L? H?i Hòn Chén

L? H?i Hòn Chén

L? H?i Hũn Chộn

é?n Hũn Chộn hay Ng?c Tr?n Son - l m?t trong mu?i sỏu di tớch du?c x?p h?ng danh m?c qu?n th? di tớch Hu?, di s?n van húa th? gi?? Hũn Chộn t? xua d?n nay du?c m?i ngu?i bi?t d?n khụng ch? l m?t di tớch danh th?ng m cũn cú l? h?i dõn gian th? v ru?c s?c m?u Thiờn Yan? H?ng nam vo d?p thỏng ba v thỏng b?y õm l?ch, tớn d? t? kh?p m?i mi?n d?t nu?c d? v? dõy d? l? h?i d?n Hũn Chộn.

Theo truy?n thuy?t, Hũn Chộn (cũn g?i l Ng?c Tr?n Son) l noi Thỏnh M?u Thiờn Yana xu?t hi?n d? c?u h? chỳng sinh. Ng?c Tr?n v?n l ng?n nỳi th?p an t? chõn dóy Tru?ng Son ch?y v? phớa d?ng, d?n lng H?i Cỏt, huy?n Huong Tr thỡ d?ng l?i ? t? ng?n sụng Huong. é?n dõy, dóy nỳi nhu b? d?n nộn l?i, t?o thnh ng?n Ng?c Tr?n, cõy c?i xanh t?t, soi búng xu?ng dũng sụng. Khỳc sụng qua Ng?c Tr?n du?c xem l sõu nh?t c?a dũng Huong Giang. Ngu?i xua ch?n Ng?c Tr?n Son d? d?ng d?n th?. Trờn d?nh nỳi, cú m?t h? trung khỏ r?ng, lỳc mua, nu?c d?ng l?i trụng nhu cỏi chộn nu?c kh?ng l?, vỡ th? dõn gian d?t tờn l Ng?c Tr?n Son - hay cũn g?i l Hũn Chộn.

Khụng bi?t ngụi d?n th? ? Ng?c Tr?n Son cú t? bao gi?, ch? bi?t r?ng ngu?i Cham xua t?ng th? cỳng ? nỳi ny, d?n th?i nh Nguy?n, cỏc vua, chỳa ti?p t?c tu s?a, m? r?ng d?n - é?n Ng?c Tr?n th? Thỏnh M?u Thiờn Yana v?i nh?ng hỡnh th?c sinh ho?t tớn ngu?ng dõn gian cú ngu?n g?c sõu xa l tớn ngu?ng Thiờn Tiờn Thỏnh giỏo v?i t?c th? M?u, cung nhu ? mi?n b?c th? M?u Võn Huong, hay ? mi?n nam th? M?u ? nỳi B éen, ho?c Pohnaga ? Thỏp Chm - Nha Trang v?? Thiờn Yana Thỏnh M?u, nguyờn xua v?n l n? th?n c?a ngu?i Cham cú tờn l PụYangInụ-Nagar, g?i t?t l PụNagar, t?c th?n M? X? S? m theo truy?n thuy?t Cham l th?n sỏng t?o ra d?t dai, cõy c?i, r?ng, lỳa, b?p... Trong chớn v? vua tri?u Nguy?n thỡ vua é?ng Khỏnh l m?t tớn d? r?t ngu?ng m? v? Thỏnh M?u n? Vỡ v?y, nam 1886 ụng dó cho tu s?a d?n v d?t tờn l Hu? Nam éi?n (Hu? Nam cú nghia l ban on hu? cho nu?c Nam). Vua é?ng Khỏnh cũn lm tho van ca t?ng cụng d?c c?a M?u Thiờn Yan? Chớnh vua dó ban hnh vi?c dựng Qu?c l? d? t? t?i Hu? Nam éi?n. Theo l?nh vua, vo d?p xuõn - thu nh? k? h?ng nam d?u t? ch?c t? l?, v? ch? t? l m?t tri?u th?n. Sau vua é?ng Khỏnh, cỏc v? vua ch? c? quan th?n t?i ch? t? m?t l?n vo thỏng ba, cũn thỏng b?y dõn lng H?i Cỏt t? t? ch?c. L? h?i d?n Hũn Chộn, l? nghờnh th?n l l? l?n nh?t, trong dú cú dỏm ru?c M?u Thiờn Yan? éỏm ru?c du?c c? hnh trờn nh?ng chi?c thuy?n ghộp l?i v?i nhau (g?i l b?ng). Cựng v?i nh?ng chi?c b?ng, nhi?u thuy?n don, thuy?n dụi di theo dỏm ru?c. Thuy?n no cung du?c trang trớ trụng r?t d?p. L? nghờnh th?n du?c t? ch?c trang nghiờm, ngu?i di d? l? mang mu, qu?t, ỏo qu?n s?c s?.

Phu?ng bỏt õm v?i nh?ng bi hỏt ch?u van ca ng?i Thỏnh M?u v chu v? thỏnh th?n. Cỏc tớn d? v?a di v?a hỏt, mỳa trờn nh?ng chi?c b?ng trong trang ph?c l?ng l?y, du?i l?ng ki?u l d? th? c?a M?u Thiờn Yan? T?t c? t?o nờn m?t khụng khớ tớn ngu?ng thiờng liờng, huy?n ?o v sụi d?ng. Ngy nay, d?n Hũn Chộn du?c khỏch th?p phuong bi?t d?n khụng ch? l m?t di tớch tụn giỏo m l m?t ki?n trỳc phong c?nh, non nu?c d?p c?a x? Hu?. V?i mu?i cụng trỡnh ki?n trỳc xinh x?n c?a ngụi d?n n?m lung ch?ng su?n éụng - Nam c?a ng?n nỳi, d?n Hũn Chộn ?n mỡnh du?i búng c?a r?ng lỏ xum xuờ bờn dũng sụng Huong trong xanh. Nh?ng nam g?n dõy, l? h?i Hũn Chộn t?p n?p, tung b?ng hon. Vo ngy chớnh l? cú c? tram chi?c thuy?n, b?ng tr?y h?i trờn dũng Huong, tớn d? c?a c? mi?n trung v? t? h?i, dõng l?, ru?c M?u thỏng ba nam nay, cỏc tớn d? tớn ngu?ng Thiờn Tiờn Thỏnh giỏo l?i cú d?p tr? v? v?i M?u Thiờn Yana v?i nh?ng sinh ho?t van húa dõn gian t?o nờn v? phong phỳ c?a nột van húa x? Hu?