Giải nghĩa thành ngữ ??onồi tròn úp vung tròn, nối méo úp vung méo??? như thế nào ?

Giải nghĩa thành ngữ ?onồi tròn úp vung tròn, nối méo úp vung méo? như thế nào ?

Trong di sản ngôn ngữ dân tộc, chúng ta có thể thấy hàng loạt thành ngữ, tục ngữ nói về hôn nhân. Rất nhiều trong số đó nói về thân phận con người. Chẳng hạn như : Chuột sa chĩnh gạo; Chó chui gầm chạn; Đũa mốc mà chòi mâm son; Mèo mả gà đồng; Nồi tròn úp vung tròn, nồi méo úp vung méo ? Nhưng đi tìm một câu có ý nghĩa ?otương thích trong hôn nhân? tiêu biểu thì nhiều người chúng ta chắc sẽ chọn ?oNồi tròn úp vung tròn, nồi méo úp vung méo?.

Sẽ là bất cập nếu coi thành ngữ này nhất nhất chỉ nói về hôn nhân. Bởi, với khả năng khái quát cao, nó có thể tham gia vào những phạm vi khác nữa. Tuy nhiên, những ?otín hiệu? để khẳng định rằng nó là một thành ngữ về hôn nhân là rất rõ ràng. Chứng minh điều đó, trong bài viết này chúng tôi đã căn cứ vào hiện trạng các yếu tố cấu thành thành ngữ và vào khả năng vận dụng của nó trong thực tiễn để nêu ra ý nghĩa của thành ngữ theo các khía cạnh sau đây.

Thứ nhất : Đây là một thành ngữ nói về sự tương thích. Quan hệ tương thích thể hiện qua đôi từ ?otròn ?" tròn?, ?oméo ?" méo? dường như đã có tiền lệ theo kiểu ?ongưu ?" ngưu?,?mã ?" mã? trong ?ongưu tầm ngưu, mã tầm mã?.

Thứ hai : Là quan hệ tương thích nhưng thành ngữ này lại thể hiện quan hệ tương thích xảy ra trong việc lựa chọn ý trung nhân ( chọn chồng, chọn vợ ). Đến đây, nếu chỉ dựa vào đôi ?otròn ?" tròn?, ?oméo ?" méo? thì chưa đủ. Cặp từ gợi ra quan hệ hôn nhân chính là cặp ?onồi ?" vung? vốn đã rất quen thuộc.

Trong văn hóa Việt Nam, sự đối ứng âm dương được thể hiện qua nhiều cặp biểu tượng. Cặp ?onồi ?" vung? là một trong những cặp như vậy. Trước hết, tính cặp đôi của cặp âm dương này thể hiện quan hệ tất có của ?onồi? và ?ovung?. Đó là ?onồi? thì phải có ?ovung?, còn ?ovung? thì phải là của một cái ?onồi? nào đó. Nói một cách khác : giá trị hoàn chỉnh của ?onồi? là phải có một cái ?ovung? cho phù hợp; còn giá trị của ?ovung? cũng chỉ có khi được dùng để đậy cho vừa một cái ?onồi? nhất định. Mối quan hệ tất yếu giữa ?onồi? và ?ovung? thì như vậy, nhưng mức độ cần thiết của cái này với cái kia lại không giống nhau. Trong cái quan hệ ?onồi ?" vung? ấy, ?onồi? tỏ ra có khả năng độc lập cao hơn vì có thể dùng không ?ovung? hoặc được đậy bằng một chiếc ?ovung? khác; còn ?ovung? thì không bao giờ sử dụng độc lập, vì bản thân nó không có chức năng gì khác ngoài việc dùng để đậy, thậm chí người ta có thể bỏ ?ovung? đi nếu không có cái ?onồi? phù hợp. Chúng tôi suy diễn rằng, có lẽ chính vì khả năng độc lập cao như trên cho nên mặc dù nằm trong kết cấu bị động ẩn ?onồi tròn úp ? nồi méo úp? ( lẽ ra phải là ?ovung úp? ) nhưng từ góc độ tâm lí, ?onồi? vẫn là vật ?ochủ động đi tìm cái phụ thuộc tất yếu vào mình? là ?ovung?.

Ở đây khó có thể xác định ?onồi? hay ?ovung? là chỉ người đàn ông hay người đàn bà. Căn cứ vào ?otính tích cực chủ động? như vừa phân tích của ?onồi?, người ta dễ nghĩ ?onồi? là đàn ông ( vì đàn ông thường là người được lựa chọn ). Còn nếu căn cứ vào khả năng ?otĩnh? vốn có cuả ?onồi? thì có thể hiểu rằng ?onồi? là người đàn bà ( vì người ta thường dùng ?ovung? để ướm vào ?onồi? chứ ít có thao tác ngược lại ). Chúng tôi cho rằng chính sự ?onước đôi? về cách hiểu như trên đã tạo ra nét thú vị cho thành ngữ. Sự hiện hữu của cặp ?onồi ?" vung? đã được suy ra thành cái uyển chuyển linh hoạt của một cặp âm ?" dương mang tính bản chất đối với quan hệ hôn nhân. Đây cũng là tính ưu việt của thành ngữ vì nó đã khái quát được một quy luật trong hôn nhân xưa là: sự lựa chọn không nhất thiết lúc nào cũng thuộc về đàn ông.

Thứ ba : Thành ngữ này nói về quan hệ tương thích trong hôn nhân nhưng chỉ được dùng trong trường hợp sự lựa chọn hôn nhân của những người ?oméo?. Trong thực tế, hôn nhân cho người ?otròn? âu cũng là chuyện thường tình, không đáng là việc để bàn luận. Và cũng chính vì thế, những người đã tương đối hoàn hảo không phải là đối tượng cần động viên và an ủi. So với ?otròn? thì ?oméo? là bất bình thường và sự lựa chọn hôn nhân cũng không mấy thuận lợi. Với khả năng khái quát cao, ta có thể hiểu rằng: trong bất cứ hoàn cảnh nào, sự tương thích hôn nhân vẫn có thể xảy ra. Và có dù thế nào người ta vẫn tìm được ý trung nhân cho mình.

Trong giao tiếp, đây là một thành ngữ quen thuộc nhưng không dễ sử dụng. Nó thường chỉ dùng cho ngôi thứ ba chứ rất ít khả năng sử dụng cho ngôi thứ hai ( người nghe ), mặc dù có thể người nói hoàn toàn thiện chí.

Cách giải nghĩa trên chỉ là một trong những biện pháp tiếp cận nghĩa đối với một thành ngữ vốn đã được sử dụng từ lâu trong tiếng Việt. Nhưng đối với một vấn đề hết sức tế nhị - vấn đề hôn nhân, thiết nghĩ, dù nghĩa của nó có được thừa nhận, thì chúng ta cũng nên thận trọng khi sử dụng.

( st )





NEVER LEAVE ME

Tại sao một cái thành ngữ dễ hiểu như vậy mà phải giải thích dài dòng thế ?
Một vài người trong chúng ta có cái đầu nhỏ hơn cái dạ dày của chính mình !
TrauCau

đời là thế mà...

dễ hiểu nhưng chưa chắc đã dễ giải thích ... mà bạn hiểu được chưa chắc đã hiểu đúng, phải ko nào ???

NEVER LEAVE ME

Đọc xong bài của bác tôi thấy rối rắm hơn nữa....hiiiiiiiiiii...Vừa Việt vừa Tàu thế này khó hiểu lắm.....

...KHI TA Ở CHỈ LÀ NƠI ĐẤT Ở.
KHI TA ĐI ĐẤT BỖNG HÓA TÂM HỒN...​

Khì khì có 1 chuyện thế này, 1 nhà bác học nọ phát hiện ra Gớt không phải sinh năm 1XXX mà là sinh năm 1YYY. Ông ta liền quyết định công bố cho nhân loại biết về phát hiện mới mẻ này của mình. Và dĩ nhiên là ông ta viết sách. Một phát hiện to lớn thế này thì tất nhiên là không thể gói gọn trong 1 cuốn được rồi. Thế là alê hấp, ông ta cho ra đời 3 cuốn liền. Cuốn thứ nhất chứng minh nhận định Gớt sinh năm 1XXX là sai. Cuốn thứ 2 chứng minh rằng Gớt không thể sinh vào năm 1XXX , và cuốn thứ 3 ....
Thế nó mới là khoa học chứ cái bác lày, khì khì
Ngày chưa có anh em mang một nỗi buồn
Nặng đến nỗi tưởng chừng không gánh nổi
Anh đến nào ngờ chỉ giúp em đánh đổi
Gánh buồn này bằng gánh khác nặng hơn

Lissette : dễ hiểu nhưng chưa chắc đã dễ giải thích ... mà bạn hiểu được chưa chắc đã hiểu đúng, phải ko nào ???
_________________________________
Trong một hoàn cảnh nhất định thì có thể hiểu theo cách này và theo một cách khác trong một hoàn cảnh khác. Theo tớ hiểu là bạn muốn giải thích thành ngữ đó để đưa tới một chân lí (khoa học ?) cho việc hiểu cái thành ngữ đó. Đấy là một cách làm truyền thống.
Tuy nhiên tớ lại nghĩ là một câu mà được gọi là "thành ngữ" khi nội dung của nó là súc tích, cô đọng nhất. E rằng việc giải thích nó ra theo cách truyền thống không phải là cách thuyết phục để có thể diễn đạt nội dung của thành ngữ. Bạn có thể giải thích bằng cách đưa thành ngữ này vào trong những hoàn cảnh khác nhau và bình luận, như vậy có ổn hơn không ? (đây cũng là một cách làm truyền thống).
Ý tại ngôn ngoại !
Một vài người trong chúng ta có cái đầu nhỏ hơn cái dạ dày của chính mình !
TrauCau

hì hì, tớ khá thích đọc Azit Nexin đấy, cái truyện "Chúng ta chưa thể thành người" hay lắm bạn Alcatel2k1 à.
Tớ e rằng traucau đã hiểu sai ý Lissette khi nói rằng muốn đưa tới một chân lý.
Trong giao tiếp, đây là một thành ngữ quen thuộc nhưng không dễ sử dụng. Nó thường chỉ dùng cho ngôi thứ ba chứ rất ít khả năng sử dụng cho ngôi thứ hai ( người nghe ), mặc dù có thể người nói hoàn toàn thiện chí.
Cách giải nghĩa trên chỉ là một trong những biện pháp tiếp cận nghĩa đối với một thành ngữ vốn đã được sử dụng từ lâu trong tiếng Việt. Nhưng đối với một vấn đề hết sức tế nhị - vấn đề hôn nhân, thiết nghĩ, dù nghĩa của nó có được thừa nhận, thì chúng ta cũng nên thận trọng khi sử dụng.

Tất nhiên, đó là cách giải thích khá truyền thống và an toàn, bạn thử đưa ra một cách giải thích khác để mọi người suy ngẫm xem sao ?
~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~
Vì sự trong sáng của tiếng Việt => Click here

mục đích của tôi khi post bài này lên chỉ đơn giản là để mọi người có thêm một cách hiểu nữa về một câu thành ngữ khá quen thuộc trong tiếng Việt. Nếu các bạn cảm thấy rối rắm hay khó hiểu thì bạn có thể cộng tác cùng tôi trong cùng topic này bằng cách tìm hiểu và post lên những cách giải thích hay hơn, đơn giản hơn, dễ hiểu hơn để không chỉ riêng tôi mà nhiều người khác được mở mang đầu óc.
Ngược lại, nếu bắt tôi phải biện hộ cho một bài giải thích mà tôi không phải là tác giả thì e là khó quá. Vả lại, tại sao các bạn ko tìm thấy được cái hay trong một bài giải thích mà chỉ nhìn thấy cái dài dòng và rối rắm của nó nhỉ. Những bài mà tôi post lên thường là lấy từ tư liệu báo chí cho nên tôi nghĩ là rất cần thiết cho những ai quan tâm. Humh, tôi còn nhớ, hồi đi học cấp 2, chỉ có một câu tục ngữ thôi, tôi có thể viết được đến mấy tờ giấy. Đọc sách cũng thấy người ta viết dài lắm. Chuyện giải thích có cần thiết nhất định fải cô đọng hay súc tích hay ko còn tuỳ vào nhận thức của mỗi người. Tôi thì rất thích bài viết này. Tôi đánh giá cao những gì mà tác giả có thể viết được dù chỉ thông qua
một câu thành ngữ ngắn gọn ...
Dẫu sao vẫn mong chờ những bài viết khác nếu bạn nào có nhã hứng bình luận hay phân tích về câu thành ngữ này (^_^)

NEVER LEAVE ME