Lá thư của Một SV Việt Nam !

Lá thư của Một SV Việt Nam !

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/forum/story/2006/03/060302_nguyentientrungletter.shtml

Nguyêfn Tiến Trung gư?i Bộ trươ?ng Giáo dục VN



Nguyêfn Tiến Trung, sinh năm 1983, cựu học sinh trươ?ng Lê Hô?ng Phong, TPHCM
Kính gửi : thầy Nguyễn Minh Hiển ?" Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo
Đồng kính gửi : các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các cơ quan báo chí, truyền thông

Sau gửi : các bạn thanh niên, sinh viên, học sinh

Trước hết, em xin được gọi thầy Nguyễn Minh Hiển là thầy, mặc dù thầy chưa hề dạy dỗ em một ngày nào. Là cựu sinh viên năm thứ nhất của Đại học Bách Khoa thành phố Hồ Chí Minh và hiện đang du học tại Pháp, em muốn gửi đến thầy lá thư này để nói lên những suy nghĩ về tình trạng giáo dục, đặc biệt là giáo dục chính trị ở Việt Nam, với mong muốn rằng nó sẽ góp phần nhỏ bé vào công cuộc đổi mới giáo dục, và rộng hơn là đổi mới chính trị ở Việt Nam.

Có rất nhiều điều vô lý và không đúng với thực tế trong việc giảng dạy môn giáo dục công dân và các môn chính trị ở Việt Nam. Em xin nêu ra ở đây một vài sự việc mắt em thấy, tai em nghe ở các nước tư bản, thực dân, đế quốc như trong sách vở nhà trường. Mong là thầy sẽ giải đáp những những câu hỏi của em trong bài viết, và cũng chỉ ra cho em thấy suy nghĩ của em sai lầm hay đúng đắn ở chỗ nào.

Tại Việt Nam, chương trình giáo dục công dân cấp II và cấp III dạy rằng ở các nước tư bản, nhân dân lao động bị bóc lột đến cùng cực. Những người công nhân phụ trách công đoàn thì bị « mua chuộc » bằng cách được trả lương cao hơn. Điều này hoàn toàn sai và ngược lại, công đoàn ở Pháp rất mạnh và tập hợp được nhiều người lao động. Khi có tranh chấp với giới chủ, các cuộc đình công được tổ chức chặt chẽ và gây ảnh hưởng rất rộng. Mọi người đều có quyền đình công, chỉ cần đăng kí ngày giờ sẽ có cảnh sát theo bảo vệ. Bất kì ai khi làm việc cũng đều được trả mức lương cơ bản thấp nhất khoảng 7 euros / 1h, trung bình một tháng khoảng 1000 euros, đủ để trả tiền nhà và tiền ăn. Nhìn lại Việt Nam, mức lương cơ bản quá thấp (khoảng 400 000 VNĐ) không đủ để công nhân trả tiền nhà và phục hồi khả năng lao động, sản xuất. Các cuộc đình công của công nhân đã và hiện đang diễn ra để đòi quyền lợi cho mình lại bị Nhà nước lên án là phạm pháp, cho là họ bị kích động, xúi giục. Đối với em, đó là thái độ không đúng đắn của một Nhà nước đại diện cho quyền lợi của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

Trong môn học kinh tế chính trị, sách giáo khoa nói rằng kinh tế là hạ tầng kiến trúc, còn chính trị là thượng tầng kiến trúc, và kinh tế quyết định chính trị. Thế nhưng ở nước ta, thực tế là chính trị quyết định kinh tế. Ngay sau khi thống nhất đất nước năm 1975, Đảng và Nhà nước đã thi hành chính sách kinh tế ngăn sông cấm chợ để tiến nhanh lên chủ nghĩa xã hội. Khi nhận ra sai lầm để tiến hành công cuộc đổi mới thì vẫn lại là « kinh tế thị trường theo định hướng chủ nghĩa xã hội », với kinh tế quốc doanh làm chủ đạo, còn thành phần kinh tế tư nhân thì yếu và thiếu. Chính vì lý do đó mà Việt Nam không theo kịp đà tiến của các nước láng giềng như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, v.v? Kể cả với nhịp độ tăng trưởng nhanh nhưng không bền vững hiện nay, Việt Nam cũng không thể bắt kịp các nước khác. Không bền vững ở đây có nghĩa là phá hoại môi trường, bán tài nguyên thô, tham nhũng, vay nợ nước ngoài chồng chất và sử dụng kém hiệu quả. Như thế, chính Đảng và Nhà nước đã không làm đúng những gì mình dạy là « kinh tế quyết định chính trị », mà vẫn luôn « chủ quan, duy ý chí ».

Trong môn học Chủ nghĩa Mác Lênin, phần chủ nghĩa duy vật biện chứng, em được dạy là « vật chất có trước và vật chất quyết định ý thức », và « con người có khả năng hiểu được tự nhiên ». Đây là những điều đến bây giờ khoa học vẫn còn tranh cãi. Nhà vật lý thiên văn Trịnh Xuân Thuận, một bộ óc lớn của Việt Nam đang làm việc tại Mỹ, trong quyển sách « Giai điệu bí ẩn » đã được phát hành ở trong nước lại cho rằng con người không bao giờ hiểu được tự nhiên. Nếu thế giới quan khoa học của ông sai thì làm sao ông có thể trở thành một nhà khoa học tên tuổi tầm cỡ thế giới. Trong khi những nhà khoa học trong nước được trang bị chủ nghĩa Mác Lênin lại không thể tìm ra hoặc tìm ra rất ít những cái mới. Vậy thì theo thầy, chúng ta có nên dạy và áp đặt cho học sinh, sinh viên những điều vẫn còn đang tranh cãi hay không ? Ngoài ra, Mác đã nói « Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân, cần phải hủy diệt », Lênin coi tôn giáo là « một trong những thứ đê tiện nhất đã từng có trên trái đất này », điều 4 Hiến pháp cũng ghi là chúng ta « theo chủ nghĩa Mác Lênin », nhưng hiện nay báo chí nói nhiều về cán bộ Đảng viên cao cấp dùng xe công để đi chùa, chính những người Đảng viên còn không tin vào « vô thần » như vậy thì làm sao lại bắt sinh viên tin được. Hơn nữa, khi chúng ta thực hiện điều 4 Hiến pháp thì làm sao có thể thực hiện điều 70 Hiến pháp về tự do tôn giáo. Theo em, cần phải xem xét lại nghiêm túc vấn đề này. Không thể có chuyện văn bản pháp luật cao nhất nước lại chồng chéo như vậy được, và cũng không thể dạy một đằng lại đi làm một nẻo.

Trở lại môn giáo dục công dân, thầy cô dạy là « Đảng Cộng sản là đại diện cho giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội », điều 4 Hiến pháp cũng ghi như vậy. Đối với em, đây là một tiên đề vì nó không có gì để chứng minh. Em đã tìm khắp các web site của Đảng và Nhà nước nhưng không thể tìm thấy một tí thông tin gì liên quan đến giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. Họ gồm bao nhiêu phần trăm dân số, tỉ lệ nam nữ thế nào, trình độ học vấn trung bình đến đâu, lương trung bình là bao nhiêu, ước mơ, nguyện vọng của họ là gì, đã có những cuộc điều tra toàn diện nào về công nhân Việt Nam hay chưa ? Như vậy, Đảng không hiểu và không biết gì về giai cấp công nhân lại tự cho mình là đại diện trung thành của giai cấp đó. Ngoài ra, theo số liệu của Liên Hiệp Quốc (UNDP) về Việt Nam, 74% dân số sống ở nông thôn, như vậy giai cấp công nhân không thể chiếm hơn 20% dân số, và đại diện của giai cấp công nhân có thể đại diện cho cả dân tộc Việt Nam hay không ? Mặt khác, theo em, điều 4 Hiến pháp lại mâu thuẫn với ngay điều 2 và điều 3 Hiến pháp, vì điều 2 ghi là « tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân » và điều 3 ghi là Nhà nước « bảo đảm thực hiện công bằng xã hội », còn điều 4 lại ghi Đảng « là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội ». Thưa thầy, làm sao có công bằng xã hội khi chỉ có một Đảng độc quyền lãnh đạo ? Trên thực tế, tổng bí thư là người có quyền lực cao nhất nước, cao hơn cả *************, thủ tướng, chủ tịch quốc hội, nhưng trong Hiến pháp lại không có một dòng nào quy định quyền và nghĩa vụ của ông đối với nhân dân ! Nhân dân không bầu ra Tổng bí thư thì việc ông không có trách nhiệm với dân cũng là điều dễ hiểu. Ngay cả Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp cũng có tới gần 100% là Đảng viên, điều này có bình thường không khi chỉ có 2 triệu Đảng viên trên 84 triệu dân Việt Nam ? Tất nhiên chúng ta có thể nói vì Đảng viên là những người ưu tú nhất của dân tộc nên họ được bầu, nếu sự thật là như vậy thì Việt Nam đã trở thành con rồng châu Á từ lâu rồi, và chắc chắn bây giờ chúng ta không thể thua các nước láng giềng Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore? , xa hơn nữa là Hàn Quốc. Em không tin trí tuệ Việt Nam lại thua kém trí tuệ các dân tộc khác.

Bất kì một nền giáo dục nào cũng phải dạy cho học sinh, sinh viên tinh thần sáng tạo, óc phê phán và đổi mới. Nhưng theo em, nền giáo dục Việt Nam đã thực hiện rất tồi chức năng này, thể hiện qua việc nhồi nhét những kiến thức không đúng và không hợp thời. Chúng em chỉ được học cách nhớ và vâng lời, hoàn toàn không thể nói trái lại sách giáo khoa và có ý kiến khác với thầy cô, chính vì vậy nên bài viết của Phi Thanh lại trở thành một hiện tượng, trong khi đó là một điều bình thường ở một đất nước bình thường. Chúng em được học những tư tưởng thù hận và nghi kị đối với các nước tư bản, phải tiêu diệt, đào mồ chôn họ chứ không được học cách sống chung trong hòa bình, hợp tác và phát triển. Ngày 11/09/2001, khi cả thế giới bàng hoàng và đau đớn khi hai tòa nhà WTC ở New York bị tấn công, em đã nhảy lên vui mừng vì « đế quốc Mỹ » bị trừng phạt. Tính « ác » trong người em trỗi dậy nhưng em lại cho đó là suy nghĩ đúng đắn, theo những gì được dạy dỗ. Đến bây giờ em vẫn không hiểu tại sao lúc đó em có thể suy nghĩ như vậy. Hiện nay, khi các nước tư bản đầu tư vào Việt Nam, bạn bè của em có những người trong các lớp cảm tình Đảng, có những người là sinh viên xuất sắc, họ lúc nào cũng nghĩ rằng tư bản muốn làm « diễn biến hòa bình » để lật đổ chính quyền nhân dân, bóc lột, đô hộ dân mình. Họ không biết rằng thời đại tư bản nguyên thủy man rợ đã qua lâu rồi và bây giờ là kinh tế thị trường văn minh. Hợp tác với nhau là hai bên cùng có lợi chứ không hề có chuyện bên nào bóc lột bên nào. Nếu anh dở thì anh được lợi ít hơn hoặc thiệt thòi hơn. Như vậy, nền giáo dục đang dạy cho học sinh, sinh viên những điều sai lầm : cứ nghĩ rằng « đất nước ta giàu đẹp, nhân dân ta anh hùng », còn tư bản là bóc lột, man rợ, chống phá chúng ta. Khi vào WTO, Việt Nam sẽ đương đầu với nền kinh tế hùng mạnh của các nước như thế nào khi thế hệ trẻ không hiểu gì về mình, không hiểu gì về người ? Điều đó làm giảm sức cạnh tranh của Việt Nam và em cho rằng đó là có tội đối với Tổ quốc.

Trong giảng đường đại học, sinh viên không được bày tỏ công khai những suy nghĩ của mình về chính trị nếu ý kiến đó trái với đường lối của Đảng, ngay cả khi Đảng đã chứng minh rằng mình cũng có thể sai lầm qua việc cải cách ruộng đất hoặc chủ trương ngăn sông cấm chợ. Các diễn đàn của thanh niên Việt Nam, lớn nhất là Trái Tim Việt Nam online (www.ttvnol.com) bị cấm bàn về chuyện chính trị « nhạy cảm ». Tại sao thế hệ trẻ quan tâm đến vận mệnh đất nước thì lại bị cấm đoán ? Ở đây, em cho rằng Đảng và Nhà nước đã vi phạm pháp luật nghiêm trọng khi hạn chế quyền tự do ngôn luận của nhân dân. Điều 69 Hiến pháp ghi là « công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí », « có quyền hội họp, lập hội » nhưng thực tế hoàn toàn không đúng như vậy. Đến giờ này Việt Nam vẫn chưa có báo chí tư nhân, báo đài đều thuộc Nhà nước và chịu sự kiểm soát của ban tư tưởng văn hóa trung ương, như vậy làm sao bảo đảm được quyền tự do ngôn luận của dân ? Làm sao có thể dạy cho chúng em Đảng mang lại tự do cho nhân dân trong khi chính chúng em thấy chúng em không có quyền được tự do nói ? Xã hội sống trong sợ sệt, ai muốn yên thân thì cứ tụng những điều được học và được tuyên truyền. Thế hệ trẻ trở nên thờ ơ với vận mệnh đất nước vì có quan tâm cũng không được nói, có nói thì cũng không được lắng nghe. Bây giờ chỉ còn các cựu chiến binh, các vị lão thành cách mạng góp ý cho Đảng và Nhà nước. Khi thế hệ này mất đi đất nước sẽ ra sao ? Thưa thầy, em cho rằng tình hình hết sức nghiêm trọng rồi. Nếu cứ tiếp tục kiểu giáo dục và cấm đoán này, Việt Nam sẽ ngày càng tụt hậu.

, CS 14315 35043 RENNES Cedex France

Trong chương trình học cũng dạy chúng em là chủ nghĩa xã hội đi vào giai đoạn thoái trào do phạm một số sai lầm cũng như do sự chống phá của « các thế lực thù địch ». Thế nhưng người bạn của em đang du học ở Nga đã hỏi chính những người Nga và họ không cho là như vậy. Không có thế lực thù địch nào ở đây cả. Khi dân đói khổ quá thì phải vùng lên để xây dựng một chính quyền mới tốt đẹp hơn, hoàn toàn không đúng như sách giáo khoa đã ghi là « nhân dân Liên Xô đã bước đầu xây dựng được chủ nghĩa xã hội ». Những người bạn Rumani trong trường em cũng kể lại cho em nghe những tội ác man rợ do chủ tịch Đảng cộng sản Rumani Xô-xếc-cút gây ra. Những người bạn Cuba kể cho em nghe về việc mất tự do dân chủ ở đất nước mình khi chỉ có một chủ tịch Đảng cộng sản cầm quyền hàng chục năm và đàn áp những người bất đồng chính kiến. Ở nước Bắc Triều Tiên, những người cộng sản thực chất là gia đình trị theo kiểu phong kiến, cha truyền con nối. Ở Campuchia, những người cộng sản Khmer Đỏ đã phạm phải tội ác diệt chủng. Ở Trung Quốc, trong thời kì « ***************** », Mao Trạch Đông đã cho giết hàng chục triệu người. Còn ở Nga, chính những người trong Đảng cộng sản Liên Xô đã nói rằng Stalin là một tên bạo chúa, giết đồng đội, đồng chí và nhân dân để thỏa mãn tham vọng của mình. Thế nhưng em được học trong sách giáo khoa là :
« ?Việt Nam có Bác Hồ
Thế giới có Stalin
Việt Nam có tự do
Thế giới có hòa bình? »
(Tố Hữu)
Khi nghị quyết 1481 của châu Âu ra đời, thực chất là do những nước đã từng sống dưới chế độ cộng sản đề nghị như Hungary, Cộng hòa Séc và các nước vùng Baltic, trong đó có cả cựu đảng viên cộng sản các nước đó. Hoàn toàn không phải là các thế lực cực hữu làm chuyện này như báo chí trong nước miêu tả. Đây không phải là một cuộc chiến ý thức hệ như tuyên truyền mà đây là lẽ phải, là luật pháp, vì giết người nghĩa là vi phạm pháp luật và phải bị trừng trị. Ở nước ta, sau cải cách ruộng đất chiếm đoạt tài sản của dân và gây nên cái chết của bao nhiêu người, những người chịu trách nhiệm chỉ việc lên tiếng xin lỗi là xong, không hề bị trừng trị theo pháp luật, dù những người chứng kiến sự kiện đó vẫn còn sống đến bây giờ. Thầy ơi, liệu sinh viên chúng em còn tin vào những gì được học và dạy dỗ không khi thực tế toàn chứng minh những điều ngược lại ? Và làm sao chúng em có thể tin vào một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa khi những người vi phạm pháp luật không bị đem ra tòa ? Một nền giáo dục không trung thực sẽ không thể đào tạo ra những con người trung thực.
Chúng em cũng được dặn dò phải « xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc » nhưng cũng lại phải « trung thành với chủ nghĩa Mác Lênin và chủ nghĩa xã hội ». Đối với em đây là việc rất khó vì truyền thống dân tộc ta là nhân nghĩa, khoan dung. Văn hóa Việt Nam là sự tổng hòa tinh hoa của ba hệ tư tưởng lớn : Phật, Nho, Lão và sau này có thêm đạo Thiên Chúa. Đạo Phật với tư tưởng từ bi, hỉ xả. Đạo Nho với Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín và suy nghĩ xả thân cho đất nước. Đạo Lão với tinh thần trung dung, coi thường danh lợi. Đạo Thiên Chúa với tình yêu bao la cho con người. Nhưng chủ nghĩa Mác Lênin lại là « bạo lực cách mạng », phải đào mồ chôn người khác, và phải luôn nuôi trong đầu những ý nghĩ hận thù. Chúng ta đâu có xứng đáng là con cháu Nguyễn Trãi với việc sử dụng bạo lực để đàn áp người trái ý kiến với mình. Nguyễn Trãi dạy rằng :
« Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn
Lấy chí nhân để thay cường bạo. »
(Bình Ngô đại cáo)
Sau khi thống nhất đất nước năm 1975, đồng bào miền Nam bị kềm kẹp, áp bức quá nên phải bỏ nước ra đi, gây nên sự kiện « thuyền nhân » gây xúc động và căm phẫn cho toàn thế giới, đến nỗi có cả một từ riêng để chỉ về sự kiện này là « boat people ». Điều này hoàn toàn trái với tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi và lòng nhân đạo, tình yêu nước thương nòi được dạy trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Di chúc của Bác cũng dặn dò phải miến thuế nông nghiệp cho dân một năm nhưng những người lãnh đạo lại giấu đi, không làm theo lời Bác. Ngay cả những người lãnh đạo cao nhất của Đảng đã không làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh thì làm sao có thể bắt chúng em tin theo và thực hành theo tư tưởng ấy ?
Với tư cách là công dân của nước Việt Nam, một người sinh viên vẫn đang là một thành viên của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, em có những kiến nghị như sau để cho thầy và các vị lãnh đạo xem xét :
Về mặt giáo dục :
1. Bỏ lối dạy học theo kiểu AQ , chúng ta không thể nói chúng ta là « cái mới, cái tiến bộ » khi chúng ta là một trong những nước nghèo nhất, tham nhũng nhất thế giới, vẫn đang phải ngửa tay xin tiền viện trợ từ chính các nước tư bản. Cần dạy cho thế hệ trẻ biết vị trí đúng đắn của nước mình đối với quốc tế để thấy được cái nhục của nghèo khó và lạc hậu và từ đó biết vươn lên.
2. Bãi bỏ các môn học chính trị không thiết thực và không đúng đắn nữa trong bối cảnh hiện nay. Đó là các môn Triết học Mác Lênin, Kinh tế chính trị, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Lịch sử Đảng, Tư tưởng Hồ Chí Minh. Nếu có dạy Triết học thì nên chỉ ra cái hay, cái chưa hay của tam giáo Nho, Phật, Lão, đạo Thiên Chúa, chủ nghĩa Mác Lênin và các triết gia phương Tây để tránh cho thế hệ trẻ cái nhìn phiến diện, một chiều. Nếu muốn dạy tư tưởng Hồ Chí Minh thì trước hết phải thực hiện những gì trong tư tưởng Hồ Chí Minh như tự do, dân chủ, đa nguyên, đa đảng. Không thể nói mà không làm, không thực hiện nhưng bắt người khác phải nghe theo.
3. Tôn trọng những ý kiến khác biệt của học sinh, sinh viên, không áp đặt, không bắt học thuộc lòng những thứ không cần thiết, gây hại như chủ nghĩa Mác Lênin vì điều đó giết chết sự sáng tạo và óc suy nghĩ độc lập của thế hệ trẻ.
4. Học tập cách làm sách giáo khoa và hệ thống phân ban của các nước tiên tiến. Sau bao nhiêu năm đến giờ này nước ta vẫn chưa có một bộ sách giáo khoa tốt, vẫn phải sửa đi sửa lại. Còn phân ban thì lúc bỏ lúc làm, gây lãng phí rất lớn tài sản và sức lực của nhân dân.
Về mặt chính trị, xã hội :
1. Một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh không thể chỉ có một Đảng lãnh đạo vì như thế rõ ràng là bất công, độc tài và lạm dụng quyền lực. Đảng cộng sản cần phải chứng tỏ mình là sự lựa chọn của nhân dân qua bầu cử thật sự tự do, thật sự công bằng, thật sự dân chủ. « Vàng thật không sợ lửa », nếu « ý Đảng » chính là « lòng dân » thì dân sẽ bầu cho Đảng lãnh đạo. Khi đó Đảng sẽ có cơ hội đập tan cáo buộc là độc tài, và « các thế lực thù địch » sẽ không thể « lợi dụng chiêu bài nhân quyền, dân chủ » để chống phá.
2. Xây dựng Nhà nước Pháp quyền thật sự chứ không phải Đảng quyền như từ bấy lâu nay. Đừng chỉ có nói mà phải thực sự tôn trọng các quyền căn bản của con người, chẳng hạn như quyền tự do ngôn luận. Phải lắng nghe và tiếp thu ý kiến của mọi tầng lớp nhân dân. Chấm dứt việc bưng bít thông tin một cách có hệ thống. Ngừng ngay việc kiềm chế báo chí thông qua Ban tư tưởng văn hóa trung ương.
3. Nghiêm chỉnh thi hành việc chống tham nhũng, lãng phí, cửa quyền để khôi phục lại lòng tin của nhân dân, bắt đầu bằng việc kê khai tài sản. Phải để có tự do báo chí và tự do thành lập hội như đã quy định trong Hiến pháp nhằm hỗ trợ hiệu quả việc chống « quốc nạn » này.
Trên đây là những suy nghĩ và kiến nghị của em, sau khi đã hiểu trọn vẹn lời dạy của Bác Hồ «Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào» và «thật thà, dũng cảm». Khi đọc những bài báo của tiến sĩ Lê Đăng Doanh, bác Nguyễn Trung, anh Phan Thế Hải và các vị lão thành cách mạng khác, em cũng muốn bày tỏ cho thầy và các vị lãnh đạo thấy suy nghĩ của mình, vì thế hệ sinh viên du học chúng em phải mang kiến thức, tư tưởng tiến bộ ở phương Tây về để xây dựng đất nước. Em hi vọng rằng dân tộc chúng ta lại làm được điều thần kỳ như Nhật Bản và Hàn Quốc, cả một dân tộc vì cái nghèo, cái hèn mà đứng lên, chứ không tự ru ngủ mình vì quá khứ oanh liệt đã qua.
Cuối thư, em chúc thầy sức khỏe và sự tỉnh thức. Rất mong nhận được phúc đáp của thầy trong thời gian nhanh nhất.
Ngày 22 tháng 02 năm 2006
Sinh viên năm thứ tư ?" ngành công nghệ thông tin
Nguyễn Tiến Trung
tgnn169@hotmail.fr
BBC: Nguyên văn lá thư có tựa đê? Thư ngỏ của một sinh viên bình thường trong một đất nước không bình thường. Nguyêfn Tiến Trung, sinh năm 1983, cựu học sinh trươ?ng Lê Hô?ng Phong, TPHCM, hiện ơ? tại địa chi? DB433, INSA, 20 avenue des Buttes de Coësmes , CS 14315 35043 RENNES Cedex France

Tôi rất muốn dùng bài này như 1 đề tài tham khảo để box KHPL cùng thảo luận về khía cạnh danh từ pháp lý, hành chánh , về các khúc mắc trong việc sử dụng ngôn từ , về khả năng lý luận của 1 SV không học luật .
Ngoài ra, cũng có thể là một cơ hội đóng góp ý kiến cho đảng theo đúng lời kêu gọi ( hoặc là cho phép ) của các anh em ngành luật mà lẽ ra là còn phải đi tiên phong trong việc góp ý như thế này .
Các hiện tượng được nêu ra trong lá thư trên có gì để chúng ta không dám đọc, không dám bàn nếu Hiến Pháp quả là đã quy định rõ ràng về dân chủ ?
Các mầm non của đất nước cần suy nghĩ về vấn đề trên và nên nhớ rằng : quyền lợi của đảng luôn phải song hành với quyền lợi đát nước , như thế thì đảng mới có thể tồn tại được .
Cũng có những giới hạn ở đây là : Nếu có khác biệt ý kiến, anh em nên tôn trọng các nguyên tắc cần thiết của thảo luận .
Chả biết ý kiến này và cả topic này có được duy trì hay không nhưng biết đâu, không có quyền tự do ngôn luận thì vẫn có quyền tự do hy vọng chứ .
Một bông hoa cho tuổi trẻ .

Lối viết của tác giả cho thấy anh là một tay "nghiệp dư" về chính trị và không thực sự hiểu về hệ thống chính trị hiện hành tại Việt Nam. Tuy nhiên các chứng cứ và lập luận lại giản dị và ... không thể chối cãi!.
Xin chia sẻ và tán đồng suy nghĩ của anh bạn trẻ này!. Ít ra đọc xong còn cảm thấy thú vị, không muốn chửi thề giống như cảm giác đọc 1 bài báo của 1 vị cựu BCT trên tờ Tuổi Trẻ gần đây
Được lvha74 sửa chữa / chuyển vào 02:08 ngày 04/03/2006

VN là gì có "chính trị chuyên nghiệp" ha bạn. chính trị ở VN là một thứ xa xí phẩm chỉ dành cho một tầng lớp cao quý thôi, bàn đến chính trị đã là điều cấm kỵ (như trong điễn đàn này), chứ đừng nói đến việc phê bình hay phản bác những ý thức trong thể chế chính trị ấy .
Với một nền tảng xh như vậy thì đừng có mơ "chính trị chuyên nghiệp" .
Tôi vote 5* cho anh bạn trẻ này . MÔt người dám nói những điều phải nói, trong khi những người khác (có cả tôi) không dám nói khi biết là mình phải nói.

Hì hì, bạn vote nhầm mất rồi ! Người post bài là 1 TV TTVN còn tác giả viết bài này khác ; bạn mới vote cho người post bài mà quên tác giả mới là con người đáng phục .
Vậy hãy vote ở trên đâu topic, phía bên phải ấy . Xin anh em cho thật nhiều sao để ủng hộ tinh thần và biết đâu, bài này lại được tồn tại .

Cám ơn các bác đã vote cho em.Là một SV em lên mạng thấy những điều Trung nói có cái đúng có cái hay nhưng đó là suy nghĩ của một SV giống như em nên em post lên để mọi người cùng tham khảo. Vừa rồi trường em có Thầy giáo nhận tiền của SV,bạn SV đó đã mạnh dạn tố cáo trên báo chí .
Mặc dù ,Thầy đã trả lại tiền và từ chức nhưng theo em Thầy đó vẫn cần phải bị xử lý theo PL các bác Thấy thế có đúng không ? 1 vài bài đã bị del ở topíc này thì phải ?

Nói đi thì cũng phải nói lại, khổ thân ku Trung này bị người ta giật dây.
Mời các bác đọc mấy bài feedback trên BBC nhé.
Totomeo, Ha? Nội
Nếu lá thư này chỉ dừng lại ở vấn đề muốn cải thiện tình trạng giáo dục thì sẽ là tốt nhưng có điều bạn đã quá nặng lời khi tuyên bố : "Bãi bỏ các môn học chính trị không thiết thực và không đúng đắn nữa trong bối cảnh hiện nay. Đó là các môn Triết học Mác Lênin, Kinh tế chính trị, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Lịch sử Đảng, Tư tưởng Hồ Chí Minh." Bạn có thực sự hiểu được hết Tư tưởng của Hồ Chí Minh không mà dám tuyên bố như thế? Túm lại là bài của bạn chỉ chăm chăm vào một vấn đề : "đa nguyên, đa đảng". Bạn có thực sự biết rõ nội bộ bên trong của những nước duy trì tình trạng ấy không? hay họ chỉ phô ra cho bạn những gì gọi là tốt đẹp nhất?
Bức thư của bạn đọc qua thì có vẻ rất "hay" nhưng có điều bạn đã đi quá xa so với mục đích ban đầu là cải thiện tình trạng giáo dục! Đọc thư của bạn tôi không thể không nghĩ là bạn đã bị chi phối bởi "ai đó" vì bạn nêu ra nhiều kiến thức sai lầm ("những người công nhân phụ trách công đoàn thì bị « mua chuộc » bằng cách được trả lương cao hơn"..."trung bình một tháng khoảng 1000 euros"..."Mác đã nói « Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân, cần phải hủy diệt », Lênin coi tôn giáo là « một trong những thứ đê tiện nhất đã từng có trên trái đất này »"...)
Cường Huy,TP/HCM
Tôi hơi thắc mắc là tại sao một sinh viên CNTT mà lại rất "sành" về xã hội vậy nhỉ, đến nỗi bạn có thể nhớ để trích dẫn những ví dụ (mặc dù có ví dụ không chính xác), thế bạn thật lòng muốn góp ý hay đằng sau bạn còn có ai, còn có tổ chức nào khác chăng!???
Lily, Hà Nội
Bạn nên cập nhật thông tin về tình hình giáo dục tại nước mình trước khi phát ngôn,lấy thí dụ về vấn đề tôn giáo, đã từ lâu ở VN chúng tôi không còn bị dạy dỗ áp đặt rằng "tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân" nữa. Các thầy cô chỉ nêu quan điểm của các tác giả, nhấn mạnh bối cảnh lịch sử của chúng và để sinh viên tự bình luận, đánh giá.
Ý kiến của tớ :
Phải đến 20 năm nay (kể từ khi cải cách giáo dục), trong sách giáo khoa tớ cũng chẳng tìm đâu ra cái câu : "Đất nước ta rừng vàng biển bạc" nữa rồi. Ku Trung sinh 1983, vậy còn được học hệ sách mới hơn nữa, và chắc chắn k0 thể học những câu như vậy trong sách.
Tiếp theo, về vấn đề tôn giáo, những câu trong bài viết của Trung dường như người ta chỉ có thể nghe trong thời kỳ ***************** xảy ra tại Trung Quốc Cuối thập kỷ 60 hay thời kỳ Polpot ở CPC cuối thập kỷ 70.
Nói tóm lại, trong bài viết của Trung, mình ngửi thấy mùi của 1 Dương Thu Hương nào đó chứ k0 phải của 1 cậu trai mới vừa tốt nghiệp trường THPT Lê Hồng Phong vào năm 2001.
Ý đồ chính trị bộc lộ quá rõ rồi, theo tớ, đây chỉ là mượn ngọn gió giáo dục để bẻ củ măng chính trị thôi các bác ạh.
Regards!

Đây là quan điểm của một người trẽ khác,
Quang Linh
Việt Nam có nên chọn con đường đa nguyên chính trị hay không?

Gần đây, trong những bài viết góp ý cho báo cáo chính trị của Đại hội Đảng lần thứ X đăng trên các trang web trong và ngoài nước, một số người cho rằng Việt Nam nên thực hiện Đổi mới II theo hướng chấp nhận hệ thống đa nguyên về mặt chính trị (bài viết của ông Nguyễn Trung trên VietNamNet, bài viết của TS. Nguyễn Quang A trên talawas). Theo tôi, chọn con đường đa nguyên cho Việt Nam tại thời điểm này là một việc làm phiêu lưu, bởi vì nó tiềm tàng nguy cơ làm cho Việt Nam mất sự ổn định về mặt chính trị - xã hội và bỏ lỡ thời cơ phát triển kinh tế và thực hiện các cải cách dân sinh khác. Vì sao như vậy?
1.
Trước hết tôi cho rằng chúng ta không thể lấy lý thuyết và thực tiễn chính trị của các nước châu Âu (Anh, Pháp, Ý, Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy?) hay Mỹ để áp dụng cho Việt Nam, bởi vì các nước đó có hoàn cảnh lịch sử-xã hội khác xa với Việt Nam. Xét về đặc điểm xã hội, đa số các nước châu Âu đều không phải là các nước đa dân tộc, đa văn hoá, đa tôn giáo, vì vậy các mâu thuẫn xã hội ít phức tạp; xét về mặt lịch sử, hệ thống chính trị đa nguyên ở các nước đó đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm và đã trải qua những thời kỳ sóng gió để đạt được trình độ như ngày nay. Với Mỹ, mặc dù là một nước đa dân tộc đa văn hoá nhưng trong đó người da trắng gốc Âu vẫn chiếm đa số (khoảng 75%), Thiên Chúa giáo vẫn là tôn giáo chính (85%), và nước Mỹ cũng đã trải qua hàng trăm năm để phát triển và hoàn thiện hệ thống chính trị lưỡng đảng của mình.
Chúng ta cũng không thể bắt chước máy móc con đường của các nước Đông Âu (Ba Lan, Hungari, Tiệp, Nga?) để áp dụng cho Việt Nam, bởi vì mặc dù các nước trên đã một thời là xã hội chủ nghĩa như Việt Nam, nhưng đặc điểm xã hội, lịch sử và trình độ phát triển của các nước đó cũng khác xa với Việt Nam. Về mặt xã hội, các nước này cũng không phải là các nước đa dân tộc, đa tôn giáo, và không có các mâu thuẫn gay gắt do lịch sử để lại như Việt Nam (tại thời điểm những năm 90, phần lớn công dân của các nước này là các thế hệ sinh sau chiến tranh), trình độ kinh tế, trình độ dân trí của các nước đó tại thời điểm những năm 90 của thế kỷ XX cũng phát triển cao hơn Việt Nam hiện nay. Hơn nữa, thay vì thay đổi hoàn toàn, nếu các nước trên duy trì được hệ thống cũ (với những cải biến nhất định) để đảm bảo sự ổn định về mặt chính trị đồng thời với việc mở cửa về mặt kinh tế-xã hội thì rất có thể các thành tựu mà họ đạt được còn lớn hơn nhiều và tránh được những cái giá mà nhiều nước đã gánh chịu trong 15 năm qua (chia rẽ, nội chiến, gia tăng sự bất bình đẳng).
Chúng ta cũng không thể lấy kinh nghiệm của Cămpuchia vì sản phẩm đa nguyên của Cămpuchia ra đời do những nguyên nhân lịch sử nhất định: tại thời điểm 1990, ở Cămpuchia có 2 lực lượng chính trị đối kháng kịch liệt (Đảng Nhân dân Cách mạng Cămpuchia có Việt Nam trợ lực, Liên minh Khmer đỏ + Sihanouk + Son Sann do Mỹ & Trung Quốc trợ giúp) và sự ra đời chế độ đa nguyên hiện nay là một thoả hiệp chính trị có lý do lịch sử. Hơn nữa, mặc dù là đa nguyên chính trị nhưng tình hình chính trị, kinh tế, xã hội hiện tại của Cămpuchia không hơn gì Việt Nam, thậm chí thua kém về nhiều mặt (kém ổn định hơn về chính trị, tăng trưởng kinh tế thấp (trong 2 năm 2004-05, chỉ tăng trưởng 3,5-4%), tệ nạn tham nhũng cũng khủng khiếp?). Hơn nữa, dù sao Cămpuchia cũng là một nước nhỏ (10 triệu dân), không phức tạp về mặt dân tộc (gần 100% là người Khmer), tôn giáo (gần 100% là đạo Phật) và xã hội (tất cả đều thừa nhận quyền lực của nhà vua).
Chúng ta có thể lấy kinh nghiệm của Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia? nhưng nên lưu ý là các nước đó có đặc điểm dân tộc, xã hội, lịch sử khác Việt Nam khá nhiều: ngoại trừ Malaysia, các nước còn lại đều có một dân tộc đa số và một tôn giáo gần như tuyệt đối. Hơn nữa, thời kỳ phát triển nhất của của các nước đó trong thế kỷ XX lại gắn liền với giai đoạn gần như độc quyền về mặt chính trị của một nhà độc tài hoặc một đảng độc quyền, chứ không phải là đa nguyên về mặt chính trị. Vấn đề này đã được nhiều nhà nghiên cứu đề cập, nên tôi xin phép không đi sâu.
------
(còn tiếp)

2.
Chúng ta hãy lấy thực tiễn và kinh nghiệm đa nguyên của các nước có hoàn cảnh xã hội, lịch sử? tương tự như Việt Nam để phân tích, so sánh và rút ra kết luận cần thiết là có nên lựa chọn con đường đa nguyên chính trị Việt Nam ở thời điểm hiện nay hay không? Đó là những nước nào? Theo tôi, đó là Philippin, Indonesia, Myanmar, Thái Lan (ở Đông Nam Á), Pakistan, Bangladesh, Sri Lanca (ở Nam Á), Peru, Bolivia (Nam Mỹ). Xét về mặt xã hội, lịch sử, địa lý các nước này có những đặc điểm tương tự với Việt Nam như sau:
? Về mặt xã hội, đây đều là những nước khá đông dân (hầu hết trên 50 triệu người), đa dân tộc, đa tôn giáo và có các mâu thuẫn xã hội (dân tộc, tôn giáo, giai cấp) rất phức tạp do lịch sử để lại? mặc dù biểu hiện ở mỗi nước có những sự khác biệt nhất định.
? Về mặt lịch sử đây đều là những nước thuộc địa cũ của phương Tây, mới giành được độc lập từ năm 1945 trở lại đây, và xuất phát điểm khi giành được độc lập đều là những nước rất nghèo.
? Về mặt địa lý: đây đều là các nước có diện tích nhỏ nhưng địa hình phức tạp, không thuận tiện về mặt giao thông và dễ dàng bị chia cắt (Philippin và Indonesia có nhiều đảo, Pakistan nhiều đồi núi, địa hình hiểm trở; Việt Nam dài nhưng hẹp, có nhiều đồi núi; Bangladesh thì quá trũng, thường xuyên bị úng lụt).
Tuy nhiên, khác với Việt Nam, sau khi giành được độc lập, các nước trên không trải qua các cuộc chiến tranh khốc liệt, kéo dài, và đặc biệt là không đi theo con đường xã hội chủ nghĩa mà đều xây dựng nhà nước theo chế độ cộng hoà với hiến pháp dân chủ (tam quyền phân lập) và đa nguyên về mặt chính trị (đa đảng), không có nước nào xây dựng hiến pháp theo chế độ cộng sản, độc tài hay quân chủ. Sự xuất hiện các nhà độc tài hay các chính quyền quân sự lâm thời ở các nước này trong một giai đoạn lịch sử nào đó thực ra chỉ là hệ quả của sự tranh giành quyền lực giữa các lực lượng đối lập trong hệ thống đa nguyên ở những thời điểm khủng khoảng về chính trị và bất ổn về xã hội (sẽ phân tích ở sau). Vậy chúng ta xem các nước đó đã phát triển như thế nào?
Ở Đông Nam Á, Philippin và Indonesia giành được độc lập gần như đồng thời với Việt Nam (Indonesia 1945, Philipin 1946), và từ đó đến nay gần như không có chiến tranh với nước ngoài. Như vậy họ đã giành đuợc độc lập 60 năm nay, cũng đi theo quỹ đạo của Mỹ và phương Tây từ đó, và cũng xây dựng hệ thống chính trị theo mô hình đa nguyên từ đó (mặc dù có những giai đoạn do hệ quả của hệ thống đa nguyên chính trị đã xuất hiện các nhà độc tài và chính quyền quân sự), nhưng cho đến nay về kinh tế xã hội họ không hơn Việt Nam là bao nhiêu thậm chí nhiều mặt còn sút kém. Về kinh tế, theo thống kê hiện nay (CIA World FactBook 2005), GDP/người theo sức mua của Indonesia (3700 USD) chỉ hơn Việt Nam (3000 USD) 1,2 lần, còn Philippin (5100 USD) hơn Việt Nam 1,7 lần, trong khi đó thì vào năm 1990 thì tỷ lệ này là 2 lần (với Indonesia) và ba lần (với Philippin). Còn nếu tính theo HDI - chỉ số phát triển con người nói chung (cả về kinh tế, văn hoá, sức khỏe?) thì năm 2005 Việt nam (với 0.704 ở vị trí 108/177 nước), mặc dù còn dưới Philippin (0.697, 87/177) nhưng trên Indonesia (0.758, 110/177). Điều đáng chú ý là mức độ tăng trưởng về GPP và chỉ số HDI của Indonesia và Philippin chậm lại kể từ khi các nước này dấn sâu hơn vào con đường đa nguyên về mặt chính trị. Theo tốc độ tăng trưởng hiện nay chỉ 2 năm nữa, Việt Nam sẽ qua mặt Indonesia và trong 5-7 năm tới sẽ vượt qua Philippin, các nước đi trước và là thành viên WTO trước Việt Nam nhiều thập kỷ. Điều đáng lưu ý là do chọn con đường đa nguyên về mặt chính trị mà trong quá khứ cũng như hiện tại Philippin và Indonesia thường xuyên phải đối mặt với các vụ khủng khoảng chính trị và rối loạn xã hội do đảo chính, bạo lực (khủng bố) và chia rẽ (Indonesia đa mất Đông Timor, vùng Acer cũng đang đòi tách?), và đó là lý do chính làm cho các nước này chậm phát triển về mặt kinh tế và xã hội. Và mặc dù đa nguyên về chính trị, Philippin và Indonesia cũng được liệt vào các nước tham nhũng nhất trên thế giới (Philippin hơn Việt Nam một bậc, còn Indonesia còn tệ hơn Việt Nam ?" PERC 2006). Còn với Thái Lan, mặc dù hiện nay có GDP cao hơn Việt Nam khoảng 3 lần, nhưng nếu tính cả chặng đường phát triển hàng thế kỷ không bị chiến tranh (thậm chí được hưởng lợi từ chiến tranh) thì đó cũng chưa phải là một thành tựu. Hơn nữa hệ thống chính trị của Thái Lan hiện nay cũng đang đối mặt với hàng loạt các vấn đề tương tự như Philippin và Indonesia (các vụ gây rối, khủng bố ở các tỉnh phía Nam Thái Lan hiện nay là một ví dụ).
Ở Nam Á, các nước như Pakistan, Bangladesh, Sri Lanca cũng giành được độc lập hơn trên dưới 50 năm nay và cũng lựa chọn con đường đa nguyên (mặc dù đôi khi do sự rối loạn của hệ thống chính trị đa nguyên mà các chính quyền quân sự độc tài xuất hiện) nhưng lại là những nước chậm phát triển nhất và thường xuyên bất ổn về mặt chính trị vì biểu tình, bạo lực, khủng bố, thậm chí nội chiến (như ở Sri Lanca). Năm 1990, Pakistan có GDP/người là 409 USD (tính theo giá trị hối đoái) gần gấp đôi Việt Nam (215), Bangladesh thì xấp xỉ Việt Nam (khoảng 200 USD) nhưng đến năm 2005, GDP/người của Pakistan tụt xuống chỉ còn 2400 USD (tính theo sức mua), bằng 0,8 của Việt Nam (3000 USD), còn Bangladesh thì chỉ mới đạt 2100 USD (bằng 0,7 của Việt Nam), mặc dù hai nước này được Mỹ và phương Tây thường xuyên khen là dân chủ và cũng thường nhận được những khoản viện trợ lớn, có nhiều ưu đãi trong thương mại (đều là thành viên WTO). Xét theo chỉ số HDI, tức là sự phát triển về con người, các nước này đều thấp hơn Việt Nam rất nhiều: Pakistan xếp thứ 135/177 nước (chỉ số 0.527), Bangladesh xếp thứ 139/177 nước (0.520) so với Việt Nam là 108/177 (0.704). Xin nhắc lại chỉ số này bao gồm không chỉ về kinh tế mà cả sức khỏe (tuổi thọ), giáo dục (tỷ lệ biết chữ), y tế (số giường bệnh và bác sỹ), và các dịch vụ xã hội khác (xem Report của UNDP năm 2005 và các năm trước). Như vậy, mặc dù là các nước lựa chọn con đường đa nguyên trước Việt Nam hàng mấy chục năm, không hề bị chiến tranh, lại được sự trợ lực của Mỹ và nhiều nước phương Tây nhưng Pakistan và Bangladesh? vẫn không phải là các nước phát triển. Tình hình cũng như vậy với Sri Lanca và gần đây là Iraq.
Ở Nam Mỹ, các nước như Bolivia, Peru? mặc dù diện tích và dân số nhỏ hơn Việt Nam nhiều, vốn là sân sau của Mỹ, cũng lựa chọn con đường đa nguyên mấy chục năm nay nhưng các cải cách xã hội thường diễn ra chậm chạp vì thường xuyên bất ổn vì hệ thống chính trị.
3.
Những ví dụ trên đây cho thấy, các nước có hoàn cảnh tương tự như Việt Nam (dân số đông, đa dân tộc, đa tôn giáo, cơ cấu xã hội phức tạp, các mâu thuẫn do lịch sử để lại còn căng thẳng) lựa chọn con đường đa nguyên về chính trị chỉ làm cho tình hình chính trị xã hội thêm phức tạp và vì vậy không có điều kiện để tập trung sức lực và trí tuệ phát triển kinh tế và thực hiện các cải cách dân sinh khác. Có thể phản bác lại ý kiến này rằng thực ra các nước như Philippin, Indonesia, Thái Lan, Pakistan? trước đây chưa phải là các nước đa nguyên về mặt chính trị, chưa phải là các nước dân chủ. Bằng chứng là ở các nước đó đã tồn tại các chế độ độc tài (như Marcos của Philippin, Suharto của Indonesia) hoặc các chính quyền quân sự (như các chính quyền quân sự ở Nam Việt Nam, Thái Lan, Pakistan trước đây hay ở Myanmar hiện nay)? Tuy nhiên, cần phải phân biệt bản chất hệ thống chính trị của một nước (thể hiện qua hiến pháp và các luật cơ bản) với thực tiễn sân khấu chính trị của nước ấy. Ở các nước trên, hiến pháp và hệ thống chính trị được xây dựng theo các nguyên tắc dân chủ (đa nguyên, tam quyền phân lập) ngay từ khi giành đựoc độc lập, nhưng trong thực tế do các mâu thuẫn xã hội phức tạp và sự can thiệp của nhiều thế lực khác (cả bên trong và bên ngoài), nên các cuộc tranh giành quyền lực giữa các đảng phái chính trị rất căng thẳng và trong cuộc tranh giành quyền lực đó các nguyên tắc dân chủ thường bị vi phạm (như gian lận bầu cử họăc tố cáo nhau gian lận bầu cử, không chấp nhận thất bại, dùng các biện pháp cực đoan để gây sức ép về chính trị, tiến hành đảo chính)? Và một khi sự tranh giành quyền lực giữa các đảng phái dẫn đến sự hỗn loạn về mặt chính trị-xã hội thì dễ dàng tạo cơ hội cho sự xuất hiện các nhà độc tài hay các chính quyền quân sự. Như vậy thực ra, các nhà độc tài và chính quyền quân sự cũng là sản phẩm bất đắc dĩ nhưng tất yếu của chế độ chính trị đa nguyên, khi nó gặp những điều kiện xã hội, dân tộc, tôn giáo phức tạp. Đó là thực tế sân khấu chính trị của các nước như Philippin, Indonesia, Thái Lan, Pakistan, Myanmar? (và cả ở các nước khác ngoài châu Á, như Chi Lê, Venezuela, Peru, Bolivia v.v?) mấy chục năm vừa qua và đến nay khả năng khủng khoảng như vậy vẫn tiềm ẩn ở các nước trên (vụ đảo chính vừa xảy ra ở Philippin là một ví dụ). Và cái chu trình dân chủ > (hỗn loạn) > độc tài (quân sự) > dân chủ >? cứ lặp đi lặp lại? và để đạt đến một trình độ dân chủ kiểu như hiện nay, các nước đó đã mất vài chục năm. Như vậy, nếu Việt Nam lựa chọn con đường đa nguyên ở thời điểm hiện nay thì lấy gì để đảm bảo Việt Nam không lặp lại con đường ?odân chủ? mà các nước đó đã đi qua và phải mất mấy chục năm nữa Việt Nam mới có được một chế độ dân chủ kiểu như Thái Lan và để có nó Việt Nam phải trả giá bằng sự bất ổn về mặt xã hội và chậm phát triển về mặt kinh tế - xã hội do không ổn định về mặt chính trị như thế nào?
Trong khi đó, trong 20 năm qua Việt Nam và Trung Quốc mặc dù chỉ có một đảng lãnh đạo nhưng đã tạo ra những thay đổi vượt bậc về kinh tế và xã hội, điều mà không một nước nào có hoàn cảnh lịch sử- xã hội tương tự nhưng có hệ thống chính trị đa nguyên làm được trong cùng giai đoạn vừa qua (từ năm 1986 đến nay Việt Nam tăng trưởng ở mức trên 7%, Trung Quốc trên 9%; Việt Nam có chỉ số HDI duới 120 những năm đầu 90 lên vị trí 108 hiện nay, Trung Quốc từ vị trí dưới 100 lên vị trí 85). Vậy thì tại sao chúng ta lại tự nhiên từ bỏ con đường đang thuận lợi đó để lựa chọn một con đường khác mà thực tế nhiều nước có hoàn cảnh tương tự đã cho thấy không phải là sáng sủa. Tất nhiên với những bất cập của hệ thống chính trị một đảng (bất cứ hệ thống nào cũng có những bất cập của nó) vẫn còn nhiều việc phải làm để cho hệ thống vận hành tốt nhưng không phải là thêm một lần thử nghiệm nữa.