Gặp gỡ nhạc trưởng Robert Ryker Tối 4.4.2001, tại Nhà hát Lớn Hà Nội sẽ diễn ra chương trình nhạc giao hưởng với sự tham gia của NSND Đặng Thái Sơn, Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng người Mỹ Robert Ryker. Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện ngắn với nhạc trưởng Robert Ryker, ngay sau buổi trình diễn của ông ở Nhạc viện Hà Nội sáng 30.3. - Đây có phải là lần đầu tiên ông sang Việt Nam? Ông có thể cho thính giả Việt Nam biết đôi điều về mình không? - Tôi đã đến Việt Nam cách đây hai năm và rất vui khi trở lại Việt Nam. Tôi sinh ra ở Mỹ và bắt đầu sự nghiệp âm nhạc của mình năm 1955 với tư cách là nghệ sĩ kèn tuba. Năm 21 tuổi, tôi chuyển đến Canada, ở đó tôi tham gia vào Dàn nhạc Giao hưởng Montreal. Đến năm 1981, tôi qua Nhật Bản, làm người điều hành âm nhạc cho Dàn nhạc Giao hưởng The Bell of Elm ở Tokyo. - Con đường nào đã đưa ông đến với âm nhạc? - Khi còn là một học sinh trung học, tôi rất thích chơi trong ban nhạc của nhà trường vào các kỳ nghỉ, nhưng lúc ấy tôi chỉ có ý định trở thành kỹ sư cầu đường. Một buổi chiều đẹp trời, tôi ngồi cạnh một cô bạn gái xinh xắn. Cô ấy hỏi về dự định của tôi sau khi tốt nghiệp THPT, và khi nghe trả lời: Tôi sẽ học để trở thành kỹ sư cầu đường, cô ấy đã ngạc nhiên thốt lên: Thế còn âm nhạc của bạn thì sao?. Tôi chợt nghĩ: Tại sao lại không nhỉ? Có rất nhiều nhạc sĩ danh tiếng giỏi toán và các môn khoa học. Thêm nữa, tiếng Anh chỉ là một ngôn ngữ quốc tế, còn âm nhạc lại là thứ ngôn ngữ đặc biệt có thể vượt qua mọi rào cản văn hoá để đến với mọi người trên khắp thế giới. Và, bạn thấy đấy, từ đó âm nhạc đã trở thành công việc và cuộc sống của tôi. - Sau buổi biểu diễn tại Nhạc viện Hà Nội, với tư cách là nhạc trưởng ông nghĩ thế nào về những nhạc công Việt Nam? - Nhạc công của các bạn có năng khiếu bẩm sinh. Phải nói rằng, mặc dù Việt Nam là một nước đang phát triển, còn nhiều khó khăn so với những nước Châu Âu song các bạn vẫn sẵn có những tài năng. Tuy trình độ nhạc công trong dàn nhạc giao hưởng chưa đồng đều lắm, và chúng tôi phải mất đến 3 tuần luyện tập thay vì 1 tuần, nhưng bù lại tôi có những nhạc công rất nhiệt tình. - Ông nghĩ thế nào về buổi biểu diễn sắp tới tại Nhà hát Lớn? Ông đã bao giờ làm việc cùng nghệ sĩ Đặng Thái Sơn chưa? - Đây là buổi diễn quan trọng nhất trong chương trình của chúng tôi tại Việt Nam, sau đó tôi sẽ có một chương trình hoà nhạc khác tại TP.Hồ Chí Minh vào ngày 9.4. Khi tôi còn trẻ và còn là một nhạc công tại Montreal, tôi đã có dịp làm việc cùng nghệ sĩ piano Đặng Thái Sơn. Anh ấy là một nhạc sĩ có tầm cỡ quốc tế, tôi đánh giá rất cao anh ấy. - Trong tương lai, ông có dự định gì khác nữa ở Việt Nam không? - Tôi sẽ quay lại Việt Nam vào tháng 7 và tháng 12 tới. Tôi định sẽ làm việc dài ngày với Giám đốc Nhạc viện Hà Nội - bà Trần Thu Hà. Với tôi, Hà Nội hay một nơi bất kỳ nào khác không quan trọng, điều chủ yếu là tôi đã tìm thấy ở đây một dàn nhạc giao hưởng có nhiều tiềm năng. Trong điều kiện Việt Nam cần chú trọng vấn đề đào tạo nhân tài và phát triển tài năng thiên bẩm thì Nhạc viện Hà Nội là một nơi rất tuyệt để làm điều đó. - Nếu được nói vài điều với thính giả Việt Nam thì ông sẽ nói gì? - Âm nhạc rất gợi cảm xúc, mà cảm xúc là một phần rất quan trọng của cuộc sống. Bạn không nhất thiết phải cố hết sức để hiểu hết một bản nhạc, cũng như trong hội hoạ có những bức tranh rất trừu tượng, bạn vẫn thích chúng mà chẳng hiểu vì sao. Với nhạc giao hưởng cũng vậy, đôi khi bạn chỉ cảm nhận mà không diễn đạt được, giống như cảm xúc của bạn khi nhận một nụ hôn vậy. Khi tôi dùng bữa tối tại Khách sạn Horison, một cô phục vụ nói với tôi rằng cô ấy không hiểu nhạc giao hưởng. Thay vì trả lời, tôi kể cho cô ấy nghe câu chuyện về nụ hôn. Cô ấy cười và bảo rằng chắc chắn sẽ đến dự buổi hoà nhạc của tôi. - Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này, và chúc ông tiếp tục thành công trong những đêm diễn tới! Mai Lan - Quỳnh Trang ATC
