Lịch sử, Văn hoá Việt nam và ...

Bác quá khen rồi.
Bác người Huế à?
Chùa đẹp mà ảnh cũng đẹp đấy.
Này bác VuaMèo ơi, sao tôi thấy cái vườn chùa này cứ hơi hơi giống kiến trúc Nhật, có phải thế không bác nhỉ?
Mùa này nếu không mưa thì chiều nằm trên thành Huế xem thả diều là nhất.


NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @

Các bác thân mến
Trong mấy cao thủ ở đây có bác nao rành về võ học không nhỉ. Xin mời các bác vào đây tranh luận với tôi. Theo các bác trong các tướng lĩnh Việt nam ai la người giỏi nhất : Trần Hưng Đạo hay Nguyễn Huệ ( tôi nói đây là tài nguyên nhung đấy) và tướng nào giỏi võ nhất , theo tôi la Phạm Ngũ Lão.
Mong các bác chi giao cho nhé
Thân
Nguyễn Anh Quân
anhquan

Các bác thân mến
Trong mấy cao thủ ở đây có bác nao rành về võ học không nhỉ. Xin mời các bác vào đây tranh luận với tôi. Theo các bác trong các tướng lĩnh Việt nam ai la người giỏi nhất : Trần Hưng Đạo hay Nguyễn Huệ ( tôi nói đây là tài nguyên nhung đấy) và tướng nào giỏi võ nhất , theo tôi la Phạm Ngũ Lão.
Mong các bác chi giao cho nhé
Thân
Nguyễn Anh Quân
anhquan

Rất cám ơn bác Anh Quân, dễ qúa thế mà tôi không biết!
Thấy các bác bàn sử sôi nổi qúa, từ Bắc vào Nam, từ Việt rồi sang cả Trung quốc, rồi lại cả Phật giáo, tử vi, kinh dịch đủ cả, tôi chẳng còn tý vốn nào nữa buồn qúa. Hay tôi copy hết tất cả bài của các bác mang in thành sách nhé?
Thôi nói vui thế thôi, bây giờ tôi đang có một đề án rất thiết thực đây, xin mời các bác tạm thời giúp tôi một tay, hoăn vụ sử Trung quốc đi, vì nó mênh mông biển khơi lắm!
Đề tài của tôi là phác thảo Tương lai của Đàlạt - thành phố của Khoa học và Nghệ Thuật (du lịch thì ai cũng biết rồi).
Trong đó có một phần đánh giá về tiềm năng: con ngưòi, lịch sử, văn hóa... Tôi vừa đi Đà Lạt về nhưng thông tin còn ít, các bác Cười và Mếu, Trinity, Anh Quân, Vua Mèo co thể giup tôi hiểu rõ hơn các phần sau không:
- qúa trinh di dân tơi Đà Lạt diễn ra ntn, vào những giai đoạn nào? Tại sao nta nói trinh độdân trí của người Đà Lạt nói chung cao hơn ở các địa phương khác (trừ Hà Nội?) Điều này chắc chắn có liên quan đến việc cư dân đến đây chủ yếu gốc miền Trung, nhất là Huế, quê của bác Vua Mèo!
- tại sao trong nhiều thời kỳ ở các chế độ trước chính quyền luôn quan tâm tới việc phát triển Đà Lạt, nhất là dứoi thời Mỹ còn muốn xây dựng nơi đây là một trung tâm giáo dục, nghiên cứu khoa học của cả Đông Dương? Mà bây giờ thìkhông thấy nói gì.
- nếu giả dụ có một dự án xây dựng xứ Lang biang thành một trung tâm khoa hoc - nghe thuat thì các bác nghĩ sao? Liệu rằng cólôi kéo được ngườita lên đây làm việc không ?
Nếu các bác có thể giúp tôi, tuần tới sẽ khao mọi ngươfi một chầu.
NEVER SAY NO
Finlandia - Ruou ngon tu Phan Lan day!!!

Rất cám ơn bác Anh Quân, dễ qúa thế mà tôi không biết!
Thấy các bác bàn sử sôi nổi qúa, từ Bắc vào Nam, từ Việt rồi sang cả Trung quốc, rồi lại cả Phật giáo, tử vi, kinh dịch đủ cả, tôi chẳng còn tý vốn nào nữa buồn qúa. Hay tôi copy hết tất cả bài của các bác mang in thành sách nhé?
Thôi nói vui thế thôi, bây giờ tôi đang có một đề án rất thiết thực đây, xin mời các bác tạm thời giúp tôi một tay, hoăn vụ sử Trung quốc đi, vì nó mênh mông biển khơi lắm!
Đề tài của tôi là phác thảo Tương lai của Đàlạt - thành phố của Khoa học và Nghệ Thuật (du lịch thì ai cũng biết rồi).
Trong đó có một phần đánh giá về tiềm năng: con ngưòi, lịch sử, văn hóa... Tôi vừa đi Đà Lạt về nhưng thông tin còn ít, các bác Cười và Mếu, Trinity, Anh Quân, Vua Mèo co thể giup tôi hiểu rõ hơn các phần sau không:
- qúa trinh di dân tơi Đà Lạt diễn ra ntn, vào những giai đoạn nào? Tại sao nta nói trinh độdân trí của người Đà Lạt nói chung cao hơn ở các địa phương khác (trừ Hà Nội?) Điều này chắc chắn có liên quan đến việc cư dân đến đây chủ yếu gốc miền Trung, nhất là Huế, quê của bác Vua Mèo!
- tại sao trong nhiều thời kỳ ở các chế độ trước chính quyền luôn quan tâm tới việc phát triển Đà Lạt, nhất là dứoi thời Mỹ còn muốn xây dựng nơi đây là một trung tâm giáo dục, nghiên cứu khoa học của cả Đông Dương? Mà bây giờ thìkhông thấy nói gì.
- nếu giả dụ có một dự án xây dựng xứ Lang biang thành một trung tâm khoa hoc - nghe thuat thì các bác nghĩ sao? Liệu rằng cólôi kéo được ngườita lên đây làm việc không ?
Nếu các bác có thể giúp tôi, tuần tới sẽ khao mọi ngươfi một chầu.
NEVER SAY NO
Finlandia - Ruou ngon tu Phan Lan day!!!

Dear all
Bác nào giải thích giúp tôi : tại sao lại dùng danh từ Tiêu Sơn để chỉ triều Lý và Đông A để chỉ triều Trần. Theo cac bác chỗ khác nhau căn bản trong chữ Hán và chữ nôm, và nếu như thế tôi xuất hiện một câu hỏi thế 1000 năm trước người ta nói chuyện với nhau bằng tiêng ( ngôn ngữ ) gì nhỉ ?????? bởi vì nếu luc đó văn tự cua ta viết bằng chữ Hán mà, khoong đoán ra được!!!!
anhquan

Dear all
Bác nào giải thích giúp tôi : tại sao lại dùng danh từ Tiêu Sơn để chỉ triều Lý và Đông A để chỉ triều Trần. Theo cac bác chỗ khác nhau căn bản trong chữ Hán và chữ nôm, và nếu như thế tôi xuất hiện một câu hỏi thế 1000 năm trước người ta nói chuyện với nhau bằng tiêng ( ngôn ngữ ) gì nhỉ ?????? bởi vì nếu luc đó văn tự cua ta viết bằng chữ Hán mà, khoong đoán ra được!!!!
anhquan

Ta tiếp tục câu chuyện canh tân nhá
Như vậy, giả sử rằng ông không có đầu óc bảo thủ, tiếp nhận và ủng hộ đề nghị canh tân thì có lẽ nước ta đã không bị cái hoạ mất nước 80 năm mà bản thân ông và gia đình cũng chưa chắc phải hy sinh vì nước.
Về NTP, nếu ta xét dưới góc đội là một vị tướng, cách nhìn khác , nếu ta xét dưới góc độ là một nguyên lão đại thần - mọi quyết sách hành động đều có tầm ảnh hưởng lớn tới vận mệnh quốc gia, cách nhìn lại khác.
Không hiểu, nêu ta nói rằng ông là một nhà chính trị yêu nước có đường lối cứng rắn cực đoan - một đường lối có ảnh hưởng không tốt tới đại cục trong tình hình phức tạp, tế nhị của VN giai đoạn lịch sử đó thì có đúng không bác nhỉ.
---------------------------------------------------
Phải nói rằng 2 bác nói rất có lý. Nguyễn tri Phương là một nhân vật nhạy cảm, cũng như Hồ Quý Ly , Nguyên trường Tộ ... vậy, mà LS ngày nay vẫn còn chưa đánh giá hết được. Cho nên các bác đọc kỹ bài trước của tôi một chút nhá. Tôi rất cẩn thận khi viết rằng :"...về đại cục thì ông là một trong những tướng lĩnh triều đình có công nhất với LS dân tộc trong buổi đầu kháng Pháp, lòng yêu nước và tấm gương hy sinh của ông đã có ý nghĩa cổ vũ rất lớn cho cuộc kháng chiến..." Tức là tôi nói ông ta như một tướng lĩnh của triều đình (vì còn nhiều người chốngPháp # ko phải của triều đình) và có công trong việc chống người Pháp ( chứ ko hoàn toàn là trong LS dân tộc chung chung đâu nhá- vì cái này còn tranh cãi mà, tôi sẽ gõ kỹ hơn ở dưới) và cái ông ta để lại là lòng yêu nước và gương hy sinh đã có ý nghĩa cổ vũ cho cuộc chống Pháp.
Tuy vậy Yêu nước và Sáng suốt thì là 2 khái niệm khác nhau và ta phải bàn cho kỹ, bác VNHL cho rằng Nguyễn Tri Phương không sáng suốt. Nhưng cố tình ko chịu sáng suốt hay không thể sáng suốt, cái đó kết luận không đơn giản tẹo nào. Phải xét đến cả những điều kiện LS khách quan của nó nữa các bác ạ. Tôi nói như vậy không phải là bênh các nhà bảo thủ và cũng không nói riêng Nguyễn Tri Phương, cũng ko phải riêng chuyện canh tân của các đại thần. Chỉ là góp thêm một cách nhìn thôi.
- Thứ nhất, những người chưa bao giờ rời khỏi cái rìa bản đồ thì làm sao hiểu được giá trị của những gì mà các nhà canh tân đề xuất. Có câu chuyện là các đại thần của ta sang Tây ko tài nào hiểu được tại sao cái đèn treo ngược lại vẫn sáng. Với những người chưa từng nhìn một cái gì thắp sáng khác ngoài đĩa đèn dầu thì làm sao thuyết phục cho họ tin rằng cái gì đó lộn ngược lại mà vẫn sáng được. Hay là thời cổ đại người ta làm sao nghĩ rằng trái đất hình cầu mà nước lại không chảy ra ngoài được...
Đó là những hạn chế lịch sử các bác ạ, những hạn chế này là tất yếu và khách quan thôi. Bác cứ tưởng tượng thế này nhé, có một vài nhân vật đi đâu đó ra hành tinh khác chẳng hạn, trở về trái đất họ bảo rằng cái chế độ hôn nhân một vợ một chồng như người Trái Đất ta rất là lạc hậu rồi, hãy bỏ nó đi, nó kìm kẹp cuộc sống của mỗi cá nhân trong hàng chục thế kỷ thế là đủ lắm rồi, phải sống theo kiểu hôn nhân đối ngẫu thì con người mới hạnh phúc cơ ( ví dụ thế ) thì liệu bác có nhất trí về nhà chúng ta bỏ sạch bố mẹ vợ con, phá bỏ toàn bộ cái cơ sở được gọi là tế bào của xã hội ấy đi không?Tôi thì chắc không. (biết đâu 1000 năm nữa có một nhà hiền triết nào đó lại lắc đầu thương hại những thằng như tôi chẳng hạn đã ghìm bánh xe LS lại cũng nên - mà có thể lắm chứ ).
- Thứ 2, Tôi nghĩ rằng muốn canh tân cho số đông thì cũng phải có một số tương đối đông hiểu biết tương đối về những cái mà ta sắp làm thì mới canh tân được chứ không đơn giản là 2 chữ "canh tân" không. Mà canh tân thì canh tân cái gì và canh tân như thế nào mới là quan trọng. Chúng ta ca ngợi Nguyễn Trường Tộ là người sáng suốt, nhìn xa hơn người đương thời. Nhất trí, nhưng cũng chỉ nên ca ngợi ở mức đó thôi, còn nếu nhìn ông ta như một người lẽ ra đã cứu được vận mệnh dân tộc thì chưa nên ( chưa chưa không phải không), bởi những canh tân của ông ta và một số đại thần khác vẫn chưa được LS kiểm nghiệm, cho nên chưa thể biết được chúng sẽ vực dân tộc ta dậy hay kéo chìm LS VN theo một hướng khác. Nhưng tất nhiên ông ta là một người mang tư tưởng rất mới bởi ông đã có công và có trí để vạch ra một chân trời mới ( tuy chưa ai và đến giờ thì vĩnh viễn không ai còn có thể biết chân trời âý là thiên đường hay địa ngục hay một thứ nửa vời gì nữa, LS đã qua đi mất rồi).
- Thứ 3 là mọi cuộc canh tân đưa ra đều phải có tiền đề về kinh tế xã hội nhất định. Khi mà toàn bộ quyền lợi của giai cấp phong kiến và phương thức SX cũ vẫn gắn chặt với hình thái xã hội cũ thì thay đổi nó đi là một cú đụng chạm lớn lao và vô cùng khó khăn. Chẳng hạn nhà chúng ta đang ở mặt đường mối tháng lợi tức thu về độ 5 chục cây vàng, bây giờ vì "quốc gia đại sự" mà bảo chúng ta hiến đất cho chính quyền làm đường, nếu ko đền bù cho một chỗ tươm tươm thì e cũng khó.
Trong lịch sử đã có những nhà canh tân tài ba như Pie Đại đế của Nga hay Minh Trị của Nhật. Nhưng cũng có không ít những nhà canh tân đã thất bại, gần gũi với chúng ta là Hồ Quý Ly, một nhà cải cách mà bây giờ nhìn lại chúng ta thấy kinh ngạc trước nhiều điều mới mẻ trong tư duy của ông. Nhưng một trong những lí do khiến ông thất bại là những cải cách ấy chưa hợp thời, chưa hợp với cả quý tộc PK lẫn nhân dân, (mặc dù hạn nô, hạn điền, tiền giấy và hạn chế sư tăng là những cải cách rất tiến bộ , có lợi cho sự pt KH-XH ( và tất nhiên là cho cả cá nhân họ Hồ nữa)). Nó là một cuộc canh tân cưỡng bức. (+ với việc ông hạ bệ nhà Trần vốn có nhiều ân huệ và tình cảm với nhân dân), cho nên quý tộc và nhân dân quay lưng khi ông chống giặc Minh ngoại xâm, khác với tinh thần cả nước đánh giặc thowì Lý Trần, và 2 nhà Hồ cũng chỉ truyền được 2 đời ( Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương) tổng cộng ... 7 năm (1400-1407). ( Tất nhiên tầm vóc và quy mô kq 2 cuộc đổi mới của HQL và NTT khác nhau xa, tôi ví dụ thôi )
- Thứ 4 là không phải dân tộc nào cũng sản sinh ra nổi vĩ nhân vào những thời điểm LS cần phải có vĩ nhân xuất hiện đâu. Minh trị với Nhật là rất hiếm cũng như Bác Hồ với VN ta vào thời điểm 1945 và 1946 là rất hiếm vậy. Giữa "Nếu" và không Nếu thì xác suất xảy ra có lẽ như nhau. Vĩ nhân có thể xuất hiện vào lúc dân tộc cần đến ( Như HCM với VN ta hay Minh Trị với Nhật ...) cũng như có thể sinh nhầm thế kỷ như ( Nguyễn Trường Tộ hay Hồ Quý Ly... vậy). Những điều đó là hoàn toàn ngẫu nhiên và ngẫu nhiên.
(Lại mở ngoặc, điều đó cũng không có nghĩa là tôi thần bí hoá câu chuyện đâu nhá.)
Tiếc rằng Tự Đức, NTPhương ... lại không phải là vĩ nhân, dẫu họ có là người tài (về một số mặt) đi chăng nữa, cho nên việc ông ta không thể và không đủ sáng suốt ( so với NTTộ ... ) (như trận Đại đồn) thì cũng đành chấp nhận và nên coi nó như một tất yếu LS, cũng như việc xuất hiện của NTTộ hay CHủ tịch Hồ Chi Minh sau này cũng chẳng phải là một cái may mà là một tất yếu LS thôi. Mọi việc hình như cứ tự diễn ra như nó phải thế.
...

( Nhân đây tôi xin lạc đề một chút)
Thứ ... là "nếu" LS không diễn ra như nó đã diễn ra thì... Kị nội và Kị ngoại của chúng ta đã không gặp nhau, và như vậy thì ko có cụ nội và cụ ngoại của chúng ta, tiếp theo là ko có ông bà nội ngoại và ko có bố mẹ chúng ta và kết cục là không có chúng ta ngày hôm nay để mà ngồi đây mà bàn luận với nhau và cũng chẳng có con cháu chắt chút chít của chúng ta nữa. LS sẽ rẽ sang một hướng khác và bộ mặt TG sẽ thay đổi, nhưng xin nói luôn rằng ko ai có thể biết đó là bộ mặt của thiên thần hay ác quỷ đâu nhá . (các bác nhớ luôn chuyện Tái ông mất ngựa cho dễ liên hệ ) Cho nên về cá nhân mỗi chúng ta mà nói và với tất cả những con người đang tồn tại trên thế giới này cần phải biết ơn LS vì nó đã diễn ra như nó đã diễn ra.
Không ai có thể lựa chọn lịch sử hay thay đổi lịch sử( nó là cái vốn ban đầu mà Tạo Hoá dành con người), và chúng ta hàng ngày đang làm ra lịch sử cho đời sau cũng như đời sau sẽ làm ra LS cho đời sau nữa .... Cái mà chúng ta tưởng rằng nhờ nó trong hiện tại chúng ta sẽ thay đổi tương lai nó rất là hay, nhưng là hay với chúng ta và với sự tưởng tượng hiện tại của chúng ta về tương lai thôi, chứ làm sao có thể biết hậu thế sẽ biết ơn hay sỉ vả tiền nhân đây. 100 năm sau hậu thế cũng sẽ nhìn nhận những việc mà chúng ta đang làm như một tất yếu LS mà thôi, cũng như những thế hệ của 1000 năm sau sẽ lại nhìn những gì thế hệ 100 năm đó như một tất yếu thôi... ( hì hì.. ấy là hiện tại tôi cũng đoán thế chứ làm sao mà biết được tương lai, các bác nhỉ )
Không thể trách sự hạn chế về nhận thức của con người được ( nói rộng - và loại trừ những chú lười biếng .v.v...) vì những hạn chế ấy là do LS mang lại và LS chỉ cho họ nhận thức đến thế, cũng như hậu thế không thể trách chúng ta hôm nay không giỏi hơn, không tiến nhanh hơn khiến cho bọn chúng bị ... lạc hậu so với... hàng nghìn năm sau. Họ đã hoàn tất vai trò của mình ( hoặc "tốt" hoặc" xấu" ), giống như we sẽ hoàn tất vai trò của mình với LS vậy.
Nhưng nói như vậy cũng không có nghĩa là không khâm phục những người đi trước thời đại. Mặc dù những người vượt trước thời đại mình đau đớn thay đa phần rơi vào một bi kịch có tên gọi "lạc loài" ( đời say cả, mình ta tỉnh vậy). Nhận thức của những Galilê, J. Bach, Van Gốc ... đều đi trước nhân loại hàng trăm năm, nhưng vào thời điểm ấy LS chỉ dành cho họ được có thế. Suy đến cùng thì LS cũng chẳng bất công đâu vì những gì họ mất trong thời đại mình LS đã trả lại cho họ vào thời sau, rực rỡ hơn.
Điều tôi muốn nói là Lịch Sử có những quy luật riêng của nó mà con người không thể can thiệp được, cũng như không ai tự nắm tóc mình kéo người lên khỏi mặt đất được vậy. Tất cả chúng ta đều nằm trong, và đều là một mắt xích của tiến trình Lịch sử mà thôi, và mỗi người, mỗi dân tộc, mỗi thời đại đều có những sứ mạng mà LS giao phó. Sứ mạng đó là gì, ý nghĩa vai trò của nó đến đâu thì cũng chỉ LS mới có thể và có quyền phán xét.
Vận mệnh một con người, một dân tộc, một thời đại là vô cùng lớn so với nhận thức của mỗi cá nhân, nhưng mấy nghìn năm tồn tại của toàn bộ loài người chúng cũng chỉ là một hạt bụi vô cùng nhỏ bé giữa 5 tỉ năm tồn tại trước đó và cũng chừng 5 tỉ năm tồn tại nữa của trái đất trong hàng tỉ tỉ hành tinh của vũ trụ không cùng này mà thôi.
( Tôi hôm nay có hứng đâm hơi lẩn thẩn các bác ạ ! )

NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @
Được sửa chữa bởi - cuoihaymeu vào 08/08/2001 01:06:24

Ta tiếp tục câu chuyện canh tân nhá
Như vậy, giả sử rằng ông không có đầu óc bảo thủ, tiếp nhận và ủng hộ đề nghị canh tân thì có lẽ nước ta đã không bị cái hoạ mất nước 80 năm mà bản thân ông và gia đình cũng chưa chắc phải hy sinh vì nước.
Về NTP, nếu ta xét dưới góc đội là một vị tướng, cách nhìn khác , nếu ta xét dưới góc độ là một nguyên lão đại thần - mọi quyết sách hành động đều có tầm ảnh hưởng lớn tới vận mệnh quốc gia, cách nhìn lại khác.
Không hiểu, nêu ta nói rằng ông là một nhà chính trị yêu nước có đường lối cứng rắn cực đoan - một đường lối có ảnh hưởng không tốt tới đại cục trong tình hình phức tạp, tế nhị của VN giai đoạn lịch sử đó thì có đúng không bác nhỉ.
---------------------------------------------------
Phải nói rằng 2 bác nói rất có lý. Nguyễn tri Phương là một nhân vật nhạy cảm, cũng như Hồ Quý Ly , Nguyên trường Tộ ... vậy, mà LS ngày nay vẫn còn chưa đánh giá hết được. Cho nên các bác đọc kỹ bài trước của tôi một chút nhá. Tôi rất cẩn thận khi viết rằng :"...về đại cục thì ông là một trong những tướng lĩnh triều đình có công nhất với LS dân tộc trong buổi đầu kháng Pháp, lòng yêu nước và tấm gương hy sinh của ông đã có ý nghĩa cổ vũ rất lớn cho cuộc kháng chiến..." Tức là tôi nói ông ta như một tướng lĩnh của triều đình (vì còn nhiều người chốngPháp # ko phải của triều đình) và có công trong việc chống người Pháp ( chứ ko hoàn toàn là trong LS dân tộc chung chung đâu nhá- vì cái này còn tranh cãi mà, tôi sẽ gõ kỹ hơn ở dưới) và cái ông ta để lại là lòng yêu nước và gương hy sinh đã có ý nghĩa cổ vũ cho cuộc chống Pháp.
Tuy vậy Yêu nước và Sáng suốt thì là 2 khái niệm khác nhau và ta phải bàn cho kỹ, bác VNHL cho rằng Nguyễn Tri Phương không sáng suốt. Nhưng cố tình ko chịu sáng suốt hay không thể sáng suốt, cái đó kết luận không đơn giản tẹo nào. Phải xét đến cả những điều kiện LS khách quan của nó nữa các bác ạ. Tôi nói như vậy không phải là bênh các nhà bảo thủ và cũng không nói riêng Nguyễn Tri Phương, cũng ko phải riêng chuyện canh tân của các đại thần. Chỉ là góp thêm một cách nhìn thôi.
- Thứ nhất, những người chưa bao giờ rời khỏi cái rìa bản đồ thì làm sao hiểu được giá trị của những gì mà các nhà canh tân đề xuất. Có câu chuyện là các đại thần của ta sang Tây ko tài nào hiểu được tại sao cái đèn treo ngược lại vẫn sáng. Với những người chưa từng nhìn một cái gì thắp sáng khác ngoài đĩa đèn dầu thì làm sao thuyết phục cho họ tin rằng cái gì đó lộn ngược lại mà vẫn sáng được. Hay là thời cổ đại người ta làm sao nghĩ rằng trái đất hình cầu mà nước lại không chảy ra ngoài được...
Đó là những hạn chế lịch sử các bác ạ, những hạn chế này là tất yếu và khách quan thôi. Bác cứ tưởng tượng thế này nhé, có một vài nhân vật đi đâu đó ra hành tinh khác chẳng hạn, trở về trái đất họ bảo rằng cái chế độ hôn nhân một vợ một chồng như người Trái Đất ta rất là lạc hậu rồi, hãy bỏ nó đi, nó kìm kẹp cuộc sống của mỗi cá nhân trong hàng chục thế kỷ thế là đủ lắm rồi, phải sống theo kiểu hôn nhân đối ngẫu thì con người mới hạnh phúc cơ ( ví dụ thế ) thì liệu bác có nhất trí về nhà chúng ta bỏ sạch bố mẹ vợ con, phá bỏ toàn bộ cái cơ sở được gọi là tế bào của xã hội ấy đi không?Tôi thì chắc không. (biết đâu 1000 năm nữa có một nhà hiền triết nào đó lại lắc đầu thương hại những thằng như tôi chẳng hạn đã ghìm bánh xe LS lại cũng nên - mà có thể lắm chứ ).
- Thứ 2, Tôi nghĩ rằng muốn canh tân cho số đông thì cũng phải có một số tương đối đông hiểu biết tương đối về những cái mà ta sắp làm thì mới canh tân được chứ không đơn giản là 2 chữ "canh tân" không. Mà canh tân thì canh tân cái gì và canh tân như thế nào mới là quan trọng. Chúng ta ca ngợi Nguyễn Trường Tộ là người sáng suốt, nhìn xa hơn người đương thời. Nhất trí, nhưng cũng chỉ nên ca ngợi ở mức đó thôi, còn nếu nhìn ông ta như một người lẽ ra đã cứu được vận mệnh dân tộc thì chưa nên ( chưa chưa không phải không), bởi những canh tân của ông ta và một số đại thần khác vẫn chưa được LS kiểm nghiệm, cho nên chưa thể biết được chúng sẽ vực dân tộc ta dậy hay kéo chìm LS VN theo một hướng khác. Nhưng tất nhiên ông ta là một người mang tư tưởng rất mới bởi ông đã có công và có trí để vạch ra một chân trời mới ( tuy chưa ai và đến giờ thì vĩnh viễn không ai còn có thể biết chân trời âý là thiên đường hay địa ngục hay một thứ nửa vời gì nữa, LS đã qua đi mất rồi).
- Thứ 3 là mọi cuộc canh tân đưa ra đều phải có tiền đề về kinh tế xã hội nhất định. Khi mà toàn bộ quyền lợi của giai cấp phong kiến và phương thức SX cũ vẫn gắn chặt với hình thái xã hội cũ thì thay đổi nó đi là một cú đụng chạm lớn lao và vô cùng khó khăn. Chẳng hạn nhà chúng ta đang ở mặt đường mối tháng lợi tức thu về độ 5 chục cây vàng, bây giờ vì "quốc gia đại sự" mà bảo chúng ta hiến đất cho chính quyền làm đường, nếu ko đền bù cho một chỗ tươm tươm thì e cũng khó.
Trong lịch sử đã có những nhà canh tân tài ba như Pie Đại đế của Nga hay Minh Trị của Nhật. Nhưng cũng có không ít những nhà canh tân đã thất bại, gần gũi với chúng ta là Hồ Quý Ly, một nhà cải cách mà bây giờ nhìn lại chúng ta thấy kinh ngạc trước nhiều điều mới mẻ trong tư duy của ông. Nhưng một trong những lí do khiến ông thất bại là những cải cách ấy chưa hợp thời, chưa hợp với cả quý tộc PK lẫn nhân dân, (mặc dù hạn nô, hạn điền, tiền giấy và hạn chế sư tăng là những cải cách rất tiến bộ , có lợi cho sự pt KH-XH ( và tất nhiên là cho cả cá nhân họ Hồ nữa)). Nó là một cuộc canh tân cưỡng bức. (+ với việc ông hạ bệ nhà Trần vốn có nhiều ân huệ và tình cảm với nhân dân), cho nên quý tộc và nhân dân quay lưng khi ông chống giặc Minh ngoại xâm, khác với tinh thần cả nước đánh giặc thowì Lý Trần, và 2 nhà Hồ cũng chỉ truyền được 2 đời ( Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương) tổng cộng ... 7 năm (1400-1407). ( Tất nhiên tầm vóc và quy mô kq 2 cuộc đổi mới của HQL và NTT khác nhau xa, tôi ví dụ thôi )
- Thứ 4 là không phải dân tộc nào cũng sản sinh ra nổi vĩ nhân vào những thời điểm LS cần phải có vĩ nhân xuất hiện đâu. Minh trị với Nhật là rất hiếm cũng như Bác Hồ với VN ta vào thời điểm 1945 và 1946 là rất hiếm vậy. Giữa "Nếu" và không Nếu thì xác suất xảy ra có lẽ như nhau. Vĩ nhân có thể xuất hiện vào lúc dân tộc cần đến ( Như HCM với VN ta hay Minh Trị với Nhật ...) cũng như có thể sinh nhầm thế kỷ như ( Nguyễn Trường Tộ hay Hồ Quý Ly... vậy). Những điều đó là hoàn toàn ngẫu nhiên và ngẫu nhiên.
(Lại mở ngoặc, điều đó cũng không có nghĩa là tôi thần bí hoá câu chuyện đâu nhá.)
Tiếc rằng Tự Đức, NTPhương ... lại không phải là vĩ nhân, dẫu họ có là người tài (về một số mặt) đi chăng nữa, cho nên việc ông ta không thể và không đủ sáng suốt ( so với NTTộ ... ) (như trận Đại đồn) thì cũng đành chấp nhận và nên coi nó như một tất yếu LS, cũng như việc xuất hiện của NTTộ hay CHủ tịch Hồ Chi Minh sau này cũng chẳng phải là một cái may mà là một tất yếu LS thôi. Mọi việc hình như cứ tự diễn ra như nó phải thế.
...

( Nhân đây tôi xin lạc đề một chút)
Thứ ... là "nếu" LS không diễn ra như nó đã diễn ra thì... Kị nội và Kị ngoại của chúng ta đã không gặp nhau, và như vậy thì ko có cụ nội và cụ ngoại của chúng ta, tiếp theo là ko có ông bà nội ngoại và ko có bố mẹ chúng ta và kết cục là không có chúng ta ngày hôm nay để mà ngồi đây mà bàn luận với nhau và cũng chẳng có con cháu chắt chút chít của chúng ta nữa. LS sẽ rẽ sang một hướng khác và bộ mặt TG sẽ thay đổi, nhưng xin nói luôn rằng ko ai có thể biết đó là bộ mặt của thiên thần hay ác quỷ đâu nhá . (các bác nhớ luôn chuyện Tái ông mất ngựa cho dễ liên hệ ) Cho nên về cá nhân mỗi chúng ta mà nói và với tất cả những con người đang tồn tại trên thế giới này cần phải biết ơn LS vì nó đã diễn ra như nó đã diễn ra.
Không ai có thể lựa chọn lịch sử hay thay đổi lịch sử( nó là cái vốn ban đầu mà Tạo Hoá dành con người), và chúng ta hàng ngày đang làm ra lịch sử cho đời sau cũng như đời sau sẽ làm ra LS cho đời sau nữa .... Cái mà chúng ta tưởng rằng nhờ nó trong hiện tại chúng ta sẽ thay đổi tương lai nó rất là hay, nhưng là hay với chúng ta và với sự tưởng tượng hiện tại của chúng ta về tương lai thôi, chứ làm sao có thể biết hậu thế sẽ biết ơn hay sỉ vả tiền nhân đây. 100 năm sau hậu thế cũng sẽ nhìn nhận những việc mà chúng ta đang làm như một tất yếu LS mà thôi, cũng như những thế hệ của 1000 năm sau sẽ lại nhìn những gì thế hệ 100 năm đó như một tất yếu thôi... ( hì hì.. ấy là hiện tại tôi cũng đoán thế chứ làm sao mà biết được tương lai, các bác nhỉ )
Không thể trách sự hạn chế về nhận thức của con người được ( nói rộng - và loại trừ những chú lười biếng .v.v...) vì những hạn chế ấy là do LS mang lại và LS chỉ cho họ nhận thức đến thế, cũng như hậu thế không thể trách chúng ta hôm nay không giỏi hơn, không tiến nhanh hơn khiến cho bọn chúng bị ... lạc hậu so với... hàng nghìn năm sau. Họ đã hoàn tất vai trò của mình ( hoặc "tốt" hoặc" xấu" ), giống như we sẽ hoàn tất vai trò của mình với LS vậy.
Nhưng nói như vậy cũng không có nghĩa là không khâm phục những người đi trước thời đại. Mặc dù những người vượt trước thời đại mình đau đớn thay đa phần rơi vào một bi kịch có tên gọi "lạc loài" ( đời say cả, mình ta tỉnh vậy). Nhận thức của những Galilê, J. Bach, Van Gốc ... đều đi trước nhân loại hàng trăm năm, nhưng vào thời điểm ấy LS chỉ dành cho họ được có thế. Suy đến cùng thì LS cũng chẳng bất công đâu vì những gì họ mất trong thời đại mình LS đã trả lại cho họ vào thời sau, rực rỡ hơn.
Điều tôi muốn nói là Lịch Sử có những quy luật riêng của nó mà con người không thể can thiệp được, cũng như không ai tự nắm tóc mình kéo người lên khỏi mặt đất được vậy. Tất cả chúng ta đều nằm trong, và đều là một mắt xích của tiến trình Lịch sử mà thôi, và mỗi người, mỗi dân tộc, mỗi thời đại đều có những sứ mạng mà LS giao phó. Sứ mạng đó là gì, ý nghĩa vai trò của nó đến đâu thì cũng chỉ LS mới có thể và có quyền phán xét.
Vận mệnh một con người, một dân tộc, một thời đại là vô cùng lớn so với nhận thức của mỗi cá nhân, nhưng mấy nghìn năm tồn tại của toàn bộ loài người chúng cũng chỉ là một hạt bụi vô cùng nhỏ bé giữa 5 tỉ năm tồn tại trước đó và cũng chừng 5 tỉ năm tồn tại nữa của trái đất trong hàng tỉ tỉ hành tinh của vũ trụ không cùng này mà thôi.
( Tôi hôm nay có hứng đâm hơi lẩn thẩn các bác ạ ! )

NIEM TIN, HOAC SU NGHI NGO CHINH LA KHOI NGUON CUA HANH TRINH DI TIM CHAN LY @
Được sửa chữa bởi - cuoihaymeu vào 08/08/2001 01:06:24

Bác VNHL oi,
Tôi nghi nếu Mao mà khoái Tần Thuỷ Hoàng thì cung không có gì lạ. Ðồng thanh tuong ứng, dồng khí tuong cầu, cổ nhân dã bảo rồi. Những ý kiến, quan diểm của Mao thuờng chỉ có trọng luợng về mặt chính trị thôi, chứ về mặt học thuật thì hiếm khi duợc dánh giá cao (bác cứ nhớ mấy cái phong trào toàn dân luyện thép, diệt chim sẻ v.v thì thấy). Cho nên việc CT Mao nghi gì về Tần Thuỷ Hoàng, dối với tôi không quan trọng lắm! Chúng ta dang tranh luận trên bình diện học thuật co mà, phải không bác?
Còn khi tôi nhận xét bạo chúa Tần Thủy Hoàng là nguời không tốt thì duong nhiên là tôi dang dứng hai chân trên quan diểm dạo dức của dời thuờng, bác ạ. Ấy cái việc làm nguời trần tục nó khổ vậy dấy bác. Thấy ông ấy dốt sách, giết học trò... (tức là những việc rất phi nhân tính) thì dành phải nhỏ nhẹ bảo là ông ấy không tốt. Chứ không lẽ lại khen ? Còn là thánh nhân với quan diểm dạo dức siêu phàm, dể có thể dua ra một nhận xét khác thâm thuý hon, thì dáng tiếc là tôi không ngộ duợc tới cái nguỡng ấy. Ðành bắt bác phải chờ vậy.
Nói về việc Luu Bang giết Hàn Tín, không phải bỗng dung mà tôi lại cẩn thận cho chữ "tội" vào trong ngoặc kép, bác thấy dấy! Tuy nhiên, dể tránh những truờng hợp gây hiểu lầm dáng tiếc về sau, từ giờ tôi hứa với bác là sẽ kỹ càng hon trong viết lách.
Nhung tôi trộm nghi, rốt cục thì bác và tôi cung gặp nhau ở một diểm: ấy là không nên tuyệt dối hóa sự vật. Bác cho rằng không nên hiểu nghia tốt- xấu chỉ trên bình diện trắng-den. Tôi cho rằng bác Adieu nên cẩn thận hon khi suy diễn bất cứ nhân vật kiệt xuất nào trong lịch sử TQ cung "duong nhiên là nguời tốt".Tuy hai mà một, tuy một mà hai. Ðấy, nếu bác cứ nói thẳng luôn ra nhu thế thì có phải là tôi dã dồng ý với bác ngay tắp lự rồi không (!)
Trân trọng,
Trinity.
P/S: Mà tại sao dạo này bài tôi post lên hay bị thiếu dấu thế nhỉ (mặc dù khi gõ vẫn bình thuờng). Tôi dã thử khắc phục = nhiều cách mà không xong. Bác nào có cao kiến gì thì nhắn tôi với!

Được sửa chữa bởi - trinity vào 08/08/2001 01:47:26