Khánh Ly là một người bạn đặc biệt của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Khánh Ly là một người bạn đặc biệt của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Khánh Ly là một người bạn đặc biệt

?oKhánh Ly là một người bạn đặc biệt? đó là câu trả lời của Trịnh Công Sơn khi có ai hỏi về liên hệ thân thiết giữa anh và chị Mai . Năm 1975, chị Mai ôm con ra đi từ Vũng Tàu . Theo nhà báo Trường Kỳ đã viết: ?oVào những ngày đầu tháng Năm 1975, nhiều tin đồn đã được tung ra và được truyền đi một cách nhanh chóng. Nào là xác Elvis Phương, Khánh Ly và một số nghệ sĩ khác trôi dạt về bãi trước Vũng Tàu. Ngoài ra còn đủ mọi thứ tin đồn vô căn cứ khác về giới nghệ sĩ. Những tin đồn này đã khiến những người yêu nhạc hoang mang rất nhiều để lo lắng cho số phận những tên tuổi họ ưa thích? .

Chưa có tin chị Mai mà cả Saigon thời đó đồn ầm là có người thấy xác chị trôi vào bãi biển Vũng Tàu làm hoang mang nhiều người và người hoang mang đau đớn hơn ai hết là anh Sơn, anh buồn da diết nhớ thương một người bạn thân thương đã bao năm chia ngọt xẻ bùi, đã đi bên anh suốt cả tuổi trẻ buồn nhiều hơn vui . Nỗi đau đớn nhớ thương này của anh Sơn đã được chị Lâm Thị Mỹ Dạ ghi lại trong bài ?o Những Kỷ Niệm Còn Mãi Trong Tôi? chị đã viết để nhớ về Trịnh Công Sơn . Hư Vô xin mạn phép trích một đoạn ngắn ra đây :

?o Năm 1976, ?Tôi hăm hở bước lên cầu thang, phòng anh Sơn rất ít khi đóng cửa . Tôi bước vào nhà, cất tiếng gọi . Không ai trả lời . Tôi ngập ngừng đi tiếp vào phía trong - chỗ làm việc của anh . Anh Sơn đang ngồi trên tay cầm cây bút xạ, mũi vẫn còn hướng xuống mặt bàn, khuôn mặt thảng thốt như đang chìm vào một thế giới xa xăm . Trời ơi hai chữ Khánh Ly, Khánh Ly được viết đầy cả tấm giấy to gần kín cả mặt bàn . Có lẻ anh Sơn đã viết rất lâu nên nó mới nhiều đến thế . Anh Sơn ngồi lặng, rồi như chợt tỉnh, anh đứng dậy lấy ghế mời tôi ngồi . Và như không ngăn nổi tình cảm đang trào dâng trong lòng - nỗi nhớ Khánh Ly . Và như đang cần có một người bạn để chia sẻ đó là tôi . Trịnh Công Sơn liền tìm đưa cho tôi một tập ảnh .

- Này, Dạ xem đi .

Tôi xem chăm chú từng tấm ảnh . Khánh Ly đẹp quá . Cô có vẻ đẹp tự nhiên, vừa cổ điển vừa hiện đại ?" duyên dáng , nhu mì, mạnh mẽ . Hầu như toàn bộ tập ảnh đó là ảnh chụp chung của hai người . Tôi xem nhiều chiếc rồi dừng lại ở bức chân thật nhất ?" Khánh Ly đang ngồi trong lòng anh Sơn, trên hai bắp chân . Tôi nhin vào tấm ảnh rồi hồn nhiên hỏi anh:

- Chị Khánh Ly là người yêu của anh phải không ?

Anh cười thật hiền:

- Khánh Ly là một người bạn đặc biệt .

- Ở miền Bắc, ảnh chụp chung như vậy thường là hai người yêu nhau . Tôi nói .

- Dạ có biết ai chụp hình cho tụi mình không ? Anh hỏi .

Tôi lắc đầu .

- Chồng của Khánh Ly đấy, ở trong này, nam nữ chụp hình chung là chuyện bình thường, không có gì lạ .

Anh xếp lại tập ảnh rồi xếp vào cuốn sổ . Như để chuyển sang không khí khác, anh hỏi tôi:

- Ði chợ về có chi lạ không ?

- Dạ có mua cho anh một cái đầu cá tươi lắm . Tôi vui vẻ .

- Ồ. mình sẽ nấu cháo . Trưa nay có Ðinh Cường và Bửu Ý đến chơi.?.

..?Tôi nhìn đồng hồ, đã gần trưa . Anh Sơn lặng lẽ đi đến ổ cắm điện với tay lấy chiếc máy Sony đã cũ, găm phích vào rồi tua qua một đoạn, bản Valse của Schubert . Bản Valse này tôi rất thích, nhất là đoạn điệp khúc . Anh Sơn biêt điều đó . Anh là người tinh tế và nhạy cảm . Bản Valse vừa ngừng . Tôi sắp sửa đứng lên thì chợt ngón tay trỏ của anh Sơn ấn vào máy tua lại băng nhạc . Và tài tình làm sao khi anh ấn nút, đoạn điệp khúc của bản Valse lại bắt đầu ?

Ðó là cách lưu khách rất dễ thương của anh . Nhất là ngày hôm nay khi anh đang hẫng hụt trống vắng . Nỗi nhớ gan ruột một người bạn đã quá xa vời . Một người đã cùng anh qua bao thăng trầm ?" vinh quang, khổ đau, hạnh phúc ?" đó là ca sĩ Khánh Ly . Nếu tôi không đến thăm anh , làm cắt mạch tư duy, cảm xúc của anh thì trên mặt bàn ấy đã chồng chéo không biết bao nhiêu lớp tên của Khánh Ly . Và chắc cây bút xạ của anh đã cạn khô hết mực . Tôi có cảm giác dòng máu từ trái tim anh đổ ra để viết tên cô, Khánh Ly, Khánh Ly, Khánh Ly, Khánh Ly, Khánh Ly, Khánh Ly. Khánh Ly .

Không biết Trịnh Công Sơn đã gọi cái tên ấy bao nhiêu lần . Cái tên yêu quý đó, trong mơ cũng như trong đời thực, luôn luôn hiện hữu trong tâm hồn nhạc sĩ Trịnh Công Sơn .?."

Lâm Thị Mỹ Dạ
Huế 20/04/01

(Trích từ tập ?o Trịnh Công Sơn - Người hát rong qua nhiều thế hệ ?o
nxb Trẻ 3/2002)

Nguồn: www.dactrung.com

Trích ??oTôi đã tận hưởng những tình cảm của nhân loại???
* Sống ở đời lúc nào cũng cần có một tấm lòng, bài viết của Khánh Ly trong Tuần Tin Thanh Niên và được báo Tiền Phong in lại vào số Tết 1989, đã gây ngạc nhiên và xúc động nhiều đối với bạn đọc. Riêng anh, đối tượng mà Khánh Ly nhắc đến trong bài viết, anh nghĩ như thế nào khi đọc bài đó?
TCS: Trước tiên đó là một bài viết hay. Tôi và Khánh Ly chỉ là hai người bạn. Thương nhau vô cùng, trên tình bạn. Những gì tôi đã làm được cho Khánh Ly thì cũng là phù phiếm thôi. Có thể trong lòng Khánh Ly ngày trước có nhiều điều chưa nói được. Không nói được thì đành thôi vậy. Đời sống không đơn giản. Nếu cần một phút nói rất thật thì tôi nói rằng: Khánh Ly và tôi là hai người bạn lãng đãng trong cuộc đời mà rất thương yêu nhau.
Tôi có những người em gái cũng vậy. Yêu thương tôi hơn yêu chồng. Bởi lẽ tôi đã cố gắng mang đến trong cuộc sống ngắn ngủi của mình một tình cảm chân thật và nhân hậu. Mỗi người có đời sống riêng. Khánh Ly cũng vậy. Chúng tôi đã có một thời chia xẻ cho nhau từng miếng ăn thức uống. Từ đó nảy sinh một thứ tình yêu không giống những tình yêu khác. Chúng tôi như hai đứa bạn trai. Nếu có điều gì chưa nói hết thì điều đó thuộc đời riêng của Khánh Ly. Có ai đủ can đảm phủ nhận một thời hạnh phúc mà trong đó Khánh Ly và tôi đã tận hưởng những tình cảm nhân loại nhất của mọi người.
Lữ Quỳnh
(Cửa sổ Văn hoá - Tháng 5/1989)
trích ??oKiếp Sau Tôi Vẫn là Người Nghệ Sĩ???]
TCS: ...Còn ca sĩ Khánh Ly là một may mắn tình cờ, không phải riêng cho tôi mà còn cho cả Khánh Ly. Lúc gặp Khánh Ly đang hát ở Đà Lạt, lúc đó Khánh Ly chưa nổi tiếng nhưng tôi nghe qua giọng hát thấy phù hợp với những bài hát của mình đang viết và lúc đó tôi chưa tìm ra ca sĩ nào ngoài Khánh Ly. Tôi đã mời Khánh Ly hát và rõ ràng giọng hát của Khánh Ly rất hợp với những bài hát của mình. Từ lúc đó Khánh Ly chỉ hát nhạc của tôi mà không hát nhạc của người khác nữa. Đó cũng là lý do cho phép mình tập trung viết cho giọng hát đó và từ đó Khánh Ly không thể tách rời những bài hát của tôi cũng như những bài hát của tôi không thể thiếu Khánh Ly .
Văn Cầm Hải
Trích ??oHành Tinh Yêu Thương của Hoàng Tử Bé???
... Điều rất lạ, toàn những ý tưởng triết học đa đoan kia, Trịnh Công Sơn chỉ chọn một người để nói với là Người Tình. Dù nói về điều gì đi nữa, kể cả về Cái Chết, mọi bài hát của Trịnh Công Sơn đều là Tình ca, với giai điệu dịu dàng và thành thực kỳ lạ, và với chất liệu của nụ hoa tầm xuân mà chàng thi sĩ trong ca dao đã một lần hái và dâng tặng. Không có gì để nghi ngờ, chính Trịnh Công Sơn đã khẳng định về điều này: ??oChúng ta làm cách nào để nuôi dưỡng tình yêu, để tình yêu có thể cứu chuộc thân phận trên cây thập giá Đời.??? Tôi đã nghe Khánh Ly hát Trịnh Công Sơn từ những ngày nàng còn là Lệ Mai ở phòng trà Đà Lạt. Cho tới bây giờ, gần suốt một đời ??onghe hát??? - theo nghĩa của Nguyễn Công Trứ - cảm nhận của tôi vẫn là thế, rằng với Sơn, Khánh Ly luôn luôn là giọng hát của Người Tình.
Tại sao trong từng khoảnh khắc của cuộc đời mình, Trịnh Công Sơn lại chọn Người Tình để nói lại mọi điều? Có lẽ thế, bởi Em sinh ra để nuôi nấng nỗi buồn của đời tôi. Cũng bởi Em là loài phù-du-tóc-dài để hiểu tôi trong mọi nỗi phù du, như thơ Ngô Kha: ??oNgày xưa tôi lỡ làm người tương tri???.
Với Sơn, Người Tình là người đối thoại cần thiết, và vì thế trong Tình ca Trịnh Công Sơn, người nói không là ??oAnh??? mà là ??oTôi và Em???. hai tiếng Anh-Em ngọt ngào đ1o dường như không thích hợp với những điều cay đắng. Không thích hợp với nhiều thứ gai góc cuộc đời, như thân phận, cái chết, và nỗi tuyệt vọng: ??oVà như thế, tôi đang yêu thương cuộc đời bằng nỗi lòng của tên tuyệt vọng??? (TCS - Tuyển tập Những Bài Ca Không Năm Tháng- 1995)
Hoàng Phủ Ngọc Tường
Được TCSKL sửa chữa / chuyển vào 03:10 ngày 25/10/2002

Cảm ơn TCSKL đã góp những tư liệu thật quí về Trịnh Công Sơn và Khánh Ly...
All the rivers run into the sea; yet the sea is not full: unto the place from whence the rivers come, thither they return again. (ECCLESIASTES)

lys

Cuộc hội ngộ sau gần 30 năm giữa nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và ca sĩ Khánh Ly
Không như mọi bận, lần này tới tư thất của Trịnh Công Sơn tôi đã không phải làm động tác nhấn chuông: cánh cửa của căn biệt thự xinh xắn nằm bên đường Phạm Ngọc Thạch đang rộng mở. Chả là từ mấy hôm rồi, ??oông hoàng của những ca khúc tình yêu??? đang có chuyện để bận rộn khác bình thường: sau gần ba chục năm trời , ??oNgười Tình??? lớn nhất trong nghệ thuật của ông mới trở về quê hương trong những ngày khá vội vàng cuối năm. ??oNgười Tình??? đó không ai khác: ca sĩ nổi tiếng Khánh Ly ??" cũng dường như suốt đời chỉ hát nhạc Trịnh Công Sơn.
??oCuộc tình??? của họ đã nổi tiếng lâu lắm rồi mới tới ngày giải phóng 1975. Hồi đó Trịnh Công Sơn đã viết nhạc nhưng chưa phải tới thời kỳ vàng của sáng tạo, cho đến khi một hôm ông phát hiện ra Khánh Ly trong sân khấu của một phòng trà??? Con Khánh Ly, lúc đó cũng vừa mới chân ướt chân ráo tới Saigon từ thành phố sương sa Đà Lạt. Mọi diễn tiếp theo kéo dài cả mấy chục năm trời, cho tới tận ngày hôm nay, đều cho thấy: dường nh ư đêm hôm ấy, chính là đêm gặp gỡ được sắp xếp của??? định mệnh. Sau những ca khúc ban đầu được hưởng ứng nhiệt liệt từ phía người nghe, Trịnh Công Sơn luôn có xu hướng sáng tác ca khúc của mình chỉ cho giọng ca của Khánh Ly. Và cũng thật lạ lùng, dường như ca khúc nào đó của ??oông hoàng??? vừa mới chào đời qua giọng ca Khánh Ly, lập tức được định hình trong lòng người nghe và thế là một ??otượng đài??? vừa mới ra đời để rồi sau đó rất nhiều ca sĩ thu hát các ca khúc của người nghệ sĩ họ Trịnh nhưng không thể thay thế và cũng không vượt qua sự cộng hưởng huyền diệu xen lẫn đôi chút huyền bí của hai ??oNgười Tình??? nghệ sĩ - Trịnh Công Sơn Khánh Ly.
Với Trịnh Công Sơn, Khánh Ly thật đơn giản: cô ấy có giọng an-tô . Chỉ thế thôi. ??oThế cò n bao nhiêu ca sĩ nổi tiếng vẫn giọng an-tô đó thôi???? Mình không biết ??oông hoàng??? trả lời câu ??ocà khịa??? của tôi mà mắt vẫn nhìn tận đâu đó trong bức tranh sơn dầu anh vẽ chân dung một thiếu nữ theo lối trừu tượng, người ta thường không nhậ n ra ngay được tên của cô gái. ??oỞ mình thì lạ , song ở nhiều nước, việc nhạc sĩ sáng tác nhạc phẩm chỉ riêng cho một ban nhạc, một ca sĩ là chuyện phổ biến. Và thế la thường xảy ra việc yêu đương và hôn nhân với nhau. Mình và Khánh Ly thì không, vì khi quen nhau, Khánh Ly đã có gia đình???!???
Với tôi, Khánh Ly là một ca sĩ đặc biệt, dù đến nay đang ở tuổi ngũ tuần. Khánh Ly không lạm dụng kỹ thuật, không dùng kỹ xảo, hát tự đáy lòng và tự chất giọng với sự cộng hưởng trời cho khi phát âm, chẳng ai bắt chước được. Có lẽ chị là ca sĩ duy nhất hát thật tự nhiên những điều thiên phú. Những ngày gặp lại ??oNgười Tình??? Khánh Ly, ??oông hoàng??? như già đi, già đi hơn tuổi chưa chẵn sáu chục của mình. Phần như ông tự bộc bạch: Mấy hôm vừa rồi uống hơi nhiều. Bình thường ly rượu pha sô- đa của ông phải lạt, màu phải trắng gần như chỉ có màu trắng của sô- đa, song do vui mà cũng vì buồn, hôm qua ông đã uống đến 5 ly rượu ??oxếch???.
Khánh Ly về ít ngày mà cũng khô ng muốn cho ai hay. Lần nay Khánh Ly đi trước tết và hẹn tháng 5 sẽ về ???
Gần ba chục năm qua, nhưng ca sĩ Khánh Ly vẫn hát nhạc Trịnh Công Sơn. Chủ yếu hát nhạc của anh, trong đ ó th ật nhieu ca khúc anh sáng tác gần đ ây, một trong những bài được yêu mến không chỉ bởi người nghe trong nước ??oEm Đi Bỏ Lại Con Đường.???
Tháng 2/97
Ngọc Thành
(Văn Nghệ Tiền Phong)

Trích phỏng vấn ??oÂm Nhạc Muà Xuân Tình Yêu???
QuỐc HƯng
* Anh là người Huế, vì sao ca khúc Nhớ Mùa Thu Hà nội của anh lại Hà Nội đến thế?
TCS: Hình như địng mệnh buộc tôi chỉ có mối tình với người Hà Nội. Từ đó tôi thường nghĩ về Hà nội rất nhiều. Nếu sau 1975 tôi được phép ra Hà Nội ngay thì tôi sẽ có nhiều bài hát về Hà Nội hơn nữa, mãi đến năm 1977 mới được đi. Nguon cảm hứng của ngày hội ngộ như mơ ước trong bài Tôi sẽ đi thăm bỗng như mot nhát dao bị cắt lià đi. Tiếc quá. Nhưng rồi 1984 tôi được ở với mùa thu Hà Nội gần hai thang. Suốt ngày nằm thơ thẩn ở bãi cỏ bên Hồ Tây. Thế là bài Nhớ mùa thu Hà Nội ra đời. Ra đời với một số phận không may mắn. Nghĩa là bài hát được thu xong bị cấm phổ biến cho đến vài năm gần đây mới được trả tự do để cho mọi người nghe. Tuy nhiên bài hát vẫn bị cắt đi cái phần coda mà tôi thích: Nhớ đến một người để nhớ mọi người. Khi bạn yêu một người nào đó ở một xứ sở xa lạ thì lập tức nơi chốn đó sẽ trở thành quê hương của bạn ngay, điều đó đơn giản quá mà một vài người thẩm quyền cứ muốn hiểu khác đi. Cũng đáng buồn thật.
: Nhớ đến một người dược giải thích người đó là Khánh Ly nên bị cấm hát.

Em theo đời cơm áo,
Mai ra đường phố xôn xao.
Bao nhiêu ngày yêu dấu tan theo...
một câu trách nhẹ nhàng???
Hasta La Vista
Được hastalavista sửa chữa / chuyển vào 18:02 ngày 15/11/2002