Lễ hội rước mục đồng Ba năm một lần, dân làng Phong Lệ, thuộc xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng lại tổ chức lễ rước mục đồng. Lễ diễn ra trong hai ngày cuối tháng ba âm lịch, nhằm cầu một vụ mùa bội thu. Ai về Phong Lệ thì về Phong Lệ có nghề bán hến, chọn trâu Phong Nam (Phong Lệ) thuộc xã Hòa Châu (Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng) là nơi có một xóm Hến chuyên nghề xúc hến và một xóm Đồng nổi tiếng về tài xem tướng trâu, chọn trâu. Ba năm một lần, dân làng lại tổ chức một lễ trọng: lễ rước mục đồng. Chuyện kể rằng, làng Phong Lệ xưa có một cồn cỏ. Ngày nọ, có người xua đàn vịt lên cồn, chân vịt bỗng bị dính chặt xuống đất như có bàn tay ai đó níu lại. Cho là có thần linh giáng hạ nên chẳng ai dám bén mảng đến cồn. Từ đó cồn có tên là cồn Thần. Một hôm có đàn trâu trong làng chạy lạc lên cồn, đám trẻ chăn trâu đến tìm, nhưng không hề hấn gì cả. Từ đó có tiếng đồn lan ra là cồn Thần chỉ cho các trẻ chăn trâu đến gần mà thôi. Xóm cồn về sau được gọi là xóm Đồng, là nơi tụ tập của các mục đồng trong làng. Từ câu chuyện lạ lùng ấy, sau nhiều thế hệ dần dần hình thành một lễ hội dành riêng cho các trẻ chăn trâu, gọi là lễ rước mục đồng. Từ hạ tuần tháng ba âm lịch, khi vụ mùa đã hoàn tất và hạt lúa no mẩy đã nằm yên trong vựa, là lúc các công việc sắp đặt cho lễ hội được bắt đầu. Các điền chủ từ trung nông trở lên, nghĩa là có vài mẫu ruộng và vài ba con trâu, trực tiếp đứng ra cáng đáng mọi việc. Làng trên xóm dưới rộn ràng chuẩn bị lễ hội. Ngoài cờ nhỏ của mục đồng, còn có cờ lớn của 13 tộc họ trong làng ngày đó. Cờ lớn cán bằng tre dài 5 m, có khoan lỗ đút cây ngang qua để treo các con giống. Nào là tứ linh (lân, long, quy, phụng), tứ nghệ (sĩ, nông, công, thương). Nhưng nhiều nhất vẫn là các dụng cụ sản xuất nông nghiệp như cày, bừa, cuốc, xẻng, dần, nia... Để được chiếm giải trong lễ hội, các tộc họ có điều kiện thường thi nhau rước thợ mộc Kim Bồng về tiện các con giống bằng gỗ rất công phu. Mang trên mình nhiều thứ như vậy nên cờ lớn thường rất nặng, phải chọn các lực điền với đầy đủ nai nịt ngang lưng mới đủ sức cầm cờ. Chuẩn bị đâu vào đó, chiều 29-3 âm lịch làm lễ dạo đồng. Đây là lúc con cháu sinh sống ở các nơi xa làng kéo về đông đủ. Mục đồng cầm cờ dạo quanh các cánh đồng tỏ ý cầu cho được mùa. Người già cả ốm yếu không ra dự được, hỏi con cháu rằng ruộng nhà mình có mục đồng cầm cờ lội qua không. Nếu không, họ sẽ buồn buồn mà nói: Rứa là năm ni ruộng mình thua mùa rồi. Sáng ngày 30 chính thức diễn ra lễ rước. Trời chưa hửng sáng đã vang lên tiếng trống giục giã dân làng về dự lễ. Tất cả tề tựu trong sân đình Thần, còn được gọi là đình Mục Đồng. Trùm mục (người cai quản các mục đồng) lễ phục tươm tất trịnh trọng tiến vào hậu tẩm khấn vái rồi cung thỉnh bài vị Thần Nông đặt vào kiệu. Kiệu rước được bài trí như kiệu rước Thần, cỡ 80x100 cm, nóc kiệu có 4 mái trang trí 4 giao lá, rèm kiệu được giăng hoa kết đèn rực rỡ, do 4 mục đồng cao như nhau khiêng. Xong đâu đó, đám rước lên đường. Dẫn đầu là đoàn cờ mục đồng rồi đến cờ 13 tộc họ. Dàn cổ nhạc cùng với chiêng trống, kiểng cổ vang động một góc trời. Mỗi nhà có trâu đều sắm sửa lễ phẩm, thường là một mâm xôi với hoa quả, có khi một con gà hay một đầu heo, cho người đội theo đám rước. Dân làng nối đuôi đi sau cùng. Nổi bật hơn hẳn giữa đoàn người rồng rắn là kiệu rước, uy nghi, trang trọng tiến về hướng cồn Thần. Trong âm thanh dậy trời của trống chiêng nhã nhạc, dưới ánh sáng bập bùng của các ngọn đuốc, đám rước tạo nên một bức tranh mộc mạc thanh bình trên đường làng còn mờ trong sương sớm. Mặt trời lên khỏi ngọn tre là lễ cũng vừa xong. Mọi người lại quay về với cuộc sống nông gia đời thường, nhưng trong lòng đã dấy lên một niềm tin: năm nay sẽ có một vụ mùa bội thu. Văn Thành Lê ATC éu?c s?a ch?a b?i - Admin on 08/05/2001 06:04:46
