Gan không núng, chí không mòn

Có 2 người đang....
Di tích lịch sử, cầu tàu 914
Được khởi công xây dựng từ năm 1873 bằng lao động khổ sai nặng nhọc của người tù. Từ lúc khởi công cho đến lúc hoàn thành người tù nhân nhẩm tính đã có 914 người ngã xuống tại đây. Cầu tàu là nơi chứng kiến nỗi cực hình của người tù. Đồng thời cũng là nơi chứng kiến những giây phút vinh quang, xúc động nhất mỗi khi đảo được giải phóng.
A HISTORY REMNANT THE 914 QUAY
Constructed since 1873 with the prisoners?T hard works, up to the building completion, 914 prisoners lost their life. The quay which ? prisoners sufferings, has also ? first witness of the moment of emotional ? as the island liberation times.?**


By Ngọc Viên.

NHÀ? TÙ? CĂ"N ĐÀ?O
1. TĂ?ng quan
CĂn Đảo lĂ tĂn mTt quần 'ảo ngoĂi khơi thuTc t?nh BĂ Rn nhất trong quần 'ảo nĂy. Sử Vi?t trư>c thế kỷ 20 thường gọi 'ảo CĂn Sơn lĂ 'ảo CĂn LĂn. TĂn gọi cũ trong cĂc vfn bản tiếng Anh vĂ tiếng PhĂp lĂ Poulo Condor.
Nfm 1977, Qu'c hTi nư>c CTng hĂa XĂ hTi Chủ nghĩa Vi?t Nam quyết 'i ThĂnh ph' H" ChĂ Minh (106Â36â? ĐĂng) vĂ cĂng mTt vĩ 'T v>i t?nh CĂ Mau (8Â36â? Bắc).

Đươ?ng TĂn Đức Thf́ng, 1 con 'ươ?ng chình ơ? CĂn Đà?o
Quần 'ảo CĂn Đảo g"m 16 hĂn 'ảo v>i t.ng di?n tĂch 76 kmÂ.
* CĂn LĂn
* HĂn CĂn LĂn Nhỏ
* HĂn Bảy Cạnh
* HĂn Cau
* HĂn BĂng Lan
* HĂn Vung
* HĂn Ngọc
* HĂn Trứng
* HĂn TĂi L>n
* HĂn TĂi Nhỏ
* HĂn TrĂc L>n
* HĂn TrĂc Nhỏ
* HĂn Tre L>n
* HĂn Tre Nhỏ
* HĂn Anh
* HĂn Em
2. Lìch sư?:
* CĂn Đảo nằm Y vm.
* Nfm 1294 'oĂn thuyền của nhĂ thĂm hifm người Ă Marco Polo, g"m 14 chiếc trĂn 'ường từ Trung Hoa về nư>c bc phương ĐĂng. Nhiều lần cĂc cĂng ty của Anh, PhĂp cho người t>i CĂn Đảo 'iều tra, dĂ xĂt tĂnh hĂnh mọi mặt v>i dụng Ă xĂm chiếm CĂn Đảo.
* Nfm 1702, nfm thứ 12 'ời ChĂa Nguy.n PhĂc Chu, CĂng ty ĐĂng-Ấn của Anh '. quĂn lĂn CĂn Đảo xĂy dựng phĂo 'Ăi vĂ cTt cờ.
* Sau 3 nfm, ngĂy 3 thĂng 2 nfm 1705 xảy ra cuTc n.i dậy của người MĂ Lai Macassar (lĂnh 'Ănh thuĂ của chĂnh quyền Anh), 'oĂn quĂn Anh phải rời bỏ CĂn Đảo.
* NgĂy 28 thĂng 11 nfm 1783, Pigneau de BĂhaine (BĂ Đa LTc), trong chuyến 'em hoĂng tử Cảnh vĂ vương ấn của ChĂa Nguy.n Ănh về PhĂp, tự 'ứng ra 'ại di?n cho Nguy.n Ănh 'f kĂ v>i BĂ tư>c De Mantmarin, 'ại di?n cho vua Louis XVI của PhĂp, Hi?p ư>c Versailles. ĐĂ lĂ vfn ki?n 'ầu tiĂn của nhĂ Nguy.n nhượng cho PhĂp chủ quyền cửa bifn ĐĂ Nẵng vĂ quần 'ảo CĂn LĂn. Đf '.i lại PhĂp giĂp Nguy.n Ănh 4 tĂu chiến, 1200 lĂnh, 200 phĂo thủ, 250 người lĂnh Phi 'f ch'ng lại nhĂ TĂy Sơn.
* Tương truyền, trong 'ợt thứ 3 bc nĂo phản khĂng hĂnh 'Tng tuyĂn b' chủ quyền.

NHÀ? TÙ? CĂ"N ĐÀ?O (TT)

* NgĂy 1 thĂng 2 nfm 1862 Bonard kĂ quyết 'i h? th'ng chu"ng cọp n.i tiếng.
* Quần 'ảo CĂn LĂn trư>c khi thuTc PhĂp, thuTc t?nh HĂ TiĂn, sau '.i cho t?nh Vĩnh Long quản lĂ.
* NgĂy 16 thĂng 5 nfm 1882 t.ng th'ng PhĂp Jules GrĂvy kĂ sắc l?nh cĂng nhận quần 'ảo CĂn LĂn lĂ mTt quận của Nam Kỳ.
* ThĂng 9 nfm 1954 chĂnh quyền NgĂ ĐĂnh Di?m tiếp tục chế 'T nhĂ tĂ của PhĂp vĂ '.i tĂn quần 'ảo CĂn LĂn thĂnh hải 'ảo CĂn Sơn.
* NgĂy 22 thĂng 10 nfm 1956, NgĂ ĐĂnh Di?m kĂ sắc l?nh thĂnh lập t?nh CĂn Sơn.
* NgĂy 24 thĂng 4 nfm 1965 VNCH '.i t?nh CĂn Sơn thĂnh cơ sY hĂnh chĂnh CĂn Sơn, trực thuTc bT NTi vụ vĂ chức t?nh trưYng 'ược '.i thĂnh Đặc phĂi viĂn hĂnh chĂnh.
* Sau Hi?p 'c 'Ă biết 'ọc, biết viết, hifu sĂu thĂm về chủ nghĩa anh hĂng cĂch mạng. Cũng chĂnh tại nơi 'Ăy, xuất hi?n nhiều tấm gương sĂng chĂi trong 'ấu tranh, thf hi?n bản lĂnh vĂ Ă chĂ kiĂn cường của người cĂch mạng như LĂ H"ng Phong, Nguy.n An Ninh, Phạm HĂng, TĂn Đức Thắngâ?. vĂ 'ặc bi?t lĂ người con gĂi Đất Đỏ VĂ Thc ta truy tặng danh hi?u Anh hĂng LLVT, 'ược bĂ con nhĂn dĂn phong â?othầnâ?.
Đầu thế kỷ 20, khi bc Phan Chu Trinh 'Ă cảm khĂi lĂm bĂi thơ â?oĐập ĐĂ Y CĂn LĂnâ? v>i những lời ca hĂng trĂng 'ến muĂn 'ời:
â?oLĂm trai 'ứng giữa 'ất CĂn LĂn
Lừng lẫy lĂm cho lY nĂi non
XĂch bĂa 'Ănh tan nfm bảy ''ng
Ra tay 'ập vỡ mĂy trfm hĂn
ThĂng ngĂy bao quản thĂn sĂnh sỏi
Mưa nắng cĂng bền dạ sắt son
Những kẻ vĂ trời khi lỡ bư>c
Gian nan chi kf chuy?n con conâ?..
Từ những sự thực nghe như huyền thoại ấy, CĂn Đảo 'ược hết thảy những người tĂ Y 'Ăy 'ặt cho cĂi tĂn thĂn thương "Trường Đại Học CĂch Mạngâ?.
NgĂy nay, h? th'ng nhĂ tĂ CĂn Đảo 'Ă 'ược trĂng tu 'f trY thĂnh mTt di tĂch l<ch sử cĂch mạng, thu hĂt 'Ăng 'ảo khĂch tham quan. MĂ hĂnh cĂc tĂ nhĂn chĂnh tr< trong trại giam cũng 'Ă 'ược dựng lại 'f du khĂch cĂ thf hifu rĂ hơn về l<ch sử của nơi 'Ă từng mTt thời 'ựợc coi lĂ â?o'<a ngục trần gianâ?.

Cho em góp vài tấm về Nhà tù Sơn La...

"Thiên Đường" Phú Quốc của VNCH:

Các trại giam từ khu 3 đến khu 12, nơi tù binh thường bị tra tấn

Chòi canh và hàng rào trại giam

Chuồng cọp kẽm gai được làm ngoài trời trên nền cát. Tù nhân bị tống vào đây sau khi bị lột bỏ quần áo, và bị bỏ đói vài ngày liền

"Chuồng chó, rọ heo"

phân khu B10 trại giam tù binh Phú Quốc

"phòng giam" bằng sắt

trại biệt giam

phân khu A10, trại giam tù binh Phú Quốc

Mì?nh nghìf khi càc bàn post hì?nh, nĂn ghi thĂm giới thiẶu vĂ? nơi mì?nh post, nhưfng sự kiẶn hof̣c 'f̣c 'iĂ?m 'àng nhớ, như thẮ sèf giùp ngưĂi xem hiĂ?u 'ược hơn

NHÀ? TÙ? CĂ"N ĐÀ?O (TT)
1. CĂ?u Tà?u 914
Lìch sư?: Cầu tĂu 'ược khYi cĂng xĂy dựng nfm 1873, v>i phĂc thảo dĂi 107m, từ mĂp lT trư>c c.ng Dinh ChĂa 'ảo lao thẳng ra v những ngườI 'Ă chết trong lĂc xĂy dựng Cầu TĂu. Những con s' 'Ă Ăt nhiều mang tĂnh ư>c l?.
Dấu ấn sĂu lắng nhất 'ọng lại di tĂch lp. Những tảng 'Ă l>n hĂng thư>c kh'i, nặng nhiều tấn kia 'Ă lĂm ki?t qu? vĂ 'Ă nĂt bao nhiĂu thĂn tĂ khi họ xeo chĂng từ NĂi ChĂa về 'Ăy. KhĂng xeo 'ược sẽ chết vĂ 'Ăn, xeo 'ược thĂ chết vĂ ki?t sức. CĂi thời 'au thương ấy như cĂn Ăm vang trong từng phiến 'Ă vĂ cĂu ca truờng hận của tĂ nhĂn: â?oCĂn LĂn ơi, viĂn 'Ă mạng ngườiâ?â?.
Ai biết 'ược mTt cĂch chĂnh xĂc cĂ bao nhiĂu người bc chĂn lưu 'ầy 'ầu tiĂn của hĂng chục vạn người tĂ lĂn hĂn 'ảo tĂ nĂy, v>i tất cả n-I tủi nhục của trận 'Ăn phủ 'ầu từ Cầu TĂu về trại giam. HĂng vạn người ch? mTt lần 'ặt chĂn lĂn 'Ăy r"i vĩnh vi.n nằm lại HĂng Keo, HĂng Dương, Cỏ Ă"ng, HĂn Cauâ?
Cầu TĂu cĂn lĂ mTt 'ầu m'i liĂn lạc quan trọng giữa tĂ chĂnh tri Đảng XĂ HTi, Đảng C Ặng Sản PhĂp, v>i Xứ ủy Nam Kỳ, Ủy ban KhĂng chiến HĂnh chĂnh Nam bT vĂ ThĂnh ủy SĂi GĂn â?" Gia Đi người tĂ qua Cầu TĂu nĂy.
Cầu TĂu từng rợp bĂng cờ 'ỏ sao vĂng những ngĂy CĂch nạng ThĂng TĂm (1945) thĂnh cĂng Y CĂn Đảo. TrĂn 2000 tĂ chĂnh trc ta trong nhiều nfm qua. Cu'i nfm 1954, Thực dĂn PhĂp cũng phải 'ưa gần 600 tĂ binh vĂ trĂn 1.000 tĂ Ăn qua Cầu TĂu về trao trả cho ChĂnh phủ H" ChĂ Minh. NgĂy 1 thĂng 5 nfm 1975 tĂ chĂnh trp thời cơ, n.i dậy lĂm chủ hoĂn toĂn Y CĂn Đảo.
NgĂy 4 thĂng 5 nfm 1975 trĂn chuyến tĂu 'ầu tiĂn ra giảI phĂng CĂn Đảo, 500 tấm ảnh BĂc H" in lụa 'Ă chuyfn t>i Cầu TĂu vĂ 'ược những người tĂ trang trọng rư>c về từng trại. Ăt ngĂy sau, từng 'oĂn tĂ lần lượt tập trung ra Cầu TĂu 'f xu'ng tĂu về 'ất liền, chấm dứt vĩnh vi.n hơn mTt thế kỷ â?oĐ<a ngục trần gianâ?.
VTT

Nhà Giam của Căn Cây Dừa

máy bay chở tù nhân ra đảo

tù nhân ngồi xếp hàng

thương sĩ Nhất Nhu gục đầu trước Đoàn Thanh Phương, 1 cựu tù binh đã bị Nhu tra tấn dã man khi còn trong tù


hình mô phỏng tù binh trong nhà lao

NHÀ? TÙ? CĂ"N ĐÀ?O (TT)
* Di tìch bàfi sò ngươ?i:
Nơi 'Ăy 'ược xem là? nghìfa 'ìa 'Ă?u tiĂn cù?a tù? CĂn Đà?o. Và?o 'Ăm 28/6/1862, lớp tù? nhĂn 'Ă?u tiĂn bì thực dĂn Phàp 'à?y ra CĂn Đà?o 'àf liĂn kẮt với quan lình ngươ?i ViẶt nĂ?i dẶy 'àp phà cĂng sơ?, thiĂu chày nhà? tù? CĂn Đà?o.
Nư?a thàng sau, ngà?y 13/7/1862, chù ngùc Fèlix Roussel tĂ? chức cuẶc cà?n quèt khù?ng bẮ nhĂn dĂn trĂn 'à?o. CuẶc sfn lù?ng thà?m sàt kèo dà?i 13 ngà?y (tư? 13-25/7/1862). Đàf cò hơn 100 ngươ?i bì giẮt và? 20 ngươ?i bì bf́t sẮng. Hò phà?i 'à?o mẶt hẮ to tài 'Ăy 'Ă? vù?i càc xàc chẮt. Sau 'ò chùa Ngùc chon sẮng cà? 20 ngươ?i ơ? 'Ăy

NHÀ? TÙ? CĂ"N ĐÀ?O (TT)
* HĂ,?M PHĂ,N BÒ?
XĂy dựng nfm 1930, hĂ?m sĂu 3m chứa phĂn và? nước dẶi rư?a chuĂ?ng bò?, dù?ng 'Ă? tra tẮn ngươ?i tù?.
Ìt ngươ?i biẮt 'Ắn nơi nà?y. Ngà?y 30/4/1975, CĂn Đà?o 'ược già?i phòng, ta mới phàt hiẶn ra chĂf nà?y là? nơi tra tẮn và? giẮt hài tù? nhĂn. Lùc cứu lĂn cò 2 ngươ?i tù? dưới hĂ?m phĂn. Sau khi 'ược chfm sòc, hò lĂn tà?u vĂ? 'Ắt liĂ?n. NhĂn dìp 30 nfm già?i phòng CĂn Đà?o, chình quyĂ?n CĂn Đà?o 'àf nhơ? 'à?i truyĂ?n hì?nh 'fng tin tì?m tung tìch 2 ngươ?i tù? nfm xưa, nhưng khĂng cò hĂ?i Ăm.