Hỏi đáp về các nhân vật lịch sử

Em ở HN lâu mà cũng không biết Đốc Ngữ là ai. Thật cảm ơn các bác lắm lắm! Hôm trước em đọc báo mới biết đường Nơ Trang Lơng (ko biết e type đúng ko) ở TPHCM là tên của một vĩ lãnh tụ đánh Pháp ở Tây Nguyên. Bác nào có tài liệu làm hẳn một topic về những con người ít được biết đến này đi cho mọi người được mở mắt.
Ông nội em ngày trước đi phục vụ ông Kim Ngọc (em cũng chẳng biết ông này là ai, chỉ nghe kể lại là người rất nổi tiếng ngày trước), ông e cũng có cơ hội được gặp Bác Hồ vài lần, bây giờ nhà vẫn còn ảnh. Đối với ông thì những khoảnh khắc được gần Bác quý giá lắm, sau này mỗi lần họp mặt cháu con lại kể lại với niềm xúc động khó tả.
Em đọc nhiều bài trong các trang web hải ngoại nêu những ý kiến trái ngược khác nhau về Bác Hồ, nhưng có một điều thực tế là, ai đã từng gặp Bác đều thấy hình ảnh của một bậc đại nhân. Ngay cả ông Vũ Kỳ sống gần Bác nhiều, cũng học được lối sống giản dị, khiêm nhường, nhân cách trong sánh như vậy.
Chúc box LSVH có nhiều bài viết có giá trị!

Những bài viết trong này không có nội dung gì mà phải khoá lại cả!!
Cảm ơn các giáo sư đã giúp em có thêm nhiều kiến thức !!

Đúng là Bác nào có thời gian up date mảng này giùm con cháu mới chớ cánh tụi tui hỏi cụ Hoàng Quốc Việt là cụ nào nhiều lúc đau hết cả đầu ấy chỉ biết có cái đường Hoàng Quốc Việt vừa to vừa đẹp đất lại đắt vật. Hôm học môn Dân Tộc Học đại cương mới biết cụ Nguyễn Văn Huyên là nhà dân tộc học nổi tiếng của VN ta nên mới lấy tên cụ đặt cho con đường vào bảo tàng DTH. Thế kính nhểy??

Nếu muốn biết tên đường phố mang tên ông bà nào, cso công trạng gì thì các bác chỉ cần mau quyển phố phường Hà Nội-NXB Hà Nội năm...? (quên) và quyển Từ điển đường phố Hà Nội-NXB...(?) thì biết hết mà

Trả lời bác aqcharles phát nào:
Cố Bộ trưởng Bộ Giáo dục-Nguyễn Văn Huyên-Chuyện bây giờ mới kể
GS-TS Nguyễn Văn Huyên là người Việt Nam đầu tiên bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Văn khoa tại Trường đại học Sorbonne-một trong những truờng đại học lớn nhất nước Pháp và có uy tín trên thế giới, đồng thời cũng là người Việt Nam đầu tiên được bầu là Uỷ viên thường trực của Trường Viễn Đông Bác Cổ? Khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành lập, ông được cử làm Tổng giám đốc Vụ Đại học, đến ngày 3-11-1946 thì được giao trọng trách Bộ trưởng Bộ Giáo dục. GS-TS Nguyễn Văn Huyên giữ cương vị này cho tới khi tạ thế (ngày 19-10-1975), vừa chẵn 29 năm. Chưa có và sẽ khó có vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục nào lập được kỷ lục thời gian như vậy, ở Việt Nam.
Nhà trí thức ?ongoài đảng? và ân tình của Hồ Chủ tịch
Sách báo từng nói nhiều tới việc Bác Hồ trọng dụng nhân tài. GS-TS Nguyễn Văn Huyên khiêm tốn không nhận mình là ?onhân tài?, song những gì Bác Hồ dành cho ông luôn được ông xúc động nhìn nhận là vượt ra ngoài ý nghĩa thông thường của 2 chữ ?otrọng dụng?. Bởi theo GS-TS Nguyễn Văn Huyên, đó là một sự quan tâm ?oliên tục?, ?ocụ thể? và ?ohết sức đặc biệt?.
Trở về sau chuyến đi Pháp dự Hội nghị Fontainebleau, một ngày đầu tháng 11-1946, Tổng giám đốc Vụ Đại học Nguyễn Văn Huyên bất ngờ nhận được tấm danh thiếp do chính tay Bác Hồ viết mời lên Phủ Chủ tịch bàn công việc. Tại đây, ông được Bác bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Người nói: ?oBác thấy chú chăm chỉ, có đạo đức nên đã giới thiệu với đoàn thể và được chấp nhận?. Bấy giờ, chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hoà tuy mới ra đời được 14 tháng song do bối cảnh chính trị hết sức phức tạp nên trong nội các đã diễn ra nhiều sự thay đổi. Riêng Bộ Giáo dục, trước GS-TS Nguyễn Văn Huyên đã có 3 nhà trí thức tên tuổi lần lượt kế nhau giữ chức Bộ trưởng, đó là các ông: Vũ Đình Hoè, Đặng Thai Mai và Ca Văn Thỉnh.
GS-TS Nguyễn Văn Huyên là người tài cao đức trọng, một trong 4 trí thức trong Tổng khởi nghĩa Tháng Tám đã ký vào bức điện trứ danh yêu cầu Vua Bảo Đại thoái vị. ?oĐại gia đình? của ông cũng gồm nhiều nhân sĩ đáng nể trọng, tất cả đã và đang tích cực cộng tác với chính quyền Cách mạng. Đó là luật sư Nguyễn Văn Hưởng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp-em trai ông, là cụ Phan Kế Toại (nguyên Khâm sai đại thần trong Chính phủ Trần Trọng Kim, sau này là Phó thủ tướng trong Chính phủ ta)-anh rể ông, và GS Hồ Đắc Di-anh em ?ocọc chèo? với ông (cả hai đều là con rể cụ Vi Văn Định, nguyên Tổng đốc Thái Bình)? Vậy nên vừa giao việc Bác vừa động viên GS-TS Nguyễn Văn Huyên: ?oKhó? Bác giúp, nghiên cứu cùng làm, quyết tâm là được?. Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên nhận nhiệm vụ mới được hơn một tháng thì kháng chiến toàn quốc bùng nổ. Ông trở thành vị chủ tướng trên trận tuyến chống ?ogiặc dốt? được thực hiện đồng thời với cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. Và, trong quá trình thực hiện sứ mệnh của mình, Bác Hồ luôn là người quan tâm cho cây gậy chỉ huy của ông được vung cao.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên không phải là đảng viên. Và với cách nhìn thiên kiến, hẹp hòi, đã có nơi có lúc người ta xử sự không phải với ông. Nhà giáo Dương Xuân Nghiên, nguyên Chủ tịch Công đoàn ngành Giáo dục, từng kể lại thời kỳ ông dạy ở Trường Thiếu nhi Việt Nam tại Quế Lâm-Trung Quốc. Khác với lần nhà trường đón tiếp một đồng chí tuy là Thứ trưởng Bộ Giáo dục song lại là Uỷ viên Trung ương Đảng, lần đón tiếp Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên đã diễn ra có phần? nhạt nhẽo. Thì ra ở trường này, một số cấp ủy Đảng có ý thức phân biệt đối xử giữa người lãnh đạo là đảng viên với người lãnh đạo không phải là đảng viên. Theo ông Nguyễn Sỹ Tỳ, nguyên Bí thư Đảng uỷ cơ quan Bộ Giáo dục thì ngay trong kháng chiến chống Pháp, Nguyễn Văn Huyên đã có lần làm đơn gửi Bác Hồ xin thôi giữ chức Bộ trưởng Bộ Giáo dục để đi làm luật sư, lý do ông không phải là đảng viên nên có nhiều khó khăn trong công tác chỉ đạo ngành. Ân cần như một người anh, Bác Hồ đã gặp, giải thích và khuyên ông cứ tiếp tục công việc, đồng thời Người cũng cho gọi một số đảng viên lãnh đạo giáo dục đến gặp và Người đã phê bình, nhắc nhở các vị về mọt bài học vỡ lòng của Marx: ?oCách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Đảng viên chỉ là số ít, người ngoài Đảng thì hàng triệu, hàng chục triệu, đoàn kết với nhau mới đưa đến thắng lợi của Cách mạng?. Nhờ sự nhìn nhận mọi việc thấu tình như vậy nên GS-TS Nguyễn Văn Huyên đã vững lòng tiếp tục công việc và trở thành vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục ?obền vị trí" nhất ở Việt Nam từ trước tới nay.
Được ptlinh sửa chữa / chuyển vào 23:09 ngày 21/01/2006

Nỗi sướng khổ của một Bộ trưởng thời chiến
Nếu cứ theo cách suy luận thông thường thì một người từng có gần chục năm (từ năm 1926 tới năm 1936) học tập và giảng dạy ở Pháp, khi về nước dạy ở Trường Bưởi được xếp mức lương tháng là 300 đồng (tương đương với? 10 tấn gạo), đi làm có ôtô riêng? như GS-TS Nguyễn Văn Huyên, hẳn sẽ khó có thể quen được với điều kiện kham khổ của kháng chiến. Vậy mà, thực tế cho thấy một hình ảnh hoàn toàn khác: Với chiếc balô gọn nhỏ, một chiếc xe đạp cà tàng, một trí tuệ uyên bác ẩn trong một sức vóc không mấy cường tráng, vị Bộ trưởng ấy đã ngang dọc trên nhiều làng bản xa xôi, hẻo lánh, cùng các cộng sự đem mầm trí thức và ánh sáng văn hoá đến cho đồng bào vốn đã bao năm bị chính sách ngu dân của chính quyền thực dân phong toả, kìm hãm. Có nhiều chuyến đi thật vất vả, cơ cực. GS-TS Nguyễn Mạnh Tường, người bạn chí thiết của GS-TS Nguyễn Văn Huyên từ thời kỳ học bên Pháp đã kể lại: ?oTừ Đức Thọ, Hà Tĩnh đi ra chỗ tôi ở Thanh Hoá chỉ hơn 100 km mà anh ấy ngất ngã lăn xuống mương. Người ta không cứu là chết. Lúc tỉnh dậy không biết mình là ai, về sau hồi tỉnh lại mới biết, rồi người ta đưa về. Thế mà huống hồ anh ấy đi từ trên Việt Bắc xuống, đi xe đạp với anh cần vụ, mà đường Việt Bắc thì không thể tưởng tượng nổi, có chỗ qua rừng rú, bùn lầy, xe đạp phải vác lên vai, cả ngày chỉ đi được hơn cây số. Tôi bảo: Thôi, anh ạ, nên làm thế nào tìm cách xin rút lui hoặc là nhận công tác nào đỡ phải đi lại chứ đi như thế này e rằng anh không đảm bảo. Anh im lặng không nói gì, cứ tái xanh nằm thở, chưa khoẻ hẳn đã lại lên đường?. Cũng theo ông Tường, gặp ông Huyên lần ấy, ông không thể tưởng tượng ông Huyên có thể sống quá được? 2 năm.
Do điều kiện kháng chiến, việc ăn uống của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên thời kỳ ấy cũng rất đạm bạc. Ông Lê Văn Chung, nguyên Trưởng phòng Pháp chế Bộ Giáo dục từng kể: ?oMột hôm trông thấy anh Thanh cấp dưỡng một tay xách con vịt một tay xách quả núc nác. Tôi hỏi: Hôm nay thủ trưởng ăn vịt à? Thì anh Thanh bảo: Không, vịt là của em, còn thủ trưởng ăn núc nác?. GS.Hoàng Như Mai thì kể: ?oThời chống Pháp, có lần, trên đường công tác, tới chỗ nghỉ, tôi giở cơm nắm ra mời Bộ trưởng cùng dùng, nhưng ông từ chối, nói là đã chuẩn bị, đoạn ông lấy ra mấy bắp ngô luộc ngồi ăn ngon lành?. Gần như đã thành lệ, trong những chuyến đi công tác, Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên thường đem theo gạo, muối và một ít mỡ. Khi ăn cơm, ông hay trộn cơm nóng với ít mỡ và muối. Ông nói: ?oMình ăn thế này tiêu chuẩn còn cao hơn bà con nông dân nhiều?.
Hoà bình lập lại trên miền Bắc, Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên có dịp đi công cán tại một số nước XHCN. Việc ăn uống, sinh hoạt của ông vẫn rất giản dị. Có lần, trong một bữa tiệc, một cán bộ đối ngoại của ta cầm thực đơn gọi những món đắt tiền, ông đã ngăn lại, thay bằng những món khác rẻ hơn. Điều này làm cán bộ nọ ngạc nhiên, vì việc ăn uống đó được Bộ Giáo dục nước bạn khoản đãi. Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên gia?i thích: Nếu mi?nh chi tiêu hoang ta?ng thế, bạn sef nghif ơ? nha? chúng ta không có món ngon, nên sang đây mới phóng tay, hơn thế, có thê? bạn sef nghif ơ? ta tiêu pha không tiết kiệm. Thế mới biết, ăn uống cho đúng ?okiê?u? cufng không đơn gia?n.
Vị Bộ trươ?ng hiê?n ho?a ma? nghiêm khắc
Tính cách cu?a Bộ trươ?ng nvh mang nhiê?u đặc trưng cu?a nha? giáo. Đó la? sự khoan ho?a, mực thước, gia?n dị, khiêm tốn.
Trong công việc, ông rất thận trọng. Các báo cáo cu?a cấp dưới đệ tri?nh lên Bộ trươ?ng xin chưf ký thươ?ng bị ông ?ongâm? hơi lâu. Có nhưfng cái ông đọc rô?i xếp va?o ngăn ba?n, hôm sau xem, mai mốt lại xem lại. Nhiê?u anh em thấy vậy thi? sốt ruột, song-nói như ông Phạm Trọng Đang, ngươ?i có thơ?i la? thư ký cu?a Bộ trươ?ng: ?oĐược chưf ký cu?a Bộ trươ?ng rất khó, nhưng Bộ trươ?ng đaf ký rô?i thi? ta hoa?n toa?n yêm tâm không co?n lo gi? nưfa. Không như một số vị lafnh đạo khác, nếu có gi? sơ xuất thi? cán bộ tha?o công văn pha?i chịu hoa?n toa?n trách nhiệm?... La? ngươ?i đứng đâ?u nga?nh, ông hiê?u, chi? câ?n sơ sê?nh đưa ra một chu? trương, chính sách không thích hợp, có the? gây phương hại tới ha?ng triệu con ngươ?i, tới mấy thế hệ học sinh. Có lâ?n, trước một hội nghị giáo dục, ông nói, giọng gâ?n như khóc: ?oCác đô?ng chí đưa văn lên, đê? nghị trợ cấp giáo viên vơf lo?ng 8 đô?ng một tháng (lúc ấy lương khơ?i điê?m cu?a giáo viên cấp 1 la? 40 đô?ng một tháng), ba?o tôi ký. Tôi không nơf ký. Không thê? coi re? sức lao động cu?a anh em mi?nh?.
GS-TS Nguyễn Văn Huyên la? một vị Bộ trươ?ng nhi?n xa trông rộng. Ngay tư? năm 1944, trong công tri?nh kha?o cứu nô?i tiếng viết bă?ng tiếng Pháp có tên gọi ?oVăn minh vn?, ông đaf ti?nh táo đưa ra nhận xét: ?oNếu như xưa kia ở Việt Nam có một kỷ luật tinh thần thì lại chưa hề có một nền giáo dục liên tục, một sự phát triển liên tục trau dồi trí tuệ?. Chính bởi vậy mà trong điều kiện kháng chiến, tuy vẫn tán đồng với việc mở các lớp sư phạm cấp tốc 2, 3 tháng nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân, song từ sâu xa, ông đã nhìn thấy nguy cơ không lường của việc giảm chất lượng giáo dục, sẽ dẫn tới những khó khăn sau này trong việc bồi dưỡng, tiêu chuẩn hoá giáo viên.
Có thời gian, trường lớp do dân tự xây dựng giáo viên thu từ phụ huynh học sinh. Là Bộ trưởng, GS-TS Nguyễn Văn Huyên đã suy nghĩ rất nhiều về việc này. ?oThầy cô giáo phải đi thu học phí của từng người. Nếu vậy tổn thương phẩm chất tinh thần của thầy. Không ổn?. Lại có một giai đoạn ngay sau khi Cách mạng thành công, do việc tổ chức học tập chưa được qui củ, trong trường học trò vẫn gọi giáo viên là anh chị và xưng hô với thầy là em. Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên rất không đồng tình với cách xưng hô ?obỗ bã? thế này. ?oDân tộc ta vốn có truyền thống tôn sư trọng đạo nên dù học nhiều học ít, dù tuổi đời không chênh lệch bao nhiêu cũng vẫn là quan hệ thầy trò. Sự xưng hô cũng là biểu hiện của đạo lý, phải rèn luyện từ nhà trường?. Ông giao cho trường Tân Trào soạn thảo tài liệu về ?oTác phong văn minh và lễ độ xã hội chủ nghĩa" thực hiện thí điểm và sau đó đã được phổ biến rộng rãi.
Nghiêm khắc, khắt khe với chuyện dạy và học như vậy, nhưng Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên lại là người rất cởi mở và luôn luôn quan tâm tới đồng nghiệp. Hiện trong hồ sơ lưu chiểu của Bộ Giáo dục có nhiều quyết định điều động của bộ do ông ký, trong đó có công văn xin điều động BS Đặng Văn Ngữ, TS Nguyễn Văn Thiêm? ra Bắc với những lời đánh giá rất trân trọng. Với GS Đặng Thai Mai, do sức yếu không đi bộ được từ Thanh Hoá lên Việt Bắc, ông yêu cầu bố trí người cáng và đề nghị Bộ Tài chính ?otrợ cấp cho công tác điều động nhân sự này 10 vạn đồng??
Từ một nền giáo dục bi đát, 95% dân số mù chữ trước Cách mạng tháng Tám, chúng ta đã vươn lên thành một nước có nền học vấn đáng tự hào trong khu vực, thành tích này có đóng góp rất to lớn của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên, người đứng mũi chịu sào chèo lái con thuyền giáo dục nước ta trong gần 30 năm. Ngay sau khi Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên từ trần (ông mất khi đang chữa bệnh tại CHDC Đức, ngày 19-10-1975, hưởng thọ 67 tuổi), Chính phủ ta đã truy tặng ông Huân chương Độc lập hạng Nhất. Với tư cách tác giả những công trình khảo cứu có giá trị, đặt nền móng cho ngành nghiên cứu văn hoá Việt Nam (có học giả nước ngoài đã nhận xét tác phẩm của GS-TS Nguyễn Văn Huyên là ?ochiếc chìa khoá vàng mở cửa cho sự tìm hiểu văn hoá Việt Nam?), năm 2000 vừa qua, cố GS-TS Nguyễn Văn Huyên đã được Nhà nước ta truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học kỹ thuật. Hiện tại, ở Hà Nội có một trường học mang tên Nguyễn Văn Huyên do cô giáo Nguyễn Bích Hà, con gái của? cố Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên làm Hiệu trưởng. Cũng tại Hà Nội có một phố mang tên Nguyễn Văn Huyên. Trên con phố này, có Nhà Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, và lạ thay, lại do chính con trai của cố Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên là PGS-TS Nguyễn Văn Huyên làm Giám đốc. Những sự trùng hợp thật có ý nghĩa.
Phạm Khải
-------------------------------------------------
Em có ý kiến thế này: hay là em sẽ đổi tên chủ đề thành "Hỏi-đáp về các nhân vật lịch sử?" vì hầu hết các bài viết trong chủ đề không còn đi vào trả lời câu hỏi "Đốc Ngũ là ai?" nữa.