Erich von Manstein - Chiến thắng bị đánh mất.

Giả sử rằng kẻ địch đã nối lại cuộc tấn công ngay khi đã bù đắp những tổn thất của mình, do đó, có vẻ như chắc chắn rằng địch sẽ tiếp tục các cuộc tấn công chính của mình để gây áp lực chống lại cánh phía nam mặt trận của Đức, tức là chống lại Cụm tập đoàn quân Nam.

Điểm lồi ra ở trận tuyến của Đức, kéo xuống Donetz và Mius từ một điểm bên dưới Kharkov, ôm lấy khu vực khai thác than và công nghiệp có giá trị ở phía nam thành phố, đang cầu xin được cắt ra. Nếu kẻ địch thành công trong việc đột phá xung quanh Kharkov hay thậm chí trên khắp Trung Donetz, địch vẫn có thể đạt được mục tiêu của mình trong mùa đông trước và phá hủy cánh phía nam của Đức trên bờ Biển Đen. (Vào thời điểm này Cụm tập đoàn quân A vẫn đang nằm ở đầu cầu Kuban). Với cùng một cuộc phản công, địch sẽ giành lại quyền sở hữu khu vực Donetz quý giá và các vựa lúa mì của Ukraine, ngoài việc mở đường đến các mỏ dầu Balkan và Rumani, với tất cả các hệ quả chính trị sẽ gây ra cho Thổ Nhĩ Kỳ. Không có khu vực nào khác trên Mặt trận phía Đông mang đến những cơ hội to lớn như vậy trong các lĩnh vực quân sự, kinh tế hoặc chính trị cho phía Liên Xô. Vì thế mũi chủ công quyết định sẽ được đưa ra chống lại Cụm tập đoàn quân Nam - một thực tế, theo quan điểm ưu việt về số lượng của người Nga, tự nhiên không loại trừ khả năng các cuộc tấn công quy mô nhỏ hơn ở các khu vực khác của mặt trận.

Cụm tập đoàn quân Nam đã có một số dịp đưa những cân nhắc này qua các đề xuất gửi O.K.H. và Hitler. Điều cuối cùng phải quyết định là liệu tình hình chung có cho phép chúng tôi chờ đợi người Nga bắt đầu tấn công và sau đó trả đòn phản công ngay khi cơ hội đầu tiên đến hay chúng ta nên tấn công sớm nhất có thể và - vẫn trong khuôn khổ của một chiến lược phòng thủ - tiện tay giáng đòn.

Cụm tập đoàn quân ủng hộ giải pháp đầu là một giải pháp mang lại triển vọng tốt hơn cho hoạt động, và đã đệ trình một kế hoạch dự kiến cho Hitler vào tháng Hai. Kế hoạch theo như chúng tôi dự tính người Nga sẽ tiến hành một cuộc tấn công gọng kìm vào khu vực Donetz từ phía bắc và phía nam - một chiến dịch sớm theo sau đó là một cuộc tấn công xung quanh Kharkov – một trận tuyến vòng cung phía trước dọc theo Donetz và Mius được lên kế hoạch để từ bỏ cho phù hợp lịch trình nhằm kéo kẻ địch về phía tây Hạ Dnieper. Đồng thời, tất cả lực lượng dự bị có thể được tung ra - đặc biệt là phần lớn thiết giáp - được tập hợp ở khu vực phía tây Kharkov, trước tiên là đập tan lực lượng xung kích của kẻ địch mà chúng tôi dự kiến sẽ chạm trán ở đó và sau đó bọc sườn những lực lượng tiến theo hướng Hạ Dnieper. Theo kế hoạch, kẻ địch sẽ phải chịu số phận tương tự trên bờ biển Azov giống như địch định bao vây chúng tôi trên Biển Đen.

Tuy nhiên, kế hoạch đã không có được sự phê chuẩn của Hitler. Hitler vẫn còn bận rộn với các khía cạnh kinh tế của lưu vực Donetz và thậm chí e ngại về những hậu quả thái độ của Thổ Nhĩ Kỳ và Rumani có thể xảy ra đối với một cuộc di tản tạm thời. Nhưng điều có lẽ đã ảnh hưởng tới định kiến Hitler nhiều nhất là niềm tin của Hitler rằng chúng tôi phải chiến đấu cho mọi bước tiến mà Hitler đã giành được từ Stalin vào mùa đông năm 1941 mà theo Hitler 'đã cứu Quân đội Đức khỏi một cuộc rút lui như của Napoleon'. Tuy nhiên, bên cạnh đó, Hitler chắc chắn đã chùn bước trước những rủi ro mà hoạt động đề xuất chắc chắn đòi hỏi. Trong thâm tâm, có lẽ, Hitler không tin tưởng mình có thể đương đầu với những rủi ro, mặc dù có một con mắt nhất định về chiến thuật, Hitler vẫn thiếu khả năng của một người chỉ huy tuyệt vời.

Do đó, tâm trí của chúng tôi bây giờ chuyển sang ý tưởng tiện tay giáng đòn. Một nỗ lực phải được thực hiện để tấn công kẻ địch trong phạm vi hạn chế trước khi địch có thể phục hồi sau những tổn thất trong chiến dịch mùa đông và bù đắp những lực lượng bị đánh bại.

Một mục tiêu phù hợp, cung lồi của Liên Xô nhô ra xa về phía chiến tuyến của chúng tôi xung quanh thành phố Kursk đã được xem xét. Người Nga vẫn giữ được địa đoạn tiếp nối giữa Cụm tập đoàn quân Trung tâm và Cụm tập đoàn quân Nam khi mùa bùn lầy diễn ra, và giờ đây nó đã hình thành một vị trí bắt đầu nhanh chóng và thuận lợi cho bất kỳ cuộc tấn công nào mà họ có thể dự tính chống lại sườn của hai Cụm tập đoàn quân Đức. Các lực lượng Liên Xô đáng chú ý bên trong cung lồi sẽ bị cắt đứt nếu cuộc tấn công của chúng tôi thành công với điều kiện là chúng tôi phát động sớm, chúng tôi có thể hy vọng bao vây được họ trong tình trạng không chuẩn bị. Đặc biệt, kẻ địch sẽ phải giao chiến trong khi các đơn vị thiết giáp đã bị thiệt hại nặng nề vào cuối chiến dịch mùa đông, do đó cho chúng tôi cơ hội trừng phạt hoàn toàn các lực lượng ở đây.

Và vì vậy, Chiến dịch 'Thành trì' ra đời - chiến dịch tấn công lớn cuối cùng được thực hiện bởi người Đức ở phía Đông. Đối với cuộc tấn công chống lại cung lồi Kursk này, Cụm tập đoàn quân Nam đã tung ra 2 Tập đoàn quân, Tập đoàn thiết giáp 4 và Cụm tác chiến độc lập Kempf, bao gồm 11 sư đoàn thiết hoặc bộ binh cơ giới và 5 Sư đoàn bộ binh. Để làm như vậy, tất nhiên, nó phải làm mỏng trận tuyến Donetz và Mius một cách đáng kể.

Đối với cuộc tấn công từ phía bắc, Cụm tập đoàn quân Trung tâm tung ra Tập đoàn quân 9, bao gồm 6 Sư đoàn thiết giáp hoặc bộ binh cơ giới và 5 Sư đoàn bộ binh. Mối nguy hiểm chính ở đây là việc Cụm tập đoàn quân Trung tâm phải tập trung ở khu vực mấu lồi phía đông xung quanh Orel, nơi kẻ địch có thể tấn công Cụm tập đoàn quân Trung tâm ở phía sau từ phía đông và phía bắc.

Chiến dịch 'Thành trì' được chỉ định ban đầu bắt đầu vào nửa đầu tháng 5, khi nền địa hình đã đủ khô và kẻ địch vẫn chưa hoàn thành việc tái trang bị - đặc biệt là thiết giáp của mình.

Tuy nhiên, vào đầu tháng 5, Hitler đã quyết định - chống lại lời khuyên của Tư lệnh của cả 2 Cụm tập đoàn quân - hoãn lại Chiến dịch 'Thành trì' cho đến tháng 6, đến lúc đó, Hitler hy vọng, các sư đoàn thiết giáp của chúng tôi sẽ mạnh hơn sau khi được trang bị xe tăng mới. Hitler kiên định với quyết định của mình ngay cả sau khi đã chỉ ra cho Hitler rằng những diễn biến bất lợi ở Tunisia có thể có nghĩa là nếu Chiến dịch 'Thành trì' bị trì hoãn nữa, sẽ có nguy cơ trùng với một cuộc đổ bộ vào Lục địa. Hitler cũng không nhận ra rằng càng chờ đợi lâu, người Nga sẽ càng có nhiều thiết giáp - đặc biệt là sản lượng xe tăng của họ chắc chắn vượt xa Đức. Do sự chậm trễ trong việc cung cấp xe tăng mới của chúng tôi, Cụm tập đoàn quân cuối cùng đã không thể tiến hành Chiến dịch 'Thành trì' cho đến đầu tháng 7, khi đó, không còn lợi thế thiết yếu của tiện tay giáng đòn. Toàn bộ ý tưởng là tấn công trước khi kẻ địch đã bổ sung lực lượng của mình và vượt qua sự đảo ngược của mùa đông. Đồng thời, chắc chắn rằng chúng tôi càng mất nhiều thời gian để bắt đầu chiến dịch, thì mối đe dọa đối với những tập đoàn quân của Cụm tập đoàn quân Nam trong mấu lồi Donetz-Mius đã phải bàn giao tất cả các lực lượng sẵn có của họ và, hầu hết tất cả, với mấu lồi Orel là đầu cầu bắt đầu nhanh chóng và thuận lợi của Tập đoàn quân 9 của Cụm tập đoàn quân Trung tâm.

Vào ngày 5 tháng Bảy, quân đội Đức cuối cùng đã có thể tấn công. Mặc dù bằng mọi biện pháp đánh lừa và ngụy trang đã được thực hiện, chúng tôi không còn có thể mong đợi khiến kẻ địch bất ngờ sau một thời gian dài trì hoãn.

Trên địa đoạn tấn công của Cụm tập đoàn quân Trung tâm, Tập đoàn quân 9 thành công trong việc xuyên phá các công sự của địch đến độ sâu khoảng 9 dặm trong hai ngày đầu tiên. Trong quá trình giao tranh dữ dội đó, Tập đoàn quân 9 đã đánh bại các cuộc phản kích bởi lực lượng dự bị của kẻ địch, Tập đoàn quân 9 đã xoay xở thâm nhập sâu một vài dặm nữa cho đến ngày 9 tháng Bảy, sau đó Tập đoàn quân 9 đã phải dừng lại trước tuyến phòng ngự liên tục có chiều sâu của địch ở phía sau chiến tuyến. Ý định nối lại cuộc tấn công trong một vài ngày đã bị kẻ địch vô hiệu hóa, kẻ địch đã tấn công vào mấu lồi Orel với các lực lượng từ phía bắc và đông bắc vào ngày 7 tháng Bảy. Để hỗ trợ cho Tập đoàn thiết giáp 2 giữ trận tuyến này, Cụm tập đoàn quân Trung tâm đưa các lực lượng cơ động mạnh từ Tập đoàn quân 9 vào trận Orel.

Cuộc tấn công trong địa đoạn thuộc Cụm tập đoàn quân Nam phát triển thuận lợi hơn. Ở đây cũng vậy, cuộc tấn công xuyên qua hàng phòng thủ liên tục có chiều sâu tỏ ra khó khăn và khiến tiến độ chậm lại. Tuy nhiên, đến tháng Bảy, Cụm tập đoàn quân Nam đã có thể vượt qua vị trí cuối cùng vào khu vực của Prokhorovka và Oboyan. Trong thời gian này, các cuộc phản công vội vàng của các lực lượng dự bị cơ động của kẻ địch đã bị đánh bại, trong quá trình này 10 quân đoàn xe tăng hoặc quân đoàn cơ giới bị đập tan hoặc thiệt hại nặng nề. Đến ngày 13 tháng Bảy, kẻ địch đối mặt với Cụm tập đoàn quân Nam đã mất 24.000 tù binh, 1.800 xe tăng, 267 pháo các loại và 1.080 pháo chống tăng.

Vào ngày 13 tháng Bảy, khi trận đánh đang ở đỉnh điểm và vấn đề rõ ràng đã xuất hiện, Tư lệnh của cả 2 Cụm tập đoàn quân tham chiến đã được Hitler triệu tập. Hitler mở bằng thông báo rằng Đồng minh phương Tây đã đổ bộ vào Sicily ngày hôm đó và tình hình ở đó đã có một bước ngoặt cực kỳ nghiêm trọng. Người Ý thậm chí không cố gắng chiến đấu, và hòn đảo Sicily có khả năng bị mất. Vì bước tiếp theo có thể là một cuộc đổ bộ vào Balkan hoặc Hạ Ý, nên cần phải thành lập những Tập đoàn quân mới ở Ý và phía tây Balkan. Các lực lượng này phải được rút ra từ Mặt trận phía đông, vì vậy Chiến dịch 'Thành trì' sẽ phải ngừng hoạt động.

Do đó, đây chính là điều tôi đã cảnh báo Hitler hồi tháng Năm.

Tư lệnh của Cụm tập đoàn quân Trung tâm, Thống chế v. Kluge, báo cáo rằng Tập đoàn quân 9 không thể tiến xa hơn và v. Kluge phải rút bỏ tất cả các lực lượng cơ động của mình để đánh giá sự xâm nhập sâu của kẻ địch vào Orel. Không thể có câu hỏi về việc tiếp tục Chiến dịch 'Thành trì' hay tiếp tục tấn công vào một ngày sau đó. Phát biểu cho Cụm tập đoàn quân của riêng tôi, tôi chỉ ra rằng trận chiến hiện đang ở đỉnh điểm, và việc phá vỡ nó vào lúc này sẽ tương đương với việc ném đi một chiến thắng. Không vì bất cứ lí do nào, liệu chúng tôi có nên buông tay kẻ địch cho đến khi lực lượng dự bị cơ động mà địch tung ra hoàn toàn bị đánh bại.

Tuy nhiên, phán quyết của Hitler Chiến dịch 'Thành trì' sẽ bị hủy bỏ vì lý do tình hình ở Địa Trung Hải và tình trạng của Cụm tập đoàn quân Trung tâm. Sự nhượng bộ duy nhất mà Hitler đưa ra là Cụm tập đoàn quân Nam nên tiếp tục cuộc tấn công cho đến khi đạt được mục đích là hủy diệt dự trữ thiết giáp của kẻ địch. Vì thực tế thậm chí điều này không thể thực hiện được, chỉ vài ngày sau, Cụm tập đoàn quân được lệnh giao một số sư đoàn thiết giáp cho Cụm tập đoàn quân Trung tâm. Các nhóm xung kích của cả Tập đoàn thiết giáp 4 và Cụm tác chiến độc lập Kempf phải rút về vạch xuất phát ban đầu.

Và thế là cuộc tấn công cuối cùng của Đức ở phía đông đã kết thúc trong một thất bại, mặc dù kẻ địch đối đầu với hai Tập đoàn quân xung kích của Cụm tập đoàn quân Nam đã phải chịu tổn thất gấp bốn lần về tù binh, chết và bị thương…..

--- Gộp bài viết: 27/01/2021, Bài cũ từ: 27/01/2021 ---

ẢNH : TOÀN CẢNH CHIẾN DỊCH THÀNH TRÌ…

CHƯƠNG 15 - CÁC TRẬN ĐÁNH PHÒNG THỦ 1943-1944




Khi Chiến dịch 'Thành trì' bị hủy bỏ, quyền chủ động của chiến trường phía Đông cuối cùng đã rơi vào tay người Nga. Giờ đây, chúng tôi đã thất bại trong việc bao vây lực lượng lớn của kẻ địch trong Kursk và thậm chí phải cắt bớt lực lượng dự bị cơ động của mình trước khi có thể đạt được bất cứ điều gì quyết định, sự vượt trội về số lượng của địch bị ràng buộc. Thật vậy, cuộc tấn công của địch vào mấu lồi Orel chỉ là khúc dạo đầu cho một cuộc tấn công lớn.

Do đó, Cụm tập đoàn quân Nam thấy mình đang tiến hành một cuộc đấu tranh phòng thủ không thể khác hơn là một hệ thống ứng biến và ngăn chặn. Quá yếu, trên trận tuyến rộng lớn đó, phòng thủ hoàn toàn thụ động chống lại kẻ địch mạnh hơn mình nhiều lần, Cụm tập đoàn quân phải tập trung nỗ lực - thậm chí có nguy cơ tác động trở lại trong các khu vực tạm thời ít bị đe dọa hơn - về lực lượng tập hợp đúng thời điểm tại bất cứ nơi nào có một bước đột phá của Liên Xô để đánh chặn hoặc có cơ hội giáng một đòn mạnh vào kẻ địch. Điều cần phải tránh bằng mọi giá là bất kỳ đội hình nào của Cụm tập đoàn quân sẽ bị cắt đứt thông qua các bước đột phá chiều sâu của kẻ địch và chịu chung số phận với Tập đoàn quân 6 tại Stalingrad. Để "duy trì bản thân trên chiến trường", và làm như vậy để làm giảm khả năng tấn công của kẻ địch đến mức tối đa, trở thành điểm cốt yếu của cuộc đấu tranh này.


Trận đánh đầu ở Donetz


Đúng như dự đoán, kẻ địch giáng đòn đầu tiên nhắm vào trận tuyến bao quát khu vực Donetz.

Vào ngày 17 tháng Bảy, một cuộc tấn công dữ dội được phát động nhằm vào Tập đoàn quân 6 trên Mius và Tập đoàn thiết giáp 1 ở Trung Donetz. Tuy nhiên, mặc dù thâm nhập đáng kể, kẻ địch không thể tạo ra một bước đột phá.

Tập đoàn quân 6, bằng cách chuyển các đội hình hình cơ giới dự bị còn lại trong khu vực Donetz, đã có thể ngăn chặn cuộc tấn công sau khi địch giành được một đầu cầu rộng 12 dặm và sâu 10 dặm trên bờ phía tây của bắc Mius của Kuibyshev.

Đối với Tập đoàn thiết giáp 1, kẻ địch vượt qua Donetz thành công về phía đông nam Isyum trên một đột phá khẩu khoảng 20 dặm, nhưng bằng cách đưa cả hai sư đoàn của Quân đoàn Panzer 24 di chuyển từ Kharkov, Tập đoàn thiết giáp 1 có thể ngăn địch khỏi đạt được bất kỳ vị trí nào xa hơn về phía nam của dòng sông.

Mặc dù chúng tôi đã có thể ngăn chặn các cuộc tấn công của Liên Xô vào cuối tháng 7, tuy nhiên, tình hình ở khu vực Donetz vẫn khó có thể kiểm soát được trên một thực tế dài hạn.

Và vì vậy, phải tự mình ngừng hoạt động Chiến dịch 'Thành trì' vào ngày 17 tháng Bảy theo lệnh của Hitler, Cụm tập đoàn quân Nam đã quyết định rút một lượng lớn thiết giáp từ cánh đó trong thời gian này để giải quyết mọi thứ trong Khu vực Donetz. Chúng tôi hy vọng đã gây cho kẻ địch rất nhiều thiệt hại trong suốt Chiến dịch 'Thành trì' mà bây giờ chúng tôi tin sẽ có một khoảng không để thở ở khu vực này của chiến tuyến.

Không còn nghi ngờ gì nữa, quyết định này là một thảm họa liên quan đến các sự kiện tiếp theo ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân, vì kẻ địch đã tấn công ở đó sớm hơn chúng tôi dự kiến. Mặc dù hành động này đã được chứng minh là sai lầm, nhưng thực tế điều đó do sự khăng khăng của Hitler khi bám giữ khu vực Donetz. Hơn nữa, trong thực tế, sự suy yếu tạm thời của cánh phía bắc chỉ giới hạn ở việc rút Sở chỉ huy H.Q. Quân đoàn Panzer 3 và Sư đoàn Panzer 3, kể từ khi Hitler một lần nữa đưa Quân đoàn Panzer SS, hiện được dành riêng cho khu vực của quân Ý, theo ý của Cụm tập đoàn quân cho cuộc phản công này ở khu vực Donetz.

Trước thực tế là hai Sở chỉ huy của quân đoàn và 4 sư đoàn thiết giáp dành cho khu vực Donetz chỉ có thể đến lần lượt từng nhóm, Cụm tập đoàn quân đề xuất rằng 2 sư đoàn mũi nhọn của Quân đoàn SS trước tiên nên tung ra một đợt tấn công nhỏ, sắc bén để loại bỏ khó khăn khỏi vị trí của Tập đoàn thiết giáp 1 ở phía nam Donetz. Do đó, toàn bộ thiết giáp của chúng tôi sẽ được sử dụng để quét sạch đầu cầu lớn của kẻ địch trong khu vực của Tập đoàn quân 6 và khôi phục trận tuyến Mius. Tuy nhiên, Hitler đã kịp thời cấm bất kỳ hành động nào trong khu vực của Tập đoàn thiết giáp 1, mặc dù không có lý do ít nhất tại sao nhu cầu kéo dài sự ở lại của Quân đoàn SS. Vì đã có một trường hợp can thiệp vào việc xử lý các hoạt động của Cụm tập đoàn quân trong Chiến dịch 'Thành trì' (tức là khi Hitler đã ngăn việc tung Quân đoàn Panzer 24 với Cụm tác chiến độc lập Kempf), tôi cảm thấy buộc phải phản đối O.K.H. Đây là những gì tôi đã viết cho Tướng Zeitzler:

'Nếu nỗi lo sợ của tôi về những biến động sắp tới bị coi nhẹ, và nếu còn coi tôi là một tư lệnh, mà nếu chỉ nhằm mục đích xóa bỏ những khó khăn mà tôi không chịu trách nhiệm, tiếp tục thất vọng, tôi sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc cho rằng Quốc trưởng không đặt niềm tin cần thiết vào Sở chỉ huy này. Tôi sẽ không còn có thể tin vào chính bản thân mình. Mọi người đều phạm sai lầm - ngay cả những người vĩ đại như Frederick và Napoleon. Đồng thời tôi chỉ ra rằng Tập đoàn quân 11 đã chiến thắng chiến dịch Crimea trong điều kiện rất khó khăn và khi phải đối mặt với một tình huống gần như vô vọng vào cuối năm ngoái, Cụm tập đoàn quân Nam vẫn sẽ làm chủ được nó.

'Nếu Quốc trưởng nghĩ rằng mình có thể tìm thấy bất kỳ Tư lệnh Cụm tập đoàn quân hoặc Ban tham mưu nào có tinh thần tốt hơn chúng tôi trong suốt mùa đông vừa qua, với nhiều sáng kiến hơn chúng tôi đã thể hiện ở Crimea, Donetz hoặc Kharkov, với tinh thần chủ động lớn hơn chúng tôi trong suốt chiến dịch Crimean hoặc mùa đông, hoặc với khả năng thấy trước điều không thể tránh khỏi rõ ràng hơn những gì chúng tôi đã làm, tôi hoàn toàn sẵn sàng để bàn giao cho họ!

'Tuy nhiên, miễn là tôi vẫn còn ở vị trí này, tôi phải có cơ hội sử dụng cái đầu của chính mình.'

Ngày 30 tháng Bảy, bắt đầu cuộc phản công được phát động tại khu vực của Tập đoàn quân 6 bởi lực lượng thiết giáp được mang từ cánh bắc của Cụm tập đoàn quân. Cuộc phản công dẫn đến sự phục hồi hoàn toàn tình hình trên trận tuyến Mius. Tỷ lệ lực lượng tham gia vào trận chiến này không chỉ cho thấy tình hình có được vào thời điểm đó mà còn về chất lượng vượt trội của quân đội Đức. Trong đầu cầu của mình, kẻ địch không dưới 16 sư đoàn bộ binh, 2 quân đoàn cơ giới, 1 lữ đoàn thiết giáp và 2 lữ đoàn chống tăng. Cuộc phản công của Đức được thực hiện bởi 4 sư đoàn thiết giáp, 1 sư đoàn bộ binh cơ giới và 2 sư đoàn bộ binh.

Trong quá trình phản công và các cuộc tấn công của Liên Xô trước đó, kẻ địch đã mất khoảng 18.000 tù binh, 700 xe tăng, 200 pháo các loại và 400 pháo chống tăng.....

TRẬN ĐÁNH PHÍA TÂY BELGOROD VÀ CHIẾN ĐẤU VÌ KHARKOV



Dù đã thành công trong việc khôi phục tình hình khu vực của Tập đoàn quân 6, chúng tôi vẫn còn với những vết thương day dứt đang diễn ra trên trận tuyến Donetz của Tập đoàn thiết giáp 1. Những vết thương không còn có thể được chữa lành vì cơn bão hiện đang tràn qua cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân.

Từ lúc Cụm tác chiến độc lập Kempf và Tập đoàn thiết giáp 4 được rút về tuyến xuất phát trước khi Chiến dịch 'Thành trì', kẻ địch đã tăng cường áp lực đều đặn. Vào khoảng đầu tháng theo dõi sóng radio và trinh sát đường không của chúng tôi cho thấy địch đang tập trung một lực lượng thiết giáp lớn ở mấu lồi Kursk, rõ ràng là bằng cách đưa lực lượng mới từ trung tâm của Mặt trận phía Đông. Các hoạt động chuẩn bị tấn công khác cũng được chú ý ở khúc quanh Donetz phía đông nam Kharkov.

Vào ngày 2 tháng Tám, chúng tôi đã thông báo cho O.K.H. rằng chúng tôi dự đoán một cuộc tấn công ngay lập tức vào phía bắc Belgorod của Cụm tập đoàn quân. Điều này, chúng tôi nghĩ, có lẽ sẽ được phụ thêm bằng một cuộc tấn công ở phía đông nam Kharkov với mục đích tấn công thế gọng kìm vào vị trí của chúng tôi và mở đường cho kẻ địch đến Dnieper. Chúng tôi yêu cầu trả lại 2 sư đoàn thiết giáp được chuyển cho Cụm tập đoàn quân Trung tâm và cho phép giữ lại Quân đoàn Panzer SS để sử dụng cho cánh phía bắc của chúng tôi. Ngoài ra, chúng tôi đã yêu cầu Quân đoàn Panzer 3 và Sư đoàn Panzer 3 được đưa trở lại từ khu vực Donetz đến Kharkov.

Vào ngày 3 tháng Tám, cuộc tấn công đầu tiên của kẻ địch đã phá vỡ trận tuyến giữa Tập đoàn thiết giáp 4 và Cụm tác chiến Kempf ở phía tây Belgorod. Kẻ địch đã thành công tạo ra một bước đột phá trên ranh giới tiếp nối 2 tập đoàn quân, và trong vài ngày tới, địch đã mở rộng đáng kể về chiều rộng và chiều sâu. Tập đoàn thiết giáp 4 bị đẩy lùi về phía tây và Cụm tác chiến độc lập Kempf về phía nam về phía Kharkov. Thậm chí ngày 8 tháng Tám đã có một khoảng trống rộng 35 dặm giữa hai tập đoàn quân trong khu vực phía tây bắc của thị trấn. Kẻ địch dường như lao tới Poltava và hướng tới Dnieper.

Cụm tập đoàn quân đã ra lệnh cho Quân đoàn Panzer 3 [Bao gồm hai sư đoàn thiết giáp SS mà Hitler cuối cùng đã cho phép chúng tôi giữ lại, cộng với Sư đoàn Panzer 3. Tác giả.] đến Kharkov để Cụm tác chiến độc lập Kempf đưa nó vào sườn phía đông của mũi nhọn đột kích của kẻ địch. Đồng thời, Tập đoàn thiết giáp 4 phải tấn công vào sườn phía tây của mũi nhọn với hai sư đoàn thiết giáp được trả về từ Cụm tập đoàn quân Trung tâm và một sư đoàn bộ binh cơ giới khác.

Tuy nhiên, rõ ràng là không có hành động nào của các lực lượng này, cũng như thực sự của toàn bộ Cụm tập đoàn quân, có thể cung cấp bất kỳ câu trả lời dài hạn nào cho vấn đề. Thương vong của sư đoàn chúng tôi đã ở mức cao đáng báo động, và hai sư đoàn đã kiệt sức hoàn toàn do hậu quả của sự căng thẳng liên tục. Hơn nữa, trong cuộc tiến công nhanh chóng của kẻ địch, một số lượng lớn xe tăng của chúng tôi đã bị mất trong khi ở xưởng.

Trái ngược với tất cả những điều này, kẻ địch rõ ràng đã bù đắp những tổn thất trong suốt Chiến dịch 'Thành trì' nhanh hơn chúng tôi dự kiến. Trên tất cả, địch đã kéo các lực lượng mới đầy đủ từ các trận tuyến khác.

Như có thể dự đoán, nổi lên vượt ra ngoài mọi bóng tối nghi ngờ, kẻ địch hiện kiên quyết cưỡng ép đối cánh phía nam của Đức. Địch không chỉ liên tục đưa lực lượng mới lên đột phá trận tuyến, mà một cuộc tấn công cũng sắp xảy ra ở trận tuyến phía đông và đông nam của Kharkov. Đồng thời có những dấu hiệu cho thấy một cuộc tấn công mới đã được lên kế hoạch trên trận tuyến Donetz-Mius.

Khi Tổng tham mưu trưởng đến gặp chúng tôi vào ngày 8 tháng Tám, tôi đã nói với anh ta khá rõ ràng rằng từ giờ trở đi chúng tôi không còn có thể hạn chế những vấn đề biệt lập như việc một sư đoàn như vậy có thể để dành cho Cụm tập đoàn quân Nam hay đầu cầu Kuban có nên sơ tán hay không. Điều quan trọng là chúng ta nên làm mọi thứ trong khả năng của mình để vô hiệu hóa những nỗ lực của kẻ địch để tiêu diệt cánh phía nam của Đức. Có hai cách có thể làm điều này. Một là sơ tán khỏi khu vực Donetz ngay lập tức để giải phóng lực lượng cho cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân và ít nhất là giữ Dnieper ở phía nam. Cách khác là O.K.H. nên nhanh chóng chuyển ít nhất 10 sư đoàn từ các trận tuyến khác sang Tập đoàn thiết giáp 4 và Tập đoàn quân 2 của Cụm tập đoàn quân Trung tâm tiếp giáp nó ở phía bắc, và đặt thêm mười sư đoàn về phía Dnieper. Nhưng lần này cũng vậy, bất chấp những yêu cầu lặp đi lặp lại của Cụm tập đoàn quân, không có hành động hiệu quả nào được thực hiện.

Trong khi tình hình các vị trí đang đều đặn tồi tệ hơn. Lúc này, kẻ địch đẩy Tập đoàn thiết giáp 4 xa hơn về phía tây, rõ ràng là địch đồng thời có ý định bọc sườn Cụm tác chiến Kempf qua kẽ hở mà địch đã xé nát và bao vây Cụm tác chiến tại Kharkov. Vào ngày 12 tháng Tám, địch cũng tấn công trận tuyến phía đông và đông nam của thị trấn. Các sư đoàn ở đó do bị kéo căng quá mức đã từ bỏ vị trí, và nguy cơ Cụm tác chiến sẽ bị bao vây xung quanh thành phố sắp xảy ra.

Như thường lệ - nhưng lần này vì lý do chính trị trước hết và quan trọng nhất - Hitler yêu cầu thành phố phải được giữ bằng mọi giá, chỉ ra rằng sự sụp đổ của nó có thể có tác động bất lợi đối với thái độ của Thổ Nhĩ Kỳ và Bulgaria. Mặc dù có thể đúng như vậy tuy nhiên Cụm tập đoàn quân không có ý định hy sinh một tập đoàn quân vì Kharkov.

Vào ngày 22 tháng Tám, Kharkov đã bị từ bỏ để giành được lực lượng cho hai cánh bị đe dọa của Cụm tác chiến độc lập Kempf và ngăn chặn bị bao vây. Trong khi đó, Cụm tác chiến đã được chuyển thành Tập đoàn quân 8 và được tiếp quản bởi Tham mưu trưởng lúc đó của tôi, Tướng Wöhler. Mặc dù tôi có mối quan hệ tốt với Tướng Kempf, tôi không phản đối sự thay đổi - đề xuất đến từ Hitler - vì sự thận trọng và điềm tĩnh của Wöhler, vững vàng trước các thử thách nghiêm trọng như vậy ở Crimea, sẽ có giá trị đặc biệt trong tình hình hiện nay.

Nếu không, ngày 22 tháng Tám là một ngày khủng hoảng. Trong khu vực Donetz, kẻ địch đã tấn công một lần nữa. Mặc dù có thể ngăn chặn một mối đe dọa đột phá, lực lượng của Tập đoàn quân 6 không đủ khả năng để khôi phục tình hình. Tập đoàn thiết giáp 1 đã ngăn chặn một cuộc tấn công lớn khác khiến cuộc tấn công rơi vào bế tắc nhưng cũng đang đạt đến giới hạn lực lượng. Trong khi Tập đoàn quân 8 đã có thể thoát khỏi Kharkov vô sự, Tập đoàn thiết giáp 4 phải chiến đấu dữ dội, mặc dù nó đã giành được một số trận đánh phòng thủ thành công ở cánh phía nam.

Tuy nhiên, đến ngày 23 tháng Tám, có thể, bằng cách đưa thiết giáp trở về từ khu vực Donetz và Cụm tập đoàn quân Trung tâm, để ngăn chặn sự đột phá của kẻ địch đối với Poltava trong thời điểm hiện tại. Một trận tuyến, tuy mỏng và chưa hoàn chỉnh, đã được tái lập trong các khu vực của Tập đoàn thiết giáp 4 và Tập đoàn quân 8 từ một điểm nguy cơ ở phía nam Kharkov đến phía tây nam của Akhtyrka. Trong khi Tập đoàn thiết giáp 4 đã có thể duy trì kết nối với cánh phải của Cụm tập đoàn quân Trung tâm, vẫn còn một kẽ hở rộng ở mặt trận phía tây nam của Akhtyrka. Kẽ hở đã bị đóng vào cuối tháng trong quá trình tấn công để nắn thẳng trận tuyến…..

Bức tranh tình báo ngày 23 tháng Tám cho thấy tỷ lệ lực lượng mà hai Tập đoàn quân phải chống đỡ. Chống lại một mình Tập đoàn thiết giáp 4, kẻ địch đã dành 'Phương diện quân Voronezh', với ba tập đoàn quân (hai bộ binh và một xe tăng) tấn công và một tập đoàn quân thứ tư dường như theo sau. Đối diện với Tập đoàn quân 8 là 'Phương diện quân Thảo nguyên ', bao gồm không dưới sáu tập đoàn quân, trong đó một tập đoàn quân thiết giáp.

Một sự hình dung rõ ràng hơn về toàn bộ vị trí của toàn bộ Cụm tập đoàn quân có thể được tập hợp từ sự thống kê so sánh lực lượng tương đối (bao gồm cả bề rộng của trận tuyến liên quan) mà chúng tôi gửi cho O.K.H. vào ngày 20 đến 21 tháng 8:

NGƯỜI ĐỨC - CỤM TẬP ĐOÀN QUÂN NAM

Tập đoàn quân 6

Tập đoàn quân Thiết giáp 1

Tập đoàn quân 8

Tập đoàn quân Thiết giáp 4
................................ ...............................

Chiến tuyến cần bảo vệ : 610 dặm
...................................................................
Giấy tờ : 38 Sư đoàn Bộ binh

14 Sư đoàn Thiết giáp


Trên thực tế : Tương đương 18 sư đoàn Bộ binh

Tương đương 6 sư đoàn



NGƯỜI NGA - MẶT TRẬN PHÍA NAM

(bao gồm đã rút cho đến thời điểm)

129 Sư đoàn Bộ binh

45 Quân đoàn Xe tăng - Cơ giới - Thiết giáp

20 Lữ đoàn Thiết giáp độc lập

30 Trung đoàn Thiết giáp độc lập

1 Quân đoàn kỵ binh

Tottal : 1470 Xe- tăng




Khi ước tính sức mạnh chiến đấu của lực lượng kẻ địch, chúng tôi giả định rằng trong trường hợp của hầu hết các sư đoàn bộ binh và thiết giáp, biên chế nằm ở đâu đó trong khoảng từ 30 đến 50% biên chế chuẩn. Trong trường hợp một số lượng nhỏ các sư đoàn vẫn còn mới và cả quân đoàn xe tăng hoặc quân đoàn cơ giới riêng, có thể dự đoán vẫn nằm trong khoảng từ 70 đến 80% biên chế chuẩn. Không còn nghi ngờ gì nữa, sau đó, kẻ địch cũng đã phải chịu tổn thất rất nặng nề, vì sự sụt giảm sức mạnh chiến đấu của địch ít nhiều giống như của chúng tôi.

Chúng tôi không thể làm gì để bù lại số lượng lớn hơn các đội hình của Liên Xô, đặc biệt là kẻ địch sẽ đưa lực lượng mới từ trận tuyến Orel trong vài ngày tới.

Các so sánh trên cũng cho thấy mức độ mà kẻ địch đã tập trung lực lượng của mình - trước hết và trên hết là thiết giáp - để chống lại cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân. Cách địch tập trung lực lượng trước Tập đoàn quân 8 và cánh phải của Tập đoàn thiết giáp 4 cho thấy rõ ý định về việc đột phá theo hướng Dnieper. Sau đó, bằng cách đưa ra nhiều quân tiếp viện hơn nữa, địch sẽ mở rộng điều này thành một nỗ lực nhằm đánh bật Tập đoàn thiết giáp 4 ở phía bắc và đẩy lùi khỏi Kiev.

Điều cũng xuất hiện từ sự suy giảm sức mạnh của chúng tôi là trái ngược với sự bù đắp của kẻ địch kể từ khi bắt đầu Chiến dịch 'Thành trì' (55 sư đoàn bộ binh, 2 quân đoàn xe tăng hoặc cơ giới và nhiều lữ đoàn thiết giáp, v.v.) Các đội hình được bù đắp của Cụm tập đoàn quân Nam là khá không đáng kể - 9 bộ binh và một sư đoàn thiết giáp cho đến cuối tháng Tám. Trong số này, 4 Sư đoàn bộ binh chuyển đến Quân đoàn 7, đã đến với Tập đoàn thiết giáp 4 từ cánh phải của Cụm tập đoàn quân Trung tâm. Kể từ khi trận tuyến của Tập đoàn quân đã được kéo dài thêm 75 dặm, 4 sư đoàn được nhắc đến không được coi là tăng cường thực sự.

Nếu chúng tôi đã nhận được 5 sư đoàn bộ binh và 1 sư đoàn thiết giáp trước Chiến dịch 'Thành trì', ít nhất chúng tôi có thể tăng tốc độ thành công của đợt tấn công đầu tiên của Cụm tập đoàn quân và ảnh hưởng rất lớn đến tiến trình của trận chiến theo hướng có lợi cho chúng tôi. Chắc chắn 4 sư đoàn này có thể đã được tung ra dễ dàng hơn trước Chiến dịch 'Thành trì' hơn, vì kể từ đó, tình hình trở nên căng thẳng hơn trong tất cả.

Căng thẳng tăng cao




Trong khi việc tái lập một trận tuyến khác liên tục từ Kharkov đến Sumy vào ngày 27 tháng 8 đã mang lại một sự nghỉ ngơi - tuy nhiên, ngắn gọn - trong tình hình căng thẳng ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân, vị trí khu vực Donetz trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết.

Do đó, Cụm tập đoàn quân đã đệ trình một yêu cầu rõ ràng rằng cánh phía nam của nó buộc phải được tăng viện thêm lực lượng – nếu muốn giữ nguyên tình trạng hiện tại - hoặc nếu không sẽ được tự do cơ động để ngăn chặn kẻ địch trên một tuyến ngắn hơn.

Kết quả là Hitler cuối cùng đã quyết định đến nam Nga để dự một cuộc hội đàm ngắn. Cuộc hội đàm diễn ra ở Vinnitsa, nơi có Sở chỉ huy của chính Hitler trước đây.

Trong các cuộc hội đàm, các Tư lệnh tập đoàn quân dưới quyền và tôi, cũng như các chỉ huy quân đoàn sư đoàn, đã cho Hitler một bức tranh rất rõ ràng về tình hình, với sự tham khảo đặc biệt về tình trạng của binh lính, những người đã phải chịu đựng quá lâu. Tôi đã thu hút sự chú ý đặc biệt đến thực tế là trong tổng số 133.000 thương vong, chỉ có 33.000 thay thế. Mặc dù sức chiến đấu của kẻ địch có thể bị suy yếu đáng kể, tôi nói, số lượng lớn đội hình địch sở hữu vẫn sẽ cho phép địch tiếp tục đưa các sư đoàn có khả năng tấn công vào trận. Ngoài ra, địch sẽ tiếp tục đưa lực lượng từ các khu vực khác của Mặt trận phía Đông.

Tóm tắt tình hình hiện tại, tôi khẳng định rằng trong khi khu vực Donetz không thể giữ được chỉ với các lực lượng hiện có, thì mối nguy hiểm lớn hơn nhiều cho cánh phía nam của Đức nằm ở toàn bộ cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân của chúng tôi. Tập đoàn thiết giáp 4 và Tập đoàn quân 8 sẽ không thể giữ trong thời gian dài để ngăn chặn kẻ địch đột phá vào Dnieper.

Tôi đã trình bày Hitler với một trong hai khả năng:

Hoặc là nhanh chóng tăng viện cho Cụm tập đoàn quân các lực lượng mới - trong thực tế không dưới 12 sư đoàn - và trao đổi các sư đoàn kiệt sức của chúng tôi với những sư đoàn từ các trận tuyến yên tĩnh khác;

Hoặc từ bỏ khu vực Donetz để giải phóng lực lượng cho Cụm tập đoàn quân.

Hitler, người vẫn hoàn toàn khách quan trong suốt cuộc thảo luận này, mặc dù Hitler vẫn cố gắng lan man vào tất cả các loại chi tiết kỹ thuật, đã đồng ý rằng Cụm tập đoàn quân phải được hỗ trợ mạnh mẽ, và hứa sẽ cung cấp bất kỳ đội hình nào có thể được chia sẻ từ các khu vực của Cụm tập đoàn quân Bắc và Trung tâm. Khả năng trao đổi các sư đoàn đã kiệt sức với những sư đoàn từ các khu vực yên tĩnh hơn, Hitler nói, sẽ được lọc ra trong 1 hoặc 2 ngày.

Ngay ngày hôm sau cho thấy rằng không có gì nhận được từ những lời hứa này.

Người Nga đã tấn công cánh trái của Cụm tập đoàn quân Trung tâm (Tập đoàn quân 2), và đạt được một bước đột phá cục bộ khiến Tập đoàn quân 2 phải quay trở lại phía tây. Một khủng hoảng cục bộ khác trong cùng Cụm tập đoàn quân được gây ra bởi một thành công của Liên Xô trong khu vực của Tập đoàn quân 4.

Sau chuyến thị sát của Thống chế v. Kluge đến Tổng hành dinh vào ngày 28 tháng Tám, không hề có bất kì lực lượng nào được chuyển giao từ khu vực của v. Kluge được nhắc đến. Cụm tập đoàn quân Bắc cũng vậy, hiện tuyên bố rằng họ không thể chia sẻ dù một sư đoàn. Đối với các chiến trường khác, Hitler trước tiên muốn chờ đợi sự biến động và xem liệu người Anh bây giờ sẽ đổ bộ vào Apulia hay Balkans hay trói buộc lực lượng của họ ở Sardinia - một tình huống không thể xảy ra vì nó không quan trọng.

Thật không may, người Nga đã dành lấy sự chú ý dù là nhỏ nhất đối với mong muốn của Hitler để hoãn quyết định của mình. Họ tiếp tục tấn công và tình hình ngày càng trở nên nguy kịch.

Tập đoàn quân 6 đã bị chọc thủng, và các quân đoàn của Tập đoàn quân 6 chiến đấu trên bờ biển có nguy cơ bị địch bao vây. Kể từ khi các sư đoàn mà O.K.H. đưa vào khu vực Donetz ngược lại với mong muốn của Cụm tập đoàn quân khi chúng tôi muốn các sư đoàn này cho cánh phía bắc, lực lượng này không đủ để khôi phục lại tình hình, do đó mệnh lệnh được chuyển đến cho Tập đoàn quân 6 vào ngày 31 tháng Tám là để họ lui quân lại vị trí đã được chuẩn bị ở phía sau như đội hình rùa. Điều này có nghĩa là bước đầu tiên trong việc sơ tán khu vực Donetz đã được thực hiện. Tối hôm đó, Hitler cuối cùng đã cho Cụm tập đoàn quân tự do dần dần rút Tập đoàn quân 6 và cánh hữu của Tập đoàn thiết giáp 1 - 'bắt buộc,' Hitler nói, 'rằng tình hình hoàn toàn đòi hỏi nó và không có cách nào khác có thể thay thế.' Đồng thời các hướng dẫn đã được đưa ra để phá hủy tất cả các cơ sở quân sự có tầm quan trọng trong khu vực Donetz.

Nếu được trao quyền tự do cơ động này vài tuần trước, Cụm tập đoàn quân sẽ ở vào vị thế có thể đánh những trận ở cánh phía nam có ý nghĩa kinh tế hơn. Cụm tập đoàn quân có thể đã tự do dành các đội hình cho cánh phía bắc quan trọng và vẫn ngăn chặn bước tiến của kẻ địch trên một mặt trận rút ngắn, thậm chí có thể tiến về phía trước của Dnieper. Tuy nhiên, bây giờ, tự do di chuyển chỉ phục vụ để bảo vệ cánh phía nam khỏi thất bại. Mặc dù vậy, vẫn tự hỏi một trận tuyến thích hợp hơn liệu có thể được thiết lập về phía trước của dòng sông.

Trong khi Tập đoàn thiết giáp 1, ngoại trừ phần cánh phải của Tập đoàn quân rút lại cùng với việc rút quân của Tập đoàn quân 6 sang vị trí mới, đã có thể giữ vững Trung Donetz, tình huống ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân lại một lần nữa xấu đi

Tập đoàn quân 8, hiện đang bị tấn công từ phía bắc và phía đông ở khu vực nam Kharkov, đã có thể ngăn chặn một cuộc đột kích của kẻ địch chỉ bằng cách rút lui - may mắn là không phải rút quá sâu - và rút ngắn trận tuyến của Tập đoàn quân 8.

Tập đoàn thiết giáp 4 buộc phải rút quân bên phía bắc người hàng xóm của nó, Tập đoàn quân 2 của Cụm tập đoàn quân Trung tâm, để dồn về sau cánh trái của nó. Điều này có tác dụng duỗi thẳng trận tuyến của nó, vốn đã được giữ quá mỏng, xa hơn bao giờ hết. Thực tế sự thiếu thống nhất trong chỉ đạo của các quân đoàn ở phía cực nam của Tập đoàn quân 2 - Quân đoàn 13 - khiến nó phải lùi vào khu vực của Tập đoàn thiết giáp gây ra gánh nặng sau này không chỉ với bốn sư đoàn khá méo mó, mà còn với 56 dặm chiến tuyến, lần này phải đối mặt với phía bắc. Có thể thấy trước rằng một khi kẻ địch - khả năng công kích tạm thời bị chậm lại – sẽ tiếp tục cuộc tấn công, Tập đoàn quân khó có thể cầm chân địch. Mối nguy hiểm này vẫn còn lớn hơn bởi mối đe dọa mới đối với sườn phía bắc của Tập đoàn quân.

Mức độ gia tăng áp lực của tình hình, thậm chí còn không có bất kỳ quyết định nào của Hitler về quân tiếp viện, khiến tôi phải bay đến Tổng hành dinh ở Đông Phổ vào ngày 3 tháng 9. Tôi yêu cầu Thống chế v. Kluge đi cùng tôi, vì tôi muốn hành động kết hợp cùng với v. Kluge trong việc đưa lực lượng của chúng tôi phân phối theo cách có thể tính đến những gì kẻ địch rõ ràng đang tính. Đồng thời, chúng tôi muốn đề cập tới nhu cầu hợp lý hóa sự chỉ đạo tổng thể - tức là để giải thoát cho O.K.W. - O.K.H. khỏi sự trùng lặp ở Mặt trận phía Đông. Hôm trước tôi đã viết cho Tướng Zeitzler một bức thư yêu cầu cuối cùng phải làm gì đó để thực hiện một sự tập trung nỗ lực thực sự tại những điểm then chốt trên Mặt trận phía Đông. Trước thực tế biến động của trên các cánh liền kề của Cụm tập đoàn quân Nam và Trung tâm, tôi đã nói, điều cần thiết là chúng ta phải đề phòng bằng việc tập trung một lực lượng lớn về phía trước của Kiev. Nếu quân tiếp viện tới từ các chiến trường khác bị trì hoãn cho đến khi các đối thủ phương Tây của chúng ta đổ bộ lên Châu Âu lục địa, sẽ không thể cứu vãn ở phía Đông. Trong mọi trường hợp, không quá khó để đoán được ý định chung của các cường quốc phương Tây từ việc bố trí lực lượng hải quân và tàu vận chuyển của họ. Zeitzler nói với tôi rằng khi Zeitzler đưa bức thư cho Hitler, Hitler đã nổi giận và quả quyết rằng tất cả những gì tôi quan tâm là khéo léo chỉ đạo các hoạt động và biện minh cho chính tôi trong nhật ký chiến tranh. Một bất đồng khá ngây thơ, tôi cảm thấy.

Tôi rất tiếc phải nói rằng cuộc thảo luận v. Kluge và tôi có với Hitler khá vô ích. Hitler tuyên bố rằng không có lực lượng nào có thể được chuyển từ các chiến trường khác hoặc từ Cụm tập đoàn quân Bắc. Phản ứng của Hitler đối với ý tưởng hình thành một hệ thống mệnh lệnh thống nhất bằng cách chuyển giao trách nhiệm của tất cả các chiến trường khác nhau cho Tổng tham mưu trưởng cũng tiêu cực không kém, lí lẽ của Hitler là ngay cả sau này nó cũng sẽ không gây ảnh hưởng, không tạo ra sự khác biệt hay cải thiện đối với toàn bộ cuộc chiến . Tất nhiên, Hitler nhận thức đầy đủ rằng mục tiêu cuối cùng của việc đề xuất một Tham mưu trưởng, nghĩa là, Hitler, người sẽ chịu trách nhiệm cho tất cả các chiến trường, trong khi tiếp tục có tiếng nói cuối cùng, nên từ bỏ việc tiến hành các hoạt động như vậy. Hitler cũng chống đối với điều này bằng cách Hitler không chấp nhận bổ nhiệm một Tổng tư lệnh thực sự cho chiến trường phía Đông…..

--- Gộp bài viết: 01/02/2021, Bài cũ từ: 01/02/2021 ---

ẢNH : CÁC TRẬN CHIẾN NHẰM VÀO CỤM TẬP ĐOÀN QUÂN NAM (ĐỨC QUỐC XÃ) TRONG THỜI GIAN TỪ NGÀY 17/7/1943 ĐẾN NGÀY 30/9/1943....

O.K.H. vẫn không có biện pháp nào trong vài ngày tới để giúp đỡ tình hình của Cụm tập đoàn quân Nam, tôi đã gửi một bức điện từ xa vào ngày 7 tháng Chín trong đó tôi một lần nữa đề nghị xem xét lại vị trí mặt trận của Cụm tập đoàn quân. Tôi chỉ ra rằng kẻ địch đã chuyển 55 sư đoàn, hai quân đoàn xe tăng, v.v.. chống lại chúng tôi, và chúng không chỉ đến từ lực lượng dự bị của địch mà phần lớn từ các khu vực khác của Mặt trận phía Đông. Hơn nữa, những lực lượng khác cũng đang trên đường. Một lần nữa tôi khẳng định rằng hành động cương quyết phải được thực hiện khẩn cấp nếu Cụm tập đoàn quân vẫn còn quyền kiểm soát tình hình.

Kết quả của việc này là Hitler đã xuất hiện tại Sở chỉ huy của chúng tôi ở Zaporozhye vào ngày hôm sau, cũng triệu tập cả Thống chế v. Kleist, tư lệnh của Cụm tập đoàn quân A, và Tướng Ruoff, người mà Tập đoàn quân 17 vẫn còn ở Kuban, để gặp Hitler ở đó.

Tất cả những gì tôi có thể làm tại hội nghị này một lần nữa là nhấn mạnh sự nghiêm trọng của tình hình của Cụm tập đoàn quân, tình trạng của binh lính và hậu quả sẽ không chỉ đối với chính chúng tôi mà còn đối với Cụm tập đoàn quân A nếu cánh phía bắc của chúng tôi bị đánh bại.

Tôi nhấn mạnh rằng vị trí phía trước Dnieper ở cánh phải của Cụm tập đoàn quân không thể được phục hồi. Ở cánh phía bắc của Tập đoàn quân 6, kẻ địch đã thành công trong việc xé nát 28 dặm trận tuyến của chúng tôi, trong đó chỉ còn lại 2 sư đoàn vẫn đang chiến đấu. Với số lượng nhỏ thiết giáp theo mục đích của chúng tôi, cuộc phản công mà chúng tôi đã phát động không thể hy vọng khép lại lỗ hổng. Do đó, dù muốn hay không, chúng ta nên buộc phải rút về đằng sau Dnieper, đặc biệt là về những hậu quả có thể xảy ra của tình hình căng thẳng đặc biệt ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân.

Để có thêm lực lượng cần thiết để duy trì cánh phía bắc này, tôi đã đề xuất Cụm tập đoàn quân Trung tâm nên rút về tuyến Dnieper tức thì. Điều này sẽ cắt giảm một phần ba trận tuyến của Cụm tập đoàn quân Trung tâm và kết quả là có thể tiết kiệm được lực lượng để dành cho các vị trí quan trọng trên Mặt trận phía Đông.

Hitler đã chấp nhận nói chung là sẽ cần phải đưa cánh phải của Cụm tập đoàn quân trở lại tuyến Melitopol-Dnieper, mặc dù Hitler vẫn hy vọng tránh làm như vậy bằng cách tung vào trận các tiểu đoàn pháo tự hành xung kích. Như thường lệ, Hiler nghĩ rằng việc sử dụng các nguồn lực kỹ thuật là đủ để ngăn chặn sự phát triển mà trên thực tế chỉ có thể được ngăn chặn bằng cách đưa vào các sư đoàn.

Tuy nhiên, để có được lực lượng từ Cụm tập đoàn quân Trung tâm bằng cách đưa nó trở lại Thượng Dnieper, Hitler khẳng định rằng không thể rút khoảng cách đó trong một thông báo ngắn như vậy. Mùa bùn sẽ đến với chúng tôi trước khi di chuyển với mức độ đó có thể được hoàn thành, và, như đã xảy ra trong cuộc di tản ở cung lồi Orel, quá nhiều khí tài sẽ bị mất trong quá trình này. Điều tốt nhất có thể hy vọng là rút về một số tuyến trung gian. Điều này, tất nhiên, sẽ không giải quyết được bài toàn về nhân lực mà chúng tôi muốn.

Tất cả chỉ là câu hỏi về tính linh hoạt trong hoạt động, và đây là điều mà theo quan điểm của chúng tôi - dựa trên kinh nghiệm ở Crimea và chiến dịch mùa đông năm 1942-3, khác biệt về cơ bản với O.K.H. và thậm chí của các Cụm tập đoàn quân khác. Trong các chiến dịch được đề cập, chúng tôi luôn phải hoạt động với tốc độ và tính cơ động và không bao giờ có thời gian để lập kế hoạch và chuẩn bị dài hơi. Mặt khác, Hitler và các Cụm tập đoàn quân khác, đã không nghĩ rằng việc cho phép bắt đầu và thực hiện việc di chuyển quân số lượng lớn nhanh chóng như vậy. Phải thừa nhận rằng việc sơ tán nhanh chóng các trận tuyến vốn đã tĩnh rất phức tạp bởi một mệnh lệnh của Hitler rằng tất cả các Tập đoàn quân nên tích lũy một kho dự trữ và đạn dược trong ba tháng để đứng vững mỗi khi nguồn cung cấp tạm thời bị gián đoạn.

Nhưng mặc dù Hitler không thể tự mình chấp thuận bất cứ điều gì triệt để như đề nghị của tôi về việc rút ngắn trận tuyến của Cụm tập đoàn quân Trung tâm, Hitler đã nhận ra sự cần thiết của việc củng cố mạnh mẽ Cụm tập đoàn quân Nam.

Theo đề nghị của Tổng tham mưu trưởng, Hitler đã chỉ đạo Cụm tập đoàn quân đội Trung tâm ngay lập tức tập hợp một quân đoàn gồm 2 sư đoàn thiết giáp và 2 quân đoàn bộ binh trên ranh giới của nó với Tập đoàn thiết giáp 4. Mục đích của việc này là để chặn trước những biến động của cánh phía bắc của chúng tôi.

Ngoài ra, Hitler hứa sẽ đáp ứng nhu cầu của tôi về nhiều sư đoàn hơn để bảo vệ giao điểm Dnieper. Cuối cùng, để có thêm nhiều lực lượng hơn, Hitler quyết định sơ tán khỏi đầu cầu Kuban, từ lâu đã không còn có giá trị hoạt động. Theo Thống chế v. Kleist, hoạt động này có thể được hoàn thành trước ngày 12 tháng Mười.

Thật không may, chúng tôi không thể nhận được các mệnh lệnh phù hợp được đưa ra ngay lập tức - trực tiếp cho Sở chỉ huy của tôi. Nhưng khi tôi gặp Hitler chuẩn bị cất cánh, Hitler lặp lại lời hứa chuyển quân tiếp viện trước khi vào máy bay.

Vào buổi chiều cùng ngày, chúng tôi đã lệnh cho Tập đoàn quân 6 và Tập đoàn thiết giáp 1 chuyển sang trạng thái phòng ngự chủ động, tiến hành theo cách mà sự ổn định của bính lính được duy trì và kéo dài càng nhiều thời gian càng tốt cho việc rút quân.

Theo như các trận tuyến của Tập đoàn quân 8 và Tập đoàn thiết giáp 4 được biết đến, Cụm tập đoàn quân hy vọng rằng một khi Hitler thực hiện lời hứa của mình, tình hình trên cánh phía bắc của Tập đoàn thiết giáp 4 có thể được phục hồi thông qua một cuộc phản công của những quân đoàn mà Cụm tập đoàn quân Trung tâm phải chuyển giao cho chúng tôi. Chúng tôi có thể chống đỡ cho trận tuyến với các sư đoàn hiện đang chuyển đến Dnieper. Sau đó, vẫn có thể ngăn chặn kẻ địch tiến về phía trước của dòng sông - một nơi nào đó xung quanh Poltava.

Nhưng ngày hôm sau mang lại cho chúng tôi một sự thất vọng mới. Lệnh cho sự chuyển giao 4 sư đoàn vào tuyến Dnieper, mà Hitler đã hứa chắc chắn sẽ đưa ra khi Hitler rời khỏi Tổng hành dinh của tôi, đã không được đưa ra. Hơn nữa, việc tập hợp một quân đoàn bên cánh phải của chúng tôi bởi Cụm tập đoàn quân Trung tâm đã bị trì hoãn. Vẫn còn một số lưỡng lự về việc nó sẽ thực sự có sẵn khi nào và cơ cấu sức mạnh ra sao.

Tôi yêu cầu Tổng tham mưu trưởng nói với Hitler rằng trong những tình huống như này, chúng ta phải chấp nhận khả năng kẻ địch đột phá vào giao điểm Dnieper, bao gồm cả ở Kiev. Trước thực tế là Tư lệnh tối cao đã nhiều lần đưa ra các quyết định và không thực hiện được lời hứa mà Cụm tập đoàn quân đã phải tự mình đưa ra các biện pháp, tôi cho rằng cần phải thêm một đoạn tin ngắn viết bằng tay chuyển riêng cho Hitler vì sự thẳng thừng của nó. Tôi xin trích dẫn ở đây nguyên văn bởi vì nó cho thấy rõ sự khác biệt về quan điểm giữa Bộ Tư lệnh Tối cao và Cụm tập đoàn quân Nam:

'Cụm tập đoàn quân đã báo cáo kể từ khi kết thúc các trận đánh trong mùa đông rằng họ sẽ không thể bảo vệ trận tuyến của mình với các lực lượng tùy ý sử dụng của Cụm tập đoàn quân và đã liên tục kêu gọi, nhưng không thành công, để điều chỉnh lực lượng triệt để ở Mặt trận phía Đông hoặc giữa các chiến trường sau này và các chiến trường khác. Trước tầm quan trọng của lãnh thổ được bảo vệ bởi Cụm tập đoàn quân Nam và thực tế có thể thấy trước rằng người Nga sẽ tập trung mũi chủ công chống lại Cụm tập đoàn quân Nam sau này, sự điều chỉnh này là hoàn toàn bắt buộc.

'Thay vào đó, Cụm tập đoàn quân đã bị tước bỏ lực lượng sau Chiến dịch "Thành trì" và không bao giờ được cung cấp quân tiếp viện đầy đủ hoặc kịp thời khi khủng hoảng xảy ra.

'Động cơ của tôi trong việc đưa ra những tuyên bố này không phải là bào chữa trách nhiệm đối với thực tế những biến động tình hình ở phía Đông mà là để đảm bảo rằng trong tương lai, hành động cần thiết được thực hiện trong đúng lúc.'

Tuy nhiên, hiển nhiên Hitler không chấp nhận những gì chúng tôi coi là không thể tránh khỏi và rút Cụm tập đoàn quân Trung tâm về tuyến Dnieper theo ý nguyện riêng của mình, từ đó tung lực lượng đủ để giữ quyền kiểm soát tình hình ở cánh phía nam của Đức…..

Cả những lời kêu gọi của Tham mưu trưởng của Hitler mặc dù cũng không phải là một bản đề xuất mới từ Cụm tập đoàn quân Nam cũng không thể làm gì để lay chuyển Hitler. Trong bản đề xuất mới nhất này, chúng tôi đã bày tỏ quan điểm rằng cuộc tấn công của Liên Xô mà Hitler lo sợ phát động nhằm vào Cụm tập đoàn quân Trung tâm sẽ chỉ nhằm ngăn chặn bất kỳ sự tập trung lực lượng triệt để nào vào cánh phía bắc của chúng tôi. Cả hoạt động lẫn nền kinh tế chiến tranh, chúng tôi nói thêm, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không rút Cụm tập đoàn quân Trung tâm về tuyến Dnieper.

Khi vẫn không có hành động quyết định nào để đảm bảo cuối cùng việc Cụm tập đoàn quân Trung tâm tập hợp các lực lượng mà chúng tôi đã được hứa ở cánh phía bắc của chúng tôi, mà kẻ địch đang liên tục đưa ra các đội hình mới, mối nguy hiểm bị vây bọc nảy sinh với Tập đoàn thiết giáp 4 từ phía bắc và đẩy xa khỏi Kiev về phía nam. Sự biến động như vậy không chỉ ngăn cản việc thành lập một trận tuyến mới đằng sau Dnieper, mà còn khiến nguy cơ Cụm tập đoàn quân bị bao vây sắp xảy ra.

Trong một báo cáo phác ra những nét chính về tình huống cho O.K.H., Cụm tập đoàn quân tuyên bố vào ngày 14 tháng Chín rằng sẽ bị buộc vào ngày hôm sau ra lệnh ngay cả cánh phía bắc của mình phải rút lui ra sau dòng sông ở hai bên Kiev. Tập đoàn quân 8 đã được hướng dẫn để chuyển sang chiến thuật cơ động. Ý tưởng về việc có thể ngăn chặn kẻ địch tiến về phía trước của Dnieper trên một mặt trận ngắn hơn ở đâu đó xung quanh Poltava đã thành vô ích bởi sự trễ nại của Hitler.

Trả lời chúng tôi, chúng tôi nhận được một tin nhắn hướng dẫn chúng tôi không phát lệnh cho đến khi Hitler có cuộc nói chuyện khác với tôi vào ngày 15 tháng Chín. Câu trả lời của tôi cho vấn đề này là bất kỳ cuộc họp nào như vậy sẽ là vô nghĩa trừ khi tôi có thể nói chuyện riêng với Hitler với sự tham gia của Tham mưu trưởng.

Nhân dịp này, tôi nhắc lại với Hitler rằng mọi thứ đã xấu đi như thế nào kể từ chuyến thị sát cuối cùng của mình và nhấn mạnh rằng cuộc khủng hoảng xảy ra ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân của tôi có thể chứng minh không chỉ cho chính chúng tôi mà còn cho cả toàn bộ Mặt trận phía Đông. Cuộc khủng hoảng này, tôi nói thêm, là hậu quả của việc Cụm tập đoàn quân Trung tâm không chuyển giao lực lượng cho chúng tôi. Trước thực tế là Cụm tập đoàn quân Nam luôn luôn tuân theo bất kỳ mệnh lệnh kiểu này của O.K.H., chúng tôi không hiểu tại sao các Cụm tập đoàn quân khác không nên làm điều tương tự - đặc biệt là các lực lượng đang nhắc đến này không thể giúp Cụm tập đoàn quân Trung tâm giữ vững mặt trận của mình nếu Tập đoàn thiết giáp 4 sụp đổ. Đối với tôi, tôi nói, dường như khá quá quắt khi một sự chuyển giao lực lượng mà Bộ Tư lệnh Tối cao đã tự thừa nhận là cần thiết khẩn cấp không thể được thi hành. Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi các Tư lệnh của Cụm tập đoàn quân không làm những gì họ được ra lệnh? Tôi, bằng bất cứ giá nào, tự tin rằng tôi có thể thực hiện các mệnh lệnh của riêng mình! (Lý do tại sao Hitler không chọn hướng của Cụm tập đoàn quân Trung tâm trong trường hợp này, tất nhiên, là Hitler đã không đưa ra sự cân nhắc kịp thời cho sự cần thiết phải rút ngắn mặt trận ở đó và không yêu cầu xử tử kịp thời bất chấp mọi phản đối nâng lên.)

Tôi đã khép lại nhận xét của mình bằng cách nói đầy hoài nghi rằng vào lúc này liệu Tập đoàn thiết giáp 4 có nên quay lại Dnieper hay không. Mặc dù Cụm tập đoàn quân sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo hoạt động này diễn ra suôn sẻ, chúng tôi phải khẳng định rằng tất cả bốn tuyến đường sắt có sẵn nên được sử dụng để đưa từng sư đoàn từ Cụm tập đoàn quân Trung tâm đến cánh phía bắc của chúng tôi miễn là cần thiết để khôi phục lại tình hình ở đó. (Rằng điều này chắc chắn sẽ buộc phải rút Cụm tập đoàn quân Trung tâm về tuyến Dnieper là điều hiển nhiên.) Số phận của toàn bộ Mặt trận phía Đông đang bị đe dọa ở đây, tôi nói, và giải pháp khả thi duy nhất là đưa lực lượng lớn vào khu vực Kiev ngay tức thì.

Mặc dù Hitler đủ bình tĩnh để chấp nhận những lời chỉ trích ngầm của tôi về sự lãnh đạo của Hitler, chắc chắn không nghi ngờ gì Hitler nhận được sự hài lòng nhỏ từ cuộc đối thoại. Tuy nhiên, cuộc họp này đã dẫn đến kết quả ngay lập tức là lệnh cho Cụm tập đoàn quân Trung tâm chuyển 4 sư đoàn với tốc độ nhanh nhất đến Cụm Tập đoàn quân Nam, bắt đầu từ ngày 17 tháng Chín và sử dụng cả bốn tuyến đường sắt cùng một lúc. Chúng tôi cũng được hứa cho các đơn vị bộ binh và sự thay thế tới từ phía tây để hồi phục sức mạnh các sư đoàn của chúng tôi - tất cả, 32 tiểu đoàn.

Khi tôi trở về Tổng hành dinh của Cụm tập đoàn quân, một mệnh lệnh đã được ban hành cho tất cả tập đoàn quân của chúng tôi vào tối ngày 15 tháng Chín để rút lui về một tuyến chạy từ Melitopol dọc theo Dnieper đến một điểm phía trên Kiev và từ đó dọc theo Desna.

Người đọc có thể nhận ra rằng trong suốt nhiều tuần, ban tham mưu Sở chỉ huy Cụm tập đoàn quân đã hết mình đấu tranh tránh luận với Hitler cho các hoạt động phía trước Dnieper. Thật vậy, những nỗ lực liên tục của chúng tôi để thuyết phục Bộ Tư lệnh Tối cao thực hiện các biện pháp cần thiết vào đúng thời điểm (và những điều không thể tránh khỏi trước khi quá muộn) đã khiến chúng tôi mất rất nhiều nỗ lực và dũng khí. Ban tham mưu của tôi quen với việc đưa ra quyết định nhanh chóng, và cá nhân tôi hầu như không thích liên tục lặp lại điều hiển nhiên nhiều lần. Trong phân tích cuối cùng, cuộc đấu tranh để có sự công nhận các hoạt động cần thiết kịp thời là điều kiện quyết định của chiến dịch 1943-4 từ phía Đức.




Rút lui về phía sau Dnieper.




Vào ngày 15 tháng Chín sau khi tôi trở về từ Tổng hành dinh, Cụm tập đoàn quân ban hành lệnh yêu cầu tốc độ rút quân của các tập đoàn quân về tuyến Dnieper phải duy trì được khả năng chiến đấu cho binh lính. Cụm tập đoàn quân yêu cầu rõ ràng rằng 'tất cả các mệnh lệnh và quyết định phải ưu tiên cho nguyên tắc rằng miễn là các đơn vị vẫn còn nguyên vẹn, họ sẽ vượt qua mọi khó khăn, trong khi không thể rút quân với những đội quân đã mất sức chiến đấu hoặc sự ổn định'. Bất cứ nơi nào có thể, các tập đoàn quân sẽ buộc kẻ địch sử dụng sinh lực của mình trong cuộc tấn công để có thêm thời gian cho việc rút lui.

Tập đoàn quân 6 phải kéo lui 2 quân đoàn phía nam của họ vào các vị trí đã sẵn sàng giữa Melitopol và Dnieper cong về phía nam của Zaporozhye. Các quân đoàn phía bắc của Tập đoàn quân 6 được rút lui về đầu cầu Zaporozhye. Trong khi các quân đoàn trong khu vực hiện dưới quyền của Tập đoàn thiết giáp 1, phần còn lại của Tập đoàn quân 6 đã chuyển sang Cụm tập đoàn quân A, Tập đoàn quân 17 đang được đưa từ Kuban trở về Crimea.

Tập đoàn thiết giáp 1 phải vượt qua Dnepr tại Zaporozhye và Dnepropetrovsk để chịu trách nhiệm giữ trận tuyến từ Zaporozhye đến một điểm 20 dặm về phía đông của Kremenchug. Một khi các giao lộ phía đông đã hoàn thành rút lui, đầu cầu của thành phố Dnepropetrovsk sẽ bị bỏ hoang, trong khi đó Zaporozhye phải được giữ theo lệnh của Hitler. Cánh phải của Tập đoàn quân 8, tương tự như vậy được rút về Dnepropetrovsk, dưới quyền chỉ huy của Tập đoàn thiết giáp 1.

Tập đoàn quân cũng được hướng dẫn thực hiện các bước ngay lập tức để tập hợp Quân đoàn Panzer 40 (với lực lượng gồm 2 sư đoàn thiết giáp, 1 sư đoàn bộ binh cơ giới và Sư đoàn kỵ binh SS) ở phía nam Dnieper để chuyển sang cánh trái của Cụm tập đoàn quân. Tuy nhiên, biện pháp này đã bị cản trở bởi lệnh của Hitler để giữ đầu cầu Zaporozhye. Hậu quả sẽ được thảo luận sau.

Tập đoàn quân 8 chuyển sang các dải đất dọc theo bờ sông trong khu vực được bao quanh bởi các đầu cầu Kremenchug và Cherkassy, đạt được sau đó bằng cách tập trung lực lượng thiết giáp mạnh mẽ vào cánh trái của nó. Kể từ khi Tập đoàn quân 8 phải giữ một trận tuyến phía sau Dnieper đến một điểm 20 dặm về phía nam của Kiev, Tập đoàn quân 8 đã tiếp nhận Quân đoàn Panzer 24 của Tập đoàn thiết giáp 4 ngay khi vượt sông sau đó.

Nhiệm vụ Tập đoàn thiết giáp 4 là đưa quân đoàn được chỉ định cuối cùng qua Dnieper tại Kanev và phần lớn những đơn vị tại Kiev, cũng như đảm bảo rằng sự kết nối phía sau con sông được tái lập ở phía bắc với cánh phải của Cụm tập đoàn quân Trung tâm .

Việc rút lui về các vị trí ở Melitopol - Dnieper, được tiến hành theo lệnh này và được thực hiện trong bối cảnh phải đối mặt với áp lực không ngừng từ một đối thủ hầu như chắc chắn tương ứng với hoạt động khó khăn nhất được thực hiện bởi Cụm tập đoàn quân trong suốt chiến dịch 1943-4.

Ở cánh phải, trong khu vực của Tập đoàn quân 6, việc triển khai được tiến hành một cách dễ dàng, vì tập đoàn quân đã có thể kéo lực lượng của mình trở lại phía trước vào các vị trí hợp nhất ở phía bắc Melitopol và đầu cầu của Zaporozhye. Mối nguy hiểm chính trong khu vực này nằm ở sức mạnh vượt trội của kẻ truy đuổi - đặc biệt là thiết giáp của địch, có thể thọc sâu vào giữa lực lượng của chúng tôi thâm chí trong khi họ đang rút lui.

Mặt khác, khó khăn ngoại lệ là trải qua việc đưa 3 Tập đoàn quân khác trở lại phía sau dòng sông. Từ một trận tuyến dài 440 dặm, ba Tập đoàn quân này phải cùng đổ về trên tối đa năm điểm vượt qua Dnieper. Tuy nhiên, khi đã vượt qua Dnieper, ba Tập đoàn quân phải thành lập một trận tuyến phòng thủ khác rộng như trước đây và được triển khai đầy đủ một lần nữa trước khi kẻ địch có thể giành được chỗ đứng ở bờ phía nam. Chính quá trình tập trung toàn bộ lực lượng của mỗi tập đoàn quân vào một hoặc nhiều nhất là hai điểm giao nhau đã tạo cơ hội lớn cho kẻ địch. Ngoài bất cứ điều gì khác, địch có thể khai thác khoảng thời gian mà người Đức phải lui trở lại qua các điểm giao nhau của các thành phố Dnepropetrovsk, Kremenchug, Cherkassy, Kanev và Kiev để đi qua con sông ở giữa.

Điều khiến cho việc rút quân càng trở nên phức tạp hơn nữa là cả hai thành phần trung tâm của Cụm tập đoàn quân, Tập đoàn quân 8 và cánh trái của Tập đoàn thiết giáp 1, đều có thể rút dọc theo một trục vuông góc với Dnieper. Thay vào đó, họ phải di chuyển về phía bắc của Wap và gần như song song với - dòng sông để đến điểm giao mà họ phải đi qua.

Tập đoàn quân 8 thực sự phải chiến đấu để trở về điểm giao của chính mình, Cherkassy, trong khi ở cánh trái của Cụm tập đoàn quân có một mối nguy hiểm là Tập đoàn thiết giáp 4 sẽ bị đẩy ra khỏi Kiev do hậu quả của biến động ở cánh phía nam Cụm tập đoàn quân Trung tâm.

Thực tế việc cuộc rút quân cực kỳ khó khăn này đã thành công bất chấp nhiều cuộc khủng hoảng cục bộ là do sự chỉ huy linh hoạt của các tư lệnh các tập đoàn quân và thái độ tuyệt vời của binh lính. Chỉ có các tư lệnh và ban tham mưu các đội hình, những người cảm thấy vượt trội so với các đối tác của họ ở phía bên kia, chỉ những binh lính không có cảm giác bị đánh bại ngay cả khi họ đang rút lui khỏi kẻ địch, mới có thể mang lại chiến công này. Kẻ địch đã không thể cản trở sự di chuyển của các tập đoàn quân về phía một vài điểm giao có sẵn cho họ. Địch cũng không thể, bất chấp sức mạnh của mình, để tận dụng sự cùng đổ về của các tập đoàn quân trên các giao điểm này để đưa các lực lượng lơn qua sông ở bất kỳ điểm nào khác và bằng cách này để rối loạn sự phòng thủ của các tập đoàn quân ngay từ đầu. Việc địch đã thành công khi đến bờ phía tây của Dnieper ở một hoặc hai nơi là không thể tránh khỏi trong thực tế không có bất kỳ lực lượng Đức nào bảo vệ dòng sông trong quá trình địch tiến lên. Tôi sẽ giải thích lại điều này vào một dịp khác…

Tiêu thổ.



Các điều kiện cực kỳ khó khăn mà sự rút quân phải được thực hiện khiến chúng tôi bắt buộc phải thực hiện mọi biện pháp có thể có khả năng cản trở kẻ địch. Điều cần thiết là đảm bảo rằng khi địch tới được Dnieper, địch không thể tiếp tục tấn công ngay lập tức trong khi vẫn tận dụng những lợi thế của việc truy đuổi.

Do đó, giờ đây người Đức cũng cần phải sử dụng chính sách 'tiêu thổ' mà Liên Xô đã áp dụng trong các cuộc rút lui của họ trong những năm trước.

Trong một khu vực dài 15 dặm phía trước của Dnieper, mọi thứ có thể cho phép kẻ địch tiến thẳng qua sông trên một trận tuyến rộng lớn đã bị phá hủy hoặc sơ tán. Điều này bao gồm mọi thứ liên quan đến chỗ ẩn nấp hoặc chỗ ở cho binh lính Liên Xô trong khu vực tập trung đối diện với tuyến phòng thủ Dnieper của chúng tôi và bất cứ điều gì có thể làm giảm vấn đề tiếp tế của họ, đặc biệt là trong cách vận chuyển lương thực.

Đồng thời, theo các hướng dẫn đặc biệt được ban hành trong quá trình rút lui bởi ban tham mưu kinh tế của Göring, khu vực này phải được dọn sạch tất cả thực phẩm dự trữ, hàng hóa kinh tế và máy móc có thể hỗ trợ sản xuất chiến tranh cho Liên Xô. Trong trường hợp của Cụm tập đoàn quân của riêng tôi, biện pháp này được giới hạn trong các máy móc thiết yếu, ngựa và gia súc. Đương nhiên, không có câu hỏi nào về việc 'cướp bóc' khu vực của chúng tôi. Đó là điều mà Quân đội Đức - không giống như những đội quân khác - không thể chấp nhận được. Các trạm kiểm soát đã được thiết lập để đảm bảo nghiêm ngặt rằng không có xe nào chở hàng hóa bị chiếm dụng. Đối với các của cải và kho chứa của các nhà máy, nhà kho và nông trường quốc doanh, đây là những tài sản của Nhà nước chứ không phải của cá nhân.

Vì đó là chính sách của Liên Xô, bất cứ khi nào bất kỳ lãnh thổ nào bị chiếm lại, tất cả những người đàn ông khỏe mạnh dưới 60 phải vào lực lượng vũ trang và buộc toàn bộ dân số còn lại phải làm công việc có tầm quan trọng đối với quân sự ngay lập tức, thường là ngay trong khu vực giao tranh, Bộ chỉ huy tối cao đã chỉ đạo rằng dân số cũng sẽ được sơ tán. Trong thực tế, biện pháp cưỡng chế này chỉ được áp dụng cho những người đàn ông trong độ tuổi nhập ngũ, những người sẽ ngay lập tức được tái nhập ngũ.

Mặt khác, một tỷ lệ đáng kể người dân Nga đã tham gia rút quân của chúng tôi khá tự nguyện để thoát khỏi những người Xô Viết đáng sợ, tạo thành những hàng dài di cư lớn như những gì chúng tôi sẽ thấy sau này ở miền đông nước Đức. Không bị đem đi bằng vũ lực, những người này đã nhận được mọi sự giúp đỡ có thể từ Quân đội Đức và được đưa vào diện quản lí trong các khu vực phía tây Dnieper, nơi chính quyền Đức đã sắp xếp để nuôi và giúp đỡ họ. Họ được phép mang theo mọi thứ, kể cả ngựa và gia súc, có thể đi cùng với họ, và bất cứ nơi nào miễn là chúng tôi có thể kiểm soát chúng tôi cho họ sử dụng phương tiện của mình theo ý nguyện của họ. Mặc dù chiến tranh gây ra cho những người này rất nhiều bất hạnh và khó khăn, những bất hạnh và khó khăn này không thể so sánh với các vụ đánh bom khủng bố mà dân chúng ở Đức phải chịu hoặc những gì xảy ra sau đó ở các vùng lãnh thổ phía đông của Đức. Trong mọi trường hợp, tất cả các biện pháp được thực hiện về phía Đức đều được quy định bởi yêu cầu của quân đội.

Một hoặc hai số liệu có thể phục vụ để cho thấy thành tựu to lớn của hoạt động rút quân này là gì. Để bắt đầu, đã có 200.000 người bị thương cần được sơ tán. Cần khoảng 2.500 chuyến tàu để chuyển các khí tài và kho trữ của Đức và tài sản được trưng dụng của Liên Xô. Và thường dân Nga tự mình đã gắn bó với chúng tôi con số lên tới hàng trăm ngàn. Mặc dù có những khó khăn thêm liên quan đến việc chỉ có một vài điểm giao theo ý của chúng tôi, việc rút quân đã được hoàn thành trong một khoảng thời gian tương đối ngắn, do đó chứng minh - trái với những gì người khác có thể nghĩ - rằng ngay cả các hoạt động thuộc loại này cũng có thể được thực hiện nhanh chóng.

Đến ngày 30 tháng Chín, các Tập đoàn quân trong Cụm tập đoàn quân đã trở lại trên tuyến Melitopol-Dnieper.





Chiến đấu cho tuyến phòng thủ Dnieper





Bằng cách vượt qua Dnieper, Cụm tập đoàn quân chắc chắn đặt một trở ngại tự nhiên mạnh giữa chính mình và kẻ địch - ít nhất chừng nào mùa hè còn duy trì. Tuy nhiên, Cụm tập đoàn quân không thể mong đợi căng thẳng giảm bớt sẽ kéo dài.

Chúng tôi đoán chắc rằng kẻ địch sẽ tiếp tục tìm kiếm một cuộc đấu cuối cùng trong khu vực này của Mặt trận phía Đông mà không nơi nào khác, vì đây là giải thưởng hấp dẫn nhất đối với các hoạt động, kinh tế và chính trị. Do đó, có thể tin chắc rằng địch sẽ tận dụng tối đa khả năng tiếp tế cho cánh phía nam của mình để tiếp tục đưa các lực lượng mới - từ lực lượng dự bị của mình hoặc từ các khu vực khác của mặt trận - vào cuộc đấu nhằm vào Cụm tập đoàn quân Nam. Rõ ràng địch sẽ không bị ngăn cản khi phát động các cuộc tấn công có tổ chức hoặc tấn công hạn chế ở các khu vực khác của mặt trận, nhưng ngay cả khi địch tạo ra thành công cục bộ, những điều này sẽ không có tầm quan trọng quyết định khi so sánh với các sự kiện ở cánh phía nam.

Cụm tập đoàn quân Nam có triển vọng gì khi giữ vững cánh phía Nam? Có khả năng kẻ địch cuối cùng có thể bị vắt kiệt máu trong các cuộc tấn công vào chiến tuyến Dnieper không?

Những câu hỏi này có thể đã được trả lời một cách tự tin hơn nhiều vào mùa thu năm 1943 nếu tuyến Dnieper là một hệ thống công sự được chuẩn bị chắc chắn. Thật không may, điều này quá xa vời trong thực tế.

Đúng vậy, vào đầu mùa đông năm 1942-3, Cụm tập đoàn quân đã kêu gọi O.K.H. củng cố tuyến Dnieper nhanh nhất có thể. Cụm tập đoàn quân không thể tự làm như vậy bởi vì vào thời điểm đó, dòng sông vẫn nằm ngoài vùng hoạt động của mình. Tuy nhiên, Hitler đã từ chối yêu cầu - một phần vì Hitler phản đối các biện pháp phòng thủ ở khu vực phía sau theo nguyên tắc như một sự khuyến khích rút lui, và một phần vì Hitler muốn đưa tất cả lao động và nguyên vật liệu của mình vào Bức tường Đại Tây Dương. Tuy nhiên, khi cuộc giao tranh đã đến gần Dnieper vào những tháng đầu năm 1943, Cụm tập đoàn quân đã tự mình thực hiện các bước để chuyển đổi Zaporozhye, Dnepropetrovsk, Kremenchug và Kiev thành các đầu cầu để kẻ địch trong mọi trường hợp bị ngăn cản việc cắt tuyến giao liên phía sau tại các điểm giao quan trọng này. Với sự chuyển đổi cuối cùng sang chiến tranh phòng ngự sau khi kết thúc Chiến dịch 'Thành trì', chúng tôi đã bắt đầu mở rộng và tăng cường các công sự của Dnieper với sự giúp đỡ của lao động dân sự trưng dụng. Ngay cả khi đó chỉ có thể xây dựng các công sự dã chiến hạng nhẹ, vì Cụm tập đoàn quân phụ thuộc vào O.K.H. cho máy móc xây dựng, bê tông, thép, dây thép gai và mìn và Cục quân nhu Reich ở Ukraine cho gỗ, trong khi Hitler vẫn ưu tiên cho Bức tường Đại Tây Dương. Vì vậy, mặc dù sông Dnieper có thể được coi là một trở ngại đáng gờm miễn là nó không bị đóng băng, nó sẽ chỉ hiệu quả nếu hệ thống phòng thủ của giữ được đủ sức mạnh để bù đắp cho sự yếu ớt của cấu trúc.

Nhưng chính đây điểm yếu của chúng tôi lộ ra. Biên chế các đội hình của Đức đã giảm xuống mức đáng sợ trong cuộc chiến không ngừng trong hai tháng rưỡi qua, và sự thay thế nhân sự và vũ khí - đặc biệt là xe tăng - không thể lấp đầy. Ở một mức độ rất lớn, điều này là do - như tôi đã nói trước đó - về sự dai dẳng của Hitler trong việc thiết lập các sư đoàn mới ở quê nhà.

Ngay cả trước khi hoàn thành việc rút quân, Cụm tập đoàn quân đã gửi O.K.H. một tuyên bố rõ ràng về khả năng trấn giữ các vị trí, từ đó có vẻ nghi ngờ liệu tuyến Dnieper có thể được giữ trong bất kỳ khoảng thời gian nào hay không. Chúng tôi chỉ ra rằng việc bảo vệ dòng sông phải được thực hiện bởi các sư đoàn bộ binh, thiết giáp được giữ lại làm dự bị cơ động sẵn sàng can thiệp bất cứ nơi nào kẻ địch cố gắng vượt qua.

Liên quan đến nó, chúng tôi đã báo cáo rằng để ngay lập tức bảo vệ trận tuyến Dnieper dài 440 dặm, ba Tập đoàn quân còn lại của Cụm tập đoàn quân có tổng cộng 37 sư đoàn bộ binh tùy ý sử dụng. (Con số này bao gồm 3 sư đoàn đang trên đường đến với chúng tôi. Năm sư đoàn đã sử dụng cạn kiệt khả năng chiến đấu được gộp vào các đội hình khác). Nói cách khác, mỗi sư đoàn sẽ chịu trách nhiệm cho khoảng 12 dặm trận tuyến. Đối với điều này, số lượng binh sĩ trung bình nhận nhiệm vụ chiến đấu trên 1 dặm tiền tuyến của mỗi sư đoàn hiện chỉ vào khoảng 1.000 - một con số sẽ không quá 2.000 ngay cả sau khi các thay thế đã được thực hiện như được hứa. Rõ ràng không có sự phòng thủ quyết định nào có thể hoạt động trên cơ sở này, ngay cả từ phía sau Dnieper.

Đối với 17 sư đoàn thiết giáp hoặc bộ binh cơ giới hiện có sẵn cho Cụm tập đoàn quân, chúng tôi nói, hầu như không ai trong số những sư đoàn này thực sự đầy đủ biên chế nào, và số lượng xe tăng đã giảm mạnh như nhân lực của các trung đoàn bộ binh cơ giới……

Cụm tập đoàn quân theo đó yêu cầu rằng nhiều sư đoàn bộ binh hơn là 3 sư đoàn bộ binh hiện tại đang di chuyển lên để tham gia bảo vệ. Điều này cũng được chứng minh thêm, chúng tôi cảm thấy, bởi thực tế là trận tuyến của Cụm tập đoàn quân Trung tâm đã được giảm đi một phần ba do việc rút về Dnieper. Hơn nữa, Cụm tập đoàn quân Trung tâm (hoặc cánh phía nam của nó, ở bất kỳ mức độ nào) dường như không phải là mục tiêu của bất kỳ cuộc tấn công quyết định nào, vì kẻ địch sẽ chỉ đơn giản là đổ quân vào khu vực đầm lầy Pinsk trong quá trình này.

Trong quá trình cân bằng các phương sách, chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ưu tiên thay thế binh lính và khí tài cho các tập đoàn quân của Cụm tập đoàn quân Nam, vì chính họ sẽ tiếp tục gánh chịu giao tranh chính ở Mặt trận phía Đông, giống như họ đã làm cho đến bây giờ. Sự thiếu hụt đạn dược khác cũng không được phép xảy ra như trong quá trình rút quân.

Cuộc tiến công của kẻ địch vào trận chiến tuyến Dnieper có thể kiệt quệ hay không phụ thuộc vào khả năng chiến đấu của Cụm tập đoàn quân Nam, chúng tôi nói.

Do đó, cuối cùng câu hỏi đặt ra là liệu Bộ Tư lệnh Tối cao Đức có còn đủ lực lượng và khí tài để chiến thắng những giao tranh ở mặt trận này của Mặt trận phía Đông nơi mà kẻ địch đã đặt khu vực này lên trên hết vào năm 1943 hay không.

Vào thời điểm đó, không thể nói rằng điều này sẽ trở nên vô vọng ngay từ sự vượt trội tổng thể của các lực lượng Liên Xô. Ngay cả khi kẻ địch sẵn sàng tung mọi thứ trong năm nay để giành chiến thắng quyết định ở cánh phía nam, vấn đề tiếp tế vẫn đặt ra những hạn chế nhất định đối với số lượng lực lượng mà địch có thể chuyển đến trong khu vực này của mặt trận. Do đó, điều tối quan trọng là Bộ Tư lệnh Tối cao Đức phải lường trước sự tấn công của kẻ địch dường như sẽ được phát động ở đây bằng cách tập hợp lực lượng của chính mình vào đúng thời điểm và đủ lực lượng trong cùng khu vực. Rõ ràng là Bộ Tư lệnh Tối cao Đức chỉ có thể làm như vậy nếu Bộ Tư lệnh Tối cao Đức quyết định chấp nhận rủi ro đáng kể trong các khu vực khác của Mặt trận phía Đông và các hoạt động ở các chiến trường khác. Với điều kiện hành động như vậy đã được thực hiện, một cuộc tấn công của Liên Xô nhằm hủy diệt Cụm tập đoàn quân Nam có thể sẽ làm giảm sức mạnh tấn công của kẻ địch đến một mức độ để kết thúc - một thành công có thể ảnh hưởng quyết định đến tiến trình tiếp theo của cuộc chiến.

Câu hỏi về sự hỗ trợ kịp thời và đầy đủ cho cánh phía nam của quân đội Đức tiếp tục là sự bất đồng giữa Cụm tập đoàn quân Nam và Bộ tư lệnh tối cao Đức. Vì tôi không muốn bàn về vô số lý lẽ mà nó gây ra, tôi sẽ chỉ ra rằng Tổng tham mưu trưởng và Ban tác chiến hoàn toàn đồng ý với chúng tôi. Chẳng hạn, như ngày 3 tháng Mười, Tướng Heusinger nói với tôi rằng ông ta đã đề xuất một cuộc di tản khỏi Crimea và rút Cụm tập đoàn quân Bắc về một chiến tuyến rút ngắn để chuyển lực lượng cho Cụm tập đoàn quân Nam trong cơ cấu tổ chức của Mặt trận phía đông. Tương tự như vậy, Heusinger đã đề nghị xây dựng một Ostwall thích hợp ở đâu đó phía sau.[Ostwall - 'Bức tường phía Đông' - nói cách khác, một hệ thống các công sự tương tự như Phòng tuyến Siegfried, hoặc Bức tường phía Tây. Tr.] - (Hitler gần đây đã sử dụng thuật ngữ Ostwall để mô tả các công sự của Dnieper ban đầu được xây dựng theo mong muốn của Heusinger.)

Quốc trưởng đã từ chối cả hai đề xuất. Mặc dù khả năng mang lại các đội hình từ các chiến trường khác đang được xem xét, Heusinger nói, điều này sẽ chỉ tạo ra nhiều nhất là một vài sư đoàn.

Bây giờ chúng ta hãy trở lại vị trí trên Dnieper.

Đến cuối tháng Chín, mọi chuyện đã rõ ràng về ý định của kẻ địch sẽ tiếp tục cuộc tiến công của mình trên và bên kia sông.

Các lực lượng lớn đã từng theo Tập đoàn quân 6 (dưới quyền chỉ huy của Cụm tập đoàn quân A từ giữa tháng) quay trở lại được chiến tuyến Melitopol-Dnieper.

Ba Tập đoàn quân quân địch (2 xung kích và 1 dự bị), bao gồm 20 sư đoàn bộ binh và 2 quân đoàn xe tăng hoặc cơ giới, đang truy đuổi Tập đoàn thiết giáp 1 về phía đầu cầu Zaporozhye.

Hai tập đoàn quân gồm 15 sư đoàn, theo sau là một Tập đoàn quân xe tăng gồm 3 quân đoàn, đang tiến vàokhu vực Dnieper giữa Dnepropetrovsk và Kremenchug.

Hai tập đoàn quân gồm khoảng 12 sư đoàn bộ binh, 2 quân đoàn xe tăng và 1 quân đoàn cơ giới, theo sau là một Tập đoàn quân xe tăng gồm 3 quân đoàn nữa, đang tiến về phía Dnieper giữa Cherkassy và Rzhishchev.

Mặt khác, các lực lượng Liên Xô được xác định duy nhất ban đầu đang di chuyển trên Kiev và khu vực sông phía bắc của thành phố gồm ba quân đoàn bộ binh và 1 quân đoàn cơ giới. Rõ ràng là kẻ địch muốn tập trung mũi chủ công trong các hoạt động của mình vào khúc quanh Dnieper ngay từ đầu. Trên thực tế, khu vực sông bắc và nam Kiev là nơi địch có thể di chuyển lực lượng nhanh nhất từ Phương diện quân Trung tâm.

Mặc dù Cụm tập đoàn quân Nam đã thành công, nhưng trong những điều kiện khó khăn đã được vạch ra, khi đưa lực lượng trở lại qua Dnieper vào ngày 30 tháng Chín, Cụm tập đoàn quân vẫn không thể ngăn chặn kẻ địch giành được chỗ đứng ở bờ phía nam tại hai nơi.

Nửa quãng đường giữa hai điểm dân cư Dne-propetrovsk và Kremenchug, bằng cách sử dụng các bãi đất ở đó, địch đã xoay xở qua sông ở hai bên ranh giới của Tập đoàn thiết giáp 1 và Tập đoàn quân 8. Các bến bờ được giữ quá yếu ớt để ngăn chặn địch. Thật không may, Quân đoàn Panzer 40, mà Cụm tập đoàn quân trước đó đã ra lệnh tập hợp ở phía nam Dnieper làm dự bị cơ động, đã không có mặt để đẩy lùi kẻ địch qua sông trong một cuộc phản công ngay lập tức. Quân đoàn Panzer 40 vẫn còn ở đầu cầu Zaporozhye. Như đã được lưu ý, Hitler đã đưa ra mệnh lệnh trong quá trình rút lui, các đầu cầu Zaporozhye, Dnepropetrovsk, Kremenchug và Kiev phải được giữ lại. Đó là một phương sách mà không hề có sự phản đối nào nếu Cụm tập đoàn quân có đủ lực lượng để giữ chúng. Nhưng rõ ràng trường hợp này không phải, miễn là việc sơ tán của các lực lượng 3 Tập đoàn quân từ đông sang tây hoàn thành - một sự sắp xếp mà Hitler đã ngầm chấp nhận. Mặt khác, mặc cho tất cả sự trình bày đối với điều trái ngược này, Hitler đã ra lệnh rõ ràng việc giữ lại đầu cầu của Zaporozhye, mà thậm chí còn được mở rộng hơn nữa. Ngoài việc đề cập đến sự cần thiết phải kiểm soát con đập Dnieper lớn và trạm năng lượng của nó, Hitler còn chỉ ra rằng kẻ địch sẽ khó dám tấn công trận tuyến Melitopol của Tập đoàn quân 6 miễn là chúng tôi giữ đầu cầu. Nói theo cách vận hành, quan điểm sau khá là hợp lý - ngoại trừ việc Hitler một lần nữa theo đuổi quá nhiều mục tiêu. Kết quả cuối cùng của lệnh giữ Zaporozhye là Tập đoàn thiết giáp 1 không thể kịp thời tung Quân đoàn Panzer 40. Điều này khiến mọi khả năng phản công để tiêu diệt kẻ địch giữa Dnepropetrovsk và Kremenchug trước khi địch băng qua sông đủ lực lượng để thiết lập một đầu cầu rộng hơn đã bị khước từ.

Kẻ địch cũng đã thực hiện một cuộc vượt sông vào cuối tháng Chín bằng cách khai thác một nhánh Dnieper hẹp ở phía nam Pereyaslavl (phía tây cầu Kanev). Rõ ràng địch đang lên kế hoạch cho một cuộc vượt sông lớn tại điểm này, vì địch đã mang theo không dưới 4 quân đoàn xe tăng và 1 quân đoàn cơ giới tới cả hai bên sông. Sau khi thả một số lữ đoàn nhảy dù xuống phía nam Dnieper, địch sớm có 8 sư đoàn bộ binh và một quân đoàn xe tăng bên trong nhánh sông.

Một trường hợp khẩn cấp khác phát sinh trên cánh cực bắc của Cụm tập đoàn quân. Ở đây, trên ranh giới giữa Tập đoàn thiết giáp 4 và Cụm tập đoàn quân Trung tâm, kẻ địch đã có thể vượt qua Desna, được dự định giữ trong chốc lát. Theo lệnh của O.K.H., Tập đoàn quân 2 lẽ ra phải tập hợp lực lượng để phản ứng chính tình huống này, nhưng không có sự tập hợp nào như vậy xảy ra.

Giữa tháng Chín, Cụm tập đoàn quân đã chuyển Sở chỉ huy từ Zaporozhye đến Kirovograd, một thị trấn có tầm quan trọng hình thành trung tâm của khu công nghiệp ở khúc quanh Dnieper. Từ đó tôi đã đến thị sát các điểm khủng hoảng đang phát triển trên trận tuyến Dnieper do Tập đoàn thiết giáp 1 và Tập đoàn quân 8 nắm giữ, và cả trận tuyến tại Kiev. Ấn tượng tôi có vào thời điểm đó là trong khi trận tuyến của Tập đoàn thiết giáp 4 có thể sẽ giữ được, thìkhả năng rắc rối về ranh giới khác giữa 2 tập đoàn quân có thể bị xóa bỏ hoàn toàn sẽ không còn.

Vào đầu tháng Mười, Cụm tập đoàn quân sau đó chuyển đến nơi từng là Tổng hành dinh ở Vinnitsa, nơi thuận lợi hơn để tiến hành các hoạt động trên toàn bộ trận tuyến của Cụm tập đoàn quân. Nó nằm trong một khu rừng, nơi đây gặp phải những rắc rối lớn về việc cung cấp nước, ánh sáng và năng lượng vì lợi ích của Hitler và Ban tham mưu O.K.W.

Các căn phòng làm việc và khu nhà ở trong những túp lều bằng gỗ, được xây dựng đơn giản nhưng được trang bị nội thất trang nhã. Một đặc điểm đáng kinh ngạc của nơi này là một mạng lưới các trạm gác ngầm chạy xuyên qua toàn bộ khu rừng. Rõ ràng Hitler muốn được bảo vệ, nhưng thích những người bảo vệ mình ẩn thân. Chúng tôi, may mắn thay, không có cơ hội để thực hiện các biện pháp phòng ngừa an toàn như vậy. Vinnitsa là một khu nghỉ dưỡng lớn nằm giữa khung cảnh đẹp như tranh vẽ trên Bug. Tất cả các khách sạn của nó và các cơ sở khác hiện đang được sử dụng làm trạm xá quân đội, mà tôi đã đến thăm ngay khi công việc của tôi cho phép.

Tháng 10 năm 1943, Cụm tập đoàn quân Nam đã tham gia vào những trận chiến quyết định cho Tuyến Dnieper. Trong khi cuối mùa thu thường khiến các khu vực phía bắc của Mặt trận phía Đông rơi vào thời kỳ mưa và bùn gây khó khăn cho cả Liên Xô khi thực hiện bất kỳ hoạt động tấn công lớn nào, thì ở miền Nam, nơi đây chiến sự vẫn không ngừng.

Theo sự triển khai quân của kẻ địch mà chúng tôi đã xác định vào cuối tháng Chín, bốn mục tiêu chính kẻ địch gây áp lực rõ ràng trong các khu vực của Cụm tập đoàn quân:

(i) Đầu cầu Zaporozhye, việc loại bỏ kẻ địch dường như được coi là ưu tiên cần thiết để tiếp tục cuộc tấn công của mình chống lại Tập đoàn quân 6 liền kề ở phía nam;

(ii & iii) hai khu vực Dnieper mà kẻ địch đã thành công trong việc giành được chỗ đứng ở bờ sông phía nam;

(iv) cánh phía bắc của Tập đoàn thiết giáp 4 phía bắc Kiev.

Mặc dù đầu cầu Zaporozhye có thể đánh bại các cuộc tấn công dữ dội của Liên Xô vào đầu tháng 10 (tất nhiên, điều đó có nghĩa là, Quân đoàn Panzer 40 không được tự do cơ động để loại bỏ đầu cầu của kẻ địch giữa Dnepropetrovsk và Kremenchug), kẻ địch chỉ dừng lại để đưa thêm quân tiếp viện trước khi lại tiến hành cuộc tấn công của mình. Bằng một cuộc pháo kích lớn hơn bất cứ gì chúng tôi từng chứng kiến cho đến nay (chính tại đây, toàn bộ 'các sư đoàn' pháo binh đã xuất hiện lần đầu tiên) và tung vào không dưới 10 sư đoàn được hỗ trợ bởi lực lượng thiết giáp lớn, địch đã thành công trong việc đột nhập đầu cầu. Sau khi chiến đấu dữ dội, đầu cầu đã bị bỏ mặc sau đó. Mặc dù chúng tôi vẫn cố gắng đưa quân phòng thủ trở lại sông và làm nổ tung cả con đường đập và cây cầu đường sắt mà chúng tôi đã sửa chữa xong chỉ vài tháng trước đó, các sư đoàn chiến đấu ở đầu cầu đã bị suy yếu nghiêm trọng, và bắt đầu nghi ngờ liệu họ có còn đủ sức bảo vệ dòng sông hay không. Trong mọi trường hợp, chúng tôi đã phải trả giá quá đắt cho sự khăng khăng của Hitler trong việc giữ đầu cầu.

Mặc dù có thể khiến kẻ địch tạm thời dừng chân ở điểm thâm nhập của địch giữa Dnepropetrovesk và Kremenchug bằng cách gọi lực lượng dự bị cơ động của Tập đoàn thiết giáp 1 và Tập đoàn quân 8, địch không được phép tung các lực lượng của mình đang trấn giữ ở bờ phía nam dòng sông và đang dần xây dựng lực lượng của mình ở đó để mở rộng đầu cầu theo cả chiều rộng và chiều sâu. Sau này tôi sẽ nói nhiều hơn về những phát triển trong phần này, điều này có ảnh hưởng quyết định đến các hoạt động trong tương lai ở khúc quanh Dnieper.

Đồng thời, kẻ địch đang cố gắng hết sức để mở rộng đầu cầu mà địch đã giành được ở cánh trái của Tập đoàn quân 8 ở nhánh Dnieper tại Pereyaslavl. Tuy nhiên, các lực lượng cơ động từ Tập đoàn thiết giáp 4 và Tập đoàn quân 8 đã thành công trong việc đẩy lùi những nỗ lực của địch để vượt sông trên một đột phá khẩu lớn và phá hủy những gì các lực lượng đã đưa vào. Số phận tương tự đã xảy ra bất thình lình cho các lữ đoàn nhảy dù Liên Xô rơi xuống đây và phía tây nam Cherkassy. Do đó, kẻ địch ở đầu cầu hẹp phía nam Pereyaslavl, nơi cực kỳ khó đột phá, mặc dù ở một mức độ lớn nhưng vẫn nằm dưới sự kiểm soát của chúng tôi.

Trong khu vực của Tập đoàn thiết giáp 4, kẻ địch đã thành công khi thiết lập một chỗ đứng trên bờ phía tây của Dnieper ngay phía bắc Kiev trong tháng Mười. Địch cũng có thể vượt qua trên một trận tuyến rộng rãi đối diện với các quân đoàn phía cực bắc của Tập đoàn thiết giáp 4 sau khi thành công trước cánh phải của Tập đoàn quân 2 láng giềng. Tại thời điểm này, một mối nguy hiểm dình dập xuất hiện trên ranh giới của hai khu vực hoạt động khác nhau. Cũng như trước đây, các biện pháp mà Cụm tập đoàn quân có ý định giải quyết tình huống trên ranh giới các đội hình láng giềng ở phía bắc không thể thực hiện được vì Tập đoàn quân 2 không thực hiện mệnh lệnh của O.K.H. để tập hợp và bàn giao lực lượng cho mục đích này. Ngay cả sau khi tôi đã phản đối gay gắt với O.K.H., Tập đoàn quân 2 vẫn không tuân theo mệnh lệnh của O.K.H.. Tuy nhiên, Tập đoàn thiết giáp 4 đã xoay xở để giữ được vài dặm sườn phía tây của Dnieper trong khu vực của hai quân đoàn đang tác chiến ở phía bắc của Kiev. Nói tóm lại, tình hình vẫn là một tình huống nguy hiểm, vì chúng tôi dự đoán kẻ địch sẽ xoay quanh Kiev từ phía bắc ngay khi địch có được quân tiếp viện.

Khả năng đáng báo động nhất trong tất cả là đợt công kích đầu tiên này đã khiến chúng tôi phải huy động tất cả các đội hình cơ động của Cụm tập đoàn quân. Biên chế chiến đấu của họ đã bị giảm xuống nhanh như các sư đoàn bộ binh trong đội hình. Điều này khiến cho việc hình thành lực lượng dự bị cơ động mới ngày càng khó khăn và đặt chúng tôi vào nhu cầu khẩn cấp hơn nữa…..

TRẬN CHIẾN Ở KHÚC QUANH DNIEPER.


Cụm tập đoàn quân phải tiếp tục coi cánh phía bắc của mình là nơi quyết định hơn trong hai cánh, vì nếu cuối cùng kẻ địch thành công trong việc đánh tan cánh phía bắc, địch sẽ được tự do thực hiện một đòn bọc sườn rộng lớn chống lại cả Cụm tập đoàn quân Nam và Cụm tập đoàn quân A. Tuy nhiên, trên thực tế, địch đã tập trung mũi chủ công của mình vào tháng Mười để đạt được thành công tại khúc quanh ở Dnieper. Điều này, cùng với việc Hitler khăng khăng giữ Crimea vì lý do kinh tế và chính trị, buộc Cụm tập đoàn quân phải chấp nhận một trận chiến quyết định ở đó.

Trong suốt tháng Mười, "Phương diện quân Thảo nguyên", có Sở chỉ huy dường như hoạt động mạnh nhất từ phía địch, đã đưa ngày càng nhiều lực lượng vào đầu cầu phía nam Dnieper trên ranh giới của Tập đoàn thiết giáp 1 và Tập đoàn quân 8. Đến cuối tháng, nó có hơn 5 tập đoàn quân (một trong số đó hoàn toàn là thiết giáp) trong đó – tổng cộng tất cả, là 61 sư đoàn bộ binh và 7 quân đoàn xe tăng hoặc quân đoàn cơ giới với sức mạnh ước tính hơn 900 xe chiến đấu bọc thép. Cả hai cánh quân đội Đức đều không thể chống lại các tỷ lệ lực lượng này, và mỗi cánh đều bị buộc phải quay trở lại phía đông hoặc phía tây như trường hợp có thể xảy ra. Một kẽ hở rộng mở ra giữa 2 tập đoàn quân, khiến kẻ địch tự do đột phá sâu vào khúc quanh Dnieper về phía Krivoi Rog và Nikopol, nơi Hitler coi đó là điều cần thiết cho nỗ lực chiến tranh của Đức.

Tệ nhất là, bất kỳ sự tiến quân nào nữa từ kẻ địch chắc chắn sẽ dẫn đến sự cô lập của Tập đoàn thiết giáp 1 ở phần phía đông của khúc quanh Dnieper. Mối nguy hiểm cuối cùng này là điều tối quan trọng trong mắt Cụm tập đoàn quân, vốn không chuẩn bị để trong trường hợp Tập đoàn quân bị bao vây.

Trong lúc này, những lời kêu gọi tiếp viện dai dẳng của chúng tôi ít nhất đã buộc O.K.H. cung cấp cho chúng tôi 2 sư đoàn thiết giáp được tái trang bị (14 và 24) và một sư đoàn bộ binh. 3 sư đoàn thiết giáp khác ( Panzer 1 và Leib-standarte, cả hai đều trở về sau khi nghỉ ngơi và tái trang bị, cộng với 25 chiêc Panzer mới) cũng được hứa cho chúng tôi, mặc dù cuối cùng việc phân bổ và ngày đến của các sư đoàn vẫn chưa được giải quyết.

Mọi thứ sẽ khác thế nào nếu như 5 đội hình thiết giáp này được sử dụng cho Cụm tập đoàn quân bốn tuần trước đó, khi nó đến được Dnieper! Ngay cả khi không thể được vì lý do tái trang bị, những cơ hội rất khác biệt mà Cụm tập đoàn quân sẽ có được khi hoạt động nếu có thể tin tưởng vào các lực lượng này trước cũng như được hưởng tự do cơ động ở cánh phía nam của mình!

Tuy nhiên, với những tình hình hiện tại, chúng tôi thậm chí không thể đợi cho đến khi tất cả 5 sư đoàn thiết giáp đến nơi, vào thời điểm đó, số phận của Tập đoàn thiết giáp 1 có thể sẽ được định đoạt.

Do đó, chúng tôi đã phải tự chấp nhận để tiến hành một cuộc phản công với các lực lượng có sẵn ngay lập tức, 2 Sư đoàn Panzer và 1 Sư đoàn Bộ binh. Tiến về phía trước dưới sự chỉ huy của Quân đoàn Panzer 40 từ bên trong khu vực mà cánh của Tập đoàn quân 8 đã lùi lại, các lực lượng này phải đột phá từ phía tây vào sườn và phía sau quân địch tiến theo hướng Krivoi Rog. Tập đoàn thiết giáp 1, về phần mình, đã phải đưa tất cả bộ binh và thiết giáp có sẵn của mình để giữ cho các tuyến giao liên quan trọng của nó thông qua Krivoi Rog mở. Để cho phép như vậy, Cụm tập đoàn quân đã ra lệnh cho Tập đoàn thiết giáp 1 chỉ để lại các tuyến phòng thủ an toàn dọc theo Dnieper trong khu vực nơi Quân đoàn 30 đang giữ dòng sông ở cả hai phía của thành phố Dnepropetrovsk. Phần lớn lực lượng của quân đoàn đã được đưa trở lại trận tuyến rút ngắn chạy từ phía bắc của Zaporozhye đến phía bắc của Krivoi Rog để giải phóng các đội hình hành động tại điểm quyết định. Hitler đã phải chấp nhận từ bỏ một phần của bờ sông Dnieper cho dù Hitler có thích hay không.

Nhờ vào cách phối hợp chiến đấu của hai đội hình (Quân đoàn Panzer 40 đã chuyển sang Tập đoàn thiết giáp 1 trong quá trình hoạt động), cuộc phản công được tiến hành vào cuối tháng 10 ở phía bắc Krivoi Rog - nơi kẻ địch đã đứng trước cổng - kết thúc thành công gọn gàng. Kẻ địch, thay vì cắt đứt Tập đoàn thiết giáp 1 ở phần phía đông của khúc quanh Dnieper, như dự định, đã phải chịu một thất bại nặng nề. Theo báo cáo nhận được từ Tập đoàn thiết giáp 1, khoảng 10.000 quân địch đã thiệt mạng, trong đó có 350 xe tăng, nhiều hơn con số pháo và 5.000 tù binh rơi vào tay chúng tôi. Những con số này, khi so sánh với các hồ sơ trước đây về chiến lợi phẩm và nhân sự bị bắt, cho thấy sự gia tăng phi thường về khí tài vật chất đồng thời nhân lực của Hồng quân. Trong thực tế, có thể đoán rằng 2 hoặc 3 quân đoàn xe tăng hoặc quân đoàn cơ giới và 8 sư đoàn bộ binh đã bị đánh dữ dội và một vài đơn vị khác bị thiệt hại dữ dội. Hơn nữa, có thể thiết lập lại một mặt trận liên tục giữa Tập đoàn thiết giáp 1 vàTập đoàn quân 8.

Tuy nhiên, với tỷ lệ lực lượng vẫn còn nhiều so với chúng tôi, lực lượng của chúng tôi không đủ sức đẩy kẻ địch trở lại bờ phía bắc của Dnieper. Đây là điều sẽ phải đợi cho đến khi xuất hiện 3 sư đoàn thiết giáp mà chúng tôi đã được hứa - luôn cho rằng không có trường hợp khẩn cấp mới nào phát sinh ở nơi khác trong thời gian đó. Nhưng đó chính xác là những gì đã xảy ra, gần như cùng một lúc.

Trong khi mối đe dọa ngay lập tức đối với Tập đoàn thiết giáp 1 hiện đã được xóa bỏ, một mối đe dọa mới và thậm chí còn nguy hiểm hơn đã xuất hiện ở phía sau nó. Vào ngày 28 tháng Mười, một lực lượng địch lớn đã tấn công Tập đoàn quân 6, đang giữ trận tuyến giữa Dnieper và bờ biển Azov trong khu vực của Cụm tập đoàn quân A. Mức độ thâm nhập là đáng kể, và Tập đoàn quân 6 - với một sự toàn vẹn khiến chúng tôi ngạc nhiên - đã rút về phía tây. Trong quá trình, cánh phía bắc của nó (Quân đoàn 4 và 29) quay trở lại một đầu cầu mở rộng phía nam Dnieper, có nghĩa là phía sau của Tập đoàn thiết giáp 1 và cả khu vực Nikopol ít nhất được bảo đảm trong thời điểm hiện tại. Phần còn lại của Tập đoàn quân 6 đã rút xa về phía tây theo hướng giao điểm Berislav của Dnieper và vùng hạ lưu của dòng sông - mặc dù trên thực tế, thảo nguyên Nogaisk không có điều kiện để nhanh chóng hình thành trận tuyến mới.

Sự biến động trong khu vực của Tập đoàn quân 6 đã tạo thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với Tập đoàn thiết giáp 1 ở phần phía đông của khúc quanh Dnieper, mặc dù vị trí mối nguy hiểm này tạm thời có thể được ổn định sau đó nhờ cuộc phản công của Quân đoàn Panzer 40 chống lại các lực lượng Liên Xô đang thọc sâu vào Krivoi Rog, kẻ địch không hề phải hứng chịu một thất bại quyết định. Cú đòn chính do Cụm tập đoàn quân lên kế hoạch không thể được tung ra tại đây trước thời điểm giữa tháng 11, vì đó là thời điểm sớm nhất mà chúng tôi có thể mong chờ 3 sư đoàn thiết giáp bổ sung đến nơi. Vào thời điểm đó, cánh phía nam của Tập đoàn quân 6 có thể đã bị hất ra phía sau Hạ Dnieper, Tập đoàn quân 17 sẽ bị cô lập ở Crimea, và kẻ địch sẽ có thể di chuyển chống lại hậu phương của Tập đoàn thiết giáp 1 từ phía nam, vượt qua Dnieper ở hai bên của Nikopol. Vị trí của Tập đoàn thiết giáp 1, thậm chí bây giờ bị giới hạn trong một khu vực hẹp, hình ống kéo dài đến tận phía đông Zaporozhye với chính diện hướng về phía bắc và phía đông, sau đó sẽ trở nên bấp bênh hơn. Nếu không thể ngăn chặn sự phát triển này, sẽ không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc kéo Tập đoàn thiết giáp 1 ra phía tây từ phần phía đông của khúc quanh Dnieper. Điều này có nghĩa là ít nhiều sẽ từ bỏ khu vực phía sau - trong mọi trường hợp mất Nikopol cùng với trữ lượng quặng mangan và sẽ khiến Crimea phải chịu chung số phận.

Để chặn trước bất kỳ biến động nào như vậy và đặc biệt là để ngăn chặn bất kỳ mối đe dọa nào đối với hậu phương của Tập đoàn thiết giáp 1, tôi đã đề nghị các hoạt động phù hợp sau đây đối với O.K.H. :

Sau khi ngừng giao chiến trong những trận đánh phía bắc Krivoi Rog, Quân đoàn Panzer 40 nên tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ với 2 sư đoàn thiết giáp - 3 sư đoàn nếu có thể, từ đầu cầu vẫn do Tập đoàn quân 6 giữ ở phía nam Nikopol, đột phá vào bên sườn địch đang bận rộn với Tập đoàn quân 6 thông qua thảo nguyên Nogaisk về phía Hạ Dnieper. Mục đích của mũi tấn công này sẽ cho phép Tập đoàn quân 6 thành lập một trận tuyến phía trước Dnieper và duy trì kết nối với Tập đoàn quân 17 ở Crimea. Đồng thời, mối đe dọa đối với phía sau của Tập đoàn thiết giáp 1 sẽ bị loại bỏ.

Muộn nhất đến ngày 12 tháng 11, quân đoàn sẽ lại có mặt ở phía bắc Dnieper để tham gia vào cuộc đột kích dự kiến trong khu vực của Tập đoàn thiết giáp 1, cùng với 3 sư đoàn thiết giáp bổ sung cũng sắp tới. Cuộc tấn công này có thể cho phép một thành công quyết định mà chúng tôi hy vọng, thậm chí có thể thực hiện một can thiệp tiếp theo vào khu vực của Tập đoàn quân 6 với mục đích chiếm lại trận tuyến Melitopol-Dnieper.

Đề xuất này đương nhiên nhận được sự chấp thuận nhiệt tình từ Hitler, như Hitler đã trình bày hi vọng giữ Nikopol và Crimea.

Tuy nhiên, điều đó không bao giờ thành hiện thực, vì cuộc rút quân của Tập đoàn quân 6 đằng sau Hạ Dnieper đã diễn ra nhanh đến nỗi Quân đoàn Panzer 40 từ đầu cầu Nikopol không còn hy vọng thành công nữa. Sau đó, các sự kiện ở cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân đã loại trừ khả năng sử dụng 3 sư đoàn thiết giáp vẫn đang trên đường đến với chúng tôi trong khúc cua Dnieper.

Sẽ là vô nghĩa khi đề cập đến kế hoạch này ở đây vì nó không chứa một bài học quan trọng - rằng ngay cả khi buộc phải viện đến sự thiết thực của các hoạt động, chúng tôi không bao giờ nên bỏ qua ý tưởng cơ bản về các hoạt động của chính mình.

Cụm tập đoàn quân đã liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng quyết định của cánh phía bắc của mình, nơi kẻ địch dự kiến có thể sẽ khởi động một cuộc tấn công lớn khác trong tương lai gần. Cuộc tấn công sẽ phù hợp với quan niệm chung của chúng tôi về các bước cần thực hiện để ngăn chặn bất kỳ thành công nào của kẻ địch tại điểm này. Vì vậy, chúng tôi đã phải đưa Quân đoàn Panzer 40 ra khỏi khúc quanh Dnieper sau cuộc phản kích thành công tại Krivoi Rog và đặt nó phía sau cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân, nơi sự chuẩn bị cũng được tiến hành để chuyển 3 sư đoàn thiết giáp vẫn đang trong quá trình di chuyển.

Tuy vậy, theo xu hướng thực tế trong khu vực của Tập đoàn quân 6, điều này chắc chắn sẽ có nghĩa là rút Tập đoàn thiết giáp 1 ra khỏi phần phía đông của khúc quanh Dnieper, do đó sẽ phải từ bỏ Nikopol và sơ tán Crimea.

Một điều khá chắc chắn là Hitler, người đã để Cụm tập đoàn quân có tất cả 5 sư đoàn thiết giáp với mục đích rõ ràng là khôi phục tình hình ở khúc quanh Dnieper, sẽ không bao giờ đồng ý với kế hoạch hoạt động như vậy. Hitler sẽ tiếp tục khẳng định rằng thực hiện nỗ lực để giữ khúc quanh Dnieper và Crimea. Điều này không làm thay đổi thực tế là Cụm tập đoàn quân vẫn buộc phải hành động theo cách đã nêu ở trên.

Kế hoạch của tôi, mặc dù có lý do liên quan đến mối đe dọa đối với Tập đoàn thiết giáp 1, tuy nhiên vẫn là một sai lầm đối với toàn bộ hoạt động của Cụm tập đoàn quân. Kết quả là, Quân đoàn Panzer 40 bị ghìm chặt trong khúc cua Dnieper.

Do đó, có hai lý do tại sao tôi hành động chống lại quan niệm cơ bản của riêng tôi về cách thức tiến hành các hoạt động. Một là hy vọng rằng trong khi sở hữu tuyến Dnieper ở mỗi bên của Nikopol, chúng tôi có thể đối phó với những cuộc đột kích bất ngờ của kẻ địch liên tiếp trên cả hai bờ sông và, nếu thành công, sẽ khôi phục vị trí ở cánh phía nam. Lý do khác là nếu chúng tôi không mạo hiểm hoạt động này, chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc từ bỏ Crimea - một viễn cảnh đặc biệt đau đớn cho chúng tôi những người từng trong Tập đoàn quân 11 đã chiến đấu đầy khó nhọc để giành lấy bán đảo. Tuy nhiên, điều đó vẫn đúng hơn, không coi thường nguyên tắc rằng hoạt động của cánh phía bắc của Cụm tập đoàn quân quan trọng hơn……

--- Gộp bài viết: 06/02/2021, Bài cũ từ: 06/02/2021 ---

BẢN ĐỒ : TRẬN CHIẾN TẠI KHÚC QUANH SÔNG DNIEPER...