Hà Giang - Cao Bằng : Vời vợi heo hút Săm Pun - Mèo Niêm Sơn Vạc đường đi dát ánh trăng rằm ...

Cái sự thú vị và mơ màng lãng mạn khi ta đứng trên đỉnh một quả núi, nhìn ngang tầm mắt là mây trời ngút ngàn, dưới chân ta là cả một thung lũng mênh mang xanh rì nó thật sự đáng nhớ và khó có thể quên mỗi khi nhìn lại những bức ảnh kỷ niệm. Những dãy núi trập trùng và hùng vĩ khiến ta thấy mình thật bé nhỏ.....
Chúng tôi uống cafe nghe Bằng Kiều hát trong cái sự lãng du như thế....
Con đường Mèo Niêm Sơn Vạc uốn lượn như rắn bò trên lưng chừng núi cứ thế đổ dốc suốt từ Mèo Vạc đến Niêm Tòng trong khoảng 30 km. Vượt qua thị tứ Niêm Sơn với cái chợ be bé lao xao tiếng H''mong, tiếng Giáy và tiếng Nùng chen lẫn tiếng Kinh, chúng tôi ngừng lại ở một ngã ba có cột Km chỉ đường sơn trắng đỏ mờ tịt. Nhìn sang tay trái là con sông Nho Quế nước đang cuồn cuộn chảy. Ngã ba này chính là lối rẽ để đi sang thị trấn Bảo Lạc của tỉnh Cao Bằng. Con sông Nho Quế bắt nguồn từ những dãy núi cao nguyên Vân Nam Trung Quốc chảy qua đèo Mã Pi Lèng, qua chân núi có chợ tình Khau Vai rồi đổ về đây trước khi nhập vào sông Chảy.
Đường xuống bến sông nhầy nhụa bùn đất, chúng tôi hỏi một "gã" H''mong tay cầm con dao quắm với bộ mặt nhăn nhúm, thâm thâm và đôi mắt mờ đục vì á phiện nó hành:
- Ơ cái mày! Cho tao hỏi đường này qua sông để đi Bảo Lạc đúng không?
"Gã" H''mong chẳng nói gì, quay mặt đi, ho húng hắng rồi chui tọt vào lán...
Sau một thoáng do dự, chúng tôi quyết định xuống bến sông. Con đường xuống bến sông lầy lội, chiếc xe chỉ chực lăn kềnh và bánh quay tít mỗi khi phanh lại, nó trôi tuồn tuột.... Nhìn xuống bến sông, dòng Nho Quế cuồn cuộn chảy, một chiếc bè mỏng manh đang từ từ sang sông.....

... Hôm đi từ HN lên Hà Giang, trên đường tôi hay ngó nhìn xem có gặp đoàn phượt nào không, bởi dịp nghỉ lễ 30/04 "giang hồ" lượn lờ ghê lắm. Quả đúng như thế, lúc ở ngã ba Vinh Quang huyện Vị Xuyên, chúng tôi gặp cả đoàn xe Mink cùng mấy chục "vị" quần áo khăn khố rõ ra dáng nghệ sĩ và giang hồ xịn.... Tới Đồng Văn thì chao ơi là lắm! Toàn bộ các nhà nghỉ khách sạn cùng với nhà khách Ủy ban kín đặc dân du lịch cả ta lẫn tây. Trong đó hội "lượt phượt" cũng có đến 3 - 4 nhóm, mấy chục anh chị nắm tay nhau "dung dăng dung dẻ" lượn chợ Đồng Văn, máy ảnh nhăm nhăm bắn không tiếc "đạn". Quán ăn bà cụ người Nùng ngon nhất Đồng Văn "kín đặc" giang hồ. Đoàn xe Mink đi cùng tuyến với chúng tôi sang Bảo Lạc những tẽ ra 2 hướng, bọn tôi đi Cao Bằng còn họ vòng lại Bắc Mê. Họ đã cùng chúng tôi vượt qua cung đường gian khổ nhất trong chuyến đi ấy: Mèo Vạc - Bảo Lạc....
Xuống tới bến sông, dòng Nho Quế mùa này đục ngầu phù sa. Nhìn nước cuồn cuộn chảy, tôi tự hỏi: Không biết những hạt phù sa kia bắt đầu từ cao nguyên Vân Nam ***g lộng gió hay từ trên các triền núi đá vôi Mã Pi Lèng hùng vĩ chảy về đây, nhập vào dòng Gâm và xuôi về Tuyên Quang bồi đắp nên miền trung du đồi chè xanh ngát và cọ "xoè ô" che nắng cho những em bé đến trường.... Chao ơi! Dòng nước kia "nhọc nhằn" và sôi réo cứ chảy mãi, chảy mãi không ngừng, mải miết đi về nơi xa.....
Tiếng hò hét của nhóm Mink khi chiếc bè chao đảo, chòng chành rồi trôi vun vút giữa dòng nước, "gã" chống bè qua sông gầy gò đen xì, trên người "vằn vện" những hoa lá chim muông và quan tài cùng với đầu lâu xương chéo đẩy cái bè một cách rất thiện nghệ bằng cây sào dài cỡ 4m, rốt cục cũng đẩy được nó vào mép sông, chiếc xe Mink nổ máy khói đen xì phụt ra ào ào "vặn vẹo" mãi rồi cũng lên được cái dốc trơn như đổ mỡ phía bên kia sông. Tôi sực nhớ rằng cần phải cho hết mấy cái máy ảnh, điện thoại và những vật dụng đắt tiền vào trong một cái bọc nilon đề phòng "lật" bè. Nói dại! Hôm ấy nếu có bị lật bè, thách cũng chỉ mong sao cứu được cái thể xác chứ 10 máy ảnh cũng bỏ, cho dù nó đắt cỡ nào... Nước cuồn cuộn thế kia....
Gần 1 tiếng sau, rồi cũng đến lượt tôi và con cào cào Y.Serow qua sông. Chòng chành và hồi hộp khi đồng chí em Windy lái hộ con xe xuống bè, cứ thi thoảng lại nhắc, ngồi yên đi anh kẻo hai anh em lại "lộn" cổ xuống sông giờ..... Hai "gã" chống mảng mặt đầy vẻ "cô hồn" mắt lấm la lấm lét và nụ cười nhếch mép luôn thường trực trên đôi môi thâm xì vì thuốc phiện buông một câu cộc lốc: Ngồi yên vị trí...
Phải nói rằng đi bè qua sông giữa mùa nước lũ cũng là một sự mạo hiểm chẳng khác gì ta đánh đu bằng sợi dây chão trên cái vực sâu....
Qua khỏi khúc sông, tưởng đã thoát khỏi chỗ khổ nhất, nào ngờ đó mới chỉ là khúc dạo đầu của con đường gian nan. Chỉ cách bến sông chừng 100 m, đường tự nhiên mất tích, ngơ ngác nhìn, ngó lên trên cái vách đồi bên tay trái là một ngôi lán và vệt đường đỏ thẫm dốc ngược lên núi. Thì ra nó ở trên kia, và muốn lên đó, chúng tôi phải cho xe tụt xuống cái dốc ở con suối cạn rồi vượt qua suối, xong lại phải "trèo" lên cái vách đồi muốn "dựng" ngược cả người lẫn xe....
...............................................

... Chúng tôi tụt xuống lòng con suối cạn lổn nhổn đá hộc, nước lấp xấp, rồi cài số 1 cho xe vượt lên dốc cao khoảng 3 m đầy cây *** lợn tới chỗ đất bằng phẳng, tập kết xe ở đó để chuẩn bị leo vách đồi cao ngất đằng trước mặt.
Ba thằng ở phía sau đẩy, một thằng lái, xe cài số 1 "vặn" hết ga, cả người cả xe "phụt khói ra lỗ đít" mới lên nổi con dốc.... Quả đúng là "danh bất hư truyền" con đường Mèo Vạc - Bảo Lạc !
Sau đúng một tiếng toát mồ hôi hột, thở phì phà phì phò, lên được tới chỗ đầu dốc của con đường cấp phối, cả "lũ" khát khô cổ, ngồi nghỉ nhưng mắt thì "lấm lét" nhìn vào trong lán. Trong cái lán lụp xụp như lán Chí Phèo, bên ngoài có chiếc xe ủi DT 75 cũ rích, gỉ nhoèn không biết ở đó từ những năm xa xưa nào, là những tiếng cười hô hố bặm trợn. Tôi ngó vào lán và bỗng tháo lui....
Bên trong lán, 7 - 8 "gã" thanh niên mình xăm vằn vện, cởi trần mặc quần đùi, tóc húi cua đang xóc đĩa sát phạt nhau. Can rượu khoảng 10 lít rót dở vương vãi ướt nhoè cái chiếu bẩn đen xì trên dãy sạp được làm bằng nứa ghép.
Khát nước. Đói. Trời càng ngày càng nắng gắt.
Cả nhóm khát khô cổ họng vì lúc này đã giấc trưa, mấy chai nước mang theo hết từ lúc ở dưới mảng vượt sông Nho Quế, mặt trời thì chang chang trên đỉnh đầu.... Nghĩ một lát, tôi quyết định vào lán với nụ cười "ve vãn"...
- Chào các đại ca. Bọn em đi chơi qua đây, khát nước quá, các đại ca cho bọn em xin ít nước uống được không ạ?
Hai gương mặt "nhàu nhĩ" thâm thâm ngửng lên nhìn tôi và chú em windy một cách đầy nghi ngờ, sau một thoáng rồi lại cúi xuống tiếp:
- Nước ở ấm đấy, lấy đi... Ê! ê! lẻ nhá, tao đặt 300...
... Bọn tôi tu ừng ực cái ấm nước chè chẳng ra chè, nhạt hoen hoét và lờ lợ đầy mùi phù sa. Người thấy khoan khoái....
Tiếp tục lên đường sau khi chào các "đại ca giang hồ" làm đường nơi rừng sâu núi thẳm với vẻ mặt biết ơn và nụ cười "e ấp", chúng tôi đi qua rất nhiều dốc, rất nhiều hẻm núi mà hai bên là những vách đồi đen nhánh toàn thứ than kíp lê chưa đạt chất lượng, trên đầu là nắng chang chang, rừng im ắng không một ngọn gió, cỏ cây rũ rượi......

Bác Hoangbquang cho em chặn cục gạch, chèn cái chợ Đồng Văn ở đây nhớ.
Tự vì cái ngày thứ 3, trước khi vượt Mã Pí Lèng trong nắng mới tinh tươm thì buổi sáng ở Đồng Văn dù trời mưa, nhưng cả bọn vẫn lục tục lang thang trong chợ.
Chỉ là một nét chợ Đồng Văn.
Sau đó là hành trình tỉ mỉ và cụ thể qua Mã Pí Lèng lên Săm Pun như
anh Hoàng kể

Chợ Đồng Văn xôn xao sắc mầu. Đôi khi, tôi cảm giác sắc màu ở đây xôn xao hơn cả lời nói. Dường như cấu tạo mặt, hình khối, cử động và lời nói của người Mông trên Hà Giang này chậm lạ lùng. Hoặc có thể thuyết tương đối của Eistein đúng ở đây, khi càng lên cao, càng xa trung tâm trái đất, thì thời gian càng chậm hơn. Hoặc đột ngột, như từ sáng đi vào tối, từ 1 nơi động cơ tít mù thì lên Đồng Văn, khi người ta vẫn chậm chạp gùi hàng từ hôm trước đến bán ở phiên chợ hôm sau, thì mắt nhìn, tư duy cũng tự dưng chậm lại mà thôi

Pix: Loayhoay
Từ một góc khuất tối, tôi nhìn chợ sũng trong cơn mưa, mà sắc màu không ngừng xôn xao, mà bước chân không ngừng nhộn nhịp, mà giữa chợ đàn ông không ngừng rượu.

Pix: Red nose team

pix: Phạm Minh Thanh
Người Mông sống trên cao nhất, giữ bản sắc nhất và kiêu nhất. Nhưng chỉ cần 1 cái khoát tay khao rượu cả chợ, thì tình cảm ngay.
Chỉ cần rượu và tình cảm thì có thể đổi ngay một cô nàng Kinh chỉ biết cầm muôi lấy 1 cô Mông có 2 cái răng vàng và uống rượu như điên. Hô hô, sau khi bẻ 2 cái răng vàng thì cướp em Kinh xinh tươi về, nhỉ?

pix: Thành La và vợ nhặt răng vàng
Không có 1 chàng người Mông nào mà không say, say lúc lỉu khắp chợ và khắp trên đường về

Pix: Phạm Minh Thanh
1000 năm rồi như thế
Và vợ lúc nào cũng cần mẫn chờ đợi.

1000 năm rồi như thế.
Thời gian, hiển nhiên có giá trị của nó, nên đương nhiên, cần biết uống rượu và cặm cụi chờ, hôhô

He .. he .. Cô Sal vào viết đi nhé ! Cô viết về cái chợ Đồng Văn và cái vụ lên Lũng Cú cũng như ở Phó Bảng . Anh sẽ làm nốt cung Mèo Niêm Sơn Vạc và Cao Bằng ....
Ảnh nữa nhỉ !

Vượt qua mấy khúc lầy nhầy nhụa bùn từ trên đồi chảy xuống, có chỗ bề mặt khô ráo ngỡ như đất cứng nhưng chỉ cần vô tình bánh xe lọt vào lập tức bùn nhão nhoẹt, ngập gần hết bánh xe. Chúng tôi đi trong một trạng thái nơm nớp như vậy suốt quãng đường dài khoảng 20km như thế.
Qua khỏi khúc cua đen nhánh màu than non, tôi phóng vụt lên trước. Vừa nhìn thấy một bản người Nùng thì đường cụt. Đất từ trên sườn đồi lở tràn xuống, ngập hết cả lối đi, bên dưới vực sâu là một con suối đang cuồn cuộn chảy, nước réo ầm ầm. Để đi tránh, người ta làm một con đường nhỏ dẫn thẳng xuống bãi đá cạnh suối, nó bị cắt ra làm mấy khúc vì nước trên đồi xói lở....
Không thể tin nổi mắt mình khi nhìn thấy cả một mảng đồi to sụp xuống bị dòng nước cuốn trôi, cây cối đổ rạp, ngổn ngang. Chúng tôi dò dẫm mãi rồi cũng tìm được cách đưa xe xuống bãi đá sau khi windy và tôi thân chinh đi dò đường....
Đứng trước dòng suối, tôi đã nghĩ sẽ cố gắng đưa xe qua bằng cách 2 - 3 anh em đẩy bộ, nhưng khi cu Nam lội xuống thử xem mức nước, nước ngập đến bụng chảy xiết đến mức nó phải choài người vào bờ lập tức nếu không chắc có lẽ bị cuốn phăng. Đồng chí em "Tu sô nét" thì lội dò dẫm tìm chỗ nông, thỉnh thoảng chọc chọc cành cây xuống suối rồi lại ngẩng lên, mắt hấp háy qua cặp kính cận 3,5dp: Sâu lắm ông anh ơi !!!
.. Quanh quẩn mãi chưa tìm được cách nào qua suối, trời thì nắng như đổ lửa, cổ họng bắt đầu rát vì khát nước. Mấy cô gái cùng đi thấm mệt nên chui hết vào bụi cây lúp xúp tránh cái nắng gay gắt, khăn khố che kín hết cả mặt mũi. Bốn anh em chúng tôi lượn lờ chạy chỗ nọ chỗ kia tìm khúc suối hẹp và nước đỡ xiết nhưng cuối cùng đành thua....
Quay lui lúc này thì còn khổ hơn nữa.

Quả đồi bị lũ cuốn lở loét ...

Bàn bạc phương án bắc cầu ...

Con suối có một vài khúc cạn, nơi chúng tôi có thể đứng ở gần giữa dòng để làm mố cầu ...

Bắc cầu và làm mố cho cầu vượt suối ....

Xoạt! Một chú em dân tộc khoảng hơn 20 tuổi mặt có vẻ "ngu ngơ" chui từ bụi cây trên sườn đồi tụt xuống, tôi mừng quá hỏi luôn:
- Này ông em! Ở khúc suối này có đoạn nào dong được mấy "con" xe máy kia qua không?
- Không đâu! Suối sâu lắm à... Cuốn đi mất thôi !
- Em có thể tìm người giúp bọn anh khiêng xe qua suối được không?
Ngắc ngứ và thần mặt ra một lúc. Chắc đang nghĩ...
- Không khiêng được đâu, sợ lắm....
Cả bọn nhìn nhau ngao ngán. Chẳng lẽ quay lại?! Hay là cứ liều lội qua.... Dân tộc họ còn sợ thì có lẽ mình không nên liều mạng....
- Bọn anh ơi! Có đi qua được không?
Ngước mặt lên, một đám đông túm tụm trên đầu dốc. Hoá ra nhóm đi xe Mink. Họ khá đông, chắc phải đến hơn 20 người. Tôi nói to: Nước cuốn dữ lắm, xuống đây đi....
Chợt tôi bỗng nghĩ tại sao không thuê tre hoặc gỗ bắc cầu nhỉ?! Lòng suối rộng khoảng chục mét, thừa sức bắc cầu nếu như có gỗ hoặc tre luồng....
Tôi gọi ông em dân tộc nãy giờ vẫn "ngu ngu" đứng đó :
- Chú em, có gỗ không cho anh thuê để bắc cầu qua suối...
Chần chừ một thoáng và sau khi được "nâng cao" tâm lý bằng màn "nịnh nọt" tinh thần đồng bào anh em thì "thằng" em đồng ý với giá 300 ngàn. Nhưng chỉ một thoáng sau chúng tôi thất vọng khi có hai người đàn bà xuất hiện và một mực đòi đủ 1 triệu 200 ngàn mới cho thuê gỗ bắc cầu, gẫy tấm nào đền 150 ngàn. Trời đất! Giữa rừng núi hoang vu thế này mà người dân tộc Nùng họ còn thế đó, không cần biết, không giúp nếu không có tiền...
Cò kè mãi, nhất định không giảm, và còn căng hơn nếu không thuê bằng mức tiền đó thì tự đi qua suối hoặc quay về....Họ thản nhiên bỏ đi...
Trời nắng, bụng đói và quá uất ức vì bị bắt bí, đến mức tôi nổi cáu chửi vung tý mẹt và "doạ" đá cho "thằng" em lúc đầu nói 300 ngàn một phát, hình như câu "doạ" có trọng lượng hoặc cái vẻ mặt tôi lúc đó quá "kinh" nên "thằng" em gọi to một câu gì đó tiếng Nùng với hai người đàn bà đang bỏ đi. Hai người liền quay lại. Lần này họ đồng ý giảm xuống còn 800 ngàn, không ít hơn!
Được tiền như cởi tấm lòng. Gỗ được mang xuống rất nhanh chóng từ căn nhà trên đầu dốc. Thoáng nhát đã có khoảng chục tấm. Hai người thanh niên Nùng mới vừa để tấm ván xuống suối liền bị nước cuốn phăng, gãy cái rụp....
Gần 30 anh em, cả đám anh em Mink cùng hò dzo vác đá làm mố, gần 1 tiếng sau thì chúng tôi bắc xong cái cầu. Lần lượt từng chiếc xe được dắt qua.... Chúng tôi qua đầu tiên và "vui sướng" móc ra 350 ngàn cộng với "đền" tấm gỗ bị gẫy 150 ngàn nữa "tặng" những người "anh em" dân tộc Nùng...
Con đường thênh thênh trước mặt được hơn chục km thì lại đến một khúc suối đang làm cầu, những cọc sắt nhọn hoắt nhô lên tua tủa, đường đi qua chỉ rộng đủ 1 người đi bộ, nếu dắt xe phải ngồi lên yên, chạy xe qua thì rất nguy hiểm vì dốc sâu, cái vực để làm mố cầu đầy sắt nhọn tua tủa kia sẵn sàng chọc thủng cả người lẫn xe....
Đúng là khốn nạn. Bụng đói chân run, miệng khát khô trong khi bên kia sông Nho Quế nước vẫn chảy ào ào và những ngọn đồi lúp xúp cây cỏ đang muốn héo rũ vì nắng gắt. Chúng tôi đã phải cố hết sức lực còn lại để vượt qua đoạn này....
Hơn 10 km nữa thì thấp thoáng một ngã ba sông và cây cầu treo. Đường nhựa đây rồi ! Ngã ba sông Gâm gặp sông Nho Quế đây rồi....
Cả bọn đi qua cây cầu treo, đi qua một cái bản người Nùng. Tấp vào một cái quán nước mía, mấy anh em ngã vật ra nền nhà, người như muốn lả đi vì quá mệt.....
Lúc này nhìn đồng hồ đã là 16h chiều . Chỉ có một đoạn đường gần 70km mà chúng tôi đi mất hơn nửa ngày trời ....