nh tỏo h?n hoi v?y.
Chỳng ta ch? dựng m?t ph?n nh? nh?ng kh? nang v?t ch?t v tinh th?n c?a chỳng ta. Núi chung thỡ loi ngu?i s?ng m b? phớ ớt nhi?u kh? nang l?m. Cú d? b?o v?t m khụng dựng t?i".
B?n cung cú "Nh?ng b?o v?t m b?n khụng dựng t?i", ho?c khụng bi?t l?i d?ng nú t?i c?c d?. Trong nh?ng b?o v?t dú, cú kh? nang huy?n di?u khớch l? ngu?i khỏc b?ng nh?ng l?i khuy?n khớch thnh th?t v kh? nang lm cho h? bi?t nh?ng nang l?c ti?m tng c?a h?.
V?y mu?n thay d?i m?t ngu?i m khụng lm cho h? ph?t ý, gi?n d?, b?n ph?i:
"L?y cụng tõm nh?n nh?ng s? g?ng s?c c?a h?, khen nh?ng t?n t?i nh? nh?t c?a h?. L?i khuy?n khớch c?a b?n ph?i thnh th?t v nhõn t?".
éú l quy t?c th? 6.


éỏnh th?ng 1 v?n quõn khụng b?ng t? th?ng lũng mỡnh