KỸ THUẬT HÀNG KHÔNG

Tôi không phải là dân kỹ thuật hàng không nhưng bởi ngày trước được học nhiều về thủy khí động lực học nên có có thể hiểu mọi điều về kỹ thuật hàng không, nhất là những điều do bác CODEP nói.
Người ta có thể lắp 2 động cơ có công suất danh định khác nhau lên một chiếc máy bay và máy bay vẫn có thể bay bình thường. Tuy nhiên mức độ khác biệt không được phép nhiều vì nó sẽ ảnh hưởng tới độ ổn định bay và có thể không kinh tế.
Trong trường hợp lực đẩy của hai động cơ lắp hai bên cánh vì lý do nào đó chênh lệch nhau thì bánh lái phía đuôi sẽ giữ giúp hướng bay ổn định.
Gắn lên một cái quạ bàn cũng được, Bánh lái phải làm nhiệm vụ của nó để máy bay bay được thẳng. (Nghe bác CODEP nói gắn chiếc quạt bàn vô tôi thấy bác CODEP đáng yêu quá (giá mà bác còn là chị em như trước kia). Bác nói tếu mà tưng tửng như không! Quả là bác có đầy khiếu hài hước như của một người...Hưng Yên cổ)

Đúng rồi, nhưng chuyện máy bay rớt do chim chui vô động cơ đã từ lâu không còn xảy ra nữa vì bi giờ người ta đang áp dụng công nghệ bẫy chim bằng các bẫy dân gian, chỉ cần đặt phía trước mỗi động cơ vài cái bẫy tre là mỗi khi máy bay hạ cánh hành khách lúc xuống cầu thang sẽ được các cô tiếp viên xinh tươi như mộng tặng cho mỗi người vài chú chim do máy bay bẫy được, chích chòe có, chào mào có, cả chim ưng châu phi cũng có, gọi là quà của hãng tặng thượng đế của mình. Đặc biệt món quà đó, đối với VNairlines, còn là lời tạ lỗi của hãng, cho việc thường xuyên hoãn hoặc chậm chuyến của mình.
Được levant57 sửa chữa / chuyển vào 12:02 ngày 09/10/2006

Lực đẩy lên một vật thể như máy bay ảnh hưởng khác nhau
tuỳ theo tốc độ đẩy chứ không chỉ ở công suất và vị trí lắp đặt
của động cơ.
Ví dụ nếu vị trí đẩy đều trên trục của máy bay, thì máy bay vẫn
bay thẳng. Động cơ nào phụt hơi với tốc độ thấp hơn các
động cơ khác, thì lãng phí nhiên liệu.
Động cơ phản lực có thể lắp chặt xuống một cột dưới đất, như
trong phòng thử động cơ trước khi đưa đi bán . Lúc đó, lực đẩy
của nó rất lớn, nhưng không đúng như khi bay . Nhà máy làm
động cơ phải lấy những số liệu thử ở đây, so sánh với những
con số đã thử trên không, mới tính ra lực đẩy tương đương khi
máy bay bay với những tốc độ khác nhau .
Một động cơ lớn gấp 10 động cơ cùng lắp trên máy bay, mà nó
mở tốc độ phụt hơi tương đương với động cơ nhỏ, thì cũng
không làm lệch hướng máy bay, dù chúng không cùng một
khoảng cách tới trục máy bay . Ví dụ như ta xài 2 cái kích khác
nhau để kích một tảng đá cũng vậy. Một kích có thể kích 10
tấn, và kích kia chỉ kích được 1 tạ thôi, thì tảng đá vẫn nâng
lên đều, mà không bị nghiêng đổ, khi tảng đá không quá
nặng mà đè sập cái kích nhỏ. Trong thực tế tai nạn xảy ra
với một động cơ trên máy bay chở khách 2 động cơ đối xứng
2 bên, thì máy bay hoàn toàn bay bằng 1 động cơ còn lại, và
hành khách không hề hay biết đã có tai nạn xảy ra. Chuyện
này xảy ra đã nhiều. Rất nhiều hãng hàng không có máy bay,
nhưng thuê động cơ. Khi động cơ một bên bị hỏng, máy bay
chỉ mất vài ngày là thay động cơ khác và tiếp tục bay như cũ .
Động cơ bị hỏng được nhà sản xuất chữa theo chính sách bảo
hành, thực chất là độc quyền sửa chữa động cơ đó.
Ngoài ra, các động cơ đều lắp trên những trục song song với
trục của máy bay, nên khi các động cơ hoạt động có thay đổi
tốc độ tuabin và hơi phụt ra, cũng không mấy ảnh hưởng đến
hướng lệch trục máy bay.
Khi máy bay ở trên cao, hướng máy bay không những do bánh
lái đứng ở đuôi điều khiển, mà còn phụ thuộc rất lớn vào 2 cánh
phụ ở 2 bên cánh máy bay. Khi một cánh phụ nâng lên, và cánh
kia hạ xuống, thì máy bay nghiêng về phía cánh phụ nâng lên,
và một phần lực nâng máy bay là lực hướng tâm đẩy máy bay
về phía lưng của nó. Vì vậy, khi hạ cánh hay khi bay thấp, máy
bay nên hạn chế lượn vòng kiểu này, dễ mất độ cao, và va quệt
đầu cánh vào các vật cao trên mặt đất. Một máy bay B52 đã bị
rơi gần sân bay khi pilot lái kiểu này . Tuy vậy, để đưa máy bay
hỏng động cơ một bên về bến, pilot xài nhiều biện pháp để
ổn định hướng và độ cao của máy bay, dù bắt buộc phải hy sinh
tốc độ. Khi sắp hạ cánh, máy bay hoàn toàn bay bằng tốc độ
thừa (quán tính) vẫn còn của mình, còn động cơ thi chỉ mở với
mức thoi thóp, không đẩy máy bay, vì tốc độ hơi phụt ra thấp
hơn tốc độ của đà bay của máy bay. Lúc đó pilot đưa máy bay
vào đúng hướng, đúng khoảng cách, đúng độ cao, và đúng
tốc độ hạ cánh, nên động cơ hỏng không ảnh hưởng đến hạ
cánh chút nào.

Mọi cánh của máy bay mà có thể điều khiển được từ buồng lái đều tham gia vào quá trình điều khiển bay. Lắp hai động cơ khác nhau vào hai bên máy bay mà không điều chỉnh lượng cáp nhiên liệu vào từng động cơ sao cho chúng tạo ra lực đẩy bằng nhau thì kể như máy bay chỉ có lượn vòng vòng, chẳng bao giờ đi tới nơi về tới chốn đuợc nếu không có sự tham gia cúa các bánh cánh điều khiển. Bởi vì lúc đó lực đẩy khác nhau của hai động cơ sẽ tạo ra một ngẫu lực làm máy bay quay tít thò lò theo mặt phẳng bay. Trong trường hợp ấy bánh lái đuôi sẽ giúp máy bay đi thẳng. Có nhiều trường hợp động cơ một bên tịt hẳn, lúc đó bánh lái giữ hướng phải hoạt động hết cỡ để máy bay có thể bay thẳng và hành khách đừng tưởng bở thấy pilot thông báo chuyến bay đã landing safely mà cho rằng chuyến bay diễn ra cũng safely đâu.
Trường hợp lắp nhiều động cơ trên máy bay cũng giống như ở dưới tàu biển. Có nhiều loại tàu biển như tàu khách, tàu chiến...phải lắp 2 động cơ vì Đăng kiểm quy định như vậy để nâng cao độ an toàn chạy tàu. Đôi lúc một động cơ bị khật đắp chiếu nằm đấy. Lúc đó Ship''s master phải ra lệnh cho các ca lái tàu phải luôn để vị trí bánh lái lệch đi một góc nào đó, hoặc starboardside, hoặc portside, tùy thuộc máy bên portside hay bên starboardside hỏng, nhằm giúp con tàu bò đi theo hướng đã định.
Nếu không con tàu sẽ chạy lòng vòng, chẳng bao giờ về tới bến được.
Tàu biển khác với tàu bay là nó chỉ có mỗi loại bánh lái giúp tàu chuyển hướng theo mặt phẳng ngang. Giả sử ai đó có lắp thêm hai bánh lái phụ có chức năng giống hệt cánh lái phụ trên tàu bay thì hẳn là con tàu đó do Hà Bá đặt hàng.
Khi còn bé lớp học của tôi nằm mãi trên tầng 5 của trường bọn tôi hay gấp máy bay giấy đê tới giờ ra chơi đứng cạnh cửa sổ phóng máy bay đi và mê mẩn quan sát nó lượn bay trên khung trung. tôi khoái nhất khi được thày cho ngồi gần cửa sổ để còn được phóng máy bay ngay cả trong giờ học. Trò gấp máy bay giấy và ném từ độ cao năm tầng thật là một trò chơi hấp dẫn nhưng những con lươn có ở mông đít do bố tôi tặng vì sách vở cứ teo rụng dần thì chẳng khoái chút nào.
Sau này không theo được nghề hàng không thì đành theo nghề sông nước vậy. Ấy thế mà cái nghề lênh đênh cũng khoái ra phết, chẳng kém cạnh nghề bay tí tẹo nào.

hôm nay vào đây thấy có room hàng không hay quá, trước giờ ít vào ttvnol, tui là sv năm cuối hàng không bk hcm, đang làm luận văn, có diễn đàn này cũng hay, chúng ta cùng tham gia cho vui nhà vui cửa hàng không,ai có kinh nghiệm thì truyền bá, ai còn non và muốn học hỏi thì ráng mà, nhân tiện cũng giới thiệu với bà con, tôi đang xây dựng trang web và có diễn đàn hàng không, hiện mới hình thành và sẽ có triển vọng trong thời gian tới, nơi này sẽ là nơi hội tụ của dân kỹ thuật hàng không chính thống của bách khoa hcm (bk hà nội không biết là còn sống hay chết rồi nhỉ?) tài liệu sẽ được cập nhật mỗi khi tôi rãnh, tôi giới thiệu vì 2 mục đích, một là cho chính tôi, vì diễn đàn trong web của tôi, 2 là giúp bà con có thêm 1 nơi để ra vào, vì thế mong bà con góp ý kiến.
nhân tiện up vài tấm hình tôi và nhóm bạn làm trong quá trình thiét kế máy bay mô hình, web tôi là : www.vietspace.net.vn/nguyentuananhhk02
vào trang này và chọn mục diễn đàn hàng không 02.

tiếp tục nhé, nhân tiện chui vào xưởng bảo dưỡng A75 của vietnamairline (aircraft maintainance center) tôi chụp một số hình lần đâu tiên việt nam thay được động cơ cho chiếc này, đố bà con chiếc này là chiếc gì?hehe! chắc là ít người được thấy cảnh này nhỉ?

F 15 thay 2 động cơ, bao gồm việc tháo động cơ từ máy bay ra, lắp 2 cái khác thay thế vào, kíp thợ 8 người, định mức là 45 phút, nhưng thực tế chỉ hết 35 phút

8 người làm nửa tiếng thì bằng 4 người làm 1 tiếng, bằng 2
người làm 2 tiếng. Thế thì bọn Mỹ làm chậm rồi.

Mới đọc sơ qua mà thấy các bạn noí sai nhiều quá nhỉ?
mình bỏ chút time ra nói rõ vấn đề động cơ thế này:
thứ nhất: động cơ có các nhiệm vụ sau: tạo phản lực(tất cả các loại động cơ đều có phản lực. tuỳ theo cấu tạo mà người ta gọi thế nào mà thôi), vi du" turbo prop, turbo fan, turbo shaft,turbo jet.
hiển nhiên là khi gắn lênmáy bay thì không thể nào 2 động cơ có thể cùng lúc tạo ra 1 lực đẩy như nhau, nhưng có thể khắc phục bằng cách nào, thời xưa , khi chưa có công nghệ automatic control trong máy bay thì mọi việc đều do phi công, khi đó phi công phải dùng các bánh lái ((bao gồm: inboard và outboard aileron, in và out board flaps(trên cánh chính), rudder(trên cánh đuôi đứng) và elevator(đuôi ngang)).
các bánh lái này được nối bằng cáp trong máy bay đời cũ, do đó mà phi công đòi hỏi phải khoẻ, ngày nay tất cả bằng thủy lực nên khoẻ lắm.
vấn đề là phải bay đúng hướng bay, do đó bằng mọi cách phải đảm bảo phưong bay, trong động cơ hiện đại người ta dùng máy tính để cân bằng phản lực cho các động cơ 2 bên, cảm biến và điều chỉnh hoàn toàn tự động bằng lưu lượng nhiên liệu. nhưng dù có đảm bảo được câb bằng phản lực thì cũng không tránh khỏi các tác động môi tru
trong trường trường(gust of wind) nên việc dùng bánh lái để ổn định máy bay.
nhưng ổn định máy bay là một vấn đề mà ngưòi học hàng không đau đầu nhức. nói sơ qua thế này: bị 1 xáo động làm lệch phương bay(3 phương) thì phải có đáp ứng kịp thời can thiệp bằng báy lái để nó quay lại trạng thái ban đầu đó, để có được các thông số đó thì phảo tính các đạo hàm khí động(derivative), đưa chúng vào 6 phưong trình bay và giải rồi lập 1 hàm truyền, có hàm truyền thì các thiết bị tự động mới xử lý và đáp ứng bằng cách ra lệnh, các công việc này do máy tính thực hiện. khi thiết kế người ta có thể thiết kế máy bay theo 2 hướng, máy bay chiến đấu thì độ ổn định thấp(low stability) để dễ dàng xoay xở(manoeuvrable), còn máy bay dân dụng thì ổn định cao để khách còn sống.....
vậy động cơ hư 1 bên thì sao? người ta sẽ điều khiển các bánh lái để chống lại moment quay, tất nhiên khi dùng bánh lái thì lực cản nhiều, do đó phải tìm sân bay hạ cánh khẩn(mayday mayday mayday..) đó là tín hiệu báo khẩn của pilots.Với lại nếu gồng mình chịu hết thì động cơ mau chết và có nhiều rạn nứt nguy hiểm nên ko thể bay tiếp vì tiền cũng là vấn đề.
nói tóm lại về máy bay thì phức tạp và phức tạp, ai chưa từng học qua thì chưa thể tưởng tượng được, không phải đơn giản như oto hư thì ngồi chờ sửa, phải ko các bạn, động cơ hư là ko phải ko có nhưng hiếm, và thường là do bất cẩn khi bảo dưỡng hoặc check.
bàn về máy bay thì vô vàn thú vị, anh em nào từng học hoặc chưa học mà thích thú thì có thể tham gia!

Hu máy 1 bên
Dead Leg Dead Engine

Hơ hơ. người cầm cái Remote và con 2 cánh kia là chú nguyễn Thành Luân đây mà. Tớ chơi cái này các bác ạ, post cho xôm nào