hỏi về thiền Vipassana

Dạy miễn phí mà thời sinh viên mình không biết để đi . Chắc sau này bị đuổi việc mới có cơ hội sang đó tập chơi quá

Hì có câu chuyện một vị thương gia hỏi Ajahn Chah : "Con rất bận. Con rất thích tập thiền nhưng không có thời gian. Chắc chắn sau này khi sự nghiệp xong xuôi, không còn lo lắng gì thì con sẽ tới thầy." Ngài nói "Thế ông có thời gian để thở không" - "Dạ dạ .. có" - "Đó hãy thiền ngay lúc đó".
Có nhiều vị cư sĩ tại gia đến nói với ngài về những khó khăn trong cuộc sống, trách nhiệm với gia đình, công việc làm họ khổ sở và nhất là không có nhiều thời gian tu tập. Ngài nói họ giống người đang cầm cục than và đang bị bỏng. Ngài bảo họ hãy vứt nó đi, nó nóng lắm. Nhưng họ nói "Không tôi không muốn vứt, tôi muốn ngài làm nó nguội đi cơ". Sao có điều đó được.
Mình thấy có cái forum nước ngoài rất hay, mọi người ở đó chia sẻ những vấn đề để sống tỉnh thức trong cuộc sống hàng ngày trong tinh thần rất hòa nhã, tôn trọng và xây dựng. Một gợi ý tốt cho chúng ta chăng
http://eckhart-tolle-forum.inner-growth.info/index.php
HƯƠNG VỊ GIẢI THOÁT
http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-ngan/giaithoat-01.htm
Được online247 sửa chữa / chuyển vào 19:54 ngày 15/12/2008

Cá nhân mình thấy trải nghiệm cái này vừa giống như định, nó không hẳn là trí tuệ. Khi trở lại với cuộc sống, cũng có thể bị mất đi, cũng có thể "quên mất"
Nó như một cái có điều kiện, do sống ở môi trường thanh tịnh, cách li với cuộc sống, nên tâm được như vậy. Nó cũng giống như khi người thầy giáo dạy cho học sinh, hãy làm thế này, người học sinh làm được. Nhưng khi không có người thầy bên cạnh, người học sinh lại bế tắc.
Cảm giác như kiểu khi thấy một kinh nghiệm nào có ý nghĩa gì đó, nghĩa là có tham. Đôi lúc là vì tâm vui vẻ thoải mái chứ đó không phải là trí tuệ nhận thấy. Ý mình giống như khi nghe giảng, có thể cảm thấy điều này thật đúng, đúng là như vậy, nhưng đó vẫn chỉ là một sự tưởng tượng. Cũng không biết diễn đạt thế nào nữa, lộn xộn quá

Mình không đồng ý với quan điểm "bạn là một sự nhận biết thuần khiết". Theo mình thì kinh nghiệm cũng dẫn đến chấp thủ. Lúc đầu chấp rằng mình là thân này, khi có kinh nghiệm có thể chấp rằng mình là một sự nhận biết thuần khiết, xuất hiện quan điểm tôi là

Đây, cái này giống như mình muốn nói ở trên. Kinh nghiệm nó không hẳn là quan sát bằng trí tuệ, mà chỉ là quan sát bằng trí tuệ của người khác Cho nên mình gọi như thế này là định thôi, không phải tuệ. Ý mình không có coi thường kinh nghiệm, mà đó vẫn chưa hẳn là thực chứng bằng trí tuệ đích thực.
Nói cách khác là bạn vẫn chưa thể chủ động tự giải quyết vấn đề ngay khi nó xảy ra, tức là khi mất chánh niệm, bởi vì cái bạn được học không phải để giải quyết điều đó, giải quyết vấn đề của chính bạn. Bạn chưa tiêu diệt kẻ thù của chính mình, mà chỉ tạm thời tránh được nó. Kinh nghiệm có được không phải là vì bạn đã giải quyết được vấn đề, mà chỉ do vấn đề chưa đủ điều kiện xuất hiện. Nói cách khác nữa là cái động lực đích thực nó không xuất phát từ bên trong bạn, bạn không đặt vấn đề cần giải quyết, mà bạn làm theo sự chỉ đạo của người khác.
Ý mình là, như khi học khoa học, thầy giáo dạy rằng F=ma thì bạn học và biết rằng F=ma, nhưng nó không thực sự xuất phát từ nỗ lực khám phá chân lí của chính bạn. Tất nhiên là cũng có thể bạn thực sự muốn biết. Nhưng đôi lúc tưởng rằng muốn biết sự thật, lại chỉ là muốn có thêm danh tiếng, kiểu nó như vậy
Hì hì, cũng chỉ là kinh nghiệm cá nhân chia sẻ thôi. Nếu có gì sai rất mong bạn chỉ dạy thêm

Chào bạn!
Mình chỉ muốn đưa một vài thông tin, nhằm giúp các bạn nếu đủ duyên sẽ có cơ hội thực hành để tự mình thân chứng. Hì nhiều lúc thấy lời vừa nói ra đã sai rồi, người nói những câu đó và ta bây giờ chả có liên hệ gì ...
Tự nhiên mình không thấy có nhu cầu trả lời những câu bạn hỏi. Thứ nhất vì mình tự biết mình mới chỉ thực hành thiền được hơn một năm, kinh nghiệm chưa nhiều nên có lẽ không đủ trình độ để trả lời hết. Thứ hai mình có cảm giác không bao giờ có thể nói những điều làm thỏa mãn tất cả mọi người, tâm trí sẽ liên tục tạo ra vấn đề, tạo ra xung đột.
Hì đó là hạn chế của câu chữ đó, khó mà nói đúng, nói trúng lắm.
Điều mình muốn nhắn mọi người là, hãy sống trong THỰC TẠI, chỉ khi đó bạn mới thoát ra khỏi dòng suy tưởng của tâm trí. Bạn sống như một người không có quá khứ, không có tương lai. Bất luận chuyện gì đã xảy ra trong quá khứ đều không thể ngăn bạn sống trong hiện tại được. Chỉ có tâm trí là ngăn chúng ta trong hiện tại. Tâm trí cần quá khứ và tương lai để sống, để tiếp tục duy trì dòng suy nghĩ, để tâm trí tiếp tục sống.
Có một câu chuyện thế này. Một người đến hỏi một vị thầy nổi tiếng "Thưa thầy, làm thế nào để giác ngộ ạ". Vị thầy trả lời "Rất dễ, chỉ cần đừng nghĩ đến khỉ thôi". Thế đó, chỉ cần không nghĩ đến khi. Và người kia về thực hành, "chỉ cần không nghĩ đến khỉ" - ông tự nhủ. Tôi hôm đó, lúc ăn tối, ông thấy một con khỉ đang ngồi bên cạnh. Rồi đến đêm là cả một bầy khỉ vây quanh ông.
Sáng hôm sau, con người khốn khổ này đến gặp vị thầy "Thưa thầy, con không muốn giác ngộ nữa. Con chả bao giờ nghĩ đến khỉ. Vậy mà bây giờ, đi đâu con cũng thấy một đàn khỉ đi theo, đi đâu cũng thấy toàn khỉ. "
Mình nghĩ bạn nên đọc bài viết của ngài Ajahn Suphan hoặc một vài cuốn sách về thiền Vipassana mà mình đã post link nhé. Điều quan trọng là hãy đem những gì học được vào cuộc sống, trong chính giây phút này.
Một khi bạn đã có kinh nghiệm trong pháp hành, nó sẽ giúp bạn thay đổi cách bạn sống. Nó hoàn toàn khác việc tin vào kinh nghiệm người khác hay vào chân lý của một vị thầy nào đó nói.
Có một câu chuyện thế này. Một nhóm tu sĩ ngoại đạo đến hỏi một đệ tử của Đức Phật "Thưa ngài, ngài có tin là trong một lúc nào đó con người có thể chấm dứt dòng suy nghĩ không". Vị tỳ khưu trả lời "Ta không tin". Thế là nhóm tu sĩ ngoại đạo bèn nói "Đấy nhé. Đại đệ tử của Phật Thích Ca còn không tin điều ông ta nói...." Vị tỳ khưu nói tiếp "Ta không tin bởi vì ta biết. Ta đã thân chứng".
Hì bạn tin gì không quan trọng, hãy là một nhà thực nghiệm vào thân tâm này. Khi bạn có thể thực chứng thì hoài nghi sẽ không còn, thậm chí bạn không còn thấy nhu cầu tin vào kinh nghiệm ấy nữa. Đơn giản là bạn biết. Cũng giống như bạn không cần tin là lửa nóng, bạn không bận tâm về điều đó. Đơn giản vì bạn biết lửa nóng, bạn đã từng sờ vào lửa và bị bỏng. Vậy thôi!
Hì còn thực sự người khác có kinh nghiệm gì, nó đúng hay sai, nó có giá trị hay không ... cũng không ảnh hưởng trực tiếp đến chính bạn. Bạn hãy tự tìm con đường bên trong mình nhé. Chỉ có bạn, với những kinh nghiệm trực tiếp, với tuệ giác trong pháp hành mới có thể giải quyết vấn đề của bạn.
TRẢI NGHIỆM TU TẬP THIỀN MINH SÁT
http://www.buddhismtoday.com/viet/thien/049-minhsattue.htm
Nhân đây gửi tặng các bạn cuốn sách của ngài U Tejaniya "ĐỪNG COI THƯỜNG PHIỀN NÃO - CHÚNG SẼ CƯỜI VÀO MŨI BẠN ẤY" - một cuốn sách cung cấp thái độ đúng trong khi hành thiền Minh Sát
http://sayadawutejaniya.org/wp-content/uploads/2008/10/dontlookvietnamese2.pdf
Được online247 sửa chữa / chuyển vào 16:03 ngày 18/12/2008

3 cu si cua Ha noi moi toi trung tam thien cua ba thien su cu si noi tieng Thai Lan va the gioi: Achan Naeb, day la noi
tu tap ly tuong gan bo bien cua thanh pho an choi xinh dep Pattaya.
Truoc khi di chung toi da duoc doc quyen sach noi tieng cua ba da duoc dich sang tieng Viet va xuat ban 2006 - "Minh Sat Tu Tap" - do su Phap Thong dich.
Day la mot quyen sach rat hay va bo ich cho nhung nguoi tu thien Vipassana; co the noi do la quyen sach "khoa hoc ky thuat toi tan nhat" cua bo mon thien nay. Chi Tam da tan than quyen sach nay bang cau: no hay o doan dau, doan giua va ca doan cuoi.
Chung toi con tim ra trang web co dua them nhung chi tiet can thiet cho thien sinh, cua ba Achan Naeb:
http://www.phapluan.com (trong trang web nay ban co the tim them nhung bai khac nua)
Hoac ban co the vao ngay duong link sau:
http://zencomp.com/greatwisdom/uni/u-ajnb/ajnb01.htm
Nhung thong tin ve chuyen di tu tap nay chung toi se dua tin tiep sau.
Nguồn http://thucduong.vn/forums/index.php?showtopic=1673&pid=5584&st=0&#entry5584
Link cuốn sách
http://zencomp.com/greatwisdom/uni/u-ajnb/ajnb01.htm

Mình rất thích thiền Vipassana nhưng mình cứ có cảm giác là mình nên tập khí công trước để đả thông kinh mạch và tăng cường sức khoẻ đã , sau đó mới tập trung vào Vipassana . Nghĩ thế không biết đúng không , cũng có thể sẽ phí hoài thời gian

Hì mình cũng không biết đâu nha. Nhưng mình nghĩ nếu bạn có tham dự một khoá tu tích cực (hành thiền và đi kinh hành khoảng 12 tiếng / ngày) thì cơ thể cũng tự nhiên thích nghi, khinh an và kinh mạch cũng được đả thông, tiêu trừ được nhiều bệnh. Tất nhiên nếu mục đích về thân thì sẽ được quả về thân, mục đích về tâm thì sẽ được quả về tâm ... hì nhưng thân vô thường lắm, khối người khoẻ mạnh nhưng cũng đổ bệnh, gặp tai ương đấy thôi ...
Nhóm cư sĩ tu tập ở Boonkanjanaram đã trở về. Sáng chủ nhật này 11-1 mọi người có tổ chức gặp gỡ chia sẻ ở bãi giữa (ngõ 124 đường Âu Cơ) - mời các bạn hữu duyên đến gặp mặt nhé, mình nghĩ sẽ lợi lạc đó ...
Còn đây là những hình ảnh của nhóm cư sĩ mới đi tu tập ở trung tâm thiền Boonkanjanaram về.

Cốc của thiền sinh





Món ăn của thiền sinh


Thiền sinh đang trình pháp với bà nữ thiền sư cư sĩ Vitoon 79 tuổi:

Trang chủ http://www.me***ationboonkan.org/
Đạo Phật là gì http://www.me***ationboonkan.org/WhatIsBuddhism.htm
Được online247 sửa chữa / chuyển vào 17:36 ngày 09/01/2009

Ngày mai thứ bảy mọi người tổ chức gặp gỡ đàm đạo ở Bãi Giữa - 124 Âu Cơ. Mời các bạn có duyên đến chơi nhé. Có gì thắc mắc phone cho mình : 0904097687
Được online247 sửa chữa / chuyển vào 22:50 ngày 09/01/2009

Vấn Đáp về Thiền Vipassanā
Trích bài "Phỏng Vấn Thầy" của Cỏ Lau

--------------------------------------------------------------------------------
H. (Hỏi) Thưa Thầy, xin Thầy cho chúng con biết giữa thiền mà Thầy dạy chúng con thực hành hàng ngày với thiền của ngài Dhammarakkhita hoặc thiền mà ngài Khippapañño dạy trong khóa thiền vừa rồi có những điểm đồng dị như thế nào?
Đ. (Đáp) Thầy nghĩ là các con đã đủ sức phân biệt điều đó.
H. Dạ, chúng con cũng có hiểu phần nào, nhưng nếu được thầy chỉ dạy thêm thì chúng con yên tâm hơn.
Đ.Trên nguyên lý thì cả ba đều là thiền minh quán (Vipassanā) cho nên đồng nhất ở những điểm sau đây:
- Về năng quán thì đều sử dụng chánh niệm, tỉnh giác.
- Về sở quán thì đều lấy Tứ niệm xứ tức là thân, thọ, tâm, pháp làm đối tượng như nhau. Đối tượng đó phải là đệ nhất nghĩa đế (paramattha), chứ không phải khái niệm tục đế (paññatti) và nó phải ở tại đây và bây giờ, vì vậy thường được gọi là đối tượng hiện quán hay thực tại hiện tiền (sandiṭṭhiko).
Về mặt dị biệt thì phần lớn do hai phương diện:
- Do căn cơ và điều kiện chủ quan hoặc khách quan sai khác của hành giả (năng quán).
- Do sử dụng đối tượng sai khác. Riêng quán thân cũng đã có những đối tượng như: hơi thở, bốn oai nghi, tất cả sự, 32 thể trược, 10 bất tịnh tướng,... Thiền sư thường tùy hành giả mà cho đề mục (sở quán) khác nhau.
H. Xin thầy giảng rõ hơn cho chúng con dễ hành.
Đ. Ví dụ người tham dục nhiều thì nên quán đề mục 32 thể trược hoặc 10 bất tịnh tướng. Người sân nhiều nên quán hơi thở. Người hôn trầm nhiều nên quán bốn oai nghi hay tất cả sự...
H. Thưa thầy, điều đó có nhất định vậy hay uyển chuyển?
Đ. Dĩ nhiên là uyển chuyển. Tốt nhất là nên chọn đề mục như thế nào cho hợp với tính khí của mỗi người để hành cho dễ dàng hơn.
H. Cách của thầy là vừa dạy lý thuyết vừa hướng dẫn thực hành, tức là lý sự đồng thời. Thiền sư Dhammarakkhita dạy lý trước sự sau. Còn ngài Khippapañño dạy sự trước lý sau. Như vậy có gì khác biệt không và kết quả như thế nào?
Đ. Người trí thức nên học lý trước sự sau. Người đức tin nên sự trước lý sau. Đó là những thiền giả hành từng khóa. Còn các con là người xuất gia, phải thông suốt cả pháp học lẫn pháp hành nên vừa học vừa hành chứ đâu có gì khác. Các vị thiền sư cũng không chủ trương cố định, các ngài vận dụng lý sự tùy nghi khi hướng dẫn hành giả.
H. Chúng con nghe nói ở Miến Điện, Thái Lan, Tích Lan, Ấn Độ rất thịnh hành thiền Vipassanā và đã có ảnh hưởng lớn trên khắp thế giới, nhưng có nhiều trường phái khác nhau, có đúng không thưa thầy?
Đ. Đúng, nhưng cũng không đúng. Đúng vì thật sự có nhiều trung tâm thiền khác nhau. Nhưng không đúng vì không phải có nhiều trường phái khác nhau như người ta tưởng. Có thể có một số hành giả bất đồng ý kiến với nhau nhưng đó là do họ không thông suốt pháp học pháp hành nên khi thấy mỗi người chọn một đối tượng sở quán khác nhau thì cho là mâu thuẫn. Trên thực tế, sự đồng dị rất rõ ràng như thầy đã trình bày ở trên.
H. Nếu không phải là trường phái khác nhau thì gọi là phương pháp khác nhau có được không?
Đ. Mới nhìn thì có vẻ như đúng nhưng đi sâu vào bên trong thì không có phương pháp khác nhau nào cả. Nhưng để dễ hiểu, chúng ta tạm thời chia ra làm hai loại phương pháp. Một là phương pháp trực tiếp và hai là phương pháp gián tiếp. Phương pháp gián tiếp là phương tiện đi đến cứu cánh, còn phương pháp trực tiếp chính là cứu cánh không qua phương tiện.
Thiền Vipassanā không sử dụng phương tiện hay phương pháp gián tiếp, trừ phi người ta dùng phương tiện để chuẩn bị cho tâm có đủ khả năng hành Vipassanā.
H. Chúng con vẫn chưa hiểu rõ lắm. Xin thầy cho vài ví dụ.
Đ. Chẳng qua đây chỉ là trở ngại của ngôn ngữ, để thầy ví dụ cho dễ hiểu.
Khi chúng ta hái một trái ổi, nếu với tay hái được thì tạm gọi cái tay là phương tiện trực tiếp, còn phải dùng tới một cái móc để kéo trái ổi tới rồi mới hái được thì cái móc là phương tiện gián tiếp.
Cũng vậy, một hành giả chưa đủ tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác đúng mức để quán chiếu đối tượng paramattha thì phải niệm Phật, thiền định, trì chú, tham thoại đầu, thậm chí phải bố thí, trì giới v.v... cho đến khi tâm thuần thục mới hành Vipassanā được. Đó chính là phương tiện hay phương pháp gián tiếp.
Còn Vipassanā tự nó là sự tương giao trực tiếp với pháp tánh, không qua một phương tiện nào cả. Phương tiện thuộc về tiền Vipassanā.
H. Con đã hiểu thiền Vipassanā không có trường phái, vượt ngoài phương tiện, nhưng xin thầy cho con tạm dùng từ "trường phái" để chỉ hai trung tâm thiền khác nhau cho dễ phân biệt.
Con nghe nói ngài Dhammarakkhita thuộc "trường phái" thiền sư Achaan Naeb, còn ngài Khippapañño thuộc "trường phái" thiền sư Mahasi, như vậy chủ yếu hai "trường phái" đó khác nhau như thế nào?
Đ. Tại một số hành giả thấy khác chứ thực ra chũng chỉ là thiền Vipassanā mà thôi. Sự khác biệt chỉ đặt trên căn bản sử dụng đối tượng cho căn cơ khác nhau như thầy đã nói từ đầu. Thiền sư Achaan Naeb dạy quán niệm bốn oai nghi vì thấy như vậy sẽ dễ tập trung hơn là đối tượng tất cả sự và dễ quân bình (động tịnh) hơn là đối tượng hơi thở.
Trái lại, thiền sư Mahasi dạy quán niệm hơi thở vì nó thường trực hiện hữu và duy nhất, không cần phải đổi đề mục nào khác.
Thiền sư Achaan Naeb dạy chánh niệm tỉnh giác trên tổng thể của đối tượng, ví dụ khi ngồi thì thấy rõ toàn thân đang ngồi, khi đi thấy rõ toàn thân đang nghiêng tới phía trước... Như vậy sẽ dễ tỉnh giác hơn.
Thiền sư Mahasi dạy chánh niệm tỉnh giác trên chi tiết vi tế của đối tượng, ví dụ khi ngồi thấy rõ hơi thở vô ra hay thấy cơ bụng phồng xẹp, khi đi thấy rõ diễn biến của chân giở, bước, đạp, đụng, ấn... Như vậy sẽ dễ định tĩnh (chánh niệm) hơn.
H. Thầy vừa nói cái này dễ tỉnh giác hơn, cái kia dễ chánh niệm hơn. Như vậy có nghĩa là có sự sai khác giữa mức độ tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác nữa phải không ạ?
Đ. Đúng vậy. Một vị thiền sư thiện xảo biết rõ ba yếu tố tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác nơi hành giả có đều nhau không và mức độ chênh lệch như thế nào để giúp hành giả điều chỉnh. Ví dụ, khi yếu tố tỉnh giác yếu đi sẽ rất dễ sinh tưởng, vì vậy cần chú ý lại toàn thân. Trái lại, khi yếu tố chánh niệm yếu đi thì rất dễ sinh phóng tâm (trạo cử) nên cần phải chú ý vào chi tiết.
Một số thiền sư khác như ngài Shwe O Min, thiền sư Goenka cũng lấy hơi thở làm đối tượng cơ bản, nhưng ngài Shwe O Min nghiêng về niệm tâm, thiền sư Goenka nghiêng về niệm thọ.
Tóm lại, sự khác biệt là điều tất yếu, nhưng khác biệt không có nghĩa là mâu thuẫn, đối kháng, trái lại chúng bổ túc cho nhau trong khi hành đạo.
H. Có phải thầy sử dụng đối tượng tất cả sự không?
Đ. Đối tượng tất cả sự rất khó cho người sơ cơ, nhưng nó lại rất thực tế và uyển chuyển. Nói đúng hơn, thầy thường sử dụng đối tượng tất cả sự trong đời sống hàng ngày, nhưng khi ngồi thì tùy lúc, tùy tâm mà thầy sử dụng hơi thở hay oai nghi ngồi. Khi đi kinh hành thầy cũng tùy lúc, tùy tâm mà chú ý toàn thân đang đi hay chú ý diễn biến từng bước chân. Đứng, nằm cũng vậy. Thầy thích tùy nghi uyển chuyển hơn là theo một cái gì quy định sẵn.
Sỡ dĩ thầy mời quý vị thiền sư đến dạy cho các con là để các con có cái nhìn phóng khoáng hơn, không câu nệ và có thể vận dụng uyển chuyển. Thầy không bao giờ bắt các con theo cách riêng của thầy, đơn giản chỉ vì thầy không dừng lại nơi một cách riêng nào cả.
H. Thưa thầy, mục đích của thiền Vipassanā là gì?
Đ. Là thấy các pháp đều không (vô thường, rỗng không, vô ngã).
H. Con thường nghe nói "khổ não", sao thầy nói "rỗng không"?
Đ. Khổ não chính là rỗng không chứ gì nữa. Nhưng nói khổ, người ta thường lầm khổ đế với khổ thọ, nên thầy dùng rỗng không cho đúng yếu tính của nó hơn.
H. Có người nói rằng chỉ cần thấy pháp không là đủ rồi, cần gì quán chiếu minh bạch mới thấy không?
Đ. Nếu con cố gắng cho rằng các pháp đều không thì đó chính là chồng "ý niệm không" lên các pháp. Bấy giờ, pháp trở thành paññatti, không còn là paramattha nữa. "Đầu thượng trước đầu, tuyết thượng gia sương" là vậy.
H. Như vậy, Vipassanā làm thế nào mà quán không được?
Đ.Đặt câu hỏi như vậy là sai rồi. Vipassanā tự nó là tuệ không, tức là cái thấy trong sáng minh bạch, không bị che lấp bởi một ý niệm nào cả dù đó là ý niệm không, cho nên các pháp trong sự soi chiếu của nó cũng đều không (tâm địa nhược không, tuệ nhật tự chiếu). Cái đó trong Đạo Dịch gọi là "tận tính" thì cũng đồng thời "cùng lý" vậy.
Khi có bản ngã khởi lên mới có ngã sở. Ngã không thì ngã sở cũng không. Bản ngã sinh cùng với tư tưởng, ý niệm v.v... nên khi có "ý niệm không" chồng lên các pháp thì đó là cái không của bản ngã mất rồi.
Vipassanā không phải là cố gắng bắt các pháp phải KHÔNG, mà chính là trả pháp lại cho tự tánh không của nó. Cũng như bất bạo động không phải là cố gắng chống lại bạo động vì như vậy là chồng chất thêm bạo động. Nhưng cái thấy trong sáng về hiện trạng bạo động tự nó chính là bất bạo động rồi. Như vậy chắc con đã hiểu cố gắng quán không chính là hữu rồi chứ? Và con cũng hiểu câu hỏi "làm thế nào quán không được" là sai, phải không?
H. Dạ phải. Thưa thầy, thiền Vipassanā và thiền tông Trung Hoa có gì khác nhau không?
Đ. Kiến tánh chính là yếu chỉ của thiền tông. Dĩ nhiên, "kiến" ở đây không phải là cái thấy tri thức mà là cái thấy hoàn toàn trong sáng, đó chính là Vipassanā. "Vi" là trong sạch, minh bạch; "passanà" là thấy. Còn tánh chính là tự tánh pháp (sabhàva dhamma), tức là paramattha.
Vậy rất dễ thấy sự đồng nhất giữa hai cặp: Kiến --> tánh và Vipassanā --> paramattha.
Có thể nói thiền Đông độ là hóa thân của thiền Vipassanā nguyên thủy. Nhưng khi thiền tông sử dụng phương tiện gián tiếp cho người chưa đủ sức kiến tánh thì liền rơi vào giai đoạn tiền Vipassanā, như thầy đã nói vừa rồi.
H. Vậy xin thầy so sánh giữa "hành thâm bát-nhã-ba-la-mật-đa thời chiếu kiến ngũ uẩn giai không độ nhất thiết khổ ách" với thiền Vipassanā có gì sai khác không?
Đ. Hoàn toàn giống nhau. Bát-nhã-ba-la-mật-đa chính là paramīya paññāya passati trong bài kệ chủ yếu của Vipassanā. Còn ngũ uẩn chính là thân, thọ, tâm, pháp.
Sắc = thân; Thọ = thọ; Tưởng, Hành, Thức = tâm, pháp.
Và một lần nữa diễn biến tương quan sinh diệt của ngũ uẩn được quán chiếu như là pháp xứ trong bốn niệm xứ.
Ngũ uẩn được trả về tự tánh không (ngũ uẩn giai không) bản nguyên của chúng qua Vipassanā ñā?a (Minh sát tuệ) như Nāmarūpa pariccheda ñā?a (Tuệ phân biệt danh - sắc), Paccaya pariggaha ñā?a (Tuệ nắm bắt duyên khởi), Sammasana ñā?a (Tuệ thẩm sát tam tướng), Udayabhaya ñā?a (Tuệ sanh diệt), Bha.ga ñā?a (Tuệ hoại diệt),... cho đến Paṭisankhā ñā?a (Tuệ giản trạch), Sankhār''upekkhā ñā?a (Tuệ xả hành) và tận cùng bằng Pac****kha?a ñā?a (Tuệ phản khán).
"Độ nhất thiết khổ ách" chính là "Atha nibbandati dukkhe" trong bài kệ thầy vừa nói.
Chúng ta cũng biết rằng không phải chỉ ngũ uẩn mà 12 xứ, 18 giới, 12 duyên khởi, 4 sự thật đề cập trong kinh Bát-nhã đều là đối tượng của Vipassanā cả.
H. Tại sao đối tượng của "kiến" phải là "tánh", hay nói cách khác, đối tượng của Vipassanā phải là paramattha?
Đ. Paññatti là khái niệm của lý trí, từ tưởng và tư mà sinh ra. Như vậy, khái niệm không phải là cái hiện hữu. Nó chỉ là bản phác họa về hiện hữu. Và tệ hơn nữa là thường nó phác họa một khái niệm khác.
Vì vậy, có nhiều loại paññatti: Attha paññatti, Vijjamàna nàma paññatti và Avijjamàna nàma paññatti. Chúng ta cần phải phân biệt giữa paramattha và paññatti như sau:
- Paramattha là bản chất (tánh) của hiện hữu.
- Attha paññatti là hiện tượng (tướng) qua tưởng về hiện hữu.
- Vijjamàna nàma paññatti là tên gọi của một hiện hữu hay danh khái niệm về cái có thực.
- Avijjamàna nàma paññatti là tên gọi của một phi hữu hay danh khái niệm về cái không có thực. Đó chính là khái niệm về một khái niệm qua ngôn ngữ.
Vì vậy, Vipassanā (kiến) phải lấy paramattha (tánh) làm đối tượng.
H. Như vậy làm sao hóa giải được sai lầm của paññatti?
Đ. Nếu nói đúng theo trình tự cho dễ nhận thì trước hết phải đưa danh khái niệm không có thực về với danh khái niệm có thực, rồi xóa tên gọi đi để còn lại hiện trạng có thực. Từ đó nhìn xuyên thấu hiện trạng mà thấy bản chất của sự thực ấy.
Khi thực hành quán chiếu với tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác thấy rõ paññatti đúng với bản chất của nó tức là đã trả nó về paramattha. "Vô minh thực tánh tức Phật tánh" là vậy.
H. Xin thầy cho một ví dụ để chúng con dễ hiểu.
Đ. Khi có ý nghĩ "tôi ngồi" liền thấy "tôi" là khái niệm giả danh (avijjamàna nàma paññatti), không có thực. Chỉ còn lại "ngồi". Nhưng từ "ngồi" chỉ là tên gọi của hành động hay tư thế ngồi. Vì vậy, nếu bỏ tên gọi (vijjamàna nàma paññatti) ấy đi thì còn lại tư thế ngồi đang hiện hữu (attha paññatti). Nhưng hiện tượng ngồi đó chỉ là sắc pháp, gồm các đại mà thực chất chỉ là một diễn biến vô thường, rỗng không và vô ngã. Như vậy, cái gọi là "tôi ngồi" là tánh không paramattha. Đó là hóa giải paññatti, có đúng không? Nhưng nhớ đừng có học thuộc lòng lý thuyết này mà phải thực sự quán chiếu Vipassanā mới được.
H. Thưa thầy, có người nói thiền Vipassanā nguyên thủy có mục đích giải thoát xuất thế, còn thiền tông đại thừa có mục đích nhập thế (thỏng tay vào chợ) có đúng không?
Đ. Làm gì có xuất thế với nhập thế! Đó chỉ là ý niệm của các học giả. Xuất thế đich thực chính là nhập thế. Nhưng nhập thế không hiểu theo nghĩa sự dấn thân của bản ngã. Và nhớ là "thỏng tay vào chợ" chứ không phải "thọc tay vào chợ" đâu nghe!
Trong Kinh Mangala Sutta, đức Phật mô tả "thỏng tay vào chợ" như thế này:
"Phuṭṭhassa loka dhammehi cittaf yassa na kampati, asokaf, virayaf, khemaf, etaf ma.galam''uttamaf" (Khi tương giao trong pháp thế gian, tâm không động, không phiền, không nhiễm, an nhiên tự tại. Đó chính là tối thượng an lạc giải thoát).
Vậy làm gì có sự giải thoát xuất thế theo nghĩa ra khỏi thực tại pháp. Chính Vipassanā ngay từ đầu đã đối diện với pháp thực tại hiện tiền (tại đây và bây giờ), không trốn chạy, tránh né. Chỉ có giác ngộ pháp (dhamma sacchikaroti) và sống thuận pháp (dhammànudhamma patipanno vihàrati) chứ làm gì có thủ xả, xuất nhập được. Thủ xả, xuất nhập là thái độ của chúng sanh trong vô minh ái dục.
H. Thưa thầy, chúng con còn muốn hỏi nhiều nữa, nhưng đã làm mất thì giờ của thầy quá nhiều rồi. Cám ơn thầy đã giảng giải cho chúng con thật chu đáo. Có dịp, chúng con kính xin thầy chỉ dạy thêm.
Ban Biên Tập Cỏ Lau

Nguồn
http://www.trungtamhotong.org/NoiDung/ThuVien/ThuVien46/index.htm

nên tập khí công đi, sau đó tập thiền cũng có ích đó, đừng lo.
mình tập TKC Thầy Thăng, giờ đang tìm hiểu VôVi Lương Sĩ Hằng !