HOÀI NIỆM " CÁNH ĐỒNG NGA" - Thơ tình Nước Nga một thời để nhớ...

QUỐC BẢO
web cá nhân :
www.vnvista.com/nhanmuathutrolai

PHÉP MÀU
Thôi em đừng thao thức nữa đêm nay
Kìa xuân đến ban tặng mình điều ước
Tình yêu thực không còn là ảo giác
Sự nhiệm màu trong chớp mắt mà nên
Mối tình đầu thơm hơi thở thiên nhiên
Say tuý luý cả chiều xuân chín dậy
Nghiêng mắt lá nơi đầu cành run rẩy
Xuân khai sinh ta tràn ngập khối tình
Anh bên em mùa yêu rộn trời xanh
Trong giếng mắt niềm vui đi hài biếc
Mỗi búp non gói vạn ngàn thông điệp
Lời ảo huyền tay đắm đuói trong tay
Nụ hôn em dậy sóng trái đất này
Như dụ dẫn tình yêu vào thác đổ
Và say đắm giữa một chiều cả gió
Chắng có gì so sánh được đâu em
Ôi phép màu cứ hiện hữu đêm đêm
Trăng mùa xuân thong dong vườn trái cấm
Nếu một mai hoa chỉ còn mật đắng
Ta dù không kết tóc cũng ngậm vành !...

Đi tìm một bài thơ
TT - Khoảng đầu những năm 1980, dịch giả Đăng Bẩy công bố bản dịch bài thơ Giờ bạn nơi đâu, bạn cùng trung đoàn hỡi của nhà thơ Xô Viết Alexey Fatyanov (1919-1959). Được viết năm 1945, đây là một trong những bài thơ phổ biến nhất ở Liên Xô thời kỳ hậu Chiến tranh thế giới thứ hai.
Tâm trạng những người lính ngay sau khi chiến thắng trở về làng quê được nói lên một cách bình dị và sâu đậm. Bài thơ được phổ nhạc, bài hát cũng đã dịch ra tiếng Việt và hát lên, hát cả trong một vở kịch Nga rất được ưa chuộng hồi ấy, vở Những con hươu xanh. Những người cựu chiến binh gặp nhau và cùng hát: Giờ này anh về đâu, hỡi người bạn cũ cùng trung đoàn, đã cất bước cùng nhau trên con đường xa...
Tôi hầu như thuộc lòng bản dịch của Đăng Bẩy ngay sau khi đọc trên báo từ hồi ấy. Nhưng rồi gần ba thập kỷ trôi qua, tôi cố nhớ lại mà bài thơ vẫn thiếu mất một khổ, như trong văn bản này:
Đêm tháng năm những đêm ngắn ngủi
Tiếng súng lặng im, trận đánh xong rồi
Giờ bạn nơi đâu, bạn cùng trung đoàn hỡi,
Các bạn đường đồng đội của tôi?
Trong ánh chiều tà tôi đi tha thẩn
Trước cổng nhà gỗ sực mùi sơn,
Có thể người lính quen hiện đến
Gió hãy đưa đường người bạn tôi mong?
...
Nhỡ đâu bạn vẫn còn chưa vợ
Thì bạn thân ơi, đừng vội ưu phiền
Đây rất nhiều bài ca và trong huyện
Nhiều cô em xinh đến mê hồn
Nông trường chúng mình sẽ dựng nhà cho bạn
Để ai ai cũng biết ở nơi này
Có một gia đình anh hùng Xô viết
Từng lấy ngực che tổ quốc những ngày
Đêm tháng năm những đêm ngắn ngủi
Tiếng súng lặng im, trận đánh xong rồi
Giờ bạn nơi đâu, bạn cùng trung đoàn hỡi,
Các bạn đường đồng đội của tôi?
Dịch giả Đăng Bẩy đã dịch nhiều tác phẩm văn xuôi và thơ ca Nga. Nhiều năm ông là biên tập viên trang văn học nước ngoài của báo Văn Nghệ, Hội Nhà văn Việt Nam, trước khi chuyển sang trông coi phụ san Văn Nghệ Dân Tộc. Thỉnh thoảng gặp Đăng Bẩy, tôi hỏi xin ông bản dịch đầy đủ. Chính dịch giả cũng không nhớ lại được.
Ông cứ khất lần. Lâu lâu gặp ông, ngồi cạnh nhau trong những cuộc họp, tôi cứ nhắc. Mãi cho đến gần đây, chắc là không chịu được nữa, một hôm Đăng Bẩy gửi cho tôi bản dịch mới kèm theo bản tiếng Nga, lại còn viết thêm mấy dòng: "Đây! Khích mãi, trả nợ nhé! Mò tìm bản gốc và dịch lại đấy!".
Đêm tháng năm, những đêm ngắn ngủi,
Trận chiến đã xong, bom đạn câm rồi...
Giờ bạn nơi đâu, bạn cùng trung đoàn hỡi,
Những người đồng hành, đồng đội của tôi?
Trong ánh nắng chiều tôi đi tha thẩn
Trước cổng gỗ tươi sực nức nhựa sơn,
Chắc hẳn một người từng chung mặt trận
Đang đến tìm tôi... Gió sẽ đưa đường?
Ta sẽ nhớ về một thời đã sống,
Từng dặm đường xa, máu lửa khôn lường.
Ta cạn ly đầu, để mừng chiến thắng
Ly nữa, uống thay người mất, kẻ còn.
Ngộ nhỡ bạn tôi chưa thành gia thất,
Thì bạn thân ơi, chớ vội ưu phiền.
Tiếng hát vùng tôi không bao giờ dứt,
Con gái vùng tôi danh bất hư truyền.
Nhà bạn, nông trường chung tay xây cất
Để khắp quanh vùng ai cũng xuýt xoa
Đấy - một gia đình anh hùng Xô viết
Từng mang ngực ra che chắn nước nhà.
Đêm tháng năm, những đêm ngắn ngủi,
Trận chiến đã xong, bom đạn câm rồi...
Giờ bạn nơi đâu, bạn cùng trung đoàn hỡi,
Những người đồng hành, đồng đội của tôi?
Như vậy đã có một bản dịch đầy đủ. Cả khổ thơ mà tôi đã quên trong bản dịch cũ.
Rốt cục thì Đăng Bẩy đã "trả nợ" cho tôi. Nhưng cũng hơi buồn cười. Lâu nay hai anh em đều loay hoay mà không ai nghĩ ra phải đi tìm bản dịch ở nơi lưu trữ tờ báo Quân Đội Nhân Dân khoảng đầu những năm 1980. Vậy thì chắc sẽ có ngày một độc giả yêu thơ tìm lại được văn bản ấy. Chắc chắn nó phải còn ở đâu đó, chẳng lẽ lại không thể tìm được một bài thơ trong hệ thống thư viện lưu trữ của ta!
HỒ ANH THÁI