Gatsby vĩ đại

Khoảng năm giờ chiều, đoàn xe chúng tôi gồm ba mươi chiếc tới nghĩa trang, dừng lại bên cổng dưới làn mưa nặng hạt. Đi đầu là xe tang, đen ng̣m và sũng nước rồi đến chiếc xe ḥm chở cụ Gatz, ông mục sư và tôi, và cách xa một chút là chiếc xe ?obrích? chở hàng của Gatsby trên có bốn, năm gia nhân và người đưa thư ở West Egg, tất cả đều quần áo lướt mướt. Khi chúng tôi bắt đầu đi qua cổng nghĩa trang, tôi nghe thấy có một chiếc xe hơi xịch đến đỗ ở đằng sau rồi có một người ộp oạp bước theo chúng tôi trên lối đi đầy những vũng nước. Tôi ngoảnh lại nh́n. Đó là người đàn ông đeo đôi kính như mắt cú mà tôi đă thấy đứng sững sờ trước các giá sách trong thư viện của Gatsby vào một đêm cách đây ba tháng.
Suốt từ bấy đến nay tôi không gặp ông ta. Tôi không hiểu ông ta làm thế nào biết được ngày đưa đám, mà tôi cũng không biết cả đến tên ông ta nữa. Mưa nḥe nhoẹt trên đôi mắt kính dầy, ông ta nhấc kính ra lau nước mưa để nh́n rơ tấm khăn phủ quan tài được rải xuống đáy huyệt.
Lúc ấy, tôi cố nghĩ về Gatsby một chút, nhưng anh đă quá xa rồi, và tôi chỉ có thể nhớ ra rằng, trong ḷng không oán giần, Daisy đă không có lấy một bức điện hoặc một bông hoa nào gửi đến. Tôi thoáng nghe có ai lầm rầm: ?oPhúc đức cho kẻ qua đời được hạt mưa rơi? rồi người đàn ông mắt cú nói ?oAmen? bằng một giọng rắn rỏi.
Chúng tôi lại lộn xộn vội vă trở ra xe dưới làn mưa. Ông mắt cú nói với tôi bên cổng nghĩa trang:
- Tôi tiếc không lại nhà được.
- Những người khác cũng vậy.
- Ông nói ǵ? ?" ông ta giật ḿnh. - Trời! Trước họ đến có hàng trăm.
Ông ta nhấc kính ra, lại lau, cả mặt trong lẫn mặt ngoài, và nói:
- Khốn khổ, khốn nạn.
*
* *Một trong những kỳ niệm sống động nhất của tôi là những lần từ trường dự bị đại học và sau đó là từ trường đại học trở về miền Tây nghỉ lễ Giáng sinh. Những sinh viên nào phải đi quá Chicago th́ tập hợp tại nhà Ga liên bang cổ lỗ tối om vào lúc sáu giờ tối một ngày tháng Chạp cùng với một vài người bạn Chicago vội vă ra tiễn họ. Tôi c̣n nhớ những chiếc áo lông của các cô gái vừa ở các trường kư túc nữ sinh khác nhau ra, những hơi thở đọng sương và những bàn tay giơ lên quá đầu vẫy vẫy người quen, những lời mời mọc dồn dập: ?oAnh đến gia đ́nh Ordways à? gia đ́nh Hersey à? gia đ́nh Schultze à?? và những tấm vé dài màu xanh nắm chặt trong những bàn tay đi găng của chúng tôi. Rồi cuối cùgn là toa xe lửa âm u vàng khè của tuyến đường Chicago, Milwaukee và St. Paul, trông tươi vui như chính Noel, xuất hiện trên đường sắt chạy qua cạnh cổng.
Khi con tàu của chúng tôi lao vào giữa đêm đông, và tuyết - tuyết thật, tuyết của quê hương chúng tôi, bắt đầu trải dài hai bên đường và lấp lánh ngoài cửa sổ, và những ánh đèn leo lét trong các ga xép ở Wisconsin lướt qua nhanh, th́ không khí bỗng có một hương men găn gắt và hoang dă làm người khoan khoái lâng lâng. Chúng tôi hít những hơi dài bầu không khí đó khi chúng tôi đi từ toa ăn uống đi qua các chỗ đầu toa lùa gió lạnh trở về chỗ cuả ḿnh, cảm thấy vô cùng sâu sắc sự gắn bó tha thiết giữa ḿnh với mảnh đất này trong một giờ lạ lùng trước khi một lần nữa lại hoà lẫn hẳn vào với nó.
Đó là miền Trung Tây của tôi ?" không phải là lúa ḿ, hoặc những cánh đồng cỏ hay những thị trấn heo hút của những cư dân Thuỵ Điển, mà là những chuyến tàu trở về đầy xúc động thời thơ ấu của tôi, những ngọn đèn đường, những chùm chuông móc ở thành xe trượt tuyết trong đêm tối giá lạnh và những khung cửa sổ giăng đèn in bóng những vành hoa nhựa ruồi xuống mặt tuyết. Tôi là một phần của tất cả những cái ấy, hơi nghiêm trang v́ cảm xúc do những mùa đông dài ấy để lại, hơi tự hào v́ được lớn lên trong một ngôi nhà của ḍng họ Caraway ở một thành phố mà các ngôi nhà qua bao thập kỷ vẫn c̣n được gọi bằng tên một ḍng họ. Bây giờ tôi thấy rằng câu chuyện này xét cho cùng chính là một câu chuyện về miền Tây ?" Tom và Gatsby, Daisy và Jordan cùng với tôi đều là người miền Tây, và có lẽ chúng tôi mắc chung một nhược điểm nào đấy, nó làm cho chúng tôi không thể thích nghi được với cuộc sống miền Đông một cách khó nhận ra.
Ngay cả khi miền Đông làm tôi say mê nhất, ngay cả khi tôi nhận thức rơ nhất sự ưu việt của nó đối với những thành phố tẻ ngắt, vươn dài và ph́nh to ở bên kia con sông Ohio với những cuộc điều tra liên miên chỉ chừa có trẻ con và người già ?" ngay cả khi ấy tôi vẫn thấy nó méo mó. Đặc biệt, West Egg c̣n hiện lên trong những giấc mộng thật là quái đản của tôi. Tôi thấy nó như một cảnh đêm của danh hoạ El Greco; một trăm nóc nhà, vừa khuôn sáo vừa kỳ cục, nép ḿnh dưới một bầu trời u ám trĩu nặng và một vầng trăng mờ xỉn. Ở tiền cảnh, bốn người đàn ông nghiêm nghị mặc com-lê đi trên hè đường khiêng một cái càng bên trên đặt nằm dài một người đàn bà say rượu mặc bộ đồ dạ hội trắng. Bàn tay người đàn bà buông thơng bên cạnh cáng lấp lánh những ánh lạnh lẽo của vàng bạc châu báu. Mấy người đàn ông kia nghiêm trang rẽ vào một ngôi nhà ?" không đúng ngôi nhà họ định t́m. Nhưng không ai biết tên người đàn bà, và họ cũng chẳng bận tâm làm ǵ.
Sau khi Gatsby chết, tôi thấy miền Đông cứ lởn vởn những bóng ma như vậy, nó bị méo mó đến mức mắt tôi không thể hiệu chỉnh lại nổi. V́ vậy khi làn khói lam từ đám lá khô gịn toả vào không trung và gió thổi thẳng bang mớ quần áo ướt treo trên dây phơi th́ tôi quyết định trở về quê hương.
C̣n một việc cần giải quyết trước khi ra đi, một việc khó xử và khó chịu, giá cứ bỏ mặc th́ tốt hơn. Nhưng tôi muốn thu xếp mọi sự đâu ra đấy rồi hăy đi, chứ không hề trông mong ở ngọn sóng biển tốt bụng và dửng dưng kia quét sạch hộ những rác rưởi của tôi. Tôi gặp Jordan Baker, nói chuyện lâu với cô ta về những ǵ đă xảy ra với cả hai chúng tôi và những ǵ đă xảy ra sau đấy với riêng tôi. Jordan ngồi thật yên trong một chiếc ghế bành lớn lắng tai nghe.
Cô ta mặc bộ đồ đánh gôn và tôi c̣n nhớ tôi đă nghĩ cô ta trông giống một bức ảnh quảng cáo chụp rất đạt, cằm hếch lên hơi nghịch ngợm, mái tóc ngả mầu lá thu, nước da mặt rám nắng như mầu chiếc găng tay không ngón đặt nơi đầu gối. Nghe tôi nói xong, Jordan nói thẳng với tôi không một chút quanh co là cô ta đă đính hôn với một người rồi. Tôi không tin, tuy rằng có nhiều người cô ta chỉ gật đầu là lấy được ngay, nhưng tôi vẫn giả vờ ngạc nhiên. Trong đúng một phút, tôi tự hỏi không biết ḿnh có tính sai không, nhưng sau tôi b́nh tâm lại ngay và đứng dậy từ biệt.
- Dù sao, chính anh đă bỏ rơi em, - Jordan bỗng dưng nói. ?" Anh bỏ rơi em qua điện thoại. Bây giờ th́ em không cần ǵ ở anh nữa, nhưng đấy là một điều chưa bao giờ xảy ra với em nên em hơi choáng váng mất một thời gian.
Chúng tôi bắt tay nhau.
- Mà này, anh c̣n nhớ không, - Jordan nói thêm ?" anh c̣n nhớ một câu chuyện giữa hai chúng ta về việc lái xe không?
- Không nhớ rơ lắm.
- Anh bảo là một người lái xe tồi chỉ an toàn chừng nào chưa gặp phải một người lái xe tồi khác, có phải không? Thế đấy, em đă gặp phải một người lái tồi thứ hai, có đúng không? Em muốn nói là em đă sơ ư đoán nhầm. Em những tưởng anh là một người khá trung thực, khá thẳng thắn. Em những tưởng đó là niềm tự hào thầm kín của anh.
- Tôi đă ba mươi tuổi rồi, - tôi nói. ?" Tôi đă quá năm năm cái tuổi tự dối ḿnh rồi gọi đó là danh dự.
Jordan không trả lời. Cáu kỉnh và có lẽ hơi yêu cô ta cũng nên, với buồn tiếc vô cùng, tôi quay gót.
*
* *
Một buổi chiều cuối tháng Mười, tôi gặp Tom Buchanan trên Đại lộ Năm. Anh ta đang đi trước tôi, dáng nhanh nhẹn, hung hăng như muốn gây sự với ai, hai tay khuỳnh khuỳnh như muốn gạt những ai chạm vào ḿnh, cái đầu lúc quay bên này lúc ngoái bên kia theo chiều con mắt không để yên một chỗ của anh ta. Đúng lúc tôi cố bước chậm để tránh đuổi kịp anh ta th́ Tom đứng lại, cau mày nh́n vào tủ kính một cửa hiệu vàng bạc. Bất thần anh ta nh́n thấy tôi và quay lại, ch́a tay ra với tôi.
- Sao, có chuyện ǵ, anh Nick? Anh không muốn bắt tay tôi à?
- Đúng. Anh biết tôi nghĩ ǵ về anh.
- Anh lẩn thẩn lắm, anh Nick, - Tom liến thoắng. - Lẩn thẩn quá lắm. Tôi không biết anh nghĩ thế nào.
- Tom, - tôi hỏi, - anh đă nói ǵ với Wilson chiều hôm ấy?
Tom nh́n tôi chằm chằm, nín thinh, và tôi biết là tôi đă đoán đúng về quăng thời gian mất vết tích của Wilson. Tôi quay gót toan bỏ đi, nhưng Tom bước lên một bước nắm lấy cánh tay tôi.
- Tôi đă nói với hắn sự thật, - Tom nói. - Hắn ṃ đến nhà tôi đúng lúc chúng tôi sắp sửa đi. Khi tôi cho người ra cửa bảo là chúng tôi không có nhà, hắn định xông lên gác. Hắn đă khá điên đến nỗi có thể giết chết tôi nếu tôi không nói cho hắn biết ai là người chủ chiếc xe. Tay hắn cứ nắm khư khư khẩu súng trong túi suốt lúc hắn ở trong nhà tôi. - Rồi Tom nói thẳng thừng với giọng thách thức. ?" Tôi đă nói toạc ra với hắn th́ đă sao? Thằng cha kia bị như thế là đáng đời lắm. Nó đă tung hoả mù vào mắt anh như vào mắt Daisy vậy. Nó là một đứa đểu giả. Nó đă chẹt chết Myrtle như người ta chẹt chết một con chó mà không thèm đỗ lại.
Tôi không biết nói ǵ, trừ cái điều không thể nói ra là sự thật không phải thế.
- Anh tưởng tôi không chịu phần đau khổ đấy à? Anh nghe đây này. Khi tôi đến trả lại gian buồng ấy và nh́n thấy hộp bánh bích quy chó khốn khổ ấy trên tủ bát đĩa, tôi đă ngồi xuống khóc như con nít. Lạy Chúa, thật là kinh khủng...
Tôi không thể tha thứ cho anh ta mà cũng không thể có thiện cảm với anh ta được, nhưng tôi hiểu ra rằng đối với anh ta th́ những việc anh ta làm là hoàn toàn chính đáng. Tất cả đầu đuôi chỉ là chuyện vô tâm và nhầm lẫn. Họ là những kẻ vô tâm ?" Tom và Daisy - họ đập phá tan tành mọi thứ, của cải lẫn con người, rồi rút về ẩn náu trong tiền bạc của họ hoặc trong sự dửng dưng mênh mông của họ, hay trong bất cứ cái ǵ gắn bó họ với nhau, và để mặc cho kẻ khác dọn dẹp cảnh hỗn độn mà họ gây ra...
Tôi bắt tay Tom. Tôi thấy nếu không bắt tay th́ thực là dớ dẩn, v́ tôi bỗng cảm thấy như đang nói chuyện với một đứa trẻ. Sau đó, Tom vào cửa hàng vàng bạc mua một chiếc ṿng ngọc trai ?" hay có thể chỉ là một cặp khuy tay áo ?" và vĩnh viễn bứt xa được khói cái tính khắt kheo tỉnh lẻ của tôi.
*
* *Toà biệt thự của Gatsby vẫn c̣n hoang vắng khi tôi ra đi - cỏ ở vườn nhà anh đă mọc cao bằng cỏ nhà tôi. Trong đám lái xe tắc-xi ở West Egg có một người lần nào chở khách qua cổng nhà anh cũng dừng lại một chút giơ tay chỉ trỏ vào bên trong. Có lẽ anh ta chính là người đă chở Daisy và Gatsby từ West Egg về East Egg tối hôm xảy ra tai nạn, và có lẽ anh ta đă hoàn toàn tự ḿnh bịa ra một câu chuyện từ đầu chí cuối để kể cho khách. Tôi không muốn nghe câu chuyện ấy nên tôi tránh mặt anh ta hôm tôi ra tàu.
Các tối thứ bảy tôi thường ở lại New York v́ những cuộc vui xa hoa và rực rỡ của Gatsby hăy c̣n hiện lên trong óc tôi tươi rói đến nỗi tôi vẫn c̣n có thể nghe thấy tiếng nhạc và tiếng cười văng vẳng không ngớt từ vườn nhà anh vọng sang, cả tiếng xe hơi ra vào các lối đi trong vườn nữa. Một đêm, tôi nghe thấy có tiếng xe hơi thật ở bên đó và nh́n thấy đèn xe đỗ lại trước các bậc thềm đằng trước. Nhưng tôi không ra xem sao. Có lẽ đó là một trong những người khách cuối cùng nào đấy ở tít đầu kia quả đất không biết rằng cuộc vui đă tàn.
Đêm cuối cùng, hành lư đă đóng gói xong xuôi và chiếc xe đă nhượng lại cho người chủ hiệu thực phẩm, tôi sang bên nhà anh để nh́n cái vật khổng lồ, rời rạc, không ra nhà kia, một lần nữa. Trên bậc đá trắng, một câu tục tĩu, do một đứa trẻ con nào đó viết bằng gạch, hiện rơ dưới ánh trăng. Tôi xoá nó đi, bằng cách di giày ken két trên mặt đá. Sau đó tôi đi thơ thẩn xuống băi biển và nằm dài trên cát.
Hầu hết các nhà nghỉ mát ven bờ nước nay đă đóng cửa, không c̣n mấy ánh đèn trừ ánh đèn lù mù di động của một chiếc phà đang qua eo biển. Trăng lên cao làm cho những ngôi nhà vô dụng kia mỗi lúc một mờ đi, ch́m đi, cho đến khi tôi dần dần cảm thấy như ḿnh đang đứng trên ḥn đảo thời xa xưa ở nơi đây, ḥn đảo đă có thời xoè nở trước con mắt các thuỷ thủ Hà Lan khác nào bộ ngực tươi mát xanh rờn của thế giới. Những bụi cây khi ấy, những bụi cây nay đă nhường chỗ cho ngôi nhà của Gatsby, đă có thời, bằng những tiếng th́ thào, khơi dậy lên giấc mơ cuối cùng và to lớn nhất của con người. Trong một phút giây ngỡ ngàng ngắn ngủi, con người đă phải nín thở trước sự xuất hiện của lục địa này, lặng người đi trong một sự chiêm ngưỡng thẩm mỹ mà ḿnh không hiểu nổi và cũng không mong ước khi lần cuối cùng trong lịch sử đối diện với một đối tượng khơi gợi được hết khả năng kinh ngạc của ḿnh.
Và trong lúc tôi ngồi đó ngẫm nghĩ về cái thế giới xưa chưa biết, tôi nghĩ đến nỗi kinh ngạc của Gatsby khi anh lần đầu tiên phát hiện ra cái đốm sáng xanh ở cuối bến thuyền nhà Daisy. Anh đă phải đi một chặng đường dài mới tới được thảm cỏ xanh rờn này, và điều mơ ước của anh tưởng như đă ở gần đến nỗi hầu như giơ tay ra là thể nào anh cũng với tới nó. Anh đâu biết rằng nó đă rớt lại đằng sau anh rồi, ở một chỗ nào đó trong khoảng tối mênh mông bên kia thành phố, nơi những cánh đồng sẫm đen của nước cộng hoà trải ra trong đêm tối.
Gatsby gửi niềm tin của ḿnh vào cái đốm sáng xanh, cái tương lai làm đê mê ḷng người mỗi năm một lùi ra xa chúng ta hơn. Nó đă tuột khỏi tay chúng ta rồi, nhưng có sao! ?" ngày mai chúng ta sẽ dấn bước nhanh hơn, sẽ vươn tay ra dài hơn... Và một buổi sáng đẹp trời...
Chúng ta cứ thế cố dấn lên, như những chiếc thuyền cố đi ngược ḍng nước không ngừng bị đẩy về dĩ văng./.

Dùng chức năng bình chọn chủ đề mà không được, nên đành post vào đây vậy. Cảm ơn bạn nhiều lắm!

OK,cảm ơn bạn rất nhiều.

Vẫn vote được đấy, cả cho topic lẫn chủ topic Nó báo lỗi vậy thôi chứ có 7 người vote rồi kia kìa ^^
Sau khi đọc Rừng Nauy rất tò mò về tác phẩm này, may mà có bạn, thxxx

Mấy bạn khỏi cần vote.Vô đây động viên mình một tiếng là mừng rồi.Cảm ơn rất nhiều

Tớ cũng không vào bình chọn được
Cảm ơn bạn tại đây vậy
Up trang này lên phát

Tiếp tục đi bạn ơi, thanks a lot

ặc, truyện kết thúc rồi mà

ừ,kết thúc rồi,hì hì

Bác ạ, e nhớ cũng tầm độ này năm ngoái e thân sơ thất sở đi tìm Gatsby trong box mà lời xin xỏ của e như rơi vào hư không, e đành đến khổ vì đọc nguyên tác tiếng Anh của Scott Fitzgerald, văn ông ấy hay thật nhưng rối lắm. Dù sao bây giờ nhìn tác phẩm này được pót lên đấy e cũng thấy vui lắm, muốn vote nhưng mãi ko đc. CÁM ƠN NHIỀU NHÉ!