Lịch sử, Văn hoá Việt nam và ...

Nho bac Finlandia giup toi 1 chut. May hom nay toi muon tra loi nhung deu khong duoc. Khong hieu tai sao?
Hom qua toi viet bai nay nhung khong gui di duoc mac du da login roi. Hom nay quay lai cung khong gui duoc. Dinh viet bai moi nhung thay bai cu da viet roi ma khong dua len thi cung tiec. TInh co thay bac cung online nen toi nho bac gui len cho anh em ho toi nhe.
Cam on bac rat nhieu
HON DAT
quote:
--------------------------------------------------------------------------------
Cám ơn các bác đã tận tình trả lời. Bác Trinity nói như vậy cũng không "tế nhị" lắm đâu, TTVNOnline vẫn đang bị "soi" đấy. Tôi lại có một thắc mắc nữa, phiền các bác chỉ bảo giùm.
Đó là về Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm với câu nói nổi tiếng "Hoành Sơn nhất đái vạn đại dung thân" (không biết tôi nhớ có đúng không?) đã mở đường cho chúa Nguyễn và nhà Nguyễn sau này. Theo các bác thì ông trạng Trình này có ý đồ gì, vai trò trong việc để xảy ra tình trạng Trịnh - Nguyễn phân tranh kéo dài hàng trăm năm (?), đó là chưa kể đến nhà Mạc ở phía Bắc. Theo các bác thì tình trạng này là tốt hay xấu? Những cuộc chiến qua lại liên tục gây hao tổn con người và nền kinh tế, xã hội mất ổn định - đó có phải là cái xấu? Tuy nhiên, đất nước ta lại mở mang bờ cõi rất nhiều xuống phương Nam (nhà Mạc không đủ mạnh để tồn tại và bành trướng được về phía Bắc). Sự cạnh trạnh giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài liệu có làm cho đất nước phát triển hơn hay không?
Cám ơn nhiều.
--------------------------------------------------------------------------------
Qua thuc la nhan xet hanh dong cua Nguyen Binh Khiem voi muc dich gi rat la kho. Kho boi vi co qua it tu lieu noi len cac hanh dong cua NGuyen Binh Khiem. Nhung theo toi nghi thi Nguyen Binh Khiem la 1 nguoi khong ham danh loi thi nhung loi khuyen cua ong khong co 1 chut tu loi nao trong do dau.( Phai chang ong dung ngoai vong tranh chap Trinh -Nguyen la do da tung lam toi to nha Mac) Nhin tong the thi Nguyen Binh Khiem gian tiep la nguoi phan chia ranh gioi cuoc tranh chap Trinh -Nguyen. (Trinh Kiem muon cuop ngoi vua khi Le Trung Tong chet nhung ngai lo`ng dan nen cho nguoi den hoi NGuyen Binh Khiem. Ong nay moi gian tiep noi la "nam ngoa'i mat mu`a, tho'c giong khong tot, di tim giong cu~ ma gieo ma". Roi lai sai day to dang huong, quet chua de ong ra do' choi. Ong noi voi day to "Giu chua tho phat thi an oa?n" Trinh Kiem hieu y nen khong cuop ngoi vua nua. TUong tu ong khuyen NGuyen Hoang nen di vao nam, qua dai nui Hoang Son."
Xet tren binh dien quoc gia thi viec phan chia dat nuoc khong phai la tot. Nhung o day 2 nguoi tai nang, khong hop nhau la Nguyen Hoang va Trinh Kiem thi tot hon la de moi nguoi 1 phuong, dung cai tai cua minh ma thu phuc, khong che pham vi cua minh. Trinh Kiem (ve sau la Trinh Tung)cung biet Hoang la nguoi tai nen han che chien tranh voi ho Nguyen. THoi gian do ho Trinh dep ho Mac o phia Bac.
Sau khi on dinh phia Bac thi ho Trinh - Nguyen moi bat dau co nhung su phan tranh ro ret. Dac biet la tu sau nam 1627.
Trong "Viet nam su luoc" chia cuoc chien Trinh -Nguyen lam 7 lan. Toi co thac mac la trong rat nhieu tai lieu lich su thi chua co tai lieu nao thong ke chinh xac so quan hai ben trong moi lan chien tranh. Duy chi noi den lan chien su thu 3 o gan song Gianh phai ngung do thoi tiet qua' no'ng. Quan Trinh bi dich benh nhieu nen phai rut ve, de lai 10000 quan phong thu. Lan thu 7 thi toan bo quan Trinh co khoang 100000 nhung phao don la co 180000.
Cac tai lieu nuoc ngoai noi rang quan Trinh huy dong het thi co khoang 200.000. Con binh thuong chi co khoang 50000. Dieu nay co the hieu 50000 la so quan thuong xuyen. Con quan cua ho NGuyen o dang trong co khoang 40.000. (Tat ca deu la co so thong ke trong lan giao tranh thu nhat.) Them nua cai vung giao tranh Trinh -Nguyen la vung Ha Tinh, Quang Binh bay gio la vung dat kho can, nho hep thi chac la quan doi khong the co nhieu duoc.
Nhu vay thi thiet hai trong cac lan giao tranh Trinh - Nguyen khong the nao bang duoc nhung tran nhung cac cuoc khang chien chong Nguyen hay chong quan Minh duoc.
Tat nhien cuoc chien Trinh-Nguyen la dieu co to^.i voi nhan dan, khien dan nhan phai lam than, doi kho.
Co ve su canh tranh giua Dang trong va Dang ngoai thi theo toi chua co 1 su phan biet ro ret. Dang trong thi co gang mo rong dat dai cang nhieu cang tot. Co nhieu li do, nhung tuu trung lai o 1 so y chinh sau:
-vung dat cua chua Nguyen hau het la vung kho can hoac rung nui, kho lam nong nghiep an, kho phat trien.(tru vung Quang Nam, Thuan Hoa) Them nua dai dat do kha hep, dan cu thua thot. Mo ve phia nam de tim nguon tai nguyen nong nghiep, dan cu moi.
- quan doi ho Trinh ap dao hon nen nha Nguyen cung so, phai de phong ma mo rong ve huong Nam.
- Vung dat phia nam bi cac trieu dai truoc do ke ca NGuyen Mong xam chiem lam cho trieu dinh yeu kem nen viec mo rong khong kho khan.
Do la 1 so nguyen nhan ma Dang trong mo mang dat dai. Bac nao co quan diem khac nua thi cho anh em biet voi nhe.
Tôi cũng chưa được rõ về quá trình "mở rộng" về phía Nam của nhà Nguyễn. Bác nào rành xin mở mang giùm.
Con viec mo mang dat xuong phia nam thi do la qua trinh keo dai va hau nhu khong co cuoc xam lang noi tieng nao. Truoc khi co cuoc giao tranh Trinh-Nguyen thi NGuyen Hoang duoc Trinh Kiem giao cho lam tran thu xu Quang Nam vao nam 1570.
Nam 1611 Nguyen Hoang danh vao nuoc Chiem thanh lap ra Phu Yen ngay nay.
Nam 1653 chu'a nuoc Chiem thanh dem quan danh Phu Yen nhung bi thua phai dau hang. The la lai bi mat them 1 vung dat nua. Tu Khanh Hoa ve bac la thuoc chua NGuyen. Con nuoc Chiem thanh chi con 1 vung dat nho la cac tinh cao nguyen mien trung hien nay.(theo ban do ngay nay thi ho NGuyen chiem them duoc 1 tinh ruoi nua).
Nam 1658 nuoc Chan lap co noi chien moi cau cuu chua NGuyen. Sau do ho NGuyen dua dan Viet vao song o do ma yeu cau nuoc Chan lap phai coi trong nguoi Viet.
Nam 1674 nuoc Chan lap lai co chien tranh, phai cau cuu chua NGuyen. Chua NGuyen dua quan vao giup, danh tan Sai gon roi con dua quan tien sang dat Nam vang.
Nam 1679 co quan linh Ta`u khong muon lam toi to nha` Thanh nen dem quan sang xin lam dan VN . Chua Nguyen ben cho di khai khan dat Gia Dinh, Dong Nai, Bien Hoa (ngay nay). Khu nay hoi do mo hieu buon voi nuoc ngoai nen sam uat lam.
Nam 1693 nuoc CHiem thanh khong cong chua Nguyen, the la chua NGuyen dem quan diet not tan nhu cua nuoc Chiem Thanh.
Suot khoang 60 nam sau do cac vung dat phia nam duoc khai khan tiep. Chu yeu la nhung lan dem quan dep loan nuoc Chan lap. Nam 1759 chua Nguyen giup nuoc Chan lap khoi tranh chap ngoi vua nen duoc vua nuoc do "tang" not cac tinh Tien Giang, Hau Giang....cho toi Ha Tien.
Su nghiep khai khan dat cua chua NGuyen la nhu vay. CO the noi day la cong cua chua Nguyen
Tại sao chúa Nguyễn ở Đàng Trong gần như độc lập hoàn toàn với Vua Lê ở Bắc Hà nhưng vẫn không dám xưng vua, thành lập một quốc gia riêng?
Trong nhung nam dau cua cuoc phan tranh thi cac chua Nguyen khong dam xung vua vi so long dan van con tuong nho den nha Le, den vua Le Thai To. Ve sau cong lao ho Nguyen mo mang dat phia nam cung lon lam nen muon xung vua. (ro rang dat dai phia nam do ho Nguyen mo ma khong duoc xung vua, lai con kem ho Trinh o ngoai bac thi chiu sao noi). Vi the nam 1702 chua NGuyen(Nguyen Phuc Chu) co cho nguoi sang xin nha Thanh phong lam vua nhung bi tu choi voi li do 1 nuoc khong the 2 vua. Nam 1744 Nguyen phuc Khoat doi che do xung thanh Vuong. Nam 1756 co cau xin nuoc Tau 1 lan nua nhung khong thanh.
BAc Paladin than men: Hom no toi co viet 1 so nhan xet ve Nguyen Anh. Rat tiec la toi moi dung cai dien dan nay nen lo ngo the nao khong gui duoc, lai con lam mat bai viet cua minh. Tiec la hom nay khong danh lai duoc. Toi cung dong y voi bac Nguyen Anh la 1 nguoi tai nang. Ong nay co nhieu nguoi tai theo lam. Ngoai Le van Duyet va Nguyen Van Thanh con co Le Chat, Trinh Hoai Duc, Dang Tran Thuong ...deu la nhung nguoi gioi. Ma truoc do co Vu Van Nham (dinh tu tu khi NGuyen Anh thua tran nhung duoc Nguyen Hue cam hoa). Co 1 nguoi nua rat noi tieng cung quen La Son Phu Tu nhung khong chiu theo trieu dai Tay Son ma lai theo NGuyen Anh. Do la NGuyen Du

Hôm nay rỗi vào ngồi ngiên cứu lại cái chủ đề này từ đầu tới cuối, thấy có một điều hơi cũ nhưng muốn khơi lại. Số là ILH có đọc một bài Pháp luận sau về Đại thừa và Phật giáo nguyên thuỷ, xin trích các ý chính ra đây : (hơi dài bác đọc và thông cảm hộ em)
?o Sau khi đức Thế tôn mất, nhằm phát dương Phật pháp hoàn thiện các Luật (Vinaya) và Pháp (Dhamma), các tỳ kheo đã tổ chức 3 đại hội kinh điển, trong đó đại hội thứ ba là vào thời hoàng đế Asoka (thế kỷ III TrCN), phật giáo khi đó đã chia ra làm nhiều phái, tại đại hội này chủ toạ là ngài Tissa đã đưa ra cuốn sách Nhứng điểm dị biệt (Kathavatthu) nhằm bác bỏ quan niệm sai lầm của một số giáo phái, và giáo pháp này được đại hội chấp thuận và gọi là Giáo pháp trưởng lão (Therevada ?" sau này được coi là đạo Phật nguyên thuỷ) và thời điểm này vẫn chưa có Đại thừa. Và bộ kinh (tạng) Vi Diệu Pháp được đưa ra trong đại hội này.
Giữa thế kỷ I TrCN và đến thế kỷ I sau CN, hai thuật ngữ Đại thừa (Mahayana) và Tiểu thừa (Hinayana) xuất hiện lần đầu trong Diệu pháp Liên hoa kinh.Thế kỷ II sau CN ngài Nagarjuna trong một bản kinh gọi là Trung luận thuyết chứng minh là vạn pháp đều rỗng không, từ đó trở đi các nhà sư theo trường phái này có tư tưởng rõ ràng và bắt đầu đưa vào danh xưng ?oĐại thừa? và ?oTiểu thừa?.......
Chúng ta không nên nhầm lẫn Tiểu thừa và Trưởng lão bộ (Therevada), bởi các danh từ này không đồng nghĩa với nhau. Bộ phái Tiểu thừa chỉ phát triển ở Ấn độ và hiện hữu hoàn toàn độc lập, Ngày nay bộ phái Tiểu thừa không còn tồn tại ở bất cứ nơi nào trên thế giới (vì thực tế đạo Phật ra đời tại Ấn độ, nhưng nó lại chỉ phát triển khi truyền ra ngoài và hoàn toàn biến mất trên quê hương Phật giáo). Do đó năm 1950 Hội Phật giáo thế giới (WFB) khai mạc ở Colombo (Xri Lanca) đã nhất trí xoá bỏ danh từ ?otiểu thừa? bởi nó không liên quan đến các đạo Phật ngày nay ở Xrilanca, Thái Lan, Miến điện, Campuchia, Lào...? ?" Sau đó là các so sánh giữa Phật giáo Đại thừa và Phật giáo nguyên thuỷ, có lẽ không cần đưa ra đây (Theo Therevada ?" Mahayana Buddhism : 1996).
Để tìm hiểu thêm ILH có đọc một bài viết của một người là Binh Anson (6/1999) viết về Phật giáo tại Việt Nam, trong đó đại ý có nói như sau :
?oĐạo Phật truyền bá vào Việt Nam từ thế kỷ I, trung tâm của nó là Luy Lâu (đây là một trạm nghỉ chân quen thuộc của các nhà truyền giáo Phật Ấn độ trên hành trình theo con đường biển từ bán đảo Ấn độ sang Trung hoa.
Trong 18 thế kỷ sau do có thời gian dài lệ thuộc vào Trung Hoa, và điều kiện địa lý nên Việt Nam và Trung Quốc có chung nhiều sắc thái di sản văn hoá, tôn giáo, triết học. Chính vì thế đạo Phật ở Việt Nam ảnh hưởng nhiều của các phát triển Đại Thừa ở Trung Hoa với các tông phái như Thiền tông, Mật tông và Tịnh tông.
Phần đất phía nam Việt Nam ngày nay, ban đầu là nơi trú ngụ của người Chăm, Khơ-me (cái này quá rõ rồi) họ theo cả Đại Thừa và phật giáo nguyên thuỷ, chỉ đến thế kỷ 12 người Khơ-me mới theo Phật giáo nguyên thuỷ. Người Việt xâm chiếm và thu thập vùng đất này từ thế kỷ 15 và đến thế kỷ 18 thì hình dạng Việt Nam như ngày nay được hoàn tất. Từ đó sắc tộc Việt theo Đại thừa và Khơ-me theo Phật giáo nguyên thuỷ..........
Từ Sài gòn (chùa Kỳ Viên ?" mà hiện đang được coi như là trung tâm chính của PGNT, PGNT được truyền đi các tỉnh miền Nam và Trung, theo thống kê 1997 thì có 64 chùa (chính) là theo PGNT.........
Tóm lại mặc dù đạo Phật tại Việt Nam là theo truyền thống Đại thừa, nhưng PGNT vẫn được công nhận và tồn tại (nổi tiếng nhất là bộ kinh Vi Diệu Pháp)?
Vậy Tiểu thừa là gì, cũng trong một bài viết khác của Binh Anson ?oCùng một cỗ xe ?" Mahayana và Therevada? có viết như sau :
?oChúng ta không nên dùng ?oTiểu thừa? để chỉ tông phái Therevada, điều này thường gặp trong một số sách viết về Phật. Tiểu thừa được dịch từ chữ Hinayana - cỗ xe nhỏ - một từ được dùng nhiều trong kinh sách Đại thừa, có lẽ đây là một dụng ý thâm sâu của các đại sư theo phái Đại thừa nhằm chê bai các giáo phái nguyên thuỷ, bởi nếu họ muốn dùng từ ?ocỗ xe nhỏ? thì từ ?oCulayana? có ý nghĩa chính xác và ngiêm túc hơn.?
Vậy thực chất về danh xưng ?oTiểu thừa? là thế nào ? nó thực tế còn tồn tại trong Phật giáo hay không, mong các cao thủ chỉ giúp. Cũng xin hỏi thêm một câu nữa : Phật giáo nên coi là một tôn giáo hay là Triết học.
Thân mến, ILH

Hôm nay rỗi vào ngồi ngiên cứu lại cái chủ đề này từ đầu tới cuối, thấy có một điều hơi cũ nhưng muốn khơi lại. Số là ILH có đọc một bài Pháp luận sau về Đại thừa và Phật giáo nguyên thuỷ, xin trích các ý chính ra đây : (hơi dài bác đọc và thông cảm hộ em)
??o Sau khi đức Thế tôn mất, nhằm phát dương Phật pháp hoàn thiện các Luật (Vinaya) và Pháp (Dhamma), các tỳ kheo đã tổ chức 3 đại hội kinh điển, trong đó đại hội thứ ba là vào thời hoàng đế Asoka (thế kỷ III TrCN), phật giáo khi đó đã chia ra làm nhiều phái, tại đại hội này chủ toạ là ngài Tissa đã đưa ra cuốn sách Nhứng điểm dị biệt (Kathavatthu) nhằm bác bỏ quan niệm sai lầm của một số giáo phái, và giáo pháp này được đại hội chấp thuận và gọi là Giáo pháp trưởng lão (Therevada ??" sau này được coi là đạo Phật nguyên thuỷ) và thời điểm này vẫn chưa có Đại thừa. Và bộ kinh (tạng) Vi Diệu Pháp được đưa ra trong đại hội này.
Giữa thế kỷ I TrCN và đến thế kỷ I sau CN, hai thuật ngữ Đại thừa (Mahayana) và Tiểu thừa (Hinayana) xuất hiện lần đầu trong Diệu pháp Liên hoa kinh.Thế kỷ II sau CN ngài Nagarjuna trong một bản kinh gọi là Trung luận thuyết chứng minh là vạn pháp đều rỗng không, từ đó trở đi các nhà sư theo trường phái này có tư tưởng rõ ràng và bắt đầu đưa vào danh xưng ??oĐại thừa??? và ??oTiểu thừa???.......
Chúng ta không nên nhầm lẫn Tiểu thừa và Trưởng lão bộ (Therevada), bởi các danh từ này không đồng nghĩa với nhau. Bộ phái Tiểu thừa chỉ phát triển ở Ấn độ và hiện hữu hoàn toàn độc lập, Ngày nay bộ phái Tiểu thừa không còn tồn tại ở bất cứ nơi nào trên thế giới (vì thực tế đạo Phật ra đời tại Ấn độ, nhưng nó lại chỉ phát triển khi truyền ra ngoài và hoàn toàn biến mất trên quê hương Phật giáo). Do đó năm 1950 Hội Phật giáo thế giới (WFB) khai mạc ở Colombo (Xri Lanca) đã nhất trí xoá bỏ danh từ ??otiểu thừa??? bởi nó không liên quan đến các đạo Phật ngày nay ở Xrilanca, Thái Lan, Miến điện, Campuchia, Lào...??? ??" Sau đó là các so sánh giữa Phật giáo Đại thừa và Phật giáo nguyên thuỷ, có lẽ không cần đưa ra đây (Theo Therevada ??" Mahayana Buddhism : 1996).
Để tìm hiểu thêm ILH có đọc một bài viết của một người là Binh Anson (6/1999) viết về Phật giáo tại Việt Nam, trong đó đại ý có nói như sau :
??oĐạo Phật truyền bá vào Việt Nam từ thế kỷ I, trung tâm của nó là Luy Lâu (đây là một trạm nghỉ chân quen thuộc của các nhà truyền giáo Phật Ấn độ trên hành trình theo con đường biển từ bán đảo Ấn độ sang Trung hoa.
Trong 18 thế kỷ sau do có thời gian dài lệ thuộc vào Trung Hoa, và điều kiện địa lý nên Việt Nam và Trung Quốc có chung nhiều sắc thái di sản văn hoá, tôn giáo, triết học. Chính vì thế đạo Phật ở Việt Nam ảnh hưởng nhiều của các phát triển Đại Thừa ở Trung Hoa với các tông phái như Thiền tông, Mật tông và Tịnh tông.
Phần đất phía nam Việt Nam ngày nay, ban đầu là nơi trú ngụ của người Chăm, Khơ-me (cái này quá rõ rồi) họ theo cả Đại Thừa và phật giáo nguyên thuỷ, chỉ đến thế kỷ 12 người Khơ-me mới theo Phật giáo nguyên thuỷ. Người Việt xâm chiếm và thu thập vùng đất này từ thế kỷ 15 và đến thế kỷ 18 thì hình dạng Việt Nam như ngày nay được hoàn tất. Từ đó sắc tộc Việt theo Đại thừa và Khơ-me theo Phật giáo nguyên thuỷ..........
Từ Sài gòn (chùa Kỳ Viên ??" mà hiện đang được coi như là trung tâm chính của PGNT, PGNT được truyền đi các tỉnh miền Nam và Trung, theo thống kê 1997 thì có 64 chùa (chính) là theo PGNT.........
Tóm lại mặc dù đạo Phật tại Việt Nam là theo truyền thống Đại thừa, nhưng PGNT vẫn được công nhận và tồn tại (nổi tiếng nhất là bộ kinh Vi Diệu Pháp)???
Vậy Tiểu thừa là gì, cũng trong một bài viết khác của Binh Anson ??oCùng một cỗ xe ??" Mahayana và Therevada??? có viết như sau :
??oChúng ta không nên dùng ??oTiểu thừa??? để chỉ tông phái Therevada, điều này thường gặp trong một số sách viết về Phật. Tiểu thừa được dịch từ chữ Hinayana - cỗ xe nhỏ - một từ được dùng nhiều trong kinh sách Đại thừa, có lẽ đây là một dụng ý thâm sâu của các đại sư theo phái Đại thừa nhằm chê bai các giáo phái nguyên thuỷ, bởi nếu họ muốn dùng từ ??ocỗ xe nhỏ??? thì từ ??oCulayana??? có ý nghĩa chính xác và ngiêm túc hơn.???
Vậy thực chất về danh xưng ??oTiểu thừa??? là thế nào ? nó thực tế còn tồn tại trong Phật giáo hay không, mong các cao thủ chỉ giúp. Cũng xin hỏi thêm một câu nữa : Phật giáo nên coi là một tôn giáo hay là Triết học.
Thân mến, ILH

Tại hạ xin tiếp tục dề tài về chúa Nguyễn Hoàng, các chúa Nguyễn hậu duệ và hành trình Nam tiến của dân ta.
Thế kỷ 17 dáng phải duợc coi là một trong những thế kỷ dặc sắc nhất trong lịch sử dân tộc. Ðặc sắc, bởi cha ông chúng ta - những nguời có khi suốt dời không ra khỏi luỹ tre làng, lên dến huyện có khi dã coi là sự kiện lớn trong dời, dứng truớc biển nhung chua bao giờ có nổi dội thuyền vuợt biển xa... - mà nay lại ở trong vai trò của những nhà thám hiểm (bất dắc di), di vào một vùng dất lạ dầy bất trắc và hiểm nguy.
Có ba vấn dề sống chết dối với Nguyễn Hoàng lúc này là khẩn truong xây dựng lực luợng quân sự, thu hút thêm càng nhiều càng tốt dân dịnh cu và mở rộng lãnh thổ. Có thể nói ông cung nhu một vài dời chúa Nguyễn về sau dã giải quyết cả ba vấn dề này một cách xuất sắc.
Không có quân dội vững mạnh thì Nguyễn Hoàng không thể dối phó với Trịnh Kiểm cung nhu những sắc dân Champa dịa phuong dang tức giận vì bị mất dất. Về mặt số luợng quân, rõ là Ðàng Trong không thể ganh dua với Ðàng Ngoài có dân số vuợt trội. Vậy là chỉ còn một con duờng xây dựng lực luợng tinh nhuệ, thiện chiến và phải chuyên nghiệp, tận dụng những khí tài quân sự hiện dại và hữu hiệu nhất dể gia tang thuong vong cho phía dối phuong. Cho nên không có gì lạ khi các chúa Nguyễn rất chú trọng vào pháo binh và tuợng co.
Tôi dọc duợc một số tài liệu cho biết khoảng giữa thế kỷ 17, chúa Nguyễn dã có trong tay hon 200 trọng pháo, chủ yếu là nhờ các thuong gia và giáo si Tây phuong mua về từ Macao. Nửa sau thế kỷ 18, số trọng pháo dã lên tới 1200 khẩu, áp dảo hỏa lực của Ðàng Ngoài. Lính Ðàng Trong cung nổi tiếng là những tay súng thiện xạ, bách phát bách trúng. Tuợng co thì vô tu bởi voi ở Ðàng Trong rất sẵn. Báo cáo của một thuong gia Hà Lan nói là nam 1642, dội tuong co của chúa Nguyễn dã có khoảng 600 thớt voi.
Pháo binh và voi rất phát huy tác dụng khi giao chiến trên dịa hình tuong dối bằng phẳng. Với hai bửu bối này, lực luợng quân sự Ðàng Trong dã dẩy lui những dợt tấn công của quân Trịnh có quân số gấp dôi, thậm chí gấp bốn.
Nói thêm với các bác một chút về chế dộ binh dịch của Ðàng Trong. Tất cả thanh niên trai tráng từ 16 tuổi trở lên dã có nghia vụ tòng quân, dến 60 tuổi mới duợc về nhà (chẳng biết còn sống duợc mà về không?). Khác với chúa Trịnh gọi dân là ?obách tính? (tram họ), chúa Nguyễn gọi dân là ?oquân dân?. Bởi quân với dân thì cung gần nhu là một. Tuy vậy, dể dảm bảo dân số vẫn sinh sôi dều dặn, chúa cho phép binh lính mang vợ vào ở cùng doanh trại?
Có thể các bác sẽ thắc mắc rằng các chúa Nguyễn lấy dâu ra tiền dể trong một thời gian ngắn xây dựng một lực luợng quân sự tinh nhuệ nhu thế? Phi thuong bất phú. Chủ yếu là nhờ thuong nghiệp cả thôi. Nhờ mở rộng cửa buôn bán với nuớc ngoài, quan hệ tốt với thuong nhân và giáo si Tây phuong, Nhật Bản, Trung Hoa?, chua kể Ðàng Trong khi ấy lại dóng cả vai trò diểm trung chuyển hàng hóa trong khu vực, nên những khoản thuế vào túi chúa Nguyễn thật nhiều không tả xiết. (Chuyện này trong chủ dề ?oÐã có truyền thống trọng tín nghia?? bác Cuoihaymeu và tôi cung có dề cập dến)
Thu hút dân dến dịnh cu cung nằm trong chiến luợc tạo nguồn nuôi và bổ sung quân dội, dồng thời tạo sức ép lấn thêm dất của Champa và các tộc nguời thiểu số khác. Chúa Nguyễn có những những chính sách rất cởi mở dành cho dân tứ xứ, trong dó có một bộ phận lớn Hoa kiều ?ophục Minh phản Thanh? (nhu Mạc Cửu) dến khai hoang. Dân khai hoang duợc sở hữu dất của họ. Không phải dóng thuế trong ba nam dầu tiên, thậm chí một số vùng duợc miễn thuế hoàn toàn. Ngoài ra, nạn dói và giặc giã khủng khiếp ở Ðàng Ngoài thời Nam-Bắc triều cung góp phần thúc dẩy một bộ phận lớn nông dân (dặc biệt ở hai tỉnh Thanh, Nghệ) rời bỏ quê huong chạy vào Ðàng Trong. Ðàng Trong khi ấy có sức quyến ru nhu một miền dất hứa, noi nguời nông dân không phải è cổ gánh suu cao thuế nặng (nhất là thời kỳ dầu), noi họ duợc tự do khai khẩn và canh tác trên những thửa ruộng thẳng cánh cò bay?
Về chính sách mở rộng lãnh thổ, phải nói chúa Nguyễn dã gặp duợc cả thiên thời, dịa lợi và nhân hòa. Thiên thời vì khi ấy Champa dã rệu rã lắm, hon nữa Champa không phải là một khối thống nhất mà là liên minh của nhiều bộ tộc, dễ bị ?ochia dể trị?. Nguời Champa còn chủ dộng dời thủ phủ của họ lùi dần về phía Nam, ảnh huởng và quyền lực của chính quyền trung uong lên vùng giáp ranh vì thế mà cung nhạt di. Ðịa lợi vì dịa hình suốt một dải miền Trung không nối liền mà bị cắt khúc bởi các con sông dâm ra biển, thuận cho chiến thuật ?ocắt từng miếng bánh?. Nhân hòa vì bản tính mềm mỏng, khôn khéo và dễ thích ứng của dân Việt ta. Cho nên suốt mấy thế kỷ ?omở rộng cuong vực?, không xảy ra uýnh nhau lớn giữa dân bản dịa và dân di cu, kể cung là một diều thần kỳ.
Nếu tôi nhớ không nhầm thì cách dây chua lâu, cô bé Roses xinh dẹp của chúng ta có thắc mắc tại sao chuyện Nam tiến và các chúa Nguyễn ít duợc nhắc dến và dề cao trong chính sử. Roses dã thắc mắc dúng. Nguyên nhân thì các bác dã nêu ra nhiều, nhung tôi cung mạn phép dua ra thêm một lý giải nữa.
Trong tâm thức của nguời Việt (dặc biệt là nguời Bắc), có hai diều thiêng liêng và rất nhạy cảm. Thứ nhất là truyền thống chống ngoại xâm và di kèm với nó dôi khi là tình cảm thù ghét ngoại bang. Thứ nữa là ý thức coi trọng sự doàn kết và thống nhất, mà cụ thể với nguời nông dân là doàn kết và thống nhất trong họ mạc và làng xóm.
Thế mà hành trình Nam tiến dã phá vỡ mối liên kết cộng dồng trong làng xóm và tai hại thay, gắn liền với cục diện phân chia dất nuớc. Nguyễn Ánh-hậu duệ các chúa Nguyễn, thì liên kết với ngoại bang dể giành lại quyền lực, liên kết hết với quân Xiêm lại dến quân Pháp.
Phạm vào hai diều thiêng ấy nên không tránh khỏi khuynh huớng coi nhẹ lịch sử Ðàng Trong trong chính sử?
Xin duợc tạm dừng ở dây. Lần sau tôi sẽ xin tiếp tục hầu chuyện các bác về sự hòa nhập van hóa của nguời Việt ta ở Ðàng Trong.
Trinity.

Tại hạ xin tiếp tục dề tài về chúa Nguyễn Hoàng, các chúa Nguyễn hậu duệ và hành trình Nam tiến của dân ta.
Thế kỷ 17 dáng phải duợc coi là một trong những thế kỷ dặc sắc nhất trong lịch sử dân tộc. Ðặc sắc, bởi cha ông chúng ta - những nguời có khi suốt dời không ra khỏi luỹ tre làng, lên dến huyện có khi dã coi là sự kiện lớn trong dời, dứng truớc biển nhung chua bao giờ có nổi dội thuyền vuợt biển xa... - mà nay lại ở trong vai trò của những nhà thám hiểm (bất dắc di), di vào một vùng dất lạ dầy bất trắc và hiểm nguy.
Có ba vấn dề sống chết dối với Nguyễn Hoàng lúc này là khẩn truong xây dựng lực luợng quân sự, thu hút thêm càng nhiều càng tốt dân dịnh cu và mở rộng lãnh thổ. Có thể nói ông cung nhu một vài dời chúa Nguyễn về sau dã giải quyết cả ba vấn dề này một cách xuất sắc.
Không có quân dội vững mạnh thì Nguyễn Hoàng không thể dối phó với Trịnh Kiểm cung nhu những sắc dân Champa dịa phuong dang tức giận vì bị mất dất. Về mặt số luợng quân, rõ là Ðàng Trong không thể ganh dua với Ðàng Ngoài có dân số vuợt trội. Vậy là chỉ còn một con duờng xây dựng lực luợng tinh nhuệ, thiện chiến và phải chuyên nghiệp, tận dụng những khí tài quân sự hiện dại và hữu hiệu nhất dể gia tang thuong vong cho phía dối phuong. Cho nên không có gì lạ khi các chúa Nguyễn rất chú trọng vào pháo binh và tuợng co.
Tôi dọc duợc một số tài liệu cho biết khoảng giữa thế kỷ 17, chúa Nguyễn dã có trong tay hon 200 trọng pháo, chủ yếu là nhờ các thuong gia và giáo si Tây phuong mua về từ Macao. Nửa sau thế kỷ 18, số trọng pháo dã lên tới 1200 khẩu, áp dảo hỏa lực của Ðàng Ngoài. Lính Ðàng Trong cung nổi tiếng là những tay súng thiện xạ, bách phát bách trúng. Tuợng co thì vô tu bởi voi ở Ðàng Trong rất sẵn. Báo cáo của một thuong gia Hà Lan nói là nam 1642, dội tuong co của chúa Nguyễn dã có khoảng 600 thớt voi.
Pháo binh và voi rất phát huy tác dụng khi giao chiến trên dịa hình tuong dối bằng phẳng. Với hai bửu bối này, lực luợng quân sự Ðàng Trong dã dẩy lui những dợt tấn công của quân Trịnh có quân số gấp dôi, thậm chí gấp bốn.
Nói thêm với các bác một chút về chế dộ binh dịch của Ðàng Trong. Tất cả thanh niên trai tráng từ 16 tuổi trở lên dã có nghia vụ tòng quân, dến 60 tuổi mới duợc về nhà (chẳng biết còn sống duợc mà về không?). Khác với chúa Trịnh gọi dân là ??obách tính??? (tram họ), chúa Nguyễn gọi dân là ??oquân dân???. Bởi quân với dân thì cung gần nhu là một. Tuy vậy, dể dảm bảo dân số vẫn sinh sôi dều dặn, chúa cho phép binh lính mang vợ vào ở cùng doanh trại???
Có thể các bác sẽ thắc mắc rằng các chúa Nguyễn lấy dâu ra tiền dể trong một thời gian ngắn xây dựng một lực luợng quân sự tinh nhuệ nhu thế? Phi thuong bất phú. Chủ yếu là nhờ thuong nghiệp cả thôi. Nhờ mở rộng cửa buôn bán với nuớc ngoài, quan hệ tốt với thuong nhân và giáo si Tây phuong, Nhật Bản, Trung Hoa???, chua kể Ðàng Trong khi ấy lại dóng cả vai trò diểm trung chuyển hàng hóa trong khu vực, nên những khoản thuế vào túi chúa Nguyễn thật nhiều không tả xiết. (Chuyện này trong chủ dề ??oÐã có truyền thống trọng tín nghia???? bác Cuoihaymeu và tôi cung có dề cập dến)
Thu hút dân dến dịnh cu cung nằm trong chiến luợc tạo nguồn nuôi và bổ sung quân dội, dồng thời tạo sức ép lấn thêm dất của Champa và các tộc nguời thiểu số khác. Chúa Nguyễn có những những chính sách rất cởi mở dành cho dân tứ xứ, trong dó có một bộ phận lớn Hoa kiều ??ophục Minh phản Thanh??? (nhu Mạc Cửu) dến khai hoang. Dân khai hoang duợc sở hữu dất của họ. Không phải dóng thuế trong ba nam dầu tiên, thậm chí một số vùng duợc miễn thuế hoàn toàn. Ngoài ra, nạn dói và giặc giã khủng khiếp ở Ðàng Ngoài thời Nam-Bắc triều cung góp phần thúc dẩy một bộ phận lớn nông dân (dặc biệt ở hai tỉnh Thanh, Nghệ) rời bỏ quê huong chạy vào Ðàng Trong. Ðàng Trong khi ấy có sức quyến ru nhu một miền dất hứa, noi nguời nông dân không phải è cổ gánh suu cao thuế nặng (nhất là thời kỳ dầu), noi họ duợc tự do khai khẩn và canh tác trên những thửa ruộng thẳng cánh cò bay???
Về chính sách mở rộng lãnh thổ, phải nói chúa Nguyễn dã gặp duợc cả thiên thời, dịa lợi và nhân hòa. Thiên thời vì khi ấy Champa dã rệu rã lắm, hon nữa Champa không phải là một khối thống nhất mà là liên minh của nhiều bộ tộc, dễ bị ??ochia dể trị???. Nguời Champa còn chủ dộng dời thủ phủ của họ lùi dần về phía Nam, ảnh huởng và quyền lực của chính quyền trung uong lên vùng giáp ranh vì thế mà cung nhạt di. Ðịa lợi vì dịa hình suốt một dải miền Trung không nối liền mà bị cắt khúc bởi các con sông dâm ra biển, thuận cho chiến thuật ??ocắt từng miếng bánh???. Nhân hòa vì bản tính mềm mỏng, khôn khéo và dễ thích ứng của dân Việt ta. Cho nên suốt mấy thế kỷ ??omở rộng cuong vực???, không xảy ra uýnh nhau lớn giữa dân bản dịa và dân di cu, kể cung là một diều thần kỳ.
Nếu tôi nhớ không nhầm thì cách dây chua lâu, cô bé Roses xinh dẹp của chúng ta có thắc mắc tại sao chuyện Nam tiến và các chúa Nguyễn ít duợc nhắc dến và dề cao trong chính sử. Roses dã thắc mắc dúng. Nguyên nhân thì các bác dã nêu ra nhiều, nhung tôi cung mạn phép dua ra thêm một lý giải nữa.
Trong tâm thức của nguời Việt (dặc biệt là nguời Bắc), có hai diều thiêng liêng và rất nhạy cảm. Thứ nhất là truyền thống chống ngoại xâm và di kèm với nó dôi khi là tình cảm thù ghét ngoại bang. Thứ nữa là ý thức coi trọng sự doàn kết và thống nhất, mà cụ thể với nguời nông dân là doàn kết và thống nhất trong họ mạc và làng xóm.
Thế mà hành trình Nam tiến dã phá vỡ mối liên kết cộng dồng trong làng xóm và tai hại thay, gắn liền với cục diện phân chia dất nuớc. Nguyễn Ánh-hậu duệ các chúa Nguyễn, thì liên kết với ngoại bang dể giành lại quyền lực, liên kết hết với quân Xiêm lại dến quân Pháp.
Phạm vào hai diều thiêng ấy nên không tránh khỏi khuynh huớng coi nhẹ lịch sử Ðàng Trong trong chính sử???
Xin duợc tạm dừng ở dây. Lần sau tôi sẽ xin tiếp tục hầu chuyện các bác về sự hòa nhập van hóa của nguời Việt ta ở Ðàng Trong.
Trinity.

Báo Thể thao & Van hóa (TTXVN) dang có loạt bài "Những cuộc trò chuyện Hà Nội" giữa nhà báo Nguyễn Luu và nhà sử học Duong Trung Quốc.
Nội dung cung không có gì quá cao siêu. Chuyện cái xích lô, chuyện cây cổ thụ, chuyện tên phố, số nhà... thế mà nhiều cái thú vị lắm các bác ạ!
Ðọc rồi mới giật mình. Hình nhu sử ta lâu nay mới chỉ khoái bàn bạc những chuyện to nhớn, tầm cỡ quốc gia và quốc tế, còn những thứ bé bé xinh xinh thì chỉ dại khái cho gọi là có thì phải...
Nhắn bác Finlandia: hôm nọ di dâu loanh quanh cho dời mỏi mệt thấy cái "Lịch sử làm giàu của nguời Việt" của bác, vào dọc thấy hay quá. Vài bữa nữa tôi sẽ xin trò chuyện cùng bác. À hay nếu bác cho phép thì tôi bê luôn cái topic ấy sang bên này cho tiện nhá?
Chúc các bác một ngày Chúa nhật vui vẻ!
Trinity.
Được sửa chữa bởi - Trinity vào 05/08/2001 08:58:32

Báo Thể thao & Van hóa (TTXVN) dang có loạt bài "Những cuộc trò chuyện Hà Nội" giữa nhà báo Nguyễn Luu và nhà sử học Duong Trung Quốc.
Nội dung cung không có gì quá cao siêu. Chuyện cái xích lô, chuyện cây cổ thụ, chuyện tên phố, số nhà... thế mà nhiều cái thú vị lắm các bác ạ!
Ðọc rồi mới giật mình. Hình nhu sử ta lâu nay mới chỉ khoái bàn bạc những chuyện to nhớn, tầm cỡ quốc gia và quốc tế, còn những thứ bé bé xinh xinh thì chỉ dại khái cho gọi là có thì phải...
Nhắn bác Finlandia: hôm nọ di dâu loanh quanh cho dời mỏi mệt thấy cái "Lịch sử làm giàu của nguời Việt" của bác, vào dọc thấy hay quá. Vài bữa nữa tôi sẽ xin trò chuyện cùng bác. À hay nếu bác cho phép thì tôi bê luôn cái topic ấy sang bên này cho tiện nhá?
Chúc các bác một ngày Chúa nhật vui vẻ!
Trinity.
Được sửa chữa bởi - Trinity vào 05/08/2001 08:58:32

Xin góp vào câu chuyện của bác Tri chút hoa lá về 2 nhân vật quan trọng nhất của Nhà Nguyễn, chúa Nguyễn Hoàng và Hoàng đế Nguyên Ánh nhá.
-Nguyễn Hoàng là con thứ của Nguyễn Kim (người có công đánh Mạc phục hưng nhà Lê, chính thức mở ra đời Lê trung hưng. Nguyễn Kim sau được con cháu truy tôn là Triệu tổ Tĩnh Hoàng đế).
NH sinh năm 1525 (tháng 8 năm Ất Dậu)
Vào trấn thủ Thuận Hoá năm 1558 ( tháng 10 - Mậu Ngọ). 12 năm sau (1570) chính thức cai quản toàn bộ vùng phía Nam ( trước đó ngoài Nguyễn Hoàng trấn thủ Thuận Hoá còn có trấn thủ Quảng Nam Nguyễn Bá Quýnh)
Năm 1593 ( Quý Tỵ) được phong làm Thái Uý, Đoan quốc công. Trong thời gian ở ngôi, Nguyen Hoàng chỉ một lần đánh lớn với Chiêm Thành ( lúc này đã tan rã thành các tiểu quốc),trạn đánh xảy ra vào năm 1611 ( Tân Hợi ), biên cương được mở rộng đến Phú Yên ngày nay.
Ông ở ngôi chúa 55 năm, được dân sùng bái gọi là chúa Tiên. Mất tháng 6 năm Quý Sửu ( 1613) thọ 88 tuổi.
Sau được con cháu truy tôn làm Thái tổ Gia Dụ Hoàng đế.
Trừ 2 cha con N Kim, N Hoàng, còn lại tất cả các vua chúa Nguyen đều mang đệm là Phúc.
Có 2 điều thú vị liên quan đến NHoàng mà nay trở thành 1 nét văn hoá phổ biến của người miền Nam. Thứ nhất là chữ Hoàng phải kiêng đi mà gọi chệch thành Huỳnh trong mọi trường hợp giao tiếp, dù văn bản hay ngôn bản. Thứ 2 là vì N Hoàng là con thứ nên người miền trong gọi con cả của mình là Hai ( anh Hai ) chứ ko gọi là cả hai nhất hay một ... , con thứ gọi là anh Ba ...
Hiện nay Nguyễn Hoàng chưa được coi là danh nhân thì phải. Ở Huế nay có một bến xe nhỏ nằm ngay dưới chân Kinh thành Huế mang tên Nguyễn Hoàng. Tôi ko rõ liệu có đại lộ hay một công viên, quảng trường nào trên đất nước VN này mang tên ông chưa, nhưng ai mà chẳng biết một câu nói nổi tiếng của nhà thơ người Đa-ghet-xtan A-bu-la-tip " Nếu ta bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ bắn vào ta bằng đại bác". Các bác nhỉ.
-Nguyễn Ánh ( Nguyễn Thế Tổ) họ tên đầy đủ là Nguyễn Phúc Chủng, tự là Phúc Ánh, sinh ngày 15-1-Nhâm Ngọ (1762)
Ông là con thứ 3 của Nguyễn Phúc Luân ( tức Nguyễn Phúc Kỳ ), cháu của Chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát. Nguễn Phúc Luân bị Trương Phúc Loan hại chết vào năm 1765, 4 anh em của Nguyễn Ánh cũng mất sớm, cả nhà chỉ còn duy nhất N Ánh.
Năm 1774, quân Trịnh đánh chiếm Phú Xuân, N Ánh theo chú ruột là chúa Nguyễn Phúc Thuần chạy vào Gia Định. 1777, Nguyễn Phúc Thuần bị Tây Sơn đánh đuổi ở Gia định, trên đường rút lui bị Tây Sơn giết.
1780 Nguyễn Ánh chính thức lên ngôi vương ( chứ ko lên ngôi chúa), quy tụ lực lượng chống Tây Sơn.
N Ánh lần lượt dánh bại các lực lượng Tây Sơn, năm 1802 ( ngày 2-5-Nhâm Tuất) Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế, đặt niên hiệu là Gia Long.
Ông ở ngôi 17 năm, mất ngày 19-5-Kỷ Mão ( 1819 ) thọ 57 tuỏi.
Nguyễn Ánh rất được dân miền trong sùng bái, cũng như triệu tổ Tĩnh Hoang đế Nguyên Hoàng vậy. Chính vì được nhân dân che chở nên Nguyễn Ánh nhiều lần thoát khỏi tay Tây Sơn chỉ trong gang tấc. . Và cũng rất nhiều lần Nguyễn ÁNh bị Nguyễn Huệ đánh cho tơi bời đến nỗi chỉ còn một mình một ngựa chạy tháo thân, nhưng ngay sau khi N Huệ rút về thì chẳng bao lâu N Ánh lại mộ đủ lực lượng tiếp tục chiến đấu chống Tây Sơn. Cho nên nhiều người đã nói Trời giúp Nguyễn Ánh làm vua. Vở tuồng cổ nổi tiếng "Gia Long phục nghiệp" cũng có đoạn nói về N Ánh bị Tây Sơn đuổi gấp đến nỗi cưỡi ngựa lao cả xuống sông bỏ chạy, lao ra đến giữa dòng thì bỗng có cá thần xuất hiện đưa sang sông giúp.
So với nhà Trịnh thì nhà Nguyễn sinh ra nhiều anh hùng hào kiệt hơn.Cuộc đấu tranh sinh tồn đã khiến các đời chúa Nguyễn ra sức chăn dân mở nước thay vì ăn chơi hưởng lạc, cho nên những thế kỷ chúa Nguyễn trị vì ở đàng Trong là một giai đoạn khá thịnh trị . Ngoài việc mở rộng lãnh thổ, các chúa Nguyễn đã có công thúc đẩy sự phát triển của thương nghiệp, tức là mở cánh cửa cho một phương thức sản xuất mới mẻ và tiến bộ vào VN.
4 đời vua đầu, triều Nguyễn là một vương triều hùng mạnh vào hàng bậc nhất trong lspk. (1802-1884) , sau đó là một giai đoạn gần 200 năm làm bù nhìn yếu ớt.
Nói chung dưới triều Nguyễn lần đầu tiên cả nưóc thống nhất dưới một chính quyền, bao trùm cả lãnh thổ 2 đàng. Quốc hiệu Việt Nam cũng chính thức được dùng vào thời này. 1802 N Ánh đặt tên nước là Nam Việt, 1804, nhà Thanh đổi lại thành Việt Nam và tên này chính thức dùng từ đó. Đến Minh Mạng lại đổi thành Đại Nam, nhưng cuối cùng thì 2 từ VN vân thông dụng hơn cả. ( Đấy là nói về sử dụng quốc hiệu chính thức thôi, còn tên VN có từ bao giờ thì cho đến nay còn chưa cãi nhau xong thì phải )
Lãnh thổ , năm 1848 Tự Đức trả lại Chân Lạp 5 châu mà năm 1757 vua Chân Lạp là Nặc Tôn đã cắt tặng cho Mạc Thiên Tứ ( Tướng của chúa Nguyễn đã giúp Nặc Tôn lên ngôi), phần đất này nằm ở cực nam Căm pu chia, giáp mấytỉnh miền Tây Nam bộ. Bản đồ nước ta ngày nay định hình từ năm 1848.

To bác IHL. Những điều bác nói rất thú vị. Lần trước tôi cũng chưa có điều kiện để gõ lên kỹ lưỡng hơn về Phật giáo, bác cho biết thêm chút ý kiến đi, chúng ta sẽ cùng trao đổi về vấn đề này.
Mấy vấn đề mà bác VNHL, Findanlia ... đưa ra anh em ta cùng bàn luận luôn nhá.
Cái vấn đề làm giàu của người Việt ta, bác Fin có vẻ gặp được Tri âm rồi đấy. Bác Tri đây vốn là người có mối quan tâm đặc biệt đến các vấn đề của Đàng Trong TK 16-19, đặc biệt là những mối giao lưu kinh tế văn hoá của người Việt ta. Chúc các bác dzui nhá.

NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @

Xin góp vào câu chuyện của bác Tri chút hoa lá về 2 nhân vật quan trọng nhất của Nhà Nguyễn, chúa Nguyễn Hoàng và Hoàng đế Nguyên Ánh nhá.
-Nguyễn Hoàng là con thứ của Nguyễn Kim (người có công đánh Mạc phục hưng nhà Lê, chính thức mở ra đời Lê trung hưng. Nguyễn Kim sau được con cháu truy tôn là Triệu tổ Tĩnh Hoàng đế).
NH sinh năm 1525 (tháng 8 năm Ất Dậu)
Vào trấn thủ Thuận Hoá năm 1558 ( tháng 10 - Mậu Ngọ). 12 năm sau (1570) chính thức cai quản toàn bộ vùng phía Nam ( trước đó ngoài Nguyễn Hoàng trấn thủ Thuận Hoá còn có trấn thủ Quảng Nam Nguyễn Bá Quýnh)
Năm 1593 ( Quý Tỵ) được phong làm Thái Uý, Đoan quốc công. Trong thời gian ở ngôi, Nguyen Hoàng chỉ một lần đánh lớn với Chiêm Thành ( lúc này đã tan rã thành các tiểu quốc),trạn đánh xảy ra vào năm 1611 ( Tân Hợi ), biên cương được mở rộng đến Phú Yên ngày nay.
Ông ở ngôi chúa 55 năm, được dân sùng bái gọi là chúa Tiên. Mất tháng 6 năm Quý Sửu ( 1613) thọ 88 tuổi.
Sau được con cháu truy tôn làm Thái tổ Gia Dụ Hoàng đế.
Trừ 2 cha con N Kim, N Hoàng, còn lại tất cả các vua chúa Nguyen đều mang đệm là Phúc.
Có 2 điều thú vị liên quan đến NHoàng mà nay trở thành 1 nét văn hoá phổ biến của người miền Nam. Thứ nhất là chữ Hoàng phải kiêng đi mà gọi chệch thành Huỳnh trong mọi trường hợp giao tiếp, dù văn bản hay ngôn bản. Thứ 2 là vì N Hoàng là con thứ nên người miền trong gọi con cả của mình là Hai ( anh Hai ) chứ ko gọi là cả hai nhất hay một ... , con thứ gọi là anh Ba ...
Hiện nay Nguyễn Hoàng chưa được coi là danh nhân thì phải. Ở Huế nay có một bến xe nhỏ nằm ngay dưới chân Kinh thành Huế mang tên Nguyễn Hoàng. Tôi ko rõ liệu có đại lộ hay một công viên, quảng trường nào trên đất nước VN này mang tên ông chưa, nhưng ai mà chẳng biết một câu nói nổi tiếng của nhà thơ người Đa-ghet-xtan A-bu-la-tip " Nếu ta bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ bắn vào ta bằng đại bác". Các bác nhỉ.
-Nguyễn Ánh ( Nguyễn Thế Tổ) họ tên đầy đủ là Nguyễn Phúc Chủng, tự là Phúc Ánh, sinh ngày 15-1-Nhâm Ngọ (1762)
Ông là con thứ 3 của Nguyễn Phúc Luân ( tức Nguyễn Phúc Kỳ ), cháu của Chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát. Nguễn Phúc Luân bị Trương Phúc Loan hại chết vào năm 1765, 4 anh em của Nguyễn Ánh cũng mất sớm, cả nhà chỉ còn duy nhất N Ánh.
Năm 1774, quân Trịnh đánh chiếm Phú Xuân, N Ánh theo chú ruột là chúa Nguyễn Phúc Thuần chạy vào Gia Định. 1777, Nguyễn Phúc Thuần bị Tây Sơn đánh đuổi ở Gia định, trên đường rút lui bị Tây Sơn giết.
1780 Nguyễn Ánh chính thức lên ngôi vương ( chứ ko lên ngôi chúa), quy tụ lực lượng chống Tây Sơn.
N Ánh lần lượt dánh bại các lực lượng Tây Sơn, năm 1802 ( ngày 2-5-Nhâm Tuất) Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế, đặt niên hiệu là Gia Long.
Ông ở ngôi 17 năm, mất ngày 19-5-Kỷ Mão ( 1819 ) thọ 57 tuỏi.
Nguyễn Ánh rất được dân miền trong sùng bái, cũng như triệu tổ Tĩnh Hoang đế Nguyên Hoàng vậy. Chính vì được nhân dân che chở nên Nguyễn Ánh nhiều lần thoát khỏi tay Tây Sơn chỉ trong gang tấc. . Và cũng rất nhiều lần Nguyễn ÁNh bị Nguyễn Huệ đánh cho tơi bời đến nỗi chỉ còn một mình một ngựa chạy tháo thân, nhưng ngay sau khi N Huệ rút về thì chẳng bao lâu N Ánh lại mộ đủ lực lượng tiếp tục chiến đấu chống Tây Sơn. Cho nên nhiều người đã nói Trời giúp Nguyễn Ánh làm vua. Vở tuồng cổ nổi tiếng "Gia Long phục nghiệp" cũng có đoạn nói về N Ánh bị Tây Sơn đuổi gấp đến nỗi cưỡi ngựa lao cả xuống sông bỏ chạy, lao ra đến giữa dòng thì bỗng có cá thần xuất hiện đưa sang sông giúp.
So với nhà Trịnh thì nhà Nguyễn sinh ra nhiều anh hùng hào kiệt hơn.Cuộc đấu tranh sinh tồn đã khiến các đời chúa Nguyễn ra sức chăn dân mở nước thay vì ăn chơi hưởng lạc, cho nên những thế kỷ chúa Nguyễn trị vì ở đàng Trong là một giai đoạn khá thịnh trị . Ngoài việc mở rộng lãnh thổ, các chúa Nguyễn đã có công thúc đẩy sự phát triển của thương nghiệp, tức là mở cánh cửa cho một phương thức sản xuất mới mẻ và tiến bộ vào VN.
4 đời vua đầu, triều Nguyễn là một vương triều hùng mạnh vào hàng bậc nhất trong lspk. (1802-1884) , sau đó là một giai đoạn gần 200 năm làm bù nhìn yếu ớt.
Nói chung dưới triều Nguyễn lần đầu tiên cả nưóc thống nhất dưới một chính quyền, bao trùm cả lãnh thổ 2 đàng. Quốc hiệu Việt Nam cũng chính thức được dùng vào thời này. 1802 N Ánh đặt tên nước là Nam Việt, 1804, nhà Thanh đổi lại thành Việt Nam và tên này chính thức dùng từ đó. Đến Minh Mạng lại đổi thành Đại Nam, nhưng cuối cùng thì 2 từ VN vân thông dụng hơn cả. ( Đấy là nói về sử dụng quốc hiệu chính thức thôi, còn tên VN có từ bao giờ thì cho đến nay còn chưa cãi nhau xong thì phải )
Lãnh thổ , năm 1848 Tự Đức trả lại Chân Lạp 5 châu mà năm 1757 vua Chân Lạp là Nặc Tôn đã cắt tặng cho Mạc Thiên Tứ ( Tướng của chúa Nguyễn đã giúp Nặc Tôn lên ngôi), phần đất này nằm ở cực nam Căm pu chia, giáp mấytỉnh miền Tây Nam bộ. Bản đồ nước ta ngày nay định hình từ năm 1848.

To bác IHL. Những điều bác nói rất thú vị. Lần trước tôi cũng chưa có điều kiện để gõ lên kỹ lưỡng hơn về Phật giáo, bác cho biết thêm chút ý kiến đi, chúng ta sẽ cùng trao đổi về vấn đề này.
Mấy vấn đề mà bác VNHL, Findanlia ... đưa ra anh em ta cùng bàn luận luôn nhá.
Cái vấn đề làm giàu của người Việt ta, bác Fin có vẻ gặp được Tri âm rồi đấy. Bác Tri đây vốn là người có mối quan tâm đặc biệt đến các vấn đề của Đàng Trong TK 16-19, đặc biệt là những mối giao lưu kinh tế văn hoá của người Việt ta. Chúc các bác dzui nhá.

NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @

Các bác này, tôi vừa lượn vào mục thống kê thấy cái chủ đề của anh em ta đã lọt vào top 25 rồi. Cụ thể là đứng thứ 17 trong 25 chủ đề được đọc nhiều nhất và thứ 23 trong 25 chủ đề được trả lời nhiều nhất. Hay là anh em ta chịu khó bin bài lên cho nó thành No 1 luôn các bác nhỉ?

NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @