KỸ THUẬT HÀNG KHÔNG

1. Trong máy bay dân dụng người ta không trữ O2 để cho khách thở trong suốt quá trình bay. Đối với hầu hết các loại máy bay dân dụng hiện đang khai thác, không khi chủ yếu được lấy từ máy nén của động cơ (đối với các loại động cơ turbine), sau đó được đưa qua hệ thống điều hòa (Air Con***ioning System). Hệ thống AirCon sẽ có điều chỉnh nhiệt độ, áp suất và độ ẩm trước khi đưa vào khoang hành khách. Tuy nhiên đề phòng trường hợp khẩn cấp (hệ thống Aircon bị hỏng, hệ thống khí nén không làm việc, động cơ không hoạt động...) người ta sẽ dùng đến hệ thống cung cấp O2 khẩn cấp bao gồm các bình cung cấp O2 lắp ngay phái trên chỗ ngồi của hành khách. Bình cung cấp O2 khẩn cấp chứa các chất hóa học khi cho xúc tác với nhau sẽ tạo ra phản ứng hóa học sinh ra khí O2. Bình thường các chất này nằm im. Khi cần dùng đến, các mặt nạ O2 sẽ rơi xuống trước mặt hành khách, hành khách chỉ cần giật mạnh rồi chụp vào mặt. Động tác giật mạnh đó thực chất là rút chốt an toàn của bình O2, khi chốt an toàn được rút ra, các chất hóa học sẽ lập tức tiếp xúc với nhau gây nên phản ứng hóa học. Ngoài ra, trên máy bay cũng có một số bình O2 xách tay, bình O2 này chứa O2 nguyên chất, được nén dưới áp suất cao và chi dùng trong một số trường hợp đặc biệt như hành khách bị ốm cần phải được thở hỗ trợ bằng O2.
2. Máy bay là một cái thùng kín, ngoài cùng là lợp vỏ kim loại, tiếp đến là một lớp đệm cách nhiệt và trong cùng là vách bằng nhựa. Nhiệt độ bên trong máy bay được điều khiển thông qua hệ thống AirCon như đã nói ở trên.
Vài lời chia sẻ....
Được Thichthe sửa chữa / chuyển vào 20:48 ngày 10/09/2007

Đóng góp thêm 1 số ý kiến về surge (nếu không nhầm tiếng Pháp là pompage, tiếng Nga là помпаж)

Nhắc tới máy nén khí là phải nhắc tới surge-1 tai nạn vô cùng phổ biến và nguy hiểm đối với máy bay. Surge xuất hiện khi xảy ra hiện tượng luồng khí chảy "tách" ra khỏi bề mặt của lá (blade) động cũng như lá tĩnh của máy nén khí gây nên sự mất ổn định trong dòng chảy.

Nhân tố ảnh hưởng lớn nhất đến sự hoạt động của máy nén khí cũng như surge là tần số quay của trục. Tần số quay thấp-->lưu lượng khí nhỏ--->vận tốc dọc trục nhỏ gây ra sự tách của dòng khí ngay từ tầng nén đầu tiên--->surge. Điều này có thể thấy rõ trên sơ đồ tam giác véc tơ vận tốc. (Tìm trên mạng không thấy cái nào ra hồn, tự vẽ lại ngại, nên em ko post dc hình lên cho các bác tham khảo).
Tần số quay vượt quá giới hạn cho phép--->có thể xuất hiện vận tốc tương đối ở tầng nén đầu là siêu âm--->giảm nghiêm trọng năng lượng của luồng khí (vận tốc, áp suất)---> tầng nén cuối rơi vào surge

Kinh nghiệm cho thấy đặc trưng của surge là những hiện tượng sau:

- Dao động của nhiệt độ luồng khí trước turbine
- Tần số quay giảm
- Độ rung của động cơ tăng lên dẫn đến hỏng các chi tiết của động cơ.
- Tiếng ồn của máy nén khí thay đổi do sự dao động của áp suất, vận tốc luồng khí

Nguyên nhân gây nên surge
- Góc tấn công vượt quá giới hạn cho phép
- Trong quá trình khởi động động cơ tăng đột ngột nhiên liệu vào buồng đốt dẫn tới tăng đột ngột tần số quay của trục và áp suất. Điều này sẽ làm giảm vận tốc trục của không khí vào compressor--->surge (như đã nói ở trên)
- Khởi động ĐC khi có gió mạnh đặc biệt khi gió thổi từ phía sau máy bay.
- Dòng khí trước khi vào động cơ đã mất ổn định. VD dòng phản lực của máy bay khác
- Các" vật thể lạ" rơi vào động cơ gây hỏng các bộ phận--->dòng khí mất ổn định
-.......

Khắc phục surge

Các động cơ hiện đại đều có gắn hệ thống tự khắc phục khi bị surge. Tất cả diễn ra chỉ trong 1 thời gian rất ngắn: ngừng phun nhiên liệu vào buồng đốt; mở van thoát khí; bật lại hệ thống đánh lửa; phun lại nhiên liệu và phục hồi chế độ làm việc của động cơ


Ảnh 1 chiếc F-4 bị surge ở động cơ bên phải

TO Bác Dtdmos!

OK! Bác nói đúng rồi đó, tại sân bay Biên Hoà có một chiếc F-5A đang gia tốc cất cánh, động cơ bị SURGE, máy bay vượt rào - đâm vào nhà dân cách phi trường vài trăm mét.

Mến!

---------------------------------------------
Northrop F-5A Freedom Fighter



Hình F-5A trong sân bay quân sự Biên Hoà (minh họa)

Origin: USA
Type: light tactical fighter
Max Speed: 802 kt / 924 mph
Max Range: 2594 km / 1,612 miles
Dimensions: span 7.70 m / 25 ft 3 in
length 14.38 m / 47 ft 2 in
height 4.01 m / 13 ft 2 in
Weight: empty 3,667 kg / 8,085 lb
maximum take-off 9,374 kg / 20,667 lb
Powerplant: two 1850-kg (4,080-lb) afterburning thrust General Electric J85-GE 13 turbojets
Armament: two 20-mm M39 cannon with 280 rounds per gun; provision for 1996 kg (4,400 lb) of disposable stores, including AAMs, bombs, cluster bombs, rocket-launcher

À, tiện thể có bác nào biết hiện Việt Nam ta đã bảo dưỡng được những loại máy bao nào ko? Sửa chữa hoặc thay thế phụ tùng cho những loại nào? Các máy bay chở khách loại lớn như Boeing-767, Boeing-777 mình đã bảo dưỡng được gì chưa? Cơ sở nào có khả năng đó? Cảm ơn các bác!

VNA có 02 cơ sở bảo dưỡng máy bay: A75 ở TP HCM và A76 ở Hà nội, hiện đang bảo dưỡng những loại máy bay sau:
- ATR72 (PW124, PW127)
- F70 (RR Tay-150)
- A320 (CFM56-5B4)
- A321 (V2533-A5)
- A330 (PW4168)
- B777 (GE90, PW4084D)
Trước đây có làm cả B767 (CF6, PW4060), nhưng hiện nay không còn khai thác loại này nữa. Năm 2009 sẽ bắt đầu khai thác B787.
Mới chỉ thực hiện ở mức độ bảo dưỡng và thay thế phụ tùng thôi (tất cả các loại, kể cả động cơ). Còn sửa chữa thì hầu như chưa có gì. Mới chỉ sửa chữa khung sườn (sheet metal, composite...) ở mức độ nhất định thôi.

To bạn dtdmos:

Nói đến surge mà nhắc đến tam giác vecto vận tốc là chỉ ra tận gốc của vấn đề rồi đấy. Từ đó sẽ chỉ ra được tất cả các nguyên nhân gây ra surge, dù là compressor trong động cơ của máy bay hay là tầu thủy...
Tôi đã có dịp hỏi nhiều bạn kỹ sư vừa tốt nghiệp các khoa Kỹ thuật hàng không ở ĐHBK HN và ĐHBK HCM về hiện tượng surge, nhưng rất hiếm người giải thích được bằng vecto vận tốc. Chắc là các bạn đã không để ý nhiều đến phần này khi học.

Đôi lời chia sẻ...



Được Thichthe sửa chữa / chuyển vào 01:51 ngày 15/09/2007

TO Bác Thichthe, Dtdmos!

Hai Bác chủ TOPIC nầy có thể đang bận lâu rồi không thấy ONLINE, Dường như Bác Thichthe và Dtdmos đang làm trong ngành hàng không phải không vậy? Nếu không có gì trở ngại, kính nhờ quí Bác phụ trách dùm TOPIC nầy nha!

Mình thấy tài liệu dưới đây cũng ... tương đối dễ hiểu, không biết có đúng vậy không!, hay là hai Bác chủ động như thế nào đó thuận tiện cho mình là được.

http://www.uqtr.ca/~gonciar/des_mec.html
http://sites.google.com/site/aerodynamics4students/table-of-contents

Mến!

@ bác thichthe: Nhắc đến các máy turbine là phải nhắc đến tam giác véc tơ vận tốc mà bác. Tai nạn surge còn xảy ra cả ở cửa hút khí của máy bay khi bay ở vận tốc siêu âm nữa, cái này thì không liên quan gì đến tam giác véc tơ vận tốc cả . Cách khắc phục cũng tương tự: mở van thoát khí.
@ bác lan0303: chủ gì không biết nhưng em sẵn sàng chia sẻ chút hiểu biết của mình với mọi người

Cảm ơn bác. Cứ bảo hành được thứ nào là hay thứ đấy rồi. Chứ mang sang nước ngoài có mà chết xiền

to bác lan0303 và các bạn: luôn sẵn sàng chia sẻ và thảo luận cùng mọi người. Còn làm chủ thì chịu thôi, vì từ trước đến giờ toàn đi làm thuê