Khái yếu lịch sử Nhật Bản

Khái yếu lịch sử Nhật Bản

KHÁI YẾU VỀ LỊCH SỬ NHẬT BẢN


?oKhái yếu về lịch sử Nhật Bản? được biên soạn dựa trên cuốn ?oNihon no rekishi? do Bonjinsha xuất bản. Đây là cuốn sách viết cho đối tượng là người ngoại quốc học tiếng Nhật với lối hành văn giản dị, dễ hiểu nhằm cung cấp cho người đọc một cái nhìn cơ bản nhất về lịch sử Nhật Bản và hiểu được những khái niệm như ?oFumie?, ?oIkki? mà người Nhật vẫn sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Tuy không đi sâu nhưng nó lại mở ra trên diện rộng, không chỉ ở các sự kiện lịch sử mà còn ở các mặt văn hóa, nghệ thuật. Những kiến thức bổ sung, chú giải sẽ được đặt trong ( ).

Nhất Như soạn dịch và chú giải.




I.ZY

'Z 貝s

-o^-島は??まって住み??-て"Y活-て"Y?,家は?.くZ~っY穴のと",にY,'の模~の,,<oYT^"-?oYT(~,??,,,"どき)?Oでてく,<ので?"T,の"Y活の~子,'-,<"とOでき,<?,
"の",の人は?YZoZ<.?などのTべての?"?にoS,O,,<と信~て"Y^,f<fY,f??,そ-て?そ,O,?,'Sそ,O?ま~な"^'"?,'-てoS,,'-s,?"Y活の?.,'^っY?,
"の,^?なT,代O?S<,?1?年ほど?<,?~f年-"ぐ,?"つづ"Y?,"のT,代,'?"-?oYTの名,'とって"-?T,代(~,??,,,"~だ")と"??,



CHƯƠNG I: THỜI ĐẠI NGUYÊN THỦY

1. Ụ vỏ sò ( Kaizuka)

Trước đây quần đảo Nhật Bản nối liền với đại lục Châu Á nhưng khoảng mười ngàn năm về trước đã hình thành nên vị trí như bây giờ. Những người sống trên quần đảo Nhật Bản lúc bấy giờ là tổ tiên của người Nhật Bản nhưng nguồn gốc của họ thì đến nay vẫn chưa được làm sáng tỏ. ( Một thuyết mới đây cho rằng tổ tiên người Nhật Bản là dân du mục từ lục địa di cư sang rồi chiếm lãnh địa của người Ainu, dân tộc bản địa trên quần đảo này).
Thời đó họ sống tập trung nhiều hộ lại với nhau trên những vùng đất cao ráo và sống nhờ vào việc săn bắn, bắt cá và hái lượm. Nhà của họ được dựng trên một cái lỗ đào nông trên mặt đất, trên đó chống trụ và dùng cỏ làm mái lợp. (Tate ana Jukyo: lỗ được đào trên mặt đất sâu khoảng 50cm làm nền và thường có dạng tròn với đường kính khoảng 3~10m. Trong đó họ đào lỗ trồng trụ, dựng bếp và xung quanh có rãnh thoát nước.)
Người nguyên thủy sau khi ăn xong thường vứt vỏ sò ờ những khu vực gần nơi sinh sống và dần dần vỏ sò tích tụ lại thành ụ (Kaizuka) . Hiện nay ở nhiều địa phương trên nước Nhật vẫn còn sót lại những ụ vỏ sò này. Người ta tìm thấy trong những ụ này có lẫn dụng cụ bằng đá và đồ đất sét nung trang trí bằng hoa văn dây thừng (Joumon doki) và qua đó biết được sinh hoạt của người đương thời. (Thực ra Kaizuka, ụ vỏ sò phân bố khắp nơi trên hành tinh nhưng tập trung nhiều ở Nhật trong thời Joumon)
Con người vào thời kỳ này tin rằng tất cả những tạo vật trong thiên nhiên như cỏ cây, đất đá, động vật đều có linh hồn (Animism) và họ sợ chúng nên mới dùng bùa chú để trấn áp và cầu nguyện cho cuộc sống yên ổn.
Thời đại này bắt đầu từ khoảng mười ngàn năm về trước và kéo dài khoảng hai ngàn năm. Người ta lấy tên của các loại đồ đất sét nung có hoa văn dây thừng (Joumon doki) tìm thấy trong ụ vỏ sò đặt cho thời kỳ này là thời đại Joumon.



Tate ana Jukyo




'Z稲oのなO?Z?.O>のZ,'つくY?,"の",の"とにつ"ては,^く^?の?OO漢>?と"?古"歴史のoに1-?",は?
?人^-o人?の>"て,,Zはss~'^福岡,?に,っY小>で,,?と?f^,?,Oて",の?O魏-?と"?古"歴史のoに?O?人伝?と-て詳-く>"て,,は"０ほどの小>に^?O-oのど"に,っY

IIùẳZồÔĐồ'OổT,ọằÊ
ùẳ"ùẳZồÔồÂ
4ọá-ỗ?ó"ó,ó?ồÔĐồ'Oồoổ-ạùẳ^ọằSóđồƠ^ố?ỗoOùẳ?óđổo?ồS>ố?.ùẳ^ốê(ó"ó?)ổ-(ózó)ùẳ?óOộ?Êồ^ó-óƯồÔĐóóêồ>ẵó,'óÔóó,Só?ồÔĐồ'Oổ"ổăâó,'ổ^ỗôóYó?,ồÔĐồ'Oổ"ổăâóó?ổoộđđồSồảóôộ?ồ?ó-óYó,Só?ọáưồ>ẵóôó,,ọẵó"ó,'ộ?óÊóYó,Só-óƯồS>ó,'ồẳãóó-ó?5ọá-ỗ?ó"ó,óôóổ-ƠổoơóđồÔĐộfăồ^?ó,'ổ"ộ.óTó,ẵồđảó,'óÔóó,Só?óóđổ"ộ.ố?.ó,'ồÔĐỗZố?.óđồÂ"ùẳ^ồÔồÂùẳ?óOó?ồ"ồoóôổ.ồÔsóóđó"óƯó"ó"ó,>ốĐ'óĐồắOó,óOồ??ó"ồẵÂùẳ^ồ?ổ-ạồắOồ??ồÂùẳ?ó,'ó-óƯó"ó,ẵồÔĐộTáóóYó,Só?ồẵạổ??óĐổẳÂồư-ó,'ọẵóÊóƯốă~ộOó,"ốă^ỗđ-ó?ồÔ-ọÔổ-?ổ>áóđọẵoổ^óêóâóđó-ó"óăó,'ó.ó>óYóđóĐó?ộ?ó,"óổS?ốĂ"ó,"ỗYƠốư~óOọẳó^ó,?ó,Oó?ổ-Ơổoơóđỗ"YổằóOồÔĐóóộ?ổưâó-óYó?,ồ"'ổ.TóOổ>áỗ?âóăóăó,,óôó?ọằổ.TóOỗàOồ.áó,"ọằồfóăóăó,,óôó?ọáưồ>ẵó<ó,?ổoộđđó,'ộ?sóÊóƯổ-Ơổoơóôọẳó^ó,?ó,OóYóđó,,ó"óđó"ó,óĐó,ó,<ó?,óó,Oó,?óó?ó"ósó,Oó,,ổ-ƠổoơọóđồưƯồ.ó?ổ?ổfó?ồđ-ổ.Tó?ốSáốĂ"óêóâóđồYỗÔZóôóêóÊóYó?,
CHặặNG II: THỏằoI ĐỏI YAMATO
4. Cỏằ. mỏằT (Kofun)
KhoỏÊng thỏ kỏằã thỏằâ 4 thơ nhỏằng ngặỏằi có thỏ lỏằc nhỏƠt (hào tỏằTc) ỏằY vạng Yamato (tỏằ?nh Nara ngày nay) liên kỏt lỏĂi vỏằ>i nhau tỏĂo thành mỏằTt quỏằ'c gia lỏằ>n và thành lỏưp chưnh quyỏằn Yamato. Chưnh quyỏằn Yamato hạng mỏĂnh còn tiỏn cỏÊ sang Triỏằu Tiên (lúc bỏƠy giỏằ gỏằ"m 3 nặỏằ>c: Shinra-TÂn La, Kudara-BĂch tỏ và Koukuri-Cao Ly) , gỏằưi sỏằâ giỏÊ sang Trung Hoa và 'ỏn khoỏÊng thỏ kỏằã thỏằâ 5 thơ 'Ê thỏằ'ng trỏằn Nhỏưt BỏÊn.
Tỏằô thỏ kỏằã thỏằâ 5~ thỏ kỏằã thỏằâ 6 thơ chưnh quyỏằn Yamato lỏưp nên tỏằ. chỏằâc chưnh trỏằn nhỏƠt cỏằĐa Thiên Hoàng Jintoku tỏằô thỏ kỏằã thỏằâ 5. (Theo truyỏằn thuyỏt thơ Thiên Hoàng Jintoku là mỏằTt vỏằc và tròn ỏằY mỏãt sau (ngoài ra còn có dỏĂng toàn tròn , toàn vuông hay trên tròn dặỏằ>i vuông) và xung quanh nó có nhỏằng 'ỏằ" vỏưt chôn kăm nhặ hơnh nhÂn, nhà cỏằưa thuyỏằn bă, 'ỏằTng vỏưt làm bỏng 'ỏƠt sât (gỏằi là Haniwa). Dỏằa vào nhỏằng vỏưt phỏằƠ tĂng 'ào 'ặỏằÊc tỏằô Kofun, ngặỏằi ta có thỏ biỏt 'ặỏằÊc sinh hoỏĂt 'ặặĂng thỏằi nhặ thỏ nào.
KhoỏÊng tỏằô thỏ kỏằã 5~6 thơ có nhiỏằu ngặỏằi tỏằô bĂn 'ỏÊo Triỏằu Tiên và lỏằƠc 'ỏằóđồẳãó"ốêổ-óOổoồằãóđọáưóĐóYóOó"óôọ?ó?ó,^ó?óôóêóÊóYó?,ọáưóĐó,,ỗ?ạóôổo?ồS>óêỗ?âộfăổóăố~?ổ^'ổóOổ?ó-óọ?óÊóYó?,óó-óƯó?ọằổ.TóđọĂọằóôố>ổ^óTó,óÊó-ó,?ó?)ùẳ?óôóÔó"óYùẳ^ùẳ.ùẳTùẳ"ùẳ?ó?,ố-ồắồÔêồưóó?ố~?ổ^'ổóêóâóđốêổ-óăồ"ồS>ó-óƯó?ồÔâỗs?ó,'ọáưồfóăóTó,ẵóđóóắó,Só,'ồđsó,óYó,,óđóĐóóêó"ó?,ố-ồắồÔêồưóó?óắóYó?ọáưồ>ẵùẳ^ộsộƠó,"ổ-'ộâóđồoó,'ọáưồfóôó.óộƠổ-?ồO-óăó,^óó,Oó,ộƠổ-?ồO-óó?ồÔĐộTáóđồẵộYóOồẳãóó?ộóóóêó,OóYó,đófêó,ãó,Âó,"ốƠó,Âó,áó,Âóđổ-?ồO-óđồẵộYó,'ó?ó'óYó,,óđó,,ồ'óêóóêó"ó?,
5.Chạa Houryu-ji
KhoỏÊng giỏằa thỏ kỏằã thỏằâ 6 thơ xỏÊy ra tranh chỏƠp giỏằa cĂc hào tỏằTc ỏằY Triỏằu Đơnh. Trong 'ó 'Ăng kỏằf nhỏƠt là tranh chỏƠp gay gỏt giỏằa hai tỏằTc hạng mỏĂnh : hỏằ Soga và hỏằ Mononobe. Hỏằ Mononobe chỏằ'ng lỏĂi sỏằ sạng tưn Phỏưt GiĂo cỏằĐa hỏằ Soga nhặng bỏằi cĂi tên ThĂi Tỏằư ThĂnh Đỏằâc ) thay mỏãt Thiên Hoàng 'iỏằu hành chưnh trỏằi hỏằ Soga hạng mỏĂnh nhỏm ỏằ.n 'ỏằp quan lỏĂi phỏằƠng sỏằ Thiên Hoàng vỏằ>i nhỏằng yỏu tỏằ' nhặ tôn trỏằng Phỏưt PhĂp, xem trỏằng chỏằ õ?oHòaõ?. (Thỏưt khó 'ỏằi hiỏằ?n nay. Trong chạa Houryu-ji có tặỏằÊng Thưch Ca Tam Tôn và nhiỏằu công nghỏằ? phỏâm, tĂc phỏâm mỏằạ thuỏưt tuyỏằ?t thỏ khĂc. Không chỏằ? vỏằ>i Houryuuji, ỏằY Nara còn có chạa Chuhguhji và ỏằY Kyouto có chạa Kouryuhji vỏằ>i tặỏằÊng Di Lỏãc Bỏằ" TĂt tuyỏằ?t 'ỏạp còn sót lỏĂi. Vfn hóa thỏằi 'ỏĂi này nỏằY rỏằT ỏằY Asuka và Ikaruga thuỏằTc Yamato nên ngặỏằi ta gỏằi là vfn hóa Asuka. Vfn hóa Asuka không chỏằ? chỏằẵùẳ^ồ"ỗZẵồáóăóêóÊóƯốĂOóó?ồoổ-ạóđốêổ-óăóăó,,óôổ"ổằó,'ó-óYó?,ọổ'óó?ọá?ọọá?ọổ^áỗóôỗTằộOó.ó,Oó?óó,Oó,'ó,,óăóôọá?ồđsóđồoổ-ạùẳ^ồÊồ^?ỗ"ùẳ?óOọáZó^ó,?ó,OóYó?,óó-óƯó?óó,Oóôó,^óÊóƯỗăZùẳ^ỗó,"ồáfóêóâùẳ?ó,'ổoồằãóôóSó.ó,ó.ó>ó?óóđọóOổưằóưóó?ồoYồoóố"óTó"óăóôóêóÊóƯó"óYùẳ^ỗưỗ"ồZổZ^óđổ.ùẳ?ó?,ó"óđóằói vào nfm 645, nfm 'ỏĐu niên hiỏằ?u Taika và 'Ây 'ặỏằÊc gỏằi là cỏÊi cĂch Taika. Taika là niên hiỏằ?u 'ỏĐu tiên trong lỏằc 'ỏn nay 'ỏằu thuỏằTc vỏằ Thiên Hoàng (Công 'ỏằi 'ó có Shijou. NặĂi hành chĂnh cỏằĐa hỏằ gỏằi là Quỏằ'c Vỏằ? và nặĂi có Quỏằ'c Vỏằ? gỏằi là Quỏằ'c PhỏằĐ. Nhỏằng quan chỏằâc này ỏÊnh hặỏằYng nhiỏằu 'ỏn hỏằ tên ngặỏằi Nhỏưt sau này, nhỏƠt là vào thỏằi Sengoku, Edo vỏằ>i nhỏằng tên nam thuỏằTc dòng dài Samurai nhặ õ?ƯKami,õ?ƯSuke,õ?ƯEmon) và cạng cĂc hào tỏằTc ỏằY 'ỏằi 'ặỏằÊc quy ra tiỏằn) cho Triỏằu Đơnh và nỏu ngặỏằi nào chỏt thơ ruỏằTng 'ỏƠt 'ặỏằÊc trỏÊ lỏĂi cho nhà nặỏằ>c (Handen shuuju hou). Ngoài ra nam giỏằ>i có nghâa vỏằƠ phỏÊi lao 'ỏằTng ỏằY cĂc công trơnh xÂy dỏằng, cỏĐu 'ặỏằng ỏằY 'ỏằ

III.ồƠ^ố?ổT,ọằÊ
7ùẳZồạồYZọơ
710ồạó?ổoồằãóó?ọáưồ>ẵóđồ"ỗZẵộÂăùẳ^ồ"ộÂăùẳ?óđồằỗ?âóđóêó,?óảỗắZó-ó"ồƠ^ố?óđộfẵóó?ó?OóĂó,?ó?óâọằSó?óó,Oó"óôồ'ó"óYốSóOốó,"óóĐó,óÊóYó?,ốắổ'óó?ộ?ó"ỗăZó,"óóó-ó"ồSồẵạó?ồ.àồẵạóêóâóĐó?ỗ"YổằóốĐó-óóƯốóđó,ó,ó,'ó,,óÔó,^ó?óôóêóÊóYó?,
CHặặNG III: THỏằoI ĐỏI NARA
7. Kinh thành Heijou
Nfm 710, Triỏằu Đơnh 'Ê cho xÂy dỏằng kinh 'ô Heijou ỏằY Nara dỏằa theo nguyên mỏôu kinh 'ô Trặỏằng An (bÂy giỏằ là TÂy An) cỏằĐa nhà Đặỏằng bên Tàu.
Kinh 'ô Nara 'ặỏằÊc cĂc con 'ặỏằng lỏằ>n phÂn cĂch theo hàng ngang dỏằc (thành hơnh bàn cỏằ) vỏằ>i cung 'iỏằ?n cỏằĐa Thiên Hoàng, dinh thỏằ quẵ tỏằTc và cĂc ngôi chạa lỏằ>n. Kinh 'ô Nara vỏằ>i nhỏằng ngôi nhà mĂi xanh, trỏằƠ 'ỏằ, tặỏằng trỏng theo kiỏằfu nhà Đặỏằng 'ặỏằÊc ca tỏằƠng trong mỏằTt bài ca 'ặặĂng thỏằi là "phỏằ"n thỏằi nỏằY".


Cỏằ.ng Chu Tặỏằ>c (Suzakumon), kinh thành Heijou
Kinh 'ô Heijou là thỏằĐ 'ô cỏằĐa nặỏằ>c Nhỏưt, phỏằ"n thỏằp quẵ tỏằTc sỏằ'ng hào hoa trong sỏằ phỏằ"n vinh cỏằĐa kinh 'ô. ChỏằÊ 'ặỏằÊc xÂy dỏằng trong kinh 'ô Heijou. Nfm 708 (nfm 'ỏĐu niên hiỏằ?u Wadou), 'ỏằ"ng tiỏằn 'ặỏằÊc 'ặa vào sỏằư dỏằƠng nhặng sinh hoỏĂt cỏằĐa ngặỏằi bơnh dÂn chỏằĐ yỏu vỏôn là trao 'ỏằ.i trỏằc tiỏp, vỏưt 'ỏằ.i vỏưt. Nông dÂn thơ có nhiỏằu kỏằ sỏằ'ng khỏằ. sỏằY vơ lao dỏằp quẵ tỏằTc có thỏ lỏằc, cĂc 'ỏằn chạa và hào tỏằTc ỏằY 'ỏằi quy mô lỏằ>n nên 'ỏƠt 'ai tặ hỏằu bỏt 'ỏĐu gia tfng. Nhỏằng vạng 'ỏƠt tặ hỏằu này (sau này là cĂc trang viên) ngày càng mỏằY rỏằTng và làm cho chỏ 'ỏằT "công 'ỏằp quẵ tỏằTc và tfng lỏằ nỏm nhiỏằu 'ỏƠt 'ai câng bỏt 'ỏĐu có thỏ lỏằc trên chưnh trặỏằng.
ùẳ~ùẳZọá?ố'?ộ>?
8ọá-ỗ?óđóó~ó,ó?ổoồằãóó?OồÔọáỗ?ó?óăó"ó?ọOóÔóđổưồóđổoơó,'óắóăó,óYó?,ó"ó,Oó,?óôóó?ỗƠzốâó,"ồ>ẵồoYóđỗàọá?óôóÔó"óƯóđọẳốêơóêóâó,,ồZó,ó,?ó,OóƯó"ó,óYó?,óó"óôóó?ồ"ồoóđỗ"Êỗ?âó,"ọẳốêơó?ồoồóđỗ"ổƠóêóâóOổ>áó"óƯó,ó,Só?ồẵ"ổT,óđọó?.óđọĂọằó,"ộÂăỗ'óêóâó,'ỗYƠó,?ó?óăốââổưOộ>?óOọẵoó,?ó,OóYó?,ó"óđổưOộ>?óôóó?ồÔâỗs?ó,"ốổ-ó?ó,ó,?ó,OóƯó"ó,óđổưOóêóâóOó,ó,?óđổưOóó?ồÔọóđổ"Yổf.ó,'ỗZ?ỗ>óôồS>ồẳãóốĂău12375 ó-óƯó"ó,ẵóđồư-óĐó,ó,áóốĂău12377 óTó"óăóóĐóóêó"ó?,óó,OóĐó?ổ-?ỗôó,'ọáưồ>ẵốêzùẳ^ổẳÂổ-?ùẳ?óĐổ>áó"óƯó"óYó?,ó-óáóốĂău12377 óTổ-ạổ.ó,'ồãƠồÔôó-ó?ổẳÂồư-óđộYó,"ốă"ó,'ổ-ƠổoơốêzóđộYó,'ốĂău12377 óTồư-óăó-óƯọẵó?ó,^ó?óôóêóÊóYó?,ọá?ố'?ộ>?óđồÔsóóđổưOóó?ọắp nhặ Thiên Hoàng, quẵ tỏằTc, quan lỏĂi cỏƠp thỏƠp, nông dÂn cho 'ỏn anh lưnh canh phòng ỏằY miỏằn Kyushu và ngặỏằi fn mày. Trong sỏằ' này phỏÊi kỏằf 'ỏn nhỏằng bài ca tuyỏằ?t mỏằạ vỏằ tỏằ nhiên và lỏằó,?óôó??óắó.ó,Oó,óĐọó?.óđọáồđ?ó,'ó-ósó,ó?ồ>ẵó,'óắó,,ó,ẵó,"ó,Ôófóf?ó?ófsófôó,ãó,Âùẳ^ọằSóđó,Ôófâófùẳ?óêóâóó"óóôózó,,ộÊồ"ọẵó,'ộ?ó,Só?ồ"ỗZẵóáóó?ộÊồ"ọẵó,"ỗ.TồưƯỗ"Yó,"ố^ạồ"Ăóêóâó?ồ^ó,ó>óƯổ.ỗTắọóOó?ổZồ>zó?4ộsằóó,?ó"óđố^ạóôọạ-óÊóƯốĂOóÊóYóOó?ồàóĐộ>Êỗó-óYó,SóTó,zó,,ố^êổàãóôồÔổ.-ó-ó?12ồạóổồó,'ồằóƯó?ọằổ.Tó,'ồfó,ó,ỗô>ồÔâỗZp quẵ tỏằTc và tfng lỏằ. Thiên Hoàng Shoumu là ngặỏằi tin tặỏằYng Phỏưt phĂp nên 'Ê cỏĐu nguyỏằ?n chặ Phỏưt 'ỏằf trỏƠn an lòng bĂch tưnh, bỏÊo vỏằ? quỏằ'c gia. Ngài cho xÂy ngôi chạa Toudai-ji (Đông ĐỏĂi Tỏằ) ỏằY Nara, trong 'iỏằ?n chưnh chưnh thỏằ tặỏằÊng ĐỏĂi Phỏưt bỏng 'ỏằ"ng dĂt vàng cao 16m.
('Ây làngôi chạa chưnh cỏằĐa phĂi Phỏưt giĂo Hoa Nghiêm ỏằY Nara. Chạa 'ặỏằÊc Thiên Hoàng Shoumu phĂt nguyỏằ?n xÂy dỏằng vào nfm 745, 'iỏằ?n Phỏưt chưnh thỏằ ĐỏĂi Phỏưt Tỏằ Lô GiĂ Na (ĐỏĂi Phỏưt Nara), sau bỏằn nhỏƠt Nhỏưt BỏÊn, nỏằ.i tiỏng vỏằ>i nhiỏằu tặỏằÊng Phỏưt là tài sỏÊn vfn hóa cỏằĐa 'ỏƠt nặỏằ>c)

ĐỏĂi Phỏưt Tỏằ Lô GiĂ Na (Birushana)
Bên cỏĂnh (phưa tÂy bỏc) cỏằĐa Toudai-ji là Shousou-in, bỏÊo khỏằ' cỏƠt chỏằâa nhiỏằu món 'ỏằ" sỏằư dỏằƠng cỏằĐa Thiên Hoàng Shoumu. Trong sỏằ' 'ó có nhiỏằu món bỏÊo vỏưt là công nghỏằ? phỏâm quẵ tỏằô Trung Quỏằ'c, ỏÔn ĐỏằT và Ba Tặ. Nhỏằng món 'ỏằ" này sau hặĂn 1200 vỏôn còn nguyên vỏạn cho 'ỏn giỏằ. BỏÊo quỏÊn 'ặỏằÊc nhặ vỏưy câng là nhỏằ kho Shousou-in có hỏằ? thỏằ'ng thông gió tỏằ't, 'ặỏằÊc xÂy dỏằng bỏng kiỏn trúc gỏằ- phạ hỏằÊp vỏằ>i phong thỏằ. Nhỏưt BỏÊn, phòng 'ặỏằÊc ỏâm móc và nỏu không 'ặỏằÊc Thiên Hoàng cho phâp thơ không 'ặỏằÊc mỏằY cỏằưa kho.

Shousou-in
Tỏằô thỏ kỏằã thỏằâ 7 cho 'ỏn thỏ kỏằã thỏằâ 9, Triỏằu Đơnh nhiỏằu lỏĐn gỏằưi sỏằâ giỏÊ sang nhà Đặỏằng (Kentousi) 'ỏằf hỏằc tỏưp vfn hóa tiỏn bỏằT cỏằĐa vặặĂng triỏằu này. ĐặặĂng thỏằi, sỏằ' lặỏằÊng sỏằâ giỏÊ (Kentousi) và du hỏằc sinh lên tỏằ>i mỏƠy trfm ngặỏằi, mỏằ-i lỏĐn lên 4 chiỏc thuyỏằn vặỏằÊt biỏằfn nhặng gỏãp không ưt nguy hiỏằfm, có chiỏc bỏằi 'ỏn 'ặỏằÊc Nhỏưt BỏÊn nhặng lúc này hai mỏt 'Ê mạ. Sặ GiĂm ChÂn sau khi 'ỏn Nhỏưt cho xÂy dỏằng chạa Toushoudai-ji (dòng chưnh cỏằĐa phĂi Luỏưt Tông) và bỏt 'ỏĐu truyỏằn bĂ Phỏưt phĂp. Vfn hóa thỏằi Nara có quan hỏằ? mỏưt thiỏt vỏằ>i Phỏưt giĂo và câng chỏằi gỏằ'c cÂy) ỏằY kho Shousou-in rỏƠt nỏằ.i tiỏng. Vỏằ tặỏằÊng Phỏưt thơ có tặỏằÊng Tỏằâ Thiên VặặĂng (****ennou, gỏằ"m Tamonten tỏằâc Đa Vfn Thiên, Koumokuten tỏằâc QuÊng MỏằƠc Thiên, Jikokuten tỏằâc Trơ Quỏằ'c Thiên và Zoujouten tỏằâc Tfng Trặỏằng Thiên), tặỏằÊng Nhỏưt Quang, Nguyỏằ?t Quang Bỏằ" TĂt. Nhỏằng tặỏằÊng này 'ỏằu mang vỏẵ 'ỏạp 'ỏĐy 'ỏãn cỏằĐa con ngặỏằi. Vfn hóa thỏằi Heian rỏằc rỏằĂ nhỏƠt trong nhỏằng nfm Tempyo, dặỏằ>i thỏằi Thiên Hoàng Shoumu nên còn gỏằi là vfn hóa Tempyou.

GiỏÊng 'ặỏằng, Toushoudai-ji

TặỏằÊng QuÊng MỏằƠc Thiên

IVùẳZồạồđ?ổT,ọằÊ
ùẳ'ùẳùẳZố-ÔồZYổ
794ồạó?ổĂ"ổưƯồÔâỗs?óó?ồắóêốổ-óôóêóÊóYó?,ố-ÔồZYổóó?ồă~ó,'ồÔâỗs?óăỗàồâsó.ó>ó?óóđỗs?ồưó,'ồÔâỗs?óăó-ó?ố?êồ^?óó?ỗs?ồưóOồó.ó"óăóóổ',ổ"óôó?ổ^ọóẵộÂăóđổ-?ồO-ó,'ổƠẵó-ó,"óĐó"óYóOó?9ọá-ỗ?ổoôóôóêó,ẵóOóSóăó,ó^óó~ó,óYóđóĐó?ố.ồZYộ"ỗoYóđổ"ốƯẵộÂăổ-?ồO-ùẳ?ó?,ốổ-óđọẵồđ.óó?ồổđộ?óăồ'ẳóó,Oó,?ó?óăó"ó?
ổưOộ>?ó,,óÔóó,?ó,OóYó?,
CHặặNG IV: THỏằoI ĐỏI HEIAN
10. Dòng hỏằ Fujiwara
Nfm 794, 'ỏằf gÂy dỏằng lỏĂi nỏằn chưnh trỏằi này sỏẵ 'ặỏằÊc an ỏằ.n, hòa bơnh kâo dài nên 'ỏãt tên là kinh 'ô Heian (Bơnh An). KhoỏÊng thỏằi gian 400 nfm kỏằf tỏằô thỏằi 'ỏĂi này trỏằY 'i 'ặỏằÊc gỏằi là thỏằi 'ỏĂi Heian (Heian Jidai). Tỏằô thỏằi 'ỏĂi này cho 'ỏn cuỏằ'i thỏằi Edo, Triỏằu Đơnh vỏôn 'óng tỏĂi Kyoto khoỏÊng 1100 nfm.
Vào thỏằi Heian thơ cĂc trang viên ngày càng gia tfng. Có dòng hỏằ Fujiwara lỏưp 'ặỏằÊc công trỏĂng trong cuỏằTc cỏÊi cĂch Taika và sỏằY hỏằu nhiỏằu trang viên nên 'Ê trỏằY thành hỏằ quẵ tỏằTc mỏĂnh nhỏƠt bỏƠy giỏằ. Hỏằ này còn cho con gĂi kỏt hôn vỏằ>i Thiên Hoàng, sinh ra Hoàng Tỏằư thơ lỏưp làm Thiên Hoàng và thi hành nỏằn chưnh trỏằn thơ làm Quan BỏĂch (Kampaku: chỏằâc quan to trong Triỏằu 'ơnh, 'ặỏằÊc phâp xem trặỏằ>c cĂc bỏÊn tỏƠu cỏằĐa triỏằu thỏĐn trặỏằ>c khi trơnh lên Thiên tỏằư). Dòng hỏằ Fujiwara hặng thỏằi hai cha con Mitinaga và Yorimiti. PhặỏằÊng Hoàng Đặỏằng (Hou-ou-dou) do Mitinaga xÂy dỏằng ỏằY chạa Byoudou-in, Uji (Kyoto) 'ặỏằÊc xem là 'ỏĂi biỏằfu cỏằĐa kiỏn trúc thỏằi Heian và trỏằY thành lỏằ'i xÂy dỏằng khuôn mỏôu cho dinh thỏằ cỏằĐa tỏĐng lỏằ>p quẵ tỏằTc (kiỏn trúc Sinden zukuri).

TặỏằÊng A Di Đà, Byoudou-in
ĐỏĐu thỏằi 'ỏĂi Heian thơ tỏĐng lỏằ>p quẵ tỏằTc ặa chuỏằTng vfn hóa Trung thỏằ. nhặng 'ỏn cuỏằ'i thỏ kỏằã thỏằâ 9 thơ nhà Đặỏằng bỏt 'ỏĐu suy yỏu, viỏằ?c 'ặa sỏằâ giỏÊ sang Đặỏằng bỏằi 'ỏưm chỏƠt Nhỏưt BỏÊn hơnh thành (Kokufu bunka). Nhà cỏằưa cỏằĐa quẵ tỏằTc 'ặỏằÊc xÂy dỏằng theo lỏằ'i kiỏn trúc Sinden zukuri. Vỏằ trang phỏằƠc, lỏằ. phỏằƠc cỏằĐa nam là Ăo mÊo, mang 'ai (sokutai), cỏằĐa nỏằ là Ăo mặỏằi hai lặĂp (Juni-hitoe). Vỏằ hỏằTi hỏằa thơ có loỏĂi tranh Yamato-e (tranh Nhỏưt BỏÊn) xuỏƠt hiỏằ?n vỏằ>i 'ặỏằng nât mỏằm mỏĂi, màu sỏc hoa nhÊ vỏẵ phong cỏÊnh và phong tỏằƠc cỏằĐa con ngặỏằi. ThặĂ ca (Waka) câng nỏằY rỏằT trong thỏằi kỏằ này, Thiên Hoàng 'Ê ra lỏằ?nh ban hành tỏưp thặĂ "Kokin Wakashu" (tỏưp Waka xặa và nay).

Trang phỏằƠc thỏằi Heian
ùẳ'ùẳ'ùẳZóáọẵ"óĐổ>áóó?ồ.ơổ-?ổ>áóêóâó,,ổẳÂổ-?óĐó,óÊóYóOó?ồƠóđóóăóó?ồạọằđồó,'ọẵó?ó,^ó?óôóêóÊóYóđóĐó?ố?êồ^?óđố?fó^óƯó"ó,áóốĂăóTọáó"óYó?,óóđọáưóĐó?ỗôồẳộfăóđộ.ãỗãăồốêơó?Oổổỗ?âốêzó?ó,"ó?ổá.ồ'ỗốă?óđộsỗư?ó?Oổz.ố?ồưó?óOóăóóôổo?ồóĐó,ó,áó"óƯó,ó,ẵóôổáĂó,Só?ọằổ.Tó,'ồưƯó,"óĐồáồ>ẵó-óYó?,óó-óƯó?óó,OóắóĐóđọằổ.TóOổ"ổằóăỗàóóÔó"óƯó"óYóđó,'ổ?ạồ^Ôó-ó?ộfẵóÂó,OóYồóđọáSóôồó,'ồằóƯó?ồÔâồồđ-ùẳ^ổo?ổắ"ùẳZổ"ồĂồùẳ?óăỗoYốă?ồđ-ùẳ^ỗâổàãùẳZộô~ộ?Zồùẳ?ó,'óó,?ó"óYó?,ó"óđổ-ó-ó"ọằổ.Tóó?ổoồằãó,"ốổ-óđó,ó"óóôồfóắóÊóYó?,
10ọá-ỗ?óđồSóóôổà"ồoYổ.TóOốổ-ó,"ồảổ'óđộ-"óôồfóắóÊóYó?,ó"óđổ.Tó^óộ~ồẳƠộT?ọằóôổ.'ó"ó,'ổ,ó,ó,Oóó?óó,OóĐó,,ó?ổưằồắOóôổƠàổƠẵổà"ồoYóáốĂOó'ó,i nhiỏằu phỏằƠ nỏằ và miêu tỏÊ xÊ hỏằTi quẵ tỏằTc 'ặặĂng thỏằi. Tiỏằfu thuyỏt này miêu tỏÊ thiên nhiên xinh 'ỏạp, sỏằ'ng 'ỏằTng và còn 'ào sÂu vào tÂm lẵ con ngặỏằi ('Ây là bỏằT trặỏằng biên tiỏằfu thuyỏt 'ỏĐu tiên cỏằĐa Thỏ giỏằ>i).
Vỏằ tôn giĂo thơ 'ỏĐu thỏằi Heian có sặ Saichou (còn gỏằi là Denkyou daisi, Truyỏằn GiĂo ĐỏĂi Sặ) và sặ Kukai (Không HỏÊi, còn gỏằi là Koubou daisi, Hoỏng PhĂp ĐỏĂi Sặ) sang Tàu hỏằc Phỏưt phĂp (Mỏưt tông) rỏằ"i trỏằY vỏằ nặỏằ>c. Hai vỏằi chưnh trỏằc 'ỏn nay nên cho xÂy chạa cĂch xa kinh 'ô và lỏưp nên tông phĂi cỏằĐa mơnh (thỏĐy Saichou lỏưp phĂp Thiên Thai - Tendaishu trên núi Tỏằã Duỏằ?-Hiei; thỏĐy Kukai lỏưp phĂi ChÂn Ngôn -Singonshu trên núi Không DÊ-Kouya). Nỏằn Phỏưt giĂo mỏằ>i này lan rỏằTng trong Triỏằu Đơnh và giỏằ>i quẵ tỏằTc.

TặỏằÊng ĐỏĂi Nhỏưt Nhặ Lai (Tỏằ Lô GiĂ Na) trong Mỏưt giĂo.
Đỏn giỏằa thỏ kỏằã thỏằâ 10 thơ có phĂi Tỏằi quẵ tỏằTc và bơnh dÂn. Theo phĂi này thơ bỏƠt cỏằâ ai, chỏằ? cỏĐn thành tÂm cỏĐu nặĂi tha lỏằc (Phỏưt A Di Đà) thơ sau khi chỏt sỏẵ 'ặỏằÊc tiỏp dỏôn vỏằ nặĂi 'ỏƠt Cỏằc LỏĂc (Gokuraku Joudo). TặỏằÊng A Di Đà (Amida) trong Hou-ou-dou ỏằY chạa Byoudou-in biỏằfu thỏằó,'óđóó-óƯóóYó?,ổưƯồÊôóăó"ó?óđóó?ồoổ-ạóĐó?ố?êồ^?óđổOóÔốSóó,'ó,,óÔó,^ó?óôóêóÊóYọó?.óĐó,ó,óêốêổ-ó,'ọáưồfóôổưƯồÊôồ>Êó,'óÔóóÊóYóOó?óóđọáưóĐỗ?ạóôồẳãóóêóÊóYóđóOó?ổổóăồạổóĐó,ó,óOồẳóóêóÊóYó?,ỗTẵổồÔâỗs?óó?ồÔâỗs?óđọẵó,'óSó,SóƯó>óó?ố-ÔồZYổó,"ọáSỗs?óôó>óó?ùẳ'ùẳ'ùẳ-ùẳ-ồạóôồÔêổ"ồÔĐố?Êóăóêó,Só?óóđọá?ổ-ó,,ổoồằãóđộô~ó"ọẵóôóÔó"óYó?,óó-óƯó?ồ.àồôùẳ^ỗƠzổ^áùẳ?ổáó,'ọđỗ?ó-óƯó?ọáưồ>ẵùẳ^ồđSó,'ổ?óôóêóÊóYó?,
ồạổóđó,"ó,Sổ-ạóôọáổ?ó,'ó,,óÔồắOỗTẵổồÔâỗs?óó?ọồ.fùẳZồạổằóđọạóĐổ.-ó,OóƯồoổ-ạóôóôó'óƯó"óYổổóôó,^óóóYó?,ổộẳổoó?ồẳYóđổỗắâỗàOó?ó"óăó"óđổỗắâọằùẳ^ổoăổ>ẵỗắâọằùẳ?ó,?óồ.ăồ>ẵồ"ồoóĐồạổó,'ổ"ằó,ó?1185ồạó?ồạổọá?ổ-óó?ỗắâỗàOóđốằóôổ.-ó,OóƯó?ồÊ?ófZổàƯùẳ^ồồÊỗoOọáng
Trong khi hỏằ Fujiwara sỏằ'ng 'ỏằi hào hoa ỏằY kinh 'ô thơ tỏĐng lỏằ>p và sâ (Busi) bỏt 'ỏĐu bành trặỏằ>ng thỏ lỏằc ỏằY cĂc 'ỏằp và sâ này lỏưp thành cĂc và sâ 'oàn (Busidan) mà trung tÂm là cĂc hào tỏằTc có thỏ lỏằc ỏằY 'ỏằi nhÂn vỏưt cỏằĐa Murasaki Sikibu) và Taira (Heisi).

Minamoto no Yoritomo
Giỏằa thỏ kỏằã thỏằâ 12 xỏÊy ra 'ỏằ'i lỏưp giỏằa ThặỏằÊng Hoàng và Thiên Hoàng, chuyỏằ?n này liên quan tỏằ>i tranh chỏƠp vỏằ>i hỏằ Fujiwara nên hai thỏ lỏằc lỏằ>n này lỏĐn lặỏằÊt kâo hai hỏằ và sâ Genji và Heisi vỏằ phe 'ỏằ"ng minh vỏằ>i mơnh, 'Ănh nhau ỏằY kinh 'ô (loỏĂn Hougen, Heiji 1159~1156). Lúc này tỏĐng lỏằ>p và sâ bỏt 'ỏĐu tiỏn lên kinh 'ô.
Trong loỏĂn Hougen, Heji thơ phe Taira Kiyomori thỏng phe ThặỏằÊng Hoàng liên kỏt vỏằ>i Genji, tỏằ tay nỏm thỏằc quyỏằn chưnh trỏằc 'Ây. Nfm 1167, Kiyomori nỏm chỏằâc ThĂi Chưnh ĐỏĂi ThỏĐn (Daijou daijin, chỏằâc quan ThĂi Chưnh cao nhỏƠt theo chỏ 'ỏằT Luỏưt Lỏằ?nh), cỏÊ hỏằ câng 'ặỏằÊc cỏƠt lên quan vỏằi nhà Tỏằ'ng, hặỏằYng 'ặỏằÊc nhiỏằu lỏằÊi ưch tỏằô viỏằ?c này. Hỏằ Taira còn sỏằY hỏằu nhiỏằu trang viên, thỏ lỏằc mỏĂnh 'ỏn nỏằ-i 'ặặĂng thỏằi ngặỏằi ta nói rỏng "kỏằ nào không phỏÊi hỏằ Taira thơ không phỏÊi con ngặỏằi" (Heike ni arazunba heimin ni arazu).
Nfm 1180, vơ bỏƠt mÊn vỏằ>i hỏằ Taira nên Thiên Hoàng Gosirakawa 'Ê kêu gỏằi hỏằ Minamoto vỏằ'n trặỏằ>c 'Ây 'Ê bỏĂi trỏưn trong loỏĂn Heiji và lỏân trỏằ'n ỏằY 'ỏằi hỏằ Taira. TrặỏằYng hỏằ Minamoto là Yoritomo cạng em trai Yositune, em hỏằ Yosinaka (Kiso Yosinaka) tỏƠn công hỏằ Taira trên toàn quỏằ'c. Nfm 1185, hỏằ Taira 'ỏĂi bỏĂi dặỏằ>i tay Yositune và cỏÊ hỏằ bỏằ

Phục bác Nhất Lang - 1 mình bác 1 chiến hào - những bài của bác độc quá....em sẽ phấn đấu để ít nhất trong 1 thời gian ngắn tới sẽ đạt được trình độ để nhìn vào những bài của bác sẽ cảm thấy thú vị (tất nhiên em nghĩ để đạt được cảnh giới hiểu được những bài dạng dạng như thế này thì trình độ ko những cao mà còn phải luyện tính kiên nhẫn khi đọc)
Nhân tiện nếu bác đồng ý, em sẽ thu thập lại những bài từ Cổ Chí Kim của bác đưa vào diễn đàn HanoiJC.
Nếu ko thì rất nhiều bài của bác bị chìm vào quên lãng rồi, thật phí của rời!

Cám ơn bác, cái này mình cũng đang rất cần. Hiện nay mình cũng đang học về lịch sử nhật bản. Có lẽ đây là tài liệu đáng được tham khảo
http://users4.nofeehost.com/hitomebore/Nihonjijou.doc Còn đây là tài liệu mình đang học. Cũng rất hay Nếu rảnh thì Chúng mình cùng dịch cho mọi người tham khảo nhé

Cám ơn mọi người đã quan tâm. Cái này soạn đã lâu lắm rồi, để quên một góc nào đó trong ổ cứng 3,4 năm nay. Nay lục lại thấy nó, thêm một vài hình ảnh...

V.ộZOồ??ổT,ọằÊ
ùẳ'ùẳ"ùẳZộZOồ??ồạ.ồo
ồạổóôồẵổ"ộ.óđổ-ồ,Tó,'óó~ó,óYó?,óó-óƯó?ỗắâỗàOóOộẳổoóôóó,?ó"óYóăó-óƯó?ộ?fó'óƯóóYỗắâỗàOó,'óYóTó'óYồƠƠồãzùẳ^ổồO-ồoổ-ạùẳ?óđố-ÔồZYổó,'óằó,óẳó-ó?1192ồạóôổoồằãóóêố?.ó,'ồẵạọùẳ^ồđ^ốưãùẳZồoộưùẳ?óăó-óƯồ"ồoóôộ.ỗẵđó-óYó?,ồđ^ốưãóó?óSó,,óôồắĂồđảọó,'ổO?ổđó-óƯổằồđ?óôồẵ"óYó,Só?ồoộưóố~ồo'óó"óƯồ?ốằóôó-óYó?,óó-óƯó?ồđYộs>óđổ"ổằóó?ồO-ổĂổóOồYãổăâóăó"ó?ồẵạóôóÔó"óƯọá-ốƠó-óƯốĂOóÊóYó?,
13ọá-ỗ?óđóó~ó,ó?ồắOộƠỗắẵọáSỗs?óó?ồạ.ồoó,'ồ?'ó-óƯổoồằãóđổ"ổằó,'ồắâổằó-óYó"óăố?fó^ó?ổ^Ưó"ùẳ^ổ?ọạ.óđọạó??ùẳ'ùẳ'ùẳ'ùẳ'ùẳ?ó,'óSó"ó-óYó?,ó-óóOồẳãóóêóÊóYó?,ó"óđọạóđồắOó?ồạ.ồoóốzổáồẳỗ>đùẳ^ồắĂổ^ổ.-ồẳỗ>đùẳ?óăó"ó?ổ.ồắẵó,'ổ"ộ.ó-óƯó?ồ>ẵồó,'ồ.fóăổ"ạó,ó?ổoộđđó,'ộ?sóÊóƯó?ọOồƯọạồãzồO-ộfăóôổ"ằó,óƯóóYùẳ^ồ.fồ?ổ-?ổáùẳZồẳ~ồđ?óđồẵạó??1274.1281ùẳ?ó?,ồYãổăâóđồO-ổĂổT,ồđ-óó?ồắĂồđảọó,'ộ>?ó,óƯổ?áồ'ẵóôổ^ƯóÊóYóOó?ồ.fốằóđộ>?ồ>Êổ^Ưổ.óôốăóOốàãó"óÊóƯó?ồ.fốằóộ?fó'ồáóÊóYó?,ó"óđổ^Ưó"óĐồạ.ồoóó?ồ.fốằóôồóOồẳóóêóÊóYó?,
ồạ.ồoóđồS>óOóSóăó,ó^óƯóóYóđó,'óóYồắOộ?ộ?ồÔâỗs?óó?ồO-ổĂổóôọáổ?ó,'ó,,óÔồắĂồđảọó,?óôó,^óó<ó'óƯồạ.ồoó,'óYóSóTổ^Ưó"ó,'óó~ó,ó?1333ồạóôộZOồ??ồạ.ồoó,'óằó,óẳó-óYó?,
CHặặNG V: THỏằoI ĐỏI KAMAKURA
13. MỏĂc PhỏằĐ Kamakura
Minamoto Yoritomo sau khi chiỏn thỏng Heisi (hỏằ Taira) thơ lỏƠy Kamakura (ngày nay là tỏằ?nh Kanagawa) làm cfn cỏằâ, chuỏân bỏằi lẵ do chỏằâa chỏƠp em trai mơnh là Yositune 'Ê phỏÊn lỏĂi mơnh và chỏĂy 'ỏn 'Ây. Nfm 1192, Yoritomo 'ặỏằÊc Triỏằu Đơnh phong chỏằâc "Chinh Di ĐỏĂi Tặỏằ>ng QuÂn" (Sei-i Taishougun, gỏằi tỏt là Shougun) và bỏt 'ỏĐu nỏằn chưnh trỏằi có tên gỏằi nhặ vỏưy). MỏĂc PhỏằĐ Kamakura do Yoritomo sĂng lỏưp kâo dài khoỏÊng 140 nfm và thỏằi kỏằ này 'ặỏằÊc gỏằi là thỏằi 'ỏĂi Kamakura (Kamakura Jidai). Nỏằn chưnh trỏằc 'Ây và kâo vỏằ làm gia thỏĐn cỏằĐa mơnh, kỏt thành quan hỏằ? chúa-tôi (gia thỏĐn 'ặỏằÊc gỏằi là Gokenin, nhỏằng và sâ hỏằâa tỏưn trung vỏằ>i hỏằ Minamoto và bạ lỏĂi, 'ặỏằÊc hặỏằYng nhiỏằu Ân sỏằĐng và 'ỏƠt 'ai). Trong 'Ăm Gokenin này thơ chỏằn nhỏằng kỏằ có thỏ lỏằc, 'ỏãt ra chỏằâc quan Shugo (thỏằĐ hỏằT) và Jitou ('ỏằng QuÂn. Đó là 'ỏằf bĂo 'Ăp Ân sỏằĐng, 'ỏƠt 'ai, 'ỏằng QuÂn ban cho.
Sau khi Minamoto Yoritomo chỏt thơ thỏằc quyỏằn cỏằĐa MỏĂc PhỏằĐ rặĂi vào tay nhà Houjou, hỏằ cỏằĐa Masako, vỏằÊ Yoritomo. Sau khi Tặỏằ>ng QuÂn 'ỏằi thỏằâ 3 là Minamoto no Sanetomo bỏằng QuÂn, còn mơnh thơ nỏm thỏằc quyỏằn nhiỏp chưnh, truyỏằn 'ỏn cĂc 'ỏằi sau.
ĐỏĐu thỏ kỏằã 13, ThặỏằÊng Hoàng Gotoba 'Ănh 'ỏằ. MỏĂc PhỏằĐ 'ỏằf phỏằc hặng nỏằn chưnh trỏằc Tàu, 'ỏằ.i tên nặỏằ>c này thành "Nguyên" và thông qua ngÊ Triỏằu Tiên, hai lỏĐn 'Ănh miỏằn bỏc Kyushu (niên hiỏằ?u Bun-ei, Kouan, 1247, 1281). Lúc này Houjou Tokimune nỏm quyỏằn nhiỏp chưnh, tỏưp hỏằp cĂc Gokenin lỏĂi ra sỏằâc chiỏn 'ỏƠu nhặng rỏƠt vỏƠt vÊ vỏằ>i lỏằ'i 'Ănh hỏằTi 'ỏằ"ng cỏằĐa quÂn Nguyên. Tuy nhiên, hai lỏĐn bÊo nỏằ.i lên khiỏn quÂn Nguyên bỏĂi trỏưn mà quay vỏằ.
(Và sâ Nhỏưt cỏằ. lai vỏôn quen lỏằ'i 'Ănh mỏằTt chỏằi mỏằTt nên quÂn 'ỏằTi chặa quen lỏằ'i 'Ănh tỏưp thỏằf trong thỏằi kỏằ này. Hai trỏưn bÊo nhỏƠn chơm chiỏn thuyỏằn cỏằĐa quÂn Nguyên 'ặỏằÊc tôn là "gió thỏĐn" -kamikaze và danh tỏằô này 'óng vai trò rỏƠt quan trỏằng trong tÂm thỏằâc ngặỏằi Nhỏưt mỏằ-i khi gỏãp chiỏn sỏằ khó khfn)
MỏĂc PhỏằĐ 'Ê thỏng 'ặỏằÊc quÂn Nguyên trong trỏưn 'Ănh này nhặng tài chưnh khĂnh kiỏằ?t, và vơ lỏĐn này là chiỏn tranh phòng vỏằ? quÂn Nguyên xÂm lặỏằÊc nên không có 'ỏƠt 'ai 'ỏằf ban thặỏằYng cho 'Ăm Gokenin. Vơ thỏ nên 'Ăm này bỏƠt mÊn, không còn tuÂn lỏằ?nh nỏằa nên thỏ lỏằc MỏĂc PhỏằĐ suy yỏu.
ThỏƠy rà sỏằ suy yỏu cỏằĐa MỏĂc PhỏằĐ, Thiên Hoàng Godaigo kêu gỏằi 'Ăm Gokenin bỏƠt mÊn vỏằ>i chưnh quyỏằn Houjou 'ỏằâng lên 'Ănh 'ỏằ. MỏĂc PhỏằĐ. Nfm 1333, MỏĂc PhỏằĐ Kamakura bỏằ>ố?.ồ.ốĂóăó"ó?ọằổ.Tóđỗ"ĂồááốƯóĐóóêóOó,?ó?ốă~ộOộÂăóôổ>áó"óYó,,óđóĐó,ó,áó"óƯó,ó,Só?ỗàỗảổ.ồáôóOỗàỗảó,'óó"óƯọó?.óđồ?óĐốêzó,áóồS>ồÊôồfùẳ?óđó,^ó?óêồS>ồẳãó"ổ"Yó~óđồẵôồ^ằóOỗẵđóẵóạổzồđ-ó??ỗƯọ.ỗoOổáồạồùẳ?óđó,^ó?óêộô~ồfĐóôó,^óÊóƯổưƯồÊôóđộ-"óôồfó,ó,?ó,OóYó?,ồĐỗƯ.óôó,^óÊóƯỗắỗƠzó,'óóYó^ó,ó,^ó?óăó-óYó?,
14. Nỏằn Phỏưt giĂo mỏằ>i
Nỏằn vfn hóa thỏằi Kamakura là thỏằâ phỏÊn Ănh sinh hoỏĂt thặỏằng nhỏưt cỏằĐa tỏĐng lỏằ>p và sâ. Trong vfn hỏằc thơ có thỏằf loỏĂi quÂn kẵ (Gunki) ra 'ỏằi, miêu tỏÊ cĂc trỏưn 'Ănh cỏằĐa và sâ. Trong sỏằ' 'ó, nỏằ.i bỏưt nhỏƠt là "Heike monogatari" (truyỏằ?n nhà Taira). TĂc phỏâm Heikei monogatari 'ặỏằÊc viỏt bỏng hơnh thỏằâc ghi châp vỏằ>i cĂi nhơn vô thặỏằng, thỏằc Nhỏưt. TĂc phỏâm này sỏằư dỏằƠng lỏằ'i viỏt mỏằ>i sỏằư dỏằƠng nhiỏằu tiỏng HĂn (Waka konkoubun, vfn châp bỏng tiỏng Nhỏưt-HĂn lỏôn lỏằTn) và 'ặỏằÊc cĂi nhà sặ mạ (Biwa housi) gÊy 'àn Tỏằ Bà (Biwa) mà ngÂm nga trặỏằ>c 'Ăm 'ông. Trong thỏằi kỏằ này, thỏằf loỏĂi tạy bút còn có nhỏằng tĂc phỏâm nỏằ.i bỏưt nhặ "Houjouki" (PhặặĂng trặỏằÊng kẵ) cỏằĐa thi nhÂn Kamomo Choumei và "Turedure gusa" cỏằĐa Yosida Kenkou.
(TĂc phỏâm này mang tặ tặỏằYng vô thặỏằng, phong nhÊ, ghi châp vỏằ nhỏằng 'iỏằu suy tặỏằYng, tai nghe mỏt thỏƠy cỏằĐa tĂc giỏÊ và gỏằ"m 2 cuỏằ'n, cỏÊ thỏÊy 244 phỏĐn)

Yosida Kenkou
Vỏằ kiỏn trúc thơ sỏÊn sinh ra loỏĂi kiỏn trúc 'ỏãt nỏãng tưnh thỏâm mỏằạ trong cỏƠu tỏĂo hặĂn là tưnh trang trư, nhặ Nam ĐỏĂi Môn cỏằĐa Đông ĐỏĂi Tỏằ. Hai bên cỏằ.ng chạa này có 'ỏãt hai tặỏằÊng Niou (Kim Cang Lỏằc Sâ) 'iêu khỏc gỏằ-, thỏằf hiỏằ?n rà sỏằâc mỏĂnh gÂn cỏằ't cỏằĐa tặỏằÊng.
(TặỏằÊng Agyou mỏằY miỏằ?ng, tặỏằÊng trặng cho sỏằ sĂng tỏĂo. TặỏằÊng Ungyou ngỏưm miỏằ?ng tặỏằÊng trặng cho sỏằ hỏằĐy diỏằ?t. Hai vỏằng DỏĂ Xoa, hỏằT phĂp trong Phỏưt giĂo)



TặỏằÊng Agyou-Ungyou (A-un)
Vỏằ hỏằTi hỏằa thơ cuỏằ'i thỏằi Heian 'Ê có nhỏằng tĂc phỏâm xuỏƠt chúng nhặ Genji monogatari emaki (tranh cuỏằTn Genji monogatari), Choujugia (tranh vui vỏằ chim, thú) thơ trong thỏằi 'ỏĂi này câng sỏÊn sinh ra nhiỏằu tranh cuỏằTn nhặ "Mouko shurai emaki" (tranh cuỏằTn vỏẵ cỏÊnh quÂn Mông Cỏằ. tỏƠn công)
Vơ chiỏn loỏĂn kâo dài, 'ỏằi sỏằ'ng bỏƠt an nên cỏÊ tỏĐng lỏằ>p và sâ và nông dÂn 'ỏằu cỏĐu tơm mỏĂnh mỏẵ nặĂi tôn giĂo, vơ thỏ nhiỏằu nỏằn Phỏưt giĂo mỏằ>i lỏĐn lặỏằÊt ra 'ỏằi. KhĂc vỏằ>i Phỏưt giĂo thỏằi Heian nỏãng vỏằ giỏằ>i luỏưt và hỏằc vỏƠn (lẵ thuyỏt), Phỏưt giĂo thỏằi kỏằ này linh 'ỏằTng dỏằ. hiỏằfu, 'ỏãt nỏãng vỏƠn 'ỏằ thỏằc hành. Có sặ Sinran (ThÂn Loan) thuyỏt rỏng bỏƠt cỏằâ ai, chỏằ? cỏĐn niỏằ?m danh hiỏằ?u "Nam Mô Ai Di Đà Phỏưt" (Namu Amidabutsu) thơ sỏẵ 'ặỏằÊc tiỏp dỏôn vỏằ nặĂi Tỏằn cỏằĐa phĂi này) và Dougen (ĐỏĂo Nguyên, chạa Eihei-ji) bỏt 'ỏĐu lan rỏằTng trong giỏằ>i và sâ. SỏằY dâ nhặ vỏưy là vơ sỏằ khỏc nghiỏằ?t cỏằĐa Thiỏằn Tông, răn luyỏằ?n tinh thỏĐn bỏng phâp Tỏằa Thiỏằn (Zazen) rỏƠt thưch hỏằÊp vỏằ>i tinh thỏĐn khỏc kỏằã cỏằĐa và sâ.

TặỏằÊng Bashara, tặỏằ>ng DỏĂ Xoa
Tỏằô xặa, Nhỏưt BỏÊn 'Ê có tưn ngặỏằĂng thỏĐn linh nhặng chỏằ? tỏưp trung vào viỏằ?c tỏ lỏằ. mà không có kinh 'iỏằfn hay giĂo lẵ gơ. Trong thỏằi 'ỏĂi này, có viên tặ tỏ (Sinkan) ỏằY 'ỏằn thỏằ Ise (Isejingu) 'Ê tham khỏÊo giĂo lẵ cỏằĐa Phỏưt giĂo mà 'ỏằ

VIùẳZồđÔỗ"ổT,ọằÊ
ùẳ'ùẳ.ùẳZốSóđồắĂổ??
1334ồạó?ồắOộ?ộ?ồÔâỗs?óó?ồÔâỗs?óOọáưồfóăóêóÊóƯốĂOó?ổ-ó-ó"ổ"ổằó,'ồĐóêổưƯồ?óóÊóYốảồ^âồSổóó?ổưƯồÊôó,'ộ>?ó,óƯồọạó,'ốàãó"ó-ó?,ọơộfẵóôổ"ằó,ồ.ƠóÊóYó?,ồÔâỗs?óđốằóổ.-ó,OóƯồ?ộ?Zùẳ^ồƠ^ố?ỗoOùẳ?óôóđóOó,OóYó?,
1336ồạó?ồSổóó?ọơộfẵóĐổ-ó-ó"ồÔâỗs?ùẳ^ồO-ổoùẳ?ó,'óYóƯó?ùẳ'ùẳ"ùẳ~ùẳ~ồạóôóó?ồắồÔãồÔĐồ?ốằóăóêóÊóƯó?ọơộfẵóôồạ.ồoó,'óó,?ó"óYó?,ó"óđốảồ^âổóđồạ.ồoóó?ồSổóđồưôóđ3ọằÊồ?ốằốảồ^âỗắâổ?óOọơộfẵóđồđÔỗ"óôốSóđồắĂổ??óăó,^óó,Oó,óêồđ^ốưãóó?ồoYồoó,'ồfó'ó?ổưƯồS>ó,'óYóó,ó^ó?óóđồoồYYó,'ổ"ộ.óTó,ó,'ó,,óÔó,^ó?óôóêóÊóYó?,ó"óđồđ^ốưãó,'ồđ^ốưãồÔĐồóăó"ó?ó?,
ộZOồ??ổT,ọằÊóđổoôó"ó,óẵóôóẵùẳ^ổ~ZỗZSó,'ồắ-óYó?,ồ?ưồ?óó?ồắOóôó?ó"óđốổ~"óOọáưổ-ưó.ó,Oó,<óăó?óàóYóYóổằồ<.óOổằỗTóôóêóÊóYó?,
CHặặNG VI THỏằoI ĐỏI MUROMATI
15. Hana no gosho
Nfm 1334, Thiên Hoàng Godaigo bỏt 'ỏĐu nỏằn chưnh trỏằi nỏằn chưnh trỏằi nỏằn chưnh trỏằi này. Có và tặỏằ>ng Asikaga Takauji là ngặỏằi mỏĂnh nhỏƠt trong sỏằ' nhỏằng và tặỏằ>ng 'Ănh 'ỏằ. MỏĂc PhỏằĐ trặỏằ>c kia, nay tỏưp hỏằÊp cĂc và sâ lỏĂi gÂy phỏÊn loỏĂn. Hỏằ 'Ănh vào Kyoto, quÂn cỏằĐa Thiên Hoàng bỏĂi trỏưn phỏÊi chỏĂy nỏĂn 'ỏn Yosino (thuỏằTc Nara).

Asikaga Takauji
Nfm 1336, Takauji lỏưp mỏằTt Thiên Hoàng mỏằ>i ỏằY Kyoto (Bỏc Triỏằu) và trỏằY thành Chinh Di ĐỏĂi Tặỏằ>ng QuÂn nfm 1388, mỏằY ra MỏĂc PhỏằĐ ỏằY Kyoto. MỏĂc PhỏằĐ cỏằĐa hỏằ Asikaga là mỏằTt dinh thỏằ nguy nga mỏằạ lỏằ? mà 'ặặĂng thỏằi gỏằi là "hana no gosho" (gosho là nặĂi ỏằY cỏằĐa Thiên Hoàng, quẵ nhÂn; hana là hoa, hana no gosho ẵ chỏằ? nặĂi ỏằY nguy nga trĂng lỏằ?) 'ặỏằÊc chĂu cỏằĐa Takauji, Tặỏằ>ng QuÂn 'ỏằi thỏằâ 3 là Asikaga Yosimitu xÂy dỏằng ỏằY Muromati, Kyoto.
Trong lúc 'ó, Thiên Hoàng Godaigo chỏĂy 'ỏn Yosino câng lỏưp nên Triỏằu Đơnh mỏằ>i (Nam Triỏằu) gÂy nên tơnh trỏĂng 'ỏằ'i lỏưp giỏằa hai Triỏằu Đơnh. Tơnh trỏĂng 'ỏằ'i lỏưp này kâo dài cho 'ỏn khi Asikaga Yosimitu dỏạp yên. Thỏằi 'ỏĂi tỏằ"n tỏĂi Nam Triỏằu và Bỏc Triỏằu này 'ặỏằÊc gỏằi là thỏằi 'ỏĂi Nam Bỏc Triỏằu (Nambokuchou).
Mỏằ'i liên kỏt giỏằa Tặỏằ>ng QuÂn và lỏằc lặỏằÊng và sâ cỏằĐa MỏĂc PhỏằĐ Muromati không vỏằng mỏĂnh bỏng MỏĂc PhỏằĐ Kamakura trặỏằ>c 'Ây, cĂc Shugo có thỏ lỏằc ỏằY 'ỏằng QuÂn Yosimitu 'Ê kiỏằfm soĂt bỏằn hỏÊi tỏãc, chưnh thặỏằ>c buôn bĂn vỏằ>i 'ỏĂi lỏằƠc (triỏằu Minh), mang lỏĂi nhiỏằu lỏằÊi ưch. Sau này, khi mỏưu dỏằc bỏằóOồẳóóêó,Só?ố~ồo'ồ^ảóêóâóđỗĐâồóOỗồÊSó.ó,OóYó?,óó"óƯó?ồđYồS>ó.ó^ó,ó,Oóó?ọáẵổT,ọằÊóăó"ó"ó?ó"óđổT,ọằÊóôổ-ó-óổ"ộ.ố?.óăóêóÊóYố?.ó,'ổ^Ưồ>ẵồÔĐồóăó"ó?ó?,
ồđÔỗ"ổT,ọằÊóôóó?ốắổƠưóđổS?ốĂ"óOộ?óó?ổốằSóOọẵó,ó,Oó?ỗăóđó,óăóôộƯó,'óÔóó,ọẵoó,,ồfóốĂOó,ó,Oó,áốô?ó-óYùẳ^ổ'óđố?êổằùẳ?ó?,ó"ó?ó-óƯó?ổ'ó"óăóđỗàóóÔóóOồẳãóóêóÊóYốắổ'óó?ồ>Êỗàó-óƯồạ.ồoóôỗăZó,'ốằẵóóTó,ÊỗàóTó,ẵọá?ổ?ó??ùẳ'ùẳ"ùẳ~ùẳ.ùẳ?ó?,
ổ^Ưồ>ẵồÔĐồóó?ổưƯồTăóêóâó,'ốêộ"óTó,ẵóôó,óÔó,ó?ọốưãó-óYóđóĐó?ồ.?ồãƠổƠưó,,ỗTộ"ó-óYó?,ồ.?ồ"óđổàộ?sóOồ.ăồ>ẵỗs"óôồfóOó,Só?ồ"ồoóôồá,óOóYóĂó?ộẵỗs"óôóÔóó,?ó,Oó?ồ"ồoổ-ạóđỗ?ạố?ó,ó,i thỏằi Tặỏằ>ng QuÂn 'ỏằi thỏằâ 8 là Asikaga Yosimasa, cĂc Daimyou 'Ê chia thành 2 phe bỏƠt 'ỏằ"ng vỏằ chuyỏằ?n kỏ tỏằƠc cỏằĐa cỏằĐa Tặỏằ>ng QuÂn, chiỏn loỏĂn kâo dài 11 nfm mà chỏằĐ yỏu là ỏằY Kyoto. (LoỏĂn Ounin, bỏt 'ỏĐu tỏằô nfm Ounin thỏằâ nhỏƠt 'ỏn nfm Bunkyu thỏằâ 9, 1477 do 'ỏằ'i lỏưp giỏằa Hosokawa Katumoto và Yamana Souzen gÂy ra. Ban 'ỏĐu loỏĂn này xỏÊy ra ỏằY Kyoto nhặng sau lan rỏằTng cỏÊ nặỏằ>c, cĂc Daimyou khĂc 'ỏằu bỏằng QuÂn 'Ê suy yỏu 'i, trỏưt tỏằ cỏằĐa thỏằf chỏ trang viên câng không còn. XÊ hỏằTi lúc này 'ặỏằÊc gỏằi là xÊ hỏằTi "HỏĂ khỏc thặỏằÊng" (Ge koku jou), chỏằ? cỏĐn có thỏằc lỏằc thơ kỏằ dặỏằ>i có thỏằf 'Ănh 'ỏằ. ngặỏằi trên và trỏằY thành kỏằ thỏằ'ng trỏằi nỏằ.i lên trong thỏằi kỏằ này 'ặỏằÊc gỏằi là Sengoku Daimyou.
Trong thỏằi Muromati, kỏằạ thuỏưt nông nghiỏằ?p phĂt triỏằfn, ngặỏằi ta 'Ê biỏt dạng bĂnh xe nặỏằ>c và 'ỏƠt nông nghiỏằ?p mỏằTt nfm hai mạa vỏằƠ 'Ê phĂt triỏằfn rỏằTng rÊi, sau khi trỏằ"ng lúa nặỏằ>c thơ ngặỏằi ta trỏằ"ng lúa mỏĂch. Nông dÂn lỏưp ra cĂc tỏằ. chỏằâc gỏằi là Yoriai ỏằY tỏằông làng, bàn bỏĂc vỏằ vỏƠn 'ỏằ nông nghiỏằ?p và thuỏ 'óng hàng nfm. Vơ thỏ mỏằ'i liên hỏằ? 'oàn kỏt giỏằa nông dÂn trong làng rỏƠt chỏãc chỏẵ, hỏằ yêu cỏĐu MỏĂc PhỏằĐ phỏÊi giỏÊm nhỏạ thuỏ, nỏu không 'ặỏằÊc chỏƠp nhỏưn thơ hỏằ dạng vâ khư tỏƠn công MỏĂc PhỏằĐ, 'ỏưp phĂ nhỏằng quĂn rặỏằÊu, nhà cho vay nỏãng lÊi. Nhỏằng cuỏằTc nỏằ.i loỏĂn nhặ thỏ này gỏằi là Ikki. Câng có khi Ikki 'oàn kỏt vỏằ>i nhau và mang tưnh tôn giĂo thơ gỏằi là Ikkou Ikki. Nhỏằng cuỏằTc Ikki này 'ôi khi câng 'ỏằĐ mỏĂnh 'ỏằf 'Ănh 'ỏằ. mỏằTt Daimyou (nhặ Ikki xỏằâ Yamasiro nfm 1485).

Nỏằ.i loỏĂn tôn giĂo (Ikkou Ikki) ỏằY xỏằâ Mikawa
CĂc Sengoku Daimyou vơ muỏằ'n 'iỏằu phỏằ'i vâ khư nên câng gom góp thành phỏĐn thỏằÊ thỏằĐ công, thặặĂng nhÂn vỏằ lÊnh 'ỏằp 'ỏĂi thặặĂng nhÂn kinh doanh dỏằi nhau, giỏằa thặặĂng nhÂn hay thỏằÊ thỏằĐ công 'ặỏằÊc sỏằ bỏÊo hỏằT cỏằĐa Triỏằu Đơnh, quẵ tỏằTc hay chạa chiỏằn và có nhỏằng quyỏằn lỏằÊi nhỏƠt 'ỏằẵóđồ.fùẳZổ~ZỗZẵóđỗƯ.ồđ-ồộTÂóđổĐ~ồẳó,'óăó,Só"ó,OóYồằỗ?âóĐó?ồ.ăọẵ"ó,'ộ?'óĐóSóSó?óăó"ó?ốó,"óáộTÂộ?óăó"ó?ỗƯ.ồóđồằóƯổ-ạóĐó,óÊóYó?,ổ>áộTÂộ?óđồằỗ?âóôóó?ộfăồẵóđồđêố^Yóđó,^ó?óôỗóôó,ó,ó>óƯố^zó?ổưOố^zồS?óĐó?ỗóƯổẳ"ó~ó,ồƠẵó.ó,Oó?ỗắồoăó,,ó"óđổT,ọằÊóđổẳ"ồ?ồẵÂồẳóOóóđóắóắồ-ó'ỗảTóOó,OóƯổẳ"ó~ó,?ó,OóƯó"ó,i, hòa trỏằTn giỏằa tinh thỏĐn và sâ và sỏằ xa hoa cỏằĐa tỏĐng lỏằ>p quẵ tỏằ'c. Đó là nỏằn vfn hóa 'ặĂn giỏÊn, trong sĂng (giỏÊn tỏằ') nhặng lỏĂi sÂu sỏc vỏằ>i ỏÊnh hặỏằYng tỏằô Thiỏằn Tông và vfn hóa vặặĂng triỏằu Nguyên, Minh tỏằô 'ỏĂi lỏằƠc. Vfn hóa 'ỏƠt kinh kỏằ câng lan rỏằTng ra cĂc 'ỏằng cỏằĐa giỏằ>i quẵ tỏằTc và kiỏằfu chạa Thiỏằn cỏằĐa Trung Hoa, toàn thỏằf ngôi chạa 'ặỏằÊc trĂt vàng hoa lỏằ?. Chạa Ginkakuji thơ 'ặỏằÊc xÂy dỏằng theo lỏằ'i chạa Thiỏằn Shoin zukuri. Theo lỏằ'i kiỏn trúc Shoin zukuri thơ trong phòng có Tokonoma và kỏằ? Tigaidana, sàn 'ặỏằÊc lót chiỏu Tatami và cĂc phòng 'ặỏằÊc ngfn cĂch vỏằ>i nhau bỏng tặỏằng, cỏằưa lạa fusuma, cỏằưa Shouji lỏƠy sĂng.

Ginkakuji

Kinkakuji
(Tokonoma là mỏằTt góc tặỏằng cao hặĂn mỏãt sàn, thặỏằng 'ặỏằÊc trang trư bỏng mỏằTt bơnh hoa, bỏằâc thặ phĂp hay tranh cuỏằTn. Kỏằ? Tigaidana là loỏĂi kỏằ? mà cĂc thanh gỏằ- hai bên tỏÊ hỏằu không cạng chiỏằu cao vỏằ>i nhau. Shouji là loỏĂi cỏằưa ngfn không khư bên ngoài không cho lỏằt vào phòng và thặỏằng 'ặỏằÊc dĂn giỏƠy 'ỏằf lỏƠy Ănh sĂng)

Bên trĂi là Tokonoma, bên phỏÊi là Tigaidana

Lỏằ'i kiỏn trúc này dỏĐn dỏĐn 'ặỏằÊc tỏĐng lỏằ>p và sâ tiỏp nhỏưn trong kiỏn trúc nhà ỏằY cỏằĐa mơnh và trỏằY thành nỏằn tỏÊng cho lỏằ'i kiỏn trúc nhà cỏằưa cỏằĐa Nhỏưt tỏằô 'ó trỏằY vỏằ sau. Vỏằ vặỏằn tặỏằÊc thơ 'ỏĐu thỏằi Muromati, ngặỏằi ta 'ỏằf mỏãc cÂy cỏằ'i mỏằc tỏằ nhiên nhặ chạa Kinkakuji hay Kokedera (chạa rêu) nhặng dỏĐn dỏĐn trỏằY thành kiỏằfu vặỏằn khô sặĂn thỏằĐy (Karesansui) mà theo 'ó, thiên nhiên chỏằ? mang tưnh tặỏằÊng trặng. Vặỏằn tặỏằÊc theo lỏằ'i này nỏằ.i tiỏng nhỏƠt là vặỏằn 'Ă cỏằĐa chạa Ryoanji. Trong vặỏằn này, ngặỏằi ta 'ỏãt 'ó 'Ây vài tỏÊng 'Ă trên nỏằn cĂt trỏng 'ỏằf tặỏằÊng trặng cho tinh thỏĐn cỏằĐa Thiỏằn Tông.

Vặỏằn 'Ă Ryoanji

Chạa rêu
Vỏằ hỏằTi hỏằa thơ loỏĂi tranh thỏằĐy mỏãc (Suibokuga) 'Ê tỏằông nỏÊy nỏằY trong thỏằi Tỏằ'ng, Nguyên ỏằY 'ỏĂi lỏằƠc câng phĂt triỏằfn mỏĂnh và câng có nhỏằng hỏằa sâ vỏẵ tranh theo lỏằ'i thỏằĐy mỏãc 'ỏằTc 'Ăo cỏằĐa Nhỏưt (Sansuiga) nhặ Thiỏằn sặ Sesshu Touyou. Vỏằ nghỏằ? thuỏưt biỏằfu diỏằ.n (Geinou) thơ có cha con Kan-ami và Zeami 'Ê hoàn thiỏằ?n loỏĂi nhỏĂc Nou (Nougaku), mỏằTt loỏĂi kỏằi nhỏĂc Nou, ngặỏằi diỏằ.n không mang mỏãc nỏĂ, mỏãc trang phỏằƠc bơnh dỏằi ẵ chÂm biỏm. CỏÊ nhỏĂc Nou và kỏằi quẵ tỏằTc và và sâ ặa chuỏằTng, hơnh thỏằâc biỏằfu diỏằ.n cỏằĐa nó vỏôn 'ặỏằÊc truyỏằn nguyên vỏạn 'ỏn ngày nay mà không thay 'ỏằ.i gơ. Vỏằ vfn hỏằc thơ nhỏằng truyỏằ?n ngỏn (Otogi zousi, truyỏằ?n thỏĐn tiên, giỏÊ tặỏằYng) nhặ Issun Bousi (truyỏằ?n vỏằ cỏưu bâ lạn) hay truyỏằ?n Urasima Tarou (truyỏằ?n anh 'Ănh cĂ xuỏằ'ng chặĂi long cung, sau trỏằY vỏằ trỏĐn gian thơ 'Ê mỏƠy trfm nfm trôi qua, tỏằÊ nhặ truyỏằ?n Tỏằô Thỏằâc, Lặu ThỏĐn và Nguyỏằ.n Triỏằ?u) 'ặỏằÊc 'ỏằc rỏằTng rÊi trong dÂn chúng.

VIIùẳZồđ?ồoYổĂfồổT,ọằÊ
ùẳ'ùẳ~ùẳZồÔâọáẵùẳ^ổ">ỗYƠỗoOùẳ?óđồó.óêổ^Ưồ>ẵồÔĐồóĐó,óÊóYóOó?óÔóZóÔóZóôọằ-óđồÔĐồó,'óYóSó-ó?ồó,'ồfó'óƯó?ồ.ăồ>ẵó,'ỗàọá?ó-óƯó"óYó?,ọĂộ.ãóó?ófófôóf^ó,ơófôọóOỗăđồưồảùẳ^ộạồ.ồảỗoOùẳ?óôổƠóƯọẳó^óYùẳ^ùẳ'ùẳ.ùẳ"ùẳ"ùẳ?ộ?"ỗó,'ổ^Ưó"óôổo?ồSạóôọẵóÊóYó"óăóĐỗYƠó,?ó,OóƯó"ó,đốổ~"ùẳ?ó,'ó-óYó?,ó,ưófêó,ạóf^ổ.Tóó?ó,ạófsó,ÔófọóĐó,Ôó,ăó,ó,ạọẳsóđồđÊổ.Tồáôóf.ófâófó,ãó,ạó,ùẳZó,ảóf"ó,ăófôóOộạồ.ồảóôổƠóYóăóùẳ^ùẳ'ùẳ.ùẳ"ùẳTùẳ?óđọùẳ?óó?ó,ưófêó,ạóf^ổ.Tó,'ồfó,ó,ẵùẳ^ổ">ỗYƠỗoOùẳ?óđốĐó-ó"ốắổ'óđồưóĐó,óÊóYóOó?ổưƯồÊôóăóêó,Só?ọĂộ.ãóôọằ.ó^óƯổơĂỗơơóôồ?ọá-ó-ó?ổo?ồS>óêổưƯồ?óăóêóÊóYó?,ỗĐ?ồ?óó?ổ~ZổTồ.?ỗĐ?ó,'ỗó,Só?ọáằồZổăâó,'óôóZó,ó?ỗăZóđóăó,Sổ-ạó,'óó,óYùẳ^ồÔêộ-ÔổÔoồoùẳ?ó?,óắóYó?ốắổ'óđọá?ổ?ó,'ộ~óóYó,óôó?ốắổ'óÂóOộ?óó?ố~ồo'ồ^ảóổả^ổằ.ó-óYó?,ỗĐ?ồ?óó?ộ-ÂỗTẵóôóêó,Só?ỗOồạóôóó?ồÔêổ"ồÔĐố?ÊóôóêóÊóYóđóĂó?ùẳ'ùẳ.ùẳTùẳồạó?ồÔâọáẵóôó,,ồ<Âó"ó,'ồfó'ó,^ó?óăó-óƯó?ổoộđđóôọOồƯồ.àó,'ộ?óÊóYùẳ^ổoộđđồ?ồ.àùẳ?óOó?ọOồƯóăó,,ồÔổ.-óôóSó,óÊóYùẳ^ổ-?ỗƯ"ùẳZổ.ảộ.ãóđồẵạó??1592.1597ùẳ?ó?,
ọĂộ.ãùẳZỗĐ?ồ?óOổằốó-óYổT,ọằÊó,'ồđ?ồoYổĂfồổT,ọằÊóăó"ó?ó?,
CHặặNG VII THỏằoI ĐỏI AZUTI MOMOYAMA
18. Thỏằ'ng nhỏƠt thiên hỏĂ
Oda Nobunaga chỏằ? là mỏằTt Sengoku Daimyou nhỏằ ỏằY xỏằâ Owari (ngày nay là tỏằ?nh Aiti) nhặng 'Ê lỏĐn lặỏằÊt 'Ănh 'ỏằ. cĂc Daimyou khĂc, bành trặỏằ>ng thỏ lỏằc và thỏằ'ng nhỏƠt toàn quỏằ'c. Nobunaga còn nỏằ.i tiỏng vỏằ>i viỏằ?c sỏằư dỏằƠng súng ỏằ'ng có hiỏằ?u quỏÊ trong cĂc trỏưn 'Ănh, loỏĂi súng này lỏĐn 'ỏĐu tiên 'ặỏằÊc truyỏằn 'ỏn 'ỏÊo Tanegasima (thuỏằTc Kagosima) theo bặỏằ>c chÂn cỏằĐa ngặỏằi Bỏằ" Đào Nha. Nfm 1573, Nobunaga 'uỏằ.i Tặỏằ>ng QuÂn ra khỏằi Kyoto, tiêu diỏằ?t MỏĂc PhỏằĐ Muromati, cho xÂy tòa thành hạng vâ ỏằY Azuti (tỏằ?nh Siga), gỏằi là thành Azuti và tiỏn hành sỏằ nghiỏằ?p thỏằ'ng nhỏƠt 'ỏƠt nặỏằ>c.

Oda Nobunaga
Nobunaga còn cho phâp tỏằ do thặặĂng nghiỏằ?p và thỏằĐ công nghiỏằ?p, bỏÊo vỏằ? 'ỏĂo CặĂ Đỏằ'c, giao thặặĂng vỏằ>i ngặỏằi TÂy Ban Nha và Bỏằ" Đào Nha (hai chỏằĐng ngặỏằi này 'ặỏằÊc gỏằi bỏng danh tỏằô Nambanjin, ngặỏằi Nam Man). ĐỏĂo CặĂ Đỏằ'c 'ặỏằÊc truyỏằn 'ỏĂo khi nhà truyỏằn giĂo ngặỏằi TÂy Ban Nha thuỏằTc dòng Tên là Francisco Xavier 'ỏn Kagosima (1549, lúc bỏƠy giỏằ là xỏằâ Satuma). Ngặỏằi Nam Man vơ mỏằƠc 'ưch quỏÊng bĂ 'ỏĂo CặĂ Đỏằ'c nên buôn bĂn vỏằ>i Nhỏưt, Nobunaga câng bỏÊo vỏằ? 'ỏĂo này nhặ mỏằTt phặặĂng tiỏằ?n 'ỏằf 'àn Ăp Phỏưt giĂo, nhỏưn 'ặỏằÊc nhiỏằu sỏÊn phỏâm vfn hóa vặỏằÊt trỏằTi cỏằĐa phặặĂng TÂy tỏằô viỏằ?c mỏưu dỏằng có thỏ lỏằc cỏằĐa Nobunaga. Hideyosi thỏÊo phỏĂt xong Aketi Mituhide thơ tỏằ mơnh nỏm thỏằc quyỏằn, cho xÂy tòa thành nguy nga ỏằY Osaka (thành Osaka) và biỏn nặĂi này thành cỏằâ 'iỏằfm 'ỏằf thỏằ'ng nhỏƠt thiên hỏĂ. Hideyosi xĂc thỏằc quyỏằn cai trỏằi nông dÂn bỏng cĂch 'ỏằi chỏằâc nhiỏp chưnh, còn chỏằ? ngặỏằi 'Ê nhặỏằng chỏằâc Quan BỏĂch cho con. Tỏằô này còn 'ặỏằÊc dạng 'ỏằf chỏằ? Toyotomi Hideyosi. Chưnh sĂch Taikou Kenti 'ặỏằÊc thi hành nfm 1582, theo 'ó quy 'ỏằẵồÔĐồó,"ốêồ.?óđồẵộYó,'ó?ó'óƯốêốóĐộ>"ồÔĐóêổ-?ồO-óôóêóÊóYó?,óó,Oó,'ó,^óó,ó,?ó,ó-óƯó"ó,óôồđảổƠó,"ồ.?ồãƠổƠưố?.ó,'ọẵóắó,ó>ó?ồYZọáó,'ỗÔóTóYó,óôộ>"ồÔĐóêó,,óđó,'óÔóóÊóYó?,ọĂộ.ãóđồđ?ồoYồYZó?ỗĐ?ồ?óđổĂfồồYZó,'ọằSốƯ"ồÔĐóêồĐó,'ọẳó^óƯó"ó,ẵóđốổ~"óôó,^óÊóƯó?ó"ó,ó"ó,óêốƠổẵọóOọẵoóÊóYổo?ồ^óđổ-Ơổoơốêzóđổ-?ổ.ổ>áóĐó,ó,p Sengoku Daimyou mỏằ>i ra 'ỏằi và tỏĐng lỏằ>p phú thặặĂng. Tên gỏằi thỏằi 'ỏĂi Azuti Momoyama câng bỏt nguỏằ"n tỏằô thành Azuti cỏằĐa Nobunaga và thành Momoyama do Hideyosi xÂy dỏằng.
Trong thỏằi 'ỏĂi này, cĂc Daimyou cho xÂy thành ỏằY trung tÂm vạng 'ỏƠt bỏng trong lÊnh 'ỏằi thành (Jouka mati) và cho tỏưp trung dÂn cặ, cĂc tỏĐng lỏằ>p thặặĂng nhÂn sỏằ'ng ỏằY 'ó (thỏằi 'ỏĂi này, hỏĐu nhặ mỏằ-i vỏằi) cho chúng ta thỏƠy 'ặỏằÊc vỏẵ nguy nga trĂng lỏằ? cỏằĐa thành quĂch thỏằi 'ó nhặ thỏ nào. Thỏằi 'ó câng có cĂc hỏằa sặ phĂi Kano chuyên dạng vàng bỏĂc 'ỏằf vỏẵ nhỏằng bỏằâc tranh trĂng lỏằ? lên cỏằưa lạa, nhà cỏằưa hay thành quĂch.

Thành Momoyama

MỏằTt tỏƠm bơnh phong cỏằĐa phĂi hỏằa Kano
Trà lỏằ. (Tya no yu) câng nỏằY rỏằT trong thỏằi kỏằ này. LoỏĂi trà bỏằTt (mattya) dạng trong trà lỏằ. 'ặỏằÊc truyỏằn tỏằô Trung Hoa trong thỏằi Muromati và 'ặỏằÊc cĂc Thiỏằn sặ sỏằư dỏằƠng nhặ mỏằTt vỏằi quẵ tỏằTc, và sâ và giỏằ>i thặặĂng nhÂn giàu có, 'ỏn thỏằi kỏằ này thơ Senno Rikyu 'Ê 'úc kỏt lỏĂi, hoàn thành quy tỏc uỏằ'ng trà, gỏằi là Trà 'ỏĂo (Sadou, Tyadou). Rikyu nghâ rỏng tinh thỏĐn cỏằĐa Trà 'ỏĂo là tơm thỏằâ sÂu lỏng, phong phú trong sỏằ giỏÊn dỏằi nhau. Qua chân trà, tinh thỏĐn cỏằĐa chỏằĐ và khĂch tôn trỏằng lỏôn nhau nhặng câng 'ỏằ"ng thỏằi phĂ bỏằ ranh giỏằ>i trong tÂm giỏằa ngặỏằi vỏằ>i ngặỏằi, không còn là chỏằĐ hay khĂch nỏằa)

MỏằTt trà thỏƠt
Trong thỏằi này, Nhỏưt BỏÊn câng nhỏưn 'ặỏằÊc nhiỏằu thỏằâ cỏằĐa TÂy phặặĂng thông qua mỏưu dỏằi ngặỏằi Nam Man (TBN và BĐN). Kỏằạ thuỏưt in hoỏĂt bỏÊn và nhiỏằu thỏằâ vỏưt phỏâm hiỏm câng 'ặỏằÊc 'ặa tỏằ>i Nhỏưt. Nhỏằng tỏằô ngỏằ nhặ Pan (bĂnh mỏằ), Zubon (quỏĐn tÂy), Kasutera (bĂnh ngỏằt) 'ặỏằÊc dạng hiỏằ?n nay 'ặỏằÊc truyỏằn tỏằô tiỏng Bỏằ" Đào Nha vào lúc bỏƠy giỏằ. BỏƠy giỏằ có nhà truyỏằn giĂo dòng Tên ngặỏằi Bỏằ" Đào Nha là Rodrguez thông thỏĂo tiỏng Nhỏưt, làm thông dỏằ
Được nhatlang sửa chữa / chuyển vào 10:46 ngày 19/12/2008