Faust và thoả thuận cùng Quỷ Sứ

Faust và thoả thuận cùng Quỷ Sứ


Goethe (1789-1832)

Nhắc đến Faust nguời ta thường nhắc ngay đến vở kịch Faust của Johann Goethe. Vở kịch kể về số phận của nhà triết học Heinrich Faust, một nhà hiền triết chán chường với những tri thức của nhân loại và đã tìm đến với quỷ sứ để thoả mãn những ước muốn của mình. Vở kịch dựa trên những câu truyện dân gian Đức về một nhân vật cùng tên và vẫn luôn được coi là phiên bản hoàn chỉnh và nổi tiếng nhất của câu truyện về người đàn ông bán linh hồn của mình cho quỷ sứ.
Câu truyện này đã khơi nguồn cảm hứng cho rất nhiều nhạc sĩ sáng tác những tác phẩm âm nhạc đậm chất kịch tính như Berlioz (La Damnation de Faust), Mefistofele (Boito), Stravinsky (The Rake''s Progress), Liszt (Giao hưởng Faust, Mephisto-Waltz), Schubert (bài hát Gretchen am Spinnrade). Một số tác phẩm lấy toàn bộ câu truyện về Faust làm cơ sở. Một số khác chỉ lấy làm một khía cạnh nhất định làm nguồn cảm hứng sáng tác. Nổi tiếng nhất trong những những tác phẩm âm nhạc bám chặt vào cốt truyện của Goethe là vở opera 5 màn "Faust" của nhạc sĩ Pháp Charles Gounod.


Charles Gounod (1818-1893)

Faust dựa trên một libretto của Jules Barbier và Michel Carré và công diễn lần đầu tiên vào năm 1859 tại nhà hát Theatre-Lyrique. Lần công diễn đầu tiên của Faust được công chúng đón nhận lạnh lùng. Trào lưu bấy giờ của opera Pháp là thể loại Grand Opera hoành tráng, phô trương của những nhạc sĩ như Meyerbeer, Auber.... Faust mở đầu là 1 opera comique sử dụng đối thoại. Đến năm 1862 khi nhà xuất bản Choudens chuyển soạn lại và đưa vào các đoạn recitative thì Faust trở thành 1 thành công lớn. Năm 1869, Gounod viết 1 cảnh Ballet cho màn 5 của Faust, đưa Faust thành 1 Grand Opera đúng nghĩa thì Faust trở thành 1 hiện tượng khi công diễn ở nhà hát Grand Opera de Paris. Cùng với Carmen của Bizet, Faust trở thành 1 trong số ít các opera Pháp liên tục xuất hiện trên các sân khấu nước ngoài. Năm 1886 Faust có lần công diễn thứ 500. Lần công diễn giữa 2000 của Faust diễn ra vào năm 1934 và là 1 vở opera được yêu thích đặc biệt ở nhà hát Met New York. Trong những năm gần đây, Faust hơi thoái trào dần, do nó quá dài và tốc độ chậm. Chỉ những màn và số nhạc quan trọng thì vẫn luôn là những cột mốc của danh mục biểu diễn.
Vở kịch của Faust chia làm 2 phần: Phần 1 kể về những cuộc phiêu lưu cùng quỷ sứ của Faust, phần 2 kể về những chiến công của Faust và mang những triết lý sâu sắc. Barbier và Carré đã viết libretto của Faust chỉ dựa trên phần 1 của tác phẩm của Goethe kèm theo một vài thay đổi.


Faust và quỷ Mephistopheles

Về âm nhạc, tuy đề tài tương đối rùng rợn, lại có 1 ông quỷ Satan chạy lon ton suốt cả vở nhưng âm nhạc của Faust thì thể hiện rõ bút pháp của Gounod: Giai điệu liền mạch, thanh thoát, ngọt như nước đường, phối khí điêu luyện. Em sẽ giới thiệu với các bác phần hay nhất của toàn vở Faust: Toàn bộ màn 3. Đây là màn dài nhất, về âm nhạc và bút pháp cũng là xuất sắc nhất của cả vở. Màn 3 không sử dụng hợp xướng mà chỉ gồm 5 giọng hát chính, trong đó thì cũng chỉ có 3 giọng là có những đoạn quan trọng. Màn 3 cũng có 2 con ngựa chiến khoẻ nhất của Faust: aria của Faust với nốt c2 nổi tiếng và bài ca châu ngọc của Marguerite (đã từng xuất hiện trên box nhà mình khi chị trời xanh còn ngoan). Ở Pháp, bài ca châu ngọc đặc biệt nổi tiếng vì xuất hiện trong loạt truyện tranh về Tintin, trong đó có 1 ca sĩ opera cứ hát đi hát lại dòng đầu: Ah! Je ris de me voir si belle en ce miroir (Tôi mỉm cười khi thấy mình trong gương trông xinh đẹp quá). Bác nào học chuyên Pháp có nhớ có cái bài gì về Opera Bastille có cái hình bande-dessiné có cái dòng này đấy. Em cũng chẳng nhớ là tiếng pháp 11 hay 12 nữa.

Đội hình:
Faust...Nicolai Gedda (tenor-lyric)
Marguerite...Victoria de Los Angeles (soprano-coloratura/spinto)
Mephistopheles...Boris Christoff (basso-buffo)
Marthe...Rita Gorr (mezzo-soprano-lyric)
Siébel...Liliane Berton (trouser role, soprano-lyric)
Nhạc trưởng André Cluytens
Tóm tắt:
Faust là 1 nhà hiền triết già. Ông cảm thấy chán nản vì sau bao nhiêu năm nghiên cứu ông vẫn không thấm thía được điều gì về sự sống và tồn tại của con người. Ông định tự tử 2 lần nhưng ngừng lại khi nghe những âm thanh của sự sống từ bên ngoài. Từ bỏ chúa trời, Faust gọi quỷ Satan. Quỷ Satan (Mephistopheles) xuất hiện và hứa sẽ ban cho Faust 1 điều ước. Faust uớc có lại được tuổi trẻ của mình. Mephistopheles đồng ý với 1 điều kiện. Trên trần thế Meph. sẽ làm đầy tớ của Faust, khi xuống địa ngục thì ngược lại. Faust do dự nhưng khi nhìn thấy hình ảnh của Marguerite, một thôn nữ trẻ đang ngồi quay sợi do Meph. tạo ra thì ông đồng ý ngay. Bằng phép thuật của mình Meph. biến cốc thuốc độc của Faust thành một thứ thuốc thần đem lại tuổi trẻ cho Faust.
Trong ngôi làng của Marguerite, anh trai Marguerite là Valentin chuẩn bị đi trinh chiến, giao phó Marg. cho 1 thanh niên là Siebel chăm sóc. Mọi người đang vui đùa thì Faust và Meph. xuất hiện, Meph. phá quấy mọi người bằng những lời tiên tri độc địa của mình. Mọi nguời đưa ra một cây thánh giá và Meph. run rẩy, câm miệng. Marguerite xuất hiện, Faust xin được nhảy cùng nàng nhưng Marg. chối từ thẳng thừng. Meph. hứa sẽ giúp ông chủ của mình chiếm đoạt được Marg.
Màn 3 diễn ra trong khu vườn của Marg. Bản thân Siebel cũng có tình ý với Marg. và hái 1 bó hoa tặng Marg. Bằng phép thuật của mình, Meph. làm bông hoa nào Siebel chạm phải cũng héo úa. Siebel nhúng ngón tay vào nước thánh và lời nguyền được giải ngay lập tức. Mẹph. quyết tâm kiếm cho Marg. một món quà sẽ làm nàng quên đi bó hoa của Siebel. Một mình, Faust nhận thấy ngôi nhà của Marg. thật trong sạch và không muốn làm nó bị vấy bẩn (Salut, demeure chaste et pur). Faust định từ bỏ ý định cưa cẩm Marg. nhưng Meph. trêu chọc Faust và đặt bên cạnh bó hoa của Siebel 1 hòm châu báu.
Marguerite vừa ngồi quay sợi vừa hát một bài hát dân gian (Il était un roi de Thulé), thỉnh thoảng giữa bài hát của mình Marg. lại ngừng lại mỗi khi nghĩ về người đàn ông lạ mặt nàng đã gặp ở quán rượu. Marg. nhận thấy bó hoa của Siebel ở cửa nhà nhưng khi nhìn thấy hòm châu báu thì Marg. quên hết về bó hoa của Siebel (Bài ca châu ngọc: Ah, je ris de me voir).
Cô láng giềng của Marg. là Marthe ngạc nhiên trước món quà giá trị dành cho Marg. Faust và Meph. xuất hiện. Faust bắt đầu tán tỉnh Marg. và lần này Marg...đổ. Trong lúc chờ đợi ông chủ, Meph. tán phét với Marthe và hãi hùng khi thấy cô hàng xóm này già nhưng vẫn hăng. (Tứ tấu: Prenez mon bras un moment)
Trời bắt đầu tối. Meph. đã trốn được cô hàng xóm Marthe rõ ràng đang định tiến lên với mình. Marg. và Faust bắt đầu tỏ tình (Duet: O nuit d''amour, ciel radieux) nhưng bỗng Marg. hoảng sợ, xin Faust hãy ra về và hứa sẽ gặp lại Faust vào ngày hôm sau. Faust định ra về thì Meph. chê Faust còn khờ dại lắm và bảo Faust hãy nán lại xem Marg. sẽ kể gì với những vì sao. Marg. kể với màn đêm chuyện tình của mình với Faust và xin đêm tối hãy lùi xa thật nhanh để Faust trở lại. Nàng vừa dứt lời thì Faust xuất hiện, 2 người cùng đến với nhau và...e hèm. Meph. cười nhạo dữ dội.

Nicolai Gedda trong vai Faust

Victoria de Los Angeles (Marguerite), Rita Gorr (Marthe) và Liliane Berton (Siebel)

Boris Christoff (Mephistopheles)
Màn 3
Introduction
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=D3AA431770FE0DA5
Couplets (Siebel)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=FC94FB435C62051D
Recitative
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=EDA1E4C1499DB7A1
Cavatine: Salut demeure chaste et pur (Faust) với một nốt c2 sáng chói về cuối.
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=9D4E45CA1524CB8E
Recitative:
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=C84F2A0A1B06FAA0
Bài ca về vua Thulé (Marguerite)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=1442440944DF7134
Bài ca châu ngọc (Marguerite)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=B2BE02D61F357344
Recitative
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=A15164816F5733E2
Quartet: (Faust, Meph., Marg., Marthe)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=52B219DF3B29F8B6
Arietta (Mephistopheles)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=E28C0AB63ADDF109
Duet (Faust, Marg.)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=57BD36DB2E1224BA
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=27288D5D6B85EA08
Final: Tête folle!...Tu nous écoutais?...Il m''aime! Il m''aime!
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=B437D69927DCBE22

hic, hôm nay mới rảnh rỗi, tranh thủ đọc bài của phucphan, đã hiểu vì sao phucphan và YIH tháng trước được trong top dẫn đầu, nhận áo vàng chung cuộc trong bảng xếp hạng của anh dũng
nhưng phucphan viết thế này thì (ngại wá )

hic, hôm nay mới rảnh rỗi, tranh thủ đọc bài của phucphan, đã hiểu vì sao phucphan và YIH tháng trước được trong top dẫn đầu, nhận áo vàng chung cuộc trong bảng xếp hạng của anh dũng
nhưng phucphan viết thế này thì (ngại wá )
phucphan và YIH tiếp tục phát huy nhé

Có con này của Gounod khá hay và độc (độc đáo chứ không phải độc poison) các bác nghe thử: Ghi âm trộm đêm diễn Romeo và Juliette (Gounod) ở nhà Met, New York tháng 2 năm 1947. Đội hình Jussi Bjorling (Roméo), Bidu Sayao (Juliette), chỉ huy Emil Cooper. Các bác nghe thử 2 màn 2 và 5: Cảnh ban công và cảnh hầm mộ. Cũng như màn 3 của Faust các bác để ý khả năng đặc biệt của Gounod với những lực lượng nhỏ. Màn 5 chỉ có 2 vai chính, màn 2 có những đoạn hợp xướng ngắn nhưng toàn bộ chỉ là offstage.
Jussi Bjorling vẫn hay bị chê là giọng nhỏ, thiếu lửa, diễn xuất tồi. Nhưng xét về 1 giọng hát đẹp thì Bjorling đánh bại bất cứ tenor nào khác nên vào vai nào cũng ngọt tai. Với 1 vai nặng trữ tình như Roméo thì Bjorling quá hợp rồi. Bidu Sayao, soprano người Brazil 1 thời gian dài làm mưa làm gió ở Met. Giọng hát hơi nhỏ, các nốt cao hơi mảnh và chói nhưng âm sắc đẹp, rất trữ tình, nhập vai và thể hiện tốt. Lối hát chau chuốt, nuột, hơi giống Victoria de Los Angeles (đọc là Victoria đê Lốtx-An-Khê-lếtx), piano và pianissimo tốt (Rosa Ponselle nói rằng Bidu Sayao là người hát pp hay nhất mà bà từng nghe, chẳng biết cô Ponselle nghe chị béo chưa nhỉ)


Jussi Bjorling và Bidu Sayao trong trang phục thi đấu môn opera, bài thi Romeo và Juliette
Màn 2 (Cảnh ban công)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=FCBEB17032D1372E
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=80505BAC25333467
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=6CAE02D577DCD099
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=DC9D83CF35F05B14
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=53202DE535F39F73
Màn 5 (Cảnh hầm mộ)
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=DD2078560ED84AEA
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=31421AC64C503CC5
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=EE9485C07EF8814F
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=42E8865C3CAEE63E

Bác phucphan có Vals và Soldier Chorus from Faust không?

Đoạn Valse của Faust thực ra là cả 1 cảnh cuối màn 2 khi Faust tán Marguerite và bị bà chị từ chối. Đoạn Valse này là đặc trưng của nửa đầu của Faust, giai điệu đường mật, ngọt lử đầy chất lừa mị. Đoạn Valse này hay được chuyển sang dàn nhạc chay nhưng theo nguyên gốc là hợp xướng kèm những câu hát ngắn của các nhân vật chính. Hợp xướng những người lính là trong màn 4, khi anh trai của Marguerite thắng trận trở về và có một số bất ngờ thú vị.
Màn Valse:
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=9C34EE265EC5F2EC
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=D21CA9F172017DA7
Soldier''s Chorus:
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=8DD8268540894636
Các bác nghe thử một đoạn này của Faust cũng khá nổi tiếng và rất nhắng: Bản serenade của quỷ Mephistopheles trong màn 4:
http://www.yousen***.com/transfer.php?action=download&ufid=17932E7059FFA529

Cám ơn bác nhưng em chăng Down được, hịc. Bác có thể gửi qua mail cho em không.
Email của em là chopin060285@yahoo.com.

Có cái nào không down được đâu bác. Em cũng vừa...down lại hết cả nắm để gửi cho bác đấy chứ. Bác check mail xem có lấy được không.