LẠI nhờ các nhà ngôn ngữ học phán xử....

LẠI nhờ các nhà ngôn ngữ học phán xử....

Lại là vì đã ''kiện'' ở nơi khác rồi nhưng không ngã ngũ đưọc.
------------------------------------------------------------------------------
Có hai tình huống như sau:

Tình huống 1

Có những thực tế như thế này:
1) Ông X không phải là giám đốc.
2) Ông X rất dâm ô.
3) Luật của nước mà ông X là công dân (và bà Y, ngài Z: ba người này sống trong cùng một nước) quy định sẽ trừng phạt những ai phạm tội phỉ báng người khác. Một trong những cụ thể hoá của tội phí báng là vu cho người khác là dâm ô.
4) Cả bà Y và ngài Z đều biết những thực tế trên (1, 2,3)

Và vào một ngày ''đẹp trời'' ... trong lúc tranh luận với giám đốc của mình là ngài Z, bà Y đã có nói câu sau:

Ông X không phải là giám đốc nhưng dâm ô lắm.

Ngài giám đốc Z tức điên người vì câu nói này. Lý lẽ của ông ta là: ''Bà nói thế tức là bà có ý là những ai làm giám đốc thì đều dâm ô cả mà bà biết thừa tôi cũng là giám đốc mà. Vậy thì rõ ràng là bà định phỉ báng tôi rồi còn gì nữa.''

Bà Y không chịu và cãi lại: ''Tôi đâu có ý gì phỉ báng ông. Tôi chỉ nói lên hai thực tế đó là ông X không phải là giám đốc & ông ấy rất dâm ô thôi mà. Đấy là ông có tật nên giật mình đấy chứ!''

Hai người đôi co chẳng bên nào chịu bên nào và ... vụ việc đưọc đưa ra toà án ... TTVNOL để giải quyết. Các bác sẽ cãi hộ ông Z hay bà Y thế nào?

Tình huống 2:

Một nhật ký hàng hải có ghi như sau (Lưu ý: thuyền phó là tay nát rượu còn thuyền trưởng thì hầu như không bao giờ uống rượu):

Thứ Hai ngày 12/10 năm ...: Hôm nay thuyền phó lại say rượu. Ký tên: Thuyền trưởng.
...
Thứ Sáu ngày 16/10 năm ...: Hôm nay thuyền trưởng không say rượu. Ký tên: Thuyền phó.

Viên thuyền trưởng tức như chọc họng và kiện viên thuyền phó ra toà vì anh ta cho là thuyền phó đã phạm tội vu khống. Anh thuyền phó không chịu và cho rằng chính anh thuyền trưởng mới là người vu khống vì anh ta (thuyền phó) chỉ ghi lại mỗi một sự thật (và chính anh thuyền trưởng cũng phải công nhận sư thật này!): sự thật đó là ... thuyền trưởng không say rượu vào thứ Sáu ngày 16/10 năm...

Mời các bác trổ tài biện luận.

Ha ha ha. Cái này hình như thuộc về lý thuyết lập luận. I saw someone, I know something. Bác yeungon có biết cuốn "Lô gích học và tiếng Việt" của GS.TS Nguyễn Đức Dân không? Ở phần sau có nói đến "nập nuận" đấy. Cũng có vài luận án tiến sĩ viết về những vấn đề này. Tôi nhớ mấy vụ này đã xử xong rồi mà, hình như toà án kết luận: "Nhức đầu quá, ân oán giang hồ không đem vào đây. Bãi toà ". Phiên toà này xử lâu lắm rồi, tưởng đã chìm vào quên lãng.
Được HCMPusan sửa chữa / chuyển vào 10:58 ngày 19/10/2004

Quên mất. Tôi nhớ trong phiên toà, người ta có nói đến cái gì "tam đoạn luận", rồi "phủ định chung", "phủ định riêng", rồi "lô gích các từ hư (hỏng)", rồi khai triển ra thành các công thức gì đó thì phải. Không biết các bác đi dự phiên toà có nhớ không nhỉ?

Hê hê tớ chưa có thời gian đọc nên chưa cho ý kiến được, nhưng mà cái này đã thấy bác yeungon kiện bên Thảo Luận rồi. Hình như không đi đến đâu cả.

Bên đó mọi ngưòi không quan tâm hay không đủ tầm để thảo luận chữ nghĩa, bác ạ!

Cái topic này đã có ở bên box thảo luận, mọi người thấy nó ngô nghê quá nên chả ai có ý kiến. Đưa sang bên này thì nó vẫn ngô nghê như thế. Có chăng tác giả vừa lẩm bẩm rồi cười cười một mình mà thôi.

Tớ cũng gặp cái này bên thảo luận rồi. Bên ấy ngưòi ta chỉ quan tâm đến chuyện chính chị chính em chứ có ai quan tâm đến chữ nghĩa đâu. Nhưng mấy ông ngôn ngữ bên này mà không xử nổi thì cũng hèn, chả đáng mặt dân là ngôn ngữ. Ấy chưa nói có mấy đứa kỹ thuật như chú levant57chả biết đếch gì về chữ nghĩa gì những lại hay châu mỏ vào chọc thối mấy câu. Tớ phải táng thẳng vào mặt cậu như vậy, vì sao cậu biết không? Vì cậu đếch biết gì cả mà lại hay chọc thối. Cậu nói cho tớ xem bài của yeungon nó ''ngô nghê'' ở chỗ nào? Hy vọng là cậu còn biết đau để mà rút kinh nghiệm.
Cậu sẽ hỏi tớ là ai chứ gì? Tớ không thảo luận ở đây nhưng hay vào đây đọc lắm nên tớ biết ai là người kẻ nào là ngợm trong cái box này.!

Theo tôi, ở vụ kiện này, tội phỉ báng của bà Y sẽ thành lập. Lý do:
Ta đặt a ="giám đốc" và b="dâm ô".
Như vậy thì có thể phát biểu theo mệnh đề lô gích như sau:
Tồn tại một ông X, ông X này không phải (a) nhưng (b).
Nếu đặt NOT (a) = a'' thì mệnh đề lô gích là:
Tồn tại một ông X, ông X này (a'') nhưng (b).
Do việc sử dụng từ "nhưng" có nghĩa tương phản, nên nếu đặt hàm f="tương phản", ta sẽ có
f(a'') = (b)
suy ra:
f(NOT(a)) = (b)
tương phản (không phải giám đốc) là (dâm ô)
Đến đây, dùng phép giải cấu trúc mệnh đề, ta có:
giám đốc = dâm ô
Như vậy là tội phỉ báng được thành lập.
Trong trường hợp trên, nếu bà Y nói rằng: Ông X không phải là giám đốc và rất dân ô.", thì khi đó mới đúng với câu biện hộ của bản thân bà ấy rằng "''''Tôi đâu có ý gì phỉ báng ông. Tôi chỉ nói lên hai thực tế đó là ông X không phải là giám đốc & ông ấy rất dâm ô thôi mà. Đấy là ông có tật nên giật mình đấy chứ!". Các bác chú ý chữ & (và) để thấy sự không nhất quán và "ngụy biện" của bà Y. Nếu bà Y dùng chữ "và" thì có nghĩa là bà ấy, về mặt hiển ngôn (explicit), không bao hàm sự tương phản giữa hai vế (hoặc có thể chối bỏ và cho rằng không thuộc ý định của bà ấy).
Về mặt ngôn ngữ học, khi nói câu phát biểu trên, bà Y đã phỉ báng ông Z bằng ý "tiền giả định", rằng đã là giám đốc thì dâm ô". Tiền giả định này vẫn có giá trị ở phạm vi trách nhiệm người nói. Thí dụ: khi nói: "Con trai chị ấy rất khoẻ", thì người nói phải có trách nhiệm với tiền giả định cua mình là: chị ấy đã có con trai.

Việc tối quan trọng (chưa làm đưọc) là chứng minh là bà X khi thực hiện phát ngôn trên đã tiền giả định rằng là giám đốc thì dâm ô, chứ không phải chỉ cần nói bà ta có tiền giả định đó là đã đủ để kết tội bà ta. Hay là tác giả cũng chỉ ''tiền giả định'' rằng phát ngôn của bà X có tiền giả định mà thôi, để mà kết tội bà ta cho bằng được!

Đúng, nhưng với thí dụ (ngon ăn) này thì có thể dễ dàng tìm thấy và biện luận một cách thuyết phục là có tiền giả định chị ấy có con trai , còn đối với phát ngôn của bà X thì sự việc không đơn giản như vậy. Do vậy việc lấy ví dụ ngon ăn này chỉ nên xem như một mánh (khoé/lới) trong tranh luận mà thôi, chứ không thể coi là một lập luận có giá trị được.

Được yeungon sửa chữa / chuyển vào 06:52 ngày 05/11/2004