Lâu đài của Bá Tước Râu Xanh - Những cánh cửa kì bí

Lâu đài của Bá Tước Râu Xanh - Những cánh cửa kì bí

Chuyên mục "Phim hay cuối tuần" trên sóng đài phát thanh truyền hình vương quốc Nhạc cổ điển



Lâu đài của Bá Tuớc Râu Xanh
Âm nhạc: Bela Bartók
Tác giả kịch bản: Béla Balázs

"Một ngọn núi lửa bằng âm nhạc tuôn trào trong 60 phút." _ Zoltán Kodály

Vở opera tiếp theo được phát sóng có lẽ sẽ là một trong những tác phẩm độc đáo nhất từng được giới thiệu tại vương quốc NCĐ của chúng ta. Một vở opera chỉ có 1 màn, không hợp xướng, gần như không cốt truyện, được viết bằng một ngôn ngữ hiếm thấy trong thanh nhạc cổ điển (tiếng Hungary) và chỉ có 2 nhân vật. Vở opera này cũng là vở duy nhất của nhạc sĩ Bartok và là một trong số ít những vở opera nổi tiếng được viết với bút pháp đa âm thể (cùng một số vở như Lulu hay Wozzeck của Alban Berg). Nội dung của vở opera mang những màu sắc tâm linh và triết lí sâu sắc và cũng đầy bí hiểm. "Lâu đài của bá tước râu xanh" sẽ được trình chiếu vào thứ 7 ngày 22-4-2006 trên sóng đài phát thanh truyền hình vương quốc nhạc cổ điển. Phóng sự hậu trường sẽ được phát sóng sau. Phim có sự tham gia của Christa Ludwig và Walter Berry, cặp vợ chồng nổi tiếng của opera những năm 60-70.


Christa Ludwig


Walter Berry

Lâu đài của Bá Tước Râu Xanh
Âm nhạc: Béla Bartok
Tác giả kich bản (libretto): Béla Balázs
Các diễn viên chính:
Walter Berry trong vai Bá tước râu xanh (bass-baritone)
Christa Ludwig trong vai Ju***h (mezzo-soprano)
Đạo diễn (conductor): Istvan Kertész
Cùng sự tham gia của Dàn nhạc giao hưởng London
Vở opera bắt đầu không phải là với những diễn biến trên sân khấu mà là với 1 giọng nói từ tốn, chậm rãi. Sân khấu tối đen như mực. Giọng nói vang lên, đọc lời giới thiệu (lời thoại không có trong ghi âm này nhưng mở ra những ẩn ý về câu chuyện và rất gợi trí tò mò, gợi ý cho khán giả phải để ý đến mọi chi tiết diễn ra trên sân khấu):
Câu chuyện đã cũ nhưng sẽ được kể lại
Nhưng câu chuyện diễn ra ở đâu?
Ở trong hay ở ngoài?
Tôi sẽ kể câu chuyện này thế nào đây?
Thưa các quý ông và quý bà?
Hãy để những lời hát tự vang lên
Chúng ta sẽ cùng nhau chứng kiến
Nhưng sân khấu đâu rồi?
Ở trong hay ở ngoài?
Thưa các quý ông và quý bà?
Nỗi đau và niềm vui đó cùng tồn tại trong thế giới ngoài kia
Nhưng chúng ta có chết đi trong thế giới đó không?
Thưa các quý ông và quý bà?
Các vị nhìn nhau
Một khúc hát cổ xưa vang lên, bí hiểm mà cùng mời gọi như một cánh cửa nửa mở
Khúc hát ấy vang lên từ đâu vậy?
Hãy lắng nghe và kinh ngạc
Hỡi các quý ông và quý bà.
Tiếng nhạc nổi lên rực lửa cháy
Vở kịch đang bắt đầu
Ánh mắt tôi đang mở to
Khi ánh mắt tôi nhắm lại, xin mọi người hãy tán thưởng
Hỡi các quý ông và quý bà.
Lâu đài cổ, câu chuyện cổ
Câu chuyện về chính các vị đó
Hãy lắng nghe trong im lặng...

http://download.yousen***.com/3D2A88733E680D0B
Mở màn. Khung cảnh là một toà lâu đài Gothic cổ kính. Không có cửa sổ. Không có vật trang trí nào. Sân khấu và toà lâu đài tối tăm, trơ trọi như một hang động. Có 7 cánh cửa hiện ra rất rõ ràng, tất cả đều đóng kín.

Một cánh cửa (không phải cái nào trong 7 cánh cửa kể trên) mở ra và 2 nhân vật xuất hiện trên sân khấu. Ánh sáng sân khấu chỉ vừa đủ để nguời ta có thể nhìn thấy hình bóng và 1 phần khuôn mặt nhân vật. Bá tước râu xanh, người chủ toà lâu đài và Ju***h, người vợ mới cưới của ông bước vào. Đó là ngày đầu tiên Ju***h về nhà chồng. Ju***h đã cưới Bá tước râu xanh bất chấp những tin đồn về ông: Rằng ông đã cưới vài bà vợ nhưng kể từ khi cưới người ta không có tin tức gì của các bà.
Bá tước râu xanh giới thiệu lâu đài cho Ju***h, khiêm tốn nói toà lâu đài của mình so với toà lâu đài của cha Ju***h thì không thể lộng lẫy bằng. Ju***h bộc lộ tình yêu của mình giàng cho Bá tước râu xanh, tuyên bố mình đã gạt nước mắt để từ biệt gia đình mình để đến chung sống với Bá tước. Cánh cửa qua đó 2 người bước vào khép chặt. Sân khấu càng trở nên tối. Khán giả chỉ nhìn thấy 2 diễn viên và 7 cánh cổng trong lâu đài.
Ju***h nhận xét ngay về sự tăm tối, ẩm thấp trong toà lâu đài. Và Bá tước râu xanh chỉ trả lời ngắn gọn là trong lâu đài của mình không bao giờ có ánh nắng chiếu rọi, lúc nào cũng chỉ lạnh lẽo tối tăm như vậy thôi. Nhưng Ju***h tuyên bố dù toà lâu đài của chồng mình có tối nữa thì thì Ju***h vẫn sẽ yêu Bá tước râu xanh. Nhưng Ju***h cũng hứa hẹn chính mình sẽ sửa sang để cuộc sống trong toà lâu đài của bá tuớc đỡ hiu quạnh.
Ju***h nhìn thấy 7 cánh cửa khép kín. Nàng hỏi lý do ví sao cả 7 cánh cửa đều khép chặt đến như vậy. Bá tước râu xanh chỉ nói ngắn gọn không ai được phép nhìn những gì có sau những cánh cửa đó. Ju***h không chịu, nàng tuyên bố cả 7 cánh cửa phải được mở ra để không khí trong lành và ánh sáng tràn vào. Nàng chạy ngay đến một cánh cửa, bắt Bá tước râu xanh mở nó ra ngay rồi gõ cửa thình thình. Bỗng từ phía sau cánh cửa đó vang lên những tiếng thở dài thườn thượt, trơ trọi như tiếng gió hú trên đồi trọc. Nàng giật mình, nói với Bá tước râu xanh nàng nghe thấy cả toà lâu đài của ông đang than thở và xin ông mở cánh cửa đầu tiên. Bá tước râu xanh không muốn nhưng vì Ju***h van xin quá nên ông nhượn bộ, đưa chìa khoá đầu tiên cho Ju***h. Chìa khoá vừa lắp vào ổ thì những tiếng thở dài than vãn lại vang lên.

http://download.yousen***.com/BF0EE540532EB605
Cánh cửa thứ nhất mở ra, Ju***h kinh hoàng. Từ phía sau cánh cửa đó một chùm ánh sáng đỏ rực toả ra, toả sáng một phần sân khấu. Căn phòng tràn đầy máu, chứa đầy những gông cùm, xiềng xích, gươm đao và roi vọt, vật nào cũng dính máu. Bá tước râu xanh giải thích cho Ju***h rằng đó là căn buồng tra tấn của ông. Lúc đầu Ju***h rất run sợ, nhưng nàng dần dần tỉnh lại. Ju***h nhận xét tuy các bức tường trong căn buồng đó đều nhỏ máu nhưng ít nhất vẫn có một chút ánh sáng, thứ ánh sáng đỏ như bình minh. Ju***h tuyên bố phải mở tất cả 7 cánh cửa để ánh sáng chiếu sáng toà lâu đài của Bá tước râu xanh. Ông nhắc lại cho Ju***h rằng tiếp tục mở các cánh cửa sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường nhưng Ju***h kiên quyết muốn mở các cánh cửa còn lại, và nàng muốn mở chúng vì nàng yêu Bá tước râu xanh. Không còn lựa chọn nào khác, bá tước đưa cho Ju***h chiếc chìa khoá thứ 2.

Denyce Graves (Ju***h)
http://download.yousen***.com/4F91D9814E69A08E
Cánh cửa thứ 2 mở ra. Từ sau cánh cửa có một chùm sáng hẹp, tối nửa vàng nửa đỏ. Trong căn phòng là các loại áo giáp, gươm đao. Bá tước râu xanh nói đó là kho vũ khí của lâu đài. Ju***h nhận thấy hẳn Bá tước râu xanh là một người mạnh mẽ và quyền uy nhưng hung ác vì vật nào trong kho vĩ khí cũng dính máu. Nhưng Ju***h không sợ, nàng kiên quyết mở tiếp 5 cánh cửa còn lại. Bá tước râu xanh nhắc lại rằng Ju***h không biết có những gì sau các cánh cửa, nhưng Ju***h van xin và nhắc lại rằng nàng yêu Bá tước râu xanh và không muốn bá tước giữ bất cứ bí mật nào với nàng. Bá tước đồng ý cho Ju***h mở thêm 3 cánh cửa nữa và sau đó đừng hỏi gì thêm nữa.
http://download.yousen***.com/0FD79DA54D9BB613
Cánh cửa thứ 3 mở ra với một tiếng kót két của kim khí. Một chùm sáng vàng rực toả ra và trải dài trên sàn sân khấu cùng ánh sáng từ 2 cánh cửa đầu. Đó là kho bạc của toà lâu đài. Căn phòng chứa đầy vàng bạc châu báu, vương miện và mũ mão nạm đá quý. Ju***h nhận thấy chồng mình thật giàu có nhưng 1 lần nữa lại nhận thấy sự hiện diện của máu trên các châu ngọc.
http://www2.ttvnol.com/uploaded2/phucphan/desiree%20talbot-ju***h%20and%20gregorio%20fiasconaro-4th%20door.jpg
Desiree Talbot (Ju***h) và Gregorio Fiasconaro (Bá tước)
http://download.yousen***.com/6DE506800BA626B5
Cánh cửa thứ 4 mở ra. Từ cánh cửa một cành hoa toả ra và một chùm sáng màu xanh lục chiếu sáng một phần sân khấu cùng 3 chùm sáng kia. Đó là khu vườn bí mật của toà lâu đài. Đằng sau cánh cửa ấy là những bông hoa, những lùm cây lớn, toả hương thơm ngát. Bá tước râu xanh tuyên bố mọi thứ trong khu vườn đều giành cho Ju***h và đều héo tàn trước sắc đẹp của Ju***h. Nhưng Ju***h lại băn khoăn khi thấy sự hiện diện của máu, những đoá hoa trắng đều có đốm đỏ. Ju***h hỏi đó là máu của ai nhưng Bá tước râu xanh nhắc Ju***h đừng hỏi nữa mà hãy mở nốt cánh cửa cuối cùng.

http://download.yousen***.com/FE27A16417E0359E
Ánh sáng vàng rực, chói loà từ cánh cửa thứ 5 toả sáng toàn sân khấu, lộng lẫy đến mức Ju***h phải nheo mắt. Đó là một cửa sổ nhìn ra kinh đô của Bá tước râu xanh : Những đồng cỏ xanh, những dòng sông phẳng lặng, những ngọn đồi xum xuê cây cối, những toà lâu đài nguy nga tráng lệ-tất cả đều giành cho Ju***h. Ju***h choáng ngợp trước sự hoành tráng và quyền lực ghê gớm của Bá tước râu xanh, nhưng lại băn khoăn khi thấy những đám mây hình như phủ một cái bóng màu đỏ xuống toàn vương quốc. Bá tước râu xanh tiếp tục dành những lời khen ngợi cho Ju***h và tuyên bố mọi thứ đều thuộc về nàng. Nhưng trong tâm trí Ju***h chỉ có 1 điều: nàng muốn được xem sau 2 cánh cửa cuối cùng là cái gì. Bá tước râu xanh van xin: "Nàng muốn toà lâu đài của ta ngập tràn ánh sáng, bây giờ nó đã sáng sủa và tươi tắn rồi đấy, nếu 2 cánh cửa kia mở ra thì lâu đài sẽ lại tăm tối" nhưng Ju***h quyết dù chết cũng phải biết sau cánh cửa thứ 6 và thứ 7 là gì. Bá tước râu xanh nhượng bộ một lần cuối cùng.

http://download.yousen***.com/5A1211EB7E652A0C
Chiếc chìa khoá vừa đưa vào ổ khoá thứ 6 thì một tiếng thở dài lại vang lên đằng sau cánh cửa. Bá tước râu xanh xin Ju***h đừng mở nhưng không thuyết phục được nàng. Không một ánh sáng nào thoát ra từ căn phòng thứ 6. Bù lại, lúc cánh cửa đó mở ra thì cả toà lâu đài bỗng tối sầm lại như có một cái bóng đổ qua. Ju***h nhìn thấy một cái hồ, một cái hồ phẳng lặng không một gợn sóng, im ắng và tăm tối đến bí hiểm, căn phòng này cũng là căn phòng đầu tiên không có vết máu nào. Bá tước râu xanh giải thích cho Ju***h - đó là một hồ nước mắt, giọng nói của bá tước bỗng trở nên buồn và suy tư đến kì lạ. Ông chỉ chậm rãi xin Ju***h hãy yêu ông và đừng hỏi thêm ông cái gì nữa. Ju***h bỗng cảm thấy thương bá tước, nàng tiến đến bên bá tuớc và ôm chặt ông vào lòng. Sau đó bỗng Ju***h hỏi ngắn gọn: "Cô ấy chắc đẹp lắm phải không? Ông yêu cô ta nhiều hơn yêu em phải không?" Một lần nữa, Bá tước râu xanh nhắc Ju***h đừng hỏi gì thêm nữa. Ju***h bỗng đẩy ông ra và bắt ông hãy mở cánh cửa cuối cùng. Bá tước râu xanh quyết không chịu, nhưng Ju***h bắt đầu buộc tội ông. Nàng nhắc lại về sự hiện diện của máu trong 5 căn phòng đầu tiên và tuyên bố nàng cũng thừa biết sau cánh cửa thứ 7 là cái gì: Những người vợ cũ của Bá tước râu xanh đã bị ông ta giết chết. Trước lời buộc tội này, Bá tước râu xanh đưa ngay chìa khoá cuối cùng cho Ju***h.

http://download.yousen***.com/68BA1B185A799D4F
Lúc đầu Ju***h do dự, run rẩy nhưng nàng quyết định mở cánh cửa cuối cùng. Chiếc chìa khoá vừa đút vào ổ thì bỗng cả 6 cánh cửa kia đóng lại. Toà lâu đài lại tối đen như mực như lúc mở đầu. Chỉ có một ánh sánh bạc lạnh ngắt như ánh trăng toả ra từ căn buồng cuối cùng, toả sáng khuôn mặt của Ju***h và Bá tước râu xanh. Đằng sau cánh cửa đó đúng là 3 người vợ cũ của Bá tước râu xanh, nhưng cả 3 người đều còn sống. 3 người đứng dậy và lần lượt buớc ra. Cả 3 người đều khoác đầy châu ngọc và đội những chiếc vương miện lộng lẫy. Ju***h thẫn thờ trước sắc đẹp ghê gớm của cả 3 người. Bá tước râu xanh ca ngợi và quỳ gối trước cả 3 người. Ông nói chậm rãi: "Người đầu tiên ta tìm thấy lúc bình minh, trong ánh mặt trời mờ nhạt nhưng ấm áp. Giờ đây nàng là ánh bình minh vĩnh cửu trong toà lâu đài này, tươi mát và trong trẻo trong tấm choàng bạc." Người vợ thứ nhất quay lại căn phòng với những bước đi từ tốn, nặng nề. Bá tước râu xanh tiếp tục: "Người thứ 2 ta gặp lúc ban trưa. Giờ nàng mãi là buổi trưa rực rỡ trong tấm choàng bằng vàng nóng ấm, rực lửa." Nguời vợ thứ 2 đi theo người thứ nhất trở lại căn phòng. Bá tước râu xanh tiếp tục: "Người thứ 3 ta gặp lúc hoàng hôn, thời khắc thầm lặng, yên bình. Nàng là ánh hoàng hôn của ta, trong tấm choàng bằng hồng ngọc màu đỏ thẫm của giờ chạng vạng." Người vợ thứ 3 cùng 2 người đầu tiên trở lại căn phòng. Ju***h không nói nên lời, run rẩy. Cánh cửa thứ 7 dần đóng lại, lâu đài tối dần. Bá tước râu xanh đến bên Ju***h, tay cầm một tấm áo choàng bằng kim cương: "Và nàng, người thứ 4, ta gặp lúc nửa đêm. Mái tóc nàng là mà đêm tĩnh lặng sâu thẳm, đôi mắt nàng là những vì sao sáng lấp lánh. Nàng sẽ mang tấm choàng của những vì sao và chiếc vương miện kim cương. Nàng là người đẹp nhất và cũng là người cuối cùng." Ju***h cố chống chọi nhưng không thể. Tấm áo choàng và vương miện của nàng quá nặng. Bỗng Ju***h cảm thấy như mình bị nghiền nát dưới sức nặng của tấm choàng. Nàng từ từ theo bước 3 người vợ cũ của Bá tước râu xanh buớc về ánh trăng lạnh ngắt của căn phòng cuối cùng. Cánh cửa thứ 7 đóng lại phía sau nàng, bóng tối lại phủ kín toà lâu đài của Bá tước râu xanh. Tiếng nói của Bá tước râu xanh vọng lại: "Giờ đây sẽ chỉ còn bóng tối...bóng tối...."Cả sân khấu chìm vào một bóng tối tuyệt vọng, sâu thẳm.
~HẾT~