Kể chuyện ăn Tết Síp Xí của người Thái, ngắm lúa non Tú Lệ, Mù Cang Chải, chinh phục đỉnh Ô Quy Hồ h

Hic, được bạn mod vào ghé thăm topic tớ xúc động quá.
Tớ liều mạng thôi. Về được đến nhà thế này là may lắm rồi.
Vụ đi YB, LC cuối tuần thì tớ cũng không dám chắc. Vì vừa về, mặt mày lấm lem cháy nắng loang lổ trông như mới trở về từ Banladesh, tay thì như bánh mì cháy, đến đứa bạn rủ đi cafe còn phải lăn tăn không dám đi đây

Vào khách sạn nhận phòng. Đây là phòng đơn, giá 140K/ 1ngày đêm.

Nghỉ ngơi một lúc là tớ vội vàng hỏi đường vào bản ngay, chả dám ăn uống gì vì sợ không kịp xem không khí chuẩn bị Tết của người Thái đen. Đúng như những thông tin đã hỏi từ trước, tớ tìm đến bản Đêu 2, xã Nghĩa An, cách thị xã Nghĩa Lộ tầm 2km.
Vào đến nơi thì trời đã nhá nhem tối. Tớ ghé vào một nhà dân hỏi thăm. Nhà có 2 vợ chồng và một đứa bé. Tớ nói mình vưa ở Hà Nội lên, biết đến phong tục truyền thống của người Thái đen với cái Tết Xấp xí nên muốn được xem, được tìm hiểu và vui cái Tết cùng với họ. Chị vợ vui vẻ bảo đứa con dẫn tớ đến nhà chú Bí thư Đảng bộ (không biết của xã hay thôn?). Con bé đạp xe theo tớ một đoạn thì tới một cái nhà sàn to. Đó là nhà chú Lường Lãng.
Chào hỏi và giới thiệu xong xuôi, tớ nói với chú Lường Lãng rằng cháu rất thích phong tục mang đậm nét văn hoá và bản sắc dân tộc nơi đây nên muốn xin phép chú cho cháu được chứng kiến và cảm nhận cái không khí ấy. Chú nghe xong rất vui. Sau đó còn gọi điện cho cô Xiêng là chủ tịch hội phụ nữ đến nhà cùng nói chuyện vì cô Xiêng là người nắm rất rõ về cái Tết này.

Đây là cô Xiêng:

Cô bắt đầu nói về cái bánh gọi là bánh hai chân. Không có cái thứ bánh này thì không thể gọi là Tết Xấp xí được.
Đây là bánh nhà chú Lường Lãng:

Bánh này có 2 loại. Nhìn bên ngoài thì đều giống nhau nhưng một loại nhân làm từ thịt vào lạc, một loại nhân đỗ xanh gọi là bánh chuối vì vỏ bánh được làm từ bột và chuối.
Chủ nhà vui vẻ mời khách ăn bánh.

Tớ nếm thử thấy vỏ bánh làm từ bột gạo nếp, nhân có vị gì khá thơm.
Ăn xong cô Xiêng mới nói cái bánh này còn có tên là bánh giái trâu. Người dân làm bánh với hình tượng ... cái ấy của con trâu đực để mong trâu luôn khoẻ mạnh, giúp họ việc cấy cày. Ối dời, thì ra mình vừa ăn.. cái ấy. Nghĩ thấy kinh quá, trót rồi, chứ nếu biết trước chưa chắc đã dám ăn

Để chuẩn bị gói bánh này. Những người con gái Thái phải vào tận rừng sâu lấy cho được những chiếc là chuối rừng thì bánh mới thơm ngon. Lá chuối rừng khác lá chuối vườn nhiều lắm, đặc biệt là nó không có lớp phấn trắng như lá chuối vườn. Trời nắng thì họ phơi lá cho khô. Nếu gặp trời mưa không phơi được thì phải luộc lên trước khi gói.
Luộc bánh theo kiểu đồ xôi:
Đầu tiên là xếp bánh vào chõ:

Và đun lên thế này:

Xong vụ bánh trái. Tớ bắt đầu hỏi đến những hoạt động như cúng vía trâu,... thì rất tiếc rằng không phải năm nào người ta cũng tổ chức linh đình như thế. (Thường chu kỳ khoảng 3-5 năm một lần). Năm 2006 người ta đã tổ chức rồi. Đen thật. Nhưng không sao, các gia đình vẫn cúng bái, ăn uống, chơi bời, tiếp đón bạn bè anh em, mổ gà mổ vịt như thường.
Ông chủ nhà có cậu con trai sinh năm 85 đã 1 vợ (sn 86) và 1 con trai rồi. Cô con dâu nghe thấy tớ hỏi thế thì nói rằng nhà mẹ đẻ cô còn giữ một đĩa CD được đài Truyền hình về quay lại các hoạt động trong ngày Tết này từ dịp 2006. Tớ ngỏ ý muốn xem.
Chuyện mượn đĩa cũng hài. Bà mẹ cô Chinh cứ khăng khăng giữ cái đĩa như giữ vàng. Nhất định không cho mượn linh tinh vì sợ mất. Cuối cùng phải nhờ anh con rể sang mượn với cam kết là trả ngay thì bà mới cho mang về, không cho mượn qua đêm. Mình nói rằng bà ơi, bà cho cháu mượn, cháu đi sao ra làm nhiều đĩa, hỏng cái này còn có cái khác chứ giờ bà giữ thế này, xem đi xem lại cũng có ngày nó hỏng thì bà tính sao. Nghe hợp tình hợp lý không?
Lúc sau cô Xiêng phải hộ tống tớ ra tận thị xã để sao đĩa rồi lại quay về bản trả cho bà mẹ cô Chinh ngay. Cô Xiêng bảo sẽ sao ra thành 6 đĩa vì chính cô cũng không có cái nào.
Trăng rằm tháng bảy đã lên cao chênh chếch. Hai cô cháu quay về bản. Trên đường về gặp em gái Huệ xinh tươi. Em Huệ đang học trường VHNT QĐội, về nhà đón tết Xấp Xí cùng gia đình vài ngày rồi lại trở về trường học tiếp. Em hỏi cô Xiêng đi đâu. Cô bảo đi sao đĩa Tết XX, em có muốn lấy 1 chiếc không thì cô bé nhảy cẫng lên sung sướng. Lúc sau về nhà xem đĩa tớ mới thấy em Huệ cũng là người xuất hiện trong đoạn phim này. Em còn là một chân cứng trong đội văn nghệ của địa phương.
Khi xem phim tớ mới biết rằng hoá ra mình gọi tên cái tết của người ta sai bét. Chính xác là Tết Síp Xí ạ. Síp theo tiếng Thái nghĩa là 10, Xí là 4. Síp Xí là 14, nghĩa là cái Tết vào ngày 14 tháng 7. Chả biết ông bà nhà báo nào viết sai thành Xấp Xí không biết.
Mời các bạn xem video clip này:
Ghi chú: Tớ trót để Private mà không chuyển sang Public được, phải login mới xem được:
User: tottochan81 Pass: 123!@#a
Login xong nhớ bấm F5 để Refresh lại trang.
Link xem:
http://clip.vn/watch/Tet-Sip-Xi-cua-nguoi-Thai/WP1s,vn
Được tottochan81 sửa chữa / chuyển vào 11:40 ngày 21/08/2008

Xem xong đĩa. Cô Xiêng mời tớ về nhà cô ấy chơi. Tạm biệt gia đình ông LL, bà chủ nhà đon đả mời tớ ngày mai quay lại ăn Tết cùng gia đình. Anh con trai chủ nhà bảo mai nhà sẽ mổ gà vịt từ sớm. Tớ muốn xem thì phải vào từ 7h sáng. Tớ cảm ơn và hẹn mai sẽ quay lại đúng giờ.
Tớ sang nhà cô Xiêng chơi. Nhà cô phải đi sâu vào trong bản.

Cô pha nước mời khách uống. Thứ chè được quảng cáo là uống bổ máu và bổ nhiều nhiều thứ khác

Cô còn giới thiệu mình có đĩa Hạn Khuống của người Thái, sẽ cho tớ mượn thích thì sao ra mai đem trả cho cô. Ngồi chơi với gia đình cô một lúc, cô cứ giữ tớ lại nhà ngủ cùng mấy con gái cô cho vui nhưng tớ xin phép về, hẹn ngày mai sẽ quay lại. Cô bảo lần sau cháu hay các bạn về đây chơi thì không phải thuê phòng khách sạn làm gì cho tốn kém, cứ bảo cô, cô liên hệ nhà sàn, ở vừa vui vừa rẻ.
Lúc bước xuống bậc thang nhà sàn thì tớ bắt đầu thấy đau chân vì vụ ngã lúc sáng. Bước tập tễnh mà cô cũng nhìn thấy, hỏi han có sao không.
Chủ nhà thật chu đáo hết sức. Sợ tớ đi về một mình trong đêm bị lũ trai bản trêu trọc nên bảo thằng con trai hộ tống tớ ra đến tận đầu đường cái mới quay về.
Khi về đến KS thì đã 11h đêm. Thế là toi cả lời hẹn với thằng em cùng khách sạn mới quen vì lúc tối nó bảo tớ chị về sớm thì em với chị đi cà fê tí cho vui.

Sáng hôm sau tranh thủ lượn chợ Mường Lò

Vào chợ chính buổi sáng sớm chả có người mua mấy:

Mãi sau mới biết dân tình tập trung mua ở cái chợ phụ bên kia đường:


Đang loay hoay chụp vài kiểu ảnh thì ông quản lý chợ đi ra quát ầm lên: "Này này này chụp cái gì thế cháu?!" rồi xồn xồn đuổi mấy bà đáng bán hàng chỗ mình đang chĩa máy vào. Hihi, biết thừa ông này chắc tưởng nhầm mình là phóng viên báo nào đó đang "phản ánh" việc ông ta để họp chợ sai trái ở khu vực không được phép đây mà. Thế là đi toi kiểu ảnh đẹp. Lúc sau đi rồi thấy ông ta vẫn lấm la lấm lét nhìn mình đề phòng
Lại vào bản...

Chuẩn bị mâm cơm ngày Tết:
Mổ vịt:

Món này là để chuẩn bị nướng:

Đã nướng xong. Món này ăn rất ngon các bạn ạ.

Luộc vịt để cúng các cụ thì khi bắt đầu sôi phải mở vung thì các cụ mới "ăn" được:

Dưới nhà sàn, trẻ con nô đùa chờ cỗ:

Thường, ngày Tết mọi người gác lại công việc hàng ngày nhưng bên nhà hàng xóm, một chị vẫn tranh thủ ít thời gian dệt nốt tấm vải còn dang dở:


Gà vịt đã luộc xong:

Và mâm cúng:

Tuỳ theo thứ lá cho vào mà xôi có nhiều màu khác nhau:

Đây là em Hương trong trang phục áo Cỏm truyền thống của dân tộc Thái:

Bà Mộc:

Tất cả các món ăn đã chuẩn bị sẵn sàng. Đứng trong sân chủ nhà, ta có thể ngắm nhìn thảm lúa xanh ngát, gợi cảm giác một cuộc sống yên bình của bản làng nơi đây:

Mẹ con, bà cháu trang phục đẹp đẽ chuẩn bị ăn Tết:

Rót rượu chuẩn bị nâng chén:

Hôm nay đoàn cán bộ thị uỷ về chung vui cùng gia đình:

Dùng xong cơm, bỗng cô Xiêng gọi: "Cháu đang ở đâu, cháu không lên nhà cô chơi nữa à?" Tớ vội vàng chào tạm biệt chủ nhà với lời cám ơn vì sự tiếp đón nồng hậu của của gia đình với một người khách không quen biết từ phương xa tới đây, được gia đình coi như anh em bè bạn vậy. Hẹn một ngày không xa sẽ có dịp trở lại nơi này. Có thể là vào mùa xuân chăng, khi bản làng lại rộn rã với những sàn hát Hạn Khuống, với các trò chơi dân gian như ném còn, lễ hội Lòng Tòng,...lúc ấy nhất định sẽ đến xem...
Chia tay cô Xiêng, chia tay gia đình ông Lãng, em Chinh, em Huệ, em Hương, ..mà vẫn thấy ngân vang đâu đây điệu hát quen thuộc "...Inh lả ơi, sao noọng ơi, khắp núi rừng Tây Bắc sáng ngời...". Tớ sẽ sớm thực hiện lời hẹn về Hà Nội sẽ gửi lại gia đình những tấm ảnh này làm kỷ niệm...
Tớ rời khỏi bản Đêu mang theo túi quà là mấy chiếc bánh mà bà Lãng và cô Xiêng giúi cho. Cảm ơn các cô rất nhiều.
Chặng đường tiếp theo, Mù Cang Chải đang chờ đợi:

Nghĩa Lộ - Mù Cang Chải: 100Km
Trước khi đi không quên đổ đầy bình xăng. Chặng đường tiếp theo toàn đường rừng núi với quá nhiều những đường cua liên tiếp liên tiếp. Gương cầu không có. Tớ không dám đi nhanh vì như thế rất mạo hiểm. Giữ tốc độ tầm 30Km/h. Với cả đi tà tà ngắm cảnh nữa.
Một cô gái Mông bắt gặp trên đường:



Rất ít khi gặp một chỗ hơi xấu thế này:


Đá lởm chởm, phải xuống dắt xe qua. May mắn cho tớ là vừa lúc đó có mấy em trai đi tới. Các em nhanh nhẹn bảo chị để em dắt qua cho.

Và lại thấy những dòng suối róc rách bên đường:



Được tottochan81 sửa chữa / chuyển vào 17:26 ngày 21/08/2008

Đi được khoảng 50Km nữa thì đến Tú Lệ. Cảnh đông đúc trên đường níu chân tớ dừng lại:
Một tốp em gái đi chợ:




Được tottochan81 sửa chữa / chuyển vào 15:59 ngày 21/08/2008

Một tôpic rất hay ,một chuyến đi thật ý nghĩa ! Cám ơn bạn đã chia sẻ .Chắc có ít ai được tham dự cái Tết tháng 7 của người Thái tại Mường Lò .
"Nhất Thanh , nhì Lò ,tam Than ,tứ Tấc "
Phải là người ưa khám phá và yêu bản sắc dân tộc Thái mới có chuyến đi như vậy !
Mường Lò -Văn Chấn - Nghĩa Lộ tây Yên Bái vẫn là mảnh đất quyến rũ,vẫn còn nhiều cung đường chưa khám phá ...

Cảm ơn anh Du đã có lời ạ.
Anh không biết chuyện trước khi đi em đã cẩn thận hỏi người quen xin số điện thoại của anh để nhỡ có gì lúng túng sẽ hỏi kinh nghiệm anh luôn. Nhưng rất may là em đã không phải dùng đến sự đề phòng này.