Làm thế nào để ít bị tổn thương hơn trước cảm giác bị khinh thường 

Tham khảo
Slighting - the Dangers of Being Disrespected
How can we become less vulnerable to feeling slighted?
Published on January 22, 2012 by Steve Taylor in Out of the Darkness

Tất cả chúng ta đều cảm thấy bị khinh thường khi không nhận được sự tôn trọng mà chúng ta cảm thấy mình xứng đáng. Hãy nghĩ về điều này, bạn cảm thấy thế nào khi ai đó quên sinh nhật của bạn, hoặc không trả lời lại những cuộc điện thoại của bạn; hoặc khi bạn không được mời tham dự 1 buổi tiệc của ai đó mà họ sắp tổ chức. Chúng ta thường nghĩ về bản thân là có lòng vị tha, sẵn sàng giúp đỡ hào phóng, nhưng hãy nghĩ về việc bạn cảm thấy bị khinh thường như thế nào khi bạn nấu cơm giúp ai đó và họ không nói cảm ơn. 

Hãy quan sát bản thân kỹ lưỡng và bạn có thể sẽ phát hiện thấy bạn cảm thấy bị khinh thường hầu như mỗi ngày - thậm chí có thể là nhiều lần 1 ngày. Có lẽ ai đó không tiếp xúc mắt khi bạn nói chuyện với họ, hoặc lấn bạn khi xếp hàng. Có thể bạn đã trải nghiệm sự bị từ chối ở một số hình thức.

Các nhà tâm lý gọi những sự bị khinh thường đó là 'những sự tổn hại đến sự tự yêu bản thân' (narcissistic injuries) - chúng làm tổn thương cái tôi của chúng ta, làm chúng ta cảm thấy bị coi thường. Cuối cùng, tất cả những kiểu khinh thường đó cô đọng lại thành cảm xúc chung cơ bản: cảm thấy mất giá trị hoặc không được tôn trọng.

Những sự khinh thường có vẻ như không đáng kể, không quan trọng, nhưng chúng có thể có những hậu quả nguy hiểm. Chúng có thể tiếp tục đùa giỡn trong tâm trí chúng ta nhiều ngày, mở ra những vết thương tâm hồn rất khó chữa lành. Chúng ta tái diễn tình huống đó nhiều lần cho đến khi sự tổn thương và sự bị bẽ mặt gặm nhấm bên trong chúng ta. Điều này luôn dẫn đến 1 thôi thúc muốn trả thù cho sự tổn thương lòng tự trọng của chúng ta. Bạn có thể khinh thường lại người đó: 'Anh ta không cảm ơn tôi, vì vậy tôi sẽ phớt lờ anh ta kể từ bây giờ'; 'Cô ấy không mời tôi dự tiệc, do đó tôi sẽ không gửi thiệp mừng sinh nhật cho cô ấy.' 1 mối ác cảm có thể phát triển: bạn nhìn đi hướng khác khi bạn vượt qua người đó trên đường, hoặc có những bình luận ác ý sau lưng người đó. Và nếu người kia phản ứng lại với sự tức giận của bạn, nó có thể kết thúc bằng 1 mối hận thù. 

Thậm chí nguy hiểm hơn - đặc biệt đối với đàn ông trẻ - những sự khinh thường có thể gây ra 1 phản ứng bạo lực. Các nhà tội phạm học đã để ý thấy nhiều hành vi bạo lực bắt nguồn từ 1 cảm giác bị khinh thường. Nhà tâm lý Martin Daly và Margo Wilson đã ước lượng khoảng 2/3 những vụ giết người là kết quả của người đàn ông cảm thấy họ không được tôn trọng và hành động để giữ thể diện. Những năm gần đây, ở Mĩ có sự gia tăng đáng lo ngại trong số vụ giết người của 'giết người điểm nóng' thường được gây ra bởi những cuộc đối đầu không quan trọng. Những kẻ giết người là những người đàn ông trẻ nổi giận sau khi cảm thấy bị khinh thường trước mặt bạn bè.

Tính dễ bị tổn thương của chúng ta trước sự khinh thường cho thấy sự bất an bên trong chúng ta. Cái tôi - ý thức về cái tôi của chúng ta - thường mỏng manh và dễ dàng bị làm tổn thương. Nhiều người trong chúng ta có 1 cảm giác không đầy đủ, thiên về những cảm giác vô nghĩa, không quan trọng. Kết quả là cái tôi cần phải liên tục được nâng cao bằng sự khẳng định. Chúng ta cần phải chứng minh rằng mình quan trọng. Một sự khinh thường có thể là 1 cú đánh khủng khiếp vì nó tiết lộ cảm giác của sự tầm thường, không quan trọng tiềm tàng.

Nhà tâm lý học người Pháp, Jacques Lacan đưa ra 1 lời giải thích tương tự về tính xung hấn. Ông chỉ ra rằng phần lớn những hành động xung hấn là kết quả của 1 sự đe doạ đến bản sắc cá nhân. Khi còn là đứa trẻ, chúng ta là 1 sự tập hợp của những khao khát khác nhau và những quá trình sinh học khác nhau mà chúng ta không có bất kỳ sự kiểm soát nào, nhưng khi chúng ta trở thành người lớn, chúng ta phải mang tất cả những quá trình đó thành 1 thể thống nhất, để phát triển 1 bản sắc nhất quán. Khi người khác xúc phạm chúng ta, nó làm chúng ta cảm thấy như bị vỡ vụn một lần nữa, và chúng ta phản ứng lại bằng cách đánh nhau như là 1 cách để tái khẳng định sức mạnh và bản sắc cá nhân của chúng ta.

Chúng ta có thể làm gì để làm bản thân bớt tổn thương trước những sự khinh thường? 

Chuyên gia về phát triển cá nhân Ken Keis chỉ ra rằng, bước đầu tiên là đơn giản hãy chấp nhận là chúng ta cảm thấy tổn thương: 'Điều đó nghe thật dễ dàng, nhưng nó sẽ dễ dàng hơn nhiều khi để tâm trí bắt đầu bị ám ảnh về sự độc ác của người đã xúc phạm chúng ta. Thừa nhận sự tổn thương giúp bạn chấm dứt việc nghiền ngẫm- điều tệ hại nhất bạn có thể làm. Sự nghiền ngẫm chỉ làm cho sự khinh thường phát triển hết mức.'

Trước khi bạn phản ứng lại 1 sự khinh thường, hãy nghĩ về những hậu quả. Nhớ rằng không có gì tốt đẹp đến từ sự dễ dàng bị xúc phạm. Nếu bạn dễ cảm thấy bị xúc phạm, bạn sẽ đánh mất sự đáng tin của bạn. Mọi người sẽ không muốn làm việc với bạn, hoặc thậm chí dành thời gian với bạn. Khả năng là bạn cảm thấy bị khinh thường vì bạn đang mong đợi 1 kiểu hành vi nhất định và không nhận được nó. Vì vậy có lẽ những kỳ vọng của bạn cần phải thay đổi.

Tương tự như vậy, nhà tâm lý Elliot Cohen chỉ ra rằng thường thì sự khinh thường bắt nguồn từ 1 sự hiểu sai về 1 tình huống. 'Nếu ai đó phớt lờ bạn và bạn cảm thấy bị xúc phạm, đó có thể chỉ là bạn đang 'cá nhân hoá' tình huống. Bạn cần tính đến quan điểm của người mà bạn nghĩ là đã xúc phạm bạn. Có thể họ đang vội và thậm chí là không nhìn thấy bạn. Và thậm chí nếu ai đó thực sự thô lỗ hoặc không tôn trọng bạn, có thể lý do là vì họ đang ghen ghét, đố kỵ với bạn hoặc cảm thấy bị đe doạ.

Và tập thiền cũng có thể giúp ích cho bạn. Thường xuyên tập thiền có thể làm chúng ta ít bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ tiêu cực, và tạo ra 1 ý thức về cái tôi ổn định hơn, do đó chúng ta ít phụ thuộc vào sự tôn trọng và sự thừa nhận từ người khác. Nếu bạn cảm thấy hài lòng từ bên trong, tại sao lại quá quan trọng nếu người khác đôi lúc không tôn trọng bạn? 

Khi chúng ta cảm thấy bị khinh thường, dường như sự khinh thường đó đến từ bên ngoài, nhưng sau cùng, chúng ta mới là người cho phép bản thân mình cảm nhận sự bị khinh thường. 



Nguồn: psychologytoday.com