Lịch sử "Chợ Hà Nội"

Lịch sử "Chợ Hà Nội"

Nhân đọc tin về việc giải toả bốn chợ Hàng Bè, chợ Trời, chợ Nguyễn Cao và chợ 19/12, em muốn hỏi các bác lịch sử của mấy chợ này
Các bác nghĩ sao về việc các chợ trên bị giải toả?
Đặc biệt là chợ Hàng Bè, nằm trong lòng phố cổ và trong trung tâm Hà Nội, thay vì giải toả, hay hơn chăng là quy hoạch lại chợ cho quy củ và ổn định hơn ?

Mời các bác tham khảo link này :
http://www.cand.com.vn/vi-vn/thoisuxahoi/tintucsukien/2005/1/52366.cand

CHỢ-HÀNỘI

Hình ảnh thủ đô của một nước đang đi lên nhanh tróng tử một nền nông nghiệp lạc hậu và sản xuất nhỏ được phản ánh khá rõ nét qua hình ảnh và đời sống của các chợ ở Hà Nội.
Cho đến đầu những năm 80, các chợ lớn nhất ở Hà Nội là chợ Ðồng Xuân, chợ Hôm, chợ Mơ... các loại chợ trung bình thị đước sắp xếp trong các khúc phố ngắn, hàng quán bầy ngay trên lòng đường nhựa theo hàng ngang với các mái che tạm bằng ni lông, nứa lá, gác trên các cọc tre như ở chợ Hàng Bè, chợ Khâm Thiên... Các chợ kiểu này còn lần lượt mọc lên ở gần tất cả các khu tập thể đông dân. Do nhu cầu mua bán chút ít thực phẩm của cán bộ, công nhân viên trên đường về nhà, còn có hàng trăng các chợ cóc, chợ xanh, tự động mọc lên ở các góc phố, vỉa hè.
Từ cuối những năm 80, đời sống kinh tế phát triển mạnh cùng với nhu cầu lập lại trật tự sinh hoạt xã hội, các chợ Hà Nội đã có những thay đổi rõ rệt.
Các chợ Ðồng Xuân, chợ Hôm, chợ Hàng Da, chợ Ngã Tư sở... đã được xây dừng lại với cấu trúc 2, 3 tầng kiên cố. Các quầy hàng được quy hoạch, bố trí lại. Các chợ trong các khúc phố cũng được tổ chức sắp xếp lại cho quy củ và vệ sinh hơn. Vài năm trở lại đây. các cửa hàng tự chọn và mini mart xuất hiện khá nhiều. Các cửa hàng này chủ yếu bán các đồ hộp, rượu bia và các dụng cụ sinh hoạt gia đình. Giá cả ở đây có cao hơn bên ngoài nhưng chất lượng đảm bảo hơn.
Ngoài các chợ bình thường, ở Hà Nội còn có nhiều loại chợ khá đặc biệt. Ơ Nhật Tân, trên mặt đê phía đông của Hồ Tây có chợ hoa họp lúc mờ sáng. Những người sang sân bay Nội Bài vào chuyến bay buổi sáng, nếu đi theo lối lên cầu Thăng Long có thể ngắm cảnh sắc mầu rực rỡ của hàng trăm thúng hoa, êm ả trong sương sớm của Hồ Tây và bãi ruộng sông Hồng.
Chợ Hoà Bình mà thường gọi là chợ Trời nằm ở phía cuối phố Huế, trong các khu phố hẹp tại đâu có thể tìm mua vô vàn linh kiện điện tử, phụ tùng xe máy cũ.
Trên khúc phố Hàng Lược, Hàng Mã hàng năm vào dịp trước Tết Nguyên đán có chợ hoa. Các loại hoa Tết, cây cảnh muôn mầu muôn sắc chan hoà trong dòng người hân hoan để mua hoa, ngắm cảnh, ngắm người trong mưa phùn và gió đông. Ði chợ hoa ngày Tết là một thú vui không thể thiếu được của người Hà Nội.
Vào dịp Tết Trung thu, đây lại là nơi họp chợ đồ chơi Trung thu cho trẻ em, cũng rực rỡ sắc mầu và hân hoan ríu rít. Vài năm gần đây, chợ hoa lan ra rất nhiều nơi khác trong thành phố, chợ Trung thu thì thiếu vắng đần các đồ chơi dân gian truyền thống, giản dị.
DANH SÁCH CHỢ CỦA HÀ NỘI
CÁC CHỢ LỚN
Chợ Ðồng Xuân: Lớn nhất Hà Nội, nằm trên phố Ðồng Xuân, rộng trên 5000m vuông, xây từ năm 1890, sau sơn hoả hoạn tháng 7/1994 đã được dây dựng lại và bắt đầu hoạt dộng từ tháng 12/1996
Chợ Hôm: 3 tầng, góc phố Huế và Trần Xuân Soạn. Bán vải vóc. mỹ phẩm, quần áo, thực phẩm, rau quả. Mini mart trên tầng 2 và trung tâm thể hình nữ trên tầng 3.
Chợ Hàng Da: nơi các phố Hàng Da, Ðường Thành, Hàng Ðiếu gặp nhau. Mặt ngoài bán đồ hộp. Bên trong bán rau quả, thực phẩm. Tầng 2 bán vải, đồ may sẵn và quần áo cũ.
Chợ Mơ: phía Nam thành phố, nơi các phố Bạch Mai, Minh Khai gặp nhau. Ðầu mối bán buôn rau quả, thực phẩm tươi sống, gia súc gia cầm.
Chợ Cửa Nam: Góc phố Lê Duẩn, Cửa Nam.
Chợ Long Biên: gần chân cầu Long Biên, trung tâm bán buôn rau quả, lâm thổ sản liên tỉnh và xuất nhập khẩu với Trung Quốc
Chợ Bưởi: phía Tây Nam Hồ Tây, nơi đường Hoàng Hoa Thám và Thuỵ Khuê gặp nhau, Ðầu mối buôn bán thực phẩm tươi sống, rau quả, cây cảnh, cây giống của nông dân ngoại thành phía Bắc.
CÁC CHỢ VỪA
Chợ Hàng Bè: góc phố Cầu Gỗ, Gia Ngư.
Chợ Ðức Viên: phía sau chợ Hôm, góc Trần Xuân Soạn Ngô Thị Nhậm
Chợ 19/12: góc Lý Thường Kiệt, Hàng Bông Nhuộm.
Chợ Ngã Tư Sở: Nơi các đường Nguyễn Trãi, Lãng gặp nhau.
Chợ Ngô Sĩ Liên: Gần ga xe lửa Trần Quý Cáp.
Chợ Hoè Nhai: Gần vườn hoa Hàng Ðậu.
Chợ Ngọc Hà: phía sau Bảo Tàng Hồ Chí Minh
Chợ Nguyễn Cao: góc Lò Ðúc, Nguyễn Cao
Chợ Cầu Giấy: Góc Cầu Giấy, Bưởi.
Chợ Khâm Thiên, trong ngõ chợ

ĐI CHỢ HÀ NỘI

bài của Đỗ Hoàng Linh (Hà Nội Mới cuối tuần)
Hà Nội dễ có đến hơn chục chợ có tiếng từ lâu như Đồng Xuân, Hàng Da, Hàng Bè, Châu Long, Cửa Nam, Cầu Giấy, Chợ Hôm... Có tên nghe cũ kỹ sởn gai ốc: chợ Âm Phủ, lại có tên nghe vời vợi đẩu đâu: chợ Trời. Nơi họp chợ thành phố luôn như Khâm Thiên, Ngọc Hà và chợ phiên bây giờ có lẽ chỉ còn chợ Bưởi (vào các ngày 04, 09 âm lịch) và chợ Mơ (vào các ngày 02, 07 âm). Một số tụ điểm giao thông hay bến xe, bến tàu cũng thành chợ bán buôn phân phối hàng hoá: chợ Ga, Gầm Cầu, Long Biên, Cầu Mới (Ngã Tư Sở)... Còn có chợ họp theo kỳ hay theo mùa: chợ hoa Hàng Lược, chợ đồ chơi Trung thu Hàng Mã và hội chợ Giảng Võ triển lãm hàng hoá. Kể thế vẫn chưa đủ, Hà Nội còn hai loại chợ đối nghịch cấp thấp và cấp cao nhất với số lượng không thể đếm xiết. Chợ cấp thấp nhưng biết di động là chợ tạm và chợ cóc.
Nghe vẻ na ná nhau nhưng sự khác biệt căn cứ vào cách thức và điểm họp chợ. Chợ tạm hình thành tại các lối vào khu dân cư lớn hay tại các cụm, làng dân cư. Thoạt tiên chỉ che chắn tạm thời bằng phên nứa vách cót ép nhằm phục vụ nhu cầu cần kíp của đồng bào địa phương, nhưng sau tạm kéo dài vô thời hạn, lên lão chợ. Chợ cóc ẩn hiện nhanh hơn, người mua kẻ bán xúm xít quanh xe thồ, manh chiếu trải hè hay đôi thúng rong để cò kè ngay cạnh đường cao tốc, ngã tư, đầu ngõ... và cũng từ loại chợ này mà thuật giả cân có điều kiện nâng cao kỹ năng siêu thoát. Chợ chất lượng cao thời buổi bây giờ ắt phải là siêu thị hay trung tâm thương mại. Loại chợ hiện đại này giúp thượng đế phát huy cái quyền tự do lựa chọn, rồi thoải mái chi tiền nhiều vì thượng vàng hạ cám trong siêu chợ hầu hết nhập về từ các hãng nổi tiếng ở năm châu bốn biển, tất nhiên muốn đẹp lòng thì phải trả giá cao.ở trong chợ thường bán tổng hợp ê hề trăm nghìn mặt hàng từ lạc rang đóng gói đến hàng tươi nhập ngoại, từ cây bút bi đến máy hút bụi nhưng cũng có chợ nổi tiếng vì một loại đặc sản nào đó: chợ Âm Phủ vang danh món thịt cầy tươi; chợ Trời hàng cơ khí, điện, xe cũ...; chợ Long Biên chuyên phân phối hoa quả, trái cây; chợ Bưởi đặc trách cây cảnh, chim nuôi; chợ Gầm Cầu lại tích trữ gạo, lương thực... ngoài ra, còn vô khối tên phố, tên đường chẳng phải chợ nhưng người thạo mua, kẻ chuyên bán thì nghiễm nhiên coi là phố chợ: đường Lê Duẩn (Nam Bộ cũ) cơ man nào là quần áo bộ đội, giày, thắt lưng; vải vóc lượn lờ quanh Phùng Khắc Khoan; đồ sida hàng thùng sục tới Kim Liên; vật liệu xây dựng, nội thất nhan nhản dọc Cát Linh; vôi ve, sơn, hoá chất cứ tạt qua Nguyễn Khuyến; giày dép, ví da, cặp treo khắp Cầu Gỗ; mui bạt đệm yên xe đồ da sẵn sàng đợi phục vụ ở Hà Trung; thuốc bệnh thuốc bổ lên Hàng Buồm; đồ chơi trẻ em Lương Văn Can; đồ gỗ La Thành; chè Thái, mứt sen Hàng Điếu; điện tử Hai Bà Trưng; ăn uống Cấm Chỉ, Mai Hắc Đế...Sinh hoạt thường niên dân Hà thành tứ mùa phụ thuộc vào thời tiết cho nên chợ cũng không ngoại lệ. Nhìn phong cách người đi chợ và cảnh chợ cũng có thể đoán chính xác phần nào mùa vụ hay nhiệt độ không khí. Quần áo là lượt rực rỡ, bó hoa thẻ hương, tay xách nhẹ tênh, làn da nõn nà tươi mơn mởn, nụ cười duyên, âm sắc trong veo thì không nghi ngờ gì đấy là cảnh chợ xuân. Lúc nón mũ sùm sụp, lối chợ sáng nắng, hơi thở mệt nhọc dù chưa mua bán gì, giọng nói cứng cỏi pha chất gay gắt vì chưa mua đã chán, gần trưa chợ sẽ đìu hiu ngáp vặt: quang cảnh chợ hè không thể nhầm lẫn được. Khi sắc hoa lên màu đằm thắm, hương quả thơm ngát, người mua thích chọn hàng, câu ra giá vừa dứt đã theo gió ra tận cuối chợ, lời mời chào đon đả, trời xanh ngắt, mây trắng nõn và má em hồng rực, chợ vào thu đấy. Còn những người mua đi sát bên nhau, ai cũng cồng kềnh áo quần nặng nền, người bán hàng hay chuyện hơn, hắng cao giọng đon đả liên tục. Giọng mặc cả lập bập nhát gừng hay yếu dần đều kéo dài run run không cố ý ở hậu câu, đận ấy chắc phải qua độ đông chí mất rồi.
Người ta vốn định kiến chợ là nơi tập kết hổ lốn mọi hay dở tốt xấu, cao thấp ít nhiều, giá trị và vô giá, đắt và rẻ của cái sự đời, cho nên đúc kết nhiều câu ám chỉ bóng gió: ồn ào như chợ vỡ; loại hàng tôm, hàng cá; giọng điệu chợ búa; cơm hàng cháo chợ; ăn mày đầu chợ; ăn đường ngủ chợ; chợ chưa họp kẻ cắp đã tới; hai người phụ nữ và con vịt thành cái chợ; chợ đông đồng vắng... Nghĩ cho cùng, chỉ nên phân biệt hai mảng sáng tối và hay dở nơi chợ họp mà thôi. Ngôn từ này bao gồm cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Chợ có thể họp ban ngày, tinh sương hoặc sẩm tối; hàng hoá có thể bán buôn kiểu chợ mờ hay chợ tỏ tuỳ theo mặt hàng thật rởm, tốt xấu. Chợ sáng hay ho náo nhiệt rực rỡ vui vẻ bao nhiêu càng tương phản với cái xấu xí chui lủi thậm thụt ám muội của chợ tối (cũng có người gọi chung là chợ đen? Thôi tuỳ ý ngôn ngữ). Sự hay, việc cần thiết, nhu cầu thân thuộc của chợ khỏi cần mạn đàm vì ai cũng có thể hiểu; ngược lại cái dở nơi chợ búa cũng chẳng ít và cũng ấn tượng ra phết: câu từ khó nghe, thái độ bốp chát, giá cả bắc thang, bắt chẹt khách, hàng kém phẩm chất, đồ cọp đồ nhái... Dẫu sao, chợ vẫn phải có và cần tồn tại cùng cuộc đời. Mỗi chợ đều có tính khí, thần thái, hương sắc riêng đặc biệt không thể trộn nháo nhào. Chợ nơi này không giống nơi khác, chợ Hà Nội lại càng có nhiều khang khác mà bỗng dưng một chốc một lúc không dễ liệt kê hết ngay được. Xin nhường ý kiến bổ sung cho mọi người nội trợ và ngoại chợ nhưng về cá nhân, mỗi khi xuất hành mua bán, bao giờ tôi cũng lẩm nhẩm đôi câu thơ đặc tả thị trường để bắt nhịp sống cùng chợ:
Cuộc đời như trăng gió
Đặt cả lên bàn cân
Nhập nhoạng vàng thau cả
Mà chi li từng đồng?