Hàng Không 100 năm 1 cái nhìn, Part I

Nói thêm chút về khả năng bay của Mig31, có 1 version của Mig31 được thiết kế cho mục đích anti-saterllite (say quá, spell không chính xác) đối phó với CT giữa các vì sao của Mỹ. Version này cancelled song song với FDI (chuẩn không nhỉ)
To bác Balô: Tôi vẫn nhấn mạnh vào tính THỜI ĐIỂM của ECM. Bác cũng biết là V75 của VN bị gây nhiễu do 1 số batteries V75 bị rơi vào tay Mỹ. Nếu không thì Mỹ không thể áp chế radar V75 trong Linerbacker II. Em thắc mắc điểm là thị trường radar Mig31 (theo quảng cáo-tất nhiên rồi) không phải chỉ thuần túy là nón trước máy bay (theo line of boresigh) cho nên có thể chăng: Mig31 không cần head on vẫn có thể illumination được???
Về ECM, em chỉ phát biểu về nguyên lý. Nhưng hiện tại, theo em biết, chưa có nguyên lý khác cho ECM (các hệ thống ECM jamming bằng laser vẫn đang thử nghiệm).
Nếu thuần tuý nhìn radar head-on của Mig31, chắc chắn là không thể có thị trường rộng như quảng cáo, vì thị trường côn kể cả đến 180độ ( không hiện thực) cũng là quá sức rồi, nhưng sao Mig31 có thể có thị trường rộng hơn (theo quảng cáo) nếu không có các sensor dọc thân???
Thêm nữa về thời điểm phóng, các bác đều biết là radar xuyên chân trời (phát hiện được đuôi khí nóng của tên lửa khi phóng) đều phải dựa trên bước sóng dài. Hơn nữa phát hiện tín hiệu searching của radar thì dễ, nhưng phát hiện tracking thì khó hơn nhiều do cần biết đặc trưng tần số trong chế độ này.
Thêm một chút về IRST: với Mig31 có trần bay quãng 20km (ceiling) thì bộ IRST có thể search và track trong cự ly lớn hơn nhiều , quãng 50 đến 60km.

Gởi ChienV :
Vì vậy mà tôi nghi là quảng cáo quá lời. Như hình chụp ta thấy antenne radar của MIG-31 ở mũi là cố định. Antenne của phase array radar lại là 1 thiết bị rất tinh tế. 1 số phase array radar có thể xoay antenne được - hình như loại APG-66/68 của F-16 thì phải - tôi sẽ kiểm chứng sao. Như vậy thị trường lớn hơn, nhưng cái giá phải trả là đường kính antenne nhỏ, tầm hoạt động ngắn. Kiểu này chỉ có lợi khi dogfight, địch ở gần hoặc rất gần, bay cắt mặt 1 cái là ra khỏi thị trường liền, antenne phải xoay theo - cái giá khác là thiết bị rất phức tạp vì tích hợp 2 sai số : do định pha và do dung sai cơ khí . MIG-31 là interceptor tầm xa không cần tính năng này mà phải ưu tiên cho tầm xa của radar. Khi đối thủ ở 200Km, muốn nghênh cản thì hướng mũi về nó mà bùm chứ chưa cần xài chiến thuật xoay ngang. Phi công chỉ cần cơ động đường bay trong khoảng 30° là thị trường khi search đã đủ 180° rồi. Nếu đã đặt sensor dọc thân thì vai trò của nó so với đĩa antenne là gì. Mà chỉ với các sensor thì định pha e khó chính xác do tín hiệu nhận được rất yếu so với điã radar đường kính cả mét - càng không thể dẫn AA-9 đánh được.
Rõ ràng tín hiệu khi ở chế độ track khác tìn hiệu lúc search. Nhưng track bao giờ cũng mạnh hơn và liên tục (để sóng dội về đủ mạnh cho hoả tiễn của ta nhận đươc) - giống như bạn chỉ cần ánh sánh lờ mờ để thấy con mồi lúc đi săn còn khi ngằm bắn mới phải pha đèn. Biết đặc trưng tần số chỉ cần khi gây nhiễu (jamming) chứ nhận được sóng radar thì bộ sensor của máy bay hiện đại nào cũng làm đuợc - đơn giản chỉ là sóng điện từ mà. Khi tín hiệu đến liên tục và đủ mạnh, máy tính của phi cơ sẽ nhận ra mình bị track và báo động ngay, có jam lại được hay không là chuyện khác, nhưng bị track là biết liền.

Gửi bác Balô và các bác:
Đúng là ta đang bàn kiểu thầy bói xem voi, nếu chưa biết được thực sự cái Mích 31 nó bố trí anttena như thế nào. Vậy chúng ta thử tạm ngưng thảo luận về cái mích này tới khi có ai đó show được chính xác cái schematic diagram của radar mích 31, các bác ủng hộ không ạ???
Em thì nghi rằng cái mích này nhờ sử dụng số hóa cho radar nên nhiều khả năng là nó có thêm các sensor phụ dọc thân và phía sau. Theo quảng cáo của Nga ngố, nó quét được hành lang 200kmx2000km với 4 chiếc bay cách nhau 200km. Như vậy phải có khoảng nhìn bên tới 100km (xếp nối tiếp 4 nón có bán kính 200km không được hành lang này) mỗi bên, và với khả năng tấn công tên lửa hành trình, nó phải quét được sát đất ở trần bay.
Thêm chút nữa, khả năng lớn là radar của mích này không thể có công suất lớn như AWACS, nhưng vấn đề là tầm bao quát tối đa của AWACS là bao nhiêu, và ở cao độ nào??? Nếu theo lý thuyết, các máy bay đều dễ dàng phát hiện ông bạn AWACS của đối phương do công suất phát sóng lớn, và thế thì tại sao AWACS đảm bảo an toàn được???

Chào cả nhà.
Hồi này có vấn đề với trang ninhbinhtuor.com.vn nên bận quá.
Độc một số bài của các bác, thấy các bác phân tích về MIG 31 nhiều. Nhiều ý kiến trội hay quá.
Theo HP, MIG31 là một thành công lớn. Nếu chỉ tính phần động lực, đây là chiếc đánh chặn nối tiếp bước MIG-17, MIG-21, MIG-25. Đây là loại máy bay Nga luôn có quyền tự hào trên đỉnh từ sau Triều Tiên. Nói chung, so với các loại khác cùng thời gian, chúng có tốc độ, gia tốc, tỷ lệ diện tích cánh/trọng lượng lớn. đổi hướng tốt hơn các loại khác. Đường băng ngắn và thời gian cất cánh nhanh. Thậm chí các phi công trực chiến như lính cứu hoả: mang sẵn đồ, tụt theo một thanh từ phòng trực vào thằng ghế lái. Một đơn vị như vậy chỉ cần 2 phút sau báo động là đã ở trên không. Chúng cũng có quãng đường bay ngắn và trang bị vũ khí không đối không ngon nhất.
Nhưng sức mạnh MIG-31 chỉ thật sự có được khi RADAR kỹ thuật số ra đời.
Khác với RADAR khác, loại mới này số hoá tín hiệu dội về, qua máy tính điện tử phân tích. Do vậy, các khâu đo xa, xác định hướng, so sánh hướng với hướng máy bay để xác định chính xác vịo trí 3 chiều và tốc độ mục tiêu được thực hiện chính xác, nhanh chóng và hoàn toàn tự động. Việc nhận dạng, chống nhiễu thật sự được cách mạng với RADAR thế hệ trước.
Điều này tạo flatform (nền tảng) cho việc dấn đường. Việc xác định chính xác hướng, tốc độ tương đối và khoảng cách AA và mục tiêu tạo điều kiện cho khả năng độc nhất của AA Nga: đánh trong các góc bắn khó khăn.
Nhưng tiến bộ lớn nhất của RADAR trên MIG-31, đạt được nhờ tự động hoá RADAR là việc sử dụng được bước sóng cỡ mét. Bước sóng này, với RADAR đời trước chỉ cho một hình ảnh mờ ảo về vị trí mục tiêu, do đó ảnh hưởng đến việc tính tốc độ và tiến công. Nhưng với RADAR của MIG-31, máy tính dùng bước sóng này cho hình ảnh rõ ràng của mục tiêu, nhận dạng mục tiêu trong hàng đống vật thể bay và nhiễu mờ ảo. Antena của loại này to và khó cho chùm quét hẹp nên các bác thấy các đầu thu kỳ lạ của nó.
Đây là một cái tát rất mạnh vào máy bay tàng hình công nghệ ferit. Do vỏ ferít nặng nên khó làm nó dầy. Mà vỏ này chỉ hấp thụ được sống RADAR có bước sóng nhỏ nên hoà toàn vô dụng với bước sóng cỡ mét. Tức là: với MIG-31, các loại F117, B1, B2 và F22 hoàn toàn hiện ró trên màn hình, không khác gì các loại máy bay thường.
Chính hệ RADAR-dấn đường đã đưa MIG-31 thành kẻ vô địch từ khi các đối thủ và mục tiêu của nó chưa được trang bị, và tiếp theo vẫn là một cỗ máy nguy hiểm với máy bay thế hệ sau.

Hệ dẫn đường này quả thật rất bí mật, không những nó cho phép đánh trong góc bắn khó, mà còn có khả năng đánh nhiều đạn cùng lúc vào một mục tiêu hay nhiều mục tiêu. Nếu nhiều đạn đánh một mục tiêu, đạn đến mục tiêu từ nhiều góc khác nhau, làm vô hiệu các phương pháp chạy trốn, phóng mục tiêu giả và bắn chặn. Do đó, B1 và B52H với hệ chống tên lửa mạnh cũng đành chịu chết. Với B52H, một đạn cũng đủ: MIG-31 ắn đứt máy bay Âu Mỹ ở khả năng đánh từ trước mặt, nơi không được hệ chống tên lửa nặng 10 tấn bảo vệ.
Việc kích nổ cũng là một điểm trội của AA Nga. Trong đầu CTVN, khi AIM đuổi theo mục tiêu bằng định hướng RADIO (chưa thể gọi là RADAR được vì không đo xa) từ khoảng cách lớn thì AA của MIG021 chỉ bắn được khoảng vài KM: chúng chỉ định hướng hồng ngoại. Lúc đó, điều này được bù lại bằng khả năng đổi hướng tuyệt vời của MIG-21. Điển hình cho việc này là chiếc F105 đầu tiên rơi: Phạm Thanh Ngân bay rất thấp tiếp cận (tránh RADAR). Anh bất ngờ vọt lên rất cao và sát mục tiêu. Bỗng nhiên, anh thấy mục tiêu giống MIG-21, liền tạm ngừng tiến công và bật máy hỏi. Xác định địch - ta xong thì chỉ còn 1,5km. Kể từ khi phát hiện chỗ yếu này, người Nga đã phát triển đầu dẫn đường kết hợp 3 yếu tố RADAR máy bay, RADAR tên lửa, hồng ngoại. Điều đó cho phép tính chính xác tốc độ và vị trí, tên lửa đến gần máy bay địch trong góc bắn khó nhất, được máy tính kích nổ ở vị trí tốt nhất.
Đó là điều khác biệt: tên lửa Mỹ xác định khoảng cách gần bằng sensor RADIO, nên vị trí nổ không tốt với tốc độ và góc bắn khác nhau. Do đó, tên lửa buộc bắn ở góc nhỏ và kích nổ rất gần mục tiêu.
Kỹ thuật RADAR này được áp dụng trong nhiều vũ khí, bằng nhiều biện pháp: trạng bị mới, cải tiến cũ, chuyển giao kỹ thuật. Một vài tiến bộ trong đó là: nhiều đầu thu phát, nhiều tia quét, nhảy tần số xung phát, nhảy tần số sóng, dùng nhiều bước sóng một lúc. Quan trọng nhất là máy tính cực nhanh để phân tích, nhận dạng.
Các trắc thủ Nam Tư đã nói: máy bay tàng hình hiện rõ trong màn hình của họ.

Như trên HP đã nói, sức mạnh MIG-31 phần lớn dựa vào RADAR kỹ thuật số bước sóng lớn.
Nói thên chút về sensor khoản cách gần. Đây chỉ là một máy thu phát RADIO sóng rất ngắn. Nếu cường độ thu về tăng vọt: nó đã rất gần mục tiêu->ra lệnh kích nổ. Việc bắn và quên AA cũng vậy: do RADAR trên máy bay tấn công khó xác định chính xác vị trí tương đối tên lửa-mục tiêu nên không dùng dẫn đường từ máy bay tiến công: tạo điều kiện chạy trốn.
MIG-21 nổi trội về RADAR máy bay, nên nó chẳng tội gì "quên" thế mạnh đó. Các máy bay sau đó còn có datalink giữa các máy bay: một ông bắn cả đội tham gia dẫn đường. Kỹ thuật dẫn đường này tiếp tục được phần động lực AA Nga làm mạnh thêm: càng gần mục tiêu AA càng cơ động hơn, đây là điều ngược lại với AA Mỹ. AA Mỹ đều có đặc điểm: càng tốc độ cao và gần mục tiêu càng kém cơ động. Các máy bay ném bom hạng nặng trang bị hệ thống chống tên lửa lớn cho đám AA này leo cây.
Hiện tại: rất ít thông tin về RADAR kiểu này trên máy bay Mỹ.

Mấy bác ở đây xem ra thích khè cho đồ Nga, mà toàn khè chung chung, chẳng đi vào đâu cả. Quả tên lửa nào hay thì nói thử cụ thể từng quả, chung chung, đâu phải quả nào cũng hay.
Thôi nhắc lại chút lịch sử những điều đã xảy ra để thấy đồ chơi Nga với Mỹ thế nào.
Từ kỷ nguyên jet:
Chiến tranh Triều Tiên: không quân Mỹ chiến đấu với tổng hợp phi công từ Nga, Trung Quốc và Bắc Hàn. MiG-15 theo đánh giá của Mỹ là cơ động, tốc độ nhanh hơn F-86, tăng tốc và giảm tốc nhanh hơn, nhưng thiếu ổn định và khó điều khiển hơn sau mỗi lần cơ động. Tỉ lệ trong không chiến:
- Nguồn Mỹ: Mỹ rơi 78 máy bay, phe kia rơi 792 máy bay, xem như một máy bay Mỹ đổi 10 máy bay phe kia
- Nguồn Nga: một máy bay Mỹ đổi 4 máy bay do phi công Nga lái
- Nguồn Trung Quốc: một máy bay Mỹ đổi 8 máy bay Trung Quốc
Xung đột quanh eo biển Đài Loan: dù khoảng cách không lớn nhưng F-86 của Đài Loan vẫn bắn rơi nhiều MiG của Trung Quốc hơn (59 MiG so với 48 F-), đó là chưa kể số MiG của Trung Quốc mà thỉnh thoảng Mỹ bắn rơi quanh eo biển đó giai đoạn 50s 60s.
.................
Còn chiến tranh ở Trung Đông giữa Israel và Arab thì khỏi nói. Không kể Ai Cập ở đây vì chúng dùng Hawker và Mirage nhiều. F- các loại của Israel bắn MiG bọn Syria như bắn vịt. Đơn cử thôi, năm 1983 F-16s của Israel bắn rơi đến hơn 40 MiG các loại (MiG 21, 23, cho đến 25) mà ngược lại chẳng mất chiếc F-16 nào. Gần đây nhất 14/9/2001, hai chiếc F-15 của Israel hạ hai chiếc MiG-29 của Syria trong vài giây, cả hai phi công Syria đều là những phi công lão luyện.
Xung đột dọc biên giới Pakistan và Afganistan, máy bay Nga và Pakistan thỉnh thoảng bắn nhau vào những năm 80s khi máy bay hai bên bay nhầm vào lãnh thổ của nhau. F-16 của Pakistan bắn rơi 3 MiG-23, 7 Su-22s, 4 Mi-8 và vài ba chiếc khác. Nga có bắn lại một vài lần hạ một chiếc F-16. Đa phần các cuộc đụng độ diễn ra ở tầm ngắn, thường bất ngờ, thiếu ý nghĩa chiến lược.
Chiến tranh vùng Vịnh (1990-1991): Không quân Iraq với các loại MiG chỉ bắn rơi được 1 F/A-18, 1 Tornado, 1 F-15E và 1 UAV Predator. Trong khi đó máy bay Mỹ bắn rơi hơn 50 (53 thì phải) máy bay các loại của Iraq, điển hình là MiG-25 và MiG-29, đa phần bằng AIM-7. Và kể từ sau chiến tranh vùng vịnh lần 1, khi mà bọn Mỹ lập ra vùng cấm bay đến trước cuộc chiến với Iraq sau này chúng bắn hạ thêm 16 chiếc MiG và Su các loại của Iraq nữa.
Xung đột Ethiopia và Etreria (1998-1999): như đã nói Su-27 đánh nhau với MiG-29, phi công lái hai loại này đều là những phi công lão luyện từ Nga hay Ukraina. Nhưng trong thời đại BVR fight mà mọi kill trong cuộc chiến ấy lại trở thành dogfight kills, R-73 chi.u trách nhiệm cho mọi kills. R-27 như đã nói bắn 24 trúng 1, cách nổ định hướng đàng hoàng theo kiểu Nga .
Không kích Nam Tư của NATO (1999): Mỹ tuyên bố bắn rơi 11 MiG-29s, chẳng biết đúng sai thế nào. Theo các phân tích gia sau này thì 5 chiếc chết ngay trong sân bay (không biết early warning của Nam Tư làm việc thế nào mà để bọn này chết thảm thế), 4 chiếc qua không chiến, 1 chiếc bị SAM của Nam Tư bắn, 1 chiếc không rõ nguyên nhân. Không quân Nam Tư có một chú phi công MiG-29 (Nebojsa Nikolic) kinh nghiệm đầy mình thế mà bị địch locked và bắn trước khi chú bắn trả trong một tình huống head-on. Chú phi công này thuộc đội MiG-29 Knights, lái MiG-29 đã 10 năm. Về phía NATO, chúng nó bắn nhau rơi trong không chiến thì có (1 F-15 hạ 1 F-15). Dù cho việc đánh Nam Tư là phi nghĩa, cũng cần xem lại đồ chơi mà Nam Tư dùng.
Nói để mấy bác mê đồ Nga tỉnh ngủ chút, mấy con số trên là mấy con số tổng quát xuyên suốt lịch sử, chứ chẳng phải chỉ nêu ra một tình huống đơn lẻ ra để khè.
Gởi ChienV: Hóa ra bác thích đồ Nga ghê heh. Bác biết không nếu bác muốn khè về MiG-31 thì bác nên đọc cuốn "Hồi ức Sakhalin", mấy bữa thấy bác Fitter cho cái link về chỗ download sách, em thấy trong đấy có quyển ẹ ấy.
http://www.aeronautics.ru/literature.htm
Vụ này thì khá bí hiểm, chẳng ai biết thật sự cái gì đã xảy ra vì Nga Mỹ chẳng ai công nhận gì cả, nhưng nhiều người đặt giả thuyết là MiG-31 của Nga bắn hạ đâu vài ba chiếc F-15 hoặc F-16, dĩ nhiên là Nga cũng thiệt hại nhưng chỉ một chiếc MiG thôi thì phải. Quyển đó là một quyển xây lại cái giả thuyết đó, khá cụ thể, chỉ không biết có thật chuyện đã như thế không thôi.
Được Quynhle84 sửa chữa / chuyển vào 01:01 ngày 26/07/2003

Về plasma, là tranh luận thật sự, mà không chỉ có tôi và bạn tham gia, sao lại nghĩ là bắt bẻ cá nhân. Kết quả tranh luận ra sao mọi người xem topic này đều biết.

To bác BALOO2000.
Bác có thể vào trang mà bác Chiến 5 cung cấp. Ở đó bác sẽ tháy lớp flasma dày che phủ máy bay, mà những thông tin này do Mỹ phân tích và cung cấp.

Kế tiếp về chuyện radar, ai cũng biết antenne radar có tính định hướng cao. Với radar quét cơ khí thì antenne phải quay qua lại. Với loại radar định pha (tạm dịch chữ phase array - hay quét điện tử) hướng của sóng phản hồi được xác định nhờ mức độ chậm trễ (hoặc lệch pha) giữa tín hiệu thu được từ 2 mép antenne.

Ở đây bác nói về RADAR cổ điển (hay truyền thống). Nó quét qua lại và tìm hướng rõ ràng nhất của mục tiêu. Từ lâu, điều này được người Nga sử lý, thích hợp với hai loại RADAR: mặt biển và trên không. Các kỹ thuật này cũng được áp dụng cho RADAR đất đối không. Đây là một vài kỹ thuật đó, cho phép antena cố định:
- Dùng nhiều đầu thu phát-nhiều tia, các đầu thu phát này định hướng các tia phát thành một chùm, thay cho việc quay qua lại.
-Nhảy tần xung phát và mỗi tia dùng tần xung phát khác nhau. Các máy gây nhiễu dựa vào tần xung phát và bước sóng của xung phát tạo ra tín hiệu giả và nhiễu, bị vô hiệu hoá.
-Nhảy bước sóng: mỗi đầu thu phát thay đổi bước sóng ngẫu nhiên. Làm máy gây nhiễu không thể dự đoán trước bước sóng. Mà mỗi bước sóng có một mặt lợi riêng, tạo ra nguồn thông tin đầy đủ hơn.
Đó là các kỹ thuật chống nhiễu tích cực và định hướng RADIO (Radio homing). Khi áp dụng cả 3 điểm trên, bắt buộc các loại máy thu địch phải cải tiến rất nhiều, mã vẫn rât khó khăn cho việc gây nhiễu và phát hiện bị lock.
-Lệch pha (phase) gữa các "chấn tử", cho phép tìm hướng đến của sóng. Điều này được áp dụng trên mặt đất, cho ra loại RADAR vô hình phát hiện máy bay vô hình.
-Dùng bước sóng lớn (cỡ met thay cho cm), khó thiết kế antena định hướng cho chùm tia này trên máy bay, nhưng các máy tính điện tử phân tích tín hiệu từ các antena thu khác nhau. MIG-31 dùng một vài đầu thu trên thân và toàn bộ thân như "tâm" hệ này. Đây là điều khác biệt so với truyền thông RADAR của MIG-31. Nếu nhận xét theo quan điểm RADAR truyền thống thì không thể hiểu được.
Sau MIG-31, máy bay đánh chặn Rusian có thể tấn công về phía sau 180 độ. Còn khác biệt MiG-31 ở điểm nào. Như bác thấy, với bước sóng mét, không thể quét RADAR dò hướng được, vì không thể thiết kế antena định hướng cho bước sóng đó trên máy bay đánh chặn. Bắt buộc phải có máy tính rất lớn phân tích tín hiệu thu từ các đầu thu đặt xa nhau trên thân, với "nền" là thân máy bay. Tín hiệu được số hoá ngay trên đầu thu và truyền về máy tính. Để có antena định hướng hẹp cho bước sóng cỡ 1 met, phải có antena parabol cỡ 20-30 met. Việc không chùng chùm tia hẹp lại dẫn đến việc góc nhìn ít phục thuộc vào hướng bay. Việc phân tích bằng máy tính đằng nào cũng sử lý tất cả các tín hiệu đến từ các hướng, tại sao không phân tích luôn góc lớn.
Với bước sóng mét, mặt đất, các vật gây nhiễu như sợi kim loại trở nên vô dụng. Do đó HP nói: B52, kể cả B52H có hệ chống tên lửa nặng 10 tấn chỉ chịu đươe một đạn MiG-31.
Kỹ thuật đó cũng không phân biệt search và track, vì nó có quay antena theo ai đâu. Việc theo dõi (track) của kỹ thuật này thì độ chặt chẽ tỷ lện với tốc độ sửu lý máy tính và số lượng đầu thu.
Để chống được kỹ thuật đó phải dùng vỏ tàng hình ferit dày hàng mét hay tung đám mây thanh kim loại dài vài mét.
Một "sản phẩm phụ" củat kỹ thuật này là: việc bắt buộc áp dụng các kỹ thuật số hoá tiên tiến nhất cho phép xác định cự ly và tốc độ tuyệt vời. Điều này lại cho phép AA đánh vào mũi mục tiêu với góc lớn.
RADAR của máy bay như một đài định vị 3 chiều. RADAR và hồng ngoại đầu tên lửa định hướng mục tiêu và khoảng cách rất chính xác nhờ cự ly gần. Kết hợp cả 3 điều đó lại, AA có thể phân biệt mục tiêu thật giả. MiG-31 không nên "quên"AA mà nó phóng đi. Và bây giờ chỉ còn một cách chống AA đó: tách mục tiêu ra hai nửa bằng nhau, một chết một chạy.
Nói thế thôi, RADAR MiG-31 vẫn tập trung về phía trước, nơi có đầu thu-phát lớn nhất. Việc "chĩa tên lửa tua tủa các hướng" chỉ có ở máy bay cường kích đời sau.

Thêm chút với Quynhle: Trong chiến tranh Nam tư, Mig29 được xác nhận bắn hạ 1 F15E ngày 26/3 (sau đó bị 2 em F15 khác thịt), hạ 1 em F16C vào ngày 26/3,
Nam tư công bố mất 2 đến 3 Mig29 trong không chiến, Nato công bố cao hơn 1 chút, 5 đến 6, lý do là 1 số do Nam Tư khẳng định bị cao xạ và SAM bắn nhầm.
Mig 21 mất cũng chưa tới chục chiếc.
Nam tư còn tổ chức bom Nato ở sân bay Tuzla (???) bằng 9 máy bay Mig21 và J-22 Orao (???), mất 1 bị thương nặng 1, và đoán mò là diệt 17 máy bay và 3 trực thăng cứu hộ. (nguồn : aeronaustics.ru, mục Conflict in Yugoslavia)
Thêm về năng lực của SAM Nga ngố: Theo tình báo Nga, có tới 3 F117A, 1 B-2, 1B52H bị down, Nato cũng công nhận nhiều F117 bị thương nặng do dính SAM, có cái cụt cả đuôi, may mà còn bay về được.
"Total: 61 aircraft, 7 helicopters, 30 UAVs and over 238 cruise missiles. These numbers include only those NATO aircraft that crashed in Yugoslavia"
Như vậy cũng không hẳn là do đồ Nga, mà do người sử dụng thôi, bạn Quynhle84 ạ

Các chú cứ cãi nhau, làm cháu sợ! Cháu thấy có 2 phe Pro - nga, Pro Mỹ trong 1 diễn đàn rất hay đấy chứ, giúp người đọc như cháu được nghe ý kiến cả 2 bên!
Thế nhé, các chú tranh luận đi, chứ cứ cãi nhau rồi cho mấy cái mẹt đỏ đỏ bị đốt vào cháu sợ lắm!

Trong box của chúng ta thì chuyện đồ chơi Nga và Mỹ là đề tài tranh luận muôn thuở. Tôi cũng xin góp vài ý kiến chủ quan của mình riêng về mặt máy bay.
Theo tôi mổi loại máy bay của Mỹ hay Nga cũng đều có điểm mạnh và yếu riêng. Nhưng theo tôi trong lãnh vực này tụi Mẽo đa phần là hơn. Đơn cử như Mig-21, tiêm kích đánh chặn, chả hiểu các bác tin tưởng cái AA-2 copy từ AIM-7 của Mỹ như thế nào mà ai đời tiêm kích đánh chặn mà trang bị có vẻn vẹn hai quả tên lửa tầm nhiệt ( đến các đời Mig21-MF sau này mới được gia cố cánh, trang bị động cơ mạnh hơn nên mới mang dược tổng cộng 4 quả), mà thứ tên lửa này lúc đó bắn hụt quá nhiều, điều này thì ai thường đọc các tập truyện của cựu sĩ quan dẩn đường KQNDVN Lê Thành Chơn ( hiện tại là giám đốc khách sạn Sài Gòn) đều biết, radar thì bán kính quét chỉ có 20km mà rất dễ bị nhiểu phát ra từ F-4 của Mỹ làm cho mất tác dụng, quả thật lúc đó phi công Bắc Việt ( xin gọi thế cho gọn) chủ yếu dực vào GCI, có trận hoa tiêu Bắc Việt còn đứng ngoài trời dùng bộ đàm để chỉ huy không chiến.

Thật ra đồ chơi Nga chỉ được rạng danh phần nào là nhờ chiến tranh Việt nam, nhờ vào tài năng vận dụng linh hoạt và sáng tạo của người Việt mà thôi, chứ vào tay bọn Arab thì chỉ thấy toàn thua te tua. Đơn cử trường hợp sáng tạo của Việt nam là dẫn đường cho Mig17 dụ F4 xuống thấp và dẫn vào nửa bán cầu sau để tiếp cận đươc F4 , lợi dủng cơ động ngang tốt hơn, dùng canon tiêu diệt, máy bay địch ( chả thế mà Top gun khuyến cáo tụi phi công F4 không được xoạy vòng với Mig-17 trong bất cứ trường hợ nào) khi ấy Sidewinder và sparrow thời kỳ đó mất tác dụng vì không đủ khoảng cách tối thiểu để khai hỏavà trước đời F4E thì không F4 nào có canon nên coi như chết chắc
Sau này thì F16,14,15 hay F/A18 của Mẻo cũng được thực tế chiến tranh kiểm định nhiều còn các đồ chơi khác của Nga chỉ toàn nghe quảng cáo chứ chứ chưa đươ5c thực tế kiểm nghiệm ( ngoại trừ vài cuộc đụng đọ lẻ tẻ không đủ ý nghĩa phân tích)..... cho nên thành thực mà nói thì đồ chơi Mỹ coi bộ ngon hơn à nha quý vị
JUST BE COOL!