HAI NGƯỜI ĐÀN BÀ XÓM TRẠI - Nguyễn Quang Thiều

HAI NGƯỜI ĐÀN BÀ XÓM TRẠI - Nguyễn Quang Thiều

Vào lúc lên đèn th́ trời có mưa. Có lẽ đây là cơn mưa cuối đông, v́ chỉ c̣n mươi ngày nữa là Tết. Gió từ băi sông rộng thổi hắt từng làn mưa bụi về phía chân đê. Tiếng mưa mỏng và nhẹ, như tiếng người th́ thào đâu đó. Cả triền băi rộng chạy ven đê làng Chùa chỉ c̣n lại một ngôi nhà nhỏ. Trong ngôi nhà ấy có hai người đàn bà đă sống với nhau mấy chục năm nay. Bây giờ tóc họ đă bạc trắng. Và lúc này họ đang ngồi trong chái bếp nhỏ ấm áp bởi hơi rơm, lá chuối khô và lửa bếp. Chiếc mâm gỗ có một vết nẻ to được đặt trên nền bếp bằng đất lâu ngày cứng lại như đá. Trên mâm chỉ độc một bát canh dưa nấu tép bốc hơi nghi ngút. Hai bà lăo ngồi ở hai phía mâm đối diện nhau. Hai cặp đầu gối xương xẩu nhô cao đỡ lấy hai gương mặt nhn nheo và sạm đen.

- Bà mua mớ tép này của ai? Bà lăo ân hỏi và lấy đũa đảo bát canh.- Mấy đứa trẻ trâu - Bà lăo Mật trả lời - Chúng nó mang vào tận đây.

- Mớ tép này mấy đồng?

- Hai ngàn.

- Bà cứ có tật mua nhiều. Không bảo chúng nó sẻ lấy một nửa.

- Có dúm tép bằng dúm muối, sẻ một nửa c̣n lại chúng nó bán cho ai.

Hai bà lăo lặng lẽ bưng hai bát cơm xới vơi như cơm cúng và nhón nhén ăn.

- Nấu tép dưa phải nấu cho dừ - Bà lăo ân càu nhàu - Xương cứng ê cả răng.- Tép bằng lỗ mũi xương ở đâu ra.

- Bà c̣n khỏe răng, chứ tôi sờ măi chẳng được một cái.

Hai bà lăo vừa ăn vừa lầm rầm những chuyện như thế. Bên ngoài ngôi nhà mưa vẫn th́ thào. Trong tiếng mưa vẳng lên tiếng chó từ mấy gia đ́nh ở chân đê bên kia.

- Đấy, tôi nói rồi - Bà lăo ân khẽ kêu lên và ho - Hóc xương cá rồi đấy. Khổ.- Bà cứ khạc mấy cái là nó ra - Bà lăo Mật lo lắng. Bà lăo ân đặt bát cơm ăn dở xuống mâm và quay sang phía khác khạc mấy cái.- Có khỏi không?

- Có được đâu. Không khéo lại chết v́ hóc xương tép.

- Bà cứ hay dở mồm - Bà lăo Mật nói. Và chợt reo lên - A, để tôi chữa mẹo cho.

Bà lăo Mật vội vàng cầm lấy hai chiếc đũa cả dính cơm và lom khom đến bên bà lăo ân.- Bà ngồi im nhé. Cứ nhắm mắt lại.

Bà lăo Mật vừa nói vừa đưa hai chiếc đũa cả cách đỉnh đầu bà lăo ân chừng gang tay. Rồi vừa gơ hai cái đũa cả vào nhau và vừa lầm rầm như người niệm chú: "Gần ra, xa vào". Đọc đúng bảy lần th́ bà dừng lại và hỏi:- Được chưa bà?

Bà lăo ân không trả lời. Bà vất vả nuốt nuốt nước miếng. Một lát sau bà nói:- Được rồi. Chả ăn nữa. Sáng mai đun lại cho kỹ. ăn xong bữa cơm tối, hai bà lăo bỏ thêm cái gốc tre vào bếp và lấy trầu ra ăn. Bà lăo ân lấy một miếng cau tươi đưa cho bà lăo Mật.- ở đâu mà cau tươi thế này? Bà lăo Mật hỏi.- Cau từ hôm cưới con nhà Phấn. Chúng nó nhét đầy cả túi.

- Con nhà Phấn à?

- Con nhà nó chẳng ra đón bà vào ăn cỗ là ǵ. Bà ốm bà không đi mà lại c̣n không nhớ?

Sau đó hai bà lăo im lặng nhai trầu. Ngọn lửa ăn dần vào gốc tre khô. ánh lửa gần gũi và xa xôi chập chờn trong hai đôi mắt đục mờ.- Thế Tết năm nay định gói bao nhiêu bánh? - Bà lăo ân quay lại phía bà lăo Mật hỏi.- Gói bao nhiêu th́ gói. Nhưng vừa vừa thôi. Năm nào cũng bỏ mốc meo cả.

- Cứ nấu ba chục cái.

- Gớm, bà làm như nấu cho cả làng.

- Cứ nấu thế. Trẻ con trong làng ra chơi th́ cho chúng nó. Rồi... nhỡ có ai về...

Nghe bà lăo ân nói vậy, bà Mật từ từ ngước đôi mắt đục mờ lên nh́n một lúc lâu rồi hỏi khẽ:- Ai về?...

* * *

Mấy chục năm về trước. Cũng những đêm mùa đông giáp Tết ở trong chái bếp như thế này. Hai bà lăo ngồi trước bếp lửa và hồ hởi nói với nhau về chuyện gói bánh chưng. Ngày ấy họ c̣n trẻ lắm. Cả hai người mới ngoài hai mươi tuổi.

"Năm nay thế nào hai anh ấy cũng về - Mật th́ thầm - chị ân nhỉ""Tao cũng mong quá - ân nói như bằng hơi thở - đêm qua tao mơ thấy con gà trống mổ vào ngón tay út. Mấy năm rồi chẳng có ai về ăn Tết"."Em phát ốm v́ chờ thôi".

"Giá như có đứa con... th́ họ bao giờ về cũng được". "Chị ân ơi - Mật chợt kêu lên và ôm lấy ân - Mấy đêm trước em cũng mơ. Em thấy anh ấy về và ... ngay đêm đó...".Nói đến đó mặt Mật ửng đỏ và đôi mắt Mật vừa lấp lánh vui, vừa bối rối.

"Đêm đó th́ sao" ân lườm mắt, mắng yêu Mật - "Con khỉ"."Ngay đêm đó em mơ em có mang. Lúc tỉnh dậy sờ bụng em thấy khang khác. Em sợ lắm".

"Con này nói chuyện vớ vẩn"

"Thật đấy mà, đến hôm nay em vẫn thấy bụng ḿnh khang khác như thế - Mật nói và cầm tay ân kéo đặt lên bụng ḿnh- Chị sờ mà xem. Đấy, chị thấy khác không?"

V́ ṭ ṃ, ân đưa tay ấn vào bụng Mật. Và một lúc sau ân cũng hoảng hốt v́ cảm thấy h́nh như trong bụng Mật cũng không b́nh thường."Này... ân th́ thào - Chồng đi vắng, hay mày trót dại...""Chị bảo dại cái ǵ?..."

"Có thằng nào nó rủ rê mày không?"

"Không, làm ǵ có chuyện ấy. Có mà trôi sông"?

"Tôi phải trông nom cô - ân nói - Có chuyện ǵ th́ tôi và cô cứ là bỏ xóm băi này mà lên rừng đấy nhé"ân và Mật đều mồ côi bố mẹ. Và lớn lên lấy chồng, họ đưa nhau ra xóm băi lập nghiệp. Rồi một đêm hai người đàn ông của họ khăn gói theo một đơn vị bộ đội vượt sông Đáy về phía núi Miếu Môn. Trước khi qua sông hai người đàn ông dặn: "Hai chị em dọn về mà ở với nhau. Đến Tết, kháng chiến thành công chúng tôi về". Từ ngày đó Mật dọn sang ở với ân. Họ sống như hai chị em ruột với nhau.Và khi Tết đến, cả hai lại xuống bến rửa lá dong và vo gạo. Má họ rực đỏ trong gió lạnh cuối đông. Tiếng cười họ trong trẻo và rạo rực vang trên mặt sông mùa nước cạn yên tĩnh. Nhất là vào đêm luộc bánh, cả hai đều thấy hồi hộp lạ lùng. Họ cảm thấy da thịt họ thấm đầy hơi lửa bếp. Khi bánh chín, họ chọn những chiếc bánh đẹp nhất, chắc nhất để phần hai người đàn ông của họ. Nhưng những ngày Tết thường vụt đi như tên bắn. Cánh băi không c̣n tiếng pháo tép của trẻ con nữa. Và những bầy sáo tháng Giêng đă loáng thoáng bay về, ân và Mật mang những chiếc bánh đă khô lá luộc lại. Cho đến khi ở đầu góc bánh đă lấm tấm mốc xanh th́ họ không c̣n b́nh tĩnh chờ đợi nữa. Cả hai cùng khóc. Đêm xuống, hai người đàn bà trẻ nằm xoay lưng vào nhau trên giường lót rơm và giấu tiếng thở dài."Chị ngủ à, chị ân " - Mật thường bắt đầu câu hỏi như thế trong đêm."Chưa". ân trả lời trong chăn."Sao Tết năm nay các anh ấy lại không về nhỉ?"

"Có giời mà biết - ân giận dỗi - Chắc chiến dịch bận""Mai ḿnh cứ luộc lại bánh chị ân ạ""Luộc bánh thành cháo à. Bỏ ra mà ăn hết đi"

"ăn làm sao hết những hai chục cái"

Sau những câu chuyện như vậy cả hai chị lại ch́m vào giấc ngủ lơ mơ. Thường sang Giêng gió sông ấm hơn và đất băi phả hương phù sa dễ chịu làm giấc ngủ của họ thường có những cơn mơ. Trong mơ, ân lại thấy con gà trống tía với chiếc mào đỏ rực, cái ức rộng, và đôi cựa bóng như gà mổ mổ vào ngón tay út của ḿnh. C̣n Mật vẫn cơn mơ vừa hạnh phúc vừa lo sợ. Mật thấy người lính trở về và ngay đêm đó Mật có mang. Và cứ tỉnh giấc, Mật lại dè dặt đặt tay lên bụng. Rồi Mật mơ hồ lo lắng khi cảm thấy bụng ḿnh khang khác.Rồi vào một ngày giáp Tết, chồng ân đột ngột ghé qua nhà. Tiếng gơ cửa gấp gáp trong đêm làm Mật choàng tỉnh."Ai đấy? Ai đấy?" Mật quưnh lên hỏi.

"Tôi đây. Bấc đây"

"Giời ơi! Mật lập cập kêu lên - Anh Bấc..."

Khi cánh cửa vửa mở th́ người lính ùa vào ôm lấy Mật.

"Anh Bấc - Mật hoảng hốt - Mật đây. Em đây mà"

Ṿng tay người lính vội rời ra và buông thơng xuống.

"ân đâu?""Chị ân đi Kim Bôi sáng nay cùng mấy chị trong xóm, xem có lá dong rẻ hay quưt cam ǵ đấy mua về bán chợ Tết. Em ở nhà trông nhà"."Bao giờ ân về?""Có lẽ mai chị ân về, thế bao giờ anh đi?"Bấc đứng lặng không trả lời. Gió sông lạnh thổi xốc vào ngôi nhà tranh bé nhỏ.

"Vào nhà đi anh, để em đốt đống lửa cho ấm"

Một lát sau ngọn lửa đă chui qua những cành củi khô và vươn lên.

"Em nấu cho anh bát cơm nhé?"

"Anh ăn rồi. Liệu ngày mai ân có về kịp không?""Chị ấy sẽ nóng ruột mà về. Sao các anh biệt tin lâu ngày thế? Nhà em ra sao rồi anh?"

Mật rụt rè hỏi và đợi câu trả lời.

"Sau ngày sang sông, chúng tôi cùng nhau ở một đơn vị được một tháng. Sau đó mỗi người đi một đơn vị. Nghe đâu Ngữ đang ở Bắc Cạn. ở nhà không nhận được tin ǵ của nó à?""Không - Mật nói như khóc - Em và chị ân Tết nào cũng mong các anh về. Năm nào hai chị em cũng gói nhiều bánh...""Ḿnh sắp đánh lớn. Đơn vị tôi đang chuyển quân lên mặt trận Ḥa B́nh. Hai chị em ở nhà có khỏe không?"

"Chúng em thế nào cũng chịu được. Chỉ lo cho các anh ḥn đạn mũi tên. Sao anh về chẳng tin cho chị ân biết trước?""Đang kháng chiến mà cô cứ làm như... - Người lính cười. Gió thổi mạnh hơn qua những tàu chuối ngoài vườn. Sương như xuống dầm dề trên mái rạ. Ngọn lửa như ngái ngủ cháy lờ đờ trên củi.

"Anh nghỉ một tí đi, kẻo mệt - Mật nói - Hết canh ba rồi".

"Cô đi nằm đi. Tôi ngồi đây. Cũng sắp sáng rồi".

Mật không trả lời. Chị ngồi im lặng nh́n những mẩu than nhấp nháy như những ngôi sao mùa đông. Giá như đêm nay ân ở nhà th́ ân hạnh phúc biết bao nhiêu. Và giá như người lính kia là chồng chị. Nghĩ đến đó máu trong người chị dào lên chảy xiết. Chị thấy mặt ḿnh nóng rát. Chị nhớ đến cơn mơ thường gặp và chị muốn khóc."Chúng em ở nhà khổ lắm - Mật thổn thức - Giá như có mụn con th́ đỡ khổ"

"Sắp ḥa b́nh rồi. Chúng tôi sẽ về cả thôi. Rồi không có sức mà đẻ".

Người lính nói và cười vang. Mật cũng bật cười theo. Nước mắt chị giàn giụa. Ngọn lửa cuối cùng đă chui vào đống than đỏ và ngủ vùi trong đó. Mật ngồi trong bóng tối, miệng lầm rầm: "Chị ân ơi về mau lên. Anh Bấc đang đợi, chị ân ơi, mau lên".* * *

Cái gốc tre đă cháy hết, hai bà lăo vẫn ngồi im lặng. Hai gương mặt sạm đen và nhn nheo như nằm bất động trên hai đầu gối xương xẩu. Một con chuột nhắt bé như hạt mít từ góc bếp ḅ ra. Nó rón rén leo trên chiếc mâm gỗ. Rồi bất chợt nó nhảy phóc lên miệng bát làm chiếc bát ăn cơm đổ kềnh:

- Bà ngủ rồi đấy à? Bà lăo ân quay sang phía bà lăo Mật hỏi.- Ngủ đâu mà ngủ - Bà lăo Mật mở mắt nói và lại nhai tiếp miếng trầu c̣n ngậm trong miệng - ăn miếng trầu thế mà say say.

- Chiều bà có che kỹ cái chuồng gà không?

- Che rồi. Tôi cho uống cả nước vôi trong. Sương thế này sợ rù mất mấy con gà.

- Mẹ Phấn nó bảo Tết năm nay đón hai cụ vào nhà nó ăn Tết. Nó bảo hai cụ sống ngoài băi như ma ấy.

- ăn uống được ǵ đâu mà vào. Nó c̣n con cháu, khách khứa, th́ giờ đâu mà hầu ḿnh. Thôi chết, tôi bỏ quên cái rổ có cái áo giặt dở lúc chiều.- Bà lú lẫn hơn cả tôi - Bà lăo ân nói.- Chiều đang giặt dở th́ bà Mên tưới trên băi gọi chuyện. Thế rồi cứ quên mà về. Tôi phải xuống bến tôi lấy.

- Thôi mưa gió tối tăm thế này, đi rồi ngă ra đấy. Có cái rổ rách với cái áo nát, ma nó lấy.

Nhưng thấy bà lăo Mật cứ khăng khăng đ̣i đi, bà lăo ân với lấy cái nón đưa cho bà lăo Mật và dặn: "Đi chầm chậm thôi, bà ạ". Trời đêm mênh mang. Bà lăo Mật lom khom xuống bến. Bà đă đi không biết bao nhiêu lần trên con đường này. Và con đường đă ăn sâu vào trí nhớ bà.Khi cắp rổ định quay về th́ có tiếng cá quẫy mạnh sát bờ. Một vật ǵ đó vô h́nh rơi vào kư ức bà tựa như cái quẫy của đuôi cá. Và rồi những ṿng sóng kỷ niệm cứ loang ra, loang măi. Bà từ từ ngồi xuống nh́n ḍng sông trong đêm. Nơi đây, mấy chục năm về trước bà đă tiễn chồng theo bộ đội sang sông. Và chính nơi đây, bà đă tiễn Bấc đi trong lần người lính ghé qua nhà không gặp vợ ḿnh.

Suốt cả ngày hôm ấy vẫn không thấy ân về - Bao nhiêu kỷ niệm đều mờ đi theo tuổi tác, nhưng những đêm như thế vẫn bám dai dẳng trong bà lăo Mật - Hôm ấy, cứ thỉnh thoảng Mật lại chạy lên mặt đê ngóng về phía xa. Buổi tối ăn cơm xong, Bấc nói:"Khuya tôi phải đi. Mai ân về bảo tôi vẫn khỏe"."Chỉ sáng mai là chị ấy về thôi - Mật nói như van - Tối mai anh hăy đi".
"Không được đâu. Tối nay tôi phải có mặt nơi đóng quân".
Khoảng chín giờ tối th́ Bấc lên đường. Mật tiễn Bấc xuống bến sông. Khi sát mép nước Bấc quay lại. Anh đặt tay lên vai Mật. Những ngón tay người lính như bấu chặt vào vai chị. Mật thấy rét run lên, hai hàm răng chị va vào nhau lập cập.
"Anh đi nhé - Người lính th́ thào - hai chị em ở nhà thương nhau. Anh và Ngữ sẽ về sớm".
Bấc đi được một tiếng đồng hồ th́ Ân về. Nghe tiếng Ân gọi cửa. Mật run bắn và ̣a khóc. "Chị Ân ơi, anh Bấc về, Bấc về".
"Đâu, đâu? Anh ấy đâu?... Đâu?"
"Anh ấy đi rồi. Anh Bấc chờ chị suốt cả đêm qua. Anh vừa sang sông".
Bó lá dong lớn và sọt quít đồi đổ xuống như người ngă. "Anh ấy đi lâu chưa? - Ân hổn hển - Anh ấy đi lối nào".
"Anh Bấc lội qua bến nhà ḿnh". Vừa nói Mật vừa nắm tay Ân đi như chạy xuống bến. Đến bờ sông, Ân giật tay chị ra khỏi bàn tay Mật và lội ào ào xuống nước.
"Chị ơi! Anh ấy đi xa rồi - Mật đứng trên bờ ôm ngực khóc gọi - Đừng sang sông nữa, chị ơi".
Mật ngồi thụp xuống bờ cát ướt lạnh và bưng mặt nức nở cho đến tận khi chị nghe tiếng khỏa nước mệt mỏi vào bờ. Ân rét ướt nghiêng ngả bước lên bờ. Hai người đàn bà trẻ đứng im lặng trước nhau. Rồi cả hai lao vào ôm lấy nhau nức nở. Gió sông như ấm hơn thổi dạt dào qua băi về phía chân đê. Và đâu đó thoảng mùi cỏ lên mầm hng hng.
Tết năm ấy, Ân và Mật vẫn lặng lẽ gói nhiều bánh. Nhưng Tết năm ấy, cả hai người lính của họ vẫn không về. Sang giêng, hai người đàn bà mấy lần mang bánh luộc lại và mấy lần nh́n nhau khóc.
Mấy năm sau ngày ḥa b́nh lập lại. Mật nhận được báo tử chồng. Nhưng Tết đến họ vẫn gói nhiều bánh. Trong mơ chị vẫn thấy người lính trở về. Và tỉnh giấc vẫn rụt rè đặt tay lên bụng ḿnh và thấy khang khác. Nhiều lần Ân khuyên Mật nhận lời lấy một người đàn ông nào đó. Những lần như thế, Mật chỉ nở một nụ cười xa xăm và ngơ ngác như một nụ cười của một người vừa thức giấc trong giấc ngủ trưa. Và sau đó th́ Mật nói với Ân: "Bao giờ anh Bấc về với chị th́ em đi lấy chồng".
** *
Đợi lâu không thấy bà lăo Mật về, bà lăo Ân sốt ruột ra đầu ngơ hướng xuống sông gọi:
- Bà Mật ơi! Bà Mật.
- Tôi về đây.
- Đă bảo đêm hôm rồi c̣n ṃ xuống - bà lăo Ân cằn nhằn - Già rồi c̣n thích làm tội thân, tội ḿnh.
Nói vậy nhưng bà lăo Ân vẫn đứng lại đợi cho đến khi bà lăo Mật lên đến đầu ngơ.
- Vào đi ngủ thôi bà ạ - Bà lăo Ân nói - Tôi đau hết cả lưng rồi.
Gian nhà nhỏ trong đêm như rộng mênh mông. Hai bà lăo nằm quay lưng vào nhau và thỉnh thoảng lại khúc khắc ho.
- Bà vẫn nhai trầu đấy à? - Bà lăo Ân hỏi.
- Tôi nhai cho hết kẻo phí.
- Nhai thế mà không mỏi mồm.
Đâu đó trên mái nhà có tiếng chuột đuổi nhau rinh rích. Và từ cỗ áo quan có tiếng mọt nghiến gỗ trèo trẹo.
- Bà có cầm bao diêm đấy không? Bà lăo Ân hỏi.
- Có, làm ǵ nữa bây giờ?
- Tôi xem con mọt. Có khi lúc ḿnh chết th́ mọt cũng cắn nát cỗ áo ra rồi.
- Nó nằm trong gỗ chứ nó lại chui ra cho bà xem.
Nói vậy nhưng bà lăo Mật vẫn lấy bao diêm đưa cho bà lăo Ân. Bà lăo Ân bật diêm châm đèn soi cỗ áo quan. Bà nghiêng đầu nghe ngóng một lúc rồi lấy tay đập đập vào cỗ áo: tiếng mọt chợt im bặt. Bà đứng bên cỗ áo quan cho đến khi yên tâm là con mọt không c̣n dám cắn nữa th́ mới tắt đèn lên giường.
Gần sáng những ngọn gió cuối đông tuy c̣n lạnh nhưng đă chơm chớm xuân thổi rạo rực qua ngôi nhà của hai bà lăo. Và bà lăo Mật lại mơ thấy người lính trở về. Nhưng khi nh́n rơ mặt th́ bà nhận ra đó không phải Ngữ mà là Bấc.
* * *
Vào đầu năm 1960, Ân nhận được thư Bấc gửi về, trong thư anh nói đang đóng quân ở Quảng B́nh bên cạnh một ḍng sông đẹp như sông Đáy quê anh.
"Chị Ân ơi - Mật cuống quít - Chị đi vào t́m anh ấy đi. Đi ngay đi. Mọi việc đồng áng cứ để em".
Suốt mấy ngày đó, cứ chốc chốc Ân lại mang thư chồng ra đọc và khóc. Cuối cùng chị quyết định khăn gói đi thăm chồng.
Nhưng cuộc đời thật trớ trêu. Ân đi được dăm ngày, th́ Bấc về.
"Anh Bấc, anh gặp chị Ân không? - Mật hốt hoảng hỏi khi chị linh cảm thấy điều không b́nh thường - Chị Ân vào Quảng B́nh t́m anh rồi".
"T́m anh hả? Đi bao giờ?"
"Chị Ân đi được dăm ngày rồi"
Nghe Mật nói, Bấc đứng chết lặng. Măi sau anh mới nói:
"Người lính nay đây mai đó, t́m sao được"
"Anh Bấc ơi, lần này anh phải ở nhà chờ chị ấy - Mật nói và khóc - Em không cho anh đi đâu cả. Anh Bấc ơi! Anh Ngữ hy sinh rồi"
"Ngữ hy sinh rồi ư! Hy sinh bao giờ? ở đâu?""Có giấy báo tử rồi anh ạ. Hơn ba năm rồi"
Đêm ấy Bấc nói với Mật:
"Sáng sớm mai anh phải đi rồi. Lần này anh đi rất xa và có lẽ lâu lắm". "Không. Anh phải ở nhà chờ chị ấy về rồi đi đâu th́ đi. Nếu không chị ấy chết mất."
"Không làm sao khác được Mật ạ. Anh phải đi."
Khoảng canh tư th́ Bấc khoác ba lô lên đường. Mật tiễn Bấc lên đến mặt đê. Bỗng Mật ôm lấy Bấc và khóc nấc lên.
"Anh Bấc ơi! Em thương chị Ân quá. Em thương anh hu ... hu ... và thương cả cái thân em nữa. Nếu anh Ngữ về được một lần th́ em đỡ khổ, đỡ ân hận biết bao. Anh Bấc ơi, sao em không phải là chị Ân, sao anh không phải là anh Ngữ, hả anh? hu ... hu....".
Bấc không nói được ǵ. Anh gh́ Mật vào ḷng. Cả hai người run lên. Mật vội đẩy Bấc ra và vội vă nói:
"Anh đi đi, anh Bấc, anh đi đi".
Nói xong, Mật chạy nhào xuống chân đê. Chị vừa chạy, vừa ngă và nức nở gọi tên Ân và tên chồng chị.
Rồi Bấc cũng không trở về, khi Ân và Mật vừa bước qua tuổi bốn mươi. Đêm đêm hai người đàn bà thường xuống sông ngồi khóc. Và Tết lại đến, những ngọn gió chớm xuân thổi đầm ấm và rạo rực qua ngôi nhà của họ suốt đêm. Và những ngày giáp Tết là những ngày họ thường mơ nhiều hơn. Trong mơ có tiếng gà gáy và tiếng gơ cửa gấp gáp, có ngan ngát mùi lá dong xanh và hương ấm đậm của gạo nếp đă vo sạch. Họ vẫn ở lại ngoài băi sông, mặc dù những gia đ́nh khác đă dọn vào làng theo quy hoạch của chính quyền xă và để tránh những năm nước sông lên to. Có một điều ǵ đó thiêng liêng và đau khổ đă gắn chặt họ với ngôi nhà nhỏ và bến sông.
- Này, bà Mật! Bà Mật, ngủ mê đấy à? Bà lăo Ân lay gọi bà lăo Mật - Kêu ǵ mà khiếp thế.
- Tôi ngủ ... mê à? Bà lăo Mật ú ớ hỏi - Sáng chưa bà?
- C̣n chán.
- Bà cho tôi mượn bao diêm - bà lăo Mật ngồi dậy nói.
Bà lăo Mật lục đục t́m đèn và bật diêm. Ngọn đèn dầu tỏa một quầng sáng vàng ấm trong nhà.
- Bà dậy mà đi.
- Không.
- Già th́ phải chịu khó mà đi. Không nhỡ ra quần, ra áo khai lắm.
- Ôi giời! Bà lăo Ân cựa ḿnh và chép miệng - Bệnh già nó thế, ai mà muốn.
Khi gà trong xóm bên kia chân đê thi nhau gáy ran th́ hai bà lăo lại tỉnh giấc. Bà lăo Mật lại nhóp nhép nhai cái bă trầu vẫn ngậm trong miệng khi ngủ.
- Thế bà định Tết này gói bao cái bánh? - Bà lăo Mật hỏi.
- Cứ bảo mẹ Phấn nó mua cho đủ lá gói ba chục cái. Ḿnh th́ ăn là mấy, nhưng nhỡ có ai về...
Nghe bà lăo Ân nói vậy, bà lăo Mật ngừng nhai trầu và hơi nghiêng đầu về phía bà lăo Ân như định hỏi điều ǵ đó. Nhưng bà lại thôi.
Và bên ngoài, những ngọn gió sông đă chơm chớm xuân vẫn rạo rực thổi qua ngôi nhà nhỏ./.