Hifi tweaks

Kinh chào các bác.
Em có chủ đề mới này mời các cao thủ tham gia. Gần đây em đọc được một bài trên Hifi choice về việc tweak một con amply bán dẫn để có âm thanh trung thực hơn (tiến tới bằng với amp tube). Bài này của một ông tên là Jimmy Hughes, đuợc gọi là King of Hifi tweak. Bài này nội dung cơ bản là:
- Sở dĩ các hãng chuyển qua sản xuất amp bán dẫn vì giá rẻ hơn. Giá re hơn do bỏ đi được một số bộ phận, trong đó có 2 cục transformers.
- do vậy nếu lắp 2 cục transformer này cho một aml bán dẫn thì chất lượng âm thanh sẽ gần bằng hoặc không kém gì một amp bóng đèn cả. nguyên văn câu ấy nhw thế này
"I''ve actualy tried coupling transistor amp to lound speakers using one-to-one transfomer............many of the qualities asociated with classic valve amps-tonal smoothness, warmth, meliflouness........âre suddenly magically apparent.

Lời khuyên của ông này là : "buy a basíc budget transistor amp that sounds brittle and hard, put a transformer in the speakers line and suddenly much of the crudeness is gone"

tất nhiên chất luợng âm thanh vẫn không sánh được với amp tube nhưng sẽ cao hơn hẳn amp bán dẫn và có được sự ấm áp và mêm mại của amp tube.
Rất mong các bác cho ý kiên, và các bác cao thủ nếu có định làm thử thì xin khẩn trương cho bà con kinh nghiệm để cùng làm.
cheers

Em cũng đọc một bài trên Hi-Fi Choice có đoạn nội dung tương tự. Đây là bài phỏng vấn ông Tim de Paravici, một nhà thiết kế huyền thoại đã dành cả sự nghiệp của mình cống hiến cho sự phát triển của ampli bóng đèn. Ông này được biết đến như là người làm cho ampli bóng đèn phục hưng cuối những năm 1970 ở Anh. Cụ thể hơn nữa, đây là kiến trúc sư trưởng của loạt ampli Ear trông như động cơ ô tô Jaguar 12 trục. Em xin được trích nguyên văn đoạn cần hỏi các anh:
..."I made this Yoshino 30A, a 30 watt single-ended transitor amplifier with just two transistors instead of valves: one big output transistor and one little driver transistor. That was it, the rest was transformers. It was an expensive to make but the circuitry was utterly simple. It had a ''''valve sound''''. Blindfolded, no one would know the difference between that and an equivalent valve amplifier."...
Em xin tạm dịch là:
..."Tôi làm chiếc Yoshino 30A, một ampli tran-di-to đơn kết 30 oát chỉ với hai tran-di-to thay vì bóng đèn: một tran-di-to lớn cho đầu ra và một tran-di-to nhỏ cho phần điều khiển. Tất cả chỉ có thế, phần còn lại là biến áp. Ampli này làm rất đắt (cái này khác của bác Genki ở trên), nhưng sơ đồ mạch thì vô cùng đơn giản. Nó có âm thanh của ampli bóng đèn. Nếu thử mù thì không ai nhận ra sự khác biệt của ampli này với một chiếc ampli bóng đèn tương đương."...
Xin lỗi vì em không phải là dân chuyên nghiệp nên dịch thuật ngữ, thậm chí nghĩa có thể không chính xác. Quan trọng hơn, theo như em hiểu thì ampli bán dẫn chỉ cần mắc thêm hai cục biến áp xuất âm (output transformer-OPT) vào dây loa nữa là ta sẽ nâng cấp được cái ampli bán dẫn lên có chất âm như ampli bóng đèn phải không ạ?
Có ai đã thử phương án này chưa ạ?
T.I.A.
Được ecd sửa chữa / chuyển vào 12:47 ngày 03/08/2004

Ý của mấy ông chuyên gia này là dùng biến áp 1-1 để nối tầng thay vì tụ điện. Các bác mua được cái biến áp này thì cũng đắt lắm, chẳng thà mua luôn OPT xịn rồi về lắp đèn cho xong !
Nếu chẳng may Lê Hoài Thanh đọc được bài này thì thể nào cũng nhảy vào đây mắng: nối tầng bằng biến áp gây méo tần số, như trong sách của Phan Tuấn Uẩn hay Phạm Minh Hà gì gì đó ... hì hì hì ...
Được nvl sửa chữa / chuyển vào 08:12 ngày 03/08/2004

cho tui cái link đó được không?
Tui đã xem lại cuốn thiết bị truyền thanh.Trong đó có phần ghép biến áp. Đặc tuyến loại này tăng đột ngột ở 1 tần số nào đó.Đồ thị mà tui xem là 7khz ,chắc đây là giá trị thông dụng. Lý do là ở tần số đó thì các tụ ký sinh giữa các vòng dây và cuộn dây taọ thành mạch cộng hưởng .Đây chắc là chiêu của audi tạo bass mà không cần EQ.Bởi vì mắc thêm cái tụ có giá trị thích hợp thì tần số cộng hưởng sẽ dời xuống tần số thấp

Xin lỗi bác lehoaithanh, là em đọc tạp chí mua ở ngoài sạp báo chứ không đọc trên Internet nên em cũng chẳng biết www nó ở chỗ nào.
Vậy chứ cho em hỏi biến áp xuất âm mà các chuyên gia đề cập có khác biến áp xuất âm của ampli bóng đèn không ạ?

Biến áp nối tầng của bán dẫn nhỏ hơn vì trở kháng của tranzito nhỏ hơn đèn nhiều. Tuy nhiên, dải tần số đáp ứng vẫn phải là 20-20000Hz nếu yêu cầu chất lượng cao, đây mới đúng là vấn đề khó. Em hiện có một cái ampli bán dẫn đời cổ, tháo từ máy chiếu phim ra, cũng nối tầng bằng biến áp, tiếng nghe ấm lắm !

Bác cho em hỏi cuộn biến áp xuất âm này có dễ không ạ? Nếu mình có ampli bán dẫn rồi (Accuphase E-206), quấn hai biến áp và modify thành hai cái hộp nho nhỏ, khi nào thích thì đưa chúng vào giữa dây loa; hay là phải vô hiệu hoá bộ phận xuất âm trong ampli bán dẫn trước ạ?

Chào các bác. Em xin có mấy ý kiến sau:
- Biến áp nối tầng để phối hợp trở kháng giữa trở kháng ra của tầng trước và trở kháng vào của tầng sau. Khi phối hợp trở kháng tốt tức là Zra*N thứ cấp = Z vào * N sơ cấp Trong đó Z là trở kháng, N là số vòng dây, thì công suất truyền tải sẽ là cao nhất.
- Tuy nhiên việc chế tạo được biến áp để truyền tải được sự trung thực của âm thanh là một vấn đề rất khó. Muốn chế tạo được biến áp tốt thì đòi hỏi vật liệu rất tốt, thêm nữa là cách cuốn dây rất khắt khe (Để giảm điện dung tạp tán giữa các vòng dây ở tần số cao). Viêc cuốn dây này có thể đưọc nâng lên thành một nghệ thuật và người cuốn cũng là các nghệ nhân(Các bác có thể tham khảo bài của bác Audiophile ở chủ đề chế tạo biến áp xuất âm) => Giá thành một biến áp tốt sẽ rất cao. Vì thế để giảm giá thành người ta thường nối tầng bằng tụ điện đối với các tầng có trở kháng ra và vào xấp xỉ nhau. Tuy nhiên tụ cũng gây ra méo tần số, nên để chế tạo tụ nối tầng tốt cũng đòi hỏi công nghệ cao (Một con tụ xuất âm tốt đắt không kém một OPT tốt). Nhưng do tụ dễ chế tạo công nghiệp hơn nên giá thành rẻ hơn.
- Đối với OPT: Với âm ly đèn, do trở kháng ra của đèn lớn, trở kháng của loa nhỏ do đó các âm ly bóng đèn phải dùng biến áp xuất âm để phối hợp trở kháng. Với âm ly bán dẫn, trở kháng ra của Tranzitor nhỏ hơn gần với trở kháng loa hơn nên người ta thường dùng tụ xuất âm, thậm chí nối thẳng (không dùng tụ) đối với các thiết kế dùng nguồn kép để giảm méo tần số.
- Em đọc thấy trên các forum về audio thấy bọn Tây đều thừa nhận: Biến áp xuất âm là thành phần yếu nhất của một âm ly dùng đèn ngay cả với công nghệ đã phát triển cao như ngày nay. Do vậy đối với đèn các nhà thiết kế cũng nghiên cứu chế tạo các âm ly không dùng OPT (gọi là OTL).
Tóm lại theo em dùng biến áp rất khó có thể cải thiện chất lượng âm thanh cho trung thực hơn.

Tôi không rõ mình là dân " trong" hay "ngoài" kỹ thuật audio nhưng xin có ý kiến thế này :
- Phối hợp trở kháng bằng biến áp là lĩnh vực rất hay và phương án này cực kỳ hiệu quả.
- Đến nay mới có bạn xới lên vấn đề này chứ tôi biết có nhiều người đã âm thầm chơi đồ BA từ rất lâu. Âm chất của nó vượt ra khỏi các tính toán theo trường phái " số đo". Tuy nhiên nghe tiếng trung thực không phải ai cũng thích.
- Những người chơi đồ dùng biến áp đều gặp phải một khó khăn cực lớn đó là chúng ta là một tiểu nhược quốc về chế tạo nên không thể có 1 biến áp AUDIO Madein VN hay . Cuối cùng câu truyện lại dừng lại ở chỗ chơi đồ 2nd, đặt hàng... cái này giống OPT của Amp đèn mà các bác đã từng gặp.
Vài lời bói voi mời các bác viết tiếp.....
THUYLT

Cuốn biến áp xuất âm không khó đâu. Cái này có thể hỏi bác Audiophile thì biết, tốt nhất là nhờ bác ấy hướng dẫn luôn. Chỉ cần phải kiên nhẫn và khéo tay để ngồi tỉ mỉ cuốn thôi. Cái khó ở đây chính là lõi biến áp, một thứ không thể sản xuất được tại VN vì nước mình vốn kém về công nghệ vật liệu. Để có được lõi tốt, phải biết pha những tạp chất gì, liều lượng bao nhiêu, nung đến bao nhiêu độ rồi làm nguội,... nói chung rất phức tạp, chỉ có ở những nước truyền thống lâu đời về CN vật liệu nghiên cứu được. Nước ta nếu muốn làm thì tốt nhất là đi mua lại công nghệ này rồi đứng lên vai ông khổng lồ là tiện nhất. Chỉ tiếc rằng đây lại là vấn đề có liên quan tới đầu tư kinh tế nên hơi khó khăn thôi !
Về các cách nối tầng trong ampli (trực tiếp, tụ, biến áp) tôi đã trình bày trong chủ đề ?oAmpli? của Lê Hoài Thanh