Lịch sử, địa lý, văn hoá, con người Xứ Nghệ

AI VÔ XỨ NGHỆ
-Xuân Hoài-
Kính tặng PGS Ninh Viết Giao
Ai vô xứ Nghệ thì vô
Quê hương của các cụ đồ còn đây
Gió lào thổi suốt đêm ngày
Khô cả ngọn cỏ cành cây bên đường
Không khô chữ nghĩa văn chương
Trái tim người Nghệ yêu thương dạt dào
Lắm cổ tích, nhiều ca dao
Tuổi thơ còn đó ngọt ngào lời ru
Người đi viếng mộ Nguyễn Du
Người lên quê Bác đông như hội làng
Và bao điểm đến rộn ràng
Cả vùng văn hóa, sông Lam núi Hồng
Ai vô xứ Nghệ đang mong
Tiếng đồn cá gỗ chỉ trong truyện cười
Bây giờ cá bạc, tôm tươi
Bãi tắm khách sạn nghỉ ngơi đàng hoàng
Hoàng Mai cho tới Đèo Ngang
Vinh - gương mặt mới Phượng Hoàng Trung Đô
Ai vô xứ Nghệ thì vô...

nguồn: Thơ Thành Vinh
Được Thinhxa sửa chữa / chuyển vào 19:13 ngày 13/02/2007

Bản đồ thành phố Vinh- Thành phố trung tâm của Nghệ Tĩnh và vùng Bắc Trung bộ Việt Nam

ai nói với cô là tiệng Nghệ ngọng va nặng nặng .tui ko chấp nhận kiểu nói đó đuợc.

tôi nhớ ko nhầm bai nay tên là "AI vô xứ Nghệ" chứ ko phải là Một con người xứ Nghê đâu..ông ban xem lai đi

Cảm ơn bạn Tranngocanh1982 đã phát hiện ra bài thơ của Huy Cận không phải là "Một con người xứ Nghệ" mà tên chính xác là "Gửi bạn người Nghệ Tĩnh." Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã dựa trên bài thơ này để phổ nhạc thành bài hát "Ai vô xứ Nghệ"
Ai vô xứ Nghệ
Sáng tác: Phạm Tuyên
Ai đi vô nơi đây, xin dừng chân Xứ Nghệ
Ai đi ra nơi đây, xin chân dừng Xứ Nghệ
Nghe câu hò ví dặm, càng lắng lại càng sâu
Như sông Lam chảy chậm, đọng bao thửơ vui sầu
Ai ơi cà Xứ Nghệ, càng mặn lại càng giòn
Nuớc chè xanh Xứ Nghệ, càng chát lại càng ngon
Tình Xứ Nghệ không mau, nhưng đến rồi mà sâu lắng
Quen Xứ Nghệ quen lâu, càng tình sâu nghĩa nặng
Khoai lang vàng, Xứ Nghệ càng nhai kỹ càng bùi
Cam Xã Đoài Xứ Nghệ, càng chín lại càng thơm
Đất này đất Xô Viết đảng mở hội tơ hồng
Lửa thử vàng mới biết, mặn mà tình công nông
Ôi tâm hồn Xứ Nghệ, trong hồn Việt Nam ta, có từ thửơ ông cha chất xưa mà sức trẻ. Giống như bác Hồ ta một nguời con Xứ Nghệ. Giống như bác Hồ ta một con nguời Xứ Nghệ

Kẻ gỗ - Khu du lịch sinh thái
Cách trung tâm thị xã Hà Tĩnh chưa đầy 20km về phía tây nam Khu bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Kẻ Gỗ có diện tích tự nhiên 35.159ha, nằm trên địa phận hành chính của ba huyện: Cẩm Xuyên, Kỳ Anh và Hương Khê thuộc thuộc Hà Tĩnh.
Khu BTTN Kẻ Gỗ được bao phủ bởi rừng kín với nhiều loại cây cho gỗ quý có giá trị kinh tế cao, có tên trong sách đỏ Việt Nam như: lim xanh, sến mật, gụ lau, vàng tâm, trầm hương, song mật, lát hoa, côm bạch mã, chùm bao Trung bộ, bời lời vàng... Ðây là khu hệ thực vật phong phú đặc trưng cho nhiều luồng thực vật của khu hệ thực vật bản địa Bắc Việt Nam - Nam Trung Hoa; luồng thực vật Indonesia - Malaysia; và luồng thực vật Hymalaya.
Ðến nay, ở Khu BTTN Kẻ Gỗ đã phát hiện được 364 loài động vật có xương sống thuộc 99 họ. Kẻ Gỗ cũng là nơi duy nhất trên thế giới đã phát hiện gà lôi lam đuôi trắng, một trong ba loài gà lôi đặc hữu của Việt Nam đang trong tình trạng bị đe dọa tuyệt chủng, và nhiều loại quý hiếm khác. Trong 47 loài thú ở đây có 18 loài (chiếm 21%) được ghi vào sách đỏ Việt Nam và thế giới. Rừng Kẻ Gỗ cũng là xứ sở của các loại mộc lan, phong lan đẹp và quý như: Quế hương, tai tượng, tai trâu, đuôi chồn, nghinh xuân, phượng vĩ...
Trong những năm qua, do đời sống của người dân ven khu BTTN Kẻ Gỗ còn thấp nên hiện tượng vào rừng khai thác gỗ, củi, đến than, săn bắn động vật và khai thác các loại lâm sản có xảy ra: Mặc dầu vậy, Kẻ Gỗ vẫn còn giữ được sự hào phóng của thiên nhiên với những cánh rừng nguyên sinh xanh ngắt vào những ngày hè nóng bức, khi nhiệt độ tại trung tâm thị xã Hà Tĩnh lên tới 37-38oC, thì ở đây nhiệt độ cũng chỉ xấp xỉ 30-32 oC. Trong những ngày đông giá rét, thời tiết ở đây cũng rất dễ chịu.
Hồ Kẻ Gỗ được khởi công xây dựng vào ngày 26.3.1976 và hoàn thành vào ngày 26.3.1979, là công trình đại thủy nông với trữ lượng 350 triệu m3 nước, tưới cho gần 17.000ha lúa, màu vùng đất thuộc huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, thị xã Hà Tĩnh và phía bắc huyện Kỳ Anh. Hồ còn là nguồn cung cấp thực phẩm dồi dào cho các vùng với chiều dài hơn 30km, hồ len lỏi giữa các triền núi, như chim gương khổng lồ soi bóng những đãy núi, những rừng cây ngút ngàn. Nếu đi du ngoạn trên hồ bằng thuyền máy, bạn không chỉ có dịp chiêm ngưỡng phong cảnh thơ mộng, mà còn được tận hưởng hương thơm cỏ cây và hơi nước tỏa ra mát rượi. Lên thượng nguồn, bạn còn được gặp nhiều nhánh khe đẹp như: rào Trâm, rào Bưởi, rào Khe, rào Cời, rào Trường... Nhưng đẹp nhất là rào Bưởi với những bậc đá được thiên nhiên sắp xếp hữu tình, vẽ nên một bức tranh kỳ thú. Giữa dòng nước chảy xiết vẫn có những loài cây sinh trưởng và tỏa bóng mát. Mặt hồ còn được điểm trang bởi nhiều ốc đảo nhỏ, mỗi ốc đảo là một thế giới riêng huyền bí.
Từ lâu, Kẻ Gỗ đã được đông đảo các nhà khoa học trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu. Hiện nay, ngành du lịch Hà Tĩnh cũng đang xúc tiến lập các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng cũng như hệ thống các dịch vụ để sớm xây dựng nơi đây thành một khu du lịch sinh thái tổng hợp với nhiều loại hình giải trí như: Ðua thuyền, lướt ván, leo núi câu cá; cùng các khu thể thao như: tennis, cầu lông bóng chuyền; xây dựng vườn thú, vườn chim, vườn cây cảnh. Tin rằng một ngày không xa, khi khu du lịch sinh thái Kẻ Gỗ được xây dựng, có hệ thống giao thông thuận lợi, và các loại hình du lịch hấp dẫn, tương xứng với tiềm năng, thì Kẻ Gỗ sẽ là điểm hẹn lý tưởng của du khách gần xa.
(TBDL)
Kẻ gỗ - Khu du lịch sinh thái

Thắng Cảnh
Núi Thiên Cầm: Núi cách thị xã Hà Tĩnh khoảng 20 km (12.5 miles). Núi không cao, lại nằm kề biển, tạo thành một nơi sơn thủy hữu tình. Cách chân núi một trảng cát là chùa Yên Lạc xây dựng từ thế kỷ 13, nơi có bộ tranh "Thập điện Diêm Vương" nổi tiếng. Từ đầu thế kỷ, người Pháp đã xây dựng ở Thiên Cầm một khu nghỉ mát, nhưng do chiến tranh, các công trình ấy đã bị phá hủy.

Núi Hồng Lĩnh: Là dãy núi có 99 ngọn thuộc tỉnh Hà Tĩnh. Nơi đây có khoảng 100 ngôi chùa và đền miếu. Có ngôi rất cổ như chùa Hương Tích hay chùa Chân Tiên nơi vẫn còn dấu chân người và chân ngựa trên tảng đá (gắn với truyền thuyết Tiên giáng trần). Phong cảnh hùng vĩ, thơ mộng của Hồng Lĩnh là nơi sinh ra nhà thơ vĩ đại của Việt Nam - Nguyễn Du, danh nhân văn hóa được thế giới kỷ niệm.

Hồ Kẽ Gỗ: Hồ nằm giữa các sườn đồi, núi thuộc huyện Cẩm Xuyên, cách thành phố Vinh 70 km (43.8 miles) về phía Nam, là một cảnh đẹp nhân tạo. Công trình hồ Kẻ Gỗ được khởi công xây dựng năm 1976 và Hoàn thành vào năm 1980. Hồ dài gần 30 km (18.8 miles), gồm 1 đập chính và 10 đập phụ với sức chứa 300 triệu m3 nước. Ngày nay, hồ Kẻ Gỗ còn là một điểm tham quan du lịch hấp dẫn. Đến thăm hồ Kẻ Gỗ, du khách có thể tắm mát, câu cá, leo núi hay săn bắn trên các triền núi ven hồ. Hồ Kẻ Gỗ còn là nguồn cung cấp thực phẩm dồi dào cho các vùng lân cận. Cá tôm dưới đáy hồ thơm thịt, to con. Con lớn nặng tới vài chục kg.

Cửa Sót - Nam Giới: Đây là một cửa biển, nằm ở phía Đông thị xã Hà Tĩnh, cách thị xã 12 km (7.5 miles) theo đường quốc lộ. Trên đường đến cửa Sót, du khách có thể tham quan di tích đền Võ Miếu, đền Lê Khôi. Ngay bờ biển, phía Nam Cửa Sót có núi Nam Giới, giống như một đầu rồng. Do vậy, khu vực này tạo thành một quần thể du lịch sơn thủy hữu tình.

Bãi biển Xuân Thành: Bãi biển Xuân Thành thuộc xã Xuân Thành, huyện Nghi Xuân, cách thị xã Hà Tĩnh 55 km (34.4 miles). Từ thị xã Hà Tĩnh theo quốc lộ 1A về phía Bắc đến thị trấn Gia Lách đi theo đường tỉnh lộ khoảng 11 km (6.9 miles) là đến bãi biển. Trên đường vào bãi tắm, có khu lưu niệm dòng họ Nguyễn và mộ đại thi hào Nguyễn Du. Xung quanh điểm du lịch này là những danh thắng nổi tiếng như sông Lam, núi Hồng, núi Quyết, đền Củi. Bãi biển Xuân Thành cát trắng bãi thoải, nước trong xanh, môi trường trong sạch. Ở giữa có rặng dương xanh lam, là nơi tránh nắng cho khách tắm biển, phía sau bãi có dòng lạch nhỏ chạy men theo đường vào làm tăng vẻ trữ tình của khu vực.

Đèo Ngang - Hoành Sơn Quan: Đèo Ngang thuộc xã Kỳ Nam, huyện Kỳ Anh, cách thị xã Hà Tĩnh khoảng 75 km (46.9 miles), trên đường quốc lộ 1A. Từ thị xã Hà Tĩnh đến Đèo Ngang là một chuyến du lịch hấp dẫn. Du khách có thể vào thăm quan các di tích văn hóa lịch sử, khu vực lưu niệm Hà Huy Tập, đình Phượng Giai, đền Bích Châu..., đặc biệt vùng phụ cận với đèo Ngang còn có đền thờ Lê Quảng Chí, đền thờ công chúa Liễu Hạnh. Phong cảnh đèo ngang hùng vĩ; bãi tắm sạch đẹp. Địa danh này là nguồn cảm hứng vô tận cho các nghệ sĩ sáng tác các tác phẩm thơ văn, ca khúc về Đèo Ngang - Hoành Sơn Quan, trong đó có bài thơ nổi tiếng của bà Huyện Thanh Quan.

Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ: Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ có diện tích tự nhiên 24.801 ha. Rừng chiếm 24.708 ha, có rất nhiều động vật quý hiếm như gà lôi lam màu đen, gà lôi lam đuôi trắng, khỉ, voọc, hươu sao, trĩ, vượn, voi... và các loại lâm sản quý như lim, gụ, táu, dỗi..., các loại song mây. Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ là cơ sở để nghiên cứu khoa học và phát triển du lịch trong vùng.

"Nét ngài" mà cụ Nguyễn Du nói đến là "con ngài" thực sự, tức con **** tằm, ý muốn nói đến nét lông mày của Thuý Vân.
Còn lắc lè tức là khuỷu chân chứ k phải khuỷ (sai chính tả)
Trốc cúi tức là đầu gối.
Cổ vả tức là bắp đùi

Kekeke, bac nao vui tinh vai, hay wa