Firearms 101

Interactive image: click chuột vào các bộ phận để biết thêm chi tiết
bạn phải có Macromedia Shockware cài đặt trên trình duyệt để có thể xem được. Ngoài ra bạn phải unblock pop-up windows trên trình duyệt.
Viên đạn được bắn đi như thế nào? (interactive)
http://www.eng.fsu.edu/~khuengo/firearms/how_ammunition_is_fired.swf

6. Đạn súng trường và súng ngắn
Việc chọn lựa đúng loại đạn cho súng trường hoặc súng ngắn của bạn là điều cực kỳ cần thiết. Bạn phải so sánh cần thận thông số trên nòng súng với thông số của viên đạn để đảm bảo sự lựa chọn là chính xác.
Đầu đạn dùng cho súng trường và súng ngắn có rất nhiều loại khác nhau về kiểu dáng, kích cỡ và trọng lượng. Đầu đạn thường làm bằng chì, có loại phủ đồng bên ngoài.
Đầu đạn dùng cho việc săn bắn thường có đầu tù (soft or blunt) hoặc rỗng đầu (hollow point) được thiết kế với tác dụng phá tung ra tạo thành hình nấm khi chạm vào mục tiêu. Đầu đạn dùng cho việc bắn bia thường có đầu nhọn (solid point), khi bắn vào bia sẽ tạo thành lỗ nhỏ mà không có tác dụng công phá.
Trong loại băng đạn hình ống, đầu đạn của viên đạn này tì vào kíp nổ của viên đạn trước đó. Để tránh sự kích nổ vì sự va đập của các viên đạn trong băng khi bắn, nên chọn loại đạn có đầu đạn tròn hoặc tù (rounded or blunt tip).

Đạn centerfire:
Đạn có kíp nổ ở giữa đáy cát tút dùng cho súng trường, súng ngắn và súng bắn đạn chùm. Hầu hết các đạn loại này đều có thể nạp lại được (reloadable).

Đạn rimfire:
Đạn có kíp nổ nằm ở viền mép của cát tút. Đạn này thường là loại nhỏ, có áp suất nén thấp và không thể nạp lại được (non-reloadable)

Các loại đầu đạn dùng cho súng trường
? Pointed Soft Point : tốc độ cao, đường bay nằm ngang, sức công phá cao
? Rounded Soft Point: Dùng chủ yếu cho súng sử dụng băng đạn ống
? Protected Tip: Độ chính xác cao và sức công phá lớn
? Full Metal Jacket: Sức xuyên qua cao nhất vì hình dạng đầu đạn không bị phá hủy khi xuyên qua mục tiêu. Loại đầu đạn này bị cấm trong việc săn bắn các loại thú lớn ở nhiều tiểu bang Hoa Kỳ.

Các loại đầu đạn dùng cho súng ngắn
? Roundnose Lead: Độ xuyên tốt, ít biến dạng
? Full Metal Jacket: Độ xuyên cao nhất, không bị biến dạn
? Semi-Wad Cutter: Cân bằng giữa độ xuyên và sức công phá

? Hollowpoint: Có sức công phá rất cao khi đập vào mục tiêu. Phần lõm tại đầu đạn khi chạm vào mục tiêu sẽ tạo sự biến dạng hình nấm của đầu đạn .
? Wad Cutter: Đầu bằng, dùng trong bắn bia, tạo ra một lỗ tròn trên giấy bia.
Đầu đạn round-nose

Đầu đạn semi-wad-cutter
Đầu đạn wad-cutter
Biến dạng hình nấm khi xuyên qua mục tiêu

Được khuengo sửa chữa / chuyển vào 06:32 ngày 11/12/2005

7. Đạn chùm shotshell
Đầu đạn của súng bắn đạn chùm có thể là một viên slug hoặc nhiều viên bi shot nhỏ.
? Đầu đạn slug làm bằng chì, dùng trong săn bắn thú lớn.
? Đầu đạn shot là nhiều viên bị nhỏ có kích cỡ tùy thuộc theo loại chim thú săn bắn. Loại đầu đạn này thường dùng để bắn chim, vịt đang bay trên trời hoặc các loại thú nhỏ như sóc chạy trên cây hoặc thỏ chạy trong bụi rậm.
Chỉ số gauge được tính bằng việc đếm số đạn chì hình cầu có đường kính bằng đường kính của nòng súng barrel nặng tương đương với 1 pound chì (.454kg). 10 gauge barrel có đường kính trong tương đương với đường kính của một viên chì có khối lượng 1/10 bảng Anh. Đó chỉ là thông số súng. Có nhiều loại đạn shotshell khác nhau dùng cho mục đích khác nhau cho một loại súng shotgun X ga nào đó. Ví dụ đạn cỡ 00 (10 pellets trong 1 shell) dùng cho săn thú lớn như lợn rừng, 4 hoặc 6 (150-200 pellets trong một shell) dùng săn vịt trời, 7.5 hoặc 8 (300-400 pellets trong một shell) dùng săn bồ câu hoặc sóc, thỏ.
Shotshell phải phù hợp với cỡ súng gauge và độ dài viên đạn qui định cho loại súng đó theo qui định của nhà sản xuất. Thông tin này thường được in trên nòng súng. Súng bắn đạn chùm có thể dùng với các loại shotshell có độ dài 2-3/4 inches, 3 inches hoặc 3-1/2 inches. Đây là độ dài của viên đạn sau khi bắn.
Bạn cũng phải chọn chủng loại và kích cỡ của viên đạn shotshell thích hợp. Nói chung thì nếu kích thước của con vật giảm thì bạn cũng phải giảm đường kính của viên đạn bạn dùng.
? Nếu viên bi pellet càng bé thì càng có nhiều viên bi trong shotshell
? Chỉ số shot càng nhỏ thì đường kính viên bi càng to.
? Loại shotshell magnum là loại đặc biệt có chứa nhiều thuốc nổ hoặc shot hơn loại thông thường. Magnum và loại shotshell thông thường có thể dùng lẫn nếu chỉ số nòng gauge và độ dài viên đạn giống nhau.
Loại bi sắt (steel shot pellet) hơi khác với loại bi chì khi bắn. Sắt nặng bằng khoảng hai phần ba chì nhưng có độ cứng cao hơn. Bi sắt không bị biến dạng và bay tương đối ổn định trong không khí. Bi sắt có độ tản rộng nhỏ hơn là bi chì. Nếu dùng bi sắt trong việc săn bắn, chọn loại bi sắt có chỉ số nhỏ hơn từ một đến hai cỡ so với loại bi chì mà bạn dùng tương đương.
Đạn không độc
Khi đi săn ở các vùng nước như ao, hồ hoặc sông, phải dùng bi không độc (non-toxic shot). Các nghiên cứu cho thấy nhiều loại chim thú sống ở gần nước bị chết hàng năm do nhiễm độc chì do các loại chim thú này ăn bi chì. Chất độc chì này ảnh hưởng đến các loài chim khác như đại bàng đầu trọc vì đại bàng đầu trọc săn bắt các loại chim thú sống gần nước. Để làm giảm sự nhiễm độc này, các nhà bảo vệ môi trường hợp tác với nhà sản xuất đạn để chế tạo cac loại đạn khác không độc hại như là sắt, tungsten hoặc bismuth.

8. Súng hoạt động như thế nào?
Cơ chế hoạt động của súng trường và súng ngắn cũng tương tự như của súng bắn đạn chùm. Quá trình bóp cò sẽ khiến cho chốt nổ firing pin đập vào kíp nổ tại đáy viên đạn và kích thích thuốc nổ cháy trong viên đạn tạo thành khí. Khí này dãn ra rất nhanh và đẩy đầu đạn qua nòng súng với lực rất lớn. Tốc độ đầu đạn tại đầu nòng vào khoảng từ 1000 fps (300m/s) cho súng ngắn đến 4000fps (1200m/s) cho súng trường.

Cơ chế hoạt động của súng trường và súng lục
1. Lên đạn - viên đạn được tải vào buồng đạn
2. Action được đóng lại, chốt nổ firing pin được kéo và giữ về phía sau dưới sức ép của lò xo.
3. Bóp cò thả chốt nổ firing pin khiến cho chốt nổ firing pin chuyển động về phía trước với lực rất lớn. Chốt nổ firing pin đập vào kíp nổ của viên đạn.
4. Tia lửa từ kíp nổ kích thích thuốc súng phát nổ. Khí được tạo ra từ sự cháy của thuốc súng được giãn rất nhanh trong vỏ đạn.
5. Khí giãm nở tạo lực kiếm cho đầu đạn rời khỏi thân viên đạn và lao về phía nòng súng với tốc độ cao.
6. Các đường rãnh xoắn ở nòng súng khiến cho đầu đạn chuyển động xoáy trong nòng. Tốc độ và khí giãn gây tiếng nổ ?~bang?T.
Cơ chế hoạt động của súng bắn đạn chùm
1. Lên đạn - viên đạn shotshell được đưa vào buồng đạn
2. Action được đóng lại, chốt nổ firing pin được kéo và giữ về phía sau dưới sức ép của lò xo.
3. Bóp cò thả chốt nổ firing pin đập vào kíp nổ của viên đạn tạo ra mồi lửa
4. Tia lửa từ kíp nổ kích thích thuốc súng phát nổ. Khí được tạo ra từ sự cháy của thuốc súng được giãn rất nhanh trong vỏ đạn.
5. Khí này đẩy miếng đệm wad mạnh vào các viên bi shot. Miếng đệm và các viên bi bị đẩy mạnh ra khỏi vỏ đạn nhựa của viên đạn.
6. Miếng đệm và các viên bị rời khỏi nòng. Khí gas thoát ra gây tiếng nổ lớn ?~bang?T.
7. Các viên bi và miếng đệm tách rời ra. Miếng đệm do nhẹ sẽ bị rơi xuống đất. Các viên bi chuyển động thành chùm tóe ra hình nón.

Interactive image: click chuột vào các bộ phận để biết thêm chi tiết
bạn phải có Macromedia Shockware cài đặt trên trình duyệt để có thể xem được. Ngoài ra bạn phải unblock pop-up windows trên trình duyệt.
Làm theo các chỉ dẫn trên hình để xem toàn bộ quá trình hoạt động
Cơ chế hoạt động của súng trường và súng ngắn (interactive)http://www.eng.fsu.edu/~khuengo/firearms/how_rifle_handgun_fire.swf

9. Quá trình nổ của viên đạn
Quá trình đạn nổ của súng ngắn và súng bắn đạn chùm giống như quá trình đạn nổ của súng trường bolt action dưới đây.
Các bước diễn ra:

Quá trình lên đạn - chốt bolt chuyển động về phía trước, nén lò xo chốt nổ firing pin và đưa viên đạn vào buồng đạn.

Chốt nổ firing pin được giữ lại phía sau bởi lò xo nén.


Khi bóp cò, chốt nổ firing pin chuyển động nhanh về phía trước, đập vào kíp nổ của viên đạn và kích thích kíp nổ.


Kíp nổ cháy, tạo tia lửa đốt cháy thuốc súng, tạo áp suất khí đẩy viên đạn về phía trước chuyển động trong nòng súng và lao ra ngoài khoảng không.

Interactive image: click chuột vào các bộ phận để biết thêm chi tiết
bạn phải có Macromedia Shockware cài đặt trên trình duyệt để có thể xem được. Ngoài ra bạn phải unblock pop-up windows trên trình duyệt.
Viên đạn được bắn đi như thế nào? (interactive)
http://www.eng.fsu.edu/~khuengo/firearms/how_ammunition_is_fired.swf

10. Các loại súng
Tất cả các loại súng khác nhau đều có action và hệ ngắm, một số loại có khóa an toàn và băng đạn. Những đặc điểm khác biệt của các loại súng được liệt kê dưới đây.
Các loại action của súng
Một trọng nhiều cách để phân loại súng là dựa vào nguyên tắc hoạt động (action). Action của súng gồm các bộ phận lên đạn, tháo đạn, bắn và nhả cát tút. Action có thể là loại bắn đạn từng viên một (single shot) hoặc loại bắn liên tục (repeating). Súng bắn phát một phải lên đạn bằng tay sau mỗi phát bắn. Súng bắn liên tục thường có nhiều viên đạn trong băng đạn rời hoặc bắng đạn hình ống hoặc có hai nòng.
Bolt Action (hoạt động kiểu chốt): Súng A bolt-action có nguyên tắc hoạt động như là việc đóng mở cửa có khóa chốt. Chốt bolt được đóng cứng vào breach (cửa phòng đạn) khiến cho súng chở nên chính xác và ổn định.
Lever Action (hoạt động kiểu đòn bẩy): Súng lever-action có một đòn bẩy bằng kim loại ở dưới cò súng. Tay bẩy này còn có tác dụng làm đai cò.
Pump Action (hoạt động kiểu bơm): Súng pump-action rất nhanh và ổn định. Nó cho phép người bắn lên đạn trong khi mắt vẫn ngắm vào đích. Súng pump-action còn được gọi là súng slide-action hoặc trombone-action.
Semi-Automatic (or Autoloading) Action (hoạt động tự lên đạn ?" hay còn gọi là bán tự động): Sau khi viên đạn được bắn ra, vỏ cát tút được tự động nhả khỏi buồng đạn và viên đạn mới được đưa tự động lên nòng.
Break (or Hinge) Action (hoạt động kiểu bản lề): Súng break-action hoạt động giống nguyên tắc của bàn lề cửa. Rẩt đơn giản khi lên và tháo đạn, súng kiểu này thường là lựa chọn đầu tiên của các thợ săn.
Revolving Action (hoạt động kiểu côn xoay): Súng côn xoay có một ống trụ xoay có nhiều buồng đạn. Mỗi buồng đạn được lần lượt nối (line up) với nòng súng khi bắn. Súng côn xoay có loại xoay thuận hoặc ngược chiều kim đồng hồ tùy vào nhà sản xuất. Súng loại này chủ yếu là súng ngắn nhưng một vài loại súng trường cổ cũng hoạt động trên nguyên tắc này. Súng côn xoay có hai loại ?~single action?T và ?~double action?T.
? Single action: chỉ bắn được khi búa gõ hammer đã được lên lên cò (****)
? Double action: việc bóp cò sẽ lên cò (****) và nhả (release) búa gõ (hammer). Tuy nhiên súng double-action cũng có thể lên cò bằng tay như là single-action.

Các loại súng trường
Súng trường bắn đạn thường là loại break hay bolt actions. Súng bắn liên tục thường là loại lever action, bolt action, pump action và bán tự động. Việc kéo lever, bolt hoặc tay trước súng sẽ nhả cát tút, lên viên đạn mới vào buồng đạn và lên cò.

Các loại súng bắn đạn chùm
Súng bắn đạn chùm có nhiều loại hoạt động giống như súng trường: bolt action, pump action và tự động. Cũng có loại break action dùng trong súng một nòng và hai nòng. Súng hai nòng có nòng súng đặt song song (side-by-side) hoặc đặt cái này trên cái kia (over-under).