Hỏi cách chế biến Sâm tươi Mình có mấy người bạn tặng Sâm tươi (cái củ sâm ấy, chưa sấy khô đâu, vẫn còn ướt). Nhưng chẳng biết cách chế biết kiểu gì để dùng cả. Bạn nào biết cách bày cho mình với
Sâm tươi thì nhà em dùng ngâm rượu( rượu trắng ý). Ngoài ra xem tivi em còn thấy người ta dùng làm mặt nạ đắp le^n mặt cho đẹp da.
mình tra trên mạng thì có cái bài báo này nói về cách sử dụng nhưng mà, không hiểu lắm, chẳng biết làm gì với cái đống sâm đó. Chán thiệt. Chọn và sử dụng nhân sâm Nhân sâm (Ginseng) là tên của nhiều vị thuốc thuộc họ Araliaceae trong đó Panax ginseng được cho là quý nhất (từ Panax có nghĩa là ?ođiều trị được mọi bệnh?). Ngoài hoạt chất chủ yếu là saponin, trong Nhân sâm còn chứa nhiều hợp chất thiên nhiên mang hoạt tính sinh học khác, như: glycosid, polyacetylen, glucid, lipid, tinh dầu, acid amin, vitamin, nhiều nguyên tố vi lượng,... Là vị thuốc có quá trình sử dụng lâu đời, Nhân sâm có tính ấm, vị ngọt, tác dụng đại bổ nguyên khí, bổ phế tỳ. Vị thuốc này được sử dụng trên người suy nhược để tăng cường sức khỏe, giảm mỏi mệt. Nhiều công trình nghiên cứu hiện đại đã chứng minh hoạt tính chống ung thư, hạ đường huyết và giảm béo phì của Nhân sâm. Là vị thuốc quý như vậy, nhưng nếu không sử dụng Nhân sâm đúng cách thì có thể gây hậu quả bất lợi cho người dùng. CHỌN MUA NHÂN SÂM TỐT Trước hết, bạn cần tránh nhầm lẫn khi mua sâm. Nhân sâm vốn đa dạng về chủng loại, giá thành lại cao, nên dễ bị pha trộn, giả mạo. Việc phân biệt và lựa chọn sản phẩm Sâm tốt trên thị trường khá phức tạp. Ngoài các biện pháp phân loại dựa vào nghiệp vụ chuyên môn, người tiêu dùng có thể nhận dạng Nhân sâm bằng cảm quan như sau: Hồng sâm: Là loại sâm đã qua chế biến. Thường chọn loại rễ củ lớn, nặng khoảng 37g, chưng hấp trong 2 tiếng đồng hồ, phơi sấy khô. Sản phẩm sau chế biến có màu hồng, trong suốt, mùi thơm, vị ngọt hơi đắng, thể chất dẻo, chắc. Hồng sâm thường hình thoi hoặc hình trụ, có thể phân nhánh trông như cánh tay, phần dưới có 2 hoặc 3 nhánh trông như chân. Nếu phân loại theo nguồn gốc thì Hồng sâm Triều Tiên có hình trụ (đường kính trên dưới gần bằng nhau), có ít rễ phụ, màu nâu đỏ hơi đục. Hồng sâm Trung Quốc bề mặt trong mờ, màu nâu hồng, có vài đốm màu nâu sẫm đục. Hồng sâm Nhật Bản nhỏ hơn Hồng sâm Triều Tiên một chút, phần trên thường có màu vàng, vỏ rễ nhám hơn, đường kính phần đuôi và phần giữa lớn hơn phần đầu, màu đậm hơn Hồng sâm Triều tiên và nhạt hơn Hồng sâm Trung Quốc. Bạch sâm: Là loại sâm chế biến bằng cách nhúng những rễ củ Nhân sâm nhỏ hơn (trọng lượng dưới 37g) vào nước sôi vài phút, tẩm đường vài ngày, sau đó phơi sấy khô. Sản phẩm sau chế biến có màu trắng hơi đục, thể chất mềm dẻo, có tinh thể đường bám ngoài mặt, mùi thơm, vị ngọt. Có nhiều loại Nhân sâm giả, trong đó Sâm đất và Thương lục hay được sử dụng nhất. Sâm đất có hình chóp, phân nhiều nhánh dài khoảng 15-20 cm. Khi chưa chế biến có màu đen nâu, thô nhám, vỏ rễ có nhiều vân. Sau chế biến, chuyển sang màu vàng nâu, trong mờ, thể chất giòn, dễ bẻ, vị ngọt. Thương lục có hình trụ dài khoảng 20 cm, màu nâu vàng hoặc sẫm hơn, thể chất dai dẻo, khó bẻ gãy, mặt cắt ngang không phẳng, mùi tanh, vị đắng và cay chua. Tốt nhất, nên tìm mua Nhân sâm của những thương hiệu có uy tín, có công bố tiêu chuẩn chất lượng. CÁCH CHẾ BIẾN NHÂN SÂM ĐƠN GIẢN MÀ HỮU HIỆU Khi đã chọn được Nhân sâm tốt, việc sử dụng đúng cách cũng rất quan trọng. Xin giới thiệu ba cách sử dụng đơn giản mà hiệu quả, có thể áp dụng tại gia đình như sau: 1) Nhân sâm thái mỏng, ngậm và nhấm từng ít một, nuốt cả nước lẫn bã. Mỗi ngày dùng khoảng 2 - 6g. 2) Nhân sâm thái phiến mỏng cho vào ấm hay chén sứ, thêm một ít nước, đậy nắp. Đun cách thủy, lấy nước uống. Làm vài lần như vậy, cho đến khi còn lại bã đã nhạt hết mùi vị của Nhân sâm. Mỗi ngày dùng khoảng 2 ?" 6g. 3) Cháo Nhân sâm: Vo sạch 100g gạo tẻ, thêm 3g Nhân sâm (dạng bột hoặc thái lát mỏng), cho vào nồi đất hoặc nồi nhôm (tránh dùng nồi sắt), thêm nước sạch (tốt nhất dùng nước mưa), đậy nắp kín, nấu chín thành cháo. Món này thích hợp với người già yếu, người suy nhược, ăn uống không ngon miệng, mất ngủ, hay quên, hoảng hốt, suy giảm chức năng sinh dục. Mỗi ngày dùng hai lần (sáng, tối) vào lúc bụng đói. SỬ DỤNG NHÂN SÂM Là vị thuốc bổ, nhưng không phải ai cũng dùng Nhân sâm được. * Lưu ý về thời gian - Hạn chế sử dụng Nhân sâm vào mùa hè nóng nực. - Vì Nhân sâm có tính kích thích, không nên dùng trước khi ngủ. - Thận trọng khi sử dụng Nhân sâm dài ngày, nói chung không nên dùng liên tục trên 3 tháng. * Lưu ý về đối tượng sử dụng - Người trong độ tuổi trung niên, người cao tuổi mà khỏe mạnh, cường tráng, không nên dùng Nhân sâm. - Không dùng Nhân sâm cho người bị chứng âm hư hỏa vượng. - Tránh sử dụng Nhân sâm cho người đang mắc bệnh cấp tính, cao huyết áp, loạn nhịp tim. - Thận trọng khi dùng Nhân sâm cho phụ nữ có thai. Kết quả thử nghiệm do nhóm nghiên cứu của Tiến sĩ Chan (2001) cho thấy: hợp chất ginsenoside Rb1 của Nhân sâm, khi dùng liều 30mg gây dị tật ở mắt, tim, chi cho phôi chuột 9 ngày tuổi, các dấu hiệu bất thường này tăng lên khi dùng liều cao hơn (500mg), khiến cho phôi chuột bị giảm chiều dài và số lượng tế bào cơ non. Cho đến nay chưa có những công bố chính thức về tác động của Nhân sâm đối với sự phát triển của bào thai người. Có thể là do hàm lượng ginsenoside sử dụng thấp, có thể đó là những dị tật nhỏ, không dễ phát hiện. Tuy nhiên, với khoảng 10% phụ nữ châu Á có sử dụng Nhân sâm trong khi mang thai cũng là điều nên cảnh báo, đặc biệt là khi dùng những chế phẩm chứa Nhân sâm chưa được tiêu chuẩn hóa hàm lượng hoạt chất, hoặc ở những quốc gia chưa đưa Nhân sâm vào loại dược phẩm cần kê đơn. * Lưu ý về liều lượng sử dụng: Dùng liều cao Nhân sâm có thể gây một số tác dụng không mong muốn, như: bồn chồn, mất ngủ, đau đầu, phát ban đỏ ngoài da, rối loạn tiêu hóa, và kéo dài kinh kỳ, kích thích tuyến vú. Nếu bạn đã từng bị bất kỳ một trong các phản ứng phụ kể trên, nên giảm liều hoặc ngưng sử dụng. * Lưu ý về thực phẩm sử dụng: Trong thời gian dùng Nhân sâm, không được ăn củ cải và uống nước trà. * Lưu ý về tương tác thuốc: Việc sử dụng sản phẩm thiên nhiên và kết hợp Đông Tây y trong việc chăm sóc sức khỏe và phòng chống bệnh tật hiện nay đang trở thành khuynh hướng toàn cầu. Người dân thường sử dụng các thuốc bổ nói chung, Nhân sâm nói riêng (để tăng cường thể lực) trong khi đang điều trị với một vài loại dược phẩm đặc trị. Khá nhiều công trình nghiên cứu khoa học từ các quốc gia trên thế giới đã cảnh báo những nguy cơ tương tác bất lợi của việc phối hợp Nhân sâm chung với các thuốc ức chế MAO (trị chứng trầm cảm), thuốc ức chế thần kinh, thuốc điều trị tiểu đường, thuốc tim mạch, trị cao huyết áp, lợi tiểu (furosemid), hoặc các corticosteroid đường uống. Nhân sâm có thể gia tăng nguy cơ kích ứng dạ dày khi dùng chung với methylphemidate (Ritalin) và các thuốc kích thích thần kinh trung ương khác. Sử dụng một lượng lớn cafein hoặc các chất kích thích khác trong khi đang uống Nhân sâm có thể đưa đến tình trạng bồn chồn, khó ngủ, tăng huyết áp và các biến chứng khác. TS.DS. NGUYỄN PHƯƠNG DUNG (Khoa Y học Cổ truyền ?" Đại học Y Dược TP.HCM)
