Hỏi về tôn giáo/tín ngưỡng ở Việt Nam

Nói thật, xin lỗi bác mèo máy chứ mỗi câu bác viết bác chuyển một ý khác nhau. Ý tứ cứ nhảy tanh tách như con tôm, em chạy theo mệt quá. Bác có thể làm cho mỗi đoạn văn tập trung vào một ý được không ạ?
Thôi nói chung mấy bài gần đây chỉ muốn trao đổi với bác CoDep, bác kết tội Đảng "kỳ thị, bôi xấu" đạo Thiên Chúa, thì cũng phải xem đạo Thiên Chúa ở VN đã làm gì để "được" như thế chứ. Em không bảo giáo hội Thiên Chúa làm sai hết, Đảng đúng hết, chỉ có điều đừng có nghĩ mình là nạn nhân ngây thơ vô tội mà thôi.
Ở Mỹ và các nước phương Tây, dĩ nhiên không có chuyện chính quyền trực tiếp bài trừ một tôn giáo nào đó. Đạo Thiên chúa là dòng chủ lưu nên lại càng không bị đụng chạm gì. Nhưng với các tôn giáo khác biệt mà cực đoan một tí kiểu như đạo Hồi thì sao? Ở đâu chả có sự kỳ thị, và theo em việc kỳ thị ngầm vẫn có thể đến từ các nhân viên công quyền, từ truyền thông, từ người dân. Nghị sĩ Obama về thăm quê, vì tôn trọng các cụ trưởng lão nên mặc cái áo truyền thống với khăn turban, chuyện nhỏ vậy mà báo chí nó cũng moi ra, làm ầm ĩ lên được. Đấy không phải là kỳ thị thì là gì?

Trong lịch sử gần như tất cả các nước Phương Tây đã từng phải tịch thu tài sản giáo hội, bởi vì nhiều nơi họ là chủ đất lớn nhất, có khi là chủ cả nhiều thành phố hoặc chủ cả quốc gia. Napoleon từng truất phế cả Giáo Hoàng. Rất nhiều vị Công giáo chết vì giúp đỡ đám quý tộc. Chỉ khi giáo hội quay ra hợp tác với chính quyền hiện hành thì mọi việc mới ổn như ngày nay.

Tôi không trực tiếp có mặt trong buổi học của bạn nhưng tôi đoán là bạn chưa hiểu hết ý thầy bạn:
Ông thầy của bạn nói thế không hề lạc đề trong bài giảng Sinh Vật, bởi vì nước Mỹ là cái ổ của những người theo chủ nghĩa sáng tạo luận (creationism). Những người này chủ trương sự sống trên mặt đất đã được một đấng thông minh bề trên nào đó - đức Chúa của người Công Giáo chẳng hạn - sáng tạo ra. Ngay cả nhiều giáo sư, tiến sĩ trong các ngành khoa học sự sống ở Mỹ vẫn tin như đinh đóng cột vào thuyết này. Do đó câu nói của ông thầy bạn là rất đúng chỗ: ở đây ông ta muốn khẳng định mình không tin thuyết sáng tạo, từ đó suy ra thầy bạn tin vào thuyết tiến hoá của Darwin.

Không thuyết phục !
Thứ nhất, có những tôn giáo không có một người nào đứng ra thành lập cả. Ví dụ đáng nhớ nhất là Ấn Độ Giáo. Tôi thách bạn nào tìm được tên của "người sáng lập" Ấn Độ Giáo.
Thứ nhì, nhiều hệ thống tín ngưỡng - như tín ngưỡng cổ của vùng Lưỡng Hà hay Ai Cập- đều có những "giáo hội" rất tổ chức. Song chúng khó lòng có thể được xem là tôn giáo.
Tiêu chí số 3 - có giáo lý - là tiêu chí đứng vững nhất. Cái này đồng ý.
Còn cái thêm vào của bạn Codep cũng khập khiễng không kém. Thủ tục lễ lạy thì cả tôn giáo lẫn tín ngưỡng đều có. Lạy Phật, lạy Chúa lẫn lạy ông địa, tổ tiên. Do đó tiêu chí này không dùng được. Đó là chưa nói đến có những tôn giáo hơi đặc biệt, như Thiền Tông, làm gì có lễ lạc, nghi thức gì !

Ối giời, đang nói chuyện thời nay cơ mà bác calvaryman.

thì nhắc lại để nhớ và xem ở VN đối xử với giáo hội như thế nào so với Phương Tây. Ở VN từ năm 1945 khi nhà nước mới thành lập, công giáo đối xử với nhà nước mới giống như họ đối xử với nhà nước Cách Mạng Pháp gần 200 năm trước. Và Pháp đối xử với đám tu sĩ phản loạn như thế nào?, cho lên máy chém hàng loạt! Ở VN thật ra rất là nhẹ nhàng!!
Phương Tây chỉ nhẹ tay với Công giáo khi họ không còn đe dọa chính quyền nữa mà thôi. Không thể so VN ngày nay với Phương Tây ngày nay được.

Cám ơn các bạn đã bàn về các bài của tôi .
Nói chung, các lời bàn đều xác đáng cả . Tôi cũng đã nhiều lần nói
Công giáo Việtnam cũng có tội với dân tộc, chứ không phủ nhận hay
lờ chuyện này đi . Điều tôi muốn nói ở chỗ là nhà nước phải làm việc
cho ra nhà nước, chứ không nên hành động theo luật rừng, bỏ qua hiến
pháp. Tôi cũng muốn nhắc rằng ở Mỹ đã từng giết sạch, đốt sạch một
khu giáo phái Thiên Chúa, và vừa qua đã nặng tay với một khu giáo
phái Thiên Chúa . Những hành động này được nhà cầm quyền cho rằng
làm đúng pháp luật, nhưng bị những nhà dân chủ phê phán là lạm dụng
chức quyền . Dù sao, bọn họ cũng còn nhớ đến hiến pháp .
Bàn về Tôn Giáo tôi mới nói đến chuyện này, và đã từng bị bọn Hồng Vệ
Binh chụp mũ *********. Chúng ta không nên chỉ vì trong lòng mình thù
ghét kỳ thị một tôn giáo nào mà không lý gì đến Hiến Pháp. Lờ qua Hiến
pháp thể hiện ấu trĩ trong chính trị. Người trưởng thành phải biết quan
hệ giữa cá nhân và nhà nước. Một khi bỏ qua Hiến pháp, người ấy đã tự
tước bỏ quyền người của mình, sẵn sàng để kẻ khác chà đạp. Đã làm
người, phải có luật người. Đó là văn minh xã hội.
Còn Thiền Tông là tôn giáo gì thì tôi không rõ. Để nhấn mạnh, tôi
muốn nói ví dụ sau đây cho bạn rõ sự khác nhau giữa Tín Ngường và
Tôn Giáo:
Tín ngường là niềm tin ở trong đầu mỗi người, có thể che dấu đi.
Thời Tự Đức, trước khi bị hành hình, người Công Giáo chỉ cần nói
theo quan thì được tha ngay, mà không chịu nói theo thì sẽ bị xử.
Tôn giáo là một tổ chức xã hội gồm nhiều người.
Vì vậy, tôn giáo phải có đủ các tiêu chuẩn tôi nêu ra.
Ít nhất, nó phải có nghi thức nhập hội, ra hội (xin ra hay khai trừ).
Tôi khẳng định nếu Thiền Tông không có nghi thức nhập hội hay ra hội
thì nó không phải là một Tôn giáo . Cũng xin nói thêm, tiếng Hoa thì
là Tông Giáo, chứ không bị ngọng mất âm ng đâu, và chúng ta ai cũng
hiểu Tông là gì trong câu "Lấy Vợ xem Tông, lấy Chồng xem Giống."

Thiền Tông là một tông phái của Phật Giáo Đại Thừa, và bởi vì Phật Giáo được gọi một cách rộng rãi là tôn giáo cho nên Thiền Tông cũng nằm trong phạm trù tôn giáo. Bạn cứ việc định nghĩa lại tôn giáo sao cho nó đúng với những tiêu chí của bạn, nhưng thực tế là từ TÔN GIÁO vẫn được dùng cho những thứ không đúng với những tiêu chí của bạn. Tôi thừa sức hiểu đạo Phật có thể xếp vào dạng một triết lý sống cũng được, rằng Thần Đạo có thể được gọi là một tín ngưỡng cũng được, rằng Đạo Giáo cũng không giống với một tôn giáo lắm... nhưng thực tế, và tôi nhấn mạnh chữ THỰC TẾ, là từ TÔN GIÁO tiếp tục được dùng cho những thứ đấy, và đây mới là cái quan trọng.
Bạn nói sai về tín ngưỡng. Tín ngưỡng như vẫn thường được hiểu - tôi nhấn mạnh, như vẫn thường được hiểu bởi vì đó là quyền của bạn nếu bạn thích hiểu theo một cách khác - là HỆ THỐNG CÁC NIỀM TIN mang màu sắc dân gian và có chức năng giải thích thế giới. Tín ngưỡng cũng như tôn giáo là một thiết chế xã hội (social institution), đều ít nhiều có tính tổ chức và cộng đồng. Điểm khác biệt chủ yếu là tín ngưỡng mang sắc thái dân gian và có tính giải thích thế giới nhiều hơn là nó đưa ra một triết lý sống nào đó. Tín ngưỡng không phải là niềm tin cá nhân, nằm trong đầu, "có thể che dấu được" bởi vì cái này thì tiếng Việt đã có chữ NIỀM TIN, hay ĐỨC TIN rồi. Một lần nữa, cái quan trọng là những chữ trên được sử dụng như thế nào trong thực tế, chứ không phải là NÊN được hiểu như thế nào theo ý kiến riêng của bạn.

Tín ngưỡng là tiếng Hán .
Đức tin, niềm tin là tiếng Ta.
Còn Tôn giáo có định nghĩa của nhà nước, không thể tuỳ tiện muốn hiểu
thế nào thì hiểu . Bạn khai tờ xin cấp giấy chứng minh nhân dân thì
sẽ được Công an giải thích cho hiểu . Không phải ai cũng có thể ghi
mình theo đạo Phật hay Thiền Tông được đâu.

Hai câu vàng mâu thuẫn nhỉ.
Tín ngưỡng là trung gian giữa con người và tự nhiên. Tín ngưỡng sinh các biểu tượng, biểu tương sinh tập quán. Tín ngưỡng cũng có thể hiểu là niềm tin nhưng là niềm tin bắt buộc hoặc mù quáng, không cần lý giải .Theo Saussure thì tín ngưỡng chính là tư duy. Còn Tôn giáo thì hẳn ai cũng hiểu vì có chữ "giáo" là giáo dục, là lý giải....
Trong giấy chứng minh ND có hỏi về "Tôn giáo" chứ không phải "tín ngưỡng" có lẽ vì 1 số dân tộc ở VN ít nhiều còn các tập quán lạc hậu...