Kỹ thuật đánh cú thuận tay hiện đại trong tennis

Hienvinhtennis hôm nay xin giới thiệu đến các bạn kỹ thuật đánh cú thuận tay hiện đại - một trong những kỹ thuật học tennis cơ bản mà các học viên cần nắm rõ.

Phần Một : Các yếu tố cơ bản

Thực chất môn quần vợt chỉ là đánh vào trái bóng sau cho bóng bay qua sân bên kia, với tốc độ và qũy đạo mong muốn để rơi vào điểm (hay khu vực) mà ta mong đợi.

Trước khi nghiên cứu đo đạc các cú đánh của các tay cao thủ, ta cần thiết lập một số điều kiện:

- Chấp nhận sai số do quy cách vợt, cấu trúc dây căng vợt, độ căng dây, loại bóng, cấu trúc mặt sân, hướng gió, và của máy bắn bóng trong thử nghiệm

- Xác định các yếu tố cần đo đạc cho yêu cầu kỹ thuật của mỗi cú đánh. Một số các yếu tố có thể bỏ qua ví dụ như lực đạp vào đất của chân, tốc độ đạp, …

Kết quả khảo sát các cú đánh của 100 cao thủ cho thấy các yếu tố sau xứng đáng được đưa vào kỹ thuật tennis:

Nguyên tắc 1 : Chuẩn bị ở xa và đánh dài theo hướng bóng đi

Mặc dù nguyên tắc này áp dụng cho mọi cú đánh, nhưng ta tạm dùng cú thuận tay để mô tả ý niệm này.

Nhận xét và Phân tích:

- Lỗi hay gặp ở các tay vợt mới tập chơi là họ có biên độ đánh quá ngắn. Lý do là họ sợ đánh hụt bóng, hoặc cơ thể họ không thể thực hiện được các yếu tố mở vợt ra xa bóng hết mức, và tiến vào bóng đủ sâu để đánh dài theo bóng.

- Dần dà khi trình độ được nâng cao hơn, các tay vợt trung bình sẽ có qũy đạo đánh dài hơn, nhưng đa số họ đều không ý thức được việc cần thiết phải hoàn chỉnh yếu tố này. Đó là lý do chính khiến họ dừng lại ở một trong hai kiểu đánh như hình vẽ trên. Mặt khác, đa số thay vì đánh đúng từ A sang B, họ lại đánh từ sau A và kéo dài ra sau B một đoạn. Đây là khái niệm quảng đường có ích của quỹ đạo. Việc đánh dài nhưng không đúng đoạn có ích cũng không đem lại tác dụng!

- Cú đánh mạnh có qũy đạo đo được là khoảng 2 mét, gấp 8-9 lần so với qũy đạo của các tay vợt mới tập. Độ dốc của qũy đạo có thay đổi một chút tùy theo độ xoáy của bóng mà họ tạo ra. Phần cuối của đoạn này có hình kết thúc "sấm sét" của một cú thuận tay chuẩn.

Lưu ý:

Xuyên suốt trong tuyển tập này, bạn cần lưu ý: Một số yếu tố kỹ thuật là đúng cho các tay cao thủ như yếu tố trên, lại không giúp ích nhiều cho các tay vợt mới tập chơi. Lý do là nếu bạn yêu cầu dân mới tập mở vợt xa và “đánh theo banh” dài như trên, họ không thể có phản xạ và lực để tạo nên qũy đạo và vận tốc mong muốn được.

Qũy đạo đánh và lực đánh có mối quan hệ hai chiều. Nếu như đánh không đúng qũy đạo, bạn có muốn đánh mạnh cũng không được! Ngược lại, khi bạn đã đánh mạnh được, bạn cũng khó lòng đánh sai qũy đạo như mô phỏng ở trên.

Thực tế là muốn đánh mạnh, bạn buộc phải đánh theo quỹ đạo. Điều này cũng giống như khi bạn lái xe, bạn không thể lái nhanh trong một đoạn cua quá hẹp và quá gắt được!

Mặt khác, cơ thể bạn với các múi cơ và gân nối với nhau cũng không cho phép bạn đánh thẳng băng như kẻ chỉ được. Nó chỉ có thể thực hiện động tác với tốc độ cao khi đưa vợt đi từ cao xuống thấp, đi ngang khoảng 20 cm rồi lên cao lại mà thôi! Bạn cần đưa vợt đi trên quỹ đạo đó, sao cho đoạn đi có ích càng ít cong càng tốt! Bằng cách nào? Chỉ có cách là đừng mở vợt khi chuẩn bị cao quá nơi mà ta định đánh, cũng đừng kết thúc cao quá nơi ta đánh. Đây là lỗi phổ biến nhất của các tay vợt trung bình .

Trên đây là ý niệm về qũy đạo theo mặt phẳng dọc (vuông góc với mặt đất) của một cú đánh hay. Thật ra có đến hai mặt phẳng mà ta cần xem xét cho cú đánh này. Nếu nhìn từ đỉnh đầu xuống, ta sẽ thấy có một mặt phẳng nằm ngang (tức nhìn từ đỉnh đầu xuống), các quy tắc về đường cong này cũng đúng! Một cú đánh mạnh với qũy đạo cong gắt từ trái sang phải là điều bạn không thể thực hiện được vì đoạn cong này quá gắt!

Hình sau đây mô tả kết thúc của một cú đánh hoàn hảo. Dĩ nhiên là không phải lúc nào bạn cũng có thể và luôn làm được nhiều nhất như vậy, nhưng đây là ý niệm căn bản phải có nếu muốn sau này tiến xa, cộng với các nguyên tắc về cách tạo lực khi đánh mà chúng ta sẽ lần lượt phân tích sau đây.

Nguyên tắc 2 : Hiểu rõ nguồn gốc sinh ra lực

Khi phân tích một cú đánh, yếu tố đầu tiên mà ta cần quan tâm rõ ràng chính là lực (chính xác hơn là nguồn lực) tác động vào bóng. Chúng ta thật sự lúng túng khi sử dụng từ lực (force) – rất dễ gây hiểu lầm - và nguồn lực (power). Chính xác thì cái mà chúng ta muốn đề cập đến lúc này là power, hiểu như lượng năng lượng mà ta đem đến cho bóng.

Đây chính là yếu tố chính là thay đổi rõ rệt kết quả đánh bóng đi. Vấn đề nghiên cứu đặt ra ở đây là nguồn lực huy động của mỗi một bộ phận của cơ thể ta xảy ra như thế nào.

Những ai bắt đầu chơi tennis đương nhiên khó lòng tạo ra nguồn lực nào khi đánh bóng. Họ chỉ cố gắng trả bóng lại an toàn và hài lòng với cú đánh đó.

Vấn đề chỉ bắt đầu phát sinh khi trình độ nâng lên một tí, khi bạn bắt đầu có ý thức muốn tăng tốc cho bóng khi đánh đi. Có thể nhận thấy có đến 99,9999% người chơi tăng lực theo bản năng chỉ bảo, mà ít khi chịu suy nghĩ và phân tích thấu đáo, hoặc họ cho rằng chỉ cần đơn giản tăng tốc cho động tác đánh là quá đủ cho yêu cầu về lực đánh bóng. Suy nghĩ này thực sự sai lầm bởi lẽ lực tự nhiên tạo ra bởi một tay vợt mới chơi thực sự rất yếu ớt. Sở dĩ như vậy là vì ai mà hiểu biết sơ sài về nguồn gốc tạo ra lực, sẽ càng trở nên mơ hồ hơn khi nói tới phương pháp để tối ưu hóa việc tạo ra lực đánh bóng.

Vậy lực ở đâu mà ra?

Nguồn gốc của lực – đương nhiên là các múi cơ. Và phương pháp để tạo ra lực chính là co rút các múi cơ lại!

Chuyện không đơn giản chỉ có vậy. Phân tích sâu hơn cho thấy còn nhiều điều phải bàn ở đây. Khi ta nói đến co cơ – điều này cần xảy ra mạnh nhất ở giai đoạn chuẩn bị cho cú đánh - nghĩa là bạn phải có đủ dự trữ năng lượng trước khi có cú đánh tốt. Ví dụ như ở động tác chạy bộ, nếu bạn muốn xuất phát tốt, cơ thể bạn buộc phải co cơ hợp lý trước đó, nếu không các bước chạy ngay sau đó sẽ vô cùng yếu ớt vì lấy đâu ra năng lượng để đẩy cơ thể đi ???

Sở dĩ chúng ta muốn nhấn mạnh điều này vì có một số tài liệu viết cần thả lỏng người khi đánh. Điều này chỉ đúng khi và chỉ khi bạn đã co cơ hết mức trước đó, vì nguồn lực tạo ra chính là do việc co cơ và dãn cơ xảy ra liên hoàn!

Để bạn dễ hình dung, tôi lấy ví dụ chiếc xe gắn máy hay xe hơi. Trước khi muốn nó lao đi nhanh chóng, động cơ cần nạp nguyên liệu (giống giai đoạn ta co cơ vậy), do đó bạn hãy từ bỏ suy nghĩ không cần “nạp năng lượng” trước khi đánh bóng (mà đa số đều gặp), mà chỉ lo thả lỏng người lúc đánh.

Như vậy, một tay vợt nhỏ con hoàn toàn có thể tạo ra cú đánh mạnh hơn hẳn của lực sĩ như Lý Đức hay Phạm Văn Mách (giả sử họ không tập chơi tennis). Và nếu chịu khó tập luyện một chút, đa số chúng ta hoàn toàn có thể tung ra những cú đánh sấm sét như các tay vợt top 200 ATP!
Ngoài việc co cơ để nạp năng lượng, ta lại cần di động (bao gồm cả di chuyển bằng chân và thân hình, động tác đánh) sao cho toàn bộ cử động của ta được thực hiện với vận tốc cao. Đạt được điều này, cú đánh sẽ đạt uy lực tối đa với khả năng vật lý của cơ thể bạn! Phần dưới của mục này chúng tôi sẽ lý giải thêm về động năng tạo ra khi đánh bóng để giải thích điều này.

Khi áp dụng nguyên lý trên cho lực đánh của bạn, cần phải lưu ý tới tốc độ của phản xạ cơ thể. Bạn cần nâng cao khả năng co cơ, cũng như nâng cao khả năng loại bỏ các yếu tố làm trì trệ sự co cơ này!

Hy vọng với bài viết này, bạn sẽ nắm bắt chi tiết về kỹ thuật đánh cú thuận tay để việc học tennis trở nên đơn giản và hiệu quả hơn. Chúc bạn thành công !